SİSTEM MÜHENDİSLİĞİ OPERASYONEL KONSEPT

Transkript

1 SİSTEM MÜHENDİSLİĞİ OPERASYONEL KONSEPT ÖMER ERTEKİN, PSCONSULTECH 1

2 SİSTEM DÜŞÜNCESİ 2006 Chicago Tribune 2

3 TEMELLER Müşteri ihtiyaçlarını anlayabilmek için aşağıdaki konuların çalışılması gerekir a) Projenin ve geliştirilecek olan sistemin temel amacı b) Sistem yeteneklerini tanımlayacak olan üst seviye bir vizyon c) Sistem bağlamı ve sistemin etkileşim içinde olduğu temel faktörler 3

4 TEMELLER Operasyonel Konsept Dokümanı bir gereksinim dokümanıdır. Operasyonel Konsept Dokümanı, Sistemin görevini, harekat ve destek ortamını, işlevlerini ve karakteristiklerini (işlevleri yapış biçimleri ve performansı) tanımlamak için yazılır. 4

5 TEMELLER Mission Need Statement (MNS)-Görev İhtiyacı Dokümanı An MNS justifies why one system is needed. It doesn t express anything about the new system, except to define problems it should solve, constraints in which it must operate, and some high level objectives it should meet. Concept of Operations (CONOPS)-İşletim Konsepti A CONOPS describes how a proposed system will fit into the existing infrastructure of your organization how it will affect other systems, staffing, logistics, and other concerns at a high level. Operational Requirements Document (ORD)-Harekat İhtiyaçları Dokümanı An ORD describes the overall requirements for one system, how it interacts with other systems, why the existing system isn t good enough, and set performance goals for the new system. An ORD is generally more detailed than a CONOPS. 5

6 SİSTEM MÜHENDİSLİĞİ SÜRECİ Operasyonel İşletme & Kontrol kapıları Konsept Üst Seviye Gereksinimler Detaylı Bakım Sistemin Doğrulanması Tanımlama ve Parçalama Gereksinimler Üst Seviye Tasarım Detaylı Alt Sistem Doğrulama Entegrasyon & Bütünleme Doğrulama ve Geçerli Kılma Tasarım Test Gerçekleştirme Zaman 6

7 OPERASYONEL KONSEPT Sistemi kullanacak olan kuruluşun rol ve sorumluluklarına uygun olmalıdır. Operasyonel Konsept (İşletim Konsepti), sistemin çalışma ortamını anlatan bir dokümandır. Ortam, sistem ile kullanıcı sorumlulukları arasındaki ilişkileri, fiziksel ortamı ve beklentileri (performans ve ömür) içerir 7

8 OPERASYONEL KONSEPT DOKÜMANI Sistemin operasyonel karakteristiklerini tarif eder. Hedeflerin anlaşılmasını hızlandırır Uzun vadeli planlama için temel oluşturur Paydaş organizasyonları ve görev ile ilgili bütünleşik bir bakış açısı sağlar. 8

9 SİSTEM BAĞLAMI 9

10 SİSTEM BAĞLAMI Amaçlar Operasyonel Sistem Karakteristikleri Destek Ortamı İşletim Ortamı Sistem Sistem kısıtları ve limitler İlgili Kullanıcı/Müşteri Politikaları Dış Ara yüzler 10

11 SİSTEM SINIRLARI KONSEPTİ Diğer Ortam Sistem Diğer Arayüzler İlgi Sistem Diğer Sistem Sistem Diğer Sistem 11

12 SİSTEM SINIRLARI OTOMOBİL SİSTEMİ Kullandığınız model basit olsun Sınırın içini de ihtiyacınız olduğu kadar- dışını da dikkate alın Otomobil Sahibi Para Dışarısı Otomobil Sistemi İtki Benzin İstasyonu Sistemi Motor Sistemi Yakıt Karışımı Egzoz Yakıt Enjeksiyon Yakıt Deposu Yakıt Sistemi Yağ Hava Yakıt Cam Suyu 12

13 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ 13

14 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ What Known Components, Elements, and Top Level Capabilities That Perform The Necessary System Functions. Who Product s Interaction Among Various Human Elements Within A System & External Interfaces. Scenarios Should Identify Decision Point Authorities. When Description of Activities, Tasks, Flows, Precedence, Concurrencies (Time/Sequence Related Elements Necessary To Achieve Mission Objectives in Various Product Modes & Conditions) Where Product s Geographical & Physical Locations in a Customer s Facilities & Interfacing Systems. Why Provides Rationale To Clarify The Reader s Understanding For Specific Events Found In Operational Concept Scenarios. How Expectation On Product Usage, Operation, and Maintenance in a Given Environment. Emphasis on Concepts & Avoidance of System Design or Implementation. 14

15 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 15

16 OPERASYONEL KONSEPT PAYDAŞLAR TARAFINDAN GELİŞTİRİLİR PAYDAŞLAR: Projeden etkilenen herkes: İşletmenler Sistem girdi ve çıktıları ile ilişkili personel Bağlanılacak diğer sistemlerin sahipleri İş yapış şekilleri etkilenecek bireyler Proje hakkında iletişim içinde olmanız gereken herkes 16

17 TRAFİK SİSTEMİ PAYDAŞLARI Sistem İşletmenleri and Trafik Polisleri Bakım Personeli Devriyeler Haberleşme Operatörleri İnşaa Personeli Diğer Kurumlar Adli Polis İtfaiye ve Ambulans Belediye Zabıtası 17

18 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 18

19 HEDEFLERİ BELİRLE Yeni sistemden beklenen çıktılar/faydalar nelerdir Mümkünse ölçülebilir/sayılabilir olmalı Erişilebilir ve anlaşılır olmalı Örneğin: Kazalara tepki süresini %10 azaltmak. 19

20 Örnek Vizyon Ulaştırma Harekat Merkezi : otobüs hatlarının ve zamanlamalarının, normal ve acil durumlarda gerçek zamanlı yönetilebilmesi için merkez nokta olacaktır. Merkez, otobüslerin yerini belirleyebilecek ve izleyebilecek ve sürücüleri ile haberleşebilecektir. Diğer ulaşım sistemleri (metro, deniz hatları) ile bağlantı içinde olabilecek tüm yolculara otobüslerin gerçek zamanlı bilgilerini gösterebilecektir. 20

21 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 21

22 KURULUM Sistem nerede kullanılacak? Sistemi hangi kurumlar kullanacak? Sistem desteğini kim sağlayacak? Nasıl bir coğrafi alanı kapsayacak? Her geliştirme fazı sonrası için ayrı bir kurulum tanımlanmalıdır. 22

23 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 23

24 PRATİKLER ya da SÜREÇ? Neleri tanımlar : Tamamlanması gereken faaliyetler Kurumsal ilişkiler ve sorumluluklar Bilgi Akışı Mesaj Öncelikleri Arşivleme İhtiyaçları Administration (security dahil) 24

25 KURUMSAL PRATİKLER VE SÜREÇLER İşlevler sistemden beklenen yeteneklerin listesidir Tipik işlevler: Kazalara Müdahale Trafikte hız ölçümü Otobüs arızalarının yönetilmesi Pratikler ve süreçler bu işlevlerin nasıl yerine getirildiğini detaylandırır. 25

26 ULAŞTIRMA HAREKAT MERKEZİ İÇİN PRATİKLER ve SÜREÇLER En üst seviye pratiklerin yazılması ile başlar: Servisteki otobüslerin takibi Durak zamanlarına uyumun kontrolü Acil durumlara müdahale Arızalanma durumlarında yedek araç sağlanması Diğer ulaşım sistemleri ile koordinasyon 26

27 PRATİKLERİN KIRILIMI-SÜREÇLER Arızalanma durumlarında yedek araç sağlanması 1. Sürücü ile haberleşme kurulması 2. Otobüs yerinin tespit edilmesi 3. Bakımcıların bilgilendirilmesi 4. Garajdan yedek otobüs istenmesi 5. Yapılan faaliyetlerin takibi ve sonlandırılması 6. Olayın kapatılması 27

