Prof. Dr. Adnan Kısa Zirve Üniversitesi. Sağlık ve Sigorta Yöneticileri Derneği 3. Ulusal Toplantısı, Antalya 06-Kasım-2014

Transkript

1 Prof. Dr. Adnan Kısa Zirve Üniversitesi Sağlık ve Sigorta Yöneticileri Derneği 3. Ulusal Toplantısı, Antalya 06-Kasım-2014

2 Sağlık hizmetleri; toplum sağlığının korunması, geliştirilmesi, hastalıkların tedavi ve rehabilitasyonu amacıyla sağlık kurumları ve sağlık profesyonelleri tarafından sunulan hizmetlerdir. Sağlık hizmetleri, hizmet kapsamı bakımından üç düzeye ayrılmaktadır: Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri İkinci Basamak Sağlık Hizmetleri Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetleri

3 Sağlık hizmetleri, farklı sayıda sağlık kurumları tarafından sunulmaktadır. Sağlık kurumları, değişik sağlık hizmetlerinin (koruyucu, tedavi, vb) doğrudan sunulmasına olanak tanıyan örgütsel yapıya sahip varlıklardır.

4 SAĞLIK HİZMETLERİ Koruyucu sağlık hizmetleri Tedavi Hizmetleri Rehabilitasyon hizmetleri Sağlığın Geliştirilmesi SAĞLIK KURUMLARI Sağlık Evi Sağlık Ocağı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri İş Yeri Revirleri Dispanserler Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezleri Okul sağlığı bölümleri-medikososyal Halk Sağlığı laboratuarları Belediye Çevre Sağlığı Bölümleri Hastaneler Özel Muayenehaneler Ayaktan Cerrahi Hizmet Merkezleri Dispanserler Hemşirelik Bakım Merkezleri Evde Bakım Terminal Dönem Bakım Merkezleri Rehabilitasyon Merkezleri Hemşirelik Bakım Merkezleri Evde Bakım Terminal Dönem Bakım Merkezleri Spor Merkezleri Sağlık Eğitim Birimleri Fitness Merkezleri

5 Sağlık işletmelerinin çağdaş sağlık kurumları konumuna gelmelerini sağlayan etmenler Tıp bilimindeki gelişmeler Tıp Teknolojisinin gelişimi Hemşirelik hizmetlerinin meslekleşmesi ve gelişmesi Tıp eğitimindeki gelişmeler Sağlık sigortasının gelişimi (örn. hastanelerin kendilerini geliştirme olanağı, ekonomik hizmet üretme konusunda baskı) Hükümetlerin (kamunun) etkisi (sağlığın bir yatırım harcaması olduğunun vurgusu, bireylerin sağlıklı yaşam hakkı)

6 Toplum ekonomisinin gelişmesinde sağlık hizmetlerinin rolleri En temel ekonomik yaklaşım olarak sağlık sektörü faaliyette bulunulan bölgeler dışından maddi kaynakları özellikle büyük nakit akışı çekmektedir. (Para girişi: Yerel ekonominin ölçeğini ve gücünü artırmaktadır. Para çıkışı: Yerel iş imkanı veya yerel gelir oluşturmamaktadır). Sağlık sektörü çalışanları çalıştıkları bölgede üretilen mal ve hizmetleri satın almaktadırlar. Bulunulan bölgedeki Arz-Talep açıkları tespit edilerek, bireylerin ihtiyaç duydukları sağlık hizmetleri için başka bir yere gitmesinin önüne geçilmesi. Ticaret ve istihdam imkânlarının sağlanması. Yerel endüstri ve şirketlerin yatırım yapmasının ve bölgede kalmasının sağlanması.

7 Sağlık Kuruluşlarının Ekonomik Etkisinin Ölçümünde Kullanılabilecek Kriterler

8 Sağlık Kuruluşlarının Ekonomik Etkisi Doğrudan etki- sağlık sektöründeki son talebe bağlı olarak sektördeki değişim ( istihdamda, çıktılarda vs.) Çalışan Tazminat-Maaş Etkisi- Ücret,ve aylıklar artı sağlanan faydalardaki değişimler. Istihdam Etkisi iş imkanlarının sayısındaki değişim. Son Talep- nihai tüketiciler tarafından satın alınan ürün ve hizmetlerin maddi değeri Dolaylı İşletme Vergi Etkisi- satış vergisi, gider vergisi, servet vergisi gibi vergilerdeki değişimler. Kâr yada gelirdeki vergileri içermemektedir.

