ARAÇ-GEREÇLERİN ÖĞRETİMDEKİ YERİ VE SEÇİMİ

Transkript

1 ARAÇ-GEREÇLERİN ÖĞRETİMDEKİ YERİ VE SEÇİMİ Bu derste... Daha etkili, başarılı, kalıcı öğretim için Eğitim Teknolojisi uygulamalarının amacını, Eğitim Teknolojisi ile ilgili MEB birimlerini, Öğretim araç-gereci ve öğretim materyali kavramlarının tanımını, Araç-gereç türlerini, Araç-gereç seçimini etkileyen faktörleri, Öğrenme kazanımı türüne göre seçilebilecek araç-gereç türlerini, Genel materyal hazırlama ilkelerini öğreneceğiz. Eğitim Sorunları ideal eğitim ve öğretim nasıl gerçekleştirilecek? daha çok öğrenciye, daha az zamanda, daha fazla bilgi nasıl öğretilir? öğrenimin daha verimli olmasını sağlayacak yeni öğretim teknik ve yöntemlerinin geliştirilmesi öğrenci ve öğretmenlerin gereksinim duydukları bilgileri, kendi kendilerine arayıp bulma ve kullanma yeteneği geliştirmeleri Büyük Ölçüde karşılanamamakta olan eğitim talepleri (sayı ve kalite yönünden) Kalabalık sınıflar,yetersiz öğretmenli okullar Bireysel ilgi ve yardımdan yoksun öğrenciler Çeşitli teknolojik imkânlara ve yeni öğretim ortamlarına rağmen geleneksel öğretme-öğrenme süreçlerini yaygın olarak kullanmak Özel eğitim sorunu olan milyonlarca gence gerekli fırsat ve imkânları sağlayamamak 1

2 Eğitim Sorunları Mâlî kaynak yetersizliği içinde bulunduğu halde, genel bütçe imkânlarıdışında değişik kaynaklardan yararlanamamak Yetersiz eğitim-öğretim tesisleri,araç ve gereçleri ile verimsiz, kalitesiz bir uygulama içinde bulunmak Yapay,subjektif öğrenci başarı yöntemleriyle ve çok düşük bir verimle eğitim hizmeti götürmek Eğitim Teknolojisi Açısından Okullarımızın Durumu Yetişmiş personel sorunu Araç-gereç kaynakların üretimi Finansman sorunu Yönetim personeli Okul binaları Okul kütüphaneleri Sosyal talep, bireysel gereksinim, sosyal adalet ve fırsat eşitliği yönünden dengesiz dağılım Eğitim teknolojisine dayalı uygulamaların temel amacı 1. Daha geniş kitlelere eğitim hizmeti götürmek 2. Eğitim kurumlarındaki öğretme-öğrenme süreçlerini verimli hale getirmek 3. Öğretme-öğrenme etkinliklerini bireyselleştirmek Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı O k u ll a r Ders Aletleri Yapım Merkezi ( İl Eğitim Araçları ve Donatım Merkezi Eğitim Teknolojisi İle İlgili Birimler İlçe Eğitim Araçları ve Donatım Merkezi Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Gen. Md. yetgm.meb.gov.tr Devlet Kitapları Mütedavil Sermayesi Md. Bölge Şeflikleri Yayımlar Dairesi Başkanlığı Milli Eğitim Basımevi Md. Milli Eğitim Yayınevleri 2

3 Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü nün (Eğitek) Görevleri Eğitek, eğitim ve öğretimin teknolojik gelişmelerle desteklenmesi, eğitimde teknoloji kullanımının yaygınlaşması için plânlama, araştırma, projelendirme, geliştirme, izleme ve değerlendirme çalışmaları yapar. Uzaktan eğitim yoluyla yurt genelinde ve bazı yurtdışı merkezlerde eğitim olanağı sunar. Açıköğretim Lisesi, Açık İlköğretim Okulu, Mesleki Teknik Açıköğretim Okulu gibi. EğiTek örgün, yaygın ve uzaktan eğitimin gereksinimi olan görsel, işitsel, basılı ve bilgisayar tabanlı eğitim materyali üretir ya da değerlendırerek satın alır. Merkezi sistemle yürütülen resmi ve özel yerleştirme, bitirme sınavları EğiTek tarafından plânlanır, uygulanır, değerlendirilir. Bakanlığın merkez ve taşra örgütü birimlerinin bilgi işlem etkinliklerini yürütür. EğiTek, Temel Eğitim Projesi kapsamında ilköğretim okullarında Bilgi Teknolojisi sınıfları oluşturur. EğiTek, Bilgiye erişmek isteyen herkese açık bir bilgi evini, Bilgiye Erişim Merkezi'ni hizmete sunar. Eğitim raporları ve tüm eğitim kaynaklarına erişim ve ilgilendirme imkanı, meb tarafından düzenlenen sınavlar hakkında bilgiler. Gelişim programları...sisteme giriş yapabilmeniz için hâlihazırda kullandığınız MEBBİS kullanıcı adı ve şifresini kullanabilirsiniz. Kurumunuz tarafından sizin için oluşturulmuş olan kullanıcı adı ve şifreyi kullanarak da sisteme giriş yapabilirsiniz. Öğretmen öğrenci veli yönetici girişlerine açık E-kitaplar, Skoool sistemi, Açık öğrenme nesneleri arşivi, Öğrenciler ve öğrenmek isteyenler için Güvenli İnternet Çalışmaları (Web Macerası (Web Quest örneği, Güvenli İnternet Portalı), 100 temel eser kategorik tanıtım arşivi, Öğretmenlerin hazırladığımateryal arşivi, öğretmenler için yurt dışı materyal paylaşım kaynakları İlk ve ortaöğretim için dinleme ve izleme kaynakları..!!! Mevcut kaynaklar oldukça sınırlı. İl Eğitim Araçları ve Donatım Merkezinin Görevleri 1. Araç ve malzemelerin dağıtımı 2. Bakım ve onarım işleri 3. Görsel işitsel araçların çoğaltımı 4. Kurs ve seminerler 5. Gösteri etkinlikleri 6. Radyo ve televizyon yayınları 7. Basit ders araçları üretmek 8. Ödünç verme işleri ve bunların izlenmesi ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİNİN SEÇİMİ ve HAZIRLANMASI 3

4 Öğretim araç-gereçleri: Bilginin öğrenene ulaştırılabileceği farklı yollar & ortamlar Öğretim materyalleri: farklı araçlarla sunulan bilgiler, mesajlar & malzemeler bütün araç-gereçler öğrencilerin öğretim hedeflerine ulaşmalarına yardimci olmalidir. Bir davranışın öğretiminde çok yararlı olan bir gereç, başka bir davranışın öğretimi için uygun olmayabilir. Bir öğretim aracı ne kadar mükemmel olursa olsun, içerik kötü tasarlanmışsa Araç-gereç Özellikleri İçerik çok iyi tasarlanmış, etkili ve doğru yöntemle sunulmamışsa öğrenme açısından hiçbir yararı olmayacaktır. 4

5 Öğretim Araç-Gereçlerini ve Öğretim Materyallerini Seçme ve Geliştirme Sürecini Etkileyen Faktörler Öğretim hedefleri Öğrencinin özellikleri Öğretmenin özellikleri İçeriğin yapısı Öğretim yöntemi Öğretim ortamının özellikleri 17 Araç-gereç / Materyal kullanacak öğretmende olması gereken nitelikler Öğretmen, konuşma yeteneğini geliştirmeli! Dersi iyi bir şekilde planlanmalı! Öğrenci ihtiyaç, yetenek ve ilgileri değerlendirmeli Öğrenci ilgisini dağıtan durumları ortadan kaldırmalı Birden fazla duyu organına hitap eden araç gereç kullanmalı, düz anlatımdan kaçınmalı 18 Zor ve çok teknik olan araçlar kullanmamalıdır. 19 Kullanacağı araç-gereç veya materylla ilgili öğretmenin Cevaplandırması Gereken Sorular Programla uyumlu ve onu destekleyici nitelikte midir? İçerdiği bilgiler doğru ve güncel midir? Kullanılan anlatım türü açık ve anlaşılabilir mi? Öğrenciyi güdüleyici ve ilgisini çekici nitelikte midir? Öğrencinin derse katılımını sağlayabilir nitelikte midir? Teknik özellikleri açısından yeterli midir? Etkililiği hakkında önceden elde edilmiş bilgiler var mı? İçerik açısından tarafsız ve öğretimsel nitelikte midir? Reklam ve önyargıdan uzak mı? Kullanımı için gerekli kullanım kılavuzları var mı? Öğretim Araç Gereçlerinin Seçimi Sözel Bilgileri ögretiminde; Yazili materyaller Grafikler Bilgisayar özel ders yazilimlari Bilgisayar alistirma programlari Ses kayitlari 5

6 Öğretim Araç Gereçlerinin Seçimi Ayirt etme becerilerinin ögretiminde; Gerçek esyalar Modeller veya resimler Tepegöz asetatlari ve slaytlar Gerçek sesler ya da kasetler Öğretim Araç Gereçlerinin Seçimi Kavram Ögretiminde; Gerçek örnekler Kavrami temsil etmeyen örnekler Resimler Hareketli resimler ve videolar Bilgisayar simulasyon programlari Modeller ve görsel anolojiler Öğretim Araç Gereçlerinin Seçimi Kural kullanma becerilerinin ögretiminde; Diyagramlar Akis semalari(flov kart) algoritmalar Bilgisayar destekli ögretim yazilimlari Öğretim Araç Gereçlerinin Seçimi Problem Çözme becerilerinin ögretiminde; Çözülecek problemin türüne göre materyaller degisebilir. Matematik problemlerinin çözümünde yazili materyaller, Beyin firtinasi için yazi tahtasi 6

7 Araç-gereç seçimini etkileyen faktörler Öğrenim Kazanımları Öğrenci Özellikleri ÖĞRETİM MATERYALİ HAZIRLAMA İLKELERİ Yöntem Seçimi Araç-gereç Özellikleri Kısıtlamalar (bütçe, zaman..) Araç-gereç Seçimi Öğretmenin (tutum, beceri..) Öğretim Ortamı (ışıklandırma, öğrenci sayısı vb.) 1. Öğretim materyali, basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır. Öğretim materyali, konuyu basitleştirebilen, anlaşılmasını kolaylaştıran ve gereksiz bilgiler bulundurmayan bir özellik taşımalıdır. Materyal fazla ayrıntılı olursa, öğrencilerin belleklerinde anlamlı kodlamaları güçleşir. 2. Öğretim materyali, dersin hedef ve amaçlarına uygun seçilmeli ve hazırlanmalıdır. Materyal, dersin hedeflerini desteklemelidir. Hedefler kavrama düzeyinde ise, kullanılacak öğretim materyali öğrencinin konuyu kavradığını gösterecek etkinliklere işaret etmelidir. Hedefler uygulama düzeyinde ise, öğretim materyali öğrenciye uygulama yapma fırsatı sunabilmelidir. 7

8 3. Öğretim materyali, dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır. Materyaller, konunun ana hatlarını sunan, anlaşılması güç olabilecek konuları açıklayan, içeriği soyuttan somuta taşıyabilen ve görsel-işitsel özellikler kullanarak anlaşılmayı kolaylaştıran türden olmalıdır. 4. Öğretim materyalinde kullanılan görsel özellikler (resim, grafik, renk, v.s.), materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı, aşırı kullanımamalıdır. Amaca hizmet etmeyen ve gereğinden fazla kullanılan görsel işitsel öğeler, öğrenci dikkatini dağıtabilir ve öğrenme güdüsünü yok edebilir. 5. Öğretim materyali, öğrencinin pedagojik özelliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir. Öğretim materyalinin içerdiği her türlü görsel-işitsel öge, öğrencinin yakın çevresinde görebildiği ve anlamlaştırabildiği gerçek nesneleri yansıtmalıdır. Materyal, öğrencinin bilişsel, fiziksel, sosyal ve duyuşsal hazır bulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır. 6. Öğretim materyali, öğrenciye alıştırma ve uygulama imkanı sağlamalıdır. Her türlü öğretim materyali, mümkün olduğu ölçüde, öğrencinin aktifliği ilkesine uygun olarak hazırlanmalıdır. 8

9 7. Öğretim materyalleri mümkün olduğunca gerçek hayatı yansıtmalıdır. 8. Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır. Öğretim ortamlarının düzenlenmesinin en temel amacı, gerçek hayatı sınıf ortamına taşıyabilmektir. Ancak, gerçek hayata ulaşılamadığı durumlarda en yakın modeller seçilmelidir. Öğretimsel materyallerin kullanımı, bazı öğrencilerin sahip olabileceği özel özelliklerin değil, her öğrencide bulunulduğuna inanılan ortak yeteneklerin ve özelliklerin kullanılmasını gerektirmelidir. 9. Materyaller sadece öğretmenin rahatlıkla kullanabildiği değil, öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde basit olmalıdır. Kullanımı çok karmaşık olan öğretim materyalleri öğrenciyi öğrenme ortamında pasif kılabileceği gibi, öğretim ortamını da öğretmen merkezli hale getirebilir. Öğretim materyali, öğrencinin yaratıcılık, problem çözme ve analitik düşünme gibi özelliklerini geliştirmelidir. 10. Zaman içinde tekrar kullanılacak materyaller dayanıklı hazırlanmalı, bir defalık kullanımlarda zarar görmemelidir. Bazı öğrenciler, konuyu anlayabilmek için daha fazla örneğe ve tekrara ihtiyaç duyabilirler. Bu yüzden, öğretim materyalleri öğrencinin ihtiyacına paralel olarak farklı zamanlarda ve sürelerde kullanılabilecek özellikte olmalıdır. 9

10 11. Hazırlanan öğretim materyalleri, gerektiği takdirde, kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır. Kullanılan materyal içeriği mutlaka gerçek ve en güncel bilgileri içermelidir. Öğretim materyalleri, içerikte meydana gelen yenilikleri ve gelişmeleri yansıtabilen türde ve güncelleştirilebilir yapıda olmalıdır. Güncelleştirilmesi mümkün olmayan materyallerin, öğretimsel olarak etkinliğini zamanla kaybederler. Yukarıda sayılanlar temel ilkelerdir. Aslında her materyal türü ve materyalin işlediği konu hazırlanma ilkelerini biraz değiştirebilir. 10