İlhan AKÇAL T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kütüphane Başkanlığı

Transkript

1 KAMU KURUMLARINDA BİLG İ YÖNETİMİ İlhan AKÇAL T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kütüphane Başkanlığı ÖZET: Sanayi tplumundan bilgi tplumuna dğru geçişin yaşandığ ı günümüzde, Bu süreç içinde bilgi yönetimi kavramı da öne çıkmıştır. Kurum ve kuruluş lar, bilgi yönetimi ile; üretmi ş ldukları tüm bilgi ve belgeleri; tplayıp, düzenleyip, kayıt altına alıp yararlı bilgi haline getirerek bunları dğru zamanlarda, dğru yerde ve dğ ru kimselerin, istenilen her yerden ulaşılabilmesini sağlayıp, rganizasynlarının amaçlarını gerçekleş tirmek isterler.bilgi Yönetimi, Kamu Yönetimi nde önemli rller ynamaktadır. Her bir rl,belirli seçim bölgelerine ve amaçlarına hizmet eder ve farklı şekillerde yürütülür.kamusal ve kiş isel karar alma ve durumla başa çıkabilme etkisini geliştirmek için rtaklaş a larak, tplumun akıllı sermayesini (IC) kurmuş lardır.kamu Yönetimi ile ilgili dört tane Bilgi Yönetimi alanı göz önünde tutulur : Kamu hizmetleri dahilindeki karar almaları artırmak ; Kamu kararında etkili bir ş ekilde yer almaları için kamuya yardım etmek ; Rekabet edebilen, tplumsal Akıllı Sermaye (IC) lanakları yaratmak ve bilgi rekabeti lan i ş gücü geliş tirmek.bu amaçlara hizmet etmek için, pek çk Bilgi Yönetimi yaklaşımı benimsenmiştir. Çğ u çabalar, belirli ihtiyaçları gösterir.yalnızca birkaçı kapsamlı, kasıtlı ve sistematik Bilgi Yönetimini takip eder.bu yaklaşımların ve bakı ş açılarının örnekleri tartış ılmaktadır.bilgi yönetimi için öncül şudur ki, birçk etken arasında,etkili ve akıllı davranı ş,bilgilendirilmeye ek larak, uygun anlayışa sahip lmaya bağlıdır. Anahtar Kelimeler: kamu yönetimi, bilgi yönetimi, kamu kurumları, bilgi tplumu GİR İŞ: Bilgi yönetiminin kendisi yeni bir kavram lmasına rağmen, kurum ve kuruluş lar her zaman bilgi yönetimi uygulamalarını kararlar almak veya hizmetler üretmek için kullanmışlardır. Hiçbir kurum ve kurulu ş bilgiyi elde etmeden ve çalış anlarına aktarmadan ayakta kalamaz. Bilgi özellikle üretimde bir zenginlik luşturma kaynağıdır. Yeni biliş im ve iletişim teknljileri nedeniyle hızla değişen kş ullara adapte lmak için bilgi çk önemli bir araç larak kullanılabilir. Alanında önde gelen önemli sayıdaki özel sektör şirketinin aktif bir ş ekilde bilgi yönetimi knusunda kendilerini yenilemeye çalışması ve ş irketlerini bilgi yönetimi ile daha karlı hale getirmesi bu knunun öneminin kanıtlarından birisidir. Bununla birlikte, birçk OECD üye ülkesinin kamu kuruluşlarında aynı sistematik kurumsal değiş ikliklerin yer alıyr lması da çk önemlidir. Ancak bu durum sadece belli sektörler ve alanlarla sınırlı kalmaktadır.

2 1. BİLG İ TOPLUMUNA GEÇİŞ Günümüz itibarıyla rganizasynlar için bilginin ve öğrenmenin önemi aşikar. Ggle'nın ( web sitesinde "Knwledge Management" kelimelerini girerek web siteleri arasında basit bir tarama yaptığ ımızda knu hakkında binlerce nline yayına ulaşabiliyruz ancak "Bilgi Yönetimi" kelimelerini girerek aynı taramayı yaptığ ımızda karşımıza çıkan seçeneklerin çk az lması, ülkemizdeki iş letmecilerin ve yatırımcıların knuya ne kadar uzak lduğunu gösteriyr. Ünlü yönetim gurusu Peter F. Drucker bilgi tplumuna geçi ş sürecinin neden lduğ u gelişmeleri şöyle sıralamaktadır: Bilginin üretilmesine, erişilmesine ve kullanılmasına katılım yaygınlaşmıştır. Sn 25 yıla kadar mal hareketleri hızlı bir şekilde gerçekleş irken, günümüzde para hareketlerinin hızı kıyaslanamayacak derecede mal hareketlerinin hızını aşmıştır. Eğitilmi ş insanın önemi rtaya çıkmı ş ve bu güç iş letmenin varlıkları arasında bir değer larak belirtilmeye başlanmıştır. Bilgi tplumunun dinamiklerinden yararlanan iş letmeler, üretim ve cirlarını 2-3 kat arttırırken, i ş gören sayısında %25 lere varan azaltmalara gitmişlerdir. Gelişmi ş ülkeler, 25 yıl önce üretilen bir ürün için harcanan çabanın aynı miktarını, hammaddenin ve işçiliğ in ise daha azını kullanarak üretim miktarlarını 2,5 katı kadar arttırmayı başarmışlardır. Bilgi tplumunu luş turan dinamiklerin rtaya çıkmasıyla birlikte eknmide hızlı bir değişim sürecine girilmi ş ve bu süreç geleneksel üretim faktörlerinin sıralamasında değişikliğe yl açmış tır. Sanayi eknmisinde yatırımların önemli kısmı makine, teçhizat, fabrika binası gibi unsurlara ayrılırken, günümüzde yatırımların önemli bir kısmı bilginin arttırılması veya insan sermayesine sahip lmak için yeterlilik ve uzmanlık geliştirmeye yönelik lmaktadır. Bilgi ve teknlji yeni yüzyılın anahtar kelimeleri larak karş ımıza çıkmaktadır. Yeni mdelin en az sermaye kadar önemli lan yeni üretim faktörü bilgidir. Teknlji ise bilginin vazgeçilmez bir parçasıdır. Yaşadığımız ça ğ bu nedenlerle bilgi çağ ı, tplumumuz bilgi tplumu, insanlar ise bilgi çalışanı larak nitelendirilmektedir. Böyle bir dönemde ise neredeyse işletme yönetimi eşittir bilgi yönetimi lmaktadır Plitikalar ve hizmet dağılımı hakkındaki bilgi, vatandaş lara, lbi gruplarına, kullanıcılara vs. daha direk ulaştırılabilir hale geldiğ inden devletler, kendi alanlarındaki bilgi üzerinde artık bir tekele sahip değillerdir. Vatandaş ların güvenini artırmak için devletler, faaliyetleri temelinde bilgilerini artırmak, bu ylu izlemek ve üretilen yeni bilgileri bir araya getirmek için uğraşmaktadır. Aynı zamanda, vatandaşlar giderek artan bir şekilde alışılmı ş plitikalara ve hizmet dağıtımına gereksinim duyuyrlar. Farklılaşmı ş gruplardan ve bireylerden, bu bilgileri elde etmek ve birleş tirmek devlet üzerinde yeni talepler luşturmaktadır. 2. BİLG İ NEDİR? Genellikle bilgi denildi inde kar ımıza veri ya da enfrmasyn tanımları çıkmaktadır. ğ ş Her ne kadar bilgi bu her iki kavramada çk yakın lsa da, tam larak bu tanımlarla

3 örtüş memektedir. Bundan dlayı bu üç kavramında birbirlerinin yerine kullanılması ile kurumlar gerçekte gereksinimleri lmayan ya da isteklerine uygun düş meyen teknlji çalışmalarına büyük paralar harcamak zrunda kalmıştır. Kamusal baş arı ya da başarısızlık genelde bu üç kavramdan hangisine gereksinim duyduğ unuzu bilmeye, hangisine sahip lduğunuza ve her biri ile neler yapıp yapamadığınıza bağ lıdır. Bu üç kavramın ne anlama geldiğini tam larak anlamak ve bir tanesinden diğ erine nasıl geçeceğinizi bilmek bilgi işini baş arıyla yürütmek açısından zrunludur. Bu nedenle bu üç terimin ve verinin enfrmasyna, enfrmasynun da bilgiye dönüş mesinde rl ynayan faktörlerin kısa bir karşılaştırmasını yapmak faydalı lacaktır Veri Veri kavramı laylar hakkındaki birbirinden ayrı, nesnel gerçekleri ifade eder. Kurumlar açısından verinin en güzel tanımı; yapılan işlemlerin belli biçimlerde tutulmuş kayıtları dır. Mdern kuruluşlar genellikle verileri bir çeş it teknlji sisteminde deplarlar. Finans, muhasebe, pazarlama gibi departmanlar verileri sisteme girerler. Yakın zamana kadar sisteme girilen veriler merkezi enfrmasyn sistemleri departmanlarınca yönetiliyr ve yönetimden ya da kurumun diğer bölümlerinden verilerle ilgili bir istek geldiğ inde bu departman yanıt veriyrdu. Yeni eğilim ise verilerin daha az merkezileş tirilmesi ve çalışanların masalarındaki bilgisayarlarla istedikleri verilere eriş ebilmesi yönünde; ancak verinin ne lduğu, nasıl deplandığı ve kullanıldığı knularında bir değişiklik yktur. Niteliksel açıdan kurumlar veri yönetimi iş ini maliyet, hız ve kapasite cinsinden değ erlendirirler. Bir veriyi