ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARIS (ÇENE EKLEMİ) DR.HÜSNÜ YAVUZYILMAZ

Transkript

1 ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARIS (ÇENE EKLEMİ) DR.HÜSNÜ YAVUZYILMAZ

2 ÇİĞNEME SİSTEMİ TME KEMİKLER KASLAR DAMAR SİNİR SİSTEMİ EKLEMLER BAĞLAR KAS - BAĞ DİŞLER VE DİŞ DESTEK DOKULARI GNATOLOJİ DİŞ D. DOKU

3 Vücudun ve başın postur bozukluklarında TME pozisyonu etkilenir. CRANİUM TME ÜST ÇENE VERTEB ALT ÇENE OS HYOİDEUM SACRO ILIAC EKLEM SCAPULA STERNUM

4 Articulatio Temporomandibularis; Her iki temporal kemiğin Fossa Mandibularis (Fossa Articularis - Fossa Glenoidalis) adı verilen çukur bölümleri ve bunların ön uzantılarında yer alan Tuberculum Articulare (Eminentia Articularis) adı verilen çıkıntılı bölgeler ile; mandibulanın her iki ramusunun uzantısı olan Processus Condylaris üst ucunda şekillenen Caput Mandibula (Kondil Başları) arasında yer alan eklemlerdir. KULAK BEYİN DİSK KONDİL

5 1- Kondil, 2- Eminentia articularis, 3- Temporal kemik (Fossa mandibularis), 4- Diskin ön bandı, 5- Disk orta bölümü(intermediate zone), 6-Diskin arka bandı, 7- Üst disk arkası tabaka (superior retrodiscal layer), 8- Alt disk arkası tabaka(inferior retrodiscal layer), 9- Damar ve sinirler, 10- Üst kapsüler bağlantı, 11- Alt kapsüler bağlantı, 12- Üst eklem boşluğu, 13- Alt eklem boşluğu, 14- M.Pterygoideus lateralis in üst bölümü, 15- M.Pterygoideus lateralis in altbölümü, 16- M.P.L in alt ve üst parçaları arası boşluk, 17- Porus acusticus externus.

6 1-M.Pterygoideus lateralis (üst bölüm) 2-M.Pterygoideus lateralis (alt bölüm) 3-Fossa mandibularis 4-Eklem kıkırdağı 5-Discus articularis (intermediate zone) 6-Disk arka bandı 7-Disk ön bandı 8-Eklem kıkırdağı 9-Condylus mandibula 10-Bilaminar (retrodiskal) zon 11-Arka kapsül 12-Ön kapsül (üst bağlantı) 13-Ön kapsül (alt bağlantı)

7 E.ARTICULARIS M.TEMPORALIS DISCUS ARTICULARIS P.CONDYLOIDEUS M.P.LATERALIS

8 ATM; "Discus Articularis" ile ikiye ayrılmış olan "Articulatio Synovialis (Diarthrosis) gurubundan bir eklem olup, "Articulatio Synovialis Cranii" olarak tanımlanmaktadır. ATM; Vücuttaki en komplike eklemdir. Menteşe hareketi yapması ile ginglomoid eklem kayma hareketi yapması ile artroidal eklem sınıfına girer. Bu nedenle ginglymo arthroidal eklem olarak da tanımlanabilir.

9 Rotasyon Hareketi Kayma Hareketi

10 KOMŞULUKLARI ÖNDE; İncisura mandibula, M.Masseter, A.Masseterica, YANDA; Parotis bezinin fasyası ve deri, İÇTE; A.Maxillaris, V.Maxillaris ve N.Auriculotemporalis, ARKADA; Parotis bezinin glenoid çıkıntısı ve Meatus acusticus externus un timpatik bölümü.

11 Articulatio Temporomandibularis (Articulatio Synovialis Cranii - Ginglimo Arthroidal Eklem): 1. Eklem kemikleri ve arasında şekillenen eklem boşluğu (Cavitas Articularis), 2. Kıkırdak dokusu ile örtülü tüm eklem yüzü (Cartilago Articularis), 3. Eklem boşlukları arasında yer alan fibröz yapıdaki disk (Discus articularis-meniscus), 4. Eklem boşluğunu kaplayan membrana synovialis ve dolduran eklem sıvısı (Articulationes Synovialis), 5. Eklemi tümü ile saran eklem kapsülü (Capsula Articularis), 6. Eklem bağları (Ligamenta) yapılarını kapsar. Mandibula tek kemik olduğundan sağ ve sol ATM ler birlikte hareket ederler (Bikondiler Eklem Gurubu).

12 1- Eklem kemikleri ve aralarındaki eklem boşluğu (Cavitas Articularis): Her iki temporal kemik ile caput mandibula ların kondilleri arasında kalan boşluktur. A-Fossa mandibularis (Fossa articularis - fossa glenoidalis) B-Processus condylaris (Caput mandibula).

13 Discus articularis Tuberculum articulare Üst sinoviyal kese Fossa articularis Ligamentum capsulare Alt sinoviyal kese Kondil

14 A- Fossa Mandibularis (Fossa Articularis - Fossa Glenoidalis): Os Temporale'nin pars squamosa parçasında, Processus Zygomaticus'un altında yer alan Fossa Mandibularis, önde dışbükey arkada içbükey olarak şekillenmiştir. Ortalama değerlerde; 20-25mm genişlikte, 18-20mm uzunluktadır, Sentrik pozisyonda kondil başı ile eminentia articularis arasında genelde mm olan aralık,fossa artikülaris in en derin yerinde 2.5-3mm ye ulaşır, Kondil başının arkası ile eklem boşluğunun arka duvarı arasında mm boşluk bulunur. EMINENCIA ART FOSSA MAND MASTOİD HÜCRELER P.A.EXT PROC.CONDYLEIDEUS ANGULUS MAND COLLUM MAND PROC.MASTOIDEUS

15 PROCESSUS ZYGOMATICUS TUBERCULUM ARTICULARE (EMİNENCIA ARTİCULARIS) FOSSA MANDIBULARIS PROCESSUS STYLOIDEUS FISSURA PETROTYMPANICA

16 1-Crista supramastoidea 2-Foramen mastoideum 3-Fovea suprameatica 4-Porus acusticus externus 5-Fissura tympanomastoidea 6-Fossa mandibularis A-Processus mastoideus, B-Sağ fossa artikülaris in ön üst bölümü, C-Archus zygomaticus, D-Sert damağın arka bölümü, E- Pterygoid plak, F-Processus styloideus.

17 FOSSA MANDİBULARİS İN SINIRLARI ÖN DUVAR; "Tuberculum Articulare - (Eminentia Atriculare) " adı verililen kemik çıkıntısı ile sınırlanmıştır. Eklemin kapsülü Tuberculum Articulare üzerinde de devam eder. ARKA DUVAR; Fissura Petrotympanica'ya kadar uzanır. Dışbükey yapıdaki arka duvara "Processus Post Glenoideus" adı da verilir. ÜST DUVAR; içbükey şekilde olup, önde Tuberculum Articulare'den başlayarak Fissura Petrotympanica yakınına kadar yoğun fibröz bağ dokusu ile kaplı olarak uzanır.

18 Fossa glenoidalis Ön duvar Eminentia Articularis EA

19 Arka duvar İç Duvar

20 Üst Duvar

21 B- Processus condylaris caput mandibula: LATERAL KUTUP COLLUM MANDIBULA MEDİAL KUTUP CAPUT MANDİBULA Processus condylaris uç kısma doğru Collum Mandibula ve caput mandibula ile sonlanır. Caput mandibula çene eklemine katılan bölüm olup kondil adını alır ve fossa mandibularis içinde konumlanır. Kondil ve fossa articularis e uygulanan ortalama basınç 0.6-1Mpa kadardır.

22 1- M.TEMPORALİS 2- OS TEMPORALE 3- PORUS A.EXTERNUS 4- ARCUS ZYGOMATICUS 5- DİSCUS ARTİCULARİS 6- CONDYLUS MANDİBULA 7- CAPSULA ARTİCULARİS 8- COMPACT KEMİK 9- M.MASSETER 10- COLLUM MANDIBULA 11- M.PTERYGOİDEUS EXTERNUS KONDİL BAŞI M.PTERYGOIDEUS EXTERNUS

23 HORİZONTAL D ERKEK KADIN ERKEK KADIN FRONTAL D ERKEK KADIN SAGITTAL D

24 2- Kıkırdak dokusu ile örtülü tüm eklem yüzü (Cartilago Articularis): Temporomandibular ekleme katılan temporal kemik ve mandibula kondilinin yüzeyleri ortalama 2-2.5mm kalınlığında yoğun fibröz bağ dokusu yapısındaki hyalin kıkırdak ile örtülmüş durumdadır. Bu yapı eklemi oluşturan kemik yüzeylerinin aşınmasını engeller, yıpranmaya karşı daha dirençlidir ve tamiri daha kolaydır. Kondilin kıkırdak ile kaplı yüzeyi 203mm² kadardır. Fibröz (Artiküler) tabaka Proliferatif hücre tabakası Hipertrofik kondrosit tabakası Endokondral kemik tabaka Sagittal kesit 16 hafta

25 3- Discus Articularis (Eklem diski-meniscus): Articulatio Temporomandibularis gibi eklem yüzleri birbirine tam uymayan ve arada fazla boşluk kalan eklemlerde bu boşluk morfolojisine uyumlu fibröz yapıdaki "Discus Articularis" adı verilen ara eklem elemanı ile doldurulur Kondil boynu arkasına yapışan fibröz bağlar, 2- Bilaminar zone, 3- Fossaya tutunan elastik bağlar, 4- Diskin arka bölümü, 5- İntermediate zone, 6- Diskin ön bölümü, 7- M.Pterygoideus lateralisin üst bağlantısı, 8- M.Pterygoideus lateralisin alt bağlantısı

26 Discus articularis in komşulukları: Önde; Lig capsulare ve M.Pterygoideus lateralis in üst liflerine, Yanlarda; Lig capsülare ile eklem kapsülüne, Arkada; Fissura petrotympanica önündeki retrodiskal fibroelastik dokuya retrodiskal lamina (maniskotemporomandibuler lamina) ile bağlanır.

27 Discus Articularis; eklem boşluğunu (Cavitas Articularis) üst ve alt bölümlere ayıran yoğun fibröz yapıda bir ara parça olup eklem yüzlerinin birbirleri ile temasını engeller. Üst eklem boşluğu (Temporodiskal kavite); Eminentia artikülaris ile disk arasında yer alır. Kondilin kayma hareketinin gerçekleştiği bu bölüm, alt eklem boşluğuna oranla daha büyük ve geniş yapıdadır. (580mm²). Alt eklem boşluğu (Kondilodiskal kavite); Condylus mandibula ile disk arasında yer alan daha küçük ve dar yapılanan bu boşlukta kondilin dönme hareketi gerçekleşir. (395 mm²). ÜST EKLEM BOŞLUĞU DİSCUS ARTİCULARİS ALT EKLEM BOŞLUĞU

28 Discus Articularis; ortada ince, kenarlarda kalın olarak şekillenmiştir. Disk şeklindeki yapının ince olan orta bölümüne Ara İnce Bant (Intermediate Zone) adı verilir. Discus Articularis'in kalın olan periferik kısmı çevresel olarak eklem kapsülüne yapışır. Bu yapışık alan arkada; "Retrodiskal Yastık" adı verilen, damar ve sinirden zengin fibro elastik bir bağ dokusu ile desteklenerek Fissura Pterygotympanica'ya tutunur.

