Sümerlere. Ölümsüzlük Eserlerinden

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sümerlere. Ölümsüzlük Eserlerinden"

İbrahi̇m Berker Cihan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Muazzez lmiye Ç, Prof. Dr. Cengiz Aly lmaz n son kitab hakk nda yazd BD fiUBAT 2016 pek Yolu Kavfla n n Ölümsüzlük Eserlerinden Sümerlere Yazan: MUAZZEZ LM YE ÇI * u yaz bana gönderilen kitaplar n hepsi de erli ama bunlar n içinde en önemlisi ve de erlisi Prof. Dr. Cengiz Aly lmaz taraf ndan yaz lan pek Yolu Kavfla n n Ölümsüzlük Eserleri kitab. Kitap, Atatürk Üniversitesi ile Pekin Üniversitesi aras nda yap lan bir proje kapsam ndaki çal flmalar içermektedir. Eser, Çin Halk Cumhuriyeti s n rlar içindeki özerk bölgelerdeki Gök Türk Ka anl ve Ötüken B Muazzez lmiye Ç 110 Uygur Ka anl dönemlerinde Çin-Türk iliflkilerini ve pek Yolu kavfla nda bulunan çeflitli yap lar, mezarlar, mezarl klar, yaz l resimli dikili tafllar, resimli kayalar, heykeller, günlük kullan lan eflyalar, süs eflyalar ve yaz l eserleri kapsa-

2 maktad r. Bunlar n hepsi Türk uygarl n yans tmas bak m ndan çok önemli. Biz yaz l belge olarak yaln z Orhun kitabelerini biliyorduk. Bu kitapta, Çin s n rlar içinde 30 kadar dikili mezar tafl ndan söz ediliyor. Ayr ca bugünkü Uygur Özerk Bölgesi s n rlar içinde yer alan co rafyada Türklerin hem kendi dillerini, hem kendi yaz lar n, hem de iliflkileri olan Çinliler, Hintliler, ranl lar, So dlar, Tibetliler gibi milletlerin dillerini ve alfabelerini kullanarak birçok yaz l belge ve kitap meydana getirdi ini ö reniyoruz. Bunlar n bir k sm orijinal yerlerinde, bir k sm da müzelerde imifl. Bütün bunlar gösteriyor ki, Türkler içinde herkes yaz yazmas n ve okumas n biliyordu. Bu yaz tlar genellikle yol kenarlar na, akarsu kenarlar na herkesin görebilece i yerlere BD fiubat 2016 Bütün bunlar gösteriyor ki, Türkler içinde herkes yaz yazmas n ve okumas n biliyordu. konulmufl. Ayr ca tap naklarda ve ma aralarda da var bu yaz lar. Bu ma aralar n ço u Uygur döneminden kalma. Türklerin inan fl na göre ma aralar sonsuz huzura kavuflabilmek, Tanr ya ulaflabilmek için, Tanr n n insanlara lütfetti i en gizli yerlermifl. Peygamberlerin, kamlar n düflünceye dald klar gibi ola anüstü güce sahip insanlar da buralarda Tanr ile iletiflime giriyorlarm fl. Uygur Özerk Bölgesi ndeki ma aralarda hem Türk boylar n n, hem de oralarda yaflayan halklar n yaflay fl ve inan fllar ndan Cengiz Aly lmaz Çin Altaylar ndaki taflbabalarla 111

3 BD fiubat 2016 Cengiz Aly lmaz Pekin deki yaz larla izler bulunuyormufl. Bu ma aralar çeflitli dinlerin ö retildi i yerler. Buralar, din adamlar n n ve ö rencilerinin hem e itim ve ö retim gördükleri, hem de çeflitli ça lara ait din ve ahlakla ilgili eserlerin yaz l p okundu u, toplumu yönlendirecek insanlar n yetifltirildi i, müzik, resim, heykelt rafll k gibi sanat eserlerinin meydana getirildi i yerlermifl. Ma aralar n içinde her ö renci için bir oda varm fl, duvarlar na resimler yap lm fl, yaz lar yaz lm fl. Bu yerlerde birçok tap nak harabesi yan nda yaflayan camileri, en eski Türk sözlü ünü (Divanü Lügat it- Türk ü) yazan Kâflgarl Mahmut un ve Kutadgu Bilig in yazar Has Hacip in türbelerini de görüyoruz kitapta. Aly lmaz n kitapta verdi i bilgilere göre eski Türklerde soylu kimselerin üç ayr mezar olurmufl. Birincisi ölenin cesedinin ve ona ait eflyan n sakland mezarlar. Bunlar yüksek tepelerde, eriflilmesi güç yerlerde yap l yor. kincisi ölen kiflinin mezar n aratmamak için yap lan sahte mezar. Üçüncüsü ölen kiflinin ad n yaflatmak, ona sayg göstermek, as l mezar gizli tutmak için yap lan mezar. Bu mezarlar sunak masas fleklinde dikdörtgen tafllar (sanduka tafllar ). Bunlar ifllemeli, yaz l oluyor. Baz lar nda ölüye ait eflya da bulunuyor. Benim için en ilginç olan buluntulardan biri de, Türklerin göçebe olmad klar n kan tlayan flehir kal nt - lar. Bu kal nt lar içinde y k lm fl saraylar, surlar, evler, sokaklar ve künklerden oluflan suyollar, kullan m eflyas bulunuyor. Bunlar Türklerin ne kadar uygarca yaflad klar n göstermektedir. Kitapta Sümerlilerin kültürü ile Türk kültürü aras nda ba lant lar buldum: 1. Sümer heykellerinde eller gö üste bir kap tutar hâlde gösterilmifl. Türk heykellerinde de eller bir kab, su kab n gö üste tutar flekilde yap lm fl. Türklerde buna Bengü su kab deniyormufl. Bu egemenli i, gücü, kut ve mutlulu u ifade ediyormufl. Bir yerde de bunun antlaflman n simgesi antlaflma kab oldu unu okumufltum. Sümer de bunun ne oldu unu bildiren bir yaz yok. Demek ki, bu ayn kökten 112

4 süren bir gelenek. 2. Astana Mezarl ile Ur Kral Mezarlar yan ndaki halka ait mezarlar. Her ikisi de 1000 kadar, çeflitli zamanlara ait mezarlar. Mezarlar genellikle oda fleklinde, içinde ölülere ait çeflitli eflyalar bulunuyor. 3. Türklerde umay kuflu göklerde Tanr Da lar n n bulundu u yerlerde yaflar. Tanr n n elçisidir. O bereket, flans tafl yor, koruyuculu u var. Bu hayali bir kufl. Özbekistan Devleti nin armas nda umay kuflu bulunuyor. Sümer in Anzu = Imdigud kuflu da ayn. Yükseklerde yafl yor, Tanr elçisi, insanlara yard m ediyor, kaderleri belirliyor. Kanatlar n açt zaman gökyüzünü kapl yor.[1] 4. Da keçisi teke Türklerde dayan kl l, cesareti ile önceleri yaln z ka an simgelerken daha sonraki dönemde ka ana ba l l da simgeliyormufl. Sümer de da olmad hâlde mühürlerde, çeflitli yerlerde da keçisinin resmini yapmalar geldikleri yerin kültürünü sürdürdüklerini göstermez mi? 5. Türklerde günefl difli, ay erkek; Sümer de de günefl difli, ay erkek olarak tan mlan yor. 6. Türkler adak adayarak tafllar bir yere y yorlar ve etraf nda dua edip dönüyorlarm fl. Bu tepeciklere oboo diyorlarm fl. Bazen bu tepenin orta yerine bir a aç dal dikiyorlar ve onun üzerine adak olarak bez Prof. Dr. Cengiz Aly lmaz ve Prof. Dr.Lou Xin Bezeklik Ma alar ndaki Köktürkharfli yaz tlar üzerinde belgeleme yaparken ba l yorlarm fl. Bunu okuyunca hemen Sümerlilerin bir efsanesi geldi akl ma: Türklerde günefl difli, ay erkek; Sümer de de günefl difli, ay erkek olarak tan mlan yor. Tanr Enlil in o lu savaflç Tanr Ninurta flarur ve flarguz adl silahlar ve 50 bafll gürzü ile Kur denilen yer alt ülkesindeki korkunç hastal k cini asakku ile savafla gidiyor. Bu savaflta birçok tafl cinsleri ona yard m eder, savafl kazan r, ama yer alt sular f flk r r yukar. Tanr savaflta ona yard m eden tafllar toplayarak sular n önüne bir da gibi y yor, böylece sular tutuluyor. Taflan sular da Dicle Nehri ne yönlendiriyor ve onunla ülkeye bolluk ve bereket geliyor. Tanr n n annesi Tanr ça Ninmah o lunu özlemifl, hem de savafl 113

5 BD fiubat 2016 kazand için onu kutlamak ister ve uzun bir yolculuktan sonra o lunun yan na gider. O lu buna çok sevinir ve kendisine yard m eden tafllardan yapt da, annesine arma an eder, annesine de da n han m anlam na gelen Ninhursag ad n verir. Bu da a da annesine yarayacak her ürünü vermesini söyler. Da n tepesi çiçekler yetifltirsin, sana bal ve flarap haz rlas n, üstünde senin için sedir, servi, ç nar, flimflir, lg n yetifltirsin der. Da ayn zamanda tanr çaya alt n, gümüfl, bak r gibi madenleri, her türlü güzel kokulu bitki ve meyveyi, ayr ca her cins hayvan da [2] verir. flte o günden sonra da lar kutsal, tafllardan yap lan tepeler kutsal olmufltur Sümer de. Bu efsanedeki tafllardan yap lan da ile Türk oboo lar ne kadar uyuyor. Bu olay Tanr larla ilgili oldu undan kutsal say lm fl. Bu inan - fl n, birbirinden çok uzak ve arada binlerce y l zaman fark olan iki milletten biri di erini etkiledi denemez. Bunun ayn kökten ç kt ve binlerce y ldan beri Türklerde sürdü ü, onlar n ayn kökten geldi ini ve Türklerin tarihinin ne kadar eskilere dayand n kan tlamaz m? Ayr ca tafl tepenin ortas na dikilen adak a ac da hem Sümerlilerde hem de Türklerde varl na inan lan yerin dibinden gö ün içine kadar uzanan hayat a ac n da simgeliyor. 7. Türkler oboo olay n n çok eski Tengri dininden geldi ini söylüyorlarm fl. Tengiri, tangara, tengere, tenger. Tanr kelimeleri Sümer de Tanr ve gök anlam na gelen dingir kelimesinden gelmektedir. Akl mda kald - na göre yabanc bir tarihçi Türk diline ait bilinen en eski kelime MÖ üçüncü yüzy la kadar süren tengri kelimesidir diye yazm fl. Hâlbuki flimdi onun binlerce y l önceye kadar uzand n görüyoruz. 8. Bu kitapta mezar ziyaretine gitmemizin nedenini de ö reniyoruz. Türklerde atalar, ka anlar öldüklerinde kut (= bir tür güç) ile gidermifl. Mezar na gidip ondan bu kut istenirmifl. Bir savafltan veya önemli bir iflten önce ölen hakan n mezar na gidip kut istemek gelenekmifl. slam da mezara gidip Kuran okunur. Asl nda Kuran da ölü için Kuran okunacak diye hiçbir ayet yok. Demek mezar ziyaretinin asl da Türklerden. Kitap hakk ndaki yaz y burada bitiriyorum. Tan tmak için yeterli bilgi verdim kan s nday m. Kitab n yazar Say n Prof. Dr. Cengiz Aly lmaz a ne kadar teflekkür etsek azd r. Kitab yazan ellerine ve akl na, eserler bulmak için giden ayaklar na, onlar gören gözlerine binlerce sa l k! Çok yafla! Bat n n dedi i gibi Türk kültürünün dünkü kültür olmad n, kökünün binlerce y l önceye dayand n görüyoruz. Bizi bize ö retecek yeni eserleri bekleyerek * Sümerolog; Araflt rmac yazar 1-Bu kuflun Türk mitolojisi ile büyük ilgisi için bkz. muazzez lmiye Ç, Sümerliler Türklerin Bir Koludur, Sümer Türk Kültür Ba lar. Kaynak Yay nlar 2-Muazzez lmiye Ç, Sümerliler Türklerin Bir Koludur, Sümer Türk Kültür Ba lar. Kaynak Yay nlar, s

Benzer belgeler

İPEK YOLU KAVŞAĞININ ÖLÜMSÜZLÜK ESERLERİ NDEN SÜMERLERE

İPEK YOLU KAVŞAĞININ ÖLÜMSÜZLÜK ESERLERİ NDEN SÜMERLERE Muazzez İlmiye ÇIĞ Bu yaz bana gönderilen kitapların hepsi değerli ama bunların içinde en önemlisi ve değerlisi Prof. Dr. Cengiz ALYILMAZ tarafından