Bankacılık Sektörü 2018 I. Çeyrek

Transkript

1 Bankacılık Sektörü 18 I. Çeyrek Türk bankacılık sektörü 18 yılı birinci çeyreğinde %17.8 büyüdü. Bankacılık Sektörü Bilançosu (Milyar TL) 17 Ç1 (1) 17 Ç4 (2) 18 Ç1 (3) (3-1) (3-1) Kur Etkisinden Arındırılmış % Değişim Nakit Rezervler Men.Değ. Port Krediler TGA Diğer Aktifler AKTİFLER Mevduat Mevduat Dışı Kayn Özkaynaklar PASİFLER Mart 17 Mart 18 Yıllık % değişim Dönem Net Karı (3-2) Bankacılık sektörü 18 yılının ilk çeyreğinde %17.8 oranında büyüdü. 17 yılında hızlı bir artış kaydeden kredilerin yıllık artış hızı 18 yılı ilk çeyreğinde yavaşladı. Takipteki alacaklarda olumlu seyir 18 yılının ilk çeyreğinde de devam etti ve hem TGA2nın yıllık artış hızı hem de takibe dönüşüm oranı geriledi. 17 yılında sert şekilde yükselen MDP nin yıllık artış hızı baz etkisi nedeniyle 18 yılının ilk çeyreğinde yavaşladı. Hem kredilerin hem de MDP nin yıllık artış hızında yaşanan yavaşlama sonucu sektörün aktif toplamının yıllık artış hızı ilk çeyrekte yavaşladı. Mevduatın yıllık artış hızında 17 yılının son çeyreğinde yaşanan yavaşlama 18 yılı ilk çeyreğinde de devam etti. Mevduatın krediye dönüşüm oranı ise ilk çeyrekte tarihi yüksek seviyeye çıktı. Mevduat dışı kaynakların yıllık artış hızında 18 yılının ilk çeyreğinde yavaşlama yaşansa da yüksek seyir korundu. Net faiz gelirleri ve dönem net karının yıllık artış hızı ilk çeyrekte yavaşladı.

2 11Ç1 11Ç3 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 Mayıs 18 Bankacılık Sektörü Bilançosu 1. Aktifler Grafik % 65.1% Toplam Aktifler 7.3% 12.1% Nakit Rezervler MDP Krediler Diğer Aktifler 18 yılının ilk çeyreğinde sektörün aktif büyüklüğünün %65.1 ini krediler, %12.1 ini menkul değerler portföyü (MDP), %7.3 ünü nakit rezervler ve %15.6 sını diğer aktifler oluşturdu. 17 yılında KGF desteğiyle kredilerde yaşanan yükselişin etkileri 18 yılının ilk çeyreğinde de görülmeye devam etti. Böylece kredilerin toplam aktifler içindeki payı, tarihi yüksek seviyelerdeki seyrini korudu. 17 yılsonuna göre nakit rezervler ve diğer aktiflerin payında belirgin bir düşüş yaşanırken, MDP nin payında ise sınırlı gerileme oldu. Grafik , TCMB, VakıfBank Krediler (y-y, %) Aktifler (y-y, %) Kur Etkisinden Arındırılmış Krediler (y-y, %) Türk bankacılık sektörünün aktif büyüklüğü 18 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre %17.8 artarak 3 trilyon milyar TL ye yükseldi. Aktiflerin %6 tan fazlasını oluşturan kredilerde Kredi Garanti Fonu (KGF) desteğiyle kullandırılan krediler nedeniyle 17 yılında yaşanan artışın yanı sıra menkul değerler portföyünde (MDP) devletin artan iç borçlanmasıyla beraber artış yaşanması sonucu aktiflerin yıllık artış hızı da yükselmişti. 18 yılının ilk çeyreğinde ise kredilerin ve MDP nin yıllık artış hızında yaşanan yavaşlamayla birlikte aktiflerin yıllık artış hızı da yavaşladı. Böylece aktiflerin yıllık artış hızı 17 yılı son çeyreğindeki %19.3 ten 18 yılı ilk çeyreğinde %17.8 e geriledi. 18 yılının ilk çeyreğinde krediler yıllık bazda % artışla 2 trilyon milyar TL ye yükseldi. 17 yılında kredilerin hızlı artış göstermesinde yukarıda da belirtildiği gibi KGF desteği etkili olmuştu. 18 yılında ise bu etkinin yavaş yavaş azaldığını göreceğiz. Nitekim ilk çeyrekte kredilerin yıllık artış hızı, yılsonundaki %21 den % ye geriledi ve bu azalışta TP kredilerin yıllık artış hızının yavaşlaması belirleyici oldu. Öte yandan iç talebin canlı seyretmesi, konut kredilerinde faiz indirimi ve Nisan ayından beri kurda hızlı artışlar yaşanıyor olması nedeniyle kredilerin yıllık artış hızında yavaşlama yaşansa da yüksek seyir devam edebilir Grafik 3 İhtiyaç (KMH dahil) Kaynak: TCMB TL Cinsi Kredilere Uygulanan Faiz Oranı (3 aylık ortalama, %) 17Ç2 17Ç4 Taşıt Konut Ticari Tüketici (KMH dahil) Toplam kredilerin %77 sini oluşturan ticari krediler 18 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda %21.6 oranında artarak 1 trilyon milyar TL gerçekleşti. Bireysel krediler ise yıllık bazda %14.8 oranında artışla milyar TL oldu. İlk çeyrekte hem ticari kredilerin hem de bireysel kredilerin yıllık artış hızında yavaşlama yaşandı. Ancak kur etkisiyle ticari kredilerin yıllık artış hızındaki yavaşlama bireysel kredilere göre daha sınırlı oldu. İlk çeyrekte kredilerin yıllık artış hızının yavaşlamasında faizlerde 2

3 Ç1 Ç3 11Ç1 11Ç3 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 11Ç1 11Ç3 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 yaşanan yükseliş de rol oynadı. Piyasa faizlerinde yaşanan yükselişin yanı sıra KGF kredilerinde limitlere ulaşılmış olmasının etkisiyle kredi faizlerinde de yükseliş yaşandı. Mayıs 18 Grafik 4 Kredilerin Takibe Dönüşüm Oranı (%) TGA (y-y, %) (Sağ Eksen) Sektörün tahsili gecikmiş alacakları (TGA) 18 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %8.6 artışla 65.7 milyar TL gerçekleşti. 17 yılında kredilerin yıllık artış hızının yükselmesi ve KGF kapsamında sağlanan fonun bir kısmının yeniden yapılandırma amacıyla kullanılması TGA nın yıllık artış hızının gerilemesini sağlamıştı. KGF 2.8 kaynaklı söz konusu olumlu etkinin 18 yılının ilk çeyreğinde de devam ettiği görülüyor. Böylece TGA nın yıllık artış hızı 18 yılı ilk çeyreğinde, 12 yılı ikinci çeyreğinden sonraki en düşük seviyeye geriledi. TGA nın yıllık artış hızındaki yavaşlama sonucu kredilerin takibe dönüşüm oranı da %2.9 ile 15 yılı üçüncü çeyreğinden sonraki en düşük seviyeye geriledi. Yılın geri kalanında ise kredilerin yıllık artış hızında yaşanacak yavaşlama ve TGA da baz etkisinin olumsuza dönecek olması nedeniyle hem TGA nın yıllık artış hızında hem de kredilerin takibe dönüşüm oranında yükseliş yaşanabilir. Grafik 5 MDP/Aktifler MDP (y-y, %) (Sağ eksen) Menkul değerler portföyü (MDP) 18 yılı ilk çeyreğinde yıllık bazda %11.2 oranında artarak 46.8 milyar TL gerçekleşti. Böylece son beş çeyrektir artmakta olan MDP nin yıllık artış hızı, 18 yılının ilk çeyreğinde yavaşladı. Söz konusu gerilemede, geçen yıldan gelen baz etkisi belirleyici oldu. Söz konusu yavaşlama MDP nin toplam aktifler içindeki payının 17 yılındaki %12.3 ten 18 yılı ilk çeyreğinde %12.1 e gerilemesinde etkili oldu. 2.Pasifler 18 yılının ilk çeyreğinde mevduatlar toplam pasifin %52.7 sini, mevduat dışı kaynaklar %36.2 sini, özkaynaklar ise %11 ini oluşturdu. Bankalara borçlar toplam pasifler içindeki %14.8 lik pay ile en yüksek mevduat dışı kaynak kalemi oldu. Bankalara borçları %4.8 lik pay ile ihraç edilen menkul kıymetler ve %3.1 lik pay ile para piyasalarına borçlar kalemleri takip etti. Grafik % 14.8% 3.1% 4.8% 11.1% Toplam Pasifler 52.7% Mevduatlar Özkaynaklar İhraç Edilen Menkul Kıymetler Para Piyasalarına Borçlar Bankalara Borçlar Diğer 3

4 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 8Ç3 9Ç1 9Ç3 Ç1 Ç3 11Ç1 11Ç3 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 Mayıs 18 Grafik Mevduatın Krediye Dönüşüm Oranı (%) Mevduatın Yıllık Artış Hızı (%, sağ eksen) yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %17.1 oranında artan mevduatlar 1 trilyon milyar TL gerçekleşti. 17 yılı üçüncü çeyreğinde %22 ye kadar yükselen mevduatın yıllık artış hızı son çeyrekte yavaşlamıştı. Mevduatın yıllık artış hızındaki yavaşlama 18 yılının ilk çeyreğinde sınırlı bir şekilde devam etti. Mevduatın toplam pasifler içindeki payı ise 17 yılına göre bir miktar artışla %52.7 oldu. Mevduatın krediye dönüşüm oranı % ün üzerindeki seyrini korudu ve ilk çeyrekte söz konusu oran tarihi yüksek seviyesi olan %123.6 ya yükseldi. Söz konusu oranının yüksek seyri mevduat faizlerinin yükselmesinde etkili oluyor. Yılın ilk çeyreğinde TP cinsi mevduatların yıllık artış hızı, 17 yılına göre belirgin bir artış gösterirken, YP cinsi mevduatın yıllık artış hızında ise belirgin bir yavaşlama yaşandı. Böylece TP cinsi mevduatlar ilk çeyrekte yıllık bazda %16.7, YP cinsi mevduatlar ise %17.5 oranında arttı. Ayrıca ilk çeyrekte döviz tevdiat hesaplarının yıllık artış hızı da 17 yılsonundaki %23.9 dan %17.1 e geriledi. Söz konusu durumda ilk çeyrekte kurdaki hareketin nispeten yatay kalması ve TP cinsi mevduatlarda faiz oranlarının yükselmesi etkili oldu. Öte yandan ikinci çeyrekte küresel piyasalarda risk alma iştahında düşüş yaşanması ve kurdaki artışın hızlanması nedeniyle YP mevduatlarda da artış yaşandığını göreceğiz. Mevduata vadeler bazında bakıldığında, 18 yılının ilk çeyreğinde diğer çeyreklerde olduğu gibi mevduatların 1-3 ay arası vadede yoğunlaştığı görülüyor. 1-3 ay arası vadeli mevduatlar, yılın ilk çeyreğinde toplam mevduatların %54.1 ini oluşturdu. 1-3 ay arası vadeli mevduatı, %.6 lık pay ile vadesiz mevduatlar takip etti. İlk çeyrekte 6-12 ay arası vadeli mevduatların toplam mevduatlar içindeki payı (%3.99) ilk defa 3-6 ay arası vadeli mevduatların payının (%3.93) üzerine çıktı. Bu durumda 6-12 ay arası vadeli mevduatların yıllık bazda %34.4 oranında sert şekilde artarken, 3-6 ay arası vadeli mevduatların %3.6 azalması etkili oldu. İlk çeyrekte 1 yıl üzeri, 6-12 ay arası ve 1-3 ay arası vadeli mevduatların yıllık artış hızı yükselirken, vadesiz, 1 ay vadeli ve 3-6 ay arası vadeli mevduatların yıllık artış hızı ise yavaşladı. 3-6 ay arası vadeli mevduatlar, 15 yılının üçüncü çeyreğinden sonra ilk defa azalış gösterdi. Grafik MDK/Toplam Pasifler (%) (Sağ Eksen) MDK (y-y, %) 18 yılının ilk çeyreğinde yıllık bazda %18.6 artan mevduat dışı kaynaklar (MDK) 1 trilyon milyar TL gerçekleşti. İlk çeyrekte kredilerin yıllık artış hızındaki yavaşlamanın sektörün MDK ya olan ihtiyacını azaltması sonucu MDK nın yıllık artış hızı da yavaşladı. MDK nın yıllık artış hızı 17 yılsonundaki %21.6 dan 18 yılı ilk çeyreğinde %18.6 ya geriledi. 17 yılında küresel likidite koşullarında sıkılaşma yaşanması ve dolayısıyla yurtdışından sağlanan kaynakların maliyetinin yükselmesinin etkisiyle 17 yılının son çeyreğinde YP cinsi MDK nın yıllık artış hızı yavaşlamış, TP cinsi MDK da ise yaklaşık üç yılın en hızlı yükselişi yaşanmıştı. 18 yılının ilk çeyreğinde ise TP cinsi MDK nın yıllık artış hızı (%.2) yavaşlamasına karşın yüksek seyrini korudu. Öte yandan YP cinsi kaynaklar %66.1 lik pay ile sektörün mevduat dışı kaynakları içindeki ağırlığını koruyor

5 Ç3 11Ç1 11Ç3 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 Ç1 Ç3 11Ç1 11Ç3 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç1 15Ç4 16Ç2 16Ç4 17Ç2 17Ç4 12Ç1 13Ç1 14Ç1 15Ç Grafik Sermaye Yeterliliği Rasyosu (SYR) Yasal Sınır Hedef Rasyo yılında sektörün özkaynakları, geçen yılın aynı dönemine göre %18.4 artarak milyar TL ye yükseldi. Özkaynakların yıllık artış hızı 17 yılsonundaki %19.6 dan 18 ilk çeyreğinde %18.4 e geriledi. Karın yıllık artış hızındaki yavaşlama özkaynakların yıllık artış hızındaki yavaşlamada etkili oldu. Özkaynakların toplam pasifler içindeki payı ise 17 yılsonuna göre sınırlı bir yükselişle %11.1 oldu. 17 yılsonunda %16.87 olan sektörün sermayesinin risk ağırlıklı varlıklarına oranını gösteren sermaye yeterliliği rasyosu ise, yılın ilk çeyreğinde %16.56 gerçekleşti. Mayıs 18 3.Karlılık Grafik Kredilerden Alınan Ücret ve Komisyonlar Bankacılık Hizmetleri Gelirleri yıllık, % yılının ilk çeyreğinde %21.1 artan faiz dışı gelirler 18 yılının aynı döneminde %36.1 artarak 18.8 milyar TL oldu. 17 yılının ilk çeyreğinde kredilerden alınan ücret ve komisyonların artış hızı %19.4 olurken 18 yılının ilk çeyreğinde %17.3 artış kaydedildi. Bankacılık hizmetleri gelirleri ise, 17 yılı ilk çeyrekte %19.1 arttıktan sonra 18 yılının aynı döneminde yatay bir seyir izleyerek %19.2 arttı. Kredilerin yüksek seyrini koruması kredilerden alınan ücret ve komisyon gelirlerinin yıllık artış hızının yükselmesini sağladı. Grafik 11 Dönem Net Karı (12 ayl. kümülatif toplam, y-y) Net Faiz Gelirleri (12 ayl. kümülatif toplam, y-y) Grafik 12 Net Faiz Marjı , Vakıfbank Sektörün dönem net karı 18 yılının ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %5.1 oranında artışla 13.9 milyar TL gerçekleşti. 17 yılında karda yaşanan hızlı artışların ardından, ilk çeyrekte baz etkisiyle karın yıllık artış hızında yavaşlama yaşandı. Kardaki yavaşlamada net faiz gelirlerindeki yavaşlama belirleyici oldu. Uluslararası piyasalarda faizlerin yükselmesi ve sektörde mevduatın krediye dönüşüm oranının % ün üzerinde seyretmesi bankaların mevduat faizlerini yükseltmelerine neden oluyor. Maliyetlerdeki yükseliş ise net faiz gelirlerinin yıllık artış hızının yavaşlamasına yol açtı. Aktif karlılığı ve özkaynak karlılığında da bir önceki yılla kıyaslandığında yavaşlama yaşandı. 17 yılı ilk çeyreğinde %1.85 olan aktif karlılığı 18 yılı ilk çeyreğinde %1.65 e, %16.7 olan özkaynak karlılığı ise %14.8 e geriledi. 5