29 Ağız kapalı durumda iken, Fossa Mandibularis ile Caput Mandibula arasında bulunan Discus Articularis, ağız açıldığında Tuberculum Articulare ile Caput Mandibula arasında konumlanır Yoğun fibröz bağ dokusundan oluşan disk kan damarları ve sinir lifleri taşımaz. Normal bir eklemde kondilin eklem yüzeyi diskin intermediate bölümünde yer alır.

30 Disk; sagital düzlemde kalınlığına göre üçe ayrılır; 1- En ince kısım iç bölümde 1mm kadardır, 2- Orta bölüm (intermediate zone) 2mm, 3- Ön bölüm 3mm kalınlıktadır, Diskin ön-arka boyutu yaklaşık 10 mm, iç - dış boyutu 20 mm kadardır. Önden bakıldığında disk medialde laterale göre biraz daha kalındır. Bunun nedeni; kondil ile artiküler fossa arasındaki boyutun medial de daha fazla olmasıdır.

31 Diskin şekli, kondilin ve mandibuler fossanın morfolojisine bağlıdır. Hareket sırasında; disk esnektir ve eklem yüzeylerinin fonksiyonel gereksinimlerine göre şekil değiştirir. İntermediate zone normal mandibular hareketlerde temporal kemik ile kondil başı arasında yer alır. Disk, yapısal değişimler ve yıkıcı kuvvetler gelmedikçe morfolojisini korur. Yapısal değişimler ve yıkıcı kuvvetler oluşursa; disk geriye dönüşümsüz olarak şekil değiştirir ve patolojik olaylar gelişebilir. Üst eklem boşluğu Capsular Lig. Lateral Discal lig. Alt eklem boşluğu Discus Art. Medial Discal Lig.

32 Diskin arka bölümü damar ve sinirden çok zengin gevşek bağ dokusuna bağlıdır. Bu dokuya retrodiskal doku-bilaminar zone adı verilir. [ Bilaminar zone (Rees 1954), retroarticular plastic pad (Zenker 1956), retroarticu-lar pad (DuBrul 1988), retrodiskal fat pad (Murikami and Hoshino 1982 ]. Retrodiskal doku retrodiskal lamina ile bağlantı kurar. Üstteki superior retrodiskal lamina artiküler diski tympanic plağa bağlar. Alttaki inferior retrodiskal lamina diskin posterior kenarının iç kısmını kondilin eklem yüzeyinin posterioruna bağlar. [ Superior stratum ve infe rior stratum (Rees 1954, Griffin and Sharpe 1962) ]. Bilaminar zone Bilaminar zone KAPALI AÇIK

33 Superior retrodiskal lamina; elastik ve kollagen lif ağından, inferior retrodiskal lamina; yoğun kollagen liflerden oluşur. İki tabaka arasında sinir ve damar plexusları ile yağ dokusu bulunur. Bu kısım kondilin öne hareketi sırasında kanla dolar. Superior retrodiskal lamina; fossa glenoidalis e bağlanır, ağız açıldığında discus articularis i arkaya doğru çeker.

34 Superior retrodiscal lamina (Elastik) Discus Articularis Retro diskal doku Inf. retrodiscal lamina(collogen) M.Pterygoideus superior M.Pterygoideus İnferior retrodiskal doku-bilaminar zone İleri protrusionda TME diski TME Diski

35 TME CORONAL KESİT: 1- GANG.TRİGEMİNALE VE A.CAROTİS İNTERNA NIN a.a.petrosus TRANSVERSA DALI, 2- FOSSA CRANİALİS İN TABANININ ORTA BÖLÜMÜ VE mm. rik SKALA, 3- ÜST VE ALT EKLEM BOŞLUĞU- M. PTERYGOİDEUS MEDİALİS 4- A.MAKSİLLARİS-KONDİLBAŞI, 5- KRANİAL FOSSA NIN ORTA İNCE DUVARI, 6- KONDİL BOYNU- GL.PAROTİS TME OBLİK KESİT: 1- SİNUS MAKSİLLARİS, 2-M. ORBİTALİS VE M.TEMPORALİS İN DERİN BÖLÜMLERİ, 3- A.MAKSİLLARİS VE M. PTERYGOİDEUS LATERALİS İN ÜST BÖLÜMÜ, 4- M.PTERYGOİDEUS LATERALİS İN ALT BÖLÜMÜ, 5- ÜST EKLEM BOŞLUĞUNUN ÖN UZANTISI VE mm rik SKALA, 6- ÜST EKLEM BOŞLUĞU, 7- CONDYLUS MANDİBULA,, 8- PORUS ACUSTİCUS EXTERNUS.

36 1- KEMİK VE MEDULLAR BOŞLUKLAR, 2- KONDİLİN ARKA YÜZÜNDEKİ KOLLAGEN FİBRİLLER, 3- ALT EKLEM BOŞLUĞU VE DİSKİN ARKA BÖLÜMÜNDEKİ KOLLAGEN FİBRİLLER, 4- KAN DAMARLARI. 1- M.PTERYGOİDEUS LATERALİS İN ÜST BÖLÜMÜ, 2- DİSCUS ARTICULARIS İN ÖN BÖLÜMÜ, 3- DİSKİN ARA İNCE BÖLÜMÜ "Ara İnce Bant (Intermediate Zone)", 4- KONDİL-EKLEM KIKIRDAĞI VE mm rik SKALA, 5-DİSKİN KALIN ARKA BÖLÜMÜ VE UZANTISI.

37 DİSK ORTA BÖLÜMÜNDE İZOLE EDİLEN KONDROİT HÜCRELER 1- M.PTERYGOİDEUS LATERALİS, 2- ÜST EKLEM BOŞLUĞU KAPSÜLÜ, 3- ALT EKLEM BOŞLUĞUNUN ÖN REFLEKSİYONU, 4- DİSKİN ÖN BÖLÜMÜ, 5- DİSKİN ARA İNCE BÖLÜMÜ "Ara İnce Bant (Intermediate Zone) VE mm rik SKALA, 6- DİSKİN ARKA BÖLÜMÜ, 7- GEVŞEK YAPIDAKİ RETRODİSKAL DOKU. YÜZEYDEKİ KOLLAGEN FİBRİLLERİN YANISIRA, DİSK ÖN SEGMENTİNDE SİYAH OLARAK GÖRÜLEN ELASTİK FİBRİLLER

38 Synovial sıvı; 4- Articulationes Synovialis Capsula articularis in iç tabakası olan membrana synovialis tarafından üretilir ve gereğinde rezorbe edilir. Eklem yüzeylerine snoviyal sıvı gerekli metabolik ortamı sağlar. Fonksiyon sırasında yağlayıcı etki yapar. Eklem yüzeyi üzerindeki sürtünmeyi azaltır. Sarımsı renkte yumurta akı kıvamında olup yağ granülleri ile az sayıda hücre ihtiva eder. Ortalama 0.5 ml kadardır.

39 Synoviyal sıvı eklem yüzeylerinin sürtünmesini iki mekanizma ile engeller: 1- Sınırlı yüzey yağlaması (Boundary lubrication) Eklem hareket ettiğinde synoviyal sıvının bir kaviteden diğerine hareket etmeye zorlaması ile oluşur ve hareket eden eklemdeki yüzeysel sürtünmeyi önler. 2- Dokudan sızan yağlama (Weeping lubrication) Eklem yüzeylerinin az bir miktarı synoviyal sıvı absorbe etme özelliği vardır. Basma kuvveti sonucu eklem yüzeyleri doku kompresyonu ile bu sıvıyı dışarı verir ve yağlanmayı sağlar. Bu yağlanma hareketsiz yapılarda baskı altında gelişen sürtünmeyi önler.

40 5- Capsula Articularis: Articulatio Temporomandibularis'i oluşturan kemikler, Capsula Articularis ve eklem bağları ile birbirlerine bağlanmışlardır. Capsula Articularis, eklem yüzleri arasındaki aralığı dıştan sararak "Cavum Articulare" adı verilen eklem boşluğunu şekillendirir. Bu boşlukta bağlar, disk ve synovial sıvı bulunur. 1- Eklem kapsülü 2A- M.Pteryg.externus un üst bölümü (Capsula articularis ve discus articularis e yapışır), 2B- M.Pteryg.externus un alt bölümü (Collum mandibula ya yapışır)

41 Capsula Articularis synovial sıvının salınması ve bası karşısında emilimi işlevini görür. dış ve iç olarak iki tabakadan oluşur; 1- "Stratum Fibrosum (Membrana Fibrosa)" adı verilen dış tabaka fibröz bağ dokusundan yapılmıştır. Bu yapı kuvvete karşı uyum ve direnç açısından önemlidir.kemik periostuna yapışan fibröz membran eklemin dış etkenlerden korunmasına yardımcıdır. 2- "Stratum Synoviale (Membrana Synovialis)" adı verilen iç tabaka synovial sıvıyı üretir, iki bölümen oluşur: A- Eklem boşluğuna bakan Synovial intima B- Damar ve sinirden zengin olan, elastik bağ dokusu yapısında, çeşitli reseptörler içeren Synovial subintima.

42 6- Eklem bağları (Ligamenta articularis): Mandibulayı her iki maksilla bloğuna askılayan yoğun kollagen yapısında oluşumlardır. TME fonksiyonuna aktif olarak katılmazlar, gerilemezler, hareketi sınırlarlar. Bağların fonksiyon yetersizliğinde tek yada çift taraflı kondil çıkıkları oluşur. L,Sphenomandibula re L,Sphenomandibulare L.Stylomandibulare L.Pterygomandibulare

43 TME de ; 3 fonksiyonel 4 yardımcı ligament bulunur: Fonksiyonel ligamentler: F1- Lig. Collaterale (Diskal) F2- Lig Capsulere F3- Lig Temporamandibulere Yardımcı ligamentler: Y1- Lig. Sphenomandibulare Y2- Lig. Stylomandibulare Y3- Lig. Retinaculare Y4- Lig. Malleomandibulare Os.Sphenoidale L.Laterale L.Capsulare Capsula Articularis P.Styloideus L.Sphenomandibulare Foramen mandibulare L.Stylomandibulare Angulus mandibula

44 F1- Lig. Collaterale: Eklem diskinin medial ve lateral kenarlarını kondil ucuna birleştirir. Diskal ligament olarak da adlandırılan bu yan bağlar 2 tanedir. Medialdeki diskin medial kenarını kondilin medial ucuna, lateraldeki diskin lateral kenarını kondilin lateral ucuna bağlar. Bu ligamentler Mediolateral yönde, eklemi üst ve alt iki eklem boşluğuna ayırır. Bunlar gerçek ligamentlerdir ve kollojen bağ dokusu fiberlerinden oluşurlar, esneme yetileri sınırlıdır, diskin kondilden ayrı hareket etmesini önlerler.

45 F2- Lig. Capsulare: Processus condylaris in collum bölümü ile üst önde Eminencia articularis, üst arkada Fossa artikülaris arasında uzanır. Eklem boşluğunu tümü ile saran kapsüler ligament diski ve kondil i destekler, içinde synovial sıvı bulunur.lateral bölümde Lig.Temporomandibulare tarafından desteklenir.

46 Disk; kapsüler ligamente, medial ve lateralinden bağlanarak eklemi iki kaviteye böler: Üst kavite (üst eklem boşluğu) Mandibuler fossa ve diskin üst yüzeyi ile sınırlanmıştır (Kayma hareketini sağlar). Alt kavite (alt eklem boşluğu) Mandibuler kondil ve diskin alt yüzeyi ile çevrelidir (Rotasyon hareketini sağlar). Bu boşlukların iç yüzeyleri, snoviyal bir katman oluşturan özelleşmiş endotelyal hücre tabakası ile çevrelenmiştir. Her iki eklem boşluğu da bu yağ granülleri ile az miktarda hücre ihtiva eden sarımsı renkte, yumurta akı kıvamında synovial sıvı ile doludur. L.C ÜK DİSK L.TM ÜK AK KONDİL AK M.PL

47 F3- Lig. Temporomandibulare: Lig. Temporomandibulare çalışan tarafta rotasyon yapan kondil başının lateral hareketlerini kısıtlayarak saf rotasyon hareketine yönlenmesine yardımcı olur. İki kısımdan oluşur: 1. Ligamentum laterale 2. Ligamentum mediale 1. Ligamentum laterale; Geniş olan üst kısmı Arcus zygomaticus un arka dış bölgesi ile Tuberculum articulare nin alt dış kısmına tutunur. Alt kısmı oblik olarak aşağı yönde daralarak uzanır ve Collum mandibula nın iç bölümüne bağlanır. 2. Ligamentum mediale; Fissura petrotympanica nın medial ucu ile Spina ossis sphenoidalis ten başlayarak içte ve horizontal yönde devam ile eklem kapsülüne bağlı olarak Collum mandibula nın iç bölümünde sonlanır.

48 Capsula articularis Tuberculum articulare Capsula articularis L.Temporomandibulare Porus acusticus externus L.Stylomandibulare Lig.Temporo mandibulare Lig.Temporomandibul are (Medial bant) Lig.Temporomandibulare Tuberculum articulare Capsula articularis Lig.Temporomandibulare (Lateral bant) Capsula articularis

49 1- Arcus zygomaticus, 2- Fossa temporalis, 3- Eminencia articularis, 4- Lig.Mediale, 5- Lig. Laterale, 6- Lig.Capsulare, 7- Collum mandibula, 8- Porus acusticus externus

50 Y1- Lig. Sphenomandibulere: Foramen spinosum un yan duvarı ile Spina ossis sphenoidalis den başlar, aşağı doğru genişleyerek M.Pterygoideus externus ve M.Pterygoideus internus arasından geçerek Ramus mandibula nın iç yüzünde yer alan Foramen mandibulagirişi ile Lingula mandibula arasında uzanır.lig.sphenomandibulare; mandibulanın ileri hareketini ve maksimum açılımını engeller. Capsula articularis L.Mediale Capsula articularis L.Sphenomandibulare Lingula mandibula L.Stylomandibulare

51 Y2- Lig. Stylomandibulere: Temporal kemikteki processus styloideus ile angulus mandibulanın ramusa yakın iç arka bölümü arasında uzanır. Bu bağ mandibulanın aşırı ileri (protrusiv) hareketlerini sınırlandırır. L.Laterale Capsula articularis L.Stylomandibulare 4- Lig.Stylomandibulare, 5- Processus styloideus, 6- Angulus mandibula, 7- Arcus zygomaticus, 8- Os Temporale

52 Y3- Lig. Retinaculare Ramus mandibula ile glandula parotidea arasında uzanır. Yukarıda tuberculum articulare nin ön ve arka yüzlerine, dış kulak yolu kartilajına, M.Pterygoideus externus un arka ucuna, Lig.Temporomandibularinin dışına, c kondile retrodiskal dokuya yapışarak başlar, incelerek aşağıda M.Masseter in fasiyasına yapışarak sonlanır. M.Masseterin kontraksiyonunda oluşan kuvveti ekleme ve retrodiskal dokuya iletir.

53 Y4- Lig. Malleomandibulare (Discomalleolar ligament - Pino ligamenti): Kulak kemiklerinden Malleus tan başlayarak, Discus articularis in orta bölümü ve Lig. Sphenomandibulare arasında uzanır. Eklem fizyolojik limitler dışında zorlandığında duyu iletimini etkilediği düşünülen bu bağın kesin fonksiyonları bilinmemektedir. 1 Capsula articularis 1- Malleus 2- Ligamentum malleomandibulare 3- Condylus mandibula 4- Fissura petrotympanica 4 2 3

54 TME DAMAR SİSTEMİ 1- A.MAXILLARIS SUPERFICIALIS A.FACIALIS TRANSVERSA A.TEMPORALIS MEDIA A.ZYGOMATICO-ORBİTALİS 2- A.MAXILLARIS PROFUNDA A.AURICULARIS PROFUNDA A.TYMPANICA ANTERIOR A.MENINGEA MEDIA A.TEMPORALIS PROFUNDA POSTERIOR A.MASSETERICA 1- V.TEMPORALIS SUPERFICIALIS 2- PLEXUS PTERYGOIDEUS A.Carotis Externa A.Maxillaris A.Tympanica posterior A.Temporalis Superficialis A.Alveolaris İnferior DORSAL MEDİAL LATERAL VENTRAL A.Facialis Transversa A.Meningea Media A.Temporalis Profunda

55 TME LENFLER Nodi Lympatici occipitalis Nodi Lympatici preauricularis Nodi Lympatici facialis Nodi Lympatici auricularis posterior Nodi L.cervicalis profunda Nodi L.cervicalis superficialis Nodi Lympatici parotidei Nodi Lymp. submaksillaris Nodi Lympatici submentalis Nodi Lympatici cervicalis inferior

56 TME SİNİRLER 1- N.AURICULOTEMPORALIS 2- N.MASSETERICA 3- N.TEMPORALIS PROFUNDA N.Auricularis Ant N.Auriculotemporalis N.Auriculotemporalis N.Meatus Acust.Externus N.N.Facialis N.Mandibularis N.Temporalis Profunda N.Massetericus N.Massetericus N.Pterygoideus Lat N.Temporalis Profunda

57 TME ETKİLEYEN FAKTÖRLER Konjenital ve gelişimsel anomaliler (Vücudun ve başın postur bozuklukları, kondiler hyperplasia,condylar aplasia), Eklem bölgesine etken lokal ve sistemik hastalıklar (Gelişim defektleri hipoplaziler, dejeneratif eklem rahatsızlıkları, osteoartritis, artrozis. otoimmün hastalıklar, romatoid artrit, sistemik lupus erythamatosis), Tümörler,kistler ve iltihaplar, Travmalar, Kırık, ve çıkıklar, Diş sıkma (bruxism), Oklüzyon bozuklukları, Kötü alışkanlıklar (Dirsek dayama, tek taraflı çiğneme, sakız çiğneme, tek tarafa yatma, kalem,tırnak ısırma,pipo içme vb., Ağzın uzun süreli açık kalması (Tedavi ve genel anestezi sürelerinde), Diş eksiklikleri, Hatalı protez uygulamaları, Psikolojik stress,

58

59 TME FONKSİYON BOZUKLUKLARININ BELİRTİLERİ: FONKSİYON SÜRESİ VE SONRASINDA YORGUNLUK HİSSİ, AĞRI (yüz, kulak, boyun, baş, fonksiyon süresince- çiğneme, esneme, konuşma, yutkunma vb), ÇENE KİLİTLENMESİ, AĞIZ AÇMADA KISITLILIK, AĞIZ AÇMA VE KAPATMADA SES (gıcırdama, klik, tıkırtı), AĞIZ AÇMADA ORTA HATTAN KAYMA, YÜZ KOMPOZİSYONUNDA BOZULMA ASİMETRİ. Kapalı K KLİK SESİ Açık K GERİ DÖNÜŞÜMLÜ (REDÜKSİYONLU) GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ (REDÜKSİYONSUZ)

60 KONDİL KIRIKLARI KIRIK LOKALİZASYONU KONDİL BAŞI - Kapsül içi - Kapsül dışı KONDİL BOYUNU - Yukarı - Orta - Aşağı

61 ARTICULATIO TEMPOROMANDIBULARIS (ÇENE EKLEMİ) DR. HÜSNÜ YAVUZYILMAZ