Yönetim Süreçleri. Planlama Örgütleme Emir verme Eşgüdümleme Kontrol etme

Transkript

1 YÖNETİM SÜREÇLERİ

2 Yönetim Süreçleri Planlama Örgütleme Emir verme Eşgüdümleme Kontrol etme Henry Fayol, yönetim süreçlerini bilimsel biçimde sınıflandıran il yönetim bilimcidir.

3 Luther Gulick (POSDCoRB) Planning - Planlama Organizing Örgütleme Staffing Kadrolama Directing - Yöneltme Coordinating - Eşgüdümleme Reporting - Raporlama Budgeting - Bütçeleme Yönetimin işlevlerini bu şekilde ayrıntılandırmıştır.

4 Yönetim Süreçleri Karar Planlama Örgütleme İletişim Koordinasyon Etki Değerlendirme Gregg ise, yönetim sürecini yedi eylemden oluşan bir bütün olarak tanımlamıştır. Bu sınıflamanın diğer unsurları da kapsadığı ileri sürülebilir.

5 Karar, yönetimin kalbidir. 1. Karar Karar süreci, örgütte değişiklik yapmak, bir çatışmayı önlemek ya da çözme ve örgüt üyelerini etkilemek amaçları ile kullanılır (Bursalıoğlu, 2002, 79).

6 Bir yönetici okulda ne tür kararlar verir?

7 Karar verme sürecinin aşamaları (Bursalıoğlu, 2002, 85-89): Problemin anlaşılması Probleme ilişkin bilginin toplanması Toplanan bilgilerin çözümlenmesi ve yorumlanması Seçeneklerin değerlendirilmesi En iyi seçeneğin bulunması Uygulama Değerlendirme

8 2. Planlama

9 Planlama (Bursalıoğlu, 2002, 97). Uygulamadan önce düşünmeyi öngören bir zihinsel süreçtir. Önceden belirlenmiş amaçlara rasyonel bir yaklaşım ve bunların gerçekleştirilmesine hazırlık aşamasıdır. Geleceğe ilişkin kararsızlığı azaltır ya da tümünü ortadan kaldırır, dikkat,n amaçlar üzerinde odaklanmasını sağlar, ekonomik işletmeye yol açar ve kontrolü kolaylaştırır.

10 Planlamanın İlkeleri (Başaran ve Çınkır, 2012, 290): 1) Amaca yönelik olma 2) Bütünlük 3) Ölçülebilirlik 4) Geliştirilebilirlik 5) Güvenirlik 6) Tutumluluk 7) Yalınlık

11 Planlama sürecinde yanıtlanması gereken sorular (Aydın, 2007); Başarılması gereken nedir? Nasıl başarılacaktır? Ne zaman? Ne kadar süre? Kim tarafından? Nasıl? Gerekli kaynaklar nereden sağlanacak?

12 Eğitim Planlaması (Aydın, 2007): Eğitim planlaması, rasyonel ve düzenli çözümleme tekniğinin eğitim sürecine, eğitimi öğrencilerin ve toplumun gereksinimlerini karşılamada ve amaçlarını gerçekleştirmede daha etkili ve verimli kılmak amacıyla uygulanmasıdır.

13 Eğitim planlaması şu özelliklere sahip olmalıdır (Aydın, 2007): Eğitim Planları; 1. Kısa (1-2 yıl), orta (4-5 yıl) ve uzun (10-15 yıl) vadeyi kapsamalıdır. 2. Toplumsal ve ekonomik kalkınma planları ile bütünleştirilmelidir. 3. Eğitim sistemini bir bütün olarak ele almalı ve kapsamalıdır. 4. Eğitim alanındaki gelişmelerin nicel ve nitel boyutları bütüncül bir yaklaşımla ele alınmalıdır. 5. Eğitim yönetiminin ayrılmaz br parçası olmalıdır.

14 3. Örgütleme Örgüt: iş ve işlev bölümü yaparak bir yetke sıradizini içinde ortak amaçları gerçekleştirebilmek için bir araya gelmiş insanların etkinliklerinin eşgüdümlenmesidir. Örgütleme: örgütün amaçlarını gerçekleştirmek için örgütsel yapı değişmelerini uygulamak, örgütsel yapıyı kurmak, iç güçleri birleştirmek ve bütünleştirmektir. Yeniden yapılandırma: örgütün yapısını yeni koşullara uyarlamayı amaçlayan stratejik yenileştirme girişimidir (Başaran ve Çınkır, 2012, 305).

15 Örgütleme süreci (Balcı ve Aydın, Bursalıoğlu, 2003, 81): 1) Yapıyı kurma. Örgütün amaçlarını gerçekleştirmesi için işlerin belirlenmesi, bölümlere ayrılması, önem sırasına göre önceliklendirilmesi, basamaklandırılması, her basamaktaki yetki ve sorumlulukların saptamasıdır. 2) Kadrolama. Örgütün amaçlarını gerçekleştirebilmesi için gereken görevleri yapacak uygun nitelik ve nicelikteki personelin görevlendirilmesidir. 3) Donatım. İşgörenlerin örgütün amaçlarını gerçekleştirmesini sağlayacak çalışma ortamının sağlanmasıdır.

16 Örgütleme Modelleri (Balcı ve Aydın, Bursalıoğlu, 2003, 81): 1) Dik (Kumanda-merkezi) örgütleme. Örgütün merkez yöneticilerinden örgütün diğer birimlerine giden tek emir zinciri vardır. Bu model merkezi yönetim anlayışını temsil eder. 2) Yatık örgütleme. Yerel yönetim anlayışını temsil eder. Taşra düzeyindeki örgütlerin karar verme ve emir konusunda daha çok özgürlüğe sahip olması söz konusudur.

17 4. İletişim Belirli duyguların, düşüncelerin, bilgilerin iki ya da daha çok kişi arasında paylaşılması, anlamların ortaklaştırılması sürecidir. Yönetsel işlevleri yerine getirmek için tüm bilgiler iletişim yolu ile toplanır ve iletişi yolu ile diğer insanlara yayılır (Balcı ve Aydın, 2003, 84).

18 İletişimin Öğeleri (Bursalıoğlu, 2002, 115): Amaç Verici Mesaj Kanal Alıcı Eylem Dönüt

19 İletişimin İşlevleri Bilgi taşır. İlişkilere aracılık eder. Etkileşime aracılık eder. İletişim kararları taşır. İletişim dönütleri taşır.

20 İletişim Türleri Kişilerarası iletişim Yönetsel iletişim Yazılı iletişim Sözlü iletişim Sözsüz iletişim

21 5. Etki-Etkileme Etki: Etki bir kişinin, başka bir kişinin ya da kümenin davranışını, değerlerini, duygularını, tutumlarını, inançlarını kısaca kişiyi ya da kümeyi değiştirme derecesini gösterir; erkten daha geniş bir kavramdır (Başaran, 2000, 122). Etkileme: Örgüt üyelerinin davranışlarının etkilenerek örgütsel amaçlara ulaşmalarının sağlanmasıdır (Balcı ve Aydın, 2003, 84).

22 Etkinin İç ve Dış Yolları (Bursalıoğlu, 2003, 120): Etkinin Dış Yolları: Yetki, enformasyon v hizmet içi eğitimdir. Etkinin İç Yolları: Bireysel gereksinmelerin karşılanması, karar sürecine katılma olanağı ve örgütün üyelere benimsetilmesidir.

23 Etkileme Örgüt üyelerinin davranışlarını yönlendirmede yaygın olan ancak başvurulması önerilmeyen etkileme yolu yetkinin kullanılması dır (Aydın, 2007, 165). Eğitim örgütleri formal yönü zayıf, informal yönü güçlü örgütler olmaları nedeniyle, yöneticinin rehberi anlayış gösterme boyutu olmalıdır (Bursalıoğlu, 2003, 121).

24 6. Eşgüdümleme Eşgüdümleme süreci, işbölümü ile birbirinden ayrılan insangücü kaynağını dikeyine ve yatayına tümleştirerek, örgütün amaçlarını gerçekleştirmeye güdüleme sürecidir (Başaran, 2000, 242). En iyi eşgüdüm, çalışanların örgütün amaçlarını başarmalarına katkılarını gördüklerinde sağlanır(aydın, 2007, 162).

25 Eşgüdümleme Yöntemleri (Başaran 2000, 126): Güdüleme Özendirme Gözdağı Ödül ve ceza Borçlandırma Yarışma İşe Sarma İşi Çekici Kılma

26 Eşgüdümleme Çeşitleri 1. Dikey Eşgüdümleme: Alttan üste, üstten alta doğru işleyen bir süreçtir. 2. Yatay Eşgüdümleme: Birimler, bölümler arası eşgüdümleme.

27 7. Değerlendirme Amacı;uygulamanın başarı derecesini tarafsız olarak belirleyebilmektir (Bursalıoğlu, 2002, 125). Amacı; örgütün etkililik derecesini artırmaktır. Değerlendirmede örgütün, gerçekleştirmeye çalıştığı amaçları ne derecede ve ne düzeyde gerçekleştirdiği belirlenmektedir (Aydın, 2007, 172). Değerlendirme, değerlendiren ile değerlendirilen arasındaki etkileşimdir (Bursalıoğlu, 2002, 125).

28 DEĞERLENDİRME Yönetim süreci olarak değerlendirme denildiği zaman akla denetim etkinlikleri gelmektedir. Denetim etkinlikleri genel olarak, örgütte yapılan etkinliklerin durumunun belirlenmesi olarak tanımlanabilir. Denetim, planlanan örgütsel hedeflerden sapmaları önlemek, örgütün işleyişini izlemek ve düzeltmek amacıyla yerine getirilen bir etkinliktir.

29 Denetleme Süreci Dört aşamadan oluşur (Başaran ve Çınkır, 2012, 325): Ölçünleme. Bir işin başarı derecesini belirleyecek standartların önceden belirlenmesidir. Ölçme. Ölçülecek nesnenin sayısal değerlerini ortaya koymaktır. Karşılaştırma. Ölçünleme ile belirlenen standartların ve ölçme sonucu arasındaki farkın karşılaştırılmasıdır. Düzeltme. Ölçün ve ölçme sonucundaki farkın önceden belirlenen amaca uygun biçimde ortadan kaldırılmasıdır.

30 Eğitimde Teftiş

31 Eğitimde Teftiş/Denetim (Aydın, 2005): Durum saptama Değerlendirme Geliştirme

32 TES de Müfettişler 1) Milli Eğitim Denetçileri (Eski Bakanlık Müfettişleri) 2) İl Eğitim Denetmenleri (Eski İlköğretim ve Eğitim Müfettişleri)

33 Müfettişlerin Görevleri İnceleme araştırma, Rehberlik ve yetiştiricilik, Denetim ve kontrol Soruşturma

34 Yararlanılan Kaynaklar Aydın, İ. (2005). Öğretimde Denetim. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Aydın, M. (2007). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınları Balcı, A., Aydın, İ. (2003). Anadolu Öğretmen Liseleri İçin Eğitim Yönetimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Başaran, İ. (2000). Yönetim. Ankara: Feryal Matbaası. Başaran, İ. ve Çınkır, Ş. (2012). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.