İNOVASYON 2023 SEMPOZYUM KİTAPÇIĞI

Transkript

1 İNOVASYON 2023 SEMPOZYUM KİTAPÇIĞI Nisan 2015 ELAZIĞ EDİTÖR Prof. Dr. Mehmet EROĞLU

2 DÜZENLEME KURULU Prof. Dr. Ubeyde İPEK (Kongre Başkanı), Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet EROĞLU (Düzenleme Kurulu Başkanı), Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet CEBECİ, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Erhan AKIN, Fırat Teknokent Genel Müdürü İdris KAYA, Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mesut ÖZTOP, Fırat Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mehmet KARABULUT, Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreteri M. Ali DUMANDAĞ, Elazığ Ticaret Borsası Başkanı Nazif BİLGİNOĞLU, Elazığ İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Abdullah EŞİDİR, Fırat Kalkınma Ajansı Abdurrahman ÇELİK, Fırat Kalkınma Ajansı Prof. Dr. Dursun ŞEN, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Halil HASAR, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Hanifi GÜLDEMİR, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. İbrahim TÜRKOĞLU, Bingöl Üniversitesi Prof. Dr. Kazım ŞAHİN, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet KAYA, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Naim SAĞLAM, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Asaf VAROL, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Necip İLHAN, Fırat Üniversitesi Prof.Dr.Hakan ÖZTOP, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Niyazi ÖZDEMİR, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Seyfettin GÜR, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Ayşe Gürel İNANLI, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Bilal ÇOBAN, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Hayrettin CAN, Fırat Üniversitesi

3 Doç. Dr. İsmail AYTAÇ, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Mehmet KARAKÖSE, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Ömür AYDOĞMUŞ, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Sebahattin DEVECİOĞLU, Fırat Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet ORHAN, Fırat Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Tevfik OZAN, Fırat Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Galip AYDIN, Fırat Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hüsamettin KAYA, Fırat Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. İbrahim KAZU, Fırat Üniversitesi Öğr. Gör. Murat YÜCEDAĞ, Fırat Üniversitesi Dr. Aysel AYGÜN, Elazığ Tarım İl Müdürlüğü Dr. Osman GÜLER, Elazığ Veteriner Kontrol Enstitüsü Dr. Yusuf İPEK, Elazığ Tarım İl Müdürlüğü Betül ÖZDAL, Elazığ İl Çevre ve Orman Müdürlüğü İlkay AKCAN, Elazığ İl Özel İdaresi Nevzat DOĞAN, Elazığ Tarım İl Müdürlüğü Tahsin ÖZTÜRK, Elazığ İl Kültür Turizm Müdürü Ünal KILINÇ, Elazığ Veteriner Kontrol Enstitüsü

4 DAVETLİ KONUŞMACILAR Prof. Dr. Hamit SERBEST Prof. Dr. Orhan AYDIN Prof. Dr. Mustafa Zülküf ALTAN Doç. Dr. Serdar TEMEL

5 BİLİM KURULU Prof. Dr. Ersan ASLAN, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. İsmail DEMİR, Savunma Sanayi Bakanlığı Müsteşarı Vedat MİRMAHMUTOĞULLARI, Tarım Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. A. Hamit SERBEST, Çukurova üniversitesi Prof. Dr. Bayram SADE, Selçuk Üniversitesi Prof. Dr. B. Zafer ERDOĞAN, Anadolu Üniversitesi Prof. Dr. Cengiz YILMAZ, ODTÜ Prof. Dr. Dilek ÇETİNDAMAR, Sabancı Üniversitesi Prof. Dr. Dündar KOCAOĞLU, Portland State University Prof. Dr. Erhan AKIN, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Erol TAYMAZ, ODTÜ Prof. Dr. Fatih BOTSALI, Selçuk Üniversitesi Prof. Dr. Fazilet VARDAR SUKAN, Ege Üniversitesi Prof. Dr. Harun TAŞKIN, Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Hasan Kürşat GÜLEŞ, Selçuk Üniversitesi Prof. Dr. Hayriye ATİK, Erciyes Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet Barca, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Prof. Dr. Metin TOPRAK, Rekabet Kurumu Prof. Dr. Cemalettin ÇOPUROĞLU, Fırat Üniversitesi Prof. Dr. Ömer TORLAK, Konya Karatay Üniversitesi Prof. Dr. Recep KÖK, Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Tahsin ENGİN, Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Tamer MÜFTÜOĞLU, Başkent Üniversitesi Prof. Dr. Tuğrul DAİM, Portland State University Prof. Dr. Türkay DERELİ, Gaziantep Üniversitesi Prof. Dr. Yılmaz ÜRPER, Anadolu Üniversitesi

6 Şirin ELÇİ, İnomer Doç. Dr. Akın KOÇAK, Ankara Üniversitesi Doç. Dr. Cevahir UZKURT, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Doç. Dr. Çağrı BULUT, Yaşar Üniversitesi Doç. Dr. İlker Murat AR, KATÜ Doç. Dr. Pınar BÜYÜKBALCI, Yıldız Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Sebahattin DEVECİOĞLU, Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Serdal TEMEL, Ege Üniversitesi Doç. Dr. Serhat ÇAKIR, ODTÜ Doç. Dr. Şeref Naci ENGİN, Yıldız Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Şuayıp ÖZDEMİR, Afyon Kocatepe Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Alper ŞEKER, Tübitak Yrd. Doç. Dr. Alptekin DURMUŞOĞLU, Gaziantep Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Hasan UZUN, Fırat Üniversitesi Dr. Serkan ALTUNTAŞ, Bayburt Üniversitesi

7 SEMPOZYUM SEKRETERYASI Talha İPEK /Bilgi İşlem Sorumlusu, Merve KAR /Sekreter, Ebru HAN /Halkla İlişkiler Sorumlusu, Yunus SANTUR, Aytekin ÇELİK, Hakan POLAT, Haluk DİLMEN,

