TürkHematolojiDerneği

Transkript

1 TürkHematolojiDerneği Mayıs-Haziran 2011 Sayı 3 İki ayda bir yayımlanır. BÜLTENİ THD MİZİN 44. GURUR YILI 3. INTERNATIONAL CONGRESS ON LEUKEMIA LYMPHOMA MYELOMA YA 37 FARKLI ÜLKEDEN REKOR KATILIM Sayfa 5-6 KURSLAR Sayfa 7-8 KLİNİKLERİMİZ Sayfa 9-10 KIDEMLİ ÜYEMİZ Sayfa 11 ZORUNLU HİZMETTEKİ ÜYEMİZ Sayfa 12 YURTDIŞINDAKİ BİLİM İNSANIMIZ Sayfa 13 GÜNCEL Sayfa TOPLANTILAR Sayfa 16

2 TürkHematolojiDerneği BÜLTENİ Mayıs-Haziran 2011 Sayı 3 İki ayda bir yayımlanır. Türk Hematoloji Derneği Adına Sahibi Editör Prof. Dr. Muhit ÖZCAN BU SAYIDA BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? 3-4 Yardımcı Editör Uzm. Dr. Selami Koçak TOPRAK Yayın Yönetim Yeri Türk Ocağı Cad. No: 17/6 Cağaloğlu-Eminönü-İSTANBUL 3. ICLLM 5-6 KURSLAR 7-8 Sorumlu Müdür Prof. Dr. Mutlu ARAT Haber-Yazı İşleri Bengü TİMOÇİN İpek DURUSU Türkçe Dil Editörü Füsun DURSUN KLİNİKLERİMİZ 9-10 İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı KIDEMLİ ÜYEMİZ 11 Dr. Tanju Atamer İletişim Bilgileri Türk Hematoloji Derneği İlkbahar Mah. Turan Güneş Bul Sok. No: Çankaya/ANKARA Tel: Faks: thdofis@thd.org.tr ZORUNLU HİZMETTEKİ ÜYEMİZ 12 Dr. Ebru Koca YURTDIŞINDAKİ BİLİM İNSANIMIZ 13 Dr. Banu Aygün Yayınevi Efil Yayınevi Ahmet Rasim Sok. No: 18/2 Çankaya/ANKARA Tel: Faks: info@efilyayınevi.com Yazıların içerik ve özgünlük ile ilgili sorumlulukları yazarlara aittir. GÜNCEL Dr. Önder Alpdoğan TOPLANTILAR Haziran 2011 / Sivas Türk Hematoloji Okulu 11 - Uygulamalı Hemostoz Tromboz Laboratuvar Kursu Eylül 2011 / Hatay Türk Hematoloji Okulu 12 THD-TÜBA Kök Hücre Kursu Ekim 2011 / Ankara 37. Ulusal Hematoloji Kongresi Aralık 2011 Uygulamalı Temel Hematoloji Laboratuvar Kursu 1 YILLIK ÜYELİK AİDATLARINIZI ÖDEDİNİZ Mİ? Dernek aktif üyeliğinin devamı ile elde edilecek olanaklardan faydalanabilmek için aidat bedelleri düzenli olarak ödenmelidir. Aidat ödentileri aşağıda yer alan THD hesabına yapılabilmektedir. THD BANKA IBAN NO: TR GÖRÜŞLERİNİZİ BEKLİYORUZ THD Bülteni nde yer almasını istediğiniz her türlü konu ve görüş için: media@thd.org.tr Turan Güneş Bulvarı İlkbahar Mah Sok. No: 8 Çankaya - ANKARA 2

3 BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? THD SAĞLIKTA EN BAŞARILI SİVİL TOPLUM KURULUŞU ÖDÜLÜNÜ KAZANDI Türk Hematoloji Derneği, Sağlık Gönüllüleri Türkiye tarafından 2011 yılı Sağlıkta En Başarılı Sivil Toplum Kuruluşu ödülüne layık görülmüştür. Bu gurur verici olayı sizlerle paylaşır, derneğimizi destekleyen tüm üyelerimizi kutlarız. SELİMTAY TASLAKLARI THD WEB SAYFASINDA YERİNİ ALDI Selim Hematoloji Tanı ve Tedavi Uzlaşı Çalıştayı Mart 2011 tarihlerinde Antalya da başarıyla gerçekleştirildi. Çalıştay ın Başkanlığını Dr. Tanju Atamer, yardımcılığını ise Dr. Mehmet Sönmez ve Dr. Cem Ar yaptı. 65 üyenin katıldığı çalıştayın programını Eritrosit Hastalıkları ve Hemoglobin Bilimsel Alt Komitesi, Kemik İliği Yetersizliği Bilimsel Alt Komitesi, Hemofili Bilimsel Alt Komitesi ve Hemostaz-Tromboz Bilimsel Alt Komitesi, ilgili alt komite sekreterleri ve pediatri grupları birlikte oluşturdu. Türk Hematoloji Derneği, her alanda olduğu gibi bu alanda da bir ilki başardı ve dört bilimsel alt komitenin konuları kapsamında yer alan hastalıklarla ilişkin tedavi kılavuzu taslakları oluşturdu. Taslakların metin ve basamaklı şemaları gözden geçirildi ve alt komitelerin onayı ile kılavuzlar web sayfasına yüklendi. GENÇ ARAŞTIRICILAR YURTDIŞINDA Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hematolojisi Bilim Dalı nda görev yapmakta olan Dr. Fatma Burcu Belen Türk Hematoloji Derneği Genç Araştırıcılara Kısa Süreli Yurtdışı Bilimsel Etkinliklere Katılım Desteği ile 9-22 Mayıs 2011 tarihleri arasında Almanya da Prof. Dr. Richard Ratei gözetiminde Helios Klinikum Berlin Buch Akım Sitometri Laboratuvarı nda Minimal Kalıntı Hastalık eğitimine katılmıştır. Avrupa Hematolojİ Bİrlİğİ (eha) burs veriyor Avrupa Hematoloji Birliği bilgi ve deneyim paylaşımını arttırmak ve hematoloji alanında dinamik ilişkiler kurmak ilkesi ile genç bilim insanlarının kariyer gelişimlerini desteklemek üzere burs vermektedir. Başvurular için son tarih 8 Temmuz 2011 dir. Ayrıntılı bilgi adresinde yer almaktadır. 37. ULUSAL HEMATOLOJİ KONGRESİ NDE SANATSAL ETKİNLİK OLARAK 2. FOTOĞRAF SERGİSİ VE YARIŞMASI YAPILACAK 37. UHK bünyesinde bir fotoğraf sergisi ve yarışması düzenlenmiştir. Sergilemeye değer görülen fotoğraflar kongre boyunca sergilenecek ve projeksiyon ile görsel sunum da yapılabilecektir. Kurallar: 1. Fotoğraflar siyah beyaz ve renkli baskılı olarak en az 18x24 cm ile en çok 50x50 cm. arasındaki boyutlarda olmalıdır. Siyah-beyaz ve renkli dalında en fazla ikişer fotoğraf ile sadece THD üyeleri katılabilecektir. 2. Paspartulu olarak gönderilmesi arzu edilen fotoğraflar 50x50 cm boyutlarını aşmayacak şekilde hazırlanmalıdır. 3. Basılmış fotoğraflar sahipleri tarafından THD nin Turan Güneş Bulvarı İlkbahar mah. 613 Sok. No:8 Çankaya/Ankara adresine, Yurtiçi Kargo firması ile ödemeli olarak gönderilebilir. Dijital teknik ile çekilmiş fotoğ- raflar media@thd.org.tr e-posta adresine ayrıca gönderilmelidir. Fotoğraflar en geç 5 Eylül 2011 tarihine kadar yukarıda belirtilen adreslere gönderilmelidir. 4. Gönderilen fotoğrafların çerçevelenmesi, sergiye hazır hale gelmesi, kongre merkezine transferi ve sergilenmesi THD tarafından sağlanacaktır. 5. THD tarafından belirlenen bir jüri tarafından ön seçimle sergilenmeye uygun görülen fotoğraflar, bir kez daha değerlendirilerek, siyah beyaz ve renkli dallarında ilk üç sıralamaya giren sanatçılara kongre esnasında ödül verilecektir. 6. Sergilenen fotoğraflar kongre sonunda sahipleri tarafından geri alınabilir. 7. Ödül alan eserler ve seçilmiş bazı eserler kongre sonrası THD ofisinde sürekli olarak sergilenecektir 3

4 B U N L A R I B İ L İ Y O R Turkish Journal of Hematology SCIE ye girdikten sonra online makale kabul sistemini de daha ileri, modern ve kullanıcı dostu bir sistem ile değiştirme kararı almıştır. Bu konuda yapılan araştırmalar sonrası 365 den fazla dernek ve yayıncı tarafından kullanılan ve 3800 derginin yer aldığı, 13 milyon kullanıcısı olan dünyaca ünlü Thomson Reuters firmasına ait ScholarOne Manuscripts sistemine geçilecektir. Çok yakında kullanımı başlayacak olan sistem için çalışmalar hızla devam etmektedir. 4 T Ü R K H E M AT O LO J İ D E R N E Ğ İ M AY I S - H A Z İ R A N M U S U N U Z?

5 3.ICLLM 3. Internatıonal Congress on Leukemıa Lymphoma Myeloma başarıyla sonlandı İstanbul Wow Kongre Merkezi nde Mayıs 2011 tarihleri arasında düzenlenen 3. International Congress on Leukemia Lymphoma Myeloma büyük bir başarı ile sonlandı. Kongreye 230 u 37 farklı ülkeden olmak üzere, toplam 474 bilim insanı katıldı. Lösemi, lenfoma, miyelom ve kök hücre nakli gibi konu başlıklarının yer aldığı oturumlarda, dünyaca tanınmış uzmanlar bir araya geldi. Kongrenin bilimsel programında, klinik ve temel bilimleri ilgilendiren en yeni araştırma ve gelişmeler ele alındı. Ayrıca ASCO Kongresi nde sunulacak önemli çalışmaların sonuçları bu kongrede paylaşıldı. İlki 2007, ikincisi 2009 yılında gerçekleştirilen kongreye katılım sayısı artmış olduğu gibi, yerli ve yabancı katılımcılar ve konuşmacıların kongre hakkındaki olumlu görüşleri de dikkat çekti yılında yapılacak olan dördüncü kongrenin ilk hazırlıklarına ise şimdiden başlandı. 5

6 3. I C LLM TEŞEKKÜRLER... Congrats on an excellent congress. It was nice meeting you. Thank you for all the arrangements. (Ching- Hon Pui) Please transmit my congratulations to Dr. Özcan and all the organizers for this very nice and high quality congress. It was a real pleasure to be there and also enjoy the fascinating city of Istanbul. (Franck Morschhauser) Thanks for inviting me to the congress and thanks for your efforts. We have had very interesting discussions at the congress and a good time. I hope that in future more pediatric oncologist will be able to attend the meeting. Best regards. (Ursula Creutzig) Thank you for the excellent organization of the Hematology meeting in Istanbul. We really appreciated your efforts. Yours sincerely. (Catherine Cordonnier) I really enjoyed to participate in the meeting. Apart from the official program, I had very interesting discussions with colleagues from other countries. With personal regards. (Peter Borchmann) Great meeting, well organised, wonderful sessions, would have preferred to have been closer to city centre but understand the reasons. Shame it virtually coincided with EHA, ASCO, Lugano and middle eastern turmoil that all might have reduced attendance With thanks and very best wishes. (Robert Marcus) It was a pleasure indeed to speak during this meeting! I particularly thank all of you for the great hospitality we experienced during the conference. Turkey and Istanbul in particular are great venues and I certainly look forward to work together with all of you in the near future! Best regards. (Norbert Schmitz) Thank you for your cooperation, really it was a very nice city and most attractable congress. (Dr. Najmaddin Salih Husen) Many thanks again for inviting me to this outstanding meeting. This was truly a wonderful meeting absolutely superb science, a great venue and an opportunity for enormous exchange of information. I enjoyed this meeting greatly and learned much from the other speakers. With kindest personal regards, sincerely. (Jacob M. Rowe) Kongrede Prof. Dr. Muhit Özcan, Prof. Dr. Mutlu Arat, Prof. Dr. Teoman Soysal, Dr. Bart Barlogie ve Dr. Martin Tallman basın toplantısında bir araya geldiler ve 22 basın kuruluşunun temsilcilerinin sorularını yanıtladılar. 6 T Ü R K H E M AT O LO J İ D E R N E Ğ İ M AY I S - H A Z İ R A N

7 K U R SL A R NEVŞEHİR HEKHEP TOPLANTISI 30 NİSAN 2011 DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ THD, ülkemizde hematoloji eğitiminin düzeyinin yükseltilmesi ve ulusal boyutta standardize edilmesini hedef olarak belirlemiştir. Bu amaca yönelik olarak THD Yönetim Kurulu, 25 Haziran 2010 tarihli toplantısında Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi kursunu ülkemizin değişik bölgelerinde düzenleme kararı almıştır. İlki Sinop ta, ikincisi Erzurum da gerçekleştirilen Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi kursunun üçüncüsü Nevşehir de Aksaray ilinden de gelen hekimlerle birlikte başarıyla yapıldı. SONRAKİ DURAKLAR; ADIYAMAN VE SİVAS Hekimlere ve Halka Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimleri, 18 Haziran 2011 de Adıyaman da ve 24 Haziran 2011 tarihinde Sivas ta düzenleniyor. 44.yıl Türk Hematoloji Derneği nin Eğitim Çalışmalarından Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitim Programı Haziran 2011, Sivas Sivas Devlet Hastanesi Konferans Salonu Toplantı Yöneticisi Prof. Dr. Fahir Özkalemkaş Bu Program Türk Hematoloji Derneği ve Sivas İl Sağlık Müdürlüğü İş Birliği İle Gerçekleştirilmektedir M AY I S - H A Z İ R A N T Ü R K H E M AT O LO J İ D E R N E Ğ İ 7