28 TAMAMLANMASI GEREKEN OPERASYONLAR Yönlendirme Operatörü Sistemin dışında Sistem tarafından gerçekleştirilen faaliyetler: Otobüs arızalarını işle Otobüsün yerini tespit et Bakım ekibine mesaj gönder Yedek Otobüsü iste Faaliyetleri konfirme et Olayları kapat 28

29 GÖRSEL MATERYALLER KULLANIN Arızalı Otobüs Uyarısını Al Yönlendirme Kuralları ve Mesajlar Otobüsün Yerini Tespit et Yer tespit sorgusu başlat Otobüs yeri Otobüs Konumlama Sistemini Çalıştır Veritabanı Mesaj veritabanına eriş Mesaj sağla Arızalı Otobüs Mesajını Başlat Uyarı gönder Yedek talep et Bakım Faaliyetini Başlat Süreç Kırılımı Yedek Otobüsü Gönder Operatör Faaliyetleri Konfirme et ve Olayı kapat Faaliyet tamamlandı 29

30 OPERASYONEL KONSEPT HAZIRLAMANIN ÖNEMİ Operasyonel Konsept ile ilgili diyagramı proje paydaşlarına gönderdiniz ve aşağıdaki yorumları aldınız : Bakım işlemleri ile ilgili Garaj da bilgilendirilmeli Olayların loglanması gerekli Yeni diyagramlara ihtiyaç var 30

31 REVİZE DİYAGRAM Arızalı Otobüs Uyarısını Al Yönlendirme Kuralları ve Mesajlar Otobüsün Yerini Tespit et Yer tespit sorgusu başlat Otobüs yeri Otobüs Konumlama Sistemini Çalıştır Veritabanı Mesaj veritabanına eriş Mesaj sağla Arızalı Otobüs Mesajını Başlat Uyarı gönder Bakım Faaliyetini Başlat Kırılım Logları Süreç Kırılımı Yedek Talep Et Onayla Otobüs Durumu Veritabanı Log Tamamla Faaliyetleri Konfirme et ve Olayı kapat Faaliyet tamamlandı Yedek Otobüsü Gönder 31

32 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 32

33 PERFORMANS Kritik parametreleri tanımlar(beklentileri kayıt altına al) Örnekler : Gecikmeler (Mesajı görüntüleyene kadar geçen süre) Ölçüm Hassasiyeti (konum, hız) İşlem Hassasiyeti (Kaza tespit olasılığı) 33

34 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 34

35 KULLANIM Sistemin farklı parçaları hangi şartlar altında/durumlarda kullanılacaktır Uygulanabilirlik sınırları Örnekler: Kullanıcı becerileri Kullanıcı dikkati isteyen durumlar 35

36 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 36

37 ETKİNLİK Sistem hedeflenen görevi ne kadar iyi yerine getirecektir. Performans değerlendirme için ilk adım Örnekler: Kaza toparlanma süresinde azalma Yol yapım faaliyetleri için sağlanan girdilerde gelişme Otobüs kullanım oranının artması Duraklardaki bekleme zamanlarının azalması 37

38 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 38

39 ÖMÜR DEVRİ Sistemi ne kadar süre idame ettirmeyi bekliyorsunuz Tasarımı birçok yönden etkileyecektir: Vizyon Sistem Yetenekleri (Genişleyebilme) Gelecek iyileştirmeler için boş kapasite/uyumluluk Sermaye harcamaları için bütçe 39

40 OPERASYONEL KONSEPTİN GELİŞTİRİLMESİ Detay Çalış Kurulum Uygulama pratikleri ve süreçler Paydaşları Belirle Vizyon Geliştir Performans Kullanım Etkinlik Ömür Devri Ortam 40

41 ORTAM Bu kategoride sistemin hangi şartlar altında çalışacağı tanımlanır. Örnekler Sıcaklık Nem Toz Güç Kaynağı (arıza ve düzensizlikler) 41

42 OPERASYONEL KONSEPT İHTİYAÇ MIDIR? evveet! Operasyonel konsept sistem ile organizasyon arasındaki ilişkileri tanımlar Kullanıcılar tarafından sistemin nasıl kullanılacağına dair süreçler onaylanmadıkça geliştirme yapmayın 42