Bankacılık Sektörü 2018 II. Çeyrek

Transkript

1 Bankacılık Sektörü 18 II. Çeyrek Türk bankacılık sektörü 18 yılı ikinci çeyreğinde %23.5 büyüdü. Bankacılık Sektörü Bilançosu Değişim (%) (Milyar TL) 17 II (1) 17 IV (2) 18 I (3) 18 II (4) (4)-(1) (4)-(2) (4)-(3) Nakit Rezervler Men.Değ. Port Krediler TGA Diğer Aktifler AKTİFLER Mevduat Mevduat Dışı Kayn Özkaynaklar PASİFLER Ocak-Haziran 17 Ocak-Haziran 18 yıllık % değişim Dönem Net Karı Bankacılık sektörü 18 yılının ikinci çeyreğinde %23.5 oranında büyüdü. KGF etkisinde azalma ve bankaların kredi iştahındaki düşüşe rağmen, kurdaki sert yükselişin etkisiyle kredilerin yıllık artış hızı ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre 2.6 puan artarak %22.6 oldu. TGA nın yıllık artış hızı sert bir şekilde artarak %19.9 oldu. Bu artışta geçen yıldan gelen baz etkisi, bankaların kredi verme iştahındaki zayıflama ve kurdaki yükseliş belirleyici oldu. TGA daki artışa bağlı olarak takibe dönüşüm oranı da %3 e yükseldi. MDP nin yıllık artış hızı %17.2 ile yılı ikinci çeyrekten sonra görülen en yüksek seviyeye ulaştı. Bu yükselişte Hazine nin yüksek iç borçlanması ve kurdaki yükseliş rol oynadı. Hem kredilerin hem de MDP nin yıllık artış hızındaki belirgin artış sonucu sektörün aktif toplamının yıllık artış hızı 15 yılı üçüncü çeyrekten sonra görülen en yüksek seviyeye ulaştı. İki çeyrektir yavaşlama görülen mevduatın yıllık artış hızı 18 in ikinci çeyreğinde tekrar artış gösterdi. Mevduatın krediye dönüşüm oranı ise ikinci çeyrekte tarihi yüksek seviyesi olan %123.9 a yükseldi. İkinci çeyrekte kurda yaşanan hızlı artış MDK nın artışında da etkili oldu. Sektörün dönem net karı 18 yılının ikinci çeyreğinde yıllık bazda %14 artış gösterdi. Net faiz gelirleri ise ikinci çeyrekte yıllık bazda %.9 arttı.

2 11Ç2 11Ç4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 Ağustos 18 Bankacılık Sektörü Bilançosu 1. Aktifler Grafik % 64.1% Toplam Aktifler 8.% 11.8% Nakit Rezervler MDP Krediler Diğer Aktifler 18 yılının ikinci çeyreğinde sektörün aktif büyüklüğünün %64.1 ini krediler, %11.8 ini menkul değerler portföyü (MDP), %8 ini nakit rezervler ve %16.1 ini diğer aktifler oluşturdu. İlk çeyreğe kıyasla kredilerin toplam aktifler içindeki payı 1 puan, MDP nin payı.3 puan azalırken, nakit rezervlerin payı.7 puan, diğer aktiflerin payı ise.5 puan arttı. Kredilerin toplam aktifler içindeki payının düşmesinde bankalardan alacaklar kaleminde yaşanan hızlı artış sonucu, nakit rezervlerin toplam aktifler içindeki payının yükselmesi etkili oldu. Grafik 2 5 4, TCMB, VakıfBank Krediler (y-y, %) Aktifler (y-y, %) Kur Etkisinden Arındırılmış Krediler (y-y, %) Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü 18 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %23.5 artarak 3 trilyon milyar TL ye yükseldi. Böylece aktiflerin yıllık artış hızı 15 yılı üçüncü çeyreğinden sonraki en yüksek seviyeye çıktı. Aktiflerin yıllık artış hızındaki yükselişte kurdaki yükseliş belirleyici oldu. Yabancı para (YP) aktiflerin 15 yılı üçüncü çeyreğinden sonraki en hızlı artışı göstermesi ve YP aktiflerin toplam içindeki payının 3 yılı ilk çeyreğinden sonraki en yüksek seviyeye ulaşmış olması, aktiflerin artışında kurun oynadığı rolü gösteriyor. Önemli aktif kalemleri olan krediler ve menkul değerler portföyünde (MDP) de kurdaki yükseliş nedeniyle artış yaşandı. İkinci çeyrekte aktiflerin %64.1 ini oluşturan krediler yıllık bazda %22.6 artışla 2 trilyon milyar TL gerçekleşti. Kredilerde KGF etkisinin azalması ve bankalarda kredi verme iştahının düşük olmasına karşın kurdaki yükselişin etkisiyle kredilerin yıllık artış hızı ikinci çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre 2.6 puan yükseldi. Kurdan arındırılmış kredi büyümesinin ilk çeyrekteki %17.6 dan ikinci çeyrekte %15.3 e gerilemiş olması, kredi artışındaki kur etkisini ortaya koyuyor. Grafik İhtiyaç (KMH dahil) Kaynak: TCMB TL Cinsi Kredilere Uygulanan Faiz Oranı (3 aylık ortalama, %) 17Ç2 17Ç3 17Ç4 18Ç1 18Ç2 Taşıt Konut Ticari Tüketici (KMH dahil) İkinci çeyrekte toplam kredilerin %78 ini oluşturan ticari krediler, yıllık bazda %25.3 oranında artarak 1 trilyon milyar TL gerçekleşti. Kurdaki yükseliş sonucu ticari krediler içinde YP kredilerin payının %45.7 ile 5 yılı ilk çeyreğinden bu yana ki en yüksek seviyeye çıktığı ikinci çeyrekte, ticari kredilerin faiz oranlarındaki yükselişe karşın ticari kredilerin yıllık artış hızı bir önceki çeyreğe göre 3.7 puan arttı. Bireysel krediler ise ikinci çeyrekte yıllık bazda %13.9 oranında artışla milyar TL oldu. 2

3 Ç2 Ç4 11Ç2 11Ç4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 11Ç2 11Ç4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 YP kredilerin payının yok denecek kadar düşük olduğu bireysel kredilerin yıllık artış hızı bir önceki çeyreğe göre.8 puan azaldı. İkinci çeyrekte kamu bankalarının konut kredilerinde faiz oranlarını %1 in altına indirmesinin etkisiyle bir önceki çeyreğe göre faiz oranı gerileyen tek kredi kalemi konut kredileri oldu. Ağustos 18 Grafik Kredilerin Takibe Dönüşüm Oranı (%) TGA (y-y, %) (Sağ Eksen) Sektörün tahsili gecikmiş alacakları (TGA) 18 yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %19.9 artışla 73.5 milyar TL gerçekleşti. TGA nın yıllık artış hızı bir önceki çeyreğe göre hızlı bir şekilde arttı ve %8.1 den %19.9 a yükseldi. TGA nın yıllık artış hızındaki yükselişte geçen yıldan gelen baz etkisi, bankaların kredi verme iştahının zayıflaması ve kurdaki yükseliş etkili oldu. TGA daki yükseliş sonucu kredilerin takibe dönüşüm oranı %3 e yükseldi. YP kredilerde kur etkisiyle yükseliş yaşanmasına karşın, TP kredilerde böyle bir etkinin olmaması ve TP kredilerin yıllık artış hızının yavaşlaması sonucu TP kredilerin takibe dönüş oranı ikinci çeyrekte %4.3 ten %4.5 e çıktı. Yılın üçüncü çeyreğinde ise ekonomik aktivitenin yavaşlaması, kur artışı ve finansal koşullardaki sıkılaşma sonucu TGA nın yıllık artış hızı ve takibe dönüşüm oranı artabilir. Grafik 5 MDP/Aktifler MDP (y-y, %) (Sağ eksen) Menkul değerler portföyü (MDP) 18 yılı ilk çeyreğinde yıllık bazda %17.2 oranında artarak milyar TL gerçekleşti. Bir önceki çeyreğe göre 6 puan artan MDP nin yıllık artış hızı yılı ikinci çeyreğinden sonraki en yüksek seviyeye çıktı. MDP deki artışta Hazine nin yüksek iç borçlanması ve kurdaki yükseliş belirleyici oldu. Böylece YP MDP bir önceki yılın aynı dönemine göre %15.3 artış gösterirken, TP MDP nin yıllık artış hızı ise %18.1 ile yılı üçüncü çeyreğinden sonraki en yüksek seviyede gerçekleşti. MDP nin yıllık artış hızındaki yükselişe karşın, MDP nin toplam aktifler içindeki payı bir önceki çeyreğe göre.3 puan gerileyerek %11.8 oldu. 2.Pasifler 18 yılının ikinci çeyreğinde mevduatlar toplam pasifin %51.7 sini, mevduat dışı kaynaklar %37.5 ini, özkaynaklar ise %.7 sini oluşturdu. Bankalara Grafik 6 Toplam Pasifler borçlar toplam pasifler içindeki %15.8 lik pay ile en 16.8% yüksek mevduat dışı kaynak kalemi oldu. İkinci 15.8% 51.7% çeyrekte mevduat dışı kaynaklardan para piyasalarına borçlar kaleminin toplam pasifler içindeki payı bir.1% 4.8% önceki çeyrekteki %3.1 den sert bir şekilde %.1 e geriledi. Buna karşın bankalara borçların toplam.8% pasifler içindeki payı ise bir önceki çeyreğe göre 1 puan yükseldi. İkinci çeyrekte mevduatın payında da 1 puana yakın bir düşüş gerçekleşti. Mevduatlar Özkaynaklar İhraç Edilen Menkul Kıymetler Para Piyasalarına Borçlar Bankalara Borçlar Diğer 3

4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 8Ç4 9Ç2 9Ç4 Ç2 Ç4 11Ç2 11Ç4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 Ağustos 18 Grafik Mevduatın Krediye Dönüşüm Oranı (%) Mevduatın Yıllık Artış Hızı (%, sağ eksen) yılının ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %.3 oranında artan mevduatlar 1 trilyon milyar TL gerçekleşti. Son iki çeyrektir azalan mevduatın yıllık artış hızı 18 yılının ikinci çeyreğinde kurdaki yükselişin etkisiyle bir önceki çeyreğe göre 3.2 puan yükselerek %.3 e çıktı. TP mevduatların yıllık artış hızının gerilediği ikinci çeyrekte kurdaki yükselişin etkisiyle YP mevduatın toplam mevduatlar içindeki payı bir önceki çeyreğe göre 2.5 puan yükselerek %47.2 ye yükselirken, YP mevduatın yıllık artış hızı ise bir önceki çeyreğe göre 11.3 puan artışla %28.8 e yükseldi. Ayrıca ikinci çeyrekte döviz tevdiat hesaplarının yıllık artış hızı da ilk çeyrekteki %17.1 den %28.2 ye yükseldi. Mevduatın toplam pasifler içindeki payı ise mevduat dışı kaynakların toplam pasifler içindeki payının yükselmesinin etkisiyle bir önceki çeyreğe göre 1 puan azalışla %51.7 ye geriledi. Mevduattaki yükselişe karşın kredilerin de hızlı artış göstermeye devam etmesinin etkisiyle mevduatın krediye dönüşüm oranı % ün üzerindeki seyrini korudu ve ikinci çeyrekte bu oran tarihi yüksek seviyesi olan %123.9 a yükseldi. Söz konusu oranın yüksek seyri mevduat faizlerinin yükselmesinde etkili oluyor. Kurda yukarı yönlü seyrin devam etmesi nedeniyle yılın geri kalanında da YP mevduatların etkisiyle mevduatın yıllık artış hızında artış yaşanmaya devam edebilir. Mevduata vadeler bazında bakıldığında, 18 yılının ikinci çeyreğinde diğer çeyreklerde olduğu gibi mevduatların 1-3 ay arası vadede yoğunlaştığı görülüyor. 1-3 ay arası vadeli mevduatlar, yılın ikinci çeyreğinde toplam mevduatların %53 ünü oluşturdu. 1-3 ay arası vadeli mevduatı, %22 lik pay ile vadesiz mevduatlar takip etti. İlk çeyrekte 6-12 ay arası vadeli mevduatların toplam mevduatlar içindeki payı yaşanan sert artış nedeniyle ilk defa 3-6 ay arası vadeli mevduatların payının üzerine çıkmıştı. İkinci çeyrekte ise 3-6 ay arası vadeli mevduatların payının %4.14 seviyesinde, 6-12 ay arası vadeli mevduatların payının %3.91 seviyesinde gerçekleştiği ve söz konusu durumun devam etmediği görülüyor. Bu durumda, 6-12 ay arası vadeli mevduatların artış hızındaki yavaşlama etkili oldu. İkinci çeyrekte vadesiz ve 3-6 ay arası vadeli mevduatların yıllık artış hızı artarken 1 yıl üzeri, 6-12 ay arası ve 1-3 ay arası vadeli mevduatların yıllık artış hızı yavaşladı. Grafik MDK/Toplam Pasifler (%) (Sağ Eksen) MDK (y-y, %) yılının ikinci çeyreğinde yıllık bazda %29.6 artan mevduat dışı kaynaklar (MDK) 1 trilyon milyar TL gerçekleşti. İkinci çeyrekte kurda yaşanan hızlı artış MDK nın artışında da etkili oldu. Hem YP hem TP MDK nın yıllık artış hızının yükseldiği ikinci çeyrekte TP MDK nın yıllık artış hızı bir önceki çeyrekteki %.2 den %23.2 ye çıkarken, YP MDK nın yıllık artış hızı ise çok daha sert bir şekilde %17.6 dan %33 e yükseldi. İkinci çeyrekte YP MDK nın toplam içindeki payı %67.1 ile tarihi yüksek seviyede gerçekleşirken, MDK da YP payının yüksek olması sonucu kur etkisi mevduatlara göre daha yüksek oldu ve böylece MDK nın toplam pasifler içindeki payı bir önceki çeyreğe göre 1.3 puan arttı. MDK da kur etkisiyle artış önümüzdeki dönemde de devam edebilir. Ancak yurtiçi ve yurtdışı finansal koşullarda sıkılaşma sonucu maliyetlerde yukarı yönlü hareket, ticaret savaşları ve ABD nin Rusya ve İran gibi ülkelere uyguladığı yaptırımların gelişmekte olan ülkelere ilişkin risk iştahını düşürmesi kaynak maliyetlerini artıracağından yurtdışından kaynak kullanımı önümüzdeki dönemde düşüş gösterebilir

5 Ç4 11Ç2 11Ç4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 Ç2 Ç4 11Ç2 11Ç4 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 15Ç3 15Ç4 16Ç1 16Ç2 16Ç3 16Ç4 17Ç1 17Ç2 17Ç3 17Ç4 18Ç1 18Ç2 12Ç2 12Ç4 13Ç2 13Ç4 14Ç2 14Ç4 15Ç2 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 18Ç2 Ağustos Grafik 9 3.Karlılık Sermaye Yeterliliği Rasyosu (SYR) Yasal Sınır Hedef Rasyo yılı ikinci çeyreğinde sektörün özkaynakları, geçen yılın aynı dönemine göre %19.3 artarak milyar TL ye yükseldi. Özkaynakların yıllık artış hızı ilk çeyrekteki %18.6 dan 18 ikinci çeyreğinde %19.3 e yükseldi. Bu durumda karın yıllık artış hızındaki yükseliş etkili oldu. Özkaynakların toplam pasifler içindeki payı 18 yılı ilk çeyreğindeki %11.15 ten ikinci çeyrekte %.75 e geriledi. İlk çeyrekte %16.56 olan sektörün sermayesinin risk ağırlıklı varlıklarına oranını gösteren sermaye yeterliliği rasyosu ise, yılın ikinci çeyreğinde %16.26 oldu. Grafik Kredilerden Alınan Ücret ve Komisyonlar Bankacılık Hizmetleri Gelirleri yıllık, % yılının ikinci çeyreğinde %6 artan faiz dışı gelirler 18 yılının aynı döneminde %33.8 artarak 36.4 milyar TL oldu. 17 yılının ikinci çeyreğinde kredilerden alınan ücret ve komisyonların artış hızı %17.8 olurken 18 yılının ikinci çeyreğinde %23.8 artış kaydedildi. Faiz dışı gelirlerin %45 ini oluşturan bankacılık hizmetleri gelirleri ise, 17 yılı ikinci çeyrekte %18.8 ve 18 yılının aynı döneminde %22.4 artış gösterdi. Kurdaki yüksek seyir YP cinsinden gelirleri artırdığı için faiz dışı gelirleri de artırdı. Net faiz gelirleri ikinci çeyrekte yıllık bazda %.9 artış göstererek 66.7 milyar TL oldu. Grafik 11 Dönem Net Karı (12 ayl. kümülatif toplam, y-y) Net Faiz Gelirleri (12 ayl. kümülatif toplam, y-y) Grafik 12 Net Faiz Marjı , Vakıfbank Sektörün dönem net karı 17 yılının ikinci çeyreğinde yıllık bazda %33.2 artış kaydederken, 18 yılının ikinci çeyreğinde yıllık bazda %14 artarak 28.9 milyar TL gerçekleşti. Karlılığın artmasında, enflasyon ayarlamalarına bağlı olarak TÜFE'ye endeksli bonolardan elde edilen gelirler, kredi hacmindeki artış, kredi-mevduat makasındakı iyileşme ve özellikle kamu bankaları için temettü gelirleri ile komisyon gelirleri etkili oldu. Ancak, kurdaki artışın etkisiyle takipteki alacaklarda artış ve buna bağlı olarak artan karşılık giderleri ise karlılık üzerinde baskı oluşturdu. Bu gelişmelere bağlı olarak sektörün aktif karlılığı ikinci çeyrekte %1.58, özkaynak karlılığı %14.66 oldu. Üçüncü çeyrekte ise artan finansman maliyetlerinin mevduat faizlerini artırmasının karlılığa olumsuz yansıması bekleniyor. 5

6 Ağustos 18 Türk Bankacılık Sektörüne İlişkin Seçilmiş Rasyolar Ç2 Toplam Kredi/Toplam Mevduat TGA/Toplam Kredi Özel Karşılıklar/TGA MDP/Mevduat Likit Aktifler/Toplam Aktifler Aktif Karlılığı Özkaynak Karlılığı Net Faiz Marjı Kre. Alı. Ücr. ve Kom. Gel. + Banka Hizm. Gel./Top. Gelirler Sermaye Yeterliliği Standart Rasyosu Özkaynaklar/Toplam Aktifler Toplam Aktifler/GSYH* , VakıfBank *18Ç2 için 18 yılı 1.çeyrek büyüme rakamları kullanılmıştır. 6

7 Ağustos 18 SEKTÖREL KREDİ DAĞILIMI II. Çeyrek Milyon TL Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Tarım Avcılık Ker. Ve Orm. Ürün Balıkçılık Enerji Üre. Mad. Çık Enerji Üretmeyen Mad. Çıkarılması Gıda, Meş. ve Tütün San Tekstil ve Teks. Ürü. San Deri ve Deri Ür. San Ağaç ve Ağaç Ürün. San Kağıt Ham. ve Ürün. San Nük. Yakıt, Pet. Raf. ve Kok Köm. Ürt. San Kimya Ürün. San Kauçuk ve Plas. Ürün. San Diğer Met. Dışı Mad. San Metal Ana San. ve İşl. Maden Ürt. San Mak. Ve Tec. San Elekt. ve Optik Al. San Ulaşım Araçları San Başka Yer. Sınıflandırılmamış İm. San Elektrik, Gaz ve Su Kayn. Ürt. Dağt. San İnşaat Ferdi Kredi Diğer Ferdi Kredi Konut Ferdi Kredi Otomobil Mot. Araç. Yak. Per. Sat Top. Tic. ve Kom Per. Tic. ve Kiş. Ürün Oteller Restoranlar Diğer Turizm Demiryolu Taşımacılığı Karayolu Yolcu Taş Karayolu Yük Taş Deniz Taşımacılığı Hava Taşımacılığı Diğer Taş. Faal. ve Dep Haberleşme Parasal Kurumlar (Banka, Fin. Şir.) Diğ. Fin. Ara. (Ara. Kur, MKYO, GYO, RSYO) İsteğe Bağlı Sigorta ve Emek. Hizm Diğer Finansal Aracılık Emlak Kom Kiralama (Ulaş. Araç Mak.) Bilgisayar ve İlgili Faaliyetler Araş. Danış. Rek.ve Diğ. F Kredi Kartları Sav. ve Kamu Yön. ve Zorunlu SGK Eğitim Sağ. ve Sos. Hizm Kan. ve Atı. Tanzimi Örgütsel Faaliyetler Kül Eğl. ve Spor F Diğer Birey. Hizm İşçi Çal. Özel Kişiler Uluslararası Örgüt ve Kur Diğer Toplam

8 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Cem Eroğlu Müdür Fatma Özlem Kanbur Müdür Yardımcısı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr Naime Doğan Eriş Uzman naimedogan.eris@vakifbank.com.tr Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr Sinem Ulusoy Kasap Uzman sinemulusoy.kasap@vakifbank.com.tr Pınar Cansu Akargöl Uzman Yardımcısı pinarcansu.akargol@vakifbank.com.tr Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar