DEĞİŞİK KOŞULLARDA SOLUNUM (İRTİFA VE SUALTI)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DEĞİŞİK KOŞULLARDA SOLUNUM (İRTİFA VE SUALTI)"

Erdem Erol
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DEĞİŞİK KOŞULLARDA SOLUNUM (İRTİFA VE SUALTI) Prof. Dr. Fadıl ÖZYENER Fizyoloji Anabilim Dalı

2 Yüksek irtifa fizyolojisi

3 İrtifa (metre) Atm.P (mmhg) At.PO 2 (mmhg) P A CO 2 (mmhg) P A O 2 (mmhg) Art.O 2 Sat. % (40) 105 (105) 98(98) (23) 67(77) 90(92) (10) 40(53) 73(85) (7) 18(30) 24(38)

% 0 760 159 40 (40) 105 (105) 98(98) 3000 523 110 36 (23)

4 Su buharı basıncı ve CO 2 PH 2 O vücut ısısı normalse, irtifaya bakmaksızın, alveollerde 47 mmhg olarak kalır. P A CO 2 ise, deniz düzeyindeki değeri olan 40mmHg den daha aşağı düşer. İyi aklimatize olmuş bir kişi ventilasyonunu beş kat arttırarak PCO 2 yi 7mmHg ya kadar indirir.

P A CO 2 ise, deniz düzeyindeki değeri olan 40mmHg den daha aşağı

5 Saf O 2 solunumu (% 100 O 2 ) İrtifa (metre) Atm.P (mmhg) At.PO 2 (mmhg) P A CO 2 (mmhg) P A O 2 (mmhg) Art.O 2 Sat. %

% 0 760 159 40 673 100 3000 523 110 40 436 100 6000 349 73 40

7 Hipoksinin akut etkileri m de uyku hali, ilgisizlik, zihin ve kas yorgunluğu, baş ağrısı/ öfori, nadiren mide bulantısı m üzerinde kas seğirmeleri/ konvülziyon m de akklimatize olmamış şahısta koma 8400 m de 1 dk sonra bilinç kaybı, 3 dk sonra koma gelişir m de 30 sn sonra bilinç kaybı, 1 dk sonra koma görülür.

konvülziyon 6100-6900m de akklimatize olmamış şahısta koma 8400 m de 1 dk sonra bilinç

8 Akut Dağ hastalığı Kısa sürede (1-den 48 saate kadar) 2500m ve üzeri irtifaya çıkanlarda Akut serebral ve/veya pulmoner ödem Yorgunluk, efor yeteneğinde azalma, uykusuzluk, uyusa bile dinlenemeden uyanma, frontal bölgede zonklayıcı baş ağrısı, iştahsızlık, bulantı-kusma, göğüste sıkışma ve baskı hissi O 2 solutulması, alçak irtifada dinlenme

uykusuzluk, uyusa bile dinlenemeden uyanma, frontal bölgede zonklayıcı baş ağrısı,

9 Aklimatizasyon (Hipoksinin kronik etkisi) Kronik olarak düşük O 2 solunması ventilasyonu daha fazla uyarır (akuta göre). Solunum merkezi nöronları PCO 2 ve H + değişikliklerine karşı duyarlığı birkaç gün içersinde %80 oranında azalmakta ve PO 2 düzeyinin uyarıcı etkisi öne çıkmaktadır.

Solunum merkezi nöronları PCO 2 ve H + değişikliklerine karşı duyarlığı

10 Akklimatizasyon mekanizmaları (haftalar, aylar içersinde) (Ventilasyon artar.) Eritropoez uyarılır (eritrosit sayısı, hematokrit ve hemaglobin ). Solunum membranının diffüzyon yeteneği yükselir. Dokuların damarlanması artar. Hücrelerde O 2 kullanma yeteneği.

11 Kronik dağ hastalığı Yüksek irtifada çok uzun süre kalan bazı kişilerde görülebilir. Eritrosit, hb ve hematokritin aşırı yükselmesi viskoziteyi de çok yükseltir. Pulmoner arter hipertansiyonu, sağ ve takiben ciddi sol kalp yetersizliği, pulmoner ödem gelişebilir. Çoğu hasta alçak irtifada 1 kaç gün veya haftada iyileşir.

Eritrosit, hb ve hematokritin aşırı yükselmesi viskoziteyi de çok yükseltir.

12 Alveol gaz basınçlarını etkileyen değişik koşullar P A O 2 P A CO 2 Düşük PO 2 lı hava solumak, ( ) V A, normal metabolizma V A, normal metabolizma V A normal, metabolizma V A ve metabolizma koşut

13 Sualtı Fizyolojisi

14 Vücutta çözünmüş gazlar: N 2, O 2 ve CO 2

15 HİPERBARİZM Sualtı dalışlarında, kişi üzerindeki basıncın artması derinlere inildikçe havanın daha yüksek basınçlarda sağlanmasını gerektirir. Bu durumda vücut üzerine uygulanan basıncın değişmesinden kaynaklanan çeşitli bozuklukların ortak adı hiperbarizmdir.

16 Yüksek basınçlarda N 2 narkozu (>1 saat) 40m neşelenme, ilgisizlik 50-60m uyuşukluk 61-80m güç kaybı, motor becerilerde gerileme > 81m motor ve mental yeteneğin ciddi baskılanması

17 Dekompresyon Hastalığı Deniz derinliklerinde büyük miktarda nitrojen vücutta çözünmüş iken, yüzeye hızla çıkılırsa, gazın akciğerlerden atılması için yeterli zaman olmadığından gaz embolileri oluşur.

yüzeye hızla çıkılırsa, gazın akciğerlerden

18 Dekompresyon hastalığı semptomları bacak/kol eklem ve kaslarında ağrı % baş dönmesi, felç, kollaps % 5 bilinç kaybı %3 boğulma % 2

19 Hiperbarik Oksijen Tedavisi Normal atmosfer basıncının üzerinde 2, 2.5, 3 atmosfere kadar yükselebilir Kapalı silindirik bir oda içinde, konforlu bir ortamda Kişinin %100 oksijen soluması yoluyla gerçekleşen sistemik bir tedavi

20 Basınç Odası Basınç değişikliklerine bağlı hastalıkların tedavisi için tasarlanmış, içinde yüksek basınç ortamı yaratılmış, sızdırmasız, kapalı odalardır.

21 HBO 2 tedavisi endikasyonları Dekompresyon hastalığı, Arteryel gaz embolisi, CO zehirlenmesi Gazlı gangren, Lepra Osteomiyelit, Miyokard Infaktüsü Diyabetik bacak ülserleri ve iyileşmenin geciktiği diğer inatçı ülserler

22 Yüksek basınçta O 2 toksisitesi Çok yüksek alveoler oksijen basıncında O 2 solunduğunda oluşan aşırı yüksek doku PO 2 ı vücut dokularına zarar verebilir. Serbest O 2 radikalleri hücrelerin zarındaki doymamış yağ asitlerini, hücresel enzimleri okside ederek hücrelerin metabolik yeteneklerini zedeleyebilir. Sonuç olarak akut O 2 zehirlenmesi gelişebilir.

23 Akut O 2 zehirlenmesi semptomları Mide bulantısı, Kas krampları, Baş dönmesi, Görme bozukluğu İrritabilite, Oryantasyon bozukluğu, Konvülzüyonlar, Koma ve hatta ölüm.

24 Kaynaklar: Review of Medical Physiology, Ed. Ganong WF, 23 rd Ed., Berne & Levy Physiology, Eds: Koeppen BN and Stanton BA; 6 th Ed., 2010 Vander İnsan Fizyolojisi, Eds: Widmaier EP, Raff H ve Strang KT; Çev Ed: Demirgören S, Respiratory Physiology: The essantials, Ed: West JB., 8 th Ed., 2008 Textbook of Medical Physiology. Eds: Guyton AC., Hall JE, Elsevier Saunders, 11 th ed., Exercise Physiology, McArdle WD, Katch FI & Katch Vl., 2001.

Benzer belgeler

Akciğer ve Dokularda Gazların Değişimi ve Taşınması

Akciğer ve Dokularda Gazların Değişimi ve Taşınması Prof.Dr.Fadıl ÖZYENER Fizyoloji Anabilim Dalı Tartışma konuları: Eksternal ve internal solunum Oksijenin kanda taşınması Karbondioksidin kanda taşınması