EKONOMİ İŞLERİ BAŞKANLIĞI

Transkript

1 20 ARALIK 2014

2 ONUNCU KALKINMA PLANI ( ) ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI 2. GRUP EYLEM PLANLARI Onuncu Kalkınma Planındaki amaç, yeniden şekillenmekte olan dünyada milletimizin temel değerleri ve beklentileri doğrultusunda gerçekleştirilecek yapısal dönüşümlerle ülkemizin uluslararası konumunu arttırmak ve halkımızın refah seviyesini yükseltmektir. Bu hassasiyet doğrultusunda 2023 yılında GSYH nın 2 Trilyon Dolara, kişi başı milli gelirin 25 Bin Dolara ve ihracatın 500 Milyar Dolara yükseltilmesi, işsizlik oranının ise % 5 e düşürülmesi ve enflasyon oranlarının tek haneli rakamlarda kalıcılığının sağlