Viscotoxins. Summary : The nomenclature, identification readions, determination of amino aciıl sequences, isolations, quantitative

Transkript

1 Pharm. Sci., 20, 49-56, 995 BILIMSEL TARAMALAR/ SCIENTIFIC REVIEWS Viskotoksinler özet : Bu derlemede, viskotoksinlerin isimlendirilmeleri, ta lasyonlnn, miktar tayinleri, biyolojik aktiviteleri ve toksisiteleri hakkında genel bilgi verilmiştir. Kabul tarihi Giriş izolasyon, biyolojik aktivite. : : Viskotoksinler, Avrupa ökse otundan (Viscum album Dalton molekül ağırlığında, kuvvetli bazik ka madde gruplarından birini teşkil eden vis elektrik noktaları ph 0.7 ile.6 arasında değişme~tedir3,4. İlk defa 948 yılında Winterfield, toz edilmiş V. formülüne sahip amorf, metanolde çok az, su, etanol, izopropanol ve asetik asitte çok çözünen; eter, kloroform ve asetonda çözünmeyen, viskotoksinleri izole etmiştirs. Bugüne kadar dö~t adet viskotoksin(viskotoksin A2, viskotoksin A3, viskotoksin B ve viskotoksin -Ps) tanımlanmış ve izole edilmiştir6. Viskotoksinler, üç disülfür köprüsü ile 46 amino asitten oluşan bir polipeptit zincirine sahip madde~rdir. Molekül ağırlıkları aşağıda verilmiştir6,7: * Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi Anabilim Dalı, Hipodrom-ANKARA. Viscotoxins Summary : The nomenclature, identification readions, determination of amino aciıl sequences, isolations, quantitative anıılysis, biological activities and toxicities of viscotoxins have been reviewe.d in this paper. Viskotoksinler Viskotoksin A2 Viskotoksin A3 Viskotoksin -Ps biological activity. Molekül ağırlıkları (Dal!on) Viskotoksinlere benzer başka toksinler, diğer Lo Samuelsson ve Ekblod tarafından Phoradendron to kerell) Wiens.'un (= Phoradendron serotinum (Raf.) amino asit içeren foratoksinin molekül ağırlığı 4884 Daltondur. Foratoksinler kalp kasında negatif inot meydana getirirler ve bu etkileri, viskoıoksinlerin etkilerinin /lo'u kadardır 9. Foratoksinlerin LD 50 degen, farelere intraperilonal enjeksiyonları ile 0.57±0.05 mg/kg olarak tespit edilmiştir8. Fora toksin ve viskotoksin arasındaki en önemli fark; polipeptit zincirlerinin C-terminal amino asitlerinden ileri gelir, foratoksinde C-terminal grubunu histidin oluştururken, viskotoksinde bu amino asit yer almazlo. Phoradendron liga'dan ise foratoksine benzer bir toksin olan ligatoksin izole edilmiştirıı..ıo. 49,,! i Keywords : Viscotoxin, amino acid sequence, isolation, Viskotoksin B ranthaceae familyası bitkilerinde de bulunmaktadır. mentosum (DC.) Engelm. ssp. macrophyllum (Coc M.C. Johnst) kurutulmuş gövde ve yapraklarından foratoksin ve foratoksin A izole edi!miştir 8. Kırkalh ropik etki, bradikardi, hipotansiyon oluştururken, iskelet ve cilt kaslarındaki damarlarda ise kasılma Didem DELİORMAN*, Fatma ERGUN*, Bilge ŞENER* nınma reaksiyonlan, amino asit sıralarının saptanması, izo Anahtar kelimeler : Viskotoksin, aminoasit diziliş sırası, Geliş tarihi L.) elde edilen, biyolojik aktiviteye sahip, yaklaşık rakterli protein kanşımlarıdırl,2. V. album'un sito!oksik proteinlerini tanımlayan kotoksinler, açıksarı renkli toz halinde bileşiklerdir. Suda kolay çözünür ve köpük meydana getirirler. Proteazlara ve ısıya karşı dayanıklıdırlar. İzo album dal ve gövdesinden, C 34 H N 0 S kapalı

