TEMİZ & YENİLENEBİLİR ENERJİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TEMİZ & YENİLENEBİLİR ENERJİ"

Gülbahar Çolak
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 TEMİZ & YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYEL & STRATEJİLERİ ENERJİ de YATIRIMLAR Aralık. 2009, ANKARA - GAZİ ÜNNİVERSİTESİ Dr. Atillâ AKALIN

2 Tablo.20 - Dünyada Planlanan RÜZGAR ENERJİSİ Gelişmesi Wind Force 12 Yeni Kapasite Kümülatif Rüzgar 'dan Dünya Elktr. Rüzgar Yıllar İlavesi Kapasite Üretim Talep Prj. Oranı [ MW ] [ MW ] [ TWh / yıl ] [ TWh / yıl ] [ % ] , ,35% , ,46% , ,59% , ,74% , ,93% , ,16% , ,44% , ,76% , ,13% , ,56% , ,44% , ,11% , ,85% , ,67% , ,59% , ,56% , ,59% , ,68% , ,83% , ,95% , ,14% , ,01% 2

3 TEİAŞ Tarafından bir 2020 Projeksiyonu niteliğinde düzenlenmiş tablolar aşağıda yer almaktadır Tablo 15.1 Kurulu Güç Esaslı Projeksiyon (MW) Yıllar L İNYİT Siyah - KÖMÜR Diğer KÖM ÜR DOĞAL GA Z Petrol Ürünleri NÜKLEE R RÜZGAR Hİ DRO TOP L AM

4 Şekil 15.2 Talep ve Üretim Dengesi THERMIC INTALLED POWER HYDRO & RENEWABLE (MW) TOTAL DEMAND (MW) RESERVE (%) ,4 51,3 45,3 35,6 28,5 25,9 25,5 25,5 25,3 25,1 24,9 23,1 21,5 21,4 21,4 21,4 THERMİC PROJECT HYDRO & RENEWABLE GENERATION TOTAL (GWh) THERMIC RELIABLE HYDRO & RENEWABLE TOTAL DEMAND (MW) RESERVE (%) PROJECT 39,3 29,5 26,3 17,0 14,2 12,9 13,2 13,4 13,2 13,2 13,2 12,8 12,5 12,5 12,5 12,2 RELIABLE 26,0 17,0 13,7 5,2 2,4 1,4 1,8 2,0 1,8 1,8 1,9 1,7 1,6 1,6 1,7 1,6 IMPORT (Gwh)

5 Tablo 10 - TÜRKİYE 'nin HİDROELEKTRİK POTANSİYELİNİN HAVZALARA DAĞILIMI Akarsu Havzası Ortalama Stokastik Hesaplasma [ DSİ ] Teknik.Potans. Ekono.Potans. Kurulu Güç Kullanma Oranı Yeni Kriterlerle Hesaplama Ekono.Potans. Kurulu Güç Kullanma Oran [ milyar m 3 / yıl ] [ GWh / yıl ] [ GWh / yıl ] [ MW ] [ % ] [ GWh / yıl ] [ MW ] [ % ] IRAT 31, ,13% ,00% İCLE 21, ,39% ,00% oğu Karadeniz 14, ,82% ,00% oğu Akdeniz 11, ,32% ,00% ntalya 11, ,37% ,00% atı Karadeniz 9, ,15% ,00% atı Akdeniz 8, ,64% ,00% armara 8, EYHAN 8, ,27% ,00% EYHAN 7, ,99% ,00% IZILIRMAK 6, ,32% ,00% AKARYA 6, ,94% ,00% ORUH 6, ,64% ,00% EŞİLIRMAK 5, ,35% ,00% USURLUK 5, ,15% ,00% RAS 4, ,44% ,00% onya Kapalı Havz. 4, ,54% ,54% ÜYÜK MENDERES 3, ,27% ,27% an Gölü Kapalı Havz. 2, ,91% ,91% uzey Ege 2, ,46% ,46% EDİZ 1, ,21% ,21% ERİÇ - ERGENE 1, ÜÇÜK MENDERES 1, ,40% ,40% Sİ 1, ,08% ,08% urdur Göller Böl.Havz. 0, KARÇAY 0, Türkiye Toplamı 186, ,42% ,47% 5

6 Brüt Kapasitenin GW, Kurulu Güç Teknik Kapasitenin GW, Kurulu Güç Ekonomik Kapasitenin GW, Kurulu Güç (denizsel hariç) [ Ekonomik Üretimin TWh / yıl Üretim (denizsel hariç) ] Olduğu söylenebilir. Bu konuda veri tabanı ve ilgili çalışmaların yetersizliği de dikkate alarak, oldukça emniyetli olarak; Uygulanabilir Kapasitenin ; GW Kurulu Güç ve Üretim kapasitesinin TWh / yıl olabileceği rahatlıkla söylenebilir. [ Kapasite Kullanım Oranı yaklaşık ortalama %28 29 oranında ] [AB de, Madrid Deklarasyonu Beyaz Sayfa Deklarasyonu Renewable 77/ EC ve Wind Force - 12 gibi Directionlar ile, 2010 yılında 60 GW, 2020 yılında 150 GW Kurulu Güce ulaşılması hedeflenmiştir]. 6

7 TABLO.24 - TÜRKİYE ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP PROJEKSİYONU ve YENİLENEBİLİR KAYNAK KULLANIMI [ * ] TOPLAM TOPLAM DİĞER KAYNAKLARDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ YENİLENEBİLİR KAYNAKLI Yıllar Birim TALEP ÜRETİM TERMİK KAYNAKLAR [****] TOPLAM ELEKTRİK ÜRETİMİ TOPLAM Hidrolik TAHMİNİ TAHMİNİ [***] TOPLAM Linyit İth. Kömür Petrol Ür. Doğal Gaz Hidrolik Hidrolik [**] Rüzgar Toplam [ * ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Miktar [ GWh / yıl ] Kurulu Güç [ MW ] Tüm değerler global olarak ( örnekleme niteliğinde ) alınmıştır. [ ** ] Sadece Yenilenebilir Kay nak niteliğindeki Hidroelektrik değerleridir. [ *** ] Yaklaşık %20 civ arında Yedek Kapasite Öngörülmüştür, Kay ıp - Kaçak değerlerinin Talep Tahmini içinde y eraldığı v arsay ılmıştır. [ **** ] AB Ülkelerine " Yeşil Enerji " İhracatı realize olması halinde, bu ihrac değerleri seviyesinde Termik Kaynaklı Yatırım ve Enerji Üretimi arttırılacaktır. 7

8 Toplumsal Maliyet Kavramı ve Piyasa Etkileri Esasen, bugünki piyasada, rekabete temel teşkil eden fiyatlar, reel fiyatlar olmaktan çok uzaktır ve sadece görünür değerlerdir.bu fiyatlar kamu üretim tesisleri için daha da realiteden uzak görünümdedir.diğer bir deyişle, rekabet fiyatını oluşturması gereken, bazı fiyat komponentleri dikkate alınmamaktadır. Oysa, bugün direkt olarak hissedilmeyen Sosyal Dışa Bağımlılık Dışsal [ External ] Maliyetler den oluşan ; İthal ve Yerli Döviz Kullanımı, NO2, Nox, CO, Asitlenme,Ozon Tabakası, Ötrafikasyon, Kanserojen Etkiler, Yerde Ozon oluşumu, Radyoaktif Atıklar, Açık Alan kayıpları, Afet Riskleri, Jeolojik Etkiler, Eser Yapı Malzeme tahribatı, Enerji Kaynakları nın tükenmesi, Flora Etkileri, Küresel Isınma Etkisi, Katı madde Emisyonu, Duman Kirliliği, Ağır Metal Etkilemeleri, Endüstriyel atıklar, Radyoaktivite Açık Alan tahribatları, Göçler, Isıl Kirlenmeler, Görüntü Kirliliği, Enerji Transfer sorunları, DIŞA BAĞIMLILIK, gibi,toplumsal MALİYET ler mevcuttur. 8

9 Türkiye de, bu konuda veri tabanı oluşmuş değildir ve ciddi bilgi eksikliği yaşanmaktadır.bu çalışmalar, ancak bu eksikliklerin giderilmesini müteakip, yapılma olanağına kavuşacaktır. Ancak, bu konuda yararlanılabilinecek, Avrupa kaynaklı çok ciddi çalışmalar mevcuttur. Bunlardan, oldukça ciddi bir çalışma olan, European Commission Directorate General of Energy nin yayını V.4 The Environment de Dışsal Maliyetler başlığı altında ; Nükleer Kaynaklı * Enerji Üretiminde 0,2 0,6 eurocent / kwh Doğa Gaz Kaynaklı Enerji Üretiminde 1,0 4,0 eurocent / kwh Kömür Kaynaklı Enerji Üretiminde 2,0 15,0 eurocent / kwh değerleri verilmektedir. Bu tarzdaki çalışmaların en önemlisi, Pearce, D.W Bann, C.- Georgiou,E. tarafından yapılarak yayınlanmıştır. [ Şekil - 23 ] [ *Nükleer Atıkların yok edilme maliyetleri, ki çok yüksektir, hesaplamalara dahil edilmemiştir. ]

10 10

11 Toplumsal Maliyet ve Piyasa Rekabeti ilişkileri Elektrik Enerjisi Piyasa sistemi, mevcut mevzuat ile oluşan yapılanmada, rekabet için baz teşkil edecek Elektrik Enerjisi Fiyatı, yalnızca İşletme ve Kapasite Bedelleri [vergiler dahil] unsurlardan oluşur tarzda dikkate alınmaktadır. Toplumsal Maliyetler, bu fiyat oluşumu ve sistem argümanlarının dışında kalmaktadır. (Şekil 24) Oysa sistem [ hesaplama] dışı kalan, yukarıda söz edilen Toplumsal Maliyetler, çok ciddi büyüklükleri ifade edebilmektedir. Bu konuda en tipik misal; Nükleer kaynaklara dayanan Elektrik Enerjisi Üretimi [ortalama olarak] Kapasite ve İşletme Bedelleri olarak, 2-3 eurocent / kwh maliyetle piyasaya girmekte ve rekabete katılmaktadır. Oysa, Nükleer Enerji Tesislerinin ömürleri sonunda sökülmeleri ve Atıklarının yok edilmesi için 8-12 eurocent / kwh mertebesinde oluşacak maliyetler [Toplumsal Maliyetler] söz konusudur. Bu bedel, Elektrik Enerjisi kullanan nesilde, 1-2 nesil sonra ödenecek bir bedel ortaya çıkmaktadır. 11

12 12

13 13

14 Tablo TÜRKİYE YENİLENEBİLİR TESİSİ İNŞAA POTANSİYELİ & EMİSYON AZALTMA PROJEKSİYONU Yıllar Kurulu Güç Enerji Üretimi CO2 SO2 NOx [ MW ] [ GWh / yıl ] [ ton / yıl ] [ ton / yıl ] [ ton / yıl ]

15 15

16 Tablo.23 - TÜRKİYE YENİLENEBİLİR TESİSİ İNŞAA POTANSİYELİ & CO2 AZALTMA TEŞVİĞİ G Yıllar Kurulu Güç Enerji Üretimi İlave CO2 VER CER [ MW ] [ GWh / yıl ] [ ton / yıl ] [ 000 / yıl ] [ Küm. 000 ] [ 000 / yıl ] [ Küm. 000 ]

17 17

18 Tablo.24 - TÜRKİYE 'de TOPLUMSAL FAYDA [ DIŞ MALİYET KAZANIM ] PROJEKSİYONU Yıllar Yerli Kaynak Yenilenebilir Kaynak İhraç Edilebilir Kullanımı ile Kullanımı ile TOPLAM TEMİZ ENERJİ Dışa Bağımlılık TOPLUMSAL MALİYET TOPLUMSAL TUTARI Azalması Azalması FAYDA Yıllık Kümülatif Yıllık Kümülatif Yıllık Kümülatif Yıllık Kümülatif [ 000 ] [ 000 ] [ 000 ] [ 000 ] [ 000 ] [ 000 ] [ 000 ] [ 000 ]

19 Birim Enerji Üretimi başına U.S. de SU ÇEKİMİ 19

20 AMERİKA B.D. [ SU KULLANIMI ] Evsel ve Ticari Kullanım Endüstri & Madencilik Tarım & Rezerv Termik Elektrik Üretimi 20

21 AVRUPA [ SU KULLANIMI ] A Tİ L L A Tar ım Evsel İmalat Sanayi Elektrik Üretimi 21

22 DHI - Water. ENVIROMENT. HEALT Report [ 2007 ] Su Çekimi nin Amerika da 39 % si, Avrupa da 31 % si Enerji Üretiminde olmaktadır. Deklarasyona Bağlanan 20 % RÜZGAR hedefinin realize edilmesiyle Amarika da 8 %, Avrupa da 6 % SU Tasarrufu sağlayacaktır. Bu değerler Amerika da İçme Suyu nun % a, Avrupa da ise % e tekabül etmektedir. 22

23 23

24 IEA TEDAŞ [ 2008 ] 24

Benzer belgeler

TEMİZ & YENİLENEBİLİR ENERJİ

TEMİZ & YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYEL & STRATEJİLERİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ Kimya Mühendisliği Kulübü 22 Aralık 2010 Dr. Atillâ AKALIN I.GİRİŞ Elektrik Enerjisi Fiyat Oluşum Yapısı Toplumsal Maliyet Analizleri