Anestezi Sonrası Hemşirelik Yaklaşımları. Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI. Anestezi Nedir?

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Anestezi Sonrası Hemşirelik Yaklaşımları. Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI. Anestezi Nedir?"

Deniz Fahri
5 yıl önce
İzleme sayısı:

Dilimize Yunanca dan yerleşmiş olan anestezi kelimesi an

Bir hastada anestezi oluşturulması bir kısım farmakolojik

Ancak buradaki esas konu, bu ajanların hasta üzerindeki

Bu etkiler, anesteziyi takiben saatlerce devam edebilir.

1 Anestezi Sonrası Hemşirelik Yaklaşımları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI Anestezi Nedir? Dilimize Yunanca dan yerleşmiş olan anestezi kelimesi an olumsuzluk eki ve duyu, his manasındaki estezi sözcüklerinin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Kelime anlamı duyusuzluk, hissizliktir. Bir hastada anestezi oluşturulması bir kısım farmakolojik ajanların bir araya gelerek, kombine edilmesiyle mümkündür. Ancak buradaki esas konu, bu ajanların hasta üzerindeki etkileridir. Bu etkiler, anesteziyi takiben saatlerce devam edebilir. Bu nedenle hemşirelerin de anestezi ve mekanizmaları hakkında bir takım temel bilgilere sahip olması gerekir. Bu eğitimde sizlere olabildiğince bu temel bilgiler aktarılacak, anestezi alacak veya almış olan hastalarınız için alabileceğiniz temel önlemler vurgulanacaktır. 1

Öncelikle Anestezi Hakkında Bir Ön Bilgi Sahibi Olalım Genel anestezi uygulamasında hedeflenen bazı sonuçlar vardır. Bunları şimdi sizinle tiyatral bir şekilde ele alacağız: 1. Geçici bilinç kaybı 2.

Tüm bunlar meydana gelirken yaşamsal bulguların normal seyretmesi (Stabil vital bulgular) İşte tüm bu sonuçları elde edebilmek için genel anesteziyi başlatmak üzere (Bu evreye anestezi indüksiyonu

Doğru Bilinen Yanlışlar Anestezi tek bir ilaçtır. Ameliyatın başında uygulanır ve etki süresi dozuyla ayarlanır. En sık karşılaşılan doğru bilinen yanlışlardan biri budur.

2 Öncelikle Anestezi Hakkında Bir Ön Bilgi Sahibi Olalım Genel anestezi uygulamasında hedeflenen bazı sonuçlar vardır. Bunları şimdi sizinle tiyatral bir şekilde ele alacağız: 1. Geçici bilinç kaybı 2. Refleks-aktivite azalması 3. Kas gevşemesi 4. Tüm bunlar meydana gelirken yaşamsal bulguların normal seyretmesi (Stabil vital bulgular) İşte tüm bu sonuçları elde edebilmek için genel anesteziyi başlatmak üzere (Bu evreye anestezi indüksiyonu denir.) üç temel ilaç uygulanır: 1. Anestezik ajan Bilinç kaybını sağlar. 2. Narkotik analjezik Ağrıyı keser. 3. Kas gevşetici İstemli çalışan tüm kasları felç eder. Doğru Bilinen Yanlışlar Anestezi tek bir ilaçtır. Ameliyatın başında uygulanır ve etki süresi dozuyla ayarlanır. En sık karşılaşılan doğru bilinen yanlışlardan biri budur. Anestezi az önce de söylediğimiz gibi tek bir ilacın uygulanması ve hastanın uyutulması demek değildir. Anestezi bahsedilen üç tip ilaçla başlatılır, devamı anestezik gazlarla ya da intravenöz uygulanan ilaçlarla sağlanır, tüm bu ajanların yavaş yavaş azaltılmasıyla kontrollü bir şekilde sonlandırılır. Anestezi hastaya ameliyat süresince verilmeye devam edilir. Anestezistlerin işi hastaya anesteziyi verdikten sonra biter, ameliyat odasından ayrılırlar. Operasyon süresince hastanın tüm yaşamsal bulgularının takibi, meydana gelen tüm dramatik sistem etkilenimlerinin tedavisi vb. pek çok faktör mevcuttur. Kendisi nefes almayan, yapay olarak solutulan, ciddi kardiyak ve solunumsal değişimler yaşamış bir hasta söz konusu olduğundan bırakılıp gidilmesi söz konusu olamaz. 2

Ayrıca hastanın üst havayolunu koruyucu refleksleri baskılanır, dil geriye düşebilir ve havayolunu kapatabilir.

3 Anesteziyle Gelen Tehlikeler Anestezi tüm vücut sistemlerini dramatik düzeyde etkileme potansiyeline sahip bir işlemdir. Özellikle kardiyovasküler sistem ve solunum sisteminde çok ciddi bir depresyon meydana gelir. Solunum depresyonu Hasta kendisi nefes alamaz, yapay aletlerle solunum sağlanır. Ayrıca hastanın üst havayolunu koruyucu refleksleri baskılanır, dil geriye düşebilir ve havayolunu kapatabilir. Myokardial depresyon Anestezide kullanılan bir takım ilaçlar, kalp kasının kasılabilirliğinde ciddi bir azalmaya neden olur. Bu durumda hipotansiyon, bradikardi vb. pek çok doku perfüzyonunu ve oksijenasyonu bozacak sonuçlara neden olabilir. Ameliyat sonrası bulantı ve kusmaya yönelik önlemler alınıyor olsa da, önlenemeyen bir kusma eylemi koruyucu reflekslerin baskılanmış olduğu bir aşamada aspirasyon açısından oldukça tehlikelidir. Spazm riski Hastaların trakealarına tüp konması, havayolunun ciddi girişimlere maruz kalması bölgedeki hassasiyeti arttırabilir. Laringospazm denen glottisin kuvvetlice kasılmasıyla karakterize, nefes almayı güçleştiren bir durum oluşabilir. Bu durumu sekresyonlar da kendi başlarına tetikleyebilir. Anestezi Alan Bir Hastada Hemşirelik Yaklaşımları Hasta ile karşılaştığınızda ilk değerlendirmeniz gereken, yeterli solunum faaliyetini sürdürebiliyor olup olmadığıdır. Hastanızın solunumunu değerlendirin, eğer bir güçlük varsa nedenini anlamaya çalışın. Bu aşamada periferik oksijen saturasyonunu da kontrol ederek, fikir sahibi olabilirsiniz. Solunumu güçleştirme potansiyeli olan sebepler şunlar olabilir: Hastada ameliyat esnasında uygulanan kas gevşetici ilaçların etkisi devam ediyor olabilir. Ne kadar bu ilaçların etkilerinden tam olarak kurtulmadan transferleri yapılmasa da, ekstrem tablolarla elbette karşılaşılabilir. Böyle bir durumda hastanın solunumunu desteklemeniz gerekir. Baş-çene pozisyonu vermek, oksijen maskesiyle oksijen desteği sunmak, eğer verilen pozisyona rağmen solunum işlevi yerine gelmiyorsa ambu ile pozitif basınçlı ventilasyon sağlamak en hayati girişimler olacaktır. Hastada laringeal bir spazm geç dönemde oluşmuş olabilir. Bu tip durumları birbirinden ayırtetmek ciddi bir klinik deneyim ister. Ancak temel anlamda hışıltılı bir solunum duyuyorsanız, bir çabaya rağmen nefes alamadığını ifade ediyorsa, diğer ekstremitelerini çok rahat hareket ettirebiliyor ancak havayolu açıklığını sağlayamıyorsa bu bir larinks spazmı olabilir. Larinks spazmının da en etkin tedavisi %100 oksijen ile pozitif basınçlı ventilasyon, hastaya kortikosteroid ilaçlar uygulamak ve gerekliyse yeniden anestezi ekibi tarafından sedasyon sağlamaktır. Çok ciddi anlamda desature olan bir hasta (Oksijen saturasyonu düşen) yeniden entübe edilmek durumunda kalınabilir. 3

Anestezi Alan Bir Hastada Hemşirelik Yaklaşımları Alerjik Reaksiyonlar Anestezi uygulamasında gerçekten de 10-15 adet aralığında ilaç, çoklu şekilde aynı anda uygulanır.

4 Anestezi Alan Bir Hastada Hemşirelik Yaklaşımları Alerjik Reaksiyonlar Anestezi uygulamasında gerçekten de adet aralığında ilaç, çoklu şekilde aynı anda uygulanır. Bunların içerisinde alerjik reaksiyon oluşturmaya müsait antibiyotikler, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar vb. de vardır. Dolayısıyla hastada alerjik bir reaksiyon olup olmadığına dair de dikkatli olunmalıdır. Alerjik reaksiyonlar, özellikle histamin salınımındaki dramatik artış nedeniyle tehlikelidir. Bu salınımın sonuçları ile anestezinin etkileri birleştiğinde, son derece mortal (Ölümcül) sonuçlar mümkün olabilir. Periferik vazodilatasyon Hipotansiyon! Bronşların konstrüksiyonu Bronkospazm, hipoksi! Hastaya mutlaka sıvı desteği sağlanmalı, oksijenasyonu sağlama amaçlı oksijen desteği verilmeli, antihistaminiklerden ve kortikosteroid ilaçlardan faydalanılmalıdır. Mutlaka Kullanımlarını Öğrenin! Cerrahi servislerde çalışacak, postanestetize hastalarla karşılaşacak bir hemşirenin mutlaka; Etkin havayolu açma manevraları, Airway takma, Ambu ile pozitif basınçlı ventilasyon sağlama, Acil durum ilaçlarını kavrama Konularında kendisini geliştirmesi gerekir. 4

5 Hemodinamik Seyir Önemlidir! Anestezi teknikerlerinden mutlaka intraoperatif kanama oranlarını, bu kanamanın ne düzeyde replase edildiğini öğrenin. Hastaya hemodinamik durumuna uygun pozisyonda bakım vermeye gayret gösterin. Hipotansif bir hastada ayakların elevasyonu, hipertansif bir hastada serebral kan akımını arttırmayacak düzeyde bir pozisyon oldukça hayatidir. Örneğin beyin ameliyatı sonrasında kan basıncı düzensizliğiyle kafa içi basıncında artış meydana gelecek bir hastada gelişecek komplikasyonlar oldukça mortal sonuçlanır. Spinal anestezi alan hastalarda ayakların elevasyonu, başın kalp seviyesinin altında tutulması oldukça tehlikelidir. Hipotansiyonla sonuçlanır. Çünkü spinal anestezi seviyesi yükseldiğinde, nörojenik şok nedeniyle tansiyon da düşecektir. Bu hastalarda daha çok baş yukarı pozisyon verilmesi ve yeterli sıvı replasmanı sağlanması önemlidir. Solunum sorunu yaşayan hastalarda, oksijen maskesi ile desteklemek yarar sağlayacaktır. : Anestezi Sonrası Komplikasyonlarda Sık Kullanılan İlaçlar Atropin Kalp hızını arttırır. Bradikardi tedavisinde kullanılır. Erişkin bir hastaya 0.5 mg ın altında Atropin uygulanması, şiddetli bradikardiye neden olabilir! Efedrin Vazopressör dediğimiz damar yatağını daraltarak kan basıncını arttıran bir ilaçtır. Efedrin, myokard depresyonu tedavisinde oldukça etkindir. Myokardın kasılabilirliğini arttırır. Perlinganit Kan basıncı yükseldiğinde uygulanır. Prednol Ödem çözücüdür. Özellikle laringeal spazm tedavisinde etkindir. Mutlaka beraberinde Ulcuran yapılmalıdır, mide asidini arttırır. Aminocardol Bronkodilatördür. Bronşları genişleterek, solunumu rahatlatır. Ventolin Nebul / Ventolin Puff Bronkodilatördür. Bronşları genişleterek, solunumu rahatlatır. Avil Histamin salınımını azaltır. Alerjik reaksiyonlarda uygulanır. Dolantin / Contramal / Morfin vb. Narkotik düzeyde ağrı kesici ilaçlardır. Uygulandıklarında hastanın solunum faaliyeti yakından takip edilmelidir. Ayrıca hipotansiyona ve bulantı-kusmaya neden olabilirler. Zofer Bulantı ve kusmanın önlenmesinde etkindir. : 5

6 Anestezi; İnsan vücuduna yaşatılması mümkün olamayacak travmaların, sıfır hasarla yaşatılabilmesini sağlayan sanatsal güçtür. #A.E.A. : 6

Benzer belgeler

Spinal, Epidural, Kombine, RİVA ve Komplikasyonları. Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI. Rejyonel Anestezi Nedir?

Ders 6 Spinal, Epidural, Kombine, RİVA ve Komplikasyonları Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI www.ahmetemreazakli.com Rejyonel Anestezi Nedir? Bilinç kaybı olmaksızın, operasyonun gerçekleşeceği bölgede ağrısızlık