Çocukların Ġhmal ve Ġstismardan Korunmasında Hukuk

Transkript

1 Çocukların Ġhmal ve Ġstismardan Korunmasında Hukuk Avukat Hatice Kaynak Çocuk Ġstismarını ve Ġhmalini Önleme Derneği Yönetim Kurulu Üyesi 25 Mart 2011 Ankara

2 Sapık üvey babadan öğretmeni kurtardı BURSA`da üvey kızı 16 yaşındaki F.R.`ye 3 yıldır tecavüz ettiği öne sürülen 51 yaşındaki S.Ö.`nün yargılanmasına başlandı. Bursa`da tabancayla karnındaki bebeği öldüren Zülbiye P. (17) hakkındaki soruşturmayı tamamlamak için olay hakkında ailenin diğer fertlerini dinleyen savcı, başka bir suçu daha yakaladı.

3 Çocuk istismarına 10 gözaltı Giresun`un Görele ilçesinde küçük yaşta kızı fuhuşa zorladıkları 3 kadın ile kızla birlikte Küçük kıza cinsel oldukları istismara 17 iddia yıl hapis edilen Malatya`da 8 yaģındaki 7 kişi kız gözaltına çocuğuna cinsel istismarda bulunduğu alındı. iddiasıyla yargılanan sanığa 17 yıl hapis cezası verildi

4 ÇKK ve TCK ya göre daha erken reģit olsalar bile 18 yaģını doldurmamıģ kiģiyi çocuk olarak kabul Çocuk Kimdir? ÇHS ne göre; 18 yaģından küçük herkes çocuk sayılmaktadır.

5 Çocuğun istismardan korunması (ÇHS m19) SözleĢmeye taraf devletler, çocuğun ana-babasının ya da onlardan yalnızca birinin, yasal vasi ya da bakımını üstelenen herhangi bir kiģinin yanında iken bedensel veya zihinsel saldırı, Ģiddet veya suistimale, ihmal ve ihmalkar muameleye, ırza geçme dahil her türlü istismar ve kötü muameleye karģı korunması için yasal, idari,toplumsal eğitsel tüm önlemleri alır.

6 Çocuğun istismardan korunması (ÇHS m 34) Taraf Devletler, çocuğu, her türlü cinsel sömürüye ve cinsel suistimale karģı koruma güvencesi verirler. Bu amaçla Taraf Devletler özellikle: a) Çocuğun yasadıģı bir cinsel faaliyete giriģmek üzere kandırılması veya zorlanmasını; b) Çocukların, fuhuģ, ya da diğer yasadıģı cinsel faaliyette bulundurularak sömürülmesini; c) Çocukların pornografik nitelikli gösterilerde ve malzemede kullanılarak sömürülmesini, önlemek amacıyla ulusal düzeyde ve ikili ile çok taraflı iliģkilerde gerekli her türlü önlemi alırlar.

7 BĠLDĠRĠM YÜKÜMLÜLÜĞÜ 1. Suçu Bildirme 2. Korunma Gereksinimini bildirme

8 1. Suçu Bildirim Yükümlülüğü ĠĢlenmekte olan suçu yetkili makamlara bildirmeyen kiģi bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Mağdur 15 yaģından küçük ise yarı oranında artırılır. M 278 Kamu adına görev yapan kiģi görevleri sırasında ve görevlerine iliģkin bir suç öğrendiklerinde bildirmezse 6 aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. M. 279 Görevini yaptığı sırada bir suç belirtisi ile karģılaģan sağlık görevlisi durumu yetkili makamlara bildirmez ya da gecikirse bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. M.280 Çocuk Ġstismarını Ve Ġhmalini Önleme Derneği

9 Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi TCK 281 Görevini yaptığı sırada bir suçun iģlendiği yönünde bir belirti ile karģılaģmasına rağmen,durumu yetkili makamlara bildirmeyen yada geciktiren sağlık mensubu bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Çocuk Ġstismarını Ve Ġhmalini Önleme Derneği

10 Korunma Gereksinimi Bildirim Yükümlülüğü Adli ve idari merciler Kolluk görevlileri Sağlık ve eğitim kuruluģları Sivil toplum kuruluģları korunma ihtiyacı olan çocuğu SHÇEK e bildirmekle yükümlüdür. Çocuk Ġstismarını Ve Ġhmalini Önleme Derneği

11 Türk Ceza Kanunu nda Fiziksel İstismar

12 KASTEN YARALAMA Madde 86 - (1) Kasten baģkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kiģi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Kasten yaralama suçunun; a) Üstsoya, altsoya, eģe veya kardeģe karģı, b) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kiģiye karģı, c) Silahla, ĠĢlenmesi halinde, (DeğiĢik ibare: / m.4) "Ģikayet aranmaksızın, verilecek ceza yarı oranında artırılır."

13 Kötü Muamele Madde (1) Aynı konutta birlikte yaģadığı kiģilerden birine karģı kötü muamelede bulunan kimse, iki aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Ġdaresi altında bulunan veya büyütmek, okutmak, bakmak, muhafaza etmek veya bir meslek veya sanat öğretmekle yükümlü olduğu kiģi üzerinde, sahibi bulunduğu terbiye hakkından doğan disiplin yetkisini kötüye kullanan kiģiye, bir yıla kadar hapis cezası verilir.

14 TCK da ÇOCUKLARIN CİNSEL İSTİSMARI

15 Çocuğun Cinsel Ġstismarı Çocuğu cinsel yönden istismarı; - 15 yaģında küçük ya da fiilin anlam ve sonuçlarını kavrayamayan kiģiye karģı - diğer çocuklara karģı cebir, tehdit, hile ile gerçekleģtirilen her türlü davranıģ AğırlaĢtırıcı nedenler : - Vücuda organ ya da cisim sokulması - Üstsoy, vasi, evlat edinen, 2./3.derece kan hısımı, üvey baba, bakım ve gözetim yükümlülüğü olana tarafından iģlenmesi - 1. Fıkradakilere cebir ve tehdit kullanılması - Çocuğun fiil sonucunda beden veya ruh sağlığının bozulması

16 Anayasa Mahkemesi`nin cinsel istismar kararı Anayasa Mahkemesi, TCK`nın 103. maddesinin 6. fıkrasında yer alan ``çocukların cinsel istismar sonucunda beden veya ruh sağlığının bozulması halinde on beş yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur`ifadesinin iptal istemini reddetti

17 Cinsel taciz m 105 Bir kiģiyi cinsel amaçla taciz etmek mağdurun Ģikayeti Üzerine cezalandırılır. Fiil hiyerarģik iliģki ya da nüfuzun kötüye kullanılmasından kaynaklanıyorsa cezası artırılır.

18 Reşit olmayanla cinsel ilişki m 104 Cebir, tehdit ve hile olmaksızın 15 yaģını bitirmiģ olanla Cinsel iliģkide bulunan kiģi Ģikayet üzerine cezalandırılır

19 Fuhuş m 227 Çocuğu fuhģa teģvik eden, bu maksatla sağlayan kiģi cezalandırılır. Fail ; üstsoy, kayın üstsoy, evlat edinen, vasi, kardeģ eğitici, bakıcı gibi koruma ve gözetim yükümlülüğü olanlar tarafından iģlenmiģse cezası Artırılır.

20 Müstehcenlik m 226/1-a ve 5 Bir çocuğa müstehcen görüntü yazı ve sözleri içeren Ürünleri veren, gösteren, okutan ya da dinleten Ġçeriklerini çocukların görebileceği, girebileceği yerlerde alenen gösteren Basın yoluyla yayınlayan kiģiler cezalandırılır

21 Ceza Hukukunda Ġhmal ( TCK 233) Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklerin ihlali m233 Aile hukukundan doğan bakım, eğitim ve destek olma yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi şikayet üzerine cezalandırılır.

22 Ġhmal ve Ġstismar EdilmiĢ Çocuğun Korunması Avukat Hatice Kaynak Ankara Barosu Çocuk Ġhmalini ve Ġstismarını Önleme Derneği

23 Koruma Alanları Ceza Yargılaması Sırasında Korunması Çocuk Koruma Kanunu Uyarınca Koruma Medeni Hukukta Koruma Ailenin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Korunma

24 Ceza Muhakemesi Kanununda Mağdur Çocuk Mağdur hakları kabul edildi. M Mağdur çocuk ise veya kendini ifade edemeyecekse istemine bakılmaksızın vekil tayin edilir. Mağdur çocuğun tanıklığına baģvurulduğunda bir defa dinlenir. Mağdur çocukların dinlenmesi sırasında yanında psikoloji, psikiyatri, eğitim alanlarından bir uzman bulunur.

25 Ceza Muhakemesi Kanununda Mağdur Çocuk Beden muayenesi : Mağdurun bedeni üzerinde tıbbi muayene yapılması ve örnek alınması Cumhuriyet savcısının istemi ve hakimin kararıyla mümkündür. Tanıklıktan çekinme nedenleri varsa beden muayenesinden de kaçınabilir. Çocuk görüģünü açıklayabilecek durumdaysa görüģü alınır. Değilse kanuni temsilcisi karar verir. Fail kanuni temsilcisi ise hakim karar verir.

26 ÇOCUK KORUMA KANUNU

27 KORUYUCU DESTEKLEYĠCĠ TEDBĠRLERĠN PRENSĠPLERĠ Çocuğun yararı ve esenliği gözetilecek Eğitim öğretiminin geliģtirilmesi haklarının güvence altına alınması gözetilecek Ayrımcılık yapılmayacak Bilgilendirme ve kararlara katılım sağlanacak ĠĢbirliği yapılacak Adil ve süratli bir yargılama yapılacak

28 Koruyucu ve destekleyici tedbirler Danışmanlık tedbiri ; çocuk ve aileye yol gösterilmesi Eğitim tedbiri; eğitim kurumuna devam meslek kursu ya da usta yanına yerleģtirme Bakım tedbiri; resmi ya da özel bakım yurduna yerleģtirilmesi Sağlık tedbiri; geçici veya sürekli bakım, tedai ve rehabilitasyon Barınma tedbiri; çocuklu ve hamileler için barınma olanağı sağlanması

29 BaĢvuru Hangi makamlara yapılabilir? A) MAHKEMELER : Çocuk,ana-baba, yasal temsilci, Cumhuriyet Savcısı bizzat mahkemeye baģvurabilir. 1) Aile Mahkemesi ( Aile hukukunu ilgilendiren sorunlarla birlikte açılmıģsa) 2) Çocuk Mahkemesi (Aile hukukunu ilgilendiren haller dıģında) 3) Asliye Hukuk Mahkemesi ( Aile mahkemesi ve çocuk mahkemesi olmayan yerlerde) B) CUMHURĠYET BAġSAVCILIĞI: Herkes

30 Medeni Hukukta Çocuğun Korunması TMK nda öngörülen koruma Aile Mahkemeleri Kanunu nda öngörülen koruma tedbirleri Ailenin Korunması Hakkında öngörülen koruma tedbirleri

31 TÜRK MEDENĠ KANUNU

32 Velayet Velayet, küçüklerin çıkarlarının korunması, temsil edilmeleri konusunda anababanın yükümlülüklerini ifade eder. Evlilik sürüyorsa velayet anne-babaya aittir (eģit görev) Evlilik yoksa velayet anneye aittir. BoĢanma durumunda velayetin kimde olacağına yargıç karar verir. Yargıç çocuğun yararı için velayetin kaldırılmasına da karar verebilir. Çocuk 18 yaģına doldurana kadar velayet hakkı devam eder, kendiliğinden ortadan kalkmaz ve anne- baba velayet hakkından vazgeçemez.

33 Velayet kaldırılmadan alınabilecek tedbirler Çocuğun menfaati ve gelişmesi tehlikeye düşerse; Hakim velayet hakkını kaldırmadan çocuğun koruması için gerekli tedbirleri alabilir. A) Aileye destek verilmesi (MK 346) -Ana -babaya ihtar, emir, direktif -Ana babanın denetimi - Aileye rehberlik, yardım - Kayyım tayini B) Çocuğun bir aile yanına yerleştirilmesi C) Çocuğun bir kuruma yerleştirilmesi

34 Velayetin kaldırılabileceği durumlar Ana- babanın deneyimsizliği,hasta olması, özürlü olması, ana- babanın baģka yerde olması nedeniyle velayet görevini yerine getirememesi Ana babanın çocuğa yeterli ilgiyi göstermemesi ve çocuğa karģı yükümlülüklerini ağır biçimde savsaklaması

35 Sonuç olarak ; Yargılama sırasında çocuğun yararının korunması Ġkincil mağduriyetinin doğmaması Çocuk için en iyi çözüme ulaģılabilmesi için HUKUK- TIP-SOSYAL HĠZMET BĠRLĠKTE ve ĠġBĠRLĠĞĠ ĠÇĠNDE ÇALIġMALIDIR.

36 Teşekkürler