ORMAN ÇOCUK DERG S F YATI: 0,5 YTL (KDV DAH L) KASIM/ARALIK-2007

Transkript

1 ORMAN ÇOCUK DERG S F YATI: 0,5 YTL (KDV DAH L) KASIM/ARALIK-2007 FGIHRUEATKLYQJVCZSBfgkyl

2 Editör den.. Merhaba Sevgili Çocuklar, Bu say m zda sizlere Türkiye yi yeflillendirme projesinden bahsedece im. Sevgili çocuklar, bizler orman teflkilat n n yöneticileri olarak yaz, k fl demeden ülkemizin orman varl n artt rmak ve mevcut ormanlar m z da yöre halk n n istifadesine daha fazla sunmak amac yla yo un bir flekilde çal fl yoruz. Bu çerçevede bir taraftan mevcut bozuk ormanlar m z rehabilite ederek h zla iyilefltiriyor, di er taraftan da ç plak otoyollar ve köyleri a açland rarak orman varl m z artt r p ülkemizin daha yeflil bir görünüme kavuflmas na gayret ediyoruz. fiimdi de Baflbakan m z n himayelerinde Ulusal A açland rma Seferberli i Kampanyas 'n bafllatt k y llar n kapsayan bu kampanya ile hektar sahan n rehabilite edilmesi ve a açlarla kaplanmas hedeflenmektedir. Ayr ca tüm vatandafllar m z n ve özellikle çevreye ve yeflile duyarl siz gençlerimizin de kampanyaya destek vermeleri için 1923 No'lu 1 SMS 1 Fidan hatt n ve ziraat bankas nda hesap numaras oluflturduk. Bu hatta gönderece iniz 5 YTL de erindeki her bofl mesaj n z fidan olarak toprakla buluflturulacak ve ülkemizin yeflillenmesine katk sa layacakt r. Bu duygularla sizleri sevgiyle kucakl yor kampanyaya desteklerinizi bekliyoruz. Osman Kahveci Orman Genel Müdürü B LGE S NCAP GEY K B LGE S NCAP PAPATYA B LGE S NCAP PALAMUT B LGE S NCAP N LÜFER B LGE S NCAP KARDELEN M N ANS KLOPED (AT) AYI M N ANS KLOPED (DUT) Ç LEK KOCAEL KENT ORMANI TAVfiAN KOCAEL KENT ORMANI LEYLEK BUNLARI B L YOR MUSUNUZ? DAL BUNLARI B L YOR MUSUNUZ? F L A AÇLANDIRMA SEFERBERL KESTANE A AÇLANDIRMA SEFERBERL ASLAN A AÇLANDIRMA SEFERBERL ÇAM A AÇLANDIRMA SEFERBERL MAYMUN A AÇLANDIRMA SEFERBERL GÜNEfi MASAL (SARI BALIK FIfiFIRIK) KARTAL YA MUR T MSAH YA MUR GERGEDAN ÇOCUKLARDA GÖZ HASTALIKLARI....A AÇKAKAN ÇOCUKLARDA GÖZ HASTALIKLARI PEL KAN MASAL (TIKI-TIKI-TIKI-TIKI) DA KEÇ S MASAL (TIKI-TIKI-TIKI-TIKI) KAYIN GÖNDERD KLER N Z MANTAR BULMACA KANGURU

3 Yazan ve Çizen: Sait K ran B d k ile B zd k orman n muhteflem güzellikleri içinde dinlenen Bilge Sincap' n yan na gelirler... OOD... MERHABA ÇOCUKLAR.!. MERHABA B LGE S NCAP. NASILSIN B LGE S NCAP? HAYIRDIR ÇOCUKLAR, NEFES NEFESES N Z... YOL KENARINDAK AF fi GÖRDÜNÜZ MÜ B LGE S NCAP? GEY K

4 HA, fiu "A AÇLANDIRMA SEFERBERL " AF fi... B R SÜRE ÖNCE ASILMIfiTI... B R SÜRE ÖNCE M ASILMIfi!. VE B Z M BUNDAN HABER M Z YOK... S Z OKULA G D YORSUNUZ... OKUL, EV ÖDEVLER VE OYUN DERKEN GÖRMEM fi OLAB L RS N Z. PEK BU AF fi NEY N DUYURUSU B LGE S NCAP? ORMANCILARDAN DUYDU UM KADARIYLA VE TECRÜBEME DAYANARAK ANLATAYIM... PAPATYA

5 ÖNCE YANIBAfiIMA OTURUN BAKALIM... S Z N Ç N TOPLADI IM PALAMUTLARI YERKEN BEN DE CAN KULA IYLA D NLEY N. TAMAM MI?.. Bilge Sincap "A AÇLANDIRMA SEFERBERL "ni anlatmaya bafllar... BU; BEfi YILLIK B R PLANLAMA... BU PLANLAMA LE BEfi YILDA 2,3 M LYON HEKTAR ALANIN A AÇLANDIRILMASI VE ISLAH ED LMES HEDEFLENM fit R. BU SEFERBERL E ÜLKEM ZDE NE KADAR KURUM, KURULUfi, TEfiK LAT, DERNEK VE VATANDAfi VARSA HEPS KATILACAKLAR.. SÜÜPEEEER!... GEVEZEL K YAPMA DA D NLE BIZDIK. Bilge Sincap anlatmaya devam eder......bu SEFERBERL K LE; ORMAN VARLI IMIZ ARTACAK, TRAKYA BÜYÜKLÜ ÜNDEK ÜLKE TOPRA I ORMANLAfiTIRILACAKTIR... PALAMUT

6 ..BOZUK ORMAN ALANLARI Y LEfiT R LECEK, AYNI ZAMANDA YÖREN N KÖYLÜLER NE EK GEL R SA LANACAKTIR.....EROZYON ÖNLENECEK, TOPRAK KAYBI AZALTILACAKTIR...F DAN D KME ALIfiKANLI I YAYGINLAfiTIRILACAK, ÇEVRE B L NC GEL fit R LECEK... SU KAYNAKLARI KORUNACAK, BARAJ, GÖL VE GÖLETLER N TOPRAKLA DOLMASI ÖNLENECEKT R..... KL M DE fi KL VE ÇÖLLEfiMEN N ETK LER, EN AZA ND R LECEKT R.....SEL VE TAfiKINLAR AZALACAK, TARIM TOPRAKLARI KORUNACAKTIR... N LÜFER

7 ..HAVADAK K RL L K VE KARBON EM SYON ORANI AZALTILACAKTIR.....BOZULAN TAB DENGE DÜZELECEK VE YEN ARKADAfiLARIMIZ GELECEK.....ORMANLAfiTIRILACAK ALANLAR, LER DE KENT ORMANI OLARAK NSANLARIN H ZMET NE AÇILACAKTIR... A ZINDAN BAL AKIYOR B LGE S NCAP.(*) BÜTÜN BUNLAR GERÇEKLEfi NCE, B ZDEN SONRA GELECEK NES LLER, BUNDA EME GEÇEN HERKESE fiükran DUYACAKTIR. BUNDAN NASIL EM N OLUYOR DERS N BIZDIK?.. EE.. ONA BOfiU BOfiUNA B LGE S NCAP DEMEM filer.. (*)A z ndan bal akmas : Çok güzel fleylerin konuflulmas anlam na geliyor (Türk atasözü) Bitti KARDELEN

8 Haz rlayan: fiener FAKIO LU M N ANS KLOPED At yüzy llard r insana hizmet eden en de erli evcil hayvanlardan biridir. Bu tektoynakl otcul memeli türü (Equus caballus), gergedan ve tapiri de içeren Perissodactyla tak m nda zebra ve eflflekle birlikte atgiller(equidae) familyas n oluflturur. Tarih boyunca insanlar n yan nda önemli bir yeri olan at önceleri sadece savafllar için kulan l rd. Sonradan yük tafl mak ve tarla sürmek için de attan yararlan ld. Bügün atlar tar mda ve yük tafl mac l nda hala kulan lmakla birlikte daha çok spor ve e lence amac yla yetifltirilir. Baz atlar binicilik, avc - l k, polo, cirit ya da at yafl gibi spor için, baz lar da özel gösteriler için e itilir. Do ada yabanil yaflayan atlar, yaz boyunca bir erkek at n (ayg r) önderli inde difliden (k srak) ve alt ayl ktan daha genç yavrulardan (kulun) oluflan küçük sürüler halinde dolafl rlar. K fl geldi inde birleflerek daha büyük sürüler olufltururlar. Difli at, 11 ay kadar süren bir gebelikten sonra genellikle tek bir yavru do urur. Vucutlar ince tüylerle kapl olan bu yavrular daha do duklar anda, birkaç hayvan yavrusunun tersine, iflitme ve görme duyular n kullan - labilecek durumdad r. Yavruya 6 ayl k olana kadar kulun, 6 ayl ktan 3 yafl na kadar da tay denir.yeni do du- unda kulunun bacaklar gövdesine oranla çok uzun ve incedir. Bu yüzden gövdelerini titrek bacaklar üzerinde güçlükle tafl r. Ama ayakta durmay baflard ktan birkaç gün sonra rahatça gezip oynayabilecek duruma gelir. Atlar n yafl difllerine bak larak kolayca anlafl labilir. Kulunun ilk diflleri do umundan 2-3 gün sonraç kmaya bafllayan ön(ya da arka) diflleridir. Alt ayl k oldu unda 16 süt difli tamamlanm flt r. ki buçuk yafl na geldi inde süt diflleri dökülmeye bafllar. Üç yafl na geldi inde, ön difllerin iki yan ndaki dört kesici difl daha ç kar.befl yafl - na gelince geri kalan sekiz sütdifli de düfler ve çenenin arka bölümündeki az difllerinin de ç kmas yla bütün kal c difller tamamlan r. 4-5 yafllar ndaki ayg r n, ön difllerinin arkas ndaki 4 köpekdifli ile birlikte 40 difli vard r. K sraklarda genellikle bu 4 difl bulunmaz. At 10 yafl na geldi i zaman, ön difllerinin birbirine de en yüzeylerinde afl nma nedeniyle bir çukur oluflur. "Arpac k çukuru" denen ve köfleden köfleye kahverengimsi bir yar k biçiminde uzanan bu iflaret yard m yla at n yafl kolayca anlafl - l r. At 30 yafl na gelince arpac k çukuru kaybolur ve difller gittikçe uzay p k vr l r. Bu dönemde at n yafl ancak tahmin yoluyla bulunabilir. Atlar ortalama 20-25, en çok y l yaflarlar. AYI

9 M N ANS KLOPED Dut a ac, m'ye kadar büyüyebilen genifl taçl ve yaprak döken bir a açt r. Ülkemizde meyvesi için kültüre al nm fl en eski a açlardan biridir. Ana vatan Çin olan bu bitki, kal n ve s k dall olup aç k kahverengi bir gövdeye sahiptir. Tomurcuklar yumurta biçiminde, k m z ms renktedir. Lentiselleri büyük, genifl ve i fleklindedir. Yapraklar büyük olup yar m daire veya yürek fleklindedir. Damarlanmas belirgin olan yapraklar n kenarlar basit difllidir. Yaprak dibi yüreksidir cm boyunda olan yapraklar n uçlar sivridir. Yapraklar n üst yüzü tüysüz ve aç k yeflil atl yüzüyse soluk yeflil ve damarlar boyunca tüylüdür. Baz dutlarda 3-5 loplu yapraklara da rastlanabilmektedir. Yaprak sap cm'dir. Çok küçük olan çiçekleri bir veya iki evciklidir. Meyvesi birleflik olup etli sulu ve lezzetlidir. Önce beyaz olan meyveler iyice olgunlaflt nda pembeleflebilir. Tohumlar çok küçük olup temmuz a ustos aylar nda olgunlafl r. Ifl k a ac olan dutlar l man iklim bitkisidir. S cak ve güneflli yerlerde iyi geliflmekle birlikte so uk hava flartlar na da dayan kl d r. Derin topraklar seven dutlar, kuru, kumlu, kireçli topraklarda yetiflebildi i gibi tuzlu suya kafl tolerans da yüksektir. Kökleri çok kuvvetli olmayan bu tür h zl büyür. Kara dutun (Morus nigra) ak duttan pek fazla fark yoktur. Aralar ndaki en büyük fark kara dutun meyvelerinin koyu renkli ve yapraklar n n üst yüzeyinin daha kaba ve tüylü olmas nd r. Dut yapraklar ndan ipek böcekcili inde faydalan l r. Sar renkli odunu ise sert ve dayan kl olup cilalanmaya uygundur. Bu nedenle mobilyac l kta, tornac l kta ve özeliklede müzik aletlerinin yap - m nda kulan l r. Ç LEK

10 GEZEL M-TANIYALIM Kocaeli Kent Orman MEVK Kocaeli Kent Orman, zmit Merkez lçe s n rlar içerisinde, Kocaeli ilinin kuzeydo usunda, Umuttepe Mevkiindedir. zmit- stanbul eski karayolu üzerinde olan Kocaeli Kent Orman, flehir merkezine 12 km. mesafede olup, ulafl m oldukça kolayd r. Kent Orman n n bugünkü alan 30 Hektar olmas na ra men, ileriki y llarda bu alan n 100 hektara tamamlanmas düflünülmektedir. ÖZELL KLER Flora: Kocaeli Kent Orman n n konuflland alan, dikim yoluyla tesis edilmifl olan plantasyon sahas d r. A aç türleri Kara Çam, Maritima ve Radiata Çam olmakla beraber, do al olarak yetiflmifl mefle ve kay n türleri de bulunmaktad r. Ayr ca alt tabakada muhtelif çal ms ve otsu bitkiler de mevcuttur. TAVfiAN

11 GEZEL M-TANIYALIM Fauna: Kent Orman n n bulundu u alanda yaban hayat henüz yeni geliflmekte olup, yaban domuzu, tavflan ve çeflitli kufl türleri bulunmaktad r. Zamanla sahaya çeflitli hayvan türleri getirilerek, alan n bu aç - dan da geliflmesi sa lanacakt r. Do al ve Suni Kaynaklar Kent Orman nda do al kaynak olarak, sadece saha üzerinde bulunan orman alan say labilir. Ancak, halk m z n birçok ihtiyaçlar na karfl l k verecek hemen tüm tesisler düflünülmüfltür. 150 m2 lik sun i gölet yan nda, orman evi, spor tesisleri (Futbol sahas, voleybol sahas, tenis kortu, koflu ve yürüyüfl bantlar ), gezinti yollar, çeflmeler, seyir kulesi, dinlenme bank ve kamelyalar, çocuk oyun park, otopark gibi birçok tesis halk m z n hizmetine sunulmufltur. LEYLEK

12 Haz rlayan: Levent KIRAN BUNLARI B L YOR MUSUNUZ? Yüksek gerilim hatlar na kufllar konuyor Neden? Niçin elektrik çarpm yor? Elektrik çarpmas canl n n üzerinden geçen ak mla ilgilidir. Ak m n oluflmas için enerjinin bir yerden(yüksek potansiyelden) di er bir yere akmas (düflük potansiyel) gerekir. fiebeke gerilimi için faznötr, do ru ak m için +,- gibi. Dolay s ile sadece faza veya art ya dokunmak canl ya elektrik çarpmas için yetmez. Di er taraftan topra a, nötre veya baflka bir faza da dokunmas veya yaklaflmas (voltaja göre de iflir) gerekir. Enerji iletim hatlar na konan kufllar sadece enerjinin geçti i kabloya konuyorlar. E er bacaklar uzun bir kufl olan leylek bir baca n kabloya di er baca- n dire e dokunsa kesinlikle çarp l r. Yani üzerinden yüksek ak m geçer. Ancak bunu hiçbir flekilde bizim denemememiz gerekir. Mantarlar nas l beslenir? Mantarlar saprofit (çürükçül) organizmalard r; yani klorofil tafl mazlar dolay s yla da karbonhidrat sentezi yapamazlar. Onlar da sentez yap p sa layamad klar karbonhidratlar ve di er baz organik maddeleri yani besinleri bulunduklar ortamdan haz r olarak alarak beslenirler. Bir heterotrof beslenme biçimi olan bu yolla, besin maddeleri hücre d - fl sindirimden sonra hücre zarlar arac l yla sa lan r. Atom numaras nedir, nas l hesaplan r? Atom numaras, bir atomun çekirde indeki proton say s na eflittir. Z ile gösterilir ve ayn zamanda, atomun nötür olmas halinde yörüngelerinde bulunan elektronlar n say s n verir. Atomun hangi elemente ait oldu unu belirler. Dolay s yla, hesaplanmaz; atomun hangi elemente ait oldu unun belirlenmesiyle anlafl l r. Ya da, yörünge elektronlar n n tümünün iyonlaflt r lmas ndan sonra, geride kalan çekirde in yükü ölçülerek belirlenebilir. Ay Neden Yuvarlakt r? Yeterince buyuk gokcisimleri (ki Ay bunlara dahil, tozlardan baslayip giderek buyuyen cisimlerin (Ornegin, buz, moloz, kaya, asteroid, kucuk uydular vb) çarp fl p birleflmeleriyle oluflurlar ve kütleçekiminin her yönde etki yapmas yla küre biçimini al rlar. Ay da, milyarlarca y l önce Mars kütlesinde bir gökcisminin Dünyam - za çarpmas yla uzaya saç lan buharlaflm fl kaya, toz ve molozlar n zaman içinde kütleçekim etkileriyle toplanms yla olufltu undan, küre biçimlidir. DAL

13 Evrenin yafl hakk nda bir bilgiye ulaflabilir miyiz? Wilkinson Mikrodalga Anizotropi Uydusu (WMAP), bundan yaklafl k 5 y l önce, evrenin her yerini dolduran "kozmik mikrodalga fon fl n m " üzerinde duyarl ölçümler yapt. Bu fl n m, evrenin bafllang ç an olan Büyük Patlama'dan yaklafl k y l sonra ortam n yeterince so umas yla atom çekirdeklerinin ortamdaki serbest elektronlar yakalay p atomlar oluflturduklar, böylece enerji ( fl k) parçac klar olan fotonlar n ilk kez her tarafa da lm fl olan elektronlara çarpmaktan kurtulup serbestçe bofllukta yol almaya bafllad klar andan kalan fosil fl n m. Günümüzde evren çok genifllemifl ve so umufl oldu u bu fosil fl n m, 2,7 K (yaklafl k -270 C) dereceye karfl l k geliyor. WMAP, bu fosil fl n m içinde 1 derecenin 'de biri ölçe ine kadar çok küçük s cakl k farklar belirledi. Bu farklar n incelenmesi, evrenin yafl, içeri i, yap s ve gelece i konusunda çok kesin veriler ortaya koydu. Bu verilere göre, evrenimizin 13,7 milyar yafl nda oldu u hesaplan yor. Hayvanlarda parmak izi var m d r? Evet, insan d fl ndaki yüksek primatlarda da parmak izleri bulunuyor. Hatta, baz primat türlerinde kuyrukta da parmak izi görülüyor. Bir primat olmayan koalada da deri k vr mlar - n n ve dolay s yla parmak izinin bulundu u biliniyor. Hücre neden ço al r? nsan hangi sesi duyar hangi sesi duymaz? nsan n duyabilece i ses dalgalar n n boyu Hertz aras nda de iflir. Bunun yan nda baz hayvanlar insan n duyamayaca sesleri rahatl klar duyabilirler. Hatta birbirleri aras ndaki iletiflimi bu biçimde sa larlar. Örne in yarasalar ses dalgalar yla yönlerini bulurlar ve , yunuslarsa Hertz e kadar olan sesleri duyabilirler. Bir hücre, büyümesini durduran özel bir mekanizma bulunmad takdirde, geliflerek büyür. Ancak, canl bir sistem olman n getirilerinden birisi olan bu durum, bir süre sonra hücre için k s tlay - c olmaya bafll yor. Örne in hücrenin mevcut boyutu ya da kapasitesi, içinde yer alan kullan labilir maddelerin miktar için yetersiz hale geliyor. Hücrenin boyutlar büyüdükçe de, hücre içi iletim için afl lmas gereken mesafeler art yor. Bu gibi durumlar, hücrede enerjinin gerekti i kadar yetkin kullan labilmesini de engelliyor. Bunlar n önüne geçebilmek için de, hücre içeri i ve hücre hacmi oran belirli bir kademeye eriflti inde, hücrede bölünme emri olufluyor ve bu büyük hücre, kendini ço altarak, kendine daha verimli flekilde yetebilen 2 o ul hücre meydana getiriyor. Hücrelerin ço almas n n esas sorumlular da, replikatör moleküller olan DNA ve RNA. Bu do al sürecin d fl nda, belirli bir dokunun onar labilmesi ya da çeflitli görevler için özelleflecek hücrelerin oluflturulmas gibi koflullar da hücrelerin kendilerini ço altma nedenleri aras nda sayabiliriz. F L

14 Yeflil Bir Türkiye çin A açland rma Seferberli ine Sen de Kat l... Türkiye; topografik yap s, iklimi, uygulanan yanl fl tar m yöntemleri, afl r mera ve orman tahribat ve topraklar n ço- unlukla erozyona duyarl olmas nedeni ile dünya yüzünde yüksek düzeyde erozyona maruz kalan ülkeler aras nda yer almaktad r. Son y llarda atmosfere sal nan sera gazlar ndaki art fl sonucu oluflan küresel s nma ve iklim de iflikli ine ba l sorunlar, her geçen gün artmaktad r. Ülkemizde, bu sorunlardan en fazla etkilenecek ülkeler aras nda yer almaktad r. Atmosferdeki sera gaz dengesinin yeniden kurulabilmesi için bir yandan sera gaz sal n m n n azalt lmas di er yandan da karbon yutaklar n n art r lmas gerekmektedir. Atmosferdeki sera gazlar n dengede tutabilmek için, önemli karasal karbon yutaklar olan orman alanlar n n art r lmas en büyük hedefimizdir. En k sa sürede orman varl n n art r lmas, bozuk ormanlar n rehabilite edilmesi, erozyonla mücadele edilerek topraklar m z n göllere, barajlara ve denizlere tafl nmas n n önlenmesi gerekmektedir. Bu amaca k sa sürede ulaflmak için ülkemizin kaynaklar n seferber ederek çal flmalara h z verilmesi mecburiyeti bulunmaktad r. Ulusal A açland rma Seferberli i Eylem Plan nda, kamu kurum ve kurulufllar ile toplumun bütün kesimlerinin koordineli bir flekilde çal flmalar öngörülmüfltür. Bu eylem plan, y llar aras n kapsamaktad r. Plan kapsam nda befl y ll k süre içersinde hektar alanda a açland rma, rehabilitasyon, erozyon kontrolu ve mera slah çal flmas planlanm flt r. Bu miktar n hektar nda Çevre ve Orman Bakanl, hektar nda ise di er kurum ve kurulufllar çal flma yapacaklard r. Çal flmalar n toplam maliyeti YTL. olarak öngörülmektedir. KESTANE

15 Ülkemizdeki karbon emisyonunun % 25'i ormanlar taraf ndan tutulmaktad r."milli A açland rma Seferberle i" ile ilk 20 y lda 181 milyon ton karbon daha ormanlar taraf ndan tutulacakt r. Dünyam zda milyon hektar ormanl k alan olup, kara alan n n % 30 una tekabül etmektedir. Ormanl k alanlar n; y lda ortalama olarak 13 milyon hektar yok olmaktad r. Orman alanlar n n daralmas yla iklim de iflikli i, küresel s nma, çölleflme, biyolojik çeflitlili in yok olmas gibi çevre problemleri yaflanmaktad r. Dünyada bir ülkenin orman bak m ndan kendine yeterli olabilmesi için topraklar n n en az % 30 unun verimli ormanlarla kapl olmas gereklidir. Ülkemiz alan n n % 27,2 si ormanlarla kapl - d r. Bu oran dünya normlar - na yak nd r. Ancak ormanlar m z n yaklafl k yar s verimli ormanlard r. Verimsiz alanlar n verimli hale getirilmesi için gerekli çal flmalar h zla ve çok yönlü olarak yürütülmektedir. TÜRK YE'DE ARAZ KULLANIM DURUMU Türkiye Genel Alan : Hektar Türkiye Ormanl k Alan : Hektar ASLAN t

16 YAPILAN ÇALIfiMALAR 1839 Tanzimat Ferman ile bugünkü ormanc l k teflkilat n n çekirde ini oluflturan ilk orman müdürlü ü kurulmufltur. Bu kurulufl bugünkü teflkilat m z n çekirde ini oluflturmaktad r y l na kadar yeterince a açland rma çal flmalar yap lamam flt r y l nda yürürlü e giren 3116 Say l Kanunun sa lad imkanlarla ve büyük heyecanla a açland rma çal flmalar na girilmifltir y l nda ülkenin planl kalk nma dönemine girmesiyle a açland rma çal flmalar h z kazanm flt r. fi N NEV 2006 YILINA 2007 KADAR YAPILAN PROGRAMLARI Ha Ha A açland rma Rehabilitasyon Erozyon Kontrolü Yeflil Kuflak A açland rmas Suni Gençlefltirme Enerji Orman Tesisi Mera Islah Ormanlar n Rehabilitasyonu Ülkemizde orman içi veya orman kenar nda orman köyü bulunmakta ve buralarda 7,5 milyon civar nda nüfus yaflamaktad r. Geçimini a rl kl olarak tar m ve hayvanc l kla sa layan orman köylerinde, köylere yak n ormanlar büyük ölçüde açma, yakacak temini ve otlatmalar nedeni ile tahrip edilmifllerdir. Bunun neticesinde ormanlar m z n düzensiz faydalanma ve otlatmalarla vas f ve kalitesi bozulmufl ve kapal l %40' n alt na düflmüfl binlerce hektar verimsiz ve bozuk orman alan oluflmufltur. Bir kapal ve bozuk orman alanlar n ; mevcut meflcerelerin geliflme dinami i ve büyüme enerjisinden maksimum derecede faydalanmak, orman ekosisteminin bozmadan yetiflme muhiti rklar n yerinde korumak suretiyle en az emek ve masrafla verimli koru ormanlar na dönüfltürmektir. Var olan fauna ve flora zenginli i ile orman ekosistemi korunacak, mevcut lokal rklar n devaml l n n sa lanmas ile de genetik erozyon önlenecektir. Bu alanlarda tohum ve fidan kullan lmas söz konusu oldu unda yetiflme ortam na uygun türler ve orijinler kullan lmal d r. Yöre halk n n ihtiyac na göre planlama yap lmal, ifl gücü ve odun talepleri göz önünde tutulmal d r. Bölgede oturan orman köylülerine ifl imkan sa lanacakt r. T rafllama nedeni ile karfl ç k lan ve otlatma alanlar n n daralaca gerekçeleri ile sosyal problemlerin ç kt, girilemeyen birçok sahalara girebilme flans m z artacakt r. A açland rma Ülkemizde; artan nüfusun, sürekli geliflen sanayinin ihtiyaç duydu u odun hammaddesinin yurt içi kaynaklardan karfl lanabilmesi ve ormanlardan beklenen di er faydalar n gerçeklefltirilmesi için, verimli orman alanlar n n silvikültür teknik ve prensipler do rultusunda, devaml l k esaslar çerçevesinde iflletilmesinin yan s ra, ülke ekonomisine fazla katk s olmayan, uygun yetiflme ortam flartlar na sahip verimsiz orman alanlar, orman içi aç kl klar ve orman kurulmas nda fayda görülen orman s n rlar d fl ndaki yerler, en k sa zamanda hedefler do rultusunda a açland r lacakt r. Çok yönlü faydalar, uzun zamana, paraya ve eme e ihtiyaç duyulan a açland rma çal flmalar n n baflar s, birbirine ba ml bir dizi faaliyetin, ormanc l k bilim ve tekni ine uygun, zaman nda, itina ile a açland rma tekni ine uygun yap lmas gerekmektedir. A açland rmalar n hedefleri; 1- Üretim Hedefli (Ekonomik) A açland rmalar. 2- Koruma, Hidrolojik ve Yetiflme Ortam Islah (Ekolojik) Hedefli A açland rmalar. 3- Estetik, Rekreatif ve Çevrenin Korunmas (Sosyal) Hedefli A açland rmalar. Erozyon Kontrolu Toprak erozyonu: Yeryüzünde ana kaya üzerindeki topra- n çeflitli etkenlerle afl n p, tafl nmas d r. Erozyon, tabiat n normal süreci içinde meydana geliyorsa buna normal erozyon denir ve jeolojik oluflumlar içinde cereyan eder. fiayet insan n tabiattaki toprak-su-bitki aras ndaki dengeyi bozucu nitelikteki müdahaleleri sonucu meydana geliyorsa buna da h zland r lm fl erozyon denir. Ormanlar n afl r ve yanl fl kullan larak tahrip edilmesi, yang nlar, tarla aç lmas, sanayileflme ile birlikte çevre ve hava kirlenmesi sonucu asit ya murlar gibi problemlerin yan nda tar m topraklar n n hatal ifllenmesi, mera ve çay rlar n bilinçsiz ve afl r kullan lmalar ve buna benzer sebeplerle rüzgar ve ya fllarla h zlanan toprak erozyonu, bugün dünyan n bir çok bölgesinde oldu u gibi ülkemizde de en önemli toprak ve çevre problemi olarak karfl m - za ç kmaktad r. i ÇAM

17 Yeflil Masa A açland rma, Rehabilitasyon ve Erozyon Kontrol Seferberli i Ulusal Eylem Plan uygulamalar çerçevesinde tüm Bölge Müdürlükleri merkezi ile l flletme Müdürlükleri'nde dan flma masalar Yeflil Masa oluflturulacakt r. Bölge ve l flletme Müdürlükleri girifllerindeki uygun mekanlara konulacak "Yeflil Masa'lar" için telefon tahsis edilecek ve mesai saatleri dahilinde eleman görevlendirilecektir. Mesai saatleri haricinde de tahsis edilen hatlar 177 No lu telefona yönlendirilerek 24 saat boyunca vatandafllar m z bilgilendirilmifl olacakt r. Bölge Müdürlükleri ve flletme Müdürlükleri 1 SMS 1 F DAN kampanyas na iliflkin el broflürleri haz rlayacaklar ve yerel kamuoyunu bilgilendireceklerdir. A açland rma Seferberli i 1 SMS 1 F DAN Kampanyas 1923 No lu hatta gönderilen her bofl SMS 5 YTL'dir. Ayr ca ba fl yapmak isteyenler için Ankara Ziraat Bankas 'nda 1923 No lu hesap aç lm flt r. 1 Hektar alan n a açland rma maliyeti Beflbin YTL olup, 1000 adet SMS ye tekabül etmektedir No lu hatta gönderece iniz her SMS fidan olarak toprakla buluflturulacak ve topraklar m z yeniden hayat bulacakt r. m MAYMUN

18 Su kaynaklar korunacak, baraj, göl ve göletlerin toprakla dolmas önlenecektir. Sel ve taflk nlar azalacak, tar m topraklar korunacakt r. klim de iflikli i ve çölleflmenin etkileri en aza indirilecektir. Havadaki karbon emisyon oran azalt lacakt r. Bozulan tabii denge yeniden tesis edilecektir. Orman varl m z artacak, Trakya büyüklü ündeki ülke topra ormanlaflt r lacakt r. Bozuk orman alanlar iyilefltirilecek, ayn zamanda orman köylülerine ek gelir sa lanacakt r. Erozyon önlenecek, toprak kayb azalt lacakt r. Ormanlaflt r lacak alanlar, ileride "Kent Orman " olarak halk m z n hizmetine sunulacakt r. Fidan dikme al flkanl yayg nlaflt r lacak, çevre bilinci gelifltirilecektir. GÜNEfi

19 Küçük, sar bir bal kt.uzun uzun solungaçlar,iri patlak gözleri vard.gider, en kuytu kayan n en küçük oyu una saklan r.kendisini arayan arkadafllar n,a z na saklad suyu "f fl,f fl!"diye püskürterek korkuturdu.bu yüzden arkadafllar ona "F flf r k" ad n takm flt.f flf r n akl fikri yaramazl ktayd.annesi onun bu haline k z yor, yaramazl k yapmamas için s k s k karfl s na al p nasihat ediyordu. F flf r k özünde yaramaz de ildi.yaln zca bu yerler ona dar geliyor, can s k nt s ndan yaflam n hareketlendirmeye çal fl yordu.annesinin onun kafas ndan geçenlerden haberi yojrtu.hayal ettiklerini bir bilseydi,flaflk na dönerdi.f flf r k, bunu bildi i için hayallerinden uluorta söz etmez, hatta akl ndan geçen ç lg n fikirleri hiç kimseye söylemezdi. Bir gün arkadafl Camgözle yosunlar n aras nda yüzerken parlak bir madde gördüler.merakla parlak cisme do ru yüzdüler.cismin ne oldu u belli de ildi, üzeri yosunlanm fl boru fleklinde, bir maddeydi.f flf r k, bafl n borunun içine sokup oynamaya bafllad.korkusuz ve merakl yd.camgözjri gözlerini daha da açarak arkadafl n bu cesaretinden ötürü elefltirdi. -Yapma F flf r k.ne oldu unu bilmiyoruz.bize zarar verebilir..f flf r k,arkadafl n n ürkekli ine güldü. -Ne oldu unu bilmedi imiz fleylerden ürkersek.araflt rmazsak,merak etmezsek,nas l bilgilenece iz?camgöz,"do ru!"diye düflündü.sonra F flf r k,aniden arkadafl na aç lmaya karar verdi. -Ben, buralardan gitmeyi düflünüyorum. -Nas l yani? -Basbaya,uzak sulara yüzece im,hem solungaçlar m,yüzgeçlerim güçlenecek,hem de yeni yerler tan y p,bilgimi görgümü artt raca m, yeni dostlar edinece im, bu darac k yerde t k - l p kalamam. Camgöz arkadafl ad na kayg lanmaya bafllam flt.dinlemeyece ini bilse de onu uyarmak istedi. -Yapma F flf r k,uzak sular.derinler, türlü tehlikelerle doludur.bafl na tats z olaylar gelebilir.hem ben seni çok özlerim,buran n suyu mu ç kt? F flf r k, onun kayg lar n anlam flt. -Korkacak ne var o lum?maceradan korkulur mu?belki bir gün geri dönerim,sana gördü üm yerleri anlat r m. F flf r k, Camgöz'ün yalvarmalar n dinlemiyordu bile.onu yaln zca annesi düflündürüyordu.arkas ndan meraklanacak,a layacak ve onu çok özleyecekti.f flf r k da annesini çok özleyecekti ama hani annesiyle ebediyen kim birlikte oluyordu ki?üstelik art k kocaman bir bal kt,uzun zaman yüzebilir.kendini tehlikelerden koruyabilirdi.kocaman bal klardan da korkmuyordu.onlar n giremeyece i kadar küçük deliklere girer saklan rd.ömür boyu bu dar sularda,annesinin gölgesinde yaflayamazd.bilinmeyen her fley onu çekiyordu.o an ani bir karar verdi.ne zamand r kafas nda planlad her fleyi uygulamaya koymal yd.camgöz'e döndü, -Bak arkadafl m,ben flimdiden tezi yok buralardan ayr l yorum.sen,anneme anlat rs n,ilk günler onu yaln z b rakma, bilirsin seni de benim kadar sever. Camgöz onun ne kadar kararl oldu unu bilirdi.onun için sustu.gözlen dolu dolu olmufltu. ki arkadafl kucaklaflt lar.ayr l k gözyafllar denizin tuzlu sular na kar flt.camgöz'ün, "iyi yolculuklar" dile ini duymuyordu bile.arkas nda baloncuklar b rakarak,karanl k sularda yeni bir umut, yeni bir fl k bulmak için oradan h zla uzaklaflt.yosunlar dalgaland, kumlar havaland,hareketlenen deniz buland.camgöz art k yaln zd.üzgün üzgün evin yolunu tuttu.bir yandan da kendi kendine söyleniyordu."seni hiç anlam yorum F flf r k.ne vard gidecek buralar n suyu mu ç kt?"... Hülya fi MfiEK f KARTAL

20 B LEL M VE Ö RENEL M Haz rlayan: Levent KIRAN Sonbahar mevsiminin gelmesi ile birlikte, s cak havalar n yerini serin ve ya fll havalar almaya baslad. Hava durumunu sunan sunucu genelde hava raporunu okurken flöyle der: "Yar n baz bölgelerimizde hava s cakl klar flöyle olacak ; stanbul sa anak ya fll 20 derece, Ankara çok bulutlu ve sa- anak ya fll 18 derece. " fite YA MURUN OLUfiMASI! Ya murun oluflmas nda 2 ifllem gerçeklefliyor. Yo unlaflma ve buharlaflma. Günefl fl n n etkisi ile her gün yüz binlerce metreküp su buharlaflarak atmosfere do ru yükseliyor. Ve yükseldikçe so umaya bafll yor. Öyle biran geliyor ki su buhar iflinin çok düflük oldu u bir bölgeye geliyor. So uk hava katman na rastlayan buhar tanecikleri havadaki toz parçac klar na tutunarak su damlalar haline dönüflüyor. Bunlar birleflerek bulutlar olusturuyor. Bu su damlac klar n n yeryüzüne düflmesi yani ya mur oluflturmas için belirli bir büyüklü e gelmesi gerekiyor. Bu da yüz binlerce su damlac - n n birleflmesi anlam na geliyor. Yeterli büyüklü e ulafl nca yerçekiminin etkisiyle yere düflmeye bafll yor. Bütün bu anlatt m z ifllemler ise ortalama 8 gün sürüyor. Sizlere bir soru; ya an yagmurun süresi neye bagl? Bir bulutun yar s ya mur olarak ya ar bu da tahminen 30 dakika sürer. Ama bulutlar devaml oluflursa ya mur günlerce ya ar. T MSAH A

21 S cak kuru hava katman na rastlayan ya mur damlalar yeniden buharlaflt için yeryüzüne ya mur olarak düflmez S cak kuru hava katman na rastlayan ya mur damlalar yeniden buharlaflt için yeryüzüne ya mur olarak düflmez Peki hava kapal oldu u halde bazen ya mur ya maz bunun sebebi ise; su damlalar n n s cak ve kuru bir hava katman ndan geçiyor olmas d r. Burada su damlalar yeniden buharlafl r ve ya mur oluflmaz. Hiç dikkatinizi çekti mi bilmiyorum, sa anak ya mur ya arken ilk taneler her zaman daha iridir. Bunun sebebi de ya mur damlalar n n yeryüzüne inerken so uk ve nemli hava ile karfl laflmas d r. So uk ve nemli katmandan geçen damlalar buharlaflmadan yeryüzüne inerler. Bu s rada hacim yönünden büyüdükleri gibi havan n nemini de ald klar için daha da büyürler. Ve sa anak ya murda ilk taneler daha büyük olur. Arkadan gelen damlalar ise nemi azalm fl bir katmandan geçtikleri için ilk tanelerden daha küçüktür. Ya murun ya mas için su damlalar n n belirli bir büyüklü e gelmesi gerekti in söylemifltik. Bu da damlalar n birbiri ile birleflmesi ile olmaktad r. Bu birleflme 2 türlü olur. Çarp flma ile birleflme ve kristalleflme ile birleflme. U GERGEDAN 1-Çarp flma le Birleflme: Buluttaki su tanecikleri rüzgar n etkisi ile bir oraya bir buraya itilirler. Birbirlerine çarpt kça birleflerek su damlac klar n olufltururlar. Oluflan su damlac klar da kümeleflerek su damlalar n meydana getirirler. Bu damlalar belirli bir a rl a ulafl nca havadan daha a r hale gelerek yere ya mur olarak düflerler. 2-Kristallesme Yolu le Birleflme: Hava s cakl birdenbire düflerse su tanecikleri donarak buz kristallerini olufltururlar. Bu kristaller yere düflerken daha s cak bir hava katman n n içinden geçer. Burada eriyip yeryüzüne ya mur olarak iner. Bu yaz m zda sizlere ya murun oluflmas n anlatmaya çal flt k. Ya mur deyip geçmeyin. Bak n ö rendiniz bile nas l olufltu unu!