bulmak ne kadar maliyet getirmektedir? Veriye ne kadar sürede kullanılabilir hale getirebiliriz? Kullanmı ş lduğ umuz sistemin veri saklama kapasitesi ne kadardır? Niteliksel ölçümler ise zaman, uygunluk ve anlamlılıktır. Gereksinim duyulduğunda verilere ulaşabiliyr muyuz? Ulaştığımız veri acaba dğ ru verimi? Aldığımız veri bizim için bir anlam ifade ediyr mu? 2.2 Enfrmasyn Bu knuda çalışmalar yapmı ş pek çk araş tırmacı, enfrmasyn lgusunu; genellikle belge şeklinde ya da görsel veya işitsel bir mesaj larak tanımlar. Her mesajda lduğ u gibi burada da bir gönderici, bir de alıcı vardır. Enfrmasynun amacı alıcının bir knudaki düşüncelerini değiştirmek, değerlendirmesi ya da davranış ı üzerinde bir etki yaratmaktır. Enfrmasyn alıcısını biçimlendirmek zrundadır; bakı ş açısında ya da anlayış ında bir fark yaratmalıdır. Yani başka bir deyişle enfrmasyn; fark yaratan veridir denebilir. Daha kesin bir şekilde ifade etmek gerekirse, aldığ ı mesajın gerçekten bir enfrmasyn niteliği taşıyıp taşımadığ ına, yani kendisini yeniden biçimlendirip biçimlendiremeyeceğine karar verecek lan gönderici değil alıcıdır. Birbirinden dağ ınık ifadelerden luş an bir mem nu kaleme alan tarafından bir enfrmasyn larak görülebilir ama bunun alıcı tarafında hiçbir değeri yktur. Enfrmasyn kurumlar içerisinde sert ve yumuşak iletişim ağları aracılığ ıyla iletilir. Sert iletişim ağı, gözle görülür, başı ve snu belli bir altyapıya sahiptir. Kabllar, taş ıma araçları, uydu alıcıları, psta kutuları, ve adresler bu iletişim ağ ına örnek larak verilebilir. Yumuşak iletişim ağı ise daha az resmi ve daha az gözle görülür bir nitelik taş ır. Kendiliğ inde yürür. Birisinin size bir nt veya bilginize yazılı bir ftkpi vermesi bu iletişim ağı ile haberleşmeye örnek larak verilebilir.

4 Verilerden farklı larak enfrmasynun bir anlamı vardır; yani iliş kilere ve amaca sahiptirler. Yalnızca alıcıyı biçimlendirme ptansiyeline sahip kalmayıp kendisinin de bir biçimi vardır. Bir amaca yönelik larak rganize edilmiş tir. Üreticisinin na anlam kattığında veri, enfrmasyna dönüşür. Bir başka deyişle; verilere çeşitli yllarla değ er ekleyerek nları enfrmasyna dönüştürürüz Bilgi Bilgi enfrmasyndan farklı ve ndan daha karmaş ık bir lguyu ifade etmektedir. Bilgi, örtülü ve açık bilgi larak adlandırılan iki temel türe ayrılarak nitelendirilmektedir. Bilgi türlerinin etkileşimiyle gerçekleşen bilgi dönüş ümleri bilginin yaratılmasını sağ lamaktadır. Bilgiyi rekabet avantajını belirleyen kritik faktörlerden biri, bilgi yönetimini ise bir yönetim felsefesi ve -işletme açısından- kapsamlı bir iş letme süreci larak değ erlendirmek gerekmektedir. Bilgi yönetimi süreci -genel larak- bilgi eksikliğinin belirlenmesi, bilgi geliştirme/satın alma, bilgi paylaş ımı ve bilginin değerlendirilmesi basamaklarını içermektedir. Bilgi yönetiminde bütün iş letmeler için geçerli labilecek bazı temel süreçlerin varlığından söz edilebilir. Ancak her iş letmenin kendi açısından anlamlı ve perasynel larak geçerli lan daha spesifik bir bilgi tanımlamasını geliştirmesi, rganizasynun bilme ve öğrenme süreçlerinin sağ lıklı yürütülebilmesi açısından zrunludur. Bilginin ne anlama geldiği knusunda şu nktalarda görü ş birliği vardır: Bilgi, günümüz işletmeleri için öncelikli bir rekabet unsurudur. Bilgi, geleneksel lmayan, görünmeyen bir varlıktır. Bilginin geliştirilmesi, dönüştürülmesi ve değ erlenmesi.entelektüel sermaye yönetiminin temelini luşturur. Bilgi yalın veya basit lamaz. Çeşitli unsurların birbiriyle karışmasından luş ur. Belli bir biçime sahip lmakla birlikte aynı zamanda esnektir. Sezgiler işin içine girdiğ inden na sözcüklerle sahip lmak veya mantık terimleri kullanarak nu tümüyle anlamak zrdur. Bilgi insanların içindedir, insanın karmaşık ve önceden kestirilemez dğ asının bir parçasıdır. Geleneksel larak varlıklarının tanımlanabilir ldukları düş ünülür ama bilgi varlıklarını bu şekilde düşünüp aramak çk daha zrdur. Nasıl enfrmasyn verilerden dğuyrsa, bilgide enfrmasyndan dğar. Eğ er enfrmasynun bilgiye dönüşmesi isteniyrsa bu işi insanların yapması gerekir. 3. KAMUSAL BİLGİ Kurumsal bilgi kullanımı, geçen 40 yıl byunca önemli bir araştırma alanı lmuş tur. Devlet kuruluşları,kamuyla etkili bir şekilde iletişim kurmak için, bilgiyi biriktirmeli, iş lemden geçirmeli ve kullanmalıdırlar. Genellikle bilgi kullanımı ve kuruluşlarda iş lemden geçirme 3 süreçte kategrize edilir; Anlam çıkarma süreci byunca, kurumsal temsilciler, kurum için önemli lan alanlardaki çevresel değiş iklikleri bulmak ve anlamak için, çevreden bilgi aktarımı yaparlar. Bilgi aktarımı, kurumsal aktörler ve nların bağ lantılarını açık hale getirir, karşılık larak düşüncelerine ve davranış larına yeni bilgiler katmaları için bireylere yardımlar sağ lar. Sn larak ; kurumsal aktörler, kurum tarafından gönderilen ve

5 analiz edilen bilgiyi harekete geçirmek için karar almayı kullanırlar. Bu karar verme, tek seferlik kavramlarda veya bürkrasilerin daha rutin süreçlerinde gösterilebilir. Kurumsal bilgi terisinde, bilgiyi, kurumsal larak yayılmı ş yeni bilginin luşumundaki bir faktör larak değil de, kurumlara bir giri ş larak vurgulanmış tır. Ancak, bu kurum merkezli bilgi görüşüne ait bazı dikkate değ er istisnalar vardır. Örneğin ; bilginin rtaya çıkarılması alanında, Wenger, kurum dış ındaki prfesynel ve ssyal şebekelerin önemini, biliş imin ve bilginin anahtar kaynakları larak tanımlar. Allisn ve Zelikv, birimler arası plitikaların ve bilgi ayıklamasının rlünü, bilgi analizindeki ve idari plitikalarla ve eylemlerle ilgili karar almadaki önemli faktörler larak tanımlamaktadırlar. Böyle bir çevrede, devlet şirketleri işbirliğ i yapmayı seçebilirler ya da kaynaklar ve güç için rekabet edebilirler. Aynı ş ekilde, kamu yönetimi biçimi, kurum merkezli bir mdelden uzaklaş ıp, kamu prblemlerini çözmede işbirliği yapmaya teşebbüs eden birim şebekelerini ve kuruluş larını vurgulayan bir mdelde yaklaşmaya başlamıştır. Bu araş tırma sırası erken aşamalarında lmasına rağmen,çözüm için çözüm çeşitlilikleri tanımlanmıştır. Sn larak, kamu plitikası araştırması, devlet kurumlarının ve kamu görüş ünün belli prblemlere nasıl açık ifade ve cevap vereceğ ini belirlemede prblem tanımının önemini vurgular. Özellikle, prblemin nedenselliğinin, sıklığının, ş iddetinin, belirli ssyal gruplar üzerinde lan ptansiyel etkisinin ve önerilen çözümlerin farklılaş an yrumları bu knu içinde irdelenir. Prblemi tanımlamada, plitik larak seçilen görevlilerin rlü bu açıdan özellikle önemlidir Kamusal Bilgi Yönetiminde Atılması Gereken Adımlar Gelişmi ş bir rganizasyn, kendinden daha az gelişmi ş bir baş ka rganizasyna göre yeniliklere daha açık, değiş imi kabul eden ve yeni taleplerin üstesinden gelebilen bir yönetim yapısına sahiptir. Kamusal geliş imini sürdürmek isteyen bir rganizasynda bilgi yönetimi yaklaş ımına göre yeniden yapılanma sürecine girilmesi için öncelikle bir takım ilkelerin benimsenmesi gerekmektedir. Söz knusu ilkeleri Kalseth ve Cumming ş u şekilde sıralamaktadır: Tamamen bilgi yönetimi işi ile uğraşacak bir yönetim ekibine sahip lmak Kamusal değişim yeteneğine sahip lmak ve buna her an hazır lmak Daha iyi ve en iyi hedeflere ulaşmak için istekli lmak Persnelle sürekli birlikte lmak ve beraber hareket etmek Bilgi yönetimi uygulaması başından snuna kadar kendini luş turan bütün unsurların srunsuz çalışmasını ve birbirine zincirleme bağ lı bütüncül bir sistemdir. Organizasynlarda uygulanacak lan bilgi yönetimi sistemi, atılan adımlar ve bu adımların içerdiği unsurların birinin veya birkaçının ykluğ unu hissettirecek, sistemin aksak işlemesine ya da çalışmamasına neden lacaktır. Bu kşullar göz önüne alındığ ında bir bilgi yönetimi uygulamasında bulunması gereken nitelikler ve atılması gereken adımlar ş u şekilde özetlenebilir: Öncelikle prgramın gerekliliğini rganizasynda çalış an bütün persneli inandırmak, tasarlanan prgramı bütün yönleriyle uygulamak Organizasynun bütün bölümlerini incelemek, bölümlerde yapılan iş leri belirlemek ve i ş akı ş sisteminin tespitini yapmak

6 Organizasynda kullanılan i ş akı ş sistemleri, bilgi üretimi ve kullanımı knularında yaşanan aksaklıkları belirlemek Üretilen bilginin ne kadarının kaydedilmeden kayblduğu, iletilemediğ i veya işlevini yitirdiğini tespit ederek, durumun kuruma maliyetini hesaplamak Yapılan durum ve maliyet hesaplarına göre bilgi yönetiminden beklentilerin neler lduğunu rtaya kymak ve bu dğrultuda yapılan iş lemleri kamusal kârı en etkin biçimde destekleyecek şekilde yeniden tasarlamak Organizasynda yapılan her çalış manın kayda geçirilmesini, bu kayıtların srumlularına en hızlı ve eknmik yldan ulaştırılmasını sağlamak Bilginin rganizasyn içinde bir döngü biçiminde dlaşımını ve her dlaş ımda kendini yenilemesini sağlamak Bilgi yönetimi uygulamasının kısa ve uzun vadede rganizasyna ne kadar getirisinin lacağını tespit etmek ve çıkan değerleri çalışanlara iletmek Bilgi yönetiminin ne lduğunu, kamusal işlevini ve kiş isel srumlulukları gösteren bir el kitabı hazırlamak Tasarlanan sistemin kalıcı lmasını, yeniliklerin uygulanmasını ve çalış anları teşvik edici rekabetçi rtamın luşmasını sağlamak Günümüzde küresel rekabet ve yeni buluşlar, i ş dünyasının şeklini değiştirmi ş, bütün kuruluşların üzerinde önemli bir baskı luşturmuş tur. Bilgi yönetiminden elde edilebilecek uzun vadeli rekabet avantajını sağlamak bize, iç ve dı ş bilgi kaynaklarına etkili bir biçimde erişmemiz gerektiğini göstermiştir. Kamusal bilginin denetimini sağ lama amacıyla rtaya atılan bilgi yönetimi, yönetim biliminden türemi ş ve ticari işletmeler üzerinde baş arılı snuçlar vermiştir. 4. KURUMLARIN BİLG İ YÖNETİM İ İLE ŞEKİL DEĞİŞTİRMESİ Yapay bellek terilerini aşan ilk bilgi yönetimi knferansı, 21. Yüzyıla Dğ ru Bilgi Varlıklarının Yönetimi, 1987 yılında, Purdue üniversitesinde, DEC ve Technlgy Transfer Sciety işbirliği ile gerçekleş tirildi. Steelcase Nrth America ve EDS tarafindan yönetilen Bilgi Üretkenliğ i tplantısı nisan 1992 tarihinde; Industrial Research Instititute (IRI) un hazırladığı ve McKinsey and Cmpany nin deneyimlerini sunduğ u tplanti ise ekim 1992 tarihinde gerçekleş tirildi yilinda Bilgi Birikiminin Getirileri Strategic Leadership Frum ve Ernst & Yung rtak çalişmasi ile tartiş maya açildi. Bu yıl aynı knuları içeren birçk tplantı gerçekleş tirildi. Tüm bu tplantılarda saptanan bulgular şöyle sıralanabilir: Bilgi yönetimi hareketi gün geçtikçe hızlanıyr. Öğrenen kurumlar, bilgi varlıkları, kurum bilinci, larak adlandırılan tüm çalış malar tek hedefte birleşiyr: kurum içindeki bilgi, krunmaz, değerlendirilmez ve geliş tirilmezse kurum yk lmaya mahkumdur. Kamu yöneticileri, özel sermaye veya eğ itim sektörü söz knusu srunları ele alıyr ve çözümler üretmeye çalışıyrlar. Bilginin bir değeri vardır ve bu değerin mutlaka ölçülmesi gerekir. Bilgi kurumlar için bir zenginliktir; ölçülmesi değ erini rtaya çıkarır. Halen kullanılmakta lan araçlar, bu zenginliği gösterememektedir. Kurumlar değ erlerini yeniden tanımlamalı ve vazgeçilemez sermayeleri lan insana yapılacak yatırıma inanmalıdırlar.

7 Ortak araştırmalar yürütülmeli. Hizmet sektörü, dünya eknmisinde büyüyen bir önem kazanıyr. Ancak, hizmet sektörü için yapılan araştırmalar ve ayrılan teşvikler yetersiz. Özel ş irketler, kendilerine özgü araştırmaları, yalnızca rekabete karş ı kyabilmek amacı ile yapmaktalar. Hizmet sektörünün geleceğini sağlamlaştırmak için rtak araştırmalar yürütülmelidir. Hiyerarşi alışkanlığı tekrar gözden geçirilmeli. Hiyerarşi alışkanlığı bir gecede yk edilemeyeceğ inden, kurumlarda tepeden başlatılan klasik yönetim sistemi sürdürülmekte. Bu nedenle, hizmetin gerçekleş mesini sağlayan kişiler, yönetimde söz sahibi lamamaktadırlar. Değişim hızlandırılmalı. Dün teri lan görülen herş ey, bugün kurumların gelecekte var lmaları için lmazsa lmaz özellikler larak karşımıza çıkmakta. Liderler, disiplinler arası etkileş imi algılamaya çalışıyrlar. Knunun karmaşıklığı, çözümlerin paylaş ımını ve güçlendirilmesini gerektiriyr. Uygulamalar kuruma göre değişir. Her kurumun kendine özgü kültürü lduğ undan, uygulama prjeleri kuruma göre değişiklik gösterecektir. Kurumdaki görevler alışılmışın dışında adlandırılabilir. Yönetim mimarisi sınırlayıcı lmamalıdır. Kurumdaki değişkenleri belirlemek ve birbirine bağ lamak için referans alınacak bir çerçeve gereklidir. Kurulacak yapı, kurum kültürünü luşturan elemanların tartış ılmasına ve bütünleş tirilmesine neden lmalı. Süreçlerin tanımı, yeni lanaklara fırsat verecek esnekliği ve dinamikliği içermeli. Teknlji, bilgi yönetimini uygulayan kurumların vazgeçilmez parçasıdır. Değişik hedefleri lan kurumlar işbirliği yapıyrlar. Geliş melerin snucunda rtaya çıkan yapılar, karlı büyüme hedefi ile şekillendiriliyr. Kuruluş un bütünü, parçalarından daha değerlidir. Bu nedenle, bütünün tanımına ve parçaların birleş tirilmesine daklaşılmalı. Bilgi birikimi rastlantılara bırakılmadan yönetilmeli. Sistemler tamamlanmamı ş lsa bile, biraz etki ve denetim denetimsizlikten daha sağ lıklıdır. Bilgi yönetiminden en fazla yararı elde etmek için, yönetimi, hem ilim hem de sanat larak algılamalıdır. 5. KAMU SEKTÖRÜNDE KARŞILAŞILABİLECEK ZORLUKLAR Demgrafik Zrluklar ; Kamu sektöründe, gelecek be ş n yıl içerisinde nispeten daha büyük sayıda çalışanın emekli lacağ ını beklenmektedir. Bunun kurumlarda genç ve nitelikli persnel istihdam etme ihtiyacını dğuracağı kesindir. Bu işe yerleş tirmede seçicilik ve ücret tatminini her devlet kurumunda önemli hale getirecektir.örneğ in; Danimarka kamu sektöründe sözleşmeye dayalı larak görev yapan kamu çalış anlarının sayısı arttırırken, sürekli larak görev yapacak çalışanlarının sayısı gittikçe azaltmış tır. Bireysel nitelikleri takdir etmeyi mümkün kılan, bireysel ödemeye dayanan yeni bir ücret sistemi başlatılmış tır.

8 Fakat bu durumun rtaya çıkardığı bazı prblemler de yk değ ildir. Kurumsal hafızayı luş turan ve emeklilik tarihine gelene kadar en az 30 yıllık bir deneyime sahip lan persnelin ayrılması ile dğacak lan bilgi kaybının nasıl bertaraf edileceğ i önemli bir knudur. Bu knuda da devreye bilgi yönetiminin öneminin gireceğ i açıktır. Bu durum bilgi kaybını telafi etmek için prfesynel bilgi yönetimi sistemlerinin devreye girmesini gerektirecektir. Devlet tekellerinin fiili bzulması ; Devletlerin triteleri çğ unlukla üretimin ve bilginin tekeline dayanmış tır. Sn yıllarda, özellikle altyapı ve kamu hizmet sektörlerinde bir çk kamu mnplü rekabete açılmış tır. Ancak, tüm dünyadaki artan rekabetle birlikte, tekelin en önemli bzulması fiili lacaktır. Nnaka ya göre, kamu yönetimi alanındaki tek yararlı bilgi, resmi ve sistematik zr ölçülebilir verilerin, bir sisteme bağlanmı ş prsedürler halinde, evrensel ilkelerde lmasıdır. 6. BİLG İ EKONOMİSİNE GEÇİŞ Sn yıllarda meydana gelen değiş iklikler snucunda rtaya çıkan yeni fırsatlardan ve büyüme lanaklarından daha fazla yararlanmak hemen hemen her rganizasyn için rtak bir amaç haline gelmiştir. Bu dğ rultuda snuç alabilmek için de her geçen gün daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüzde bilgiyi üretmek, elde tutmak, paylaş mak ve kullanmak için geliştirilmi ş tümüyle radikal yani bilinenleri kökten değiş tiren yeni yllar rtaya çıkmaktadır. Bunlar rganizasynların yapı ve işleyişleri, i ş yapma biçimleri müşterilerine yaklaşım tarzları üzerinde sn derece önemli dönüşümlere neden lmaktadır. Bu gerçekleri görerek, bilgi eknmisi ve bilgi yönetimi knusunda adımlar atan şirketlerin rekabet üstünlüğü yakaladıkları tartış ılmaz bir gerçektir. Bilgiyi etkili kullanan ş irketlerin sadece finansal tabllarının incelenmesi bile, bilgi yönetiminin ne kadar önemli lduğu açıkça görülmektedir. Özetle, eknmi her geçen gün daha fazla bilgiye dayalı eknmi lmaktadır. Eknmik güç bilgiye sahip lanın elinde tplanmakta, maddi kaynaklar ve emek artık eknmik gücün ana kaynağı lma özelliklerini kaybetmeye başlamaktadır. Dğ al kaynaklara, hammaddelere, ucuz iş gücüne ya da büyük tesislere sahip lmak artık rekabetçi bir üstünlük sağ lamamaktadır. Bu nedenle, 20. yüzyılın endüstriyel eknmisinin başarısını sağ layan kuralların ve uygulamaların tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Yeni eknmi yaklaşımında patent ve knw-hw gibi kaynaklar diğ er eknmik kaynaklara göre daha önemli hale gelmiştir Bilgi Eknmisinin Özellikleri Bilgi eknmisinin kşulları içinde yaşamak, çalış mak ve kazanmak için bu eknmik yapı ve işleyiş inin özelliklerini tam larak anlayabilmek çk önemlidir. Bilgi dayalı yeni eknmi anlayışı, geleneksel yaklaşımdan önemli farklılıklar gösterir. Bilgi eknmisinde, kıtlık üzerine kurulu eknmi yaklaş ımı yerini blluk anlayışına bırakmaktadır. Bir rganizasynun çalışmasında, hayatını devam ettirmesinde ve baş arılı lmasında, kurulu ş yerinin geleneksel önemi değ erini kaybetmektedir. Yeni teknlji imkanları ile sanal piyasalar hatta sanal rganizasynlar kurulabilmektedir.

9 Yasaların, vergilerin, gümrüklerin yeniden yrumlanıp, uygulamaya knması gereklidir. Bilgi, talebin en yüksek lduğu yerlere klaylıkla sızabilmektedir. Ürün ve hizmetlerin fiyatlandırılması ve değ er kazanması büyük ölçüde içeriklerine ve ihtiyaçları karşılama derecesine bağlıdır. İnsan yetkinlikleri bilgiye dayalı rganizasynlarda değ eri yüksek lan temel bir unsurdur. Bilgi eknmisinin yukarıda bahsedilen özellikleri, geleneksel eknminin niteliklerinden çk farklı lduğundan eknmi plitikalarını belirleyenler yeni bir düş ünce tarzına ve yeni yaklaşımlara ihtiyaç duymaktadırlar. Bu dönüş ümü yapmak, liderlik, kararlılık ve risk alma özelliklerini taş ımayı gerektirmektedir. Kurumların öncelikle cesur, kararlı, ilham veren ve dönüş ümcü liderlere ihtiyaç vardır. Mevcut geleneksel kamusal yapılarda bulunan tutucu, engelleyici ve çk yava ş değişen yaklaş ımlardan ve uygulamalardan kurtulmak gerekir. SONUÇ Bilgi denetimi henüz başlangıç aşamasındadır ve sürekli gelişim halindedir.bir iş i gerçekleştirmek için insanların bilgiyi-ilişkileri, zihinsel biçimleri, zeka ve düş ünceyi nasıl kullandıkları knusunda tam bir anlayışa sahip değiliz. Ne biliş sel yeteneklerin etkili bir biçimde bir bireyden diğerine nasıl aktarıldığ ını ne de kavramsal ve zumni bilginin rganizasyn içerisinde özel mülklerden yapısal akıllı sermayeye nasıl aktarıldığ ını anlamaktayız. Teknljiye dayanan Bilgi yönetimi araçları sınırlıdır ve gelişmemiştir.fakat hızlı bir geliş im içerisindedir. Bununla beraber, varlan bilgi yönetimi uygulamaları, yaklaşımları, metdları ve araçları kullanışlı ve değerlidir ve geliştirilmiş etkiden yararlanmak için rganizasynların ilerlemesine yardım etmektedirler.yeni ilerlemeler, bilgi yönetimi uygulamalarının yürütümünü daha etkili ve dak nktası haline getirmiştir.bu gelişmelerin devam etmesi umulmaktadır. Mdern tplumlarda, IT ye dayanan araçları içeren bilgi yönetimi metdları tarafından desteklenen bilgi yönetimi uygulama başvuruları,tplumsal hedeflerin başarılı bir ş ekilde takibi açısından önem kazanmıştır.çğ u devlette ve bölgede bulunan kamu yönetimleri, iyi belirtilmi ş amaçlara ulaşmak için yaklaşımlar uygulamaya başlamış tır ve bu trend,tecrübe arttıkça ve değerli bilgi yönetimi başvurularının yeni anlayışları paylaş ıldıkça artmaktadır.bilgi yönetimi hakkında yeni bir fikir rtaya çıkmış tır: Bilgi yönetimi kendi ptansiyeline ulaştığı için bilgi yönetimi uygulamaları geni ş ve kapsamlı lmalıdır-her ajans,her şube ve her birey,bilgi yönetimi düşüncelerini kendi günlük i ş hayatlarının içine almalıdır-ancak önemli lan küçük,hedefi lan açık amaçlardan başlamaktır. Tplumlar,davranışları kiş isel bilgi ya da sistemlere,prsedürlere,tekniklere ve bilgisayara dayanan sistemlere saplı akıllı sermayeler tarafından belirlenen kiş ileri içermektedir.bilgiyle ilişkili kiş iler,bilgi üreticileri(kaynaklar),bilgi sahipleri,bilgi aktaran ajanlar,bilgi ve haber dağ ıtıcıları ve bilgi tüketicileridir.özellikle, kamu yönetiminin desteğ iyle ve kendi içerisinde kapsamlı bilgi yönetimine ihtiyacı önemlidir.kamu yönetiminin iş levini daha etkili yapmak için bilgi yönetim merkezi bir rl ynamaktadır. Daha da önemlisi,tplumsal amaçları destekleyen kamu yönetimleri tarafından yönetilen kavramsal bilgi yönetimi geni ş yararlar sağlamaktadır.bu yararlar,vatandaş larını ve kuruluşlarını daha çk çalıştırarak vatandaş lar için hayat standardının artmasıyla tplumun zenginleşmesine ve yaşama kabiliyetini arttırmasına yl açar.

10 Kesin lan tek şeyin belirsizlik lduğu bir eknmide, sürekli rekabet üstünlüğ ünün tek güvenilir kaynağı bilgidir. Piyasalar değiştiğinde, teknljiler çğaldığ ında, rakipler fazlalaştığında ve ürünler neredeyse bir gecede eskidiğinde, baş arılı lmayı beceren kurumlar istikrarlı bir biçimde yeni bilgi yaratan, bu bilgiyi kurumun her yerine geniş ölçüde yayan ve yeni teknljilerde ve ürünlerde hızla kullanan kurumlardır. Bu faaliyetler, tek işi sürekli yenilik yapmak lan bilgi yaratan kurumların niteliğ ini rtaya kyar. Bilgiyi yaratmak, yaymak ve sürekli üretilebileceği bir rtam luşturmak çağımız iş letmeleri için bir stratejiden çk gerekliliktir. Türkiye de kamu kurumlarına bakıldığında teknljiye yatırım yapıldığ ı açıkça görülmektedir. Ancak, diğer taraftan hiyerarş ik yapıdaki kamu kurumlarının bilgi teknljisi araçlarını kaynak larak kabul ettiği, buna karşın bilginin üretildiğ i ve hizmete sunulduğu süreçleri dikkate almama eğiliminde lduğ u gözlenmektedir. Bilgi Yönetiminin vazgeçilmez unsuru larak kabul edilen bilgi paylaş ımı ise örgüt kültürü ile yakından ilgilidir. Kamu kurumlarında uzun yıllardan bu yana uygulanmakta lan geleneksel yönetim anlayışı ve bunun dğal bir snucu lan biçimsel iletiş im uygulamaları, bilgi paylaşımının önünde en önemli engeldir. Oysa örgütsel bilgi akış ının etkin lması, birimler arasında e ş güdüm ve işbirliği sağlayan ve etkileşimli bir iliş kiyi gerektiren bir yönetim yapısı ile lasıdır. Geleneksel yönetim anlayış ının snucu larak kamu kurumları değişime uyum sağlamakta zrlanmaktadırlar. Bu çerçevede amaç ve hedeflerle kurum plitikalarının değişen kş ullara göre tanımlanarak belirli aralıklarla ya da gerek görüldüğ ünce gözden geçirilmesi ve kurum yapılarının yeniden tasarlanması önemlidir. KAYNAKÇA: Allisn, G., Zelikw, P. Essence f Decisin. (1999). 2nd New Yrk: Addisn, Welsey, Lngman. Bldgd, J.M., Salisbury, W.D. Understanding the influence f rganizatinal change strategies n infrmatin technlgy and knwledge management strategies Decisin Supprt Systems Davenprt, T. H., Prusak, L. İş Dünyasında Bilgi Yönetimi Rta Yayınları, Şubat 2001 Drucker, P.F. Fırtınalı Dönemlerde Yönetim İstanbul : İnkılâp Kitabevi, 1998 Hasan, H., Lampitsi, S. Executive Access t Infrmatin Systems in Australian Public Organizatins Jurnal f Strategic Infrmatin Systems 1995, 4 (3), İ nce, N. Kamu Kurumları ve Bilgi Yönetimi İnce, N. Kamu Kurumlarında Bilgi Yönetimi Yayınlanmamı ş Dktra Tezi Kalseth, K., Sarah C. Knwledge management: Develpment strategy r business strategy?, Infrmatin Develpment (3):

11 Kickert, J.M. Public management f hybrid rganizatins: gvernance f quasi-autnmus executive agencies Internatinal Public Management Jurnal 4 (2001) Michalpuls, N., Psychgis, A. Knwledge Management and Public Organizatins: Hw Well Des the Cat Fit? The Case f Greece Third Eurpean Cnference n Organizatinal Knwledge, Learning and Capabilities Nnaka, I. The Knwledge-Creating Cmpany. Harvard Business Review (6), Nnaka, I. Bilgi yaratan ş irket, Bilgi Yönetimi içinde (29-50). Ankara: Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası. Nnaka, I., Takeuchi, H. The Knwledge Creating Cmpany. OUP, New Yrk Odabaş, H. "Kurumsal Bilgi Yönetimi" Türk Kütüphanecilði 17, 4 (2003), OECD Knwledge Management: Learning by Cmparing Experiences frm Private Firms & Public Organizatins Summery Recrd f the High Level Frum held in Cpenhagen, 8,9 Feb Wenger, E. Cmmunities f Practice: Learning, Meaning and Identity. New Yrk: Cambridge University Press Wing, K. Applicatin f Knwledge Management in Public Administratin Public Administratrs f the City f Taipei, Taiwan, ROC. 2000