8 SEMPOZYUM PROGRAMI 9:00-10:00 Kayıt 10:00 Açılış / Atatürk Kültür Merkezi (Fırat Üniversitesi) 10:30 Davetli Konuşmacı :Prof.Dr. Orhan AYDIN Yenilikçi ve Girişimci Üniversite: Nitelikçi İşgücünün Önemi CUMA 11:00 Davetli Konuşmacı : Doç.Dr. Serdal TEMEL Türkiye nin inovasyon Düzeyi ve Türkiye de inovasyonun Kaynakları 11:30 Davetli Konuşmacı : Prof.Dr. Hamit SERBEST İnovasyon şart mıdır? Olmasa ne olur? 12:00 Davetli Konuşmacı : Prof.Dr. Mustafa Zülküf ALTAN İnekler Peynir Yapamaz 13:30-14:30 Öğle Yemeği (AKGÜN OTEL) SUNUMLAR (Sunumlar konu içeriklerine bağlı olarak 3 paralel salonda olacaktır) 14:30 HARPUT SALONU (AKGÜN OTEL) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Cemalettin Çopuroğlu Ahmet Kibar ÇETİN, Hakan Kasım AKMAZ, Sevilay SARICA: İNOVASYON KABİLİYETİ VE ABSORBE KAPASİTESİ DİNAMİKLERİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ Cihan ÇETİNKAYA: KÜRESEL REKABETTE SAVUNMA SANAYİİ İNOVASYONUNUN ÖNEMİ Mehmet KARAHAN, Hasan DİNÇ: TÜRKİYE DEKİ İŞLETMELERİN YENİLİK FAALİYETLERİ VE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLARIN BELİRLENMESİ Mehmet Nasih TAĞ, İlhan TABUR: GİRİŞİMCİLİĞİN DİNAMİKLERİ: ÜLKE KURUMSAL YAPISININ GİRİŞİMCİLİĞİN YOĞUNLUĞUNA ETKİSİNE DAİR AMPİRİK BİR İNCELEME Emre Şahin DÖLARSLAN, Harun YAKIŞIK, Berna Şafak Zülfikar SAVCI: ÜLKELERİN KÜLTÜREL BOYUTLARININ İNOVASYON KAPASİTELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Çay Arası Oturum Başkanı: Prof. Dr. Erhan Akın İdris KIZILBOĞA, Nurcan YÜCEL: TÜRKİYE DE E-TİCARET WEB SİTELERİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ İdris KIZILBOĞA: TUTUMLU İNOVASYON: İNTERNETTE YABANCI DİL ÖĞRETİMİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

9 Mine HALİS: İNNOVASYON VE REKABET GÜCÜ İLİŞKİSİ: GLOBAL REKABETÇİLİK ENDEKSİNE GÖRE KIRGIZİSTAN A İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME Songül IŞIK, Derya CENGİL, Özal Erkan DEMİR, Uzm. Dr. Erhan BERK: AR-GE ÇALIŞMALARININ HASTA VE ÇALIŞAN MEMNUNİYETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: MALATYA DEVLET HASTANESİ ÖRNEĞİ 14:30 FIRAT SALONU (AKGÜN OTEL) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Kazım Şahin Bülent EKER: KÜMELENME KÜLTÜRÜNÜN İNOVASYONU GELİŞTİRME YÖNÜNDEKİ ETKİSİ Aslı ÖZTOPCU: YEREL KALKINMADA SOSYAL İNOVASYON VİZYONU Emine ARSLAN PAULİ, Yasin DALGIÇ: TR41 BÖLGESİ İÇİN AKILLI UZMANLAŞMA ALANININ BELİRLENMESİNDE GÖSTERGELER YAKLAŞIMI Hasan AYYILDIZ, Eda DİŞLİ: KÜMELENEN KOBİLER İÇİN HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM FAALİYETLERİNİN ÖNEMİ: KAYSERİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ MOBİLYA İŞ KÜMESİNDE BİR UYGULAMA Muhsin HALİS: GİRİŞİMSEL İŞBİRLİKLERİNİN BAŞARISINDA GÜVENİN ROLÜ Çay Arası Oturum Başkanı: Prof. Dr. Hanifi Güldemir Özge ÖZTÜRK, Zeynep ÖZTEKİN: LİSE ÖĞRENCİLERİNİN DÜŞÜNME STİLLERİNİN YARATICILIK DÜZEYLERİNE ETKİSİ Pınar DUMAN: ADIYAMAN TEKSTİL VE HAZIR GİYİM KÜMELENMESİ Yasin DALGIÇ, Emine ARSLAN PAULİ: BÖLGESEL BİR KÜME YAPILANMASI ÖRNEĞİ: İNEGÖL MOBİLYA KÜMESİ Zafer AYKANAT, Tayfun YILDIZ: TEKNOKENTLERDE FAALİYET GÖSTEREN İŞLETMELERİN YENİLİK YAPMA KAPASİTELERİNİN SEKTÖREL ANALİZİ 14:30 HAZAR SALONU (AKGÜN OTEL) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Şeref Naci ENGİN Adem KALÇA, Yeşim DİNDAROĞLU: ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ VE AKADEMİK GİRİŞİMCİLİK Sabriye Coşkun ÖZTOP, Hakan F. ÖZTOP: ENDÜSTRİYEL AR-GE PROJELERİNDE ZAMAN YÖNETİMİ VE PROJE BAŞARISINA ETKİSİ Fehmi Ali ILDIR: AR-GE TEŞVİKLERİNİN MALİ YÖNÜ Asaf VAROL: YAZILIM SEKTÖRÜNDE İNOVASYON VE GİRİŞİMCİLİĞİN ÖNEMİ İlhan EGE: İNOVASYON VE GİRİŞİMSEL FİNANS

10 25 Nisan Cumartesi Çay Arası Oturum Başkanı: Prof. Dr. Türkay Dereli Abdullah KARAKAYA, Lokman DOĞAN: ÖRGÜTSEL İNOVASYON BOYUTUNDA GİRİŞİMCİ ÜNİVERSİTE MODELİ: KARABÜK ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ Murat Mustafa KUTLUTÜRK, Özlem FİKİRLİ, Ahmet Kibar ÇETİN: TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİNİN BELİRLEYİCİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Tekin ERDOĞAN, Ömür Yaşar SAATÇIOĞLU: TÜRKİYEDE İNOVASYON ALANINDA YAPILAN LİSANÜSTÜ TEZLERE YÖNELİK BİR İÇERİK ANALİZİ: DÖNEMİ 19:00 Akşam Yemeği / Harput (Zertaşlar) 10:00 Keban Gezisi (Atatürk Kültür Merkezi Önünden Kalkış) 12:00 Öğle Yemeği / Kapanış (Keban Çırçır Şelalesi) 13:00 Keban dan Elazığ a Dönüş

11 BİLDİRİLER

12 1 KÜMELENME KÜLTÜRÜNÜN İNOVASYONU GELİŞTİRME YÖNÜNDEKİ ETKİSİ Bülent EKER 1 ÖZET Toplumlar arasında rekabetin artması, inovasyon kültüründe başarılı uygulamaları devreye koymaları ile bir başka boyuta taşınmıştır. Bu konuda kümelenme metodolojisi önemli kazanımlar sağlamıştır. Buna bağlı olarak inovasyon faaliyetlerinde performans artmış, çalışanlar da verimlilik yanında çıkan ürünlerde patentlenebilirlerin artışı önemli kazanımları da beraberinde getirmiştir. Onun için ARGE kültüründen İNOVASYON kültürüne geçiş aşamasında olan ülkemizin özellikle kümelenmeye önem vermesi Dünya rekabetinde büyük başarılar getirebilecektir. Anahtar kelimeler: İnovasyon,kümelenme,kültür ABSTRACT Increased competition between societies, successful practices in innovation culture has moved to another dimension with putting into operation. A clustering methodology provides significant gains in this regard. Accordingly, the improved performance in innovation activities, an increase in the product of patentlenebilir employees in addition to productivity brought about significant gains. R & D culture of giving particular attention to cluster in our country in transition to the innovation culture in the world competition would bring great success. Keywords:İnovation,clustering,culture GİRİŞ Günümüzde en genel anlamıyla kültür, öğrenilen ve paylaşılan değerler, inançlar, davranış şekilleri ve semboller toplamıdır. Bu paylaşım ne kadar genişse, kültür o derece genel veya üst kültür olan özelliğine kavuşmaktadır. Artık rekabet ortamında kültürün oluşumuna ayrı bir değer verilerek büyük çaba harcandığı bilinmektedir. Bu iş sanıldığı kadar da kolay olmamaktadır. Sistemli bir yaklaşım başarının anahtarı olarak bilinmelidir. Bunu her alanda uygulayarak toplumların mutlu olması sağlanabilir. Kültür gelişmeye açıktır. Bu anlamda kültürün yenilikçilik özelliği söz konusudur. Bu özellik aslında sorunlarında çözümlenmesine olanak verir. Burada bilgi ve toplumsal fayda birlikte var olur. Sonuçta her sorun kümesinde bir özgünlük kazandırılır. Geleceğe yönelik yeni fikirler kök nedenler üzerinde olgunlaşır. Genel anlamda bütün bunlar bir süreç içinde olur ve düşüncenin gelişmesine yol açar. Önce ortaya çıkan fikirler belirginleşir, olgunlaşarak her katmanda yayılmaya başlar. Aslında inovasyonda kültürün doğuşu ve yayılışı ile benzer nitelikler taşır. Günümüzün hızla değişen rekabet ortamında ayakta kalabilmek için şirketlerimizin ürünlerini, hizmetlerini ve üretim yöntemlerini sürekli olarak değiştirmeleri ve yenilemeleri gerekmektedir. Bu değiştirme ve yenileme işlemi inovasyon olarak adlandırılır. 1 Prof.Dr., Biyosistem Mühendisliği Bölümü, Namık Kemal Üniversitesi,TEKİRDAĞ E posta:buekeray@gmail.com

13 2 İnovasyon teknik, ekonomik ve sosyal süreçlerin oluşturduğu bir bütündür. Bireylerde ve toplumda değişime olan istek, yeniliğe açıklık ve girişimcilik ruhuyla özdeşleşen bir kültürün oluşuma önderlik yapar. En basit tanımıyla inovasyon, farklı, değişik, yeni fikirler geliştirmek ve bunları uygulamaktır. Bu fikirler, daha önce çözülmemiş sorunları çözmek veya daha önce karşılanmayan ihtiyaçlara cevap vermek amacıyla geliştirilebilir. Klasik anlamda bir inovasyon kültürü oluşumunda farklı bir metodoloji uygulanır. Bu metodolojide geniş bir vizyon ve kültürü oluşturacak birey yada toplumun açık görüşlerinin olması ön şarttır. Toplumlar inovasyon kültürünü kurum kültürü haline getirebilmeleri gerekmektedir ve bu uzun bir süreçtir. Kurum içinde etkili bir inovasyon kültürü oluşması ve yaygınlaşması için ise ilk olarak üst düzey yöneticilerin bunu benimsemesi ve teşvik etmesi gereklidir. Şirket çalışanları düşünüldüğünde farklı kültürlerin, farklı inanışların, farklı alışkanlıkları vardır, sosyal ve psikolojik hayatları da bu doğrultuda farklıdır. Şirket bünyesinde farklı herkesin kendini ifade edebilmesini sağlayan bir platform oluşturulmalıdır. Bu platformda her kültüre aynı değeri göstererek, personelin, kendilerini anlatabilme, iletişim kurabilme özgürlüğü sunarak standartları yüksek ortak bir sosyal yaşam alanı oluşturulur. İnovasyon farklılaştırmayı sağlayarak başarıya gidebilir. Bunun içinde fırsatlar önce değerlendirilecek unsurlardır. Bazen tehditler fırsata dönüştürülerek farklı bir inovasyon sürecinin başlamasına yol açılabilir. Onun için bulunan durumda sorgulamanın büyük yararı vardır. Bu sorgulama beraberinde farklı düşünsel kümeleri de ortaya çıkarır. Çözüm bazen zor olsa da bu kümeler, inovasyonun gelişmesinde temel taşı olmaktadır. Günümüzde henüz kümelenme kavramının üzerinde uzlaşılmış bir tanım olmamakla birlikte, birbirine katma değer ekleyen üretim zinciri ile bağlı, bir ürün ya da hizmetin üretilmesi konusunda doğrudan veya dolaylı olarak etkin olan ya da olma potansiyeli olan birbiriyle ilişkili ve karşılıklı bağımlı oyuncuların (üreticiler, t edarikçiler, müşteriler, bilgi üreten kurumlar, araştırma merkezleri, sivil toplum kuruluşları, danışmanlık şirketleri, kamu kurum ve/veya kuruluşları, yerel yönetim kurum ve/veya kuruluşları, medya, finansal kurumlar) ortak bir coğrafyada yoğunlaşmaları şeklinde tanımlanmaktadır. Günümüzde kümelenmeler ülkelerinin rekabet gücünün artırılması konusunda domino taşı haline gelmiştir.etkileri çok geniştir. Bu çerçevede, dünyanın dört bir yanında kümelenmelerin oluşturulması, analizlerinin yapılması ve geliştirilmeleri konusunda birçok proje yürütülmektedir. Ülkelerin rekabet gücünü artırmanın yanı sıra, kümelenme çalışmalarının KOBİ'lerin de rekabet gücünü artırdığına ilişkin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşanmış birçok örnekler bulunmaktadır. Avrupa'da oluşturulan endüstriyel bölgeler sayesinde, kalite, tasarım, inovasyon hızı ve değişimlere yanıt verme hızı ile niş marketlerdeki müşterilere uygun mal ve hizmetler sunularak rekabet üstünlüğü sağlanılmıştır. Gelişmiş ülkelerdeki endüstriyel kümelenmelerin iki zıt büyüme yoluna sahip oldukları ifade edilmiştir. Bunlardan birisi gelişmiş yol diğeri ise düşük yol'dur. Gelişmiş yol Avrupa'daki başarılı endüstriyel bölgelerin özelliklerini kapsamında barındırır ve inovasyon, yüksek kalite, fonksiyonel esneklik ve iyi çalışma koşulları ile özdeşleşmiştir. Düşük yol ise düşük fiyat, ucuz materyal, sayısal işçi esnekliği ve ucuz işgücü temelli rekabet üzerine kurgulanmıştır. Avrupa literatüründe her iki yol birbirinden bağımsız ve kendine özgü yollar olarak kabul görür ve düşmanca rekabet aracılığıyla düşük yolun, gelişmiş yola zarar verdiği kabul edilir. Ancak bu bir taraftan da gelişmeyi tetikler.

14 3 Öte yandan kümelenmeler yeni teknolojiler, yetenekli insanlar ve araştırma yatırımları için cazibe merkezleri haline gelmektedirler. Kümelenmeler, daha çok, ölçek ve kapsam ekonomilerine izin veren kritik firma kitlesinin oluştuğu, güçlü bir bilim ve teknoloji tabanına, inovasyon ve girişimcilik için gerekli kültür birikimine sahip bölgelerde ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte, kümelenmelerin inovasyon üzerindeki etkileri, ülke farkları ve aynı ülke içinde de, bölge farklarına göre değişmektedir.sonuçta bu tip yapılaşmalar Dünya genelinde hızla yaygınlaşmaktadır. KÜMELENME VE İNOVASYON İLİŞKİSİ Küme bir alanda birbiri ile etkileşim içinde olan, birbirine ortak ve tamamlayıcı yönleri ile bağlı olan firmalar, tedarikçiler ve ilgili kurumların (üniversiteler, finans kuruluşları, araştırma kuruluşları, altyapı sağlayan kuruluşlar vb.) oluşturduğu, belirli bir coğrafyada yer alan yoğunlaşmalardır. Kümelenme uygulamaları, özellikle 1990 lı yıllardan beri Batı, Orta ve Doğu Avrupa dan Amerika Birleşik Devletleri ne, Çin Halk Cumhuriyeti nden Japonya ya kadar birçok ülkede başarıyla uygulanmış ve etkin sonuçlar vermiştir. Bu nedenle günümüzde tüm faaliyetlerde kümelenme mantığı kullanılarak başarılı sonuçlar alınmaya gidilmektedir. Küreselleşmeyle birlikte artan rekabet süreci dünyanın birçok ülkesinin ekonomik anlamda gelişmesi için sektörel kümeleri olmazsa olmaz hale getirmiştir. Yerel sanayi organizasyonlarının küresel oyuncu olabilmesi için makro ekonomik bir politika önerisi olarak karşımıza çıkan kümelenme, bir kamusal politika niteliği de taşımaktadır. Yani artık toplumların kümelenme kültürleri yaygınlaşmaktadır. Güçlü bir kümede yer alanlar, tek başına hareket edenlerden daha hızlı büyür. Çünkü güçlü bir küme, küme içinde yer alanlarınca en iyi yaptığı işe odaklanmasını kolaylaştırır. Ayrıca uzman tedarikçilerin, uzman işgücünün ve destek kuruluşlarının olması da yapı içinde bulunanları rekabetçi konumunda ilerlemesine olanak sağlar. Rekabetçilik özgün ve farkındalık yaratan unsurları ortaya çıkarır. Buda inovasyonda istenen hususlardır. Bu açıdan artık inovasyon çalışmalarında kümelenme metodolojisi ile ilerleme daha çok tercih edilmektedir. Öte yandan inovasyon bilgi kaynaklarında, inovasyon yaklaşımları olarak teknolojik, paylaşımcı ve entegre yaklaşımlardan söz edilmektedir. Bunların her biri farklı bir görüş içinde temeli inovasyon kültürünü oluşturmaya yönelik süreçleri içermektedir. Teknolojik inovasyon, teknolojik ürün ve süreç inovasyonunu kapsar. Burada ürün, hem fiziksel bir ürünü hem de hizmeti ifade etmektedir. Teknolojik olarak yeni bir ürünün veya sürecin geliştirilmesinin yanı sıra, mevcut ürün ve süreçlerde önemli teknolojik değişikliklerin yapılması da bu kapsamda değerlendirilir. Ürünün pazara sunulması ve sürecin üretimde kullanılması ile inovasyon gerçekleştirilmiş olur. Teknolojik ürün inovasyonu, tüketiciye yeni veya iyileştirilmiş hizmetler sunmak amacıyla performans özellikleri artırılmış bir ürünün geliştirmesini/ticarileştirilmesini ifade eder. Teknolojik süreç inovasyonunda ise, yeni veya önemli ölçüde gelişmiş bir üretim ya da dağıtım yönteminin uygulanması söz konusudur. Teknolojik inovasyonlar sayesinde, genellikle firma sahibi veya kuruluşta yer alan kişiler, süreç başında veya içinde (veya o süreç sona yaklaştığında,) fikri ve sınaî mülkiyet hakkı doğuran birtakım çıktılar elde edilmektedir. Bu çıktıların (v eya çıktılarla doğrulanan sınaî imtiyazların) rakiplere karşı korunması için başvurulan yol ve yöntemlere ise: patent (ile koruma yöntemi) olarak bilinmektedir