8 KURSLAR TÜRK HEMATOLOJİ OKULU HEMOSTAZ TROMBOZ LABORATUVAR EĞİTİMİ HAZİRAN 2011 TARİHLERİNDE SİVAS TA YAPILIYOR : Açılış Dünyada ve Türkiye de HemostazınTarihi Dr. Muhit Özcan Dr. Yücel Tangün Primer Hemostaz ve Testleri Primer Hemostaza Genel Bakış Primer Hemostazda Preanalitik İşlemler ve Laboratuvar Yöntemleri Primer Hemostazı Ölçen Global Testler Von Willebrand Hastalığı ve İlgili Testler Dr. Cengiz Beyan Dr. Zafer Başlar Dr. Cengiz Beyan Dr. Zafer Başlar Soru-Yanıt Sekonder Hemostaz ve Testleri İn vitro-in vivo pıhtılaşma sistemi Sekonder Hemostazda Preanalitik İşlemler ve Laboratuvar Yöntemleri Pıhtılaşma Sistemini Ölçen Global Testler İzole Faktör Tayini ve İnhibitör Testleri Dr. Muzaffer Demir Dr. Hale Ören Dr. Kaan Kavaklı Dr. Kaan Kavaklı Soru-Yanıt Uygulamalı Eğitim Salon 1 Salon 2 Masa 1 Masa 2 Masa 3 Masa 4 Muzaffer Demir- Teknisyen Reyhan Diz Küçükkaya-Teknisyen Kaan Kavaklı-Teknisyen Zafer Başlar-Teknisyen aptz-15 dak. PZ-15 dak. TZ-15 dak. Fibrinojen tayini-15 dak.. Faktör FVIII tayini- 15 dak. Soru-Yanıt 15 dak. aptz-15 dak PZ-15 dak TZ-15 dak Fibrinojen-15 dak. Faktör FVIII tayini- 15 dak Soru-Yanıt 15 dak. aptz-15 dak PZ-15 dak TZ-15 dak Fibrinojen-15 dak. Faktör FVIII tayini- 15 dak Soru-Yanıt 15 dak. aptz-15 dak PZ-15 dak TZ-15 dak Fibrinojen-15 dak. Faktör FVIII tayini- 15 dak Soru-Yanıt 15 dak. Uygulamalı Eğitim Salon 1 Salon 2 Masa 1 Masa 2 Masa 3 Masa 4 Muzaffer Demir- Teknisyen Reyhan Diz Küçükkaya-Teknisyen Kaan Kavaklı-Teknisyen Zafer Başlar-Teknisyen Karışım testi-15 Dak İnhibitör testi-15 Dak D-dimer tayini-15 dak FXIII tayini-15 dak Platelet functional analyzer-15 Dak Trombosit agregasyonu-15 Dak Karışım testi-15 Dak İnhibitör testi-15 Dak D-dimer tayini-15 dak FXIII tayini-15 dak Platelet functional analyzer-15 Dak Trombosit agregasyonu-15 Dak Karışım testi-15 Dak İnhibitör testi-15 Dak D-dimer tayini-15 dak FXIII tayini-15 dak Platelet functional analyzer-15 Dak Trombosit agregasyonu-15 Dak Karışım testi-15 Dak İnhibitör testi-15 Dak D-dimer tayini-15 dak FXIII tayini-15 dak Platelet functional analyzer-15 Dak Trombosit agregasyonu-15 Dak Olgu Sunumları Dr. Hale Ören, Dr. Reyhan Diz Küçükkaya Genel Tartışma Dr. Hale Ören, Dr. Reyhan Diz Küçükkaya Fibrinolitik Sistem ve Testleri Fibrinolize (Tersiyer Hemostaz) Genel Bakış Fibrinolitik Sistem- Preanalitik İşlemler ve Laboratuvar Yöntemleri Yaygın damar içi pıhtılaşması ve ilgili testler Dr. Muzaffer Demir Dr. Cafer Adıgüzel Dr. Cem Ar Tromboza Yetkınlık ve Testleri Trombofiliye Genel Bakış Trombofili Testleri Antifosfolipid Antikorlar ve Lupus Antikoagülanı Antikoagülan İlaçların İzlemi Dr. Cem Ar Dr. Reyhan Diz Küçükkaya Dr. Reyhan Diz Küçükkaya Dr. Ayşegül Ünüvar Genel Tartışma ve Kapanış (Tüm Konuşmacılar) 8

9 K L İ N İ K L E R İ M İ Z İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ HEMATOLOJİ BİLİM DALI Ortalama yılda hasta hematoloji polikliniklerimizde muayene edilmektedir. Ayrıca başta genel dahiliye polikliniği başta olmak üzere tüm bilim dalı poliklinikleri ve acil polikliniklere gelen yaklaşık 3000 hastaya da hematoloji polikliniği dışında ayaktan konsültasyon hizmeti şeklinde tetkik ve tedavi yapılmaktadır. Kliniğinizin tarihçesini kısaca anlatır mısınız? Türkiye de bilimsel hematoloji çalışmaları İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi nde başlamıştır Üniversite Reformunda Aşağı Gureba Hastanesi nde Prof. Dr. Erich Frank direktörlüğünde açılan 2. Dahiliye Kliniği nde hematolojiye ilgi duyan Dr. Arif İsmet Çetingil çalışmaya başlamıştır. Doç. Dr. Arif İsmet Çetingil in 1937 yılında yazdığı Kan Hastalıkları-Hematoloji adlı kitabı Türkçe yazılmış ilk hematoloji ders kitabıdır yılında Yukarı Gureba Hastanesi nde Çapa 3. Dahiliye Kliniği açılmıştır yılında o sırada eylemli doçent olan Dr. Şeref İnceman tarafından o tarihte iç hastalıkları asistanı olan Dr. Yücel Tangün ile birlikte ülkemizde ilk kez kurulan hematoloji polikliniği sürekli çalışmaya başlamıştır yılında 2. ve 3. Dahiliye Klinikleri kaldırılarak yerine Çapa İç Hastalıkları Kürsüsü kurulmuştur. Bu tarihten itibaren Hematoloji Seksiyonu adı verilen bağımsız birimlerin kurulduğu bilinmektedir yılında Çapa İç Hastalıkları Kürsüsü yeniden iki iç hastalıkları kliniği olacak şekilde ayrılmıştır. Prof. Dr. Şeref İnceman 1. İç Hastalıkları Kliniği, Prof. Dr. Muzaffer Aksoy 2. İç Hastalıkları Kliniği nde mevcut çalışmalarına devam etmişlerdir yılında İç Hastalıkları Kürsü Kurulu kararı ile Hematoloji Seksiyonu resmen kurulmuştur. Seksiyon başkanlıklarına 1. İç Hasta- lıkları Kliniği nden Prof. Dr. Şeref İnceman, 2. İç Hastalıkları Kliniği nden Prof. Dr. Muzaffer Aksoy resmen atanmışlardır yılında İç Hastalıkları Klinikleri yerine kurulan tek bir İç Hastalıkları kürsüsünde A ve B Hematoloji Seksiyonu olarak faaliyetini sürdüren bilim dalımızda A Hematoloji Seksiyonu nda Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, Prof. Dr. Şakir Erdem, Prof. Dr. Koray Dinçol, Prof. Dr. Günçağ Dinçol, Doç. Dr. Abdullah Kutlar, B Hematoloji Seksiyonunda Prof. Dr. Şeref İnceman, Prof. Dr. Yücel Tangün, Prof. Dr. Yüksel Pekçelen, Prof. Dr. Tanju Atamer ve Prof Dr. Deniz Sargın çalışmışlardır. İki hematoloji seksiyonu 1988 de tek bir hematoloji bilim dalı haline getirilmiştir. Bu tarihten sonra Bilim Dalı Başkanlığı sırasıyla Prof. Dr. Şakir Erdem, M AY I S - H A Z İ R A N T Ü R K H E M AT O LO J İ D E R N E Ğ İ 9

10 KLİNİKLERİMİZ Prof. Dr. Yücel Tangün, Prof. Dr. Günçağ Dinçol tarafından yürütülmüştür. Modern teknoloji ile ilk donör aferezi 1990 yılında Uz. Dr. Melih Aktan tarafından yapılmıştır. Terapötik aferez işlemleri 1991 yılında Uz. Dr. Sevgi Kalayoğlu- Beşışık tarafından başlatılmıştır. Prof. Dr. Yücel Tangün ün desteğiyle 1992 yılında Kemik İliği Transplantasyon Ünitesi açılmış, ilk kök hücre nakli 1993 yılında allogeneik kök hücre nakli olarak yapılmıştır de flow sitometri laboratuvarı işlevi Dr. Mustafa Yenerel tarafından başlatılmıştır yılında Prof. Dr. Deniz Sargın ın desteği ile Uz. Dr. Sevgi Kalayoğlu-Beşışık tarafından kök hücre laboratuvarı alt yapısı ile bir birim halinde getirilmiştir yılında moleküler hematoloji laboratuvarı çalışmaları Uz. Dr. Reyhan Diz Küçükkaya tarafından başlatılmıştır. PCR laboratuvarımızın sorumluluğu 2000 yılından itibaren aynı zamanda Uz. Dr. Selim Yavuz tarafından da üstlenilmiştir yılından itibaren Prof. Dr. Deniz Sargın ın sorumluluğunda çalışmaya devam eden kemik iliği transplantasyon ünitemiz 2004 de Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmıştır yılında ülkemizde ilk akraba dışı vericiden kök hücre nakli Prof. Dr. Deniz Sargın sorumluluğunda Doç. Dr. Sevgi Kalayoğlu-Beşışık ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Aferez ünitemiz Eylül 2010 da Sağlık Bakanlığı tarafından Prof. Dr. Sevgi Kalayoğlu-Beşışık sorumluluğunda terapötik aferez birimi olarak ruhsatlandırılmış, aynı zamanda İstanbul daki ilk terapötik aferez eğitim merkezi olarak da ruhsat almıştır. İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı ndaki gelişmelere Patolojik Anatomi Anabilim Dalı ndaki gelişmelerde eşlik etmiştir. İstanbul Tıp Fakültesi Patolojik Anatomi Anabilim Dalında Hemato-patoloji seksiyonu 1970 li yıllarda Prof. Dr. Münevver Yenerman tarafından kurulmuştur de Uz. Dr. Mehmet Ağan bu seksiyona başasistan olarak katılmıştır. Prof. Dr. Münevver Yenerman ın emekli olmasından sonra 1991 de Dr. Öner Doğan uzman olarak çalışmaya başlamıştır. Eğitim ve hizmet alanında bilim dalımızın en büyük desteği olan Patolojik Anatomi Anabilim Dalında Hemato-patoloji seksiyonu halen Prof. Dr. Mehmet Ağan ve Prof. Dr. Öner Doğan tarafından yürütülmektedir. Kaç hasta yatağınız var ve hastanenizin doluluk oranı nedir? Hematoloji servisi nde 29, allogeneik kök hücre nakli (HEPA filtreli) ünitesi nde 6, otolog kök hücre nakli ve posttransplant komplikasyon izlem ünitesi nde 6+6 yatak bulunmaktadır. Doluluk oranı her zaman %100 olmaktadır. Sadece yoğun bakım ünitelerine sevk edilen hastaların yatakları geri dönünceye dek geçirdikleri birkaç gün için boş tutulmaktadır. Transplantasyon üniteniz var mı? Transplantasyon ünitemiz vardır. Yılda kaç transplantasyon yapıyorsunuz? tarihleri arasında 14 ü akraba dışı olmak üzere allogeneik nakil sayısı 255, otolog kök hücre nakli sayısı 214 tür yılının ilk 4 ayında kardeş vericiden nakil 7, akraba dışı vericiden nakil 3, otolog kök hücre nakli 13 olmuştur. Hastanenizin yatak kapasitesi nedir? İstanbul Tıp Fakültesi 1500 yatak kapasitelidir. Poliklinik yükünüzden bahseder misiniz? Hematoloji polikliniğimizde onkoloji ağırlıklı olgular ön planda olmak üzere tüm hematolojik hastalıkların tetkik ve tedavisi yapılmaktadır. Ayrıca kök hücre nakli polikliniği kök hücre nakli adayları ve nakil sonrası izlem polikliniği şeklinde tedavi birimi, arşiv birimi ile birlikte hizmet vermektedir. Yıllık poliklinik sayınız ortalama nedir? Ortalama yılda hasta hematoloji polikliniklerimizde muayene edilmektedir. Ayrıca başta genel dahiliye polikliniği başta olmak üzere tüm bilim dalı poliklinikleri ve acil polikliniklere gelen yaklaşık 3000 hastaya da hematoloji polikliniği dışında ayaktan konsültasyon hizmeti şeklinde tetkik ve tedavi yapılmaktadır. Biriminizde kaç yıldır hematoloji yan dal asistan eğitimi veriliyor? 1987 yılından beri hematoloji yan dal uzmanlık eğitimi verilmektedir. Türk Hematoloji Okulu projesi hakkında ne düşünüyorsunuz? Hematoloji eğitiminin bilim dalımız dışında da sürdürülmesi ve eğitimin tüm yan dal uzmanlık öğrencileri için standardize olması açısından olumlu buluyoruz. Akademik kadronuz kaç kişiden oluşuyor? Hematoloji bilim dalımız akademik kadrosu 6 profesör öğretim üyesinden oluşmaktadır. Asistan eğitiminde kullanılan çekirdek eğitim müfredatınız var mı? Asistan el kitapçığımız ve seminer müfredatımız vardır. Kongrelere katılabiliyor musunuz? Eğitim ve hizmeti aksatmayacak şekilde bir düzen içinde katılmaya çalışıyoruz. Hangi toplantıları tercih ediyorsunuz? Her öğretim üyesinin spesifik ilgi duyduğu konulara ait toplantılar dışında hematoloji ile ilgili önemli yurtiçi ve yurtdışı toplantılara katılmaya çalışıyoruz. Üyelerimize vermek istediğiniz bir mesaj var mı? Hematoloji alanındaki zorlukları birlikte aşmak, sorunları birlikte çözmek dileğiyle sağlıklı ve başarılı bir çalışma hayatı diliyoruz. Kliniğinizde görev yapan akademisyenler ve uzmanlar kimlerdir? Hematoloji bilim dalımızda Prof. Dr. Deniz Sargın, Prof. Dr. Meliha Nalçacı, Prof. Dr. Melih Aktan, Prof. Dr. Sevgi Kalayoğlu-Beşışık, Prof. Dr. A. Selim Yavuz, Prof. Dr. Mustafa Yenerel görev yapmaktadır. Uzman hekim bulunmamaktadır. 10

11 KIDEMLİ ÜYEMİZ DR. TANJU ATAMER Hematolojinin bugünü dünkünden çok daha ileride. Moleküler, fizikokimyasal teknoloji tıbbın her bilim dalında fakat özellikle hematoloji alanında büyük ilerlemeler getirdi. Bu sayede bazı hastalıkların ne kadar heterojen olduğu anlaşıldı. Prognoz hakkında yararlı bilgiler edinebildi. Bugün hematolojinin temel ve standart uygulamalarının ülkemizde de batıdaki ölçülerde olması iyi bir yerde olduğumuzu gösterir. Hocam, bize üniversite öncesi yaşantınızdan kısaca bahseder misiniz? Size şöyle özetleyeyim: Ben 1948 yılında Sinop un bir ilçesi olan Ayancık da doğmuşum. Babam devlet memuru, annem ev hanımı idi. Her iki - üç yılda bir babamın başka bir ile tayini çıkardı ve bu nedenle bir yerin yerlisi olamadık. Toplam üç kardeştik, yetişmemizde daha çok annemin emeği vardır. Üniversite öncesi yaşantım kendi dönemimdekilerden pek farklı değildi. Ancak bugünkü gibi dershaneler, kurslar yoktu o zaman yılları arasında orta ve lise eğitimim sırasında başta biyoloji, kimya, fizik olmak üzere fen derslerine ilgim fazlaydı. Lise eğitimimi Karabük Demirçelik Lisesi nde aldım. Bu lisemi ve kıymetli öğretmenlerimi hiç unutamadım. Bizim için çok değerliydiler. Onları hala minnetle anarım yılında İstanbul Tıp Fakültesi nde eğitime başladım. Neden tıp fakültesini seçtiniz? Tıbbın hangi alanına yöneleceğinize nasıl karar verdiniz? O zaman üniversite sınavı sonrası için toplam 6 tercih yapılabiliyordu. Ben dört tıp fakültesi ve bir de kimya fakültesini tercih göstermiştim. Sanırım yakın çevremizdeki iki doktor tanıdıklarımızın çalışma şekilleri, mesleğini ciddi şekilde uygulamaları beni etkilemiştir. Onlar tanıdığım en iyi pratisyen doktorlardı. Tıp fakültesindeki eğitimim sırasında en temel bulduğum ve ilgi duyduğum klinik öncesi dersler fizyoloji, mikrobiyoloji ve patolojiydi. Bunlar bize insan tıp dünyasını tanıtan temel derslerdi. Klinik stajlara başladığımda kendime en uygun alan olarak iç hastalıkları ve nörolojiyi seçmiş, sonunda iç hastalıklarında karar kılmıştım. Hematolojiyi seçmeme gelince, yukarıda ilgimden bahsettiğim fizyoloji, mikrobiyoloji ve patoloji bilimlerin yanı sıra sitomorfolojinin olması, iyi bir klinisyenlik gerektirmesi, ayrıca kendi fakültemde mevcut değerli hematoloji hocalarımın varlığı da bu bu seçimimde etkili olmuştur. Hematolojinin bugünü ve geleceği için neler söylersiniz? Hematolojinin bugünü dünkünden çok daha ileride. Moleküler, fizikokimyasal teknoloji tıbbın her bilim dalında fakat özellikle hematoloji alanında büyük ilerlemeler getirdi. Bu sayede bazı hastalıkların ne kadar heterojen olduğu anlaşıldı. Prognoz hakkında yararlı bilgiler edinebildi. Bugün hematolojinin temel ve standart uygulamalarının ülkemizde de batıdaki ölçülerde olması iyi bir yerde olduğumuzu gösterir. Ancak bazı temel maddelerin tümünde hala dışa bağımlı durumdayız, üretemiyoruz. Gelecekte ise genel hematolojinin yanı sıra, moleküler ve hücresel hematolojinin daha fazla yer kaplayacağını düşünüyorum. Hematoloji dışında hayatınızda neler yer almakta? Mesleki çalışma dışında ailemle birlikte vakit geçirmekten hoşlanırım. Seyahat etmek, fotoğraf çekmek, kitap okumak sevdiğim konular. Türkçesini çok sevdiğim yazarlar var, Sabahattin Ali, Hasan İzzettin Dinamo, Yaşar Kemal, Ahmet Ümit gibi. Hepsinden zevk alırım. Bir de haftada bir gün briçe zaman ayırırım. Dr. Tanju Atamer Daha genç meslektaşlarınız için birkaç mesaj alabilir miyiz? Genç meslektaşlarımla daha çok bilimsel kongrelerde tanışıyorum ve çalışmalarını ya da katıldıkları kursları heyecanla izlediklerini görüyorum. Neyse ki artık yurtdışı kongrelere de gidebiliyorlar. Çünkü bu kongrelerde sunulan çalışmaları izlemek genellikle çok eğiticidir. Günümüzde THD nin konuları iyi seçilmiş kurslarını, bilimsel komite çalışmalarını ve kongrelerini de yurtdışındakileri aratmayacak kadar nitelikli buluyorum. Bunlara olabildiğince katılmalarını öneriyorum. Bir de, klinisyen olarak çalışmalarını sürdürürken hastalara daha fazla zaman ayırmak, biraz daha ilgi göstermek hem meslektaşların kendisi için hem de meslek adına daha yararlı sonuçlar verir kanısındayım. Hematoloji ile ilgili söyleyecek çok şey vardır ama kayda geçmesi için bizimle bir anınızı paylaşır mısınız? Size karşılaştığım bir hemostaz olgusunu anlatayım yılında hematoloji başasistanıydım. Hemostaza karşı ilgi duyuyordum ve pıhtılaşma testlerini öğreniyordum. Polikliniğe 23 yaşında ziraat fakültesinde okuyan İzmirli hasta bir genç kız anne ve babasıyla gelmişti. Şikayeti, aslında daha çok ailesinin şikayeti, vücudunun herhangi bir yerinden dışarıya akan kanamaları olmasıydı: Sırt, kafa derisi, konjunktivalar, kulak içi gibi yerlerden dışarıya aniden kan çıkıyor, bir süre akıp sonra diniyordu. Kanın çıktığı yerde hiçbir iz kalmıyordu. Gerçek bir hemostaz kusuruna bağlı kanamaya benzemeyen bu tabloda ilginç olan nokta, kanamadan önce hastanın çok kısa bir dalgın hale geçmesiydi. Mukoza kanaması yoktu ve adet kanamaları normaldi, anemisi de yoktu. Hemostaz tarama testleri de normaldi. Ciddi psikolojik sorunları olan bu ilginç hastayı psikiyatriye yönlendirdiğimde ise ailesi bunu kabul etmemişti. Bugün bu ilginç sahneyi belki korku filmlerinde görmek mümkün. 11

12 ZORUNLU HİZMETTEKİ ÜYEMİZ DR. EBRU KOCA Kısaca kendinizden söz eder misiniz? 1974 yılında Adana da doğdum yılında Adana Anadolu Lisesi nden mezun olup Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ne başladım. Ardından aynı üniversitede İç Hastalıkları ve Hematoloji uzmanlık eğitimimi tamamladım yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri nde M.D. Anderson Kanser Merkezi Kök Hücre Nakli ve Hücresel Tedavi bölümünde klinik yan dal eğitimi aldım. Bu bölüme daha önce ABD de eğitim almadan kabul edilen ilk doktor oldum. Yurda döndükten sonra devlet hizmet yükümlülüğü kapsamında Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde çalışmaya başladım. Halen aynı hastanede görev yapmaktayım. Devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamında görev yaptığınız hastanede hematoloji uzmanı olarak çalışma koşullarınızı anlatır mısınız? Şu an iki hematoloji uzmanı görev yapmaktayız. Diğer yan dallarda uzman 7 hekimle paylaştığımız 30 yataklı bir servis var. Her gün poliklinikte ve serviste hasta takip ediyor, konsültasyonlara bakıyoruz. Laboratuvar da günlük rutinimizin bir parçası. Ayrı bir kemoterapi veya ayaktan tedavi ünitesi yok. Hastanenin fiziki koşulları oldukça iyi ancak yardımcı personel sayısı yetersiz. Güvenlik zaafı var. Hasta popülasyonunun eğitim düzeyi nedeniyle iletişimde güçlük çekebiliyoruz. Bölgede okuma yazma oranının çok düşük olduğunu görmek ve kadınların özellikle okutulmadığını gözlemlemek benim için şaşkınlık ve hayal kırıklığı sebebi oldu. Bu durum hastaların hem hastalıklarını anlamalarını çok zorlaştırıyor hem de tedavi uyumunu çok düşürüyor. Daha önce çalıştığımız yerlere göre bu konulara daha fazla vakit ayırmamız gerekiyor. İdeal olandan çok hastanın uyum sağlayabileceği tedavileri uygulamaya çalışıyoruz. Çalıştığınız hastanede hangi hematolojik hastalıklara tanı koyup tedavilerini yapabiliyorsunuz? Bu alanda eksiklikler var mı? Temel testlerimiz var olmakla beraber ciddi laboratuvar eksiklikler mevcut. Tanıyı genellikle koyuyor ancak alt tiplendirme ve prognostik belirleme yapamıyoruz. Hastanemizde genetik ve moleküler testlerin hiçbiri yok. Patoloji, mikrobiyoloji, biyokimya ve radyolojideki eksiklik ve gecikmeler özellikle malin hastalıkların teşhis ve takibinde sorun oluşturabiliyor. Hastalıklarımızın gerek tanı ve gerekse tedavilerinde başka disiplinlerin katkısı ve önemi göz önüne alındığında, çalıştığınız hastane bu bakımdan ne kadar yeterli? Hematoloji çok özgül bazı hastalıkların izlendiği bir bölüm. Çoğu zaman multidisipliner yaklaşım gerektiriyor. Bölümlerin yeterliliğinden çok hekimlerin kişisel tecrübeleri bu konuda belirleyici oluyor. Ancak genel olarak bakıldığında ideal hasta takibi için yeterli olduğunu söyleyemeyeceğim. Çalıştığınız ildeki üniversite hastanesinde hematoloji bölümü var mı? Varsa akademik alanda işbirliği yapabiliyor musunuz? Atatürk Üniversitesi Hematoloji bölümü ile akademik anlamda olmasa da hastaların takibi konusunda yakın işbirliği içerisindeyiz. Dr. Ebru Koca Kendi akademik süreciniz göz önüne alındığında, devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamında inisiyatifiniz dışında bir merkezde belli bir süre çalışmak durumunda kalmanızı nasıl yorumlamaktasınız? Akademik anlamda bakıldığında bu süreci bir kayıp olarak görüyorum. Aldığım eğitimin önemli bir kısmını uygulamaya geçiremiyorum. Tedavi hizmeti açısından da devlet hizmet yükümlülüğünün beklenen yararı sağlamadığını düşünüyorum. İyi bir hematoloji kliniği işletmek zor, pahalı ve titizlik gerektiren bir iş. İyi eğitimli yardımcı personel desteği ve gerekli teknik imkanlar olmadıktan sonra tek başına bir hematoloğun hastasına verebileceği faydalar sınırlı. Benim için en önemli kazanç ise çok değerli dostluklar kurma şansı bulmam oldu. Ülkemizin her yöresine hematoloji alanında hizmet götürülmesi gerçeğinden yola çıkarsak, devlet hizmeti yükümlülüğünü de göz önüne alarak, çözüm önerileriniz var mıdır? Poliklinikte gördüğümüz sorunların pek çoğu sağlık ocağı düzeyinde veya iç hastalıkları uzmanı tarafından çözümlenebilecek durumlar. Örneğin sadece periferik yayma bakılması icin komşu illerden sevk edilen hastalar oluyor. Öncelikle temel tıp eğitiminin iyileştirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Belli aralıklarla tüm hekimlere yeterlilik sınavı konması sağlık hizmetlerinde belli bir standardı sağlayıp kaliteyi yükseltecektir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlenmesi hastanelerdeki yoğunluğu azaltacaktır. Bunun yanında belli bölgelerde konusunda uzmanlaşmış hekimlerle multidisipliner yaklaşımın sunulabileceği, teknik ve yardımcı personel yönünden yeterli merkezlerin kurulması ve özellikli hastaların bu merkezlerde toplanması daha uygun olacaktır. Ayrıca mecburi hizmet süresinin çok uzun olduğunu düşünüyorum. Çalıştığınız hastanede, yükümlülük süreniz dolduktan sonra kalmayı düşünür müsünüz? Kalmayı düşünmüyorum. Aldığım eğitimi değerlendirebileceğim akademik bir ortamda çalışmalarıma devam etmek istiyorum. Türk Hematoloji Derneği faaliyetleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Türk Hematoloji Derneği ne camiamıza hem maddi hem manevi katkılarından dolayı çok teşekkür etmek istiyorum. Devlet hizmet yükümlülüğü konusunda birçok meslek kuruluşu doktorların isteklerini anlatmak konusunda yetersiz kalmıştı. Türk Hematoloji Derneği bu durumun gelecekte tıp eğitimine yapabileceği etkileri çok doğru değerlendirdi ve bunu gerekli makamlara duyurmak için de içtenlikli bir çaba gösterdi. Derneğimizin desteğini hissetmek benim için de, Anadolu nun farklı illerinde zor şartlarda görev yapan birçok hematolog için de çok kıymetli. Bunun yanında derneğimizin düzenlediği hem ulusal hem uluslararası düzeydeki toplantılar, yayınlar, yan dal eğitimi için verdiği teşvikler ve mezuniyet sonrası eğitime verdiği sürekli destek hepimiz için mutluluk ve gurur verici. 12

13 YURTDIŞINDAKİ BİLİM İNSANIMIZ DR. Banu Aygün Bize kendinizden söz eder misiniz lütfen? Ankaralıyım yılında Ankara Atatürk Anadolu Lisesi nden, 1992 de Hacettepe Üniversitesi Tip Fakültesi nden mezun oldum. 1.5 yıl kadar Hacettepe Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi ABD de araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra ABD ye pediatri uzmanlığı için geldim. Uzmanlık eğitimimi yılları arasında University of Illinois at Chicago da tamamladım. Pediatrik hematoloji/onkoloji yan dal uzmanlığımı da yılları arasında New York da Schneider Children s Hospital da yaptım. Daha sonra aynı kurumda uzman doktor olarak çalışmaya başladım yılında Memphis teki St. Jude Children s Research Hospital a geçtim. Evliyim ve bir oğlum var. Hematoloji uzmanı olma sürecinizi anlatır mısınız? Nasıl karar verdiniz? Hematoloji ve onkolojiye ilgim tıp fakültesinin ilk yılında Prof. Dr. Emin Kansu nun verdiği bir dersle başladı. Daha sonra 4. sınıfta bu branşın moleküler bilimle klinik bilimin çok güzel bir bileşkesi olduğunu algıladım ve bu daha da çok ilgimi çekti. Hematoloji ve onkoloji hem hastalığın patofizyolosini anlamak hem de yeni tedavi yaklaşımları üretmek açısından çok cazip geldi. İlk basta onkolojiye odaklandım ve bu yüzden Radyasyon Onkolojisine girdim yılına kadar da aktif olarak hem onkoloji, hem de hematoloji hastalarını tedavi ettim. Özellikle osteosarkom ve orak hücreli anemi konularına odaklandım. Zaman içerisinde hematolojiye olan ilgim ustun çıktı. St. Jude a geçtiğimden beri sadece hematoloji ile ilgileniyorum. Hematolojide özellikle ilgilendiğiniz bir alan-konu var mı? İlgi alanım orak hücreli aneminin merkezi sinir sistemi ve böbrekler üzerindeki etkileri. Ayrıca bu hastalıkta hidroksiure kullanımı ve uzun dönemli etkileri üzerine araştırma yapıyorum. Bir diğer ilgi alanım da uzun dönemli transfüzyona bağlı demir fazlalığı. Çalıştığınız birimde idari bir göreviniz var mı? Hayır, yok. Yurtdışında yaşayan bir Türk olarak çalışma hayatınızın zorlukları ya da avantajları var mı? Özellikle ilk günlerde yabancı bir ülkede yaşamaya bağlı olarak çok büyük zorluklar var. Fakat insan zamanla alışıyor ve bu sefer de geride bıraktığı sistem yabancı gelmeye başlıyor. ABD deki sistemin bir avantajı insana değer vermesi. Eğer siz gerçekten bilgiliyseniz ve isinizi iyi yapıyorsanız, sizin bir yabancı olduğunuzun hiçbir önemi kalmıyor. Başarılarınız ve yayınlarınız ölçüsünde değer görüyorsunuz. Hem klinik hem de araştırma alanında yardımcı personel var ve bu sayede doktorlar sadece tıbbi bakim ve araştırma konusunda yoğunlaşabiliyorlar, ek isler yapmak zorunda kalmıyorlar. Çoğu hastanede elektronik kayıt sistemine geçilmiş durumda ve bu hasta bakımını çok olumlu bir şekilde etkiliyor. Laboratuvar test sonuçları ve tedaviler de elektronik sistemde olduğu için hata yapma olasılığınız azalıyor. Bu ülkede yaşamanın bir dezavantajı doktorlar aleyhine açılan adli davalar. Bu nedenle çoğu doktor defensive medicine yapmak zorunda kalıyor. Dr. Banu Aygün St. Jude Children s Research Hospital Memphis, USA Yurtdışından bakınca Türkiye de tıp ve özellikle hematoloji sizce nasıl görülüyor acaba? Türkiye deki tıp ve hematoloji etkinliklerini daha çok yapılan yayınlardan izliyorum ve gurur duyuyorum. Yardımcı personel (istatistikçi, klinik araştırma görevlisi ve benzeri) eksikliğine rağmen doktorların araştırmaya olan ilgisi ve özverili çalışmaları sayesinde yüksek kaliteli yayınlar yapılıyor. Ayrıca gördüğüm kadarıyla uygulanan tedaviler arasında bir fark yok. Akraba dışı gönüllü vericilerden kemik iliği transplantasyonu yapılabilmesi için bir gönüllü kemik iliği veri tabanının oluşturulması çok iyi olur diye düşünüyorum. Türk Hematoloji Derneği nin bu konuda topluma ne gibi eğitim bir verebileceğini merak ediyorum. Türk Hematoloji Derneği faaliyetleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Türk Hematoloji Derneği denince aklıma hemen iki şey geliyor: hematoloji eğitimi ve öz Türkçe. Her ikisi için de derneği candan kutluyorum yılında Antalya daki 1. Balkan Hematoloji Günleri ne katılmıştım ve çok iyi düzenlenmiş bir toplantı olduğunu gördüm. Derneğin eğitim etkinlikleri çok güzel düşünülmüş, hem değişik patofizyolojileri içeriyor, hem de farklı kitlelere yönelik. Ne yazık ki dergi elime geçmiyor, o yüzden bu konuda yorumda bulunamayacağım. Sizin eklemek istedikleriniz var mı? Yurtdışında yasayan bir hematolog olarak derneğe ve üyelerine her zaman katkıda bulunmak isterim. Derneğe üyeliğim sayesinde ben de Türkiye deki tıbbı, hematolojiyi daha yakından izliyor ve meslektaşlarımla sanal ortamda buluşabiliyorum. Bunun için de derneğe teşekkür ediyorum. 13

14 GÜNCEL ALTERNATİF VERİCİ İLE YAPILAN KEMİK İLİĞİ NAKİLLERİNDE GELİŞMELER Çoklu değişken analizinde KIKKN yapılan olgularda hastalık dışı sağkalım oranını arttırırken daha hızlı kök hücre yamanması sağlayabilmekteydi. KIKKN erişkin hastalarda tek ünite kordon kanı ile yapılan nakiller için ciddi bir alternatif oluşturmaktadır. Gelecekte daha yaygın olarak kullanılabileceğini söyleyebiliriz. Dr. Önder Alpdoğan Thomas Jefferson University Jefferson Medical College Kimmel Cancer Center Department of Medical Oncology Division of Hematological Malignancies and Stem Cell Transplantation USA Son ASH ve ASBMT kongreleri alternatif verici ile yapılan KIN de önemli gelişmelerin sunulduğu kongreler oldu. Bu alandaki gelişmelerden bazılarına kısaca değinmekte fayda var. Yeni Bir KIN Metodu: Kemik İçi Kord Kanı Nakli (KIKKN) Kemik içi tek unit kordon kanı enjeksiyonunun çift kordon kanı nakli kadar etkili olduğu gösterildi. EBMT/Eurocord araştırmacıları başta Dr. Rocha olmak üzere ASH kongresinde çalışmalarını sundular (1). Çalışma arasında EBMT ye üye merkezlerde yapılmış kordon kanı nakillerinin geriye dönük incelenmesi ile gerçekleştirilmiş. Bilindiği gibi tek ünite kordon kanı nakli sonrasında graft yetmezliği ve nötrofil ve trombosit yamanmasında gecikme şansının yüksek olması nedeniyle erişkin hastalarda kullanımı sınırlıydı. Son yıllarda çift kordon kanı ünitesi kullanarak yapılan nakillerle bunun üstesinden gelmek mümkün olduğu gösterilmişti (2). KIKKN ile kök hücrelerinin kemik iliğine yerleşmesi doğrudan enjeksiyon ile artacağı için yamanma probleminin ortadan kalkması ya da azalması bekleniyordu. Halen EBMT ye üye 8 merkezde KIKKN yapılmaktaydı. Çalışmaya 87 KIKKN ve 149 çift KKN alındı. Nakil yapılan hastaların önemli bir bölümünü lösemi hastaları oluşturmaktaydı. KIKKN ile verilen hücre sayısı çift KKN yapılan hastalara göre ortalama %50 oranında daha az olduğu görüldü. Buna rağmen 30. günde bakılan nötrofil yamanması (Absolu Nötrofil Sayımı (ANS)>500/mm 3 ) KIKKN de %83, çift KKN grubunda % 63 olarak bulundu. Ayni sayımlar her iki grupta 60. günde %60 civarında idi. ANS> 500/mm 3 e erişme zamanı KIKKN grubunda daha kısa surede olmaktaydı (23 güne karşılık 28 gün). Öte yandan 180. günde trombosit yamanması da KIKKN olan hastalarda çift KKN grubuna göre daha yüksek orandaydı (%83 ile %65) ve daha kısa bir süre de erişilmişti (36 güne karşılık 49 günde). İlginç olarak akut yamanın konağa karşı (akut graft-versus-host) hastalığının (aykkh) görülme riski KIKKN grubunda belirgin olarak azalmıştı (%19 karşı %47). Çoklu değişken analizinde KIKKN yapılan olgularda hastalık dışı sağkalım oranını arttırırken daha hızlı kök hücre yamanması sağlayabilmekteydi. KIKKN erişkin hastalarda tek ünite kordon kanı ile yapılan nakiller için ciddi bir alternatif oluşturmaktadır. Gelecekte daha yaygın olarak kullanılabileceğini söyleyebiliriz. Doz yoğunluğu azaltılmış hazırlama rejimi (DAH) ile yapılan KIN de çift ünite ile KKN, akraba ve akraba dışı vericilerden yapılan nakiller kadar etkili. Başka ilginç bir çalışma Boston da bulunan Dana Farber Kanser Enstitüsü nden geldi (3). Araştırmacılar arasında 67 DAH çift KKN ile 276 DAH akraba dışı verici KIN ile 197 DAH akraba verici KIN ı kıyasladılar. Altta yatan hastalıklar her üç grupta lösemi ve 14

15 GÜNCEL lenfoma başta olmak üzere birbirine benzerdi. Ortalama takip zamanı 23 ay ile 36 ay arasında değişmekteydi. Hastalarda akut GVHH görülme sıklığı % 16.2 ile 21.4 arasında değişmekteydi ve üç grup arasında önemli fark göstermiyordu. İlginç olarak 2 yıl sonunda KIN ile ilgili ölüm riski çift KKN grubunda diğer iki gruba göre istatiksel olarak artmışken hastalığın tekrarlama riski azalmış olarak bulundu. Hastalıksız yasam şansı ve genel sağ kalım oranları ilginç olarak her üç grupta benzer olduğu gösterildi (Tablo 1). Bu çalışma sonuçlarına göre eğer hastalar için doku grubu uyumlu donor (akraba veya akraba dışı) bulunamazsa çift kordon kanı ünitesinin DAH ile yapılan KIN kullanılması gerçekçi bir alternatif olmaktadır. Haplotip uyumlu KIN aynı cinsten donör kullanımı KI naklinin başarı şansını arttırıyor. Çin de yapılan oldukça büyük bir hasta grubunu kapsayan bir çalışmada alıcı vericinin aynı cinsten olmasının KIN başarı şansını arttırdığı gösterildi (4). Çalışmaya 2002 ile 2010 arasında haplotip uyumlu nakil yapılan 440 hasta alındı. Hastaların yaşı arasında değişmekteydi. Doku uyumu sırasıyla 1 bölge uyumsuz: 13.2, 2 bölge-uyumsuz: 27,5 ve 3- bölge uyumsuz %59.3 olarak bulundu. Hastaların % 55 inde verici ve alıcı aynı cinstendi. Geri kalanları erkek verici-kadın alıcı; % 33, kadın donör erkek alıcı; % 13.9 olarak bulundu. İki yıl ortalama yaşam beklentisi cins-uyumlu grupta %65.5 iken, erkek donörkadın alıcı grubunda %55.3 ve kadın donor-erkek alıcı grubunda 37.6 idi. Araştırıcılar ebeveyn, kardeşlerin, çocukların veya diğer aile bireylerinin kullanılmasının KIN sonuçlarına bir etkisi olmadığını rapor ettiler. Hasta sayısı göz önüne alındığına bu alanda yapılan en büyük çalışma olması açısından haplotip uyumlu KIN yapılırken verici seçiminin dikkate yapılması gerektiği ve bulunabilirse cins uyumlu vericilerin kullanılmasının daha iyi bir seçim olduğunu ortaya koymaktadır. Haplotip uyumlu KIN yaşlı (yaş: >65) hastalarda da başarı ile yapılabiliyor. ASH Kongresine sunulan bir çalışmada Haplotip uyumlu KIN nin yaşlı hastalarda da başarı ile yapılabileceği gösterildi (5). Yaşları 66 ile 77 arasında ve hepsinde ileri evre kan hücresi kökenli tümörler mevcut olan 17 hasta çalışmaya alındı. 2 hasta dışında tüm hastalarda KIN öncesinde dirençli hastalık mevcut olması ilgi çekici bir nokta olarak görülmektedir. Hastalara Fludarabine+low dose Total Vücut ışınlaması (TVI) rejimine ek olarak Thiotepa ya da ARA-C eklenmişti. Tablo 1. DAH-Çift KKN, diğer vericiler kullanılarak DAH-KIN kadar başarılı. DAH-CKKN DAH-A-KIN DAH-AD-KIN* Hasta Sayısı Takip Süresi-(ay) GVHD (gradeii-iv) % KIN ile ilişkili ölüm % Relapse % Hastalık Dışı Yasam Şansı% Toplam Yasam Şansı% DAH-CKKN: Doz azaltılmış hazırlama tedavisi ile çift KKN DAH-A-KIN: DAH- akraba vericilerden-kin DAH-AD-KIN: DAH akraba dışı vericilerden KIN Hastalara KIN iki aşamada yapıldı. Hastalara hazırlama rejimi sonrası yüksek doz donör lökositleri ve bundan altı gün sonra CD34+ hucrelerin seçilmesi elde edilmis kök hücreleri kullanarak KIN yapıldı. Hastalar ayrıca yüksek doz cyclophosphamide DLI verilmesinden iki gün sonra verildi. KIN ile ilgili 100-günde ölüm riski %23.5 olarak bulunurken. Hastaların 4 ünün hastalık nüksü nedeniyle kaybedildiği görüldü. Sonuçta 7 hasta (41%) KIN sonrası (1-30 ay) ortalama 19 ay takip sonrası sağ kaldığı gösterildi. Bu yaş grubunda neredeyse tüm hastaların dirençli hastalığı olduğu göz önüne alınırsa DAH- Haplotip uyumlu KIN nin önemli bir alternatif tedavi olduğu söylenebilir. KIN nakli sonrası yüksek doz cyclophosphamide (CTX) verilmesi ile başarı ile haplotip uyumlu KIN yapılabilir. KIN sonrası (CTX) verilmesi ile haplotip uyumlu vericilerden yapılan KIN sonuçları ASBMT Kongresinde en iyi klinik çalışmalardan biri olarak sunuldu (6). Çalışmada KI naklinden hemen sonra cyclophosphamide verilmesinin insan doku grupları uyumsuz (haplotip-uyumlu) KIN sonuçlarına etkisi araştırıldı. Çalışmaya ABD de bulunan 17 merkez katıldı. Hastaların ortalama yaşları 51 idi. Hastaların çoğu akut lösemi ve lenfoma tanısına sahipti. Hastalar nakil öncesi düşük doz CTX, fludarabin ve düşük doz TVI (200 Gy) dan oluşan hazırlama rejimi aldıktan sonra KIN sonrası 3. ve 4. günlerde yüksek doz CTX ile tedavi edildiler. Graft yetmezliği 1 hastada gözlendi ve ortalama nötrofil yamanma 16 gün ve trombosit yamanma 21 gün olarak rapor edildi. Ortalama takip süresi 10 aya yakin olarak rapor edilmiş. 6 aylık nüks rakamı %19 civarında olduğu görülüyor. Sağ kalım oranı %82 iken hastalıksız sağ kalım oranı % 75 olarak bulunmuş. İlginç olan yüksek doz KIN sonrası CTX kullanımı ile başarı ile haplotransplant yapılabileceğinin gösterilmiş olması diye belirtebiliriz. Öte yandan kısa izlem süresinde yüksek oranda hastalık nüksünün görülmesinin bu metodun kullanımı ile ilgili daha geçerli değerlendirmelerin daha uzun izlem süresi gerektirdiğini ortaya koymaktadır. REFERANSLAR 1. Rocha V, Labopin M, Ruggeri A et al. Unrelated Cord Blood Transplantation: Comparison after single unit Cord Blood Intrabone injection and double unit Cord Blood transplantation in patients with hematological malignant Disorders. Eurocord-EBMT analysis. Blood 2010: 116: Abstract Brunstein CG, Gutman JA Weisdorf DJ et al. Allogeneic hematopoietic cell transplantation for hematologic malignancy: relative risks and benefits of double umbilical cord blood. Blood 2010:1166: Yi-Bin C, Aldridge J, Haesook, K et al. Reduced intensity conditioning (RIC) with double umbilical cord Blood transplantation has similar outcomes compared to RIC transplantation from related and unrelated adult donors. Blood 2010; 116: Abstract Tong W, Yan-Li Z, Jing-Bo W et al. Haploidentical Hematopoietic Stem cell transplantation of Sex-Matched Donor-recipient pair has survival advantage: A single Center Study of 440 cases. Blood 2010: 116: Abstract Grosso D, Alpdogan O, Besa E, et al. Haploidentical transplantation in adults > 66 years of age. Blood : Abstract Fuchs EJ, Wu J, Carter S et al. Phase II trial of Non-Myeloablative conditioning and partially HLA-Mismatched (HLA-haploidentical) Bone Marrow Transplantation (BMT) for patients with Hematological Malignancies: Results of Blood and Marrow Transplant Clinical Trials (BMT CTN) Protocol BBMT 2011; 17: issue 2 Supplement1 Page S

16 TO PLA N TILAR 16 T Ü R K H E M AT O LO J İ D E R N E Ğ İ M AY I S - H A Z İ R A N