Sayı 7. Editörden. TÜBİTAK 1000 Mersin Üniversitesi Araştırma

Transkript

1 Sayı 7 Editörden TÜBİTAK 1000 Mersin Üniversitesi Araştırma Proje Potansiyelinin Geliştirilmesi ve Sürdürülebilirliği Projesi, Fikir sizden destek bizden sloganı ile bir yılı aşkın süredir; eğitimler, toplantılar ve medya içerikleri vasıtasıyla proje kültürünün yaygınlaşması adına çeşitli faaliyetlerde bulunmaktadır. Bu e-bülten de, hedef kitlede farkındalık yaratmak ve başarı hikayelerinin paylaşılması amacıyla hazırlandı. Her bir sayı 2015 Ocak - 15 Haziran tarihleri arasında başvurusu yapılan ve olumlu sonuçlanan TÜBİTAK projelerinin yürütücüleri ile yapılan röportajları kapsamaktadır. Bu sayımızın konuğu Mersin Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Bölümü Rehberliği Başkanı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Uysal Yenipınar. Röportaj görüşmeleri için vakit ayırma nezaketinde bulunan Yenipınar a, proje ekibi adına teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca e-bültenin sizlere ulaşmasına aracılık eden gazetecilik bölümü öğrencilerim, Murat Ataş a (Röportaj), Mazlum Aritürk e, Bahtiyar Yılmaz a (Fotoğraf) ve Gencay Olcan a (Tasarım) da verdikleri emekten ötürü teşekkür ederim. Genç araştırmacıların çalışmalarına ışık tutması dileğiyle. Saygılarımla Yrd. Doç. Dr. Erhan ARSLAN

2 AMACIMIZ ZEUGMAYI MOZAİK TAŞLARININ DİLİYLE ANLATMAK Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi 2011 yılında tarih ve sanatseverlere kapılarını açmış dünyanın en büyük mozaik müzesidir. Gerek kapladığı alan gerekse teknolojik açıdan dünyanın önde gelen müzeleri arasındadır. Müzenin en önemli simgelerinden biri de dünyaca ünlü Çingene Kızı mozaiğinin burada sergileniyor olmasıdır. Diğer yandan çok sayıda ve büyük boyutlarda mitolojik öykü, dini, güncel, doğal yaşamı konu alan renkli çakıl taşları kullanılarak yapılmış mozaik panoya sahiptir. Mozaikler Zeugma antik kentinde yer aldıkları konum özelliğini koruyarak sergilenmektedirler. Antik kent Fırat Irmağı kıyısında kurulduğu için nehri ve suyu simgeleyen tanrı ve tanrıçaların simgeleri ile işlendiği yüzme havuzu mozaikleri dikkat çekicidir. Müzeyi değerli kılan bir başka eser ise Zeugma antik kentinden çıkarılan bozulmamış bronz bir Ares (Mars) savaş tanrısı heykelciğidir. Müzenin diğer önemli bir özelliği de dünyanın en fazla antik mühür (bulla) koleksiyonuna sahip olmasıdır. Bu alanda çalışmalar yapan ve turist rehberi yetiştiren ve kendisi de turist rehberi olan Mersin Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümü Başkanı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Uysal YENİPINAR ile Zeugma Mozaik Müzesi ve Mozaik Taşlarının Dili ile ilgili bir söyleşi gerçekleştirdik. Mersin Üniversitesi adına gerçekleştirmiş olduğu TÜBİTAK destekli sunumları ile ilgili sorular yönelttik. Projenin amacı ve kapsamıyla ilgili sorularımızın samimi yanıtlarını sizlerle paylaşıyoruz. 2