15 4 Teknolojik inovasyonu bu gün en iyi uygulayan Güney Koreli Samsung firması, bu uygulama sonucu yarattığı katma değer sayesinde ulaştığı büyüklüğe, burada bir kez daha vurgu yaparak, dikkat çekmektedir.. Samsung, yılda 150 Milyar Dolar üzerinde ihracat gerçekleştiren; G. Kore'de 130 bin olmak üzere dünya çapında 222 binden fazla çalışanı olan bir elektronik bilişim sektöründe faaliyet gösteren bir teknoloji firmasıdır. Kendi ülkesi dışında, Çin'de yaptığı 4 Milyar Dolarlık yatırıma karşılık, yatırım yaptığı yılın sonunda elde ettiği ciro: 24 Milyar Dolardır. Bu firmada sayısız teknolojik inovasyonla elde edilen ürün söz konusudur. İnovasyonda paylaşımcı yaklaşım, hem bilginin üretilmesi, hem de paylaşılması ve yayılarak uygulanması süreçlerini ifade ederek, politikanın odağını kurumlar arasındaki etkileşime taşır. Ulusal inovasyon Sistemi terimi bu kurumlar bütününü ve bilgi akışını ifade eder. İnovasyonun başarıyla yönetimi, sürekli bir öğrenme süreci ile gerçekleştiğinden, öğrenmeyi hızlandırmak ve etkin kılmak için yaşanan başarı ve başarısızlıklardan örgütsel öğrenmeyi gerçekleştirmek için mekanizmalar oluşturulmalıdır. Firmalar tarafından yaratılan bilginin (kapalı bilgi) diğer firmalar tarafından elde edilmesi ve uygulamaya aktarılabilmesi için firmalar arası işbirlikleri ve kümelenmeler önem kazanmaktadır. Artan liberalizasyon ve küreselleşme süreci ile birlikte bilgi ekonomilerinin gittikçe güçlendiği günümüzde, ülkelerin bilgi üretme, öğrenme ve bunları ekonomik amaçlarla kullanma kapasitelerinin geliştirilmesi, bu ülkelerin uluslararası inovasyon sistemlerine ne derece entegre olduklarıyla ilintilidir. Örneğin, AB'nin gerçekleştirdiği entegrasyon büyük bir inovasyon sistemi yaratmış ve üye ülkelerin ekonomik etkinliğini artırmıştır. Bu bağlamda, ülkeler ve toplumlar gerçeğinde olduğu gibi firmalar ve sektörler düzleminde de bilginin ortak kullanımı ve inovasyonun sağlanabilmesi açısından dışa açık bir anlayışla birbirlerinin bilgi birikiminden yararlanabilecek firmalar arasında kümelenmeler oluşturulması önemlidir. Böylece inovasyonda organizasyonel yaklaşımlar doğmaya başlar. Buna bağlı olarak yeni çalışma ve iş yapış yöntemlerinin geliştirilmesi ve/veya uyarlanarak kullanılması ile bir firmanın rekabet gücünün yükseltilmesi sağlanabilir. Bu durum pazarlama inovasyonunu tetikler. Böylece yeni tasarımların ve pazarlama yöntemlerinin geliştirilmesi ve/veya uyarlanarak kullanılması ile bir firmanın rekabet gücü arttırılmış ve artık başarı noktasına çıkılmış olmaktadır. İNOVASYON ÇALIŞMALARINDA KÜMELENME KONSEPTİ Kümelerdeki ekonomik faaliyetlerin yoğunlaşması, küme firmalarının bir endüstride rekabet edebilmek için yeni ve daha iyi yollar arama ve inovasyonu pazara daha çabuk ulaştırma çabalarının sonucudur. İnovasyon çalışmalarında kümelenme konseptinin 3 boyutu vardır. Bunlar; BİRİNCİ BOYUT: Kümeler uzmanlaşmış firmaların, gelişmiş beceriler ve yetenekleri olan işgücünün ve destekleyici kurumların coğrafik olarak yoğunlaşması, bu yakınlaşmanın sonucu olarak bilginin yayılımını, akışını ve taşmasını sağlar. Farklı güçlü yönlerin bu şekilde bir araya getirilmesi küresel olarak rekabetçi kalabilmek için etkin bir stratejidir. Bir arada bulunmakla işletmeler genel ve teknolojiye dayalı yığılma etkisinden yararlanırlar ve bunu etkinliklerini artırmak için ölçek ekonomisi ve kapsam ekonomisi şeklinde kullanırlar. Bölgeler, işlerin büyümesi ve yatırımların ve yetenekli işgücünün çekilmesi için en iyi altyapı koşullarını sağlayarak Dünya ölçeğinde birbirleri ile rekabet ederler. İKİNCİ BOYUT: Kümeler bir firmalar grubuna uzmanlaşmış ve onlara uyumlu hale getirilmiş hizmetler sağlar.

16 5 Kümeler gelişmiş ve uzmanlaşmış bir altyapı, özel iş destek hizmetleri, çalışanlar için eğitim ve koçluk hizmeti sağlar. Bazen bu mentörlük olarak ta görülür. Küme organizasyonu tesislere ve servislere erişimi kolaylaştırır veya sağlar. Bu tesis ve servisler uzmanlaşmış araştırma ve test merkezlerini, danışmanlık, eğitim ve benzeri tesis ve hizmetleri içerirler. Bir bakıma kümeler, rekabetçi avantajlar sunan kendi kendine kurulmuş örgütlerdir. Kümeler hem sıkı rekabeti hem de yakın işbirliğini kolaylaştırır. Coğrafik yakınlık inovasyon sürecinin kritik bileşenleri olan örtük bilginin akışını ve planlanmamış etkileşimleri kolaylaştırır. Bu bilgi akışı işletmelerin diğerleri ile bilgisini paylaşma isteğine bağlıdır. Bilgiyi paylaşma isteği ise aktörler arasında oluşan güvene dayanır. Güven ise etkin bir küme örgütünün sağladığı ağ yapısı ve işbirliği sayesinde yüz yüze temasların sürekliliğinin sağlanması ile artar. ÜÇÜNCÜ BOYUT: Kümelenme inovasyon aktörlerini (üniversiteler, işletmeler ve kamu aktörleri) bir arada tutar ve bunlar arasındaki yoğun etkileşimleri ve dayanışmayı kolaylaştırıcı bir sosyal ve örgütsel yapı haline dönüşmüştür. Zaman içinde kümeler çeşitli normlar, yapılar, kişisel ağlar ve güveni geliştirir. Günümüzün artan karmaşıklık ve yeni gelişen teknolojiler, ürünler ve hizmetler ve bunların çalışanlar üzerinde yarattığı hızlı değişen yetenek ve uzmanlık beklentileri ortamında eğitim, araştırma ve inovasyondan oluşan bilgi üçgeninde dinamik ve etkili işbirliği etkileşimleri rekabet avantajı oluşturmak için elzem olmuştur. Yoğun resmi veya gayri resmi temaslar ve iş ilişkileri enformasyonun, yapma bilgisi ve teknik uzmanlığın küme içindeki paylaşımı, işletmelerin inovasyon performansını artıran teknolojik taşmalara, yeni ve çoğunlukla beklenmeyen fikirler ve yeni yaratıcı tasarımlara, ürünlere, hizmetlere ve iş konseptlerine yol açar. Coğrafi yakınlıklar küme içindeki inovasyon aktörleri arasında güven ve yakın işbirliğini kolaylaştırırken, küresel ağlar vasıtasıyla da yeni bilgiye ve diğer kümelerden gelecek etkilere erişilmesi sağlanmalıdır. SONUÇ Kümeler açık inovasyon için uygun yapılardır. İnovasyon; Güçlü akademik araştırma (Üniversiteler), Dinamik girişimcilik ve özel sektör risk sermayesinin varlığı, Destekleyici politik altyapı (kamu yönetimi)arasındaki üçlü sarmal ağa bağlı olarak performans gösterirler. Bu unsurların dengeli olması performansında yükselmesine yol açar. Kümelerde inovasyon performansında coğrafik yakınlığın getirdiği kolaylıklar da söz konusudur. Böylece örtük bilginin akması, paylaşımı, yetenekli ve uzman işgücünün varlığı, plansız etkileşimler. araştırma kurumları ile daha çok etkileşim, uluslararası ağlara ve sermayeye daha kolay erişim sağlanabilmektedirler. Yenilikçi küme firmaları, 2004 yılında yapılan bir araştırmaya göre, araştırma faaliyetini Avrupa daki diğer ortalama firmalara göre iki kat daha fazla artırmışlardır. Ayrıca, kümelerdeki firmalar inovasyonlarını, diğer firmalara göre daha çok patentlemiş veya markalamıştır Bu da inovasyonu tetikleyen bilgi paylaşımı sürecini kümelerin daha fazla teşvik ettiğini göstermektedir. Kümeler işletmeler arasındaki inovasyon faaliyetlerini güçlendirmektedir. Ancak, istatistiksel zorluklar nedeniyle, kümeler ve bölgesel inovasyon düzeyi arasındaki ilişkiyi ispatlamak daha zor olduğu unutulmamalıdır. Bunun sonunda kümelerin bir bölgenin refahını etkileyen en uygun mikro ekonomik faktörler içinde yer aldığını söylemek yanlış olmayacaktır. Kümeler gelişmiş ve uzmanlaşmış altyapı, çalışanların eğitim ve koçluğu gibi özel destekleyici hizmetler sağlar. Küme organizasyonları firmaların kümenin oluşturduğu uzmanlaşmış özel araştırma ve test merkezleri gibi altyapı kolaylıklarına ve tesislere erişimini yönlendirir ve sağlar, onlara

17 6 danışmanlık, eğitim gibi kolaylıklar sağlar. Bu bakımdan, kümeler rekabetçilik avantajı sağlayan bir nevi kendi kendine kurulmuş örgütlerdir. Kümeler içindeki resmi olan veya olmayan temaslar, iş ile ilgili enformasyonun, yapma bilgisinin ve teknik uzmanlığın değişimi teknolojik saçılmalara ve bunun sonucunda genellikle yeni ve hiç beklenmeyen fikirlerin, yeni yaratıcı tasarımların, ürünlerin, hizmet çeşitlerinin ve iş kavramlarının oluşumuna yol açar. Bunun sonucunda küme içindeki yapılan işlerin inovasyon performansı artar. Kısaca kümelenme inovasyon kültürünün oluşumunda olumlu etki yapar,zaten bu etkinin oluşması toplumsal refah düzeyinin de artmasını sağlar. KAYNAKLAR ANONYMOUS. Kümelenme Destek Programı Uygulama Usul ve Esasları, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ANONYMOUS, Europe InterClusters, White Paper: Emerging of European World Class Clusters, July ERASLAN,H,2014,

18 7 ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ VE AKADEMİK GİRİŞİMCİLİK Adem KALÇA 1, Yeşim DİNDAROĞLU 2 ÖZET Özel sektörde yürütülen birçok araştırmanın aksine, üniversitelerde yapılan araştırmaların temel amacı yeni akademik bilgi üretimidir. Bu nedenle, üniversiteler yeni bilgi üretiminin birincil kaynağını oluşturmaktadır. Üniversitelerde üretilen yeni bilgiler ise yapılan bilimsel yayınlar, öğrenci eğitim ve öğretimi, resmi olmayan fakülte ilişkileri, teknoloji lisansları ve akademik girişimcilik gibi birçok farklı kanal aracılığıyla topluma aktarılmaktadır. Bu aktarım mekanizmasının en modern yolu ise üniversitelerde yapılan araştırmalara dayanılarak yeni şirketlerin kurulmasını ifade eden akademik girişimciliktir. Dolayısıyla, akademik girişimcilik ve akademik girişimciler vasıtasıyla kurulan akademik filiz işletmeler üniversite ile sanayi arasındaki işbirliği temellerini sağlamlaştıracak bir ara yüz olarak karşımıza çıkmaktadır. Üniversite spin-off şirketleri, üretilen yeni bilgilerin yayılması ve ticarileştirilmesi için önemli bir araçtır. Bu durum göz önüne alındığında, ilgili şirketlere yönelik çalışmalara odaklanılması gerekmektedir. Bu çalışmanın temel amacı da, üniversite sanayi işbirliği ve akademik girişimcilik arasındaki ilişkiyi ortaya koymak ve Türkiye nin akademik girişimcilik performansını irdelemektir. Anahtar Kelimeler: Üniversite sanayi işbirliği, akademik girişimcilik, akademik filiz işletmeler, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ABSTRACT In contrast to most researches conducted in the private sector, the main purpose of researches carried out in universities is to produce new academic knowledge. For this reason, universities are the primary source of new knowledge production. New knowledge produced in universities is conveyed to the society through many different channels, such as scientific publications, student education, informal faculty relationships, technology licenses, and academic entrepreneurship. The most modern way of this transmission mechanism is academic entrepreneurship which is referred to the establishment of new companies based on the researches of university faculty. Therefore, academic entrepreneurship and university spin-off companies established by academic entrepreneurs emerge as an interface to reinforce the foundations of cooperation between university and industry. University spin-off companies are an important agency for dissemination and commercialization of new knowledge. Given this situation, it is necessary to focus on studies in which these companies are investigated. The main purpose of this study is to determine the relationship between the university industry cooperation and academic entrepreneurship and to examine Turkey s academic entrepreneurship performance. Keywords: University industry cooperation, academic entrepreneurship, university spin-off companies, Technology Development Zones GİRİŞ Bilim ve teknoloji alanlarında hızlı gelişmelerin yaşandığı küresel rekabet ortamında, ayakta durabilmenin ve dahası rekabet basamaklarında yükselebilmenin yolu, inovatif ürün ve hizmetlerin 1 Prof. Dr., İktisat Bölümü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye, e-posta: akalca@ktu.edu.tr 2 Yrd.Doç.Dr., İktisat Bölümü, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye, e-posta: yatasoy@ktu.edu.tr

19 8 oluşturulması için gerekli olan bilgi üretiminden ve üretilen bilgilerin teknolojiye dönüştürülerek ticarileştirilebilmesinden geçmektedir. Nitekim, bilginin ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürülmesini ifade eden inovasyon, küreselleşen ekonomide rekabetçiliği belirleyen en önemli faktörlerden biri olarak kabul edilmektedir. Türkiye 2023 Vizyonu nda da ifade edildiği gibi Teknoloji geliştirip üretmeden günümüz dünyasında ekonomik ve siyasi üstünlük kazanılamaz. Dolayısıyla Türkiye nin teknoloji ithalatına bağımlı olduğu (ve/veya ihracatın ithalata bağımlılık oranının yüksek olduğu) düşünüldüğünde, ilgili vizyonda belirtilen teknolojide üst kümeye sıçrama hedefi doğrultusunda, öncelikle üniversite ile sanayi arasındaki işbirliği temellerinin sağlamlaştırılması gerekmektedir. Nitekim, üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek, ülkelerin inovasyonu teşvik etmek ve uluslararası alanda inovasyon performanslarını arttırmak için başvurdukları en önemli yöntemlerden biridir. Bu noktada üniversite ve sanayinin mevcut imkânlarını bilimsel, teknolojik ve ekonomik gelişmeler için bir araya getirmesi; üniversitelerde üretilen yeni bilgilerin gerekli kanallara aktarılarak ticarileştirilmesi önem kazanmaktadır. İlgili tarafların ar-ge ve inovasyon çalışmalarını sürdürdükleri Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB), üniversite ve sanayi kuruluşlarını bir araya getiren, akademik bilginin ticarileştirilmesini sağlayan, tarafların karşılıklı olarak bilgi ve teknoloji transferini gerçekleştirdikleri yapılar olması dolayısı ile üniversite-sanayi iş birliğini arttıracak alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye de üniversite-sanayi işbirliğinin tam anlamıyla oluşumunu tamamlayamadığı göz önünde bulundurulduğunda, akademik girişimcilik Türkiye de üniversite ile sanayi işbirliği temellerini sağlamlaştıracak bir ara yüz olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 21. Toplantısı'nda kabul edilen Türkiye'nin "Bilim, Teknoloji ve Yenilik Vizyonu", ürettiği bilgi ve geliştirdiği teknolojileri, ülke ve insanlığın yararına inovatif ürün, süreç ve hizmetlere dönüştürebilen Türkiye"dir. Üretilen akademik bilginin yayılması ve ticarileştirilmesi için önemli bir araç olan akademik filiz işletmelerin (university spin-off companies), bu vizyona hizmet edecek önemli aktörler olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Bir diğer ifadeyle, sözü edilen girişimler, üniversitelerde yapılan çalışmaların satır aralarında kalmasını engelleyecek; çalışmaların topluma, sanayiye dahası ekonomiye marjinal fayda yaratacak uygulamalara dönüştürülmesini sağlayacaklardır. Böylece ilgili şirketler, Türkiye nin Gelecek Resmi nin çizilmesine de hizmet etmiş olacaklardır. Bu çalışmanın temel amacı, üniversite sanayi işbirliği ve akademik girişimcilik arasındaki etkileşimi ortaya koymak ve Türkiye nin akademik girişimcilik performansını irdelemektir. Belirtilen amaca uygun olarak çalışmada öncelikle akademik girişimciliğin teorik çerçevesine yer verilmiştir. Ardından akademik girişimciliğin üniversite sanayi işbirliğindeki rolüne değinilerek, Türkiye nin son yıllarda önemli gelişmeler yaşanan akademik girişimcilik açısından mevcut durumu irdelenmeye çalışılmıştır. 1. Akademik Girişimcilik Kavramı Üniversite araştırmalarından doğan bilgi ve teknolojiyi, girişimcilik kanalıyla bölgesel ekonomik kalkınma ya da ekonomik büyümeye dönüştürme konusuna dünya çapında bir ilgi söz konusudur. Çünkü gün geçtikçe artan küresel rekabet, ülkeleri bilgi ve teknoloji üretmeye neredeyse zorunlu hale getirmiştir. Dolayısıyla son yıllarda bilimsel ilgi, bilginin üretildiği ana aktörler olan üniversitelere ve üniversitelerde üretilen bilgilerin teknolojiye dönüştürülerek ticarileşmesini sağlayan akademik girişimciliğe yönelmiştir. Akademik girişimci kavramının kökeni, Amerikan araştırma kuruluşlarının sistemine dayanmaktadır. Çünkü Amerika da akademisyenler sadece araştırmalara değil, aynı zamanda girişimci yöneticilere özgü olan çoklu faaliyetlere de katılmaları sebebiyle, genellikle girişimci gibi hareket etmektedirler. Dolayısıyla akademisyenlerin kendi laboratuvarlarını kurmaları ve çalışmalarını devam ettirmeleri, asistanlar istihdam etmeleri ve ilave kaynaklara erişebilmek adına iletişim ağlarına sahip olmaları için fon temin etmeleri gerekmektedir. İlgili akademisyenler, aynı tür akademisyenler arasındaki sahip oldukları şöhreti arttırmak amacıyla ürünlerini konferanslarda, dergilerde satmakta ve akademik araştırma yönergelerini etkilemek için editör kurullarında yer almaktadırlar. Aynı zamanda, politika yapıcılar ve endüstriyel ortaklar ile etkileşimde bulundukları gibi, kendi bilimsel disiplinleri ve

20 9 araştırma alanlarının onayını sağlamak için de şirketlerin yönetim kurullarında koltuk sahibi olabilmektedirler. Bu girişimcilik faaliyetlerinin arkasındaki en önemli motivasyon ise, akademik kariyeri desteklemektir (Erdős ve Varga, 2009: 1). Akademik girişimcilik kavramı ilk ortaya çıktığında, kavram işletme girişimciliğinin akademik çevredeki bir uzantısı olarak ifade edilmiştir. Akademik girişimciliğin diğer işletmelerle arasındaki tek farkının, ilgili şirketlerin akademik bilgiye dayalı olarak kurulması olduğu vurgulanmıştır. Ancak kavramın popülaritesi gittikçe artınca, disiplinler ve kurumlar girişimcilik faaliyetlerine dâhil olmaya başlamışlardır. Yaşanan bu gelişmeler, birçok farklı akademik girişimcilik tanımının ve akademik girişimcilik yerine kullanılan birçok kavramın ortaya çıkmasını da beraberinde getirmiştir (Cantaragiu, 2012: ) Literatürde akademik girişimciliğin tanımlanmasında iki farklı yaklaşım söz konusudur. Bu nedenle literatürde, hem akademik girişimcilik yerine kullanılan alternatif kavramlar, hem de akademik girişimciliğe ilişkin birçok farklı tanımlar söz konusudur Akademik Girişimciliğin Tanımı: Dar Tanım Gelişmiş ülkelerde ve bu ülkelerdeki üniversitelerde servet yaratmaları nedeniyle akademik filiz işletmelere oldukça önem verilmektedir. Bu durum ilgili konularda derinlemesine araştırmalar yapılmasını beraberinde getirmiştir. Dolayısıyla geniş bir akademik girişimcilik literatürü oluşmuş ve üzerinde odaklanılmış bir akademik girişimcilik tanımı ortaya çıkmıştır (Silva, 2012: 43-44). Bu çerçevede Doutriaux (1987: 285), akademik girişimcilik kavramını üniversite öğretim üyeleri, teknik personeli ya da öğrencileri tarafından yeni ticari girişimlerin oluşturulması şeklinde tanımlamıştır. Bununla birlikte akademik girişimciler vasıtasıyla kurulan yeni ticari girişimler akademik filiz işletmeler değil, akademik start-up (akademic start-up) olarak adlandırmıştır. Doutriaux (1987) un çalışmasına atıf yapan Chrisman ve diğerleri (1995: 269), akademik girişimciliği üniversite profesörleri, teknisyenleri ve öğrencileri vasıtasıyla yeni ticari girişimlerin oluşturulması şeklinde tanımlamaktadır. Ancak yazarlar her ne kadar bu tanımı yaparken akademik girişimcilik kavramını kullansalar da, genellikle çalışmalarında ilgili kavram yerine öğretim üyelerinin girişimciliği (faculty entrepreneurship) kavramına yer vermişlerdir. Shane (2004: 4) e göre akademik girişimcilik, üniversite çalışanları ya da öğrencilerinin akademik kurumda yaratılan fikri mülkiyet hakkından yararlanmak amacıyla şirket kurma faaliyetleridir. Bir diğer ifadeyle önemli olan, fikri mülkiyet hakkının ticarileştirme faaliyetinin gerçekleştirilmesidir. Dolayısıyla yazara göre, mevcut ya da eski üniversite üyelerinin fikri mülkiyet hakkını ticarileştirmeden şirket kurma eylemini, akademik girişimcilik tanımı kapsamına dâhil etmemektedir. Üniversite araştırmalarının ticarileşmesini konu alan Zhao (2007: 223) ya göre ise, araştırmaların ticarileştirilmesi teknolojik inovasyonun önemli bir boyutudur. Yazar, üniversitelerin üzerine eğilmeleri gereken iki temel mesele söz konusu olduğunu belirtmiştir. Bu meselelerden bir tanesi devlet, sanayi ve diğer paydaşlardan sağlanan yeterli finansal destektir. İkincisi ise akademik girişimcilik vasıtasıyla etkili inovasyon yönetimidir. Zhao (2007) ya göre akademik girişimcilik, inovatif düşüncelerin üretilmesi, yayılması ve uygulanmasına ivme kazandırmak için akademisyenlerin girişimcilik rolü üstlenmesidir. Akademik girişimcilik, bilimsel buluşların ve teknolojik kazanımların endüstriyel ve ticari başarılara dönüştürülmesi için kaçınılmaz bir uygulama ve kaynaktır. Ticari açıdan başarılı inovasyonlar; araştırmaların ticarileştirilmesi için girişimcilik, etkin yönetim ve besleyici bir kültür bileşimi gerektirmektedir. Wright (2007: 4), akademik filiz işletmeleri başlatılması lisans anlaşmasına ya da bir kurumun fikri mülkiyet devrine bağlı olan yeni girişimler şeklinde tanımlamaktadır. Bu tanım, Association of University Technology Managers (AUTM) tarafından yapılan tanımla da örtüşmektedi r. Yapılan tanım, her ne kadar dar bir filiz işletme tanımı olsa da, uygulamalı çalışmalarda en çok tercih edilen tanımdır. Bu kapsamda Wright ve diğerleri (2009: 561) ne göre akademik girişimcilik,