Test. Tarih. 1. Cilalı Taş Devri, Anadolu da geniş bir alana yayılmıştır. Bunlar arasında, Diyarbakır

Transkript

1 Test 01 Ünite 1 TARİH VE ZAMAN Tarih 1. Cilalı Taş Devri, Anadolu da geniş bir alana yayılmıştır. Bunlar arasında, Diyarbakır Çayönü, Türkiye ve Güneydoğu Avrupa da bugüne kadar bulunmuş tarımsal üretime geçilen en eski yerleşim yeridir. Konya Çatalhöyük ise insanlık tarihinin ilk şehir yerleşmesi olarak kabul edilmektedir. Bu bilgilere göre Anadolu yla ilgili; I. Siyasi örgütlenmelerin görüldüğü II. Birçok bölgeden daha hızlı gelişme gösterdiği III. Özgün bir yapıya sahip olduğu yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) I ve II D) II ve III 3. Anadolu da Tunç Devri nin son dönemlerine ait eserler arasında krallara ait Troia hazineleri ile başta Alacahöyük te bulunan prens mezarlarında bulunanlar olmak üzere, son derece gelişmiş tekniklerle üretilmiş altın, gümüş ve demirden yapılmış kıymetli eşyalar olmuştur. Bu bilgilere göre, Anadolu ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Tarihi devirlere girilmemiştir. B) Ateş etkin bir şekilde kullanılmıştır. C) Öldükten sonra yaşama dair belirtilere ulaşılmıştır. D) Tarih öncesi dönemin son evresine girilmiştir. E) Siyasi örgütlenmeler görülmüştür. 5. Bir bölgede yapılan kazı çalışmaların da toprağın en alt katmanından üst katmanlarına doğru sırasıyla; Taş baltalara Bakırdan yapılmış kaplara Demirden yapılmış oraklara rastlanmıştır. Buna göre bu bölge ile ilgili; I. Etkileşime açık bir coğrafya da yer almış II. Tarih Öncesi Dönemler sırasıyla yaşanmış III. Üretici toplumsal hayata geçilmiş yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) I ve III D) II ve III Filoloji: Dil Bilimi ne verilen isimdir. Özgün: Kendine ait özelliklere sahip olan etkileşime uğramamış olan demektir. Ferman: Osmanlı Devleti nde padişahın yazılı buyruğu / emri Berat: Türk-İslam Devletlerinde padişahın bir göreve atadığı kişiler için gönderdiği fermandır. Objektif: Araştırmalarda ve yorumlarda tarafsız olabilmektir. Kronoloji: Zaman Bilimi dir. Mezopotamya: Günümüz Irak topraklarında yer alan Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki verimli coğrafya ya verilen addır. 2. Tarih Bilimi nin konusunu geçmişteki olayların oluşturduğu göz önüne alındığında, tarih araştırmalarında; I. Farklı kaynaklardan yararlanılması II. Gözlem yönteminin kullanılması III. Kişisel düşüncelerin çalışmalara yansıtılması gibi uygulamalardan hangilerinin geçerli olabileceği söylenemez? 4. Objektif araştırmalar yaptığını iddia eden bir tarihçinin; I. Farklı toplumların kaynaklarının incelenmesi II. Sadece yazılı devirlere ait kaynakların taranması III. Neden-sonuç ilişkisinin göz önünde bulundurulması hangilerini uyguladığı söylenebilir? 6. Emevi Sikkeleri Osmanlı Tuğraları Kadeş Antlaşması Orhun Abideleri Tarih araştırmalarında belge olarak kullanılan bu kaynakların ortaya çıkarılmasında aşağıdaki bilim dallarının hangisinden yararlanıldığı söylenemez? Tuğra: Padişahın isminin ve lakabının bulunduğu imzadır. Sikke: Madenî paradır. Meskûtat: Kâğıt paradır. Toponomi: Yer adlarıdır. Onomastik: Özel adlar ve özellikle kişi adları için kullanılır. C) I ve II D) II ve III I A) Nümizmatik B) Sigilografya C) Diplomasi D) Epigrafya E) Filoloji TYT_Tarih YPT.indd 1 18/08/18 16:54

2 Feodalite: Orta Çağ Avrupası nda senyör olarak adlandırılan toprak sahiplerinin oluşturduğu yaygın bir yönetim şeklidir. Artı Ürün: Tarımsal üretimle birlikte ortaya çıkan ihtiyaç fazlası ürünlerdir. Politeist: Çok tanrıcılık veya birden fazla tanrıya inanmak, tapınmaktır. Tarihi Devirler: Yazının bulunup kullanılmaya başlanmasıyla ortaya çıkan süreçtir. Arkeoloji: Kazı Bilimine denir. Prehistorya: Tarih öncesi devirlere denir. Paleolitik: Eski Taş (Kaba Taş) Mezolitik: Orta Taş (Yontma Taş) Neolitik: Yeni Taş (Cilalı Taş) Kalkolitik: Bakır Taş TEST 01 TARİH VE ZAMAN 7. Diyarbakır il sınırları içinde bulunan Ziyaret Tepe arkeolojik kazı alanından iki yıl önce çıkarılan kil tabletteki yazının 2500 yıl önceye dayanan unutulmuş bir dil olduğu tahmin edilmektedir. Yapılan bu kazı çalışmasında tarihe yardımcı aşağıdaki bilim dallarının hangisinden yararlanıldığı söylenemez? A) Coğrafya B) Diplomasi C) Arkeoloji D) Kronoloji E) Paleografya 8. Tarih araştırmalarında, Geçmişte meydana gelen bir olayın günümüz değer yargılarıyla yorumlanmaması ilkesi benimsenmiştir. Tarih araştırmalarında bu ilkenin benimsenmesi aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) Her dönemle ilgili yeterli kaynak bulunmadığını B) Olaylar arasında neden - sonuç ilişkisinin önemli olduğunu C) Günümüz tarih bilincinin daha gelişmiş olduğunu D) Çağın koşullarının tarihsel olayları etkileyebileceğini E) Günümüze yakın tarihi olayların daha kesin bilgiler içerdiğini 9. Arkeoloji bilimi, toprak ve su altında kalmış eski uygarlıklara ait kalıntıları ortaya çıkarmak, bunları incelemek ve korumakla uğraşır. Buna göre arkeoloji biliminin; I. toplumların ortaya koyduğu yazılı belgelerin çözümlenmesi II. eski uygarlıklarla ilgili buluntulardan yararlanarak tarihi olayların aydınlatılması III. uygarlıklar arasındaki siyasi olayların yorumlanması konularından hangilerinde tarihe yardımcı olduğu savunulabilir? C) Yalnız III D) II ve III 10. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi tarihi olaylar arasında neden - sonuç ilişkisine örnek olarak gösterilemez? A) Üretici toplum yapısına geçilmesi 7 Yerleşik hayatın başlaması B) Artı ürünlerin ortaya çıkması 7 Takas usulüne göre ticaret yapılması C) Ateşin bulunması 7 Madenlerin işlenmesi D) Menhir ve Dolmenlerin görülmesi 7 Ahiret inancının ortaya çıkması E) Politeist dinlerin ortaya çıkması 7 Ahiret inancının önemini kaybetmesi 1. C 2. D 3.E 4.D 5.C 6.E 7.B 8.D 9.B 10.E 11.A 12.C 11. Hiç kimse tarihi gerçekliğin mutlak doğru bilgilere ulaştığını iddia edemez. Çünkü mevcut bilgiler zaman içerisinde bazen değişebilir bazen de yapılan çalışmalar neticesinde tamamlanabilir. Bu durum tarih bilimiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisini doğrulamaktadır? A) Durağan bir özelliğe sahip olmadığını B) Tarihin sanatsal olaylar üzerinde yoğunlaşması gerektiğini C) Araştırmalarda farklı bilimlerden yararlanılmasının kaçınılmaz olduğunu D) Neden-sonuç ilişkisinin tarih araştırmalarına ışık tuttuğunu E) Sosyal bilimler arasında en çok gelişme gösteren bilim olduğunu 12. Tarihî Devirler, Demir Devri nin sonunda başlar. diyen bir tarihçi, yargısını doğrulamak için; I. Şehir devletlerinin kurulması II. Semavi dinlerin ortaya çıkması III. Yazının bulunması gelişmelerinden hangilerini kanıt olarak gösterebilir? TYT_Tarih YPT.indd 2 18/08/18 16:54

3 Test 02 Ünite 2 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ Tarih 1. İlk Çağ da; İyonlar, Marmara ve Karadeniz kıyılarında koloniler kurarak bu bölgelere yerleşmiş ve Anadolu daki uygarlıklarla ticaret yapmışlardır. Fenikeliler, Akdeniz de koloniler kurarak ticaret yapmış ve Doğu dan aldıkları malları Akdeniz de satmışlardır. Bu bilgiler dikkate alındığında; I. kolonileri vatan olarak görmeleri, II. ticari amaç taşımaları, III. yalnız Anadolu uygarlıkları ile ticaret yapmaları yargılarından hangilerinin İyon kolonilerini Fenike kolonilerinden ayıran en önemli özellik olduğu savunulabilir? 3. Mısırlılarla Hititler arasında imzalanan Kadeş Antlaşması nda; Suriye toprakları eşit olarak paylaşılacak Saldırıya uğrayan devlete diğeri yardım edecek Taraflar birbirlerine saldırmayacak hükümleri yer almıştır. Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Her iki devlet de egemenlik alanını genişletmiştir. B) Taraflar arasında ticaret gelişmiştir. C) İki devlet arasında savunma ittifakı kurulmuştur. D) Askerî olarak birbirlerini desteklemişlerdir. E) Devletler arasında barış sağlanmıştır. 5. Sümer Kralı Urgakina, din adamlarının halktan mal toplamasına son vererek herkese ürettiği ürünleri kullanma veya satma özgürlüğünü sağlamıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? A) Siyasi birliğin sağlandığının B) Teokratik yönetimin görüldüğünün C) Özgür düşünce ortamının geliştiğinin D) Sınıf ayrımının ortadan kalktığının E) Özel mülkiyet anlayışının ortaya çıktığının BİLGİ Bir bölgede tarım yapıldığının kesin kanıtları - Sulama kanalları, - Tarım araç ve gereçleri, - Tohumlar ve tohumluk buğday ambarlarıdır. NOT: Öğütme taşları, saklama kapları ve değirmenler kesin kanıt değildir. Bu durum ancak tarımı bildiklerinin göstergesi olabilir. Kadeş Suriye nin kuzeyinde bir bölgedir Levha Kanunları Roma İmparatorluğu nda soylular ile halk arasındaki sınıf çatışması sonucunda hazırlanmıştır. Bu mücadelenin Roma da, aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında etkili olduğu söylenebilir? A) Sık sık istilaya uğramasında B) Kültür alışverişinin hızlanmasında C) Soyluların siyasi haklar kazanmasında D) Demokratik gelişmeler yaşanmasında E) Ulus bilincinin gelişmesinde 4. İlk Çağ da Yunanistan da halk sınıflara ayrılmış, borçlarını ödeyemeyen köylülerin özgürlükleri ellerinden alınmış ve zenginleşenler üst sınıflara dâhil olmuştur. Bu durum Yunanistan ile ilgili; I. Hukuk kurallarının gelişme gösterdiği, II. Yatay hareketliliğin yaşandığı III. Ekonomik durumun toplumsal statüyü etkilediği çıkarımlarından hangilerinin göstergesidir? 6. Aşağıdakilerden hangisi yaşam tarzının dinsel inançlara yön verdiğini kanıtlar niteliktedir? A) Museviliğin İbranilerin millî dini olması B) Yunanlıların Tanrıları adına olimpiyatlar düzenlemesi C) Friglerin toprak tanrıçası Kibele ye inanması D) Hitit ülkesinin Bin Tanrı İli olarak anılması E) Mısırlıların mumyacılık yapması Ziggurat İlk Çağ da Mezopotomya da çok katlı tapınaklara verilen addır. Kural Şehir devletlerinin olduğu yerde siyasi birlik yoktur. TYT_Tarih YPT.indd 3 18/08/18 16:54

4 İkta: Gelirlerine göre ayrılmış toprakların en küçük birimidir. Polis: İlk Çağ da Yunan şehir devletlerine verilen isimdir. Pankuş: Hititlerde danışma meclisinin adıdır. TEST 02 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ 7. Mısır ordusunun büyük kısmı topraktan alınan gelirlerle yetiştirilen eyalet askerlerinden oluşuyordu. Bu bilgiye göre Mısır ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Özel mülkiyet anlayışı gelişmiş B) Merkeziyetçi devlet yapısı benimsenmiş C) Demokratikleşme çalışmaları yapılmış D) İkta sistemine benzer bir yapılanma görülmüş E) Askerî yapıları başka kültürlerden etkilenerek oluşturulmuş 1. A 2. D 3. B 4. E 5. E 6. C 7. D 8. B 9. D 10. E 11. C 12. C 9. Urartularda ahiret inancının olduğunu 11. İlk Çağ da Hindistan da farklı dincesine savunan bir tarihçi bu düşünlerin yaşanmasında aşağıdakiler- aşağıdakilerden hangisini den hangisinin etkili olduğu söylenebilir? kanıt olarak gösterebilir? A) Madencilik alanında gelişmelerini B) Savaş tanrısı Haldi ye inanmalarını A) Ulus bilincinin gelişmesinin B) Dine dayalı yönetim anlayışının C) Askerliğe önem vermelerini yaşanmasının D) Oda şeklinde mezarlar yapmalarını C) Sık sık istilalara uğramasının D) Bilimsel gelişmelerin yaşanmasının E) Ekonomilerinin tarıma dayalı olmasını E) Siyasi birliğin olmamasının Tavananna: Hititlerde kraliçe ye verilen unvandır. En az kral kadar yetkilidir. Karum: Kant yakınında kurulan ticaret merkezidir. Bin Tanrı İli: İlk Çağ da Anadolu da yaşayan toplulukların dinî inançları çok çeşitli olduğu için özellikle Hititlerin başkenti Hattuşaş a bu isim verilmiştir. BİLGİ Kültürel etkileşim yaşandığının göstergeleri: - Savaş - Ticaret - Göç 8. Hititlerde kralın yanında soylulardan oluşan Pankuş Meclisi denilen bir meclis bulunur ve bu meclis, kralın alacağı kararlar hakkında görüş belirterek krala yardımcı olurdu. Buna göre, Hititlerle ilgili; I. Sınıf ayrımına dayalı bir toplum yapısı vardır. II. Federatif bir yönetim anlayışı uygulanmıştır. III. Danışma meclisi niteliği taşır. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? I 10. Asur İmparatorluğu na ait; Kültepe karumunda bulunan ve Anadolu şehir devletleri ile ticaret yapıldığını gösteren tabletler Başkent Ninova da bulunan ve Asurlu tüccarlara ait yazışmaları içeren belgeler incelendiğinde Asurlularla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Tarihi devirlere geçen ilk devlettir. B) Ekonomileri siyasete yön vermiştir. C) Tek tanrılı inanç sistemine ilk geçen devlettir. D) Siyasi birliği sağlayamamışlardır. E) Kültürel etkileşim yaşanmıştır. 12. Yalnızca Tarih Öncesi Çağların yaşandığı bir yerde aşağıdakilerden hangisinin görülmesi söz konusu değildir? A) Mikrolit denilen aletler B) Tahıl öğütme taşları C) Kil tabletler D) Menhir ve Dolmen adlı mezar taşları E) Tunç silahlar TYT_Tarih YPT.indd 4 18/08/18 16:54