2 2-Butanon: propionik asit: su Metanol:. n-butanol: su 75: 30:.30 0: 0: 5 İnce tab~ka kromatografisi (İTK), kısa sürede sonuç veren bir yöntem olması nedeniyle analizler sırasında tercih edilmektedir. Adsorban olarak, Silikajel G, Kieselgel F 254 kullanılmaktadır. İTK'da kullanılan çözücü sistemleri Tablo 2'de - verilmiştir,l2,3. 50 c' 'C~ " ' o o Menekııe--pembe renkli mııdde Şema. Amino Asitlerle Ninhidrin Reaksiyonu Ayrıca ITK'da lekelerin belirlenmesinde NST/PEG (Natıırstoff Polyethylenglykol) reaktifi de kullanılmaktadır. Bu reaktifle, viskotoksinler, kromatogramın oı:ta ve yukarı bölgelerinde 365 nm'de ' Deliorman, Ergun ve Şener İsimlendirme 948 yıllarında yapılan çalışmalarda Avrupa ökse otundan (Viscum album L.) elde edilen proteinler K. Winterfield tarafından viskotoksin olarak tanımlanırken, 970 yılında G. Samuelsson ve arkadaşları Viskotoksin A2, Viskotoksin A3 ve Viskotoksin B olarak üç adet viskotoksin isimlendirmişlerdir6. J. Konopa ve arkadaşları, 980 yılında Viskotoksin I, ll, IlI ve IVb adları ile kullandıkları dört adet viskotoksin tespit etmişlerdir6. Daha sonraları Viskotoksin II,,Viskotoksin B olarak; Viskotoksin III, Viskotoksin A2 olarak; Viskotoksin IVb, Viskotoksin A3 olarak isimlendirilmiş ve bu isimlendirme uluslararası olarak kabul edilmiştirll. Viskotoksinlerin Tanınma Reaksiyonları Viskotoksinlerin, kromatografik olarak ta- Tablo 2. Viskotoksinlerin İnce Tabaka Kromatografisiyle Analizlerinde Kullanılan Çözücü Sistemler Çözücü Sistemleri Propanol: amonyum hidroksit: su n-butanol: aseton: asetik asit: su n-butanol: asetik asit: su (üst faz) Kağıt kromatografisi ve ince matografisinde, kromatogramdaki lirlenmesinde Ninhidrin reaktifinin killerinden yararlanılmıştırl3. Oranlar 60:6:34 35:_.35: 0: 20 50: 0:40 tabaka krolekelerin bemodifiye şe- Bu reaktiflerle, viskotoksinlerin verdikleri renkler aşağıda belirtilmiştir. Reaktif Süre/ısı Renk Kaynak k f Nı'nhidrin R S'/05 C Mavi nınmasında en ço kağıt kromatogra isi ve ınce ta- 4 baka kromatografisi kullanılmaktadır. Ninhid.rin R 2 S'/05 C Mavi-Mor, 3 Viskotoksinlerin, inen kağıt kromatografisiyle araştırılmasında genellikle Whatman no. kağıtları ve Tablo 'de gösterilen çözücü sistemleri kullanılmaktadır4. Ninhidrin R 3 S' /05 C Kırmızı-menekşe-mor Kırmızı-kahverengi 2 Ninhidrin reaktifinin amino asitlerle verdiği reaksiyonun mekanizması Şema l'de açıklanmıştır 4. Tablo. Viskotoksinlerin Kağıt Kromatografisiyle Çözücü Sistemler Analizlerinde Kullanılan Çözücü Sistemleri Oranlar coo + H N+-t-H 3 Nmrudrin Aminoarıit R + o " OH~c:CY!ı OH C~ " o Ninhidrin n-butanol: asetik asit: su (üst faz) Ter-butanol: formik asit:su n-propanol: 2-butanon: su: dietilamin 25:30: 25 70: : 30 0: 0:5:2 o o CX ~,c~n-c,~y)