9 Sağlık Kuruluşlarının Ekonomik Etkisi Dolaylı etki- Sektörlerin satın alımlarının doğrudan nihai talepte değişime neden olmasıdır. Diğer deyişle, işletmeler arasındaki iş aktivitelerindeki değişimlerden kaynaklanan etkilerdir. Kabartılmış etki (Induced Impact) nihai talep değişimlerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerin meydana getirdiği hanehalkı tüketim talebindeki değişim, çalışanların kazançlarını yerel satılan/üretilen mal ve hizmet için harcaması, bunun sonucunda yeni üretim ve iş imkanları

10 İşgücü gelir etkisi işçi tazminatındaki değişim ve mülk sahibininin (proprietor) gelirindeki değişim. Sızmalar (leakage) Coğrafik bölgenin dışında gerçekleşmesi beklenen ekonomik aktivitelerdeki değişimler. Lokal üretilemeyip, dışarıda üretilen mal yada hizmetin alımı Diğer servet türü gelir etkisi Kira, faiz ve şirket kârları gibi diğer servet türü gelirlerdeki değişimler.

11 Kendi işine sahiplerin gelirindeki etki özel işletme sahipleri, doktorlar, hukukçular gibi serbest meslek sahiplerinin gelirlerindeki değişimler. Toplam çıktı etkisi Bir işletme tarafından satılan ürün ve hizmetlerin TL değerindeki değişimler. Işletme çıktılarının bazıları nihai müşterilere satılmakta ve bazıları ise diğer şirketlerin üretim faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Bu aynı zamanda toplam değer artı ara girdi olarak düşünülebilir. Toplam katkı değer etkisi firmanın faaliyetlerinden elde ettiği gelirdeki değişimler. Katma değer, firmanın çıktı değeri eksi firmanın ara girdileri olarak hesaplanmaktadır. (örneğin, ham maddeler, iş gücü hariç). Bu aynı zamanda gayrisafi hasılaya olan katkıdaki değişim olarak düşünülebilir.

12 Örnek: Hastanelerin Faaliyet Çeşitlendirmeleri Hastaneler sağlıkla ilgili ve sağlıkla ilgili olmayan yatırımlara yönelerek ekonomik faaliyetlerini genişletmektedir: ayakta tedavi hizmetleri, diyaliz gibi huzur evleri, emeklilik merkezleri perakende satış yapan eczanaler dayanıklı tıbbi malzeme dağıtıcılığı işitme cihazları ve gözlük dükkanları işletme tıbbı ofis yerlerinin yönetimi ve kiralanması yönetim danışma hizmetleri gayrimenkul yönetimi

13 ABD de Genel Hastanelerin Sektörlere Etkisi (Hospital Impact on Sectors of the U.S. Economy in $ billions), 2012 Industry Economic Impact Health care and social assistance $876.2 Manufacturing Real estate and rental and leasing Finance and insurance Professional, scientific and technical services Retail trade Wholesale trade 81.6 Information 81.5 Transportation and warehousing 77.5 Administrative and waste management services 77.2 Accommodation and food services 64.0 Other services 62.4 Management of companies and enterprises 50.1 Utilities 44.3 Agriculture, forestry, fishing and hunting 36.6 Educational services 20.1 Arts, entertainment, and recreation 17.8 Mining 15.7 Construction 12.3 Total $2,490.7 Source: Avalere Health, using BEA RIMS-II (1997/2006) multipliers, released in 2008, applied to 2012 American Hospital Association Annual Survey data. Note: Multipliers released in 2010 and subsequent years no longer include the national level multipliers needed for this chart.

14 Genel Hastanelerin ABD Ekonomisine Katkısı (Impact of Community Hospitals on U.S. Economy; All States, DC, and Total U.S., 2012) State Name Number of Hospital Jobs (FT and PT) Source: Avalere Health, using BEA RIMS-II (2002/2010) multipliers for hospital NAICS Code 622, released 2012, applied to American Hospital Association Annual Survey data for Hospital jobs are total part time and full time jobs. Hospital labor income is defined as payroll plus benefits. The percent of total employment supported by direct and indirect hospital employment is based on 2012 BLS data. Expenditures are defined as total expenditures minus bad debt. In previous years, expenditures were defined as net patient revenue plus other operating revenue. * Multipliers released in 2010 and subsequent years no longer include the national level multipliers needed for the U.S. summary row. BEA RIMS-II (1997/2006) multipliers released in 2008 and applied to 2012 AHA annual survey data were used instead. Multiplier for Employment Effect of Hospital Jobs on Total Jobs in State Economy Percent of Total Employment Supported by Hospital Employment Hospital Payroll and Benefits ($ millions) Multiplier for Earnings Effect of Hospital Payroll and Benefits on Total Labor Income ($ millions) Hospital Expenditures ($ millions) Multiplier for Output Effect of Hospital Expenditures on Total State Economic Output ($ millions) Alabama 81, , % $4, $7,288 $9, $17,823 Alaska 11, , % $ $1,372 $1, $3,076 Arizona 82, , % $5, $10,047 $12, $25,341 Arkansas 50, , % $2, $4,143 $5, $10,607 California 520, ,209, % $43, $81,961 $83, $193,013 Colorado 72, , % $5, $9,860 $10, $25,398 Connecticut 67, , % $5, $8,881 $9, $20,376 Delaware 21, , % $1, $2,384 $2, $5,050 District of Columbia 26, , % $2, $2,726 $3, $5,268 Florida 294, , % $19, $34,081 $40, $87,943 Georgia 138, , % $8, $16,265 $17, $40,689 Hawaii 18, , % $1, $2,489 $2, $5,620 Idaho 28, , % $1, $2,384 $3, $5,486 Illinois 241, , % $15, $29,713 $31, $75,651 Indiana 129, , % $8, $14,350 $17, $37,302 Iowa 68, , % $3, $5,692 $7, $13,284 Kansas 54, , % $3, $5,102 $6, $11,846 Kentucky 81, , % $4, $8,187 $10, $21,156 Louisiana 88, , % $4, $7,915 $10, $19,264 Maine 35, , % $2, $4,024 $4, $8,838 Maryland 103, , % $6, $11,448 $13, $28,684 Massachusetts 182, , % $11, $21,386 $24, $53,319 Michigan 210, , % $13, $23,574 $27, $58,380 Minnesota 120, , % $8, $15,128 $15, $33,401 Mississippi 58, , % $3, $5,433 $6, $12,728 Missouri 140, , % $8, $15,311 $17, $37,092 Montana 23, , % $1, $2,049 $2, $4,527 Nebraska 42, , % $2, $3,589 $4, $8,705 Nevada 26, , % $2, $3,289 $4, $8,105 New Hampshire 31, , % $2, $3,882 $4, $8,078 New Jersey 143, , % $10, $19,382 $19, $45,701 New Mexico 28, , % $1, $3,030 $4, $7,165 New York 439, , % $35, $59,453 $62, $128,079 North Carolina 175, , % $11, $19,998 $22, $50,123 North Dakota 25, , % $1, $1,816 $2, $4,307 Ohio 282, , % $18, $33,665 $35, $80,634 Oklahoma 60, , % $3, $5,579 $7, $14,549 Oregon 58, , % $4, $8,118 $9, $18,952 Pennsylvania 285, , % $17, $32,611 $37, $84,878 Rhode Island 20, , % $1, $2,863 $3, $6,199 South Carolina 73, , % $4, $7,652 $9, $20,533 South Dakota 23, , % $1, $1,941 $2, $4,006 Tennessee 117, , % $6, $12,295 $14, $32,674 Texas 343, , % $23, $44,568 $51, $119,409 Utah 41, , % $2, $4,332 $5, $11,647 Vermont 14, , % $1, $1,726 $1, $3,444 Virginia 113, , % $7, $13,340 $16, $34,795 Washington 113, , % $8, $14,879 $16, $35,202 West Virginia 44, , % $2, $3,758 $5, $8,986 Wisconsin 112, , % $7, $12,598 $15, $32,260 Wyoming 9, , % $ $891 $1, $1,856 United States * 5,579, ,649, % $377, $907,489 $757, $2,490,884

15 Örnek: Kansas hastanaleri ve sağlık hizmetleri: Kansas ta 4. en büyük işveren Kansas ta toplam gelir ve toplam satışlarda 7. en büyük üretici Toplamda den fazla istihdam etkisi bulunmaktadır ( kişi doğrudan istihdam, diğer işletme ve sektörler) İstihdam sağladığı kişilere yıllık olarak toplamda 3.8 milyar Dolar dan fazla doğrudan gelir sağlamaktadır. Hastane sektöründe her 1 Dolar lık gelir diğer işletmeler ve sektörlerde 0.84 Dolar lık bir gelire neden olmaktadır. Eyalet genelinde toplam gelir etkisi 6.9 milyar Dolar dan fazladır. Çalışanlar işçiler sebze-meyve, giyim, mortgage ödemeleri, kira gibi perakende mal ve hizmetlerde 2.5 milyar Dolar dan fazla harcamada bulunmaktadırlar.

16 Kansas hastaneleri acil durumlara karşı hazırlıklı olmak için yıllık 2.5 milyar Dolar dan fazla harcama yapmaktadır (Federal ve eyalet fonları/ödenekleri ile desteklenmektedir). 1.6 milyon yatan hasta günleri Yaklaşık bebek doğumu. 6.7 milyondan fazla ayakta tedavi gören hasta sayısı 1 milyondan fazla acil bölümüne gelen hasta sayısı Hastaneler Kansas ta milyon dolarların tasarrufuna yardımcı olmaktadır. Hastalık önleme programları Erken teşhis ile hastalık maliyetlerinin ve gelir kayıplarının azaltılması.

17 Örn: San Francisco San Francisco şehri ve ilçelerinde, hastane ve hastane ile ilgili harcamalar yıllık 15.3 milyar, adet istihdam, San Francisco nun iş gücünün yaklaşık %18 ini temsil etmektedir yılından itibaren sağlık hizmetlerinde istihdam yaklaşık %10 büyüme göstermiştir, diğer sektörlerdeki istihdam ise aynı oranda düşüş göstermiştir. Hastane çalışanlarına yapılan maaş ve aylık ödemeleri diğer meslektekilere göre %22 daha yüksektir. Hastaneler sağlık dışındaki sektörlerde adet iş imkanı sağlamaktadır. Özellikle, gelecek 4-5 yıl içinde inşaat harcamalarında ve iş imkanlarının artış olacak (bu harcamaların toplam etkisi 7.7 milyar Dolar ve bu adet iş imkanı yaratacaktır ) Hastaneler San Francisco nun biyoteknoloji merkezi olarak gelişiminde önemli bir faktördür. San Francisco nun Bay Area biyeteknolojisindeki hisseleri son 10 yıl içinde 5 misli değer kazanmıştır. San Francisco hastanaleri sağlık hizmetleri geri ödemelerindeki açıkların her yıl 232 milyon dolarını karşılamaktadır. faturalarının tamamını ödenmemesi nedeniyle yıllık 41 milyon Dolar zarar

18 HASTANE VE YATAK SAYILARI

19

20

21

22

23

24

25

26

27 Yıllara Göre Sağlık Personeli HEKİM DİŞ HEKİMİ HEMŞİRE ECZACI EBE YILLAR KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL KAMU ÖZEL

28 İş İlanlarının Sektörel Dağılımı Sektör Yüzde Yüzde Mağazacılık - Perakendecilik 14 9 Tekstil 10 8 Gıda 11,5 7,5 İnşaat 8,5 7 Bankacılık 5,5 7 Eğitim 11 6,5 Bilgisayar BT - İnternet 7 6 Sağlık - Hastane 9 5 Otomotiv 6 4,5 secretcv.com

29 Grup Hastanelere Başvuran Hastaların Geliş Şekillerine Göre Dağılımı, 2012 Hasta Geliş Şekli Toplam Grup Hastaneler Medikal Turizm SGK ile Anlaşmalı Ülkeler Turistin Sağlığı İkili Anlaşmalı Ülkeler Hasta Sayısı Hastane Sayısı Bayındır Hastaneler Grubu Özel Hospitadent Ağız ve Diş Sağlığı Merkezleri Özel Medicana Hospitals Özel Medline Hastaneleri Özel Universal Hastaneleri Özel Medical Park Hastaneleri Özel Dünya Göz Hastaneleri Özel Acıbadem Hastaneleri Grup Hastaneler Toplamı Diğer Hastaneler Genel Toplam

30 Medikal Turizm- Kliniklere Göre Hastanelere Gelen Hasta Sayısı, 2012 Klinikler Grup Hastaneler (69 hastane) Toplam Hasta Sayısı Hastane Başına Düşen Hasta Sayısı Diğer Tüm Hastaneler (830 hastane) Toplam Hasta Sayısı Hastane Başına Düşen Hasta Sayısı Grup Hastane Başına Düşen Hasta Sayısı/Grup Olmayan Hastane Başına Düşen Hasta Sayısı Romatoloji 225 3,3 56 0,1 33,0 Göz Hastalıkları , ,8 26,6 Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon , ,6 19,2 Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları 618 9, ,5 18,0 Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi , ,3 17,6 Deri ve Zührevi Hastalıklar , ,5 14,9 Gastroenteroloji , ,5 14,4 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları , ,7 11,5 Radyasyon Onkolojisi , ,3 11,2 Üroloji , ,7 9,9 Diğer , ,5 5,2 Toplam , ,7 7,7

31 Medikal Turizm ve Turistin Sağlığı 2012 Yılı Kamu ve Özel Sektör Tahmini Gelirler 2012 Yılı Hasta Sayısı Hasta Başına Gelir USD Toplam Gelir USD Medikal Turizm Kamu Özel Turistin Sağlığı Kamu Özel Toplam Gelirler, Sağlık Bakanlığının 2011/41 sayılı genelgesinde kamu sağlık kuruluşlarında sağlık turizmi ve turistin sağlığı çerçevesinde sunulması planlanan seçilmiş işlemlerin fiyatlarından yararlanılarak ve kamu ile özel sektördeki gelirler göz önünde bulundurularak Sağlık Bakanlığı tarafından ortalama olarak hesaplanmıştır. T.C. Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 6 Temmuz 2013 tarihli Resmi Gazete de yayınlanan 10. Kalkınma Planı nda 2018 yılı için medikal turistin geleceği ve 5,6 milyar dolar gelir elde edileceği tahmin edilmiştir. Bu doğrultuda, 2018 yılında sağlık turizmi gelirlerin yaklaşık olarak 3 kat artacağı tahmin edilmiştir yılında medikal turistler en çok Libya, Almanya ve Irak tan gelmiş, turistin sağlığı kapsamında hizmet alan hastalar ise en çok Rusya, Almanya ve İngiltere den gelmiştir.

32 SAĞLIK TURİZMİNDE 2023 VİZYONU 32

33 ÜLKEMİZE YILLARINDA GELEN SAĞLIK TURİSTLERİ ENVANTERİ Kaynak: T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlık Turizmi Daire Başkanlığı 33

34 Sağlık kuruluşları tüm ülkelerde bireylerin yaşam kalitesinde anahtar bir unsurdur. Sağlık kuruluşları toplumların sağlığını korumakta ve canlı tutmaktadır. Sağlık kuruluşları yerel ve ulusal ekonomiye önemli bir katkı sağlamaktadır. Sağlık kuruluşlarının gereken sağlık hizmetini zamanında ve yeterli miktarda sağlaması ile aileler sağlıklı ve güvenli kalabilmektedirler. Sağlık kuruluşlarının açılış ve kapanışlarının sadece ekonomik etkisine değil, sosyal ve sağlık düzeyi üzerine olan etkileride değerlendirilmelidir.