5 Test 03 Ünite 2 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ Tarih 1. Anadolu nun; 3. Mısır da; 5. Hammurabi Kanunları, özellikle göçe- Göç yolları üzerinde olması Verimli topraklara sahip olması aşağıdakilerden hangisinde etkili olmamıştır? A) Devletlerin savunmaya önem vermesinde B) Farklı kültürel özelliklerini görülmesinde C) Tarih öncesi devirlerin sırasıyla yaşanmasında D) İstilaya uğramasında ve göç almasında E) Kültür alışverişinin hızlanmasında I. Ülkenin Nom denilen şehirlere ayrılarak yönetilmesi II. Tanrı - kralların sınırsız yetkiye sahip olması III. Ahiret inancına sahip olunması durumlarından hangilerinin hukukun gelişmesini engellediği savunulabilir? be olarak yaşayan Samilerin yerleşik yaşama uyum sağlamasını kolaylaştırmak amacıyla hazırlanmıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? A) Sınıf farklılıklarının halkın tepkisine neden olduğunun B) Babillilerin tarihin ilk hukuk devletini kurduğunun C) Kanunları başka uygarlıklardan etkilenerek hazırladıklarının D) Toplumsal düzenin sağlanmak istendiğinin E) Babillilerde sosyal devlet anlayışı- BİLGİ Bir bölgede ticaret yapıldığının göstergeleri: - O bölgede bulunmayan malzemelerden eşyaların görülmesi - Paranın kullanılması - Pazar yerlerinin olması - Ticaret yollarının üzerinde olması - Ülkede limanların olması - Bölgede yetişmesi imkânsız ürünlerin olması - Kervansarayların olması - Başka devletlerin paralarının bulunması nın benimsendiğinin 2. Sümerlerde Site denilen şehir devletlerinin başında Ensi- Patesi adları verilen rahip - krallar bulunurdu. Bu bilgilere bakılarak Sümerlerle il- 4. Tarih öncesi bir yerleşim merkezinde yapılan kazılarda, aynı katmanda el değirmenlerine ve demirden yapılmış mızraklara rastlanmıştır. Buna göre, bu yerleşim yerinde ya- 6. Lidyalıların; I. Ege den başlayıp Mezopotamya ya kadar uzanan Kral Yolu nu yapmaları, II. Dokumacılık ve maden işlemeciliğinde ileri gitmeleri, Satraplık: İlk Çağ da Pers Uygarlığı nda ülkenin idarî birimlerine (eyaletlerine) verilen isimdir. Firavun: Mısır da Tanrı-Krallar a verilen isimdir. gili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Ülke sınırlarının genişlediğine B) Teokratik devlet yapısının görüldüğüne şayanlarla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Ticaretin geliştiği B) Zengin maden kaynaklarına sahip oldukları III. Tarihte ilk parayı kullanan toplum olmaları faaliyetlerinden hangilerinin, ticari hayatta değiş - tokuş usulünün önem kaybettiğine kanıt olarak gösterilebilir? Koloni: Bir devletin ekonomik, siyasî ve sosyal nedenlerden dolayı kendi sınırları dışında ele geçirip yönettiği topraklara koloni denir. C) Lâik devlet anlayışının geliştiğine C) Güçlü bir merkezi krallık kurdukları D) Siyasi birliğin sağlandığına D) Tarihi devirlere girdikleri C) Yalnız III D) II ve III E) Demokrasi anlayışının geliştiğine E) İleri düzeydeki bir toplumla etkile- şime girdikleri TYT_Tarih YPT.indd 5 18/08/18 16:54

6 Teokrasi: Din kurallarına dayalı yönetim biçimidir. Site: İlk Çağ da Mezopotamya da şehir devletlerine verilen isimdir. Ensi-Patesi: İlk Çağ da rahip-krallara verilen unvandır. Nom: İlk Çağ da Mısır da şehir devletlerine verilen addır. Ari: Hindistan a gelip burada Kast sistemini kuran Ön Asya topluluğudur. TEST 03 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ 7. Urartular, eyaletleri merkezden gönderdikleri valiler aracılığıyla yönetmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu uygulamanın sonuçları arasında gösterilemez? A) Merkezi otoritenin sağlanmaya çalışılması B) Bilimsel gelişmelerin hızlanması C) Vergi ve asker toplamanın kolaylaşması D) Devletin ülkedeki gelişmelerle ilgili istihbaratı sağlaması E) Merkezden gönderilen emirlerin halka doğrudan ulaştırılması 1.C 2.B 3.B 4.E 5.D 6.C 7.B 8.E 9.B 10.B11.D12.E 9. Resmî nikâh geleneğinin başlatılması Kadınlara mülkiyet hakkının tanınması Miras hukukunun geliştirilmesi Hititlere ait bu gelişmeler birlikte 11. Persler, imparatorluk topraklarını satraplık adıyla eyaletlere ayırıp idari ve adli yetkileri satrap denilen valilere; güvenlik ve askerlikle ilgili sorumlulukları da komutanlara vererek tüm yetkilerin tek kişide toplanmasını engellemişlerdir. düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Kadınların siyasi haklarının olduğu Perslerin izledikleri bu politika ile aşağıdakilerden hangisini hedeflediği söylenemez? B) Medeni hukuk çalışmalarının yapıldığı C) Halkın toplumsal sınıflara ayrıldığı A) Siyasi birliği sürekli kılmak B) Satrapların devlete karşı ayaklanmalarını önlemek D) Farklı kültürlerle etkileşime girildiği C) Merkezî otoriteyi güçlü tutmak E) Sosyal sınıflar arasında geçiş olduğu D) Egemenlik alanını genişletmek E) İller arası istihbaratı sağlamak Urartular: M.Ö. IX. yüzyılda Van gölü ve çevresinde kurulmuştur. Başkent Tuşpa (Van) dır. 200 yıl boyunca Doğu Anadolu da önemli bir güç olmuştur. Ölümden sonraki hayata inanırlar, bu yüzden mezarlarını oda ve ev biçiminde yapmışlar ve içine ölüyle beraber değerli eşyalarını koymuşlardır. Sulama kanalları açarak verimi artırmaya amaçlamışlardır. Taş ve maden işlemeciliğinde ileri gitmişler, yaptıkları kaleler, saraylar, tapınaklar ve su kanallarının kalıntıları günümüze kadar gelmiştir. 8. Yontma Taş Devri nde mağara duvarlarına hayvan figürleri ve av sahnelerini içeren resimler çizilmiştir. Yalnızca bu bilgilere bakılarak Yontma Taş Devri yle ilgili olarak; I. hayvanları evcilleştirdikleri, II. tüketici bir yaşam sürdükleri, III. yaşam tarzlarının sanat anlayışlarını etkilediği çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? 10. I. Pers saldırılarında ölen Lidyalıların topluca gömülmeleri II. Urartuların oda şeklinde mezarlar yapmaları III. Yunanlıların Tanrı Zeus adına olimpiyatlar düzenlemeleri IV. Mısırlıların firavunları için piramitler inşa etmeleri Yukarıdakilerden hangileri toplumların ahiret inancına sahip olduklarına kanıt olarak gösterilemez? A) I ve II B) I ve III C) I ve IV D) II ve III E) III ve IV 12. İyonlar; I. Şehir devletleri şeklinde yaşamışlardır. II. Baskıcı bir dinî inanış yoktur. III. Ticaret yollarının bitiş noktasında kurulmuşlardır. IV. Kolonicilikle uğraşmışlardır. Yukarıda verilenlerden hangileri iyonların kültürel etkileşimi yoğun olarak yaşamalarının nedenleri arasındadır? A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve III D) II ve III E) III ve IV TYT_Tarih YPT.indd 6 18/08/18 16:54

7 Test 04 Ünite 3 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA AVRASYA Tarih 1. İslamiyet öncesi Türk toplumlarında bozkır yaşam şeklinin egemen olduğu bölgelerde sanat eserlerinin taşınabilir eşyalardan oluştuğu ve bu eserlerdeki motiflerin çoğunlukla hayvanlardan ve doğadan seçildiği görülmüştür. Yalnızca bu bilgiden hareketle; I. Siyasi birliklerini tamamlamışlardır. II. Yerleşik yaşama geçmişlerdir. III. Üretim faaliyetleri yaşam şekillerini etkilemiştir. yargılardan hangilerine ulaşılamaz? 3. Orta Asya da birçok Türk devleti kurulmuştur. Bunların arasında tarım, ticaret, sanat alanlarında en fazla gelişme gösteren devlet Uygurlar olmuştur. Bu durumun temel nedeninin aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A) Orduda onlu sistemi uygulamaları B) Mani dinine inanmaları C) Teşkilatçı olmaları D) Merkezi yapılarının güçlü olması E) Hukuk devleti özelliğine sahip olmaları 5. Hunlardan kaçarak Avrupa ya yerleşen barbar kavimlerin saldırıları sonucunda Roma İmparatorluğu parçalanmıştır. Yalnız bu bilgiye göre Kavimler Göçü nün sonucunda Avrupa da; I. siyasi II. sosyal III. dinî olanlardan hangisinde değişiklik yaşandığı savunulabilir? E) I ve III Örf: Halk arasında zamanla oluşan âdet, gelenek ve göreneklerdir. Tarkan: Ordu komutanıdır. Ataerkil: Babanın hakimiyetine dayalı Türk aile yapısına verilen addır. Koşuk: Av şenliklerinde ve şölenlerde E) I ve III söylenen aşk, kahramanlık, doğa sevgisi temalı şiirlere genel olarak koşuk denmiştir. Sagu: Eski Türklerde sevilen sayılan 2. İslamiyet ten önceki Türklerde toplumun gelenek ve âdetlerinden oluşan yazısız hukuk kurallarına töre denilirdi. Hükümdar da bu kurallara uymakla yükümlüydü. Bu durumun aşağıdakilerden hangisini engellediği savunulabilir? A) Devletin ikili teşkilatla yönetilmesini B) Veraset sisteminin belirlenmesini C) Hükümdarın sınırsız yetkiye sahip olmasını D) Toplumsal huzurun sağlanmasını E) Gök Tanrı inancının yaygınlaşmasını 4. İslamiyet ten önceki Türk Devletlerinde hakanlarına Gök Tanrı tarafından kut verildiğine ve bu yetkinin kan bağı ile babadan oğula geçtiğine inanılırdı. Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez? A) Din adamlarının devlet yönetiminde etkili olmasına B) Hükümdarların halk üzerindeki otoritesinin güçlenmesine C) Devletin doğu - batı şeklinde ayrılarak yönetilmesine D) Hanedan üyeleri arasında taht kavgalarının yaşanmasına E) Merkeziyetçi yönetimin zayıflamasına 6. Kut inancına göre hükümdar yönetme yetkisini Tanrı dan alır, kan yolu ile de bu yetki oğullarına geçerdi. Halkın mutluluk, refah ve huzurunu sağlamak hükümdarların Tanrı ya karşı taşıdığı bir sorumluluktu. Türk devletlerinde görülen bu anlayışın; I. Devletin Teokrasiyle yönetilmesi II. Sosyal devlet anlayışının gelişmesi III. Taht kavgalarının yaşanması durumlarından hangilerini ortaya çıkardığı savunulabilir? kişilerin ölümünden sonra düzenlenen cenaze töreninde söylenen şiirlere sagu denmiştir. Sav: İslamiyet öncesi Türk edebiyatında atasözünün karşılığıdır. Bir düşünceyi, bir deneyimi, bir örgütü, az sözcükler kısaca antlatan kalıplardır. Töre: Türklerde âdet ve geleneklerden oluşan sözlü hukuk kurallarıdır. Yargucı: Yargıç TYT_Tarih YPT.indd 7 18/08/18 16:54

8 Devlet: Halk arasındaki eşitsizliği gidermeye çalışan, halka hizmeti görev kabul eden yönetimdir. Kün: Halk Ongun: Kutsal hayvan TEST 04 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA AVRASYA 7. İslamiyet ten önceki Türk devletleri Çin i yenilgiye uğratmalarına rağmen bu ülkeye yerleşmeyip vergiye bağlamakla yetinmiştir. Çin in aşağıdaki özelliklerinden hangisinin Türk devletlerinin böyle bir siyaset uygulamasına neden olduğu söylenebilir? A) Kalabalık bir nüfusa sahip olması B) Hanedan değişikliklerinin yaşanması C) Ekonomik yönden güçlü olması D) Türk boyları arasındaki mücadelelere destek vermesi E) İpek Yolu nun burada başlaması 1. D 2. C 3. B 4. A 5. D 6. E 7. A 8. A 9. B 10. C 11. E 12. E 9. İslamiyet ten önceki Türklerde, Tigin adı verilen hükümdarların erkek çocukları küçük yaşlardan itibaren bazı boyların başına yönetici olarak gönderilmiştir. Bu uygulamanın aşağıdakilerden hangisini sağladığı söylenebilir? 11. Baykal gölü yakınlarındaki bir bölgede yapılan kazıda kurgandan çıkan eşyalar arasında orak, saban ve kilden yapılmış çanak çömlekler bulunmuştur. Bu bilgiye dayanarak bölge ile ilgili, aşağıdaki yargılardan hangisi savunabilir? A) Toplumsal dayanışmanın sağlanmasını B) Yönetimde tecrübe kazandırılması C) Komşu ülkelerle ilişkilerin gelişmesini D) Kanun üstünlüğünün benimsenmesini E) Taht kavgalarının önlenmesini A) Dinî inanışların yaşam tarzlarını şekillendirdiği B) Sanat ve bilime önem verildiği C) Ekonomik yönden güçlü oldukları D) En eski yerleşim yeri olduğu E) Üretici yaşamın görüldüğü Bengütaş: Yazılı anıt Totem: Kutsal sayılan cansız varlıklardır. Yuğ: Ölü gömme törenleri Kamdu: Mühürlü bez paralar Tudun: Vergi memuru Kopuz: Türklerde yaygın olarak kullanılan çalgı aleti 8. Asya Hunları ile Çinliler arasında İpek Yolu na egemen olma mücadelesi sürekli olarak yaşanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedeni olarak savunulabilir? A) Ulusal çıkarların korunmak istenmesi B) Komşuluk ilişkilerinin gelişmesi C) Dini inanışların farklı olması D) Akrabalık ilişkisi kurmaları E) Dış güçlerin baskısı 10. Göktürk Hükümdarı Bilge Kağan ın Kurultay a götürdüğü bazı görüşler, mecliste kabul edilmemiştir. Bu bilgiye dayanarak Bilge Kağan ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Sosyal devlet anlayışını uygulamıştır. B) Ulusal iradeyi egemen kılmıştır. C) Demokratik bir tutum sergilemiştir. D) Geleneksel veraset anlayışı ile hareket etmiştir. E) Diplomatik ilişkilere ortam hazırlamıştır. 12. Altay Dağları civarında yapılan bir kazıda Hun prensine ait olduğu düşünülen bir kurganda zırh, ok uçları, günlük hayata ait eşyalar ve at iskeleti bulunmuştur. Buna göre Hunlarla ilgili olarak, I. ahiret inancına sahip oldukları, II. atı evcilleştirdikleri, III. savaşçı oldukları, yaklaşımlarından hangilerine ulaşılabilir? TYT_Tarih YPT.indd 8 18/08/18 16:54

9 Test 05 Ünite 3 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA AVRASYA Tarih 1. Orta Asya da iklim şartlarının elveriş- 3. Türk devletlerinde halk sınıflara ayrıl- 5. İslamiyet ten önceki Türklerin atı ev- siz oluşunun; mamış, sosyal dayanışma gelişmiştir. cilleştirip tekerlekli arabalar yapmaları I. üretim araçlarının ortak kullanılması II. göçebe yaşam sürülmesi III. boylar hâlinde yaşanılması Orta Asya Türklerini öncelikle yukarıdakilerden hangisine yönlendirdiği söylenebilir? Devlet tarafından desteklenen yardımlaşma kurumları ile de sosyal devlet anlayışı özendirilmiştir. Yalnız bu bilgiye göre, Türk devletlerinde aşağıdakilerden hangisinin varlığı savunulamaz? A) Sosyal yardımlaşma anlayışının geliştiği B) Örgütlü bir toplumsal yapının bulunduğu C) Halkçı politikaların izlendiği D) Veraset anlayışının belirsiz olduğu E) Toplumsal birlikteliğin güçlü olduğu ve maden işlemeciliğini öğrenmelerinin; I. yerleşik yaşamın özendirilmesi II. orduların teknik donanıma sahip olması, III. asya dışına göç edilmesi durumlarından hangilerinde kolaylık sağladığı savunulabilir? UYARI Hatun: Hükümdar eşlerine verilen unvandır. Hatunların kurultaya katılma, elçi kabul etme gibi siyasi yetkileri vardır. Ayrıca hükümdarın bulunmadığı kurultaylara başkanlık da edebilirler. İkili Sistem: Doğu - Batı şeklinde ülkenin iki koldan yönetilmesi uygulaması görülmektedir. Doğu, hükümdar tarafından yönetilirken Batı, hanedan üyelerinden yabgu unvanı kallanan ve iç işlerinde bağımsız hareket eden bir yönetici tarafından idare edilmiştir. Kut Anlayışı: Tahttaki hükümdarın yönet- 2. İslamiyet ten önceki Türk devletlerinde ülke hanedanının ortak malı sayılarak, kimin kağan olacağı geleneklerle belirlenmiştir. Bu uygulamanın aşağıdakilerden hangisini engellediği savunulabilir? A) Yönetim şeklinin değişmesini 4. Çin baskısından kurtulmak isteyen Kuzey Hunlarının Batı ya doğru yönelmesi sonucunda, Avrupa da siyasi, sosyal, ekonomik ve dinî sonuçlar yaratan Kavimler Göçü yaşanmıştır. Bu göçlerin sonucunda Roma İmparatorluğu dağılırken, feodalite rejimi güç kazanmış ve göç eden kavimler arasında Hristiyanlık yayılmıştır. Bu bilgilere bakılarak Avrupa da, 6. Avrupa Hun Devleti nin hükümdarı Attila, yaptığı seferlerle Doğu ve Batı Roma İmparatorluklarını hâkimiyeti altına almıştır. Bu seferler sonucunda Avrupa Hun Devleti nin; I. gelirlerini artırma, me yetkisini Tanrı dan aldığına olan inançtır. Kurgan: Orta Asya da mezarlara verilen addır. Uçmağ: Cennet Tamu: Cehennem Şaman / Kam / Baksı: Gök Tanrı dininde din adamlarına verilen isimdir. B) İnanç özgürlüğünün gelişmesini C) Merkeziyetçi yapının zayıflamasını D) Yerleşik hayata geçişin yaygınlaşmasını I. Sınıf farklılıkları ortadan kalkmış II. III. Kilise güç kaybetmiş Merkeziyetçi yapı bozulmuş çıkarımlarından hangileri yapılabilir? II. sınırlarını genişletme, III. din ve inanç birliği sağlama kazanımlarından hangilerini elde ettiği savunulamaz? E) Boylar federasyonu şeklinde örgütlenilmesini I TYT_Tarih YPT.indd 9 18/08/18 16:54

10 Aygucı: Eski Türklerde hükümdardan sonra en yetkili kişidir. Başvezir, baş danışman, devlet müşaviri gibi Mecliste etkili, Kağana muhalefet edebilir. Kağan olmadığında meclise başkanlık eder. Balıg: Eski Türklerde şehirleri ifade eder, örneğin, ordubalıg, başkat demektir. Bitigci / Tamgacı: İslamiyet ten önceki dönemlerde Türkler de Hakan ın baş yazmanıdır. Bu kişiye başka devlet ve topluluklarla ilişkilerin düzenlenmesi görevi de verilmiştir. UYARI Denizlerden uzak olduğu için karasal bir iklime sahip olan Orta Asya nın coğrafi durumu, Türklerin hayvancılıkla uğraşmalarına, göçebe yaşamı benimsemelerine ve mücadeleci bir kraktere sahip olmalarına ortam hazırlamıştır. Kaynakların yetersiz oluşu Türklerin eski devirleri hakkında kesin bilgiler edinmemizi zorlaştırmıştır. TEST 05 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA AVRASYA 7. Kutluk Devleti Hükümdarı Kapgan Kağan, - Çin i baskı altında tutmak, - Türk boylarını, Göktürk egemenliğinde toplamak, - Çin de yaşayan Türklerin anavatana dönmelerini sağlamak politikalarını benimsemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu politikaların amaçları arasında gösterilemez? A) Türk tarihinin bir bütün hâlinde incelenmesini kolaylaştırmak B) Bağımsızlıklarını korumak C) Millî benliklerini kaybetmemek D) Göktürk üstünlüğünü kabul ettirmek E) Siyasi birliği sağlamak 8. Mete Han, Çin in tamamına egemen olacak güçte olmasına rağmen, Türklerin bu ülkeye yerleşmelerine karşı çıkmıştır. Mete Han ın bu politikasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Türk boylarının birbirinden ayrılacağını düşünmesi B) Türklerin kalabalık Çin nüfusu içinde asimile olacağını düşünmesi C) Çin deki lüks ve rahatın Türkleri de etkileyeceğini düşünmesi D) Yeni coğrafyaları fethetmek istemesi 1.B 2.A 3.D 4.C 5.E 6.C 7.A 8.B 9.C 10.E11.A12.E 9. İslamiyetten önceki Türk devletlerine ait aşağıdaki özelliklerden hangisi merkezi devlet anlayışı ile bağdaşmaz? A) Orduya önem vermeleri B) Hayvancılıkla uğraşmaları C) Boylar federasyonu şeklinde örgütlenmeleri D) Çinliler ile mücadele etmeleri E) Hükümdarların töreye bağlı olmaları 11. Orta Asya da, ilk Türk devletlerinde zenginliğe dayalı bir sınıf ayrımı yapılmamıştır. Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Toprağa bağlı özel mülkiyetin olmaması B) Kurultayın boy beylerinden oluşması C) Orduda onluk sistemin kullanılması D) Ülkenin ikili teşkilatla yönetilmesi E) Çok geniş sınırlara ulaşılması 10. Çinliler, egemenliklerine aldıkları Göktürklerin kendi dillerini konuşmalarını ve öz kültürlerini yansıtan kıyafetler giymelerini yasaklamışlardır. Bu bilgiye dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Türk kültürü yeni yayılma alanı bulmuştur. 12. İslamiyet öncesi Türk devletlerinin kısa ömürlü olmasında; B) Türkler, uzun süre Çin esareti altında I. ikili teşkilat, kalmıştır. C) Türklerin siyasi üstünlüğü devam etmiştir. D) Çin, Türk kültürünün etkisi altına II. göçebe yaşam tarzı, III. veraset anlayışı durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? girmiştir. E) Türklerin ana yurda bağlılıklarını sağlama düşüncesi E) Göktürkler asimilasyona uğratılmışlardır. E) I ve III TYT_Tarih YPT.indd 10 18/08/18 16:54

11 Test 06 Ünite 3 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA AVRASYA Tarih 1. Türklerde ülke, hükümdar ailesinin 3. - Orta Asya da yaşadıkları siyasi ka- 4. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde; malı sayılmıştır. Böylece ailenin tüm erkek üyeleri tahta çıkma hakkı elde rışıklık nedeniyle Batı ya göç eden Macarlar, Hristiyanlığı kabul et- - Ülkenin doğusunu hükümdar, batısını kardeşi (yabgu) yönet- etmiştir. mişler ve bir süre sonra milli ben- miştir. Bu uygulama, liklerini kaybetmişlerdir. - Kağan öldükten sonra çoğu kez I. sık sık taht kavgalarının yaşanması, - Romalılar tarafından ana vatanlarından uzaklaştırılan İbraniler, ülke toprakları hanedan üyeleri arasında paylaştırılmıştır. Kurultay / Kengeş / Toy Meclisi: Danışma Meclisi Hükümdara yönetim işlerinde II. birçok Türk devletinin kurulması, III. yerleşik yaşam tarzının benimsenmesi sonuçlarından hangilerine etki etmiş olabilir? 2. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdarların halka duyuruları, Hakan ve Hatun şöyle buyuruyor. şeklinde ilan edilirdi. Buna göre, I. laiklik kabul edilmiş, II. ülkeyi hükümdar tek başına yönetmiş, III. hatunlar da yönetimde etkili olmuş yargılarından hangilerine ulaşılabilir? dünyanın değişik yerlerinde Musevi inancına sahip azınlık olarak yaşamışlar ve millî kimliklerini korumuşlardır. Bu bilgilere göre, I. dini inanışları, II. ekonomik etkinlikleri, III. askerî yapıları hangilerinin Macarların ve İbranilerin kimliklerini kaybetmelerinde veya korumalarında etkili olduğu savunulabilir? I Bu durumun; I. hukuk devleti özelliğinin görülmesi, II. merkezi yapının güçlü olması, III. devletlerin kısa ömürlü olması gelişmelerinden hangilerine ortam hazırladığı söylenemez? 5. Türklerin farklı kültürlerle etkileşime girdiğine kanıt olarak, I. Gök Tanrı, Maniheizm, Budizm, Musevilik ve İslamiyet gibi dinleri benimsemeleri, II. On İki Hayvanlı Türk Takvimi ni kullanmaları, III. Göktürk ve Uygur alfabelerini kullanmaları durumlarından hangileri gösterilebilir? danışmanlık yapar. Toygun: Meclis üyeleri Tigin - Tekin: Şehzade Boy Boy Boy Boy Uluğ Uluğ Uluğ Oguş Oguş Oguş Oguş = aile Urug = soy, sülale Boy / Bad = Sülaleler Birliği Bodun / Budun = Millet Bodun / Budun (Millet) İl = Devlet E) I ve III TYT_Tarih YPT.indd 11 18/08/18 16:54

12 Balbal: Orta Asya Türklerinde mezarların üstüne, ölen kişinin hayatta iken öldürdüğü düşman sayısı kadar (onları temsilen) taştan heykel dikilirdi. Bunlara balbal denir. Şamanizm: İlk Türk devletlerinde görülen, ruhlarla insanlar arasında aracılık yaptığı ve hastaları iyileştirme gücüne sahip olduğu kabul edilen, Şamanlar çevresinde yoğunlaşan inanç sistemidir. Ata ruhlarına ve doğa varlıklarına tapınmaya dayanan eksi bir Asya dinidir. Maniheizm: Çin de benimsenen, Uygurların da katıldığı, et yemeyi ve savaşmayı yasaklayan bir dini inanıştır. UYARI Tarihte Türk - Bizans ilişkileri Kök Türkler döneminde başlamıştır. İstemi Yabgu nun Bizans a gönderdiği elçilik heyeti Orta Asya dan Bizans a giden ilk Türk elçilik heyetidir. TEST 06 İLK VE ORTA ÇAĞLARDA AVRASYA 6. Türklerin yaşadıkları eski yerleşim yerlerinde yapılan kazılarda altın, bronz ve bakırdan yapılan kaplar bulunmuş ve bunların hayvan figürleri ile süslendiği görülmüştür. Bu bilgilere göre Türklerle ilgili olarak, I. Bozkır yaşamı sanat anlayışlarını etkilemiştir. II. Göçebe hayat anlayışına sahip olmuşlardır. III. Maden işlemeciliğinde ilerlemişlerdir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? E) I ve III 7. Avrupa Hun Devleti nin yıkılmasından sonra Avrupa daki Türk boylarının bir kısmı yeniden Asya ya göç ederek millî benliklerini günümüze kadar sürdürebilmişler, Avrupa da kalanlar ise zamanla millî benliklerini yitirmişlerdir. Buna göre, I. Türkler Avrupa da azınlıkta kalmışlardır. II. Asya ya geri dönenler kimliklerini korumuşlardır. III. Avrupa Hun Devleti nin yıkılmasında Avrupa ya göç eden Türk boyları etkili olmuştur. yargılardan hangilerine ulaşılamaz? I 8. Orta Asya da yaşanan eski Türk kültürü diğer medeniyetleri etkilemiştir. diyen bir tarihçi bu görüşüne kanıt olarak, I. Onluk Sistemin Çin ve Bizans ordularında kullanılması, II. Göktürk ve Uygur alfabelerinin diğer Türk boyları tarafından kullanılması, III. Moğolların Türk geleneklerini benimsemeleri durumlarından hangilerini gösterebilir? I 9. Uygurlar döneminde, kendilerinden önceki Türk topluluklarından daha farklı ve gelişmiş bir kültür yapısı oluşmuştur. Bu duruma Uygurların aşağıdaki özelliklerinden hangisinin ortam hazırladığı savunulabilir? A) Yerleşik hayata geçmelerinin B) Tarımsal faaliyetlerle uğraşmalarının C) Sosyal dayanışmaya önem vermelerinin D) Töre hukukunu uygulamalarının E) Türk veraset anlayışını uygulamalarının 1.D 2.C 3.D 4.D 5.A 6.E 7.C 8.D 9.A 10.B 11.E 10. İslamiyet öncesi Türk devletlerinde görülen aşağıdaki uygulamalardan hangisi hukuk üstünlüğünün olduğuna kanıt olarak gösterilebilir? A) Boylar federasyonu şeklinde örgütlenmenin olması B) Hakanın töreye uyma zorunluluğunun olması C) Dinî hoşgörünün olması D) Kut inancına dayalı bir yönetim anlayışının olması E) Hanedan değişikliğinin olmaması 11. İskitler, ölülerini kurgan adı verilen mezarlara, kurban ettikleri atlarıyla birlikte gömmüşler ve ölülerini ilkel şekilde mumyalamışlardır. Bu bilgilere göre; I. atı evcilleştirdikleri, II. tıpta ilerledikleri, III. ahiret inancına sahip oldukları yargılarından hangilerine ulaşılabilir? I C) I ve II D) I ve III TYT_Tarih YPT.indd 12 18/08/18 16:54

13 Test 07 Ünite 4 İSLAM MEDENİYETİ NİN DOĞUŞU Tarih 1. - Hz. Ömer in ordugâh şehirlerini 3. Emevilerin yıkılış nedenlerinden 5. İslam devletinde ülke, Hz. Ömer döne- kurması bazıları şunlardır: minde büyük illere, Emeviler dönemin- - Emevilerin posta teşkilatını kurması I. Sınırlarının genişlemesiyle merke- de ise, eyaletlere ayrılmıştır. - Abbasilerin Avasım ve Samerra zi otoritelerinin zayıflaması Bu durum; şehirlerini kurması Bu gelişmelere bakılarak İslam II. Halifeliği saltanata dönüştürmeleri III. Arap olmayan Müslümanlara Me- I. sınırların büyümesiyle yönetim birimlerinin de büyüdüğü, UYARI dünyasının aşağıdakilerden hangi- vali uygulaması yapmaları II. yahudi kabilelerin İslamiyet i be- Arabistan Yarımadası nda siyasal birliğin sini amaçladığı söylenebilir? Bunlardan hangileri Emevilerin ırk- nimsediği, sağlanamamasında, A) İç işlerine karışılmasını önlemek çı politika izlediklerinin kesin kanı- III. sınır güvenliğinin sağlanmak is- Arapların kabileler hâlinde yaşamaları B) Kültür birliğini sağlamak C) Müslümanları siyasi bir güç hâline getirmek D) Sosyal hayattaki eşitsizlikleri ortadan kaldırmak E) Merkezî otoriteyi güçlendirmek tıdır? C) Yalnız III D) II ve III tendiğini gelişmelerinden hangilerinin bir göstergesidir? I Göçebe kabileler arasındaki rekabet ve kan davaları Arabistan da çok değişik dinî inanışların benimsenmiş olması Bizans ve Sasani İmparatorluklarının baskılarının sürmesi gibi nedenler etkili olmuştur. 2. Türkler, Emeviler döneminde uzun süre Müslümanlara direnmiş fakat Abbasiler döneminden itibaren İslamiyet e girmişlerdir. Bu bilgilere bakılarak Abbasiler in tutumu ile ilgili; I. Emevilerin güttüğü Arap milliyetçiliğini uygulamamaları, II. Çin baskısı karşısında kalan Türklerle siyasi yakınlık sağlamaları, III. İç çatışmalara son vermek istemeleri yargılarından hangilerine ulaşılabilir? 4. İslam tarihinde; - Hz. Ali Dönemi nde Kûfe, - Emeviler Dönemi nde Şam, - Abbasiler Dönemi nde Bağdat başkent olmuştur. Bu bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisinin başkentlerin değişmesinin nedenlerinden biri olduğu savunulamaz? A) Siyasal birliği sağlamak B) Fetih bölgesine yakınlık C) Kültürel etkileşimi hızlandırmak D) Egemen gücün değişmesi E) Merkezi otoriteyi güçlü tutmak 6. İslam devletlerinin ilk dönemlerinde Bizans ve Sasani paraları kullanılırken Emevi halifesi Abdülmelik Dönemi nde ilk Arap parası bastırılarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu bilgiye göre; I. Milliyetçi bir uygulama görülmüştür. II. Ekonomik hayatta ilerleme yaşanmıştır. III. Bizans ve Sasani devletleriyle tüm etkileşime son verilmiştir. çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? E) I ve III Hicret: Hz. Muhammed in 622 de Mekke den Medine ye yaptığı göçe hicret adı verilir. Beyt ül Mal: Devlet hazinesine denir. Kerbela Olayı: Muaviye nin oğlu Yezid in halifeliğini tanımayan Hz. Ali nin oğlu Hz. Hüseyin i ve yanındakiler 681 de Kerbela denilen yerde öldürtmesi olayıdır. TYT_Tarih YPT.indd 13 18/08/18 16:54

14 Ridde Savaşları: Hz. Muhammed in vefatından sonra, dinden dönüp İslam Devleti ne savaş açanların isyanlarının bastırılması için yapılan askerî hareketlerdir. Avasım Şehirleri: Anadolu nun güneyine kurulan avasım şehirlerine Türler yerleştirilerek Bizans saldırılarının önlenmesi ve Anadolu ya düzenli akınlar yapılması amaçlanmıştır. Mevali: Emevilerin, Arap olamayan Müslümanlara verdiği isimdir. TEST 07 İSLAM MEDENİYETİ NİN DOĞUŞU 7. Hz. Ömer Dönemi nde adalet teşkilatı kurulmuş illere, valilerin yanına halife tarafından tayin edilen kadılar gönderilmiştir. Bu durum, I. Yargı bağımsızlığının sağlanmaya çalışılması, II. Din ile devlet işlerinin birbirinden ayrı tutulması, III. Siyasi birliğin sağlanmaya çalışılması anlayışlarından hangileriyle açıklanabilir? 1.E 2.D 3.D 4.A 5.A 6.D 7.A 8.C 9.B 10.E 11.B 12.E 9. Dört Halife Dönemi nde halifeler devlet başkanlığı, dinî liderlik ve ordu komutanlığı görevlerini yürütürken, Emevi halifeleri ordu komutanlığını bırakmış, Abbasi halifeleri ise devlet işleri için vezirlik makamını kurmuşlardır. Buna göre İslam devletleriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Din ve devlet işleri birbirinden ayrılmıştır. B) Yönetimde yeni uygulamalara geçilmiştir. C) Etnik ve kültürel farklar belirginleşmiştir. D) Yönetimde saltanat anlayışı benimsenmiştir. E) Askerliğe verilen önem azalmıştır. 11. Hicret sonucunda Hz. Muhammed, Medine ve çevresini içine alan İslam Devleti ni kurdu. Medine de yaşayan Yahudiler de bu devletin vatandaşı olup Müslümanların yararlandığı haklardan yararlanacak, ibadet ve ayinlerini serbestçe yapabileceklerdi. Yukarıdaki bilgilere bakılarak, İslam Devleti yle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi söylenebilir? A) Halkın yönetime katılımı sağlanmıştır. B) Eşitlikçi toplum anlayışı benimsenmiştir. C) Teşkilatlanma çalışmalarında ileri gidilmiştir. D) Devlet gelirleri çeşitlilik göstermiştir. E) Merkezî otorite güçlü tutulamamıştır. Zımmî: İslam devletinin egemenliğini kabul eden ve İslam devletinin himayesinde yaşayan gayrimüslimlere denir. Mutezile: İslam dinini akıl ve bilimle açıklamaya çalışan mezheptir. 8. İslam mimarisinin farklı İslam ülkelerindeki uygulamaları arasında üslup ve biçim yönünden önemli farklılıklar vardır. Bu durumun ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu savunulamaz? A) Kültürel etkileşime açık olmasının B) Mezhep farklılıklarının C) Resim ve heykelciliğin yasak olmasının D) Coğrafi özelliklerin E) Kültürel farklılıkların 10. Abbasiler Dönemi nde görülen; I. hoşgörülü yönetim anlayışının benimsenmesi, II. Beyt ül - Hikme denilen tercüme bürolarının kurulması, III. Helenistik döneme ait eserlerin Arapçaya tercüme edilmesi durumlarından hangileri bilimsel ve kültürel faaliyetlere önem verildiğine kanıt olarak gösterilebilir? I 12. Hz. Ali döneminde görülen iç karışıklıkların; I. fetih hareketlerinin kesintiye uğraması, II. başkentin Medine den Kûfe ye taşınması, III. İslam dünyasında grupların ortaya çıkması durumlarından hangileri üzerinde etkili olduğu savunulabilir? I TYT_Tarih YPT.indd 14 18/08/18 16:54