3 Önce sizi tanıyabilir miyiz? Çukurova Üniversitesi, Mersin Turizm ve Otel İşletmeciliği Yüksekokulu lisans mezunuyum. Mersin Üniversitesi nin kuruluşundan sonra Selçuk Üniversitesi nden Mersin Üniversitesi ne aktarılan Gülnar Meslek Yüksekokulu Müdür Yardımcısı ve Gülnar a bağlı Aydıncık Turizm Programı Bölüm Başkanı ve öğretim görevlisi olarak Mersin Üniversitesi nde işe başladım. Yüksek lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalında Doğu Akdeniz Bölgesinin Turizm Potansiyeli tez konusuyla gerçekleştirdim. Doktora eğitimimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Anabilim dalında tamamladım. Yardımcı Doçent olarak Ege Üniversitesi Turizm Fakültesi Turizm Seyahat bölümünde görev aldım. Mersin Üniversitesi, Turizm Fakültesi Turizm Rehberliği Bölümünü kurmak üzere davet edildim. Mezun olduğum okulda bölüm kurucusu ve Bölüm Başkanı olarak görevimi sürdürmekteyim. Projenin amacı nedir? Projenin temel amacı; Türkiye nin sahip olduğu kültürel zenginliklerimizden biri olan mozaiklerin tarihi öyküleri, sergilendiği müzeler konusunda liseli gençlerimizde farkındalık yaratmaktır. Çok sayıda tarihi eserimiz değeri bilinmediği için yok olup gitmekte ya da yurt dışına kaçırılmaktadır. Gençlerimizin bilinçlenmesi bu açıdan önemlidir. İnsanlar değerini bildikleri bir şeyi kaybetmek istemez, onu korur ve gözetirler. Kültürlerin tanınması, korunup yaşatılabilmesi o kültürlerin yerel halk tarafından benimsenmesine bağlıdır. Yerel halk kendi yaşadığı coğrafyanın değerlerini tanımaz ve sahip çıkmaz ise bunu sürdürmek yabancılara tanıtıp sevdirmek daha zordur. Öncelikle gençlerin ülke değerlerini tanıması, gezmesi görmesi mirasın geleceğe taşınmasında önemlidir. Projenin ikincil amacı ise; gençlerde Türkiye nin kültürel değerleri konusunda merak uyandırıp seyahat ederek ülkelerini tanıyıp sevmelerini teşvik etmektir. Gezen ve öğrenen birey, bu bilgiyi yakın ve uzak çevresine de aktaracaktır. Dünyada turist rehberleri, kültür elçisi, kültürler arası arabulucu, kültürler arası iletişim köprüsü gibi sıfatlarla anılmaktadır. Turist rehberleri öğrendikleri onca bilgiyi gezdirdikleri grubun niteliğine göre onların anlayacağı dilde anlatırlar. Bu özellik onların öğrendikleri onca bilgiyi yorumlayarak anlatabilme becerileri ile ilgilidir. Çoğu kişiye anlamsız ve sıkıcı görünen resim, taş, heykel ve biçimsiz bir tümülüs turist rehberinin anlatımı ile fark edilip önemsenir ve anlam kazanır. Böylece değeri bilinmeyen ya da unutulan geçmişin tarihi ve doğal mirasları turist rehberleri aracılığı ile yeniden keşfedilir. Turist Rehberleri eğlenceli anlatımları ile ziyaretçilerde merak uyandırıp onların düş gücünü harekete geçirirler. Ziyaretçiler tıpkı bir film izler gibi sıradan, anlamsız görünen nesneleri anlamlı, cansız görünen eserleri canlı ve değerli görmeye başlarlar. Anılan özellikleri nedeniyle kültürel mirasın sürdürülebilirliğinde turist rehberlerinin rolü büyüktür. Bu yönleri ile turist rehberleri bir tür kültür taşıyıcısı rolü de üstlenirler. 3