3 Sci., 20, 49-56, 995 VV ışığı altında mavi fluoresans veren lekeler halinde ortaya çıkmaktadır2. Viskotoksinlerin tanınmasında kağıt elektroforezinden de yararlanılmaktadır. Bu yöntemde, 2043b Schleicher & Schüll kağıtları ve LKB 3276 cihazı kullanılmaktadır (Gerilim = 200 V; Süre = 4 saat; Tampon= Na 2 HP0 4.2H 2 0! KH 2 P0 4, ph = 6) viskotoksin bulunduğu düşünülen ekstreler 4 cm eninde kesilmiş kağıtlara, bir hat halinde uygulanmaktadır4. Elektroforez neticesinde ayrılan bantlar Ninhidrin ile mavi renk vermekte ve viskotoksinler bu şekilde tanınmaktadır. Viskotoksinlerin Amino Asit Diziliş. Sırasının Aydınlatılması Viskotoksinlerin amino asit sıralarının saptanmasında dansil klorür yönlemi7,5-7, Edman reaksiyonu7,l5-l7 ve enzimatik yönteml,is gibi peptidlerin amino asit diziliş sırasının aydınlatılmasında kullanılan çeşitli analizlerden yararlanılabilir (Tablo 3). Dansil klorür yönteminde, peptitin N-terrninal arnino asitleri belirlenir. Peptit molekülünün ucundaki serbest arnino grubu, dansil klorür (dimetilarninonaftalen-5-sülfonilkloriir) ile hidrolize dayanıklı sülfonamid grupları haline dönüştürülür. Hafif alkali ortamda oluşan dansil peptit asit ortamda hidroliz edilirse hidrolizat, bir serbest dansil amino asil ve birçok serbest arnino asit içerir. Dansil amino"asit renksiz olmakla beraber, ultraviyole ışıkta şiddetli sarı fluoresans vermesinden dolayı kromatografik olarak kolayca tanınabilmektedirls,6 (Şema 2). Edman Reaksiyonu da, proteinlerin N-terrninal amino asitlerinin saptanmasında kullanılmaktadır. Bu yöntemde peptitin N-terrninal arnino grubu ph 8-9'da fenilizotiyosiyanat (Edman Reaktifi) ile kovalent bağ oluşturarak reaksiyona girer. Oluşan feniltiyokarbamoil.peptit yapısı, asidik ortamda intramoleküler siklizasyon sonucu N-terrninal amino asilin feniltiyohidantoin türevine ayrılır. Bu türev, standartlara karşı kromatografik olarak kolayca teşhis edilebilmektedir. Bu reaksiyonlar, peptit zincirindeki diğer amino asitler içinde aynı şekilde devam ederl,l4-is (Şema 3). Şema 2. s-. "' ' r ' i "",,," ıl HıC - O C N M C C il /l'\./,/,/,/ O no(\ ~,.lno 0-N=C=S + F enilizotiyosiyanat S-N H fi ~ N H f:" il ~ () il, ~ J ". Oons! pept!u asil Dansil klorür yöntemi ile proteinlerin bileşiminde yer alan arnino asitlerin sırasının aydınlatılması H 3 ~ı?ı ş ç ~39 I;I N-ç-c-ı;r-ç-c-~ -ç-c ;-ç-coo- H HR 2 HH HRN Polipeptit zinciri o- ~ - H HH HRz H"H HRN o- ~ 9 I;I ç ~3 9 I;I N-C--N-C-C-N-C-C-N-C-C.. N-c-coo! o ~ç'l C c-rı " 'N~ ' S ' H H Feniltiyohidantoin FeniltiyokarbITTDil peptit + R O H O R + ı2 ıı ı n ın H 3 N-ç-c--ç-c,.,.. ~-ç-coo- H HR 3 HH N-terminal aminoasitin kopmasıyla geriye kalan peptit zinciri Şema 3. Edman İ'eaksiyonu ile proteinlerin bileşiminde yer alan aminoasitlerin sırasının aydınlatılması. Viskotoksinlerin, C-terminal amino asitlerini saptamak üzere enzimatik yönteinlerden faydalanılmaktadır. Visko!oksinler ıçın karboksipeptidazlar kııllarulmışhr. Karboksipeptidaz A ve B, peptit molekülünün ucunda bulunan serbest ''i ->J.ıj 5

4 Delionnan, Ergun ve Şener Tablo 3. Viskotoksinlerin Amino Asit Diziliş Sırasıll Viskotoksin ıs Viskotoksin A2 Lys- Ser- Cys- Cys- Pro- Asn- Thr- Thr- Giy- Arg- Asn- Ile- Tyr- Asn- Thr- Cys- Arg- Phe- Viskotoksin A3 Lys- Ser- Cys- Cys- Pro- Asn- Thr- Thr- Giy- Arg- Asn- ile- Tyr- Asn- Ala- Cys- Arg- Leu- Viskotoksin B Lys- Ser- Cys- Cys- Pro- Asn- Thr- Thr- Giy- Arg- Asn- Ile- Tyr- Asn- Thr- Cys- ~rg- Leu- Viskotoksin -Ps Lys- Ser- Cys- Cys- Pro- Asn- Thr- Thr- Giy- Arg- Asn- Ile- Tyr- Asn- Tur- Cys- Arg- Phe- Foratoksin Lys- Ser- Cys- Cys- Pro- Tur- Tur- Thr- Ala- Arg- Asn- ile- Tyr- Asn- Thr- Cys- Arg- Phe- Viskotoksin A2 Viskotoksin A3 Viskotoksin B Giy- Giy- Giy- Ser- Arg- Glu- Va!- Cys- Ala- Ser- Leu- Thr- Giy- Ala- Pro- Arg- Pro- Thr- Cys- Ala- Lys- Leu- Giy- Giy- Giy- Ser- Arg- Glu- Arg- Cys- Ala- Ser- Leu Ser- Giy- Cys- Lys- ile- ile- Ser- Ser- Giy- Cys- Lys- Ile- Ile- Ser- Ser- Giy- Cys- Lys- Ile- Ile- Ser- Viskotoksin -Ps Giy- Giy- Giy- Ser- Arg- Glu- Yal- Cys- Ala- Ser- Leu- Ser- Giy- Cys- Lys- Ile- Ile- Ser- Foratoksin Giy- Giy- Giy- Ser- Arg- Pro- Va!- Cys- Ala- Lys- Leu- Viskotoksin A2 Viskotoksin A3 Viskotoksin B Ala- Ser- Tur- Cys- Pro- Ser- Tyr- Pro- Asp- Lys Giy- Ser- Thr- Cys- Pro- Ser- Tyr- Pro- Asp- Lys Ala- Ser- Thr- Cys- Pro- Ser- Tyr- Pro- Asp- Lys Viskotoksin -Ps Ala- Ser- Thr- Cys- Pro- Ser- Tyr- Pro- Asp- Lys Foratoksin Giy- Tur- Lys- Cys- Asp- Ser- Giy- Trp- Asn- His Arg = Arginin, Asn = Asp'arajin, Asp = Aspartik asit, Cys = Sistein, Pro = Prolin, Lys = Lizin, Ser= Serin, His= Histidin, Ile = İzolosin, Gly = Glisin, Leu = Lösin, Ala = Alanin, Thr = Treonin, Trp = Triptofan, Glu = Glutamik asit Phe = Fenil alanin, Va!= Valin, Tyr = Tirozin Ser- Giy- Cys- Lys- Ile- ile- Serkarboksil grubuna komşu olan peptit bağlarını parçalar, yani peptit molekülünden C-terminal arnino asit kalıntılarını ayırır. Karboksipeptidaz A, prolin,!izin ve arginin C-terminal kalıntı oluncaya kadar etki gösterir. Karboksipeptidaz B ise, peptit molekülünden ancak arginin veya!izinin teşkil ettiği C-terrninal kalıntılarını hidroliz edebilir. Bu suretle peptit zincirinden adı geçen enzimlerin etkisiyle ayrılan arnino asitler kromatografik olarak teşhis edilmektedirl,5. Peptitlerin arnino asit diziliş sırasını aydınlatmak üzere genel olarak aşağıdaki işlemler uygulanmaktadır;. Polipeptit molekülündeki bütün disülfür bağları indirgenir ve elde edilen tiyoller alkillendirilir. 2. Her polipeptitden bir örnek hidroliz edilir ve hidrolizat\a aminoasit analizi yapılır. 52..,,$2JJ:,, d

5 sorbe olan fraksiyonlar!rc 50 kolondan O. ln HCI çözeltisi ile yıkanarak alınır ve bir başka zayıf anyon değiştirici olan IR 45 kolona uygulanır. Bu suretle fazla miktarda hidroklorik asit içeren fraksiyon HCl'den arındırılmış olur. Kolondan alınan filtratın ph'sı alkali ilavesiyle 6 civarına getirilir. Bu filtrata aseton katilarak elde edilen çökelti, arginini fazla miktarda içermektedir. kası üzerinde negatif inotropik etki, cilt ve iskelet kası damarlarında kasılma meydana gelmektedir7,0,20. Viskotoksinler, Viscum album'daki sitotoksik proteinleri tanımlayan madde gruplarından bir tanesidir. Bu peptitin, L-929 hücre sisteminde (fare akciğer fibroblash) inunünomodülatör etkiye sahip olduğu görülmüştür2. 53 Bu çökelti suda çözüldükten sonra zayıf katyon değiştirici Amberli! IRC 50 kolona uygulanır ve adsorbe olan fraksiyon 0. N HCl çözeltisi ile yıkanarak kolondtm alınır. Daha sonra bu fraksiyon zayıf anyon değiştirici IR 45 kolona uygulanarak fazla miktardaki hidroklorik asitten arındırılır. Elde edilen filtrat ph'sı 6'ya ayarlandıktan sonra liyofilizasyonla yoğunlaştirılır ve sürekli kağıt elektroforezine tabi tutulur. Bu suretle saf viskotoksin; argininden, tuzlardan ve ninhidrin ile reaksiyon veren maddelerden arındırılnuş olarak elde edilir4 (Şema 4). Viskotoksinlerin Miktar Tayinleri Viskotoksinlerin miktar tayinleri, uygun asitlerle yapılan hidroliz sonucu açığa çıkan amine asitlerin miktarının, amine asit analizatörlerinde tayin edilmesiyle yapılmaktadır. Bunun için, peptitler 0 C'de HCl ile 24 saat kaynatilarak hidroliz edilir. Daha sonra, vakum altında kuruluğa kadar yoğunlaştirılır ve amine asit analizatörlerine veriiir, 2. Viskotoksinlerin miktar tayininde Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografi de kullanılmaktadır. Afinite kromatografisi ile temizlenmiş fermente Viscum album ekstrelerinin ph'sı 7'ye ayarlanır. ph'sı ayarlanmış olan ekstreler, CM-trisakril M katyon değiştirici kolondan geçirilir. 0. N trifloroasetik asit içeren asetonitril/ su mobil fazının kullanıldığı µ-bondapak cıs kolona uygulanır. Fotodiod-array detektör kullanılarak, 20 nm dalga boyunda yapılan analizlerde, vfskotoksin A3 ve B, iki ana pik verirken, bu iki ana pik arasında minör viskotoksin olan, vis!<otoksin A2 piki de görülmektedir9. Viskotoksinlerin Biyolojik Aktiviteleri Viskotoksinlerin, memelilere intravenöz enjeksiyonlarını takiben hipotansiyon, bradikardi, kalp FABAD J. Pharm. Sci., 20, 49-56, Polipeptit zincirinin diğer bir örneğinde N ve C- terminal aminoasitleri saptanır. 4. Polipeptit zinciri enzimatik veya kimyasal hidrolizle bir seri küçük peptite parçalanır. 5. Hidroliz sonucunda elde edilen peptit parçaları birbirinden ayrılır ve her peptitin rası tayin edilir. amino asit bileşimi ve amino asit diziliş sı 6. Her peptit zincirinden diğer bir örnek, zinciri ilk kısmi hidrolizin ayırdığı yerlerden farklı yerlerden ayıran ikinci bir kısnu hidrolize tabi tutulur. Hidrolizattaki peptit parçaları birbirinden ayrıldıktan sonra her peptitin amino asit bileşimi ve diziliş sırası 4. ve 5. safhalarda olduğu gibi aydınlatilır. 7. Her iki kısmi hidrolizattan elde edilen peptit parçalarının amino asit dizilişleri karşılaştirılarak (ilk kısmi hidrolizden sonra elde edilen parçaların, ikinci kısmi hidrolizden elde edilen ayrılma yerlerine tekabül etmesi gerekir) bu peptit parçalarının moleküldeki yerleri saptanabilir. Bu suretle polipeptit zincirinin amino asit diziliş sırası tamamen aydınlatılmış olur. 8. Polipeptit zincirindeki disülfür bağlarının ve amid gruplarının yerleri tayin edilirl,7,is,7. Viskotoksinlerin İzolasyonları Viscum album'un toz edilmiş dalları ve gövde kısımları, % 96'lık etanol ile tüketilir ve etanollü ekstre ayrılır. Tüketmeden sonra kalan bitki arlıkları % 40'lık sulu etanolle tekrar tüketilir ve elde edilen sulu-etanollü ekstre alçak basınç altinda yoğunlaştirılır. Ekstredeki maddeler, metil sellosol: aseton (2:3) karışımından ilave edilerek çöktürülür ve çöken kısım suda çözülür, zayıf katyon değiştirici Amberli! IRC 50 kolona tatbik edilir. Ad

6 Defiorman, Ergun ve Şener Viscum album (Toz edilmiş dalla~ ve gövde kısımları) % 96'lık etanolle tüketme / Etanollü ekstre Artık -----~~---, % 40'lık sulu etanolle tüketme Artık Sulu etanollü ekstre ' Vakumda yoğunlaştırma Metil sellosol: aseton (2:3) ile çöktürme Sıvı kısım Çökelti Suda çözünür Amberli!!RC 50 kolona tatbik edilir A işlemleri j Adsorbe edilemeyenler Adsorbe edilenler O.JN HCl çözeltisi ile yıkanır. Elüat IR 45 kolondan geçirilir Filtrat ph 6'ya getirilir Y oğunlaştınlır Aseton ile çöktürülür Sıvı kısım Çökelti Filtrat A işlemleri tekrarlanır ph 6'ya getirilir. Vakumda yoğunlaştırılır Dondurularak kurutulur. Kuru madde+-:---~ Devamlı kağıt elektroforezi Şema 4. V. album'dan Viskotoksinlerin izolasyonu Arginin Viskotoksinler 54

7 kileştiğinden sitolitik etkiler görülmektedir3. İzole edilen viskotoksinler, µg/kg dozda Toksisiteleri Saf viskotoksinin, farelere intraperitonal enjeksiyonları sonucunda LD 50 değeri.44±0.77 mg/ edilmiştir4, ıı. İnsanlardaki Toksisite üzerinde bulunmasına karşılık yılbaşı kutlamalarında süsleme amacıyla evlerin içine kadar lirtileri; soluk dudaklar, gözlerde iltihaplanma, genişlemiş pupil!er, yavaş nabız, soluk alıp vermede hasta komaya girmektedir. Tedavi: V. album zehirlenmelerinin tedavisi semptomatiktir. Çocukların yaşı ve yenilen meyvaların sayısı semptomların şiddetini etkilemektedir. 3-4 meyvanın yenilmesi ile. orta şiddetli semptomlar V. album ile olan zehirlenmelerde en çok kalp, karaciğer gibi organlar ve sindirim sistemi etkilenmektedir24. Hayvanlardaki Toksisite Viscum album meyvaları ile olan zehirlenme belirtileri en çok köpek ve atlarda gözlemlenmiştir. V. album meyvalannı yiyen köpeklerde, baş sürekli öne eğiktir ve kaslarda koordinasyon bozukluğu görülmüştür. Hayvan ayakta duramaz hale gelmiştir. Dokunmayla kas seyirmeleri gözlenir ve salivasyonda azalma meydana gelir. İlerleyen tabloyu, koyu renkli idrar, vücu,t sıcaklığında ve nabızda sürekli artış izlemektedir. Bu meyvayı yemesinden 50 saat sonra hayvanların öldüğü belirtilmektedir23. edilmiştfr23. Kaynaklar. Olson, T., Samuelsson, G., "Amino Acid Sequence of Viscotoxin A2 from the European Mistletoe (Vis 2. Wagner, H., Jordan, E., Feil, B., "Studies on the Standardization of Mistletoe Preparations", Oncology, 43 (), 6-22, Jung, M. L., Baudino, S., Ribereau-Gayon, G., Beck, J. P., "Characterization of Cytotoxic Proteins frorn Mistletoe (Viscum album L.)", Cancer Lett., 5 (2), 03-8, Samuelsson, G., "Phytochemical and Pharmacological Studies on Viscum album L. ", Svensk. Farm. TUJ.skr., 8, 69-89, Garnier, G., Debraux, G., Bezanger-Beauquesne, L., "Ressources Midicinales de la Flore Française", Paris, Vigot Freres Editeurs, Vol., Köpekler üzerinde yapılan otopsi sonucunda akciğer, beyin, böbrek ve lenf nodüllerinde ödem; böbrek, beyin ve bağırsak kanlanmasında artış tespit Atlarda ise zehirlenme semptomları olarak koordinasyon bozuklukları, abdominal ağrı ve solunum güçlüğü bildirilmiştir23. cum album, Loranthaceae)", Acta. Chem. Scand., 26 (2), , 972. FABAD J. Pharm. Sci., 20, 49-56, 995 Viskotoksinler, in vitro ve in vivo olarak makrofajları stimüle etmekte ve daha çok sayıda lenfositin olgunlaşmasında görev almaktadır. Böylece, timus ağırlığında artış meydana gelmektedir. Deneysel çalışmalar sonucunda, bu peptitin uygulandığı hayvanların dalak ağırlığında % 52. oranında artış gözlemlenmiştir 2. Viskotoksinlerin disülfür grupları hücre membran fosfolipitleri ile et an ti tümör aktivite göstermektedir22. Viscum album ile olan zehirlenmeler bitkinin taşıdığı viskotoksinlerden dolayıdır. kg olarak bulunmuştur. Buna karşılık, subkutan enjeksiyonlarında LD 50 değeri 2.6±0.8 mg/kg, intravenöz enjeksiyonlarda 0. mg/kg olarak tespit İnsanlarda ve hayvanlarda görülen V. album zehirlenmeleri ülkemizde görülmemekle beraber, yabancı ülkelerde yılbaşı zamanlarında sıklıkla rastlanmaktadır. V. album, genellikle yüksek ağaçlar getirilmektedir. İnsanlarla ilgili zehirlenme vak'alanmn çoğunu meyvaları yiyen çocuklar oluşturmaktadır. En erken görülen zehirlenme be güçlük ve halüsinasyonlardır. İlerleyen aşamalarda görülürken, çok miktarda tüketilmeleri ile gastroenterit meydana gelmektedir. Viscum album meyvaları, uygun bir emetik kullanılmak suretiyle kusturularak çıkartılmalıdır23.

8 -----~----- Deliomuın, Ergun ve Şener 6. Konopa, j., Woynarowski, j. M., Lewandowska - Gurnieniak, M., "Isolation of Viscotoxins. Cytotoxic Basic Polypeptides from Viscum album L.", Hoppe Seyler's Z. Physiol. Chem., 36 (0), , Samuelsson, G., Jayawardane, A. L., "Isolation and Characterization of Viscotoxin, -Ps from Viscum album subspecies austriacum Growing on Pinus silvestris", Acta. Pluırm. Suec., (2),75-84, Mellstrand, S. T., Samuelsson, G., "Phoratoxin, a Toxic Protein from the Mistletoe Phoradendron tomentosum subsp. macrophyllum (Loranthaceae)", Eur. J. Bioche.m., 32, 43-7, Franz, H., "Inhaltsstoffe der Miste! (Viscurn album L.) als Potentielle Arzneimittel", Pluırmazie, 40 (2), 97-03, Varro, E. T., Robbers, J. E., Brady, L. R., "Pharmacognosy", Eighth Edt., Philadelphia, Lea & Febiger, (98).. Luther, P., Becker, H., "Die Miste!", Berlin, Springer-Verlag, Wagner, H., Bladt, S., Zgainski, E. M., "Drogenanalyse", Bertin, Springer-Verlag, Deliorman, D., "Viscum album L. Bitki.si üzerinde Farmakognozik Araştırmalar", G. Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmakognozi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Rodwell, V., "Amino acids & Proteins", in "Re:vie:w of Physiological Clıemistry" (Harper, H. A ed.), California, Lange Medical, Devlin, T. Jli!., Textbook of Bioclıemistry with Clinical Correlations, Third Edition, New York, A John Wiley and Sons, ine. Publication, Lehninger, A. L., Nelson, D. L., Cox, M. M., Principles of Bioc/ıemistry, Second Edition, New York, Worth Publishers, Olson, T., Samuelsson, G., "Disülfide Bonds of Viscotoxin A2 from!he European Mistletoe (Viscuın album, Loranthaceae)", Acta. Pluırm. Suec., (4), 38-6, 974. _8. Murray, R. K., "Glikoproteinler ve Proteoglikanlar", in "Harper'in Biyokimyası" (Murray, R. K., Mayes, P. A., Granner, D. K., Rodwell, V. W., ed.), İstanbul, Barış Kital:ievi, 74-63, Jordan, E., Wagner, H., "Detection and Qu antitative Detennination of Lectins and Viscotoxins in Mistletoe Preparations", Arzneim. Forsch./Drug Res., 36 (8), , 986.?O. "Martindale the -Extra Ph.armacopoeia", Landon, The Pharmaceutical Press, Thirtieth edt., Kuttan, G., Kuttan, R., "Irnmunological Mechanism of Action of!he Tumor Reducing Pepti~ from Mistletoe Extract (NSC ) Cellular Proliferation", Cancer Lett., 66 (2), 23-30, Ulubelen, A., "The Screening of Plants for Their Antitumor Activities", Pluırm. Weekblad., 08, 86-92, Cooper, M. R., Johnson, A. W., "Poisonous Plants in Britain and Their Effects on Animals and Man, Lon.. don, E. & S. Livingstone Ltd., Murray, V" Perharic-Walton, L., Simpson, G., Edwards, N., "Toxicological Problems Resulting from Exposure to Traditional Medicines and Food Supplements", News. Letter, (), 3,