İŞ HUKUKUNUN TEMEL KONULARI. Av. Yaprak ERİŞEN

Transkript

1 İŞ HUKUKUNUN TEMEL KONULARI Av. Yaprak ERİŞEN

2 EĞİTİMİN AMACI İş Hukuku ile ilgili bir yöneticinin bilmesi gerekli bilgilerin verilmesi Çalışan penceresinden İşçi-işveren ilişkisine bakış açısı sağlanması İşveren penceresinden İşçi-İşveren ilişkisine bakış açısı sağlanması Katılımcılara çalışma hayatı ile ilgili hukuki perspektif sağlanması

3 Tanıtım 2001 yılından bu yana İstanbul Barosuna kayıtlı avukat olarak çalışıyorum. Pek çok şirketlerde hukuk danışmanı ve avukat olarak çalıştım. Yeditepe Üniversitesi Özel Hukuk Bölümünde master yaptım. Fordham Üniversitesi nde EMBA yaptım. Uzmanlık alanlarım: İş Hukuku, Sözleşmeler Hukuku, Marka Hukuku, Kiralama Hukuku, İdare Hukuku

4 İŞ HUKUKUNA GİRİŞ

5 İş Hukuku Tarihçesi İş Hukukunun Dünyada Ortaya Çıkışı Sanayi Devrimi-Sosyal Devlet Fikrinin Ortaya Çıkışı Liberal devlet düzeninde sözleşme özgürlüğü çerçevesinde işçinin kaderine terkedilişi Liberal devlet düzeninde işçi-işveren ilişkisinin arz-talep kanunu ile yönetilmesi Sanayi devrimi sürecinde işçilerin düştüğü kötü ücretlendire yapısı ve sefalet durumu ile işçi örgütlenmesi Sendika-grev süreçleri Tepkili işçi grubunun yaratacağı sosyal patlamadan yaşanılan korku

6 Devletin işçiyi koruyucu düzenleme yapmak durumunda kalması İş hukuku kurallarının doğması Sosyal devlet anlayışından sonra küreselleşme ile tekrar liberal düzene dönüş Özellikle teknolojinin hızlı yayılımı ülkeler arasındaki etkileşimin hızlanması Krizler, malların dolaşımı diğer bir ülkede işgücünün ucuzlaması Verimlilik ve karlılık Mali yükün azaltılması Yabancı yatırımlar,büyük ölçekli firmalar, ucuz işgücü Spekülatif para kazanma,sermayenin büyümesi, işsizliği artırması SONUÇ: Bu gelişmelere uygun iş hukuku kuralları oluşturma zorunluluğu

7 İş Hukukunun Türkiye de Ortaya Çıkışı Cumhuriyet Dönemi Borçlar Kanunu hizmet akdi düzenlemesi Sayılı İş Kanunu Anayasası Dönemi Grev-lokavt-sendika kanunu 931 sayılı İş Kanunu ancak AYM iptal edince 1970 den 1971 e kadar İş hukuku yoktu sayılı Kanun 2003 yılında 4857 sayılı Kanun

8 TANIMLAR İş Hukuku Tanımı, Esasları ve Kapsamı(İş Kanunu md:1) Çalışma hayatını düzenleyen hukuk kuralları İşçi-işveren-devlet arasındaki ilişkinin düzenlenmesi İşçi yararına yorum ilkesinin geçerli olması Siyasi etki altında olması 4. d de sayılanlar dışında tüm işçi-işveren ve işyerleri kanun kapsamındadır. Kapsamda olmayanlara örnek: Basın İş Deniz İş, Çıraklar vs İş Hukukunun Bazı Genel Tanımları(İş Kanunu md2) İşçi: İş sözleşmesine dayanarak çalışan kişi İşveren: İşçi çalıştıran gerçek-tüzel kişi- tüzel kişiliği olmayan kurumlar İş ilişkisi: İşçi-işveren arasındaki ilişki

9 İşyeri:İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla işçinin ve diğer unsurların birlikte örgütlendiği birim. İşyeri Kapsamı : İşyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar Amaç-Nitelik-Yönetim Birliği İşveren Vekili: İşveren adına hareket eden ve işin-işyerinin ve işletenin yönetiminde görev alan kişi. İşveren vekilinin işçilere karşı işlemlerinden işveren sorumludur. Cezai bakımdan ise işveren vekillerinin sorumluluğu vardır. Alt İşveren (Taşeron): Teknolojik nedenlerle İşin uzmanlık gerektirmesi sebebiyle iş alan ve işçilerini sadece bu işte çalıştıran işveren ile işi aldığı işveren arasında asıl-alt işveren ilişkisi doğar.asıl işveren alt işverenin işçilerine karşı iş hukuku kapsamında sorumludur. Yazılı alt işverenlik sözleşmesi-bakanlığın Denetim Yetkisi-Muvazaa

10 Alt İşverenlik Yönetmeliği-Para cezaları-bakanlığın denetim Yetkisi Örnek Yargıtay Kararları Alt İşveren İlişkisinde Muvazaa Asıl İşverenin Sorumluluğu

11 İŞ SÖZLEŞMESİ İş Sözleşmesinin Özelliği (İş K md:8) İşverenin Borcu: Ücret İşçinin Borcu: İşverene bağlı olarak çalışmak Sözlü yapılabilir, ama 1 yıldan uzun süreli sözleşmeler yazılı yapılmalıdır, ancak bu işlemin geçerlilik değil, ispat şartıdır. İş Sözleşmesinin Türleri Belirsiz süreli:. Belli bir süreye bağlı olmaksızın yapılır Belirli Süreli: Belli süre veya olgunun ortaya çıkmasına bağlı olarak yazılı şekilde yapılır. Esaslı neden olmadıkça üst üste yani zincirleme yapılamaz, aksi halde baştan itibaren belirsiz süreli kabul edilir. İş sözleşmelerinin İşçi Açısından Değerlendirilmesi İş Sözleşmelerinin İşveren Açısından Değerlendirilmesi

12 İş Sözleşmelerinin İşçi Açısından Değerlendirilmesi İşverenim kim? İşim ne? Ücretim ne kadar? Çalışma sürem ne? Çalışma koşullarım ne? Sözleşmede kısıtlayıcı hükümler var mı? Rekabet yasağı-cezai Şart U.S. Sözleşmede hak ve yükümlülüklerim nasıl düzenlenmiş? Sözleşmede İşverenin hak ve yükümlülükleri nasıl düzenlenmiş?

13 İş Sözleşmesinin İşveren Açısından Değerlendirilmesi İşin Tanımı İşyeri Tanımı İşin Özellikleri ve buna göre konulacak hükümler Rekabet yasağı, cezai şart İşçinin Hak ve Yükümlülükleri

14 İş Sözleşmesi Örneği Belirli Süreli Sözleşmeye Dair Yargıtay Kararı Zincirleme Olmayan Belirli Süreli Sözleşmeye Dair Yargıtay Kararı Rekabet Yasağı ve Cezai Şart ile ilgili Yargıtay Kararı

15 Çalışma İlişkisinin Yönetimi Görev yeri Değişikliği İşçinin Çalışma yeri Değiştirilebilir mi? Çalışma yeri değiştirilen işçinin hakları İşyeri Değişikliğini İşçinin Kabul Etmemesi halinde İşverenin Hakları Görev Değişikliği İşçinin Çalışma yeri Değiştirilebilir mi? Çalışma yeri değiştirilen işçinin hakları İşyeri Değişikliğini İşçinin Kabul Etmemesi halinde İşverenin Hakları

16 Disiplin İşlemleri Disiplin Uygulamasını Gerektiren Davranışlar Disiplin Uygulamaları İzin Hakkı, Ücret Hakkı, Fazla Mesai İzin Süreleri İzin Çeşitleri(Yıllık izin, doğum izni, süt izni,ücretsiz izin) Kullanım Şekli Şirket Uygulamaları

17 İş Sözleşmesinin Feshi Fesihteki Temel Yaklaşım İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi Feshin Özel Bir şekli : İKALE

18 MOBBİNG Mobbing Nedir? Mobbingin Kanuni Dayanağı Yeni Borçlar Kanunu Mobbing Yönetmeliği Mobbing Halinde İşçinin hakları Mobbing ile ilgili Yargıtay Kararı

19 İŞ DAVALARI VE USULÜ İş Davaları İş Mahkemeleri nde görülür. İşe iade davası: 4-8 ay arası brüt ücret ve 4 aya kadar boşta geçen süre için tazminata hükmedilebilir. İşçilik Alacakları Davası: Kıdem, ihbar tazminatı, ücret alacakları Her türlü delil ile iddia ispat edilebilir. Tanık, bu davalarda en temel delildir. Çalışma ilişkisini gösteren belgelerde tutarlılık çok önemlidir.