15 Test 08 Ünite 4 İSLAM MEDENİYETİ NİN DOĞUŞU Tarih 1. Medine den çıkarılan Yahudilerin Hay- 2. Hz. Ömer Dönemi nde Bizans ve Sa- 4. İslam kültür ve uygarlığı; Hz. Muham- ber Kalesi ne yerleşerek burada Şam sanilere karşı önemli başarılar kaza- med Dönemi nden itibaren Dört Halife, ticaret yolunun kontrolünü ele geçir- nılmış, İslam Devleti nin sınırları hızla Emeviler ve Abbasiler dönemlerinde meleri ve Müslüman tüccarlara zarar genişlemiştir. giderek gelişmiş ve bunun sonucunda vermeleri üzerine Hayber Kalesi fet- Bu bilgiler dikkate alındığında, da İslam kültüründe yeni uygulamalar hedilmiştir. I. İslam Devleti nin resmî dilinin ortaya çıkmıştır. Yukarıdaki bilgilere bakılarak aşa- Arapça olması, Bu duruma, ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? II. Müslümanların farklı kültürlerle etkileşime girmesi, I. Kur an ın kitap haline getirilmesi, II. yeni milletlerle etkileşime girilmesi, Cizye: Gayrimüslim erkeklerin askere gitmeme karşılığında ödediği vergidir. A) Şam ticaret yolunun güvenliği sağ- III. Bizans ın Haçlı Seferleri ni başlat- III. fetihlerin artması yapılması lanmıştır. B) İslam dünyası üzerinde Bizans tehlikesi varlığını sürdürmektedir. C) İslam dünyasında siyasi birlik bo- ması yargılarından hangileri sınırların genişlemesinin sonuçlarından biri olarak savunulabilir? gelişmelerinden hangilerinin ortam hazırladığı savunulabilir? Haraç: Gayrimüslim halktan alınan ürün ve arazi vergisidir. zulmuştur. Beyt ül-hikme: Abbasiler Dönemi nde D) Müslümanlar siyasi bir güç hâline gelmiştir. Bağdat ta açılan ilk bilim akademisi, yüksek öğretim kurumudur. E) Sosyal hayattaki eşitsizliklerin ortadan kalkması sağlanmıştır. 3. İslamiyet öncesi Arap Yarımadası nda belirli dönemlerde kan dökülmez, Mekke yakınlarında kurulan Suku Ukaz Panayır ında alışveriş yapılarak şiir ve hitabet yarışmaları düzenlenirdi. Bu durumun Arap Yarımadası nda; I. toplumsal kaynaşmanın yaşanması, II. sosyal devlet anlayışının gelişmesi, 5. Kur an Hz. Ebubekir Dönemi nde kitap hâline getirilmiş, Hz. Osman zamanında ise çoğaltılmış ve eyaletlere gönderilmiştir. Buna göre, I. Kur an ın özgün hâli korunmaya çalışılmıştır. II. Mezhep kavgaları önlenmek istenmiştir. Tevaif-i Mülük: Abbasilerin zayıflamasıyla topraklarında kendi devlet adamları tarafından kurulan devletlerdir. Ensar: Medineli Müslümanlara enser denir. Muhacir: Mekke den Medine ye göç eden Müslümanlardır. III. ticari hayatın canlanması gibi gelişmelerden hangilerine yol açtığı savunulabilir? III. Hukukta birlik sağlanmaya çalışılmıştır. yargılardan hangilerine ulaşılabilir? E) I ve III I C) I ve II D) I ve III TYT_Tarih YPT.indd 15 18/08/18 16:54

16 Cahiliye Dönemi: Arabistan da İslamiyet ten önceki döneme denir. Suku Ukaz Panayırı: Cahiliye Dönemin de Mekke de alışverişlerin, şiir ve güzel konuşma yarışmalarının düzenlediği panayırdır. Akabe Biatları: yılında Medineliler, Hz. Muhammed e Akabe de bağlılık bildirdiler ve onu Medine ye davet ettiler. Medine Sözleşmesi: Medine de ensar, muhacir ve Yahudiler arasında Hz. Muhammed in önderliğinde imzalanan ve İslam Devleti nin kurulduğu sözleşmedir. Şuubiye Akımı: Emeviler, Arapları üstün tutan bir politika izlemiştir. Bu durum, Emevilerin son dönemlerinde İslam dünyasındaki toplumların kendi kimlik arayışlarını ön plana çıkaran Şuubiye akımının doğmasına neden olmuştur. TEST 08 İSLAM MEDENİYET NİN DOĞUŞU 6. İslam Devleti nin ilk dönemlerinde kişiler arasındaki anlaşmazlıklar devlet başkanına başvurularak çözülmeye çalışılmıştır. Fakat sınırların genişlemesi ve nüfusun artmasıyla adalet teşkilatı kurulmuş ve hukuksal sorunları çözmek için kadılar görevlendirilmiştir. Bu bilgiye göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) İslam Devleti, geniş sınırlara ulaşmıştır. B) İslam dünyasında iki hilafet kurumu oluşmuştur. C) Yargının bağımsızlığı ilkesi benimsenmiştir. D) İç çatışmalara son verilmiştir. E) İslam dünyası bilim ve kültür açısından ilerlemiştir. 7. İslam Devleti nde varlıklı insanlardan zekât alınır, Beyt ül - mal adı verilen hazinede toplanır ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılırdı. Bu anlayış; I. bilimsel çalışmaların hızlanması, II. Arap milliyetçiliğinin yapılması, III. sosyal devlet anlayışının gelişmesi durumlarından hangilerinin göstergesidir? 1.A 2.B 3.E 4.E 5.D 6.C 7.C 8.A 9.B 10.D 11.B 8. Endülüs Emevi hükümdarları X. yüzyıl itibarıyla halife sanını kullanmışlardır. Bu dönemden itibaren İslam dünyası 10. Hudeybiye Antlaşması ile Medine İslam Devleti Mekkelilerce tanınmıştır. Bu duruma göre; Abbasiler ve Fatımilerle birlikte aynı I. Mekkelilerin İslamiyet i kabul ettiği, anda üç halife tarafından temsil edilmeye başlanmıştır. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir? A) Müslümanlar arasında siyasi çekişmelerin II. İslam Devleti nin güçlendiği, IIII. İslam dünyasında siyasi birliğin sağlandığı çıkarımlarından hangileri yapılabilir? yaşandığının B) Arabistan da Müslüman nüfusun arttığının I C) Merkeziyetçi devlet anlayışının geliştiğinin D) Halifeliğin saltanata dönüştüğünün E) Kabilecilik anlayışının devam ettiğinin 9. Abbasiler, Arap olmayan Müslüman toplumlara devlet yönetiminde valilik, memurluk, komutanlık gibi görevler vermişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi Abbasilerin bu politikası ile ilgili doğru bir 11. Kur an ın Arapça yazılmış olması ve İslamiyet i kabul edenlerin temel kaynaktan Müslümanlığı öğrenmesi ihtiyacı üzerine; yargı değildir? I. İslam hukukunun gelişmesi A) Çok uluslu bir toplum yapısına sahip olmuşlardır. II. Arapça okur-yazarlığın yaygınlaşması B) Halifelik makamının yetkileri azaltılmıştır. C) Mevali politikasını takip etmemişlerdir. D) Devlet yönetiminde Arap olmayanlara IIII. Arap olmayanların Kur anı öğrenmesi sonuçlarından hangilerinin doğduğu söylenebilir? da yer verilmiştir. E) Toplumsal kaynaşmanın artırılmasına çalışılmıştır. E) II ve III TYT_Tarih YPT.indd 16 18/08/18 16:54