Dijital Çağda Muhasebe Mesleğinin Yeniden Tasarımı: Mali Mühendislik

Transkript

1 D j tal Çağda Muhasebe Mesleğ n n Yen den Tasarımı: Mal Mühend sl k İsma l Tekbaş Serbest Muhasebec Mal Müşav r tekbas333@hotma l.com Dijital Çağda Muhasebe Mesleğinin Yeniden Tasarımı: Mali Mühendislik Tarih: 31/10/2017 Değerli meslektaşlarım, hızla değişim gösteren teknolojik, ekonomik ve düşünce alanındaki koşul ve ih yaçlar, meslekleri değişen dünya düzenine uygun değişim yapmaya zorlamakta ve meslek örgütlerini yeni yaklaşım modelleri aramaya yöneltmektedir. Bilginin üre minde en önemli unsurların başında da kuşkusuz muhasebe mesleği gelmektedir. Teknolojik gelişmeler ve değişen koşullar ne cesinde muhasebe mesleği ve sistemleri de değişmektedir. Bugünlerde kâğıt ve kalem ile manuel muhasebe yapanı bulmak gerçekten zordur. Muhasebeciler, bilgi teknolojisinin muhasebe sektöründe yap ğı ilerlemeler nedeniyle yeni beceriler kazanmaya yönelmektedirler. Kâ plikle başlayan muhasebe mesleği son on yılda teknolojik gelişimler ne cesinde e- beyanname, e-de er, e-fatura, yeni nesil yazarkasa ve hazır beyan sistemi gibi kavramlar ile tanışmış r. 21. yüzyılda muhasebe mesleğinin bugünkünden daha etkin bir konumda olması için, muhasebe mesleğinin dijitalleşme ve e-dönüşüm sürecinde yaşayacağı teknolojik değişim ve gelişmelere cevap verecek yeni bir modellemeye ih yacı vardır. Bu modelleme teknolojik gelişmeler ve değişimler ışığında muhasebe mesleğini; düşünce, eği m, kültür ve teknoloji gibi alanlarda A dan Z ye yeniden inşa ederek geleceğe hazırlamalıdır. Bu noktada önerimiz Mali Mühendislik r. I.Dijitalleşme ve E-Dönüşüm Işığında Muhasebe Mesleğinin Geleceği Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler haya n her alanında ve her noktasında kendisini tamamıyla hisse rmektedir. Yaşanan her teknolojik gelişme bireyleri ve toplumları etkilediği gibi meslekleri de etkilemekte ve değişimlere ayak uydurmaya sürüklemektedir. Muhasebe mesleği için teknoloji madalyonun bir tara riski temsil ederken, diğer tara ise rsatları temsil etmektedir. Dijitalleşme, yapay zekâ, 4. Sanayi Devrimi ve Maliye Bakanlığının e-uygulamaları muhasebe mesleğini bugün görülen durumdan çok farklı bir duruma ge receği tar şmasızdır. Amerika ve Avrupa ülkelerinde uzun zamandır muhasebe mesleğinin dijital çağda yaşayacağı değişimlere dikkat çekilmektedir. Amerikalı yazar ve Oxford üniversitesi öğre m görevlisi Daniel Susskind in Hepimiz Muhasebe Mesleğinin Sonunu Biliyoruz başlıklı makalesinde muhasebe mesleğinin gelecekte yaşayacağı değişime dikkat çekmeye çalışmış r. Susskind in teknolojik gelişmeler ne cesinde mesleklerin değişmesi ve evrilmesi gerek ğini belirtmektedir. Muhammad Azizul Islam Muhasebe Mesleğinin Geleceği konulu makalesinde muhasebe mesleğinin önümüzdeki 30 yıl içinde önemli değişikliklerle karşı karşıya kalacağını, meslek örgütü üyelerinin ve akademisyenlerin bu değişikliğe cevap vermeleri gerek ğini belirtmektedir. Gelişmekte olan akıllı ve dijital teknolojinin muhasebe mesleğinin geleceğini etkileyeceği, bu konuda meslek örgütlerinin ve akademisyenlerin çalışmaları olduğunu, ancak yeterli olmadığını belirtmektedir. Diğer tara an uluslararası muhasebe firmaları yüksek teknoloji dene m araçlarını geliş rmeye yönelik ciddi harcamalar yapmaktadırlar. KPMG ile IBM Watson'ın yapay zeka ünitesi projesi buna örnek olarak verilebilir. Ayrıca teknolojik gelişmeler ne cesinde muhasebe mesleğinin gelecekteki rsatları ve risklerini değerlendirmek için bulut sistemleri, dijitalleşme, teknolojik değişim gibi alanlarda çalışmalar yapmaktadırlar. Ülkemize bak ğımızda ise Maliye Bakanlığının önemli projelerinden bir tanesi beyannamesiz vergi sistemi olup elektronik devlet uygulamaları buna imkân vermektedir. Gelir İdaresi Başkanlığı tara ndan düzenlenen seminerlerde, Başkanlığın bilgi teknolojileri alanında yaşayacağı değişim ve dönüşüm ile gelecek on yılın sonunda ih yacı olan birçok bilgi ve beyanların e-de er, e-fatura ve yeni nesil yazar kasa gibi sistemler tara ndan otoma k ve anlık olarak Başkanlığın sistemine kayıt edileceği belir lmektedir. Mali müşavirler beyan ve bildirim yapmak yerine sadece bilgi ve otomasyon sistemlerinin üre ği bilgilerin doğruluğundan sorumlu olacaklardır. Bu modern dünyada, teknolojik gelişmeler, sosyal değişim ve yenilikçi düşünme kaçınılmazdır. Şüphesiz muhasebe mesleğinin geleceği dijital olacak r. Geleneksel yöntemler (kâğıt, çek karnesi, kâğıt makbuzlar vb.) sonunda gidecek, hepsi bir barkod sistemi üzerinden ve internet tabanlı muhasebe yoluyla yapılacak r. Muhasebe mesleğinin teknolojik değişimlere yenik düşmemesi için, gelecekte teknolojik alanda yaşayacağı değişimleri tespit ederek muhasebe mesleği bu çerçevede yeniden yapılandırılmalı ve vizyoner fikirler üre lmelidir. E-dönüşüme yanıt verecek şekilde muhasebe mesleğinin yapılanmasında mali mühendislik bir çözüm olabilir. II.Muhasebe Mesleğinin Yeniden Tasarımı Olarak Mali Mühendislik Muhasebe ve mühendislik temelinde, bilgileri toplamak, analiz etmek, çözümler geliş rmek ve sonuç olarak bu çözümleri ve çık ları karar vericiler için rapor haline ge rmek bulunmaktadır. Her iki bilim dalı da girdi-süreç-çık olguları yani sistem yaklaşımıyla hareket etmektedir. Günümüzde teknolojilerindeki gelişmelere paralel olarak muhasebe ve mühendislik daha yakın bir ilişki içerisine girmiş r. Mühendislik bilimi muhasebe mesleğinin geleneksel ve değişken yapısını kavrayarak muhasebe mesleğini teknolojik gelişmelere entegre edebilmeyi başaracak bir bilim dalıdır. Mali mühendislik muhasebe mesleğini mühendislik temeli ve geleceğin anali k düşünme yeteneği üzerine yeniden tasarlamayı amaçlamaktadır. Mühendislik bilimi muhasebecilere anali k ve sayısal düşünme, etkin ile şim problem çözme, yara cılık ve olaylara büyük resminden bakma yeteneği kazandıracak r. Mühendisliğin muhasebe mesleğine en önemli etkilerinden biri de kuşkusuz bilimsel yöne m yaklaşımıdır Bilimsel yöne min iş akışlarını analiz eden ve m z/ sma ltekbas/027/ 1/3

2 D j tal Çağda Muhasebe Mesleğ n n Yen den Tasarımı: Mal Mühend sl k Mühendisliğin muhasebe mesleğine en önemli etkilerinden biri de kuşkusuz bilimsel yöne m yaklaşımıdır. Bilimsel yöne min iş akışlarını analiz eden ve sentezleyen bir teoridir. Bilimsel yöne m sorun ve problemlerde bilimsel tekniklerin uygulanmasıdır. Muhasebe işlemlerinde geleneksel yöntemler yerine bilimsel yöntemlerin kullanılması, verimliliği ve hızı ar racak r. Mali mühendislik muhasebe mesleğine her türlü bilgi sisteminde çeşitli yöntemlerle analizi ve bir bütün olarak tasarımına odaklanan ve böylece muhasebeyi geliş ren muhasebeciler ye ş recek r. Mali mühendisliğin muhasebe mesleğine sağlayacağı faydaları aşağıda belir ldiği şekilde beş başlıkta belirleyebiliriz: 1. Muhasebe Mesleğine İ bar ve Saygınlık Kazandırarak, Muhasebecilerin