6 Mayıs 18 Türk Bankacılık Sektörüne İlişkin Seçilmiş Rasyolar Toplam Kredi/Toplam Mevduat TGA/Toplam Kredi Özel Karşılıklar/TGA MDP/Mevduat Likit Aktifler/Toplam Aktifler Aktif Karlılığı Özkaynak Karlılığı Net Faiz Marjı Kre. Alı. Ücr. ve Kom. Gel. + Banka Hizm. Gel./Top. Gelirler Sermaye Yeterliliği Standart Rasyosu Özkaynaklar/Toplam Aktifler Toplam Aktifler/GSYH* , VakıfBank * için 17 yılı büyüme rakamları kullanılmıştır. 6

7 Mayıs 18 SEKTÖREL KREDİ DAĞILIMI I. Çeyrek Milyon TL Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Nakdi Kredi TGA Oranı (%) Tarım Avcılık Ker. Ve Orm. Ürün Balıkçılık Enerji Üre. Mad. Çık Enerji Üretmeyen Mad. Çıkarılması Gıda, Meş. ve Tütün San Tekstil ve Teks. Ürü. San Deri ve Deri Ür. San Ağaç ve Ağaç Ürün. San Kağıt Ham. ve Ürün. San Nük. Yakıt, Pet. Raf. ve Kok Köm. Ürt. San Kimya Ürün. San Kauçuk ve Plas. Ürün. San Diğer Met. Dışı Mad. San Metal Ana San. ve İşl. Maden Ürt. San Mak. Ve Tec. San Elekt. ve Optik Al. San Ulaşım Araçları San Başka Yer. Sınıflandırılmamış İm. San Elektrik, Gaz ve Su Kayn. Ürt. Dağt. San İnşaat Ferdi Kredi Diğer Ferdi Kredi Konut Ferdi Kredi Otomobil Mot. Araç. Yak. Per. Sat Top. Tic. ve Kom Per. Tic. ve Kiş. Ürün Oteller Restoranlar Diğer Turizm Demiryolu Taşımacılığı Karayolu Yolcu Taş Karayolu Yük Taş Deniz Taşımacılığı Hava Taşımacılığı Diğer Taş. Faal. ve Dep Haberleşme Parasal Kurumlar (Banka, Fin. Şir.) Diğ. Fin. Ara. (Ara. Kur, MKYO, GYO, RSYO) İsteğe Bağlı Sigorta ve Emek. Hizm Diğer Finansal Aracılık Emlak Kom Kiralama (Ulaş. Araç Mak.) Bilgisayar ve İlgili Faaliyetler Araş. Danış. Rek.ve Diğ. F Kredi Kartları Sav. ve Kamu Yön. ve Zorunlu SGK Eğitim Sağ. ve Sos. Hizm Kan. ve Atı. Tanzimi Örgütsel Faaliyetler Kül Eğl. ve Spor F Diğer Birey. Hizm İşçi Çal. Özel Kişiler Uluslararası Örgüt ve Kur Diğer Toplam

8 Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Cem Eroğlu Müdür Fatma Özlem Kanbur Müdür Yardımcısı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr Naime Doğan Eriş Uzman naimedogan.eris@vakifbank.com.tr Bilge Pekçağlayan Uzman bilge.pekcaglayan@vakifbank.com.tr Elif Engin Uzman elif.engin@vakifbank.com.tr Sinem Ulusoy Kasap Uzman sinemulusoy.kasap@vakifbank.com.tr Pınar Cansu Akargöl Uzman Yardımcısı pinarcansu.akargol@vakifbank.com.tr Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar