SOLUNUM FİZYOPATOLOJİSİNE GİRİŞ

Transkript

1 SOLUNUM FİZYOPATOLOJİSİNE GİRİŞ Prof. Dr. Fadıl ÖZYENER Fizyoloji Anabilim Dalı

2 Solunum düzensizliklerini saptama yöntemleri Kan gazları ve ph Akciğer işlevi testleri: Statik solunum testleri: Akciğer hacim ve kapasiteleri (tidal hacim, İYH, EYH, VK, FRK, vd) Dinamik solunum testleri: Maksimum eksipiratuvar akım (FEV 1,2,3 ) Zorlu vital kapasite (FVC) Maksimum istemli ventilasyon (MVV)

3

4

5

6 SOLUNUM DÜZENSİZLİKLERİ TİPLERİ Yetmezlik Hipoksi Hiperkapni

7 Solunum Yetmezliği Ventilasyon yetersizliği Solunum zarı difüzyon bozuklukları Kan gazları taşınma anormallikleri

8 Hipoksi: Vücut dokularında O azlığı 2 Hipoksik hipoksi Anemik hipoksi İskemik hipoksi Histotoksik hipoksi Hipoksemi: vücut sıvılarında yetersiz O 2

9 Hipoksik hipoksi Hipoventilasyon (daima hiperkapni mevcut) Solunum kontrol merkezi/yolları/ kasları içinde/arasındaki bozukluklar (nöromüsküler patolojiler) Ağır göğüs kafesi anomalileri Büyük üst solunum yolu tıkanmaları

10 Diffüzyon yetersizliği Solunum membranının kalınlaşması Solunum yüzey alanının küçülmesi Şantlar Genellikle kardiyak defektler sonucu (sağdan sola doğrudan geçiş) Ventilasyon-perfüzyon dengesizliği (en sık görülen)

11 Anemik hipoksi PaO 2 normal, fakat total O 2 yetersiz Anemi/ anormal hb Hb molekülünde O 2 in yerine bağlanmak için yarışma (örn: CO)

12 İskemik hipoksi Dokulara azalan kan akımı Genel /yerel dolaşım yetersizliği Doku ödemi

13 Histotoksik hipoksi Dokuda O 2 yeterli, ancak kullanılamaz. Hücresel enzimlerin zehirlenmesi (siyanid) Hücresel metabolik hasarlanma (toksisite, vitamin eksikliği, doku ödemi, vd)

14 Yararlı Hipokside oksijen tedavisi Hipoventilasyon, diffüzyon azlığı Yarar derecesi az Anemik ve iskemik hipoksi, şantlar, ventilasyon- perfüzyon dengesizliği Yararsız Histotoksik hipoksi

15 Hiperkapni: Vücut sıvılarında CO 2 birikmesi Hipoventilasyon Dolaşım yetersizliği (kanın CO 2 i taşıma yeteneği çok daha fazla olduğu için hipoksiye göre daha az şiddette) Solunum zarı hasarı ve/veya dokulardan diffüzyonun yetersizliği (dif. kapasitesi yüksek olduğu için nadiren)

16 AKCİĞER HASTALIKLARI Restriktif (küçültücü) Tüberküloz, pnömoni, vd fibrotik hstlıklar Kifoz, skolyoz, fibrotik plörezi gibi göğüs kafesini daraltanlar Atelektazi Obstrüktif (tıkayıcı) Astım, Amfizem

17 Restriktif akciğer hastalıkları Total akciğer kapasitesi ve tortu hacim azalmıştır. Mak ekspirasyon akışı normal eğrinin çok altında kalır.

18 Tüberküloz: Micobacterium Tuberculosis basilinin yol açtığı akciğer dokusu yıkımı ile parankima kaybı, solunum zarının kalınlaşması, VA/Q dengesizliği

19 İnsidans 2004 te de 142 iken, 2009 da de 137 bildirilmiştir.

20 Pnömoni: Bazı, bir çok yada tüm akciğer alveollerinin kan hücreleri ve sıvı ile dolduğu akciğerin yaygın enfeksiyon durumu

21 Pnömoni:

22 Plörezi Plevral zarın enfeksiyonu, genellikle plevral boşlukta sıvı toplanması ile beraber

23 Atelektazi Bazı, bir çok yada tüm bir akciğerde alveollerinin kollapsı Solunum yolu tıkanması Sürfaktan eksikliği

24 Obstrüktif akciğer hastalıkları Ekspirasyon inspirasyondan çok daha zordur (maksimum eksp. akışı çok azalır). Total akciğer kapasitesi ve tortu hacim artmıştır.

25 Astım Bronkokonstriksiyon sonucudur. Zaman zaman veya sürekli hışıltı, öksürük ve göğüste bir daralma hissi ile karakterizedir.

26 Amfizem Esnek dokunun parçalanması ve alveoller arasındaki duvarların yıkılması ile alveoller yerlerini geniş hava keselerine bırakmıştır. Alveoler ventilasyon ve perfüzyonun yetersiz ve eşit olmayan şekilde gerçekleşmesi nedeniyle ağır bir hipoksi gelişir. En sık görülen nedeni sigara içmektir.

27 Amfizem Göğüs genişler ve fıçı şeklini alır. Hipoksi, polisitemi takiben akciğer hipertansiyonu gelişir. Kalbin sağ tarafı büyür (kor pulmonale) ve sonunda konjestif kalp yetmezliği de görülür.

28 Uyku Apnesi: uyku sırasında solunum durması, her yaşta olabilir. Solunumu sağlayan sinirlerin boşalımında bozukluk veya solunum yollarında tıkanmaya bağlı olabilir. Yüksek sesle horlama, sabah baş ağrıları, yorgunluk ve gün boyu uyuklama olabilir.

29 Apneik olayların, kasların daha hipotonik olduğu REM uykusunda daha sık olması beklenir. Uyku apneli hastalara ait motorlu taşıt kazaları sıklığı genel sürücü sayısı içinde yedi kez yüksektir. Ciddi ve uzun süreli olduğunda akciğer hipertansiyonu, kalp yetmezliği, miyokard enfarktüsü ve inme sıklığında artışa yol açar.

30 Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS) Genelde sağlıklı görünen bebeklerin beşiklerinde ölü bulunmasıdır. Erken doğan bebeklerde sık Bazı olgularda sebep kardiyak aritmiler Sigara içen anne çocuklarında sık Yüzüstü yatarak uyumada daha sık (Annelerin bebeklerini sırt üstü pozisyonda yatırmaları insidansı önemli oranda düşürür.)

31 Siyanoz; Derinin koyu mavi-morumsu bir renge bürünmesidir. Deoksihemoglobin miktarı arteriyel kanda 5 gr/100 ml nin üzerine çıkarsa görülür.

32 Dispne; Sıkınıtlı solunum, hava açlığı olarak da nitelenir. Ventilasyon hava kullanma isteğini karşılayamamaktadır. Temelinde öncelikle hiperkapni ve daha az oranda hipoksi vardır. Solunum işinin aşırı artması ve anksiyete vardır.

33 Sigara ve Akciğerler

34

35 Sigara ve dumanında bulunan maddelerin diğer kullanım amaçları Hidrojensiyanür: Gaz odaları; Bütangaz: Çakmak gazı Aseton: Oje çıkarıcı; Naftalin: Güve ilacı; Amonyak: Temizleyici Arsenik: Zehir, Metanol: Roket gazı DDT: Böcek ilacı; Karbonmonoksit: Egzos gazı Kadmiyum: Araba aküsü

36

37

38

39

40

41

42 Kaynaklar: Review of Medical Physiology, Ed. Ganong WF, 23 rd Ed., Berne & Levy Physiology, Eds: Koeppen BN and Stanton BA; 6 th Ed., 2010 Vander İnsan Fizyolojisi, Eds: Widmaier EP, Raff H ve Strang KT; Çev Ed: Demirgören S, Respiratory Physiology: The essantials, Ed: West JB., 8 th Ed., 2008 Textbook of Medical Physiology. Eds: Guyton AC., Hall JE, Elsevier Saunders, 11 th ed., Exercise Physiology, McArdle WD, Katch FI & Katch Vl., 2001.