4 Projenin diğer bir amacı ise; Mersin Üniversitesi, Turizm Fakültesi bünyesinde Turizm Rehberliği Bölümü olduğu konusunda öğrencileri bilgilendirmek ve bilinçli tercihlerle Mersin Üniversitesini, Turist Rehberliği bölümünü tercih etmelerini sağlamaktır. Böylece bilerek, isteyerek, tercih eden nitelikli öğrencilere bölümün eğitim kalitesi yükselecektir. Ülkemiz sahip olduğu çok değerli tarihi, kültürel ve doğal güzellikleri ile turizmde önemli bir yere sahiptir. Turizm, hizmet ağırlıklı özelliği ile kız ve erkek öğrencilere eşit düzeyde iş olanakları sunan bir sektördür. Turizm Rehberliği Bölümü, Fakültesinin Turizm İşletmeciliği ve Gastronomiden sonra kurulan üçüncü bölümüdür yılında ilk öğrencilerimizle eğitim ve öğretime başlamıştır. Bölüm mezunları öğrenim gördükleri Mersin ve Doğu Akdeniz Bölgesi nin yanı sıra, 45 günlük zorunlu Türkiye turu uygulama gezileri ile Türkiye nin diğer turistik bölgelerini gezip tanıyabileceklerdir. Projeyi kısaca tanıtır mısınız? Öncelikle Mersin Üniversitesi Bilim Şenliği tanıtımı ve proje önerisi sunumunu izleyip etkilendim. Amaç gençlere bilimi sevdirmekti. Türkiye önemli bir turizm ülkesi olmasına rağmen sahip olduğu turistik değer ve çekicilikleri yurt dışında yeterince tanıtılamıyor. Ancak üzücü olan anılan zengin değerlerin öneminin halkımızca da yeterince bilinmemesidir. Geçim sıkıntısı, çocuk okutma benzeri nedenlerle anne ve babalarımız seyahat edip gezmeye zaman bulamadıkları bir gerçek. Onlar bizim yapamadıklarımızı siz yapın diyerek bizi okuttular. Sorunun değil, çözümün bir parçası olmak gerekir noktasından hareketle; çok okuyan değil, çok gezen bilir atasözünü çok okuyan çok gezer, çünkü merak eder şeklinde değiştirip gençleri bilinçlendirip seyahat etmeye teşvik etmeyi amaçladım. Proje konusu olarak da dünyanın en büyük mozaik müzesi Gaziantep Zeugma müzesini seçtim. Proje hazırlamak için süre çok kısa olmasına rağmen, hafta sonu çalışıp projeyi hazırlayıp gönderdim ve kabul edildi. Sabah ve öğleden sonra olmak üzere 20 şer kişilik yaklaşık 60 öğrenciye farklı dört okula sunum yapılmıştır. Proje Üniversitenin Uğur Oral Kültür Merkezi B salonunda power point, fotoğraf ve video destekli barkovizyon sunumu şeklinde gerçekleştirilmiştir. Sunum öncesi ve sonrası dağıtılan anketlerdeki sorularla öğrencilerin sunum öncesi ve sonrası konuyla ilgili bilgileri bilgileri ölçülmek istenmiştir. Sunum sonlarında öğrenci ve öğretmenlerin konuya ilgili sorular yöneltmeleri ve Gaziantep kentine gezi düzenleyip Zeugma müzesini görmek istediklerini belirtmeleri projenin amacına ulaştığını göstermesi açısından olumlu bir geri bildirimdir. 4

5 TÜBİTAK 1000 Mersin Üniversitesi Araştırma Projesi Potansiyelinin Geliştirilmesi ve Sürdürülebilirliği Projesi Böyle bir fikir nasıl ortaya çıktı? Projenizi bir zemine oturtmak, sunulabilir hala getirmek ne kadar vaktinizi aldı? Daha önceden bir alt yapısı olduğu için proje süresi kısa olmasına rağmen yetiştirilebildim. Daha önce konuyu farklı bir açıdan davet edildiğim Dünya Rehberler Birliği nin (WFTGA) 2015 yılında Prag da düzenlenen kongresinde sunmuştum. Bu nedenle proje konusunu belirleme ve hazırlık yapmada çok fazla zorlanmadım. Prag seminerinin konusu İletişim ve Yorumlama Aracı Olarak Arkeolojik Mozaikler: Profesyonel Turist Rehberleri olup dinleyici delege ve üye turist rehberlerin ilgisini çekmiştir. Sunum sonrası bölgeyle ilgili yöneltilen sorulara bölgenin diğer önemli değerleri hakkında bilgiler verilmiştir. Bunlardan en dikkat çekicisi Göbekli Tepe olmuştur. Delege ve bazı üyelerin kongre sonrası Güneydoğu Anadolu Bölgesine bir gezi programı yapmalarına neden olmuştur. Ancak Suriye savaşının Bölge güvenliğini olumsuz etkilemesi nedeni ile gezi programı iptal edilmiştir. Turist rehberleri öğrendikleri onca bilgiyi gezdirdikleri grubun niteliğine göre onların anlayacağı şekilde anlatma ve aktarma becerisine sahiptirler. Bu onların yorumlama yetenekleri ile ilgilidir. Böylece çoğu kişiye sıkıcı ve anlamsız görünen taşlar, resimler, heykeller ve kara yeşilliksiz bir dağ öyküleri ile anlamlı ve sevilir hale gelir. Öğretim üyesi ve turist rehberi olarak ülkemizin kültürel ve doğal zenginliklerini öncelikle kendi yurttaşlarımız ve gençlerimizin görmesi ve tanıması gerektiğine inanıyorum. Görmek için merak duygusunun uyanması, merak etmek için de bilgi sahibi olmak gerekiyor. İşte bu düşünceden hareketle projeyi hazırladım. Lise öğrencilerine Zeugma müzesi ve mozaikleri tanıtmak, farkındalık yaratmak ve gezip görme konusunda merak uyandırmak istedim. 5

6 Projeyi hazırlama sürecinde yardım aldığınız birileri oldu mu? Daha önce Ege Üniversitesi adına yürüttüğüm Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi konulu projeyi deneyiminin önemli bir katkısı olmuştur. Önceden ikincil veri kaynaklarına ve uygulama bilgisine sahip olmam, konu seçimi ve proje yazımını kolaylaştırmıştır. Bunun dışında bağlı bulunduğumuz Turizm Fakültesinin proje yazma konusundaki olumlu yaklaşımları da destekleyici faktör olmuştur. Günümüzde Gaziantep ilinde yer alan Zeugma Mozaik Müzesi kapladığı geniş alan, modern dizaynı ve sergilenen mozaik sayısı ve sergileme yöntemi ile dünyanın sayılı müzeleri arasında yerini almıştır. Zeugma müzesinden önce Tunus un Bardo müzesi dünyanın en ünlü mozaik müzesi idi. Günümüzde Zeugma birinci, Bardo ikinci, Hatay Arkeoloji müzesi ise üçüncü sırada yer almaktadır. Bu gelişmeler bölge ve ülke turizmi için olumlu sonuçlanmıştır. Yerli ve yabancı turistlerin Gaziantep iline olan ilgisinin artmasında etkili olmuştur. Peki bu proje topluma ne gibi faydalar sağlayabilir? Atatürk ün; Toplumun temeli kültürdür sözünden yola çıkarak; Gaziantep müzesini tanır, Zeugma müzesini tanır, mozaik sanatına karşı merakı oluşur, bahsi geçen bu tarihi yerleri gezip görmek bizzat tanışmak ister. Tarih bilgisi ciddi oranda artar ve bu tarihi müzelere yönelik kendi içinde bir hassasiyet geliştirir. Tüm bunlar bireyi katılımcı birey konumuna taşır. Bu projeyi hazırlarken ne gibi zorluklarla karşılaştınız? Ve buna benzer projeler yürüten kimselere ne gibi tavsiyelerde bulunabilirsiniz? Önceden alt yapısı olduğu için ben pek güçlükle karşılaşmadım ama proje hazırlamak için süre oldukça kısaydı. Daha kapsamlı projeler hazırlanması için uzun zaman gerekir. Proje duyurusundan sonra projenin hazırlanması için yeterli zamana ihtiyaç duyulmaktadır. Kapsamlı projeler için iyi bir ekip çalışması yararlı olacaktır. 6

7 Bu proje ilk TÜBİTAK projeniz mi? Daha öncesinde deneyiminiz oldu mu? TÜBİTAK için ilk projemdi ancak daha önce çalıştığım Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Birimi adına iki proje yürüttüğüm için proje hazırlama konusunda gerekli deneyime sahiptim. Bu proje kapsamında ne kadarlık bir destek alacaksınız? Genel olarak projenin maliyeti hakkında bizi bilgilendirirmisiniz? Proje kısa ve seminer sunumu olduğu için Üniversitenin ve TÜBİTAK ın belirlediği rakamlarla sınırlı kalmıştır. Son olarak eklemek istediğiniz bir bilgi var mı? Gelecekte Mersin Üniversitesi ve bağlı bulunduğum Turizm Fakültesi ile Turizm Rehberliği adına turizm ve turist rehberliği mesleğini ilgilendiren konularda daha kapsamlı projeler yürütmeyi ümit ediyorum. Proje çalışmalarının üniversitemizce destekleniyor olduğunu bilmek sevindirici ve güdüleyici bir faktör. Böylece üretilen bilimsel fikirlerin paydaşlarca ve toplumla paylaşılması mümkün olmaktadır. Üretilen bilginin, fikrin uygulanıp yaşama geçirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Projeler üniversiteler, yerel yönetimler ve toplum işbirliğinin gelişmesine de katkı sunmaktadırlar. Gerçekleştirdiğim Mozaik Taşlarının Dili-Turist Rehberlerinin Gözüyle konulu projem, Turizm Fakültesi Bünyesinde yeni kurulan Turizm Rehberliği Bölümü ve turist rehberliği mesleği konularını okuyucularımızla paylaşma olanağı tanıdığınız için Başta Erhan Hocamıza olmak üzere, sizler geleceğin yetenekli iletişim uzmanları muhabirlerimiz Gencay ve Murat a üniversitem, fakültem ve bölümüm adına teşekkür ediyorum. Sonsöz Yrd. Doç. Dr. Uysal YENİPINAR ile gerçekleştirdiğimiz söyleşide Zeugma müzesini, Fırat Irmağı kıyısındaki renkli çakıl taşları kullanılarak yapılan Zeugma Mozaiklerini ve turist rehberliği eğitimi ve mesleği konularını ele aldık. Sayın YENİPINAR ın sunumlarıyla Gaziantep kentini, Zeugma müzesi ve mozaiklerini tanıtma konusunda yaratmış olduğu etkiyi gördük. Konunun sadece Zeugma müzesinin etrafında şekillenmediğini bunun yanında turist rehberi eğitimiyle de yakından ilişkili olduğunu kavradık. Turistik destinasyonların tarihi, sosyo-kültürel ve doğal değerlerinin tanıtımında turist rehberlerinin bilgi, beceri ve anlatımlarının çok büyük rolü olduğunun farkına vardık. Sıkıcı gelebilecek konuların eğitimli rehberlerin doğru, abartısız ve öykülerle süslenmiş anlatımlarıyla keyifli bir aktarıma dönüşebileceğini anladık. TÜBİTAK 1000 Mersin Üniversitesi Araştırma Proje Potansiyelinin Geliştirilmesi ve Sürdürülebilirliği Projesi Kapsamında, hedef kitlede farkındalık yaratmak amacıyla çıkartılan bu bültenin editörlüğüne Yrd. Doç. Dr. Erhan Arslan, sayfa tasarımına Gencay Olcan, röportaja Murat Ataş, röportaj fotoğraflarına Mazlum Aritürk, Bahtiyar Yılmaz ve desteklerinden dolayı TÜBİTAK a teşekkür ederiz (Proje no: 114K502). İletişim: Mersin Üniversitesi İleri Teknoloji Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi ARDEB Ofisi Çİftlikköy Kampüsü Tel: 0(324) Fax: 0(324) meuarge@gmail.com Web: 7