Sosyal Statüsünü Ar rması, 2. İs hdamı Ar rması ve Haksız Rekabe Önlemesi, 3. Muhasebe Mesleğini Angaryalardan ve Vergi Odaklı Meslek Olmaktan Kurtarması, 4. Muhasebe Mesleğinin Dijitalleşme ve e-dönüşüm Işığında Geleceğe Hazırlaması, 5. Küreselleşme, Teknolojik ve Ekonomik Gelişmeler Çerçevesinde Muhasebe Eği minin Yeniden Tasarlanması, III. SONUÇ Sonuç olarak, mühendislik bir düşünce sistema ği ve matema ksel bir düşünme becerisidir. Mühendisler ar k tasarım ve inşa etmenin ötesinde; günümüzde yoksulluk, eşitsizlik, felake en kurtarma veya iklim değişikliği gibi karmaşık sosyal konulara eğilmektedirler. Örneğin; sosyal mühendislik, çevre mühendisliği, değişim mühendisliği ve risk mühendisliği gibi. İşte mali mühendislikte bu vizyon ışığında doğmuştur. Günümüzde muhasebe mesleğini icrasında zayıf yanlar güçlü yanlardan fazladır. Hızla gelişen teknolojik ve dijital gelişmeler zayıflık olarak ifade edebilen sorunların çözümünde muhasebe mesleğinde değişim ih yacını ortaya çıkarmaktadır. 21. yüzyılda mali mühendis olarak ye şen ya da kendini mühendislik konularında geliş ren meslek mensupları tercih edilecek r. Böylece meslek mensuplarının hem statü hem kazançları olumlu yönde etkilenecek r. Mesleklerinin icrasıdaki yetkinlikleri artacak r. Mali mühendisler kendi alanında uzmanlaşmış, pra k ve teorik bilgilerini, felsefe, matema k ve bilim ile birleş receklerdir. Mali mühendislik mali müşavirlerin küresel gelişmelere bağlı olarak yeniden tasarlanan mesleki kariyer alanı sağlayacak r. Makalenin sözü: "İnsan yaşamının Dünya daki yükselişiyle karşılaş rılabilecek bir değişimin eşiğindeyiz." Vernor Vinge Makaleye ve Mali Mühendislik kavramına katkılarından ve desteklerinden dolayı Değerli Hocam Doç. Dr. Murat AZALTUN a teşekkür ederim. KAYNAKÇA h ps:// yapay zeka muhasebe sistemi Yıldız Ayanoğlu, Figen Zaif (2007) Muhasebe Eği minde Kalitenin Ar rılmasında Ders programlarının Önemi Türkiyede Bir İnceleme Gazi üniversitesi İk sadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 9/1 (2007) S Fırat, Hüseyin (2004), Globalleşmenin Ülkemiz Muhasebe Mesleğine Yara ğı Fırsatlar, Türkiye Muhasebe Dene m Sempozyumu, No: 49, s.204 Zafer Sayar ve Muharrem Karataş (2017) Muhasebe ve Dene m Alanında Yaşanan Son Gelişmeler İle Muhasebe Mesleğinde Yeni Trendeler İSMMMO Mali Çözüm Dergisi Ocak-Şubat 2017 S Tohumoğlu, Gülay (2015). Yeni yüzyılın başlarında nasıl bir mühendislik eği mi verilmeli. (Erişim Tarihi: 04/02/2015). DEMİR Berna 2012, Muhasebeye Yön Veren Gelişmeler ve Meslek Yüksekokullarında Verilen Muhasebe Eği mine Yansımaları Eği m ve Öğre m Araş rmaları Dergisi; Kasım 2012 Cilt 1, Sayı 4, s Muhsin Tunay GENÇOĞLU ve Eda GENÇOĞLU (2005a). Mühendislik eği minde yeni yaklaşımlar. Kaynak Elektrik, 195, David Powell, Küresel Marka Yöne cisi, IBM Bilişsel Süreç Hizmetler ve Başkanı Teknoloji: Muhasebecilik Mesleğinin Geleceği h ps:// ce-management/discussion/technology-future-accountancy-profession h ps:// ng/discussion/future-accoun ng-profession-three-major - Bernard Marr, Yapay Zeka ve Muhasebenin geleceği h ps:// ficial-intelligence-and-the-future-of-accoun ng/#56f465 2dd1 Kaynak: (Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacak r.) Sektörler Muhasebes K tabı Çıktı! [2018 EYLÜL Ayı Özel Baskı!] m z/ sma ltekbas/027/ 2/3

3 D j tal Çağda Muhasebe Mesleğ n n Yen den Tasarımı: Mal Mühend sl k m z/ sma ltekbas/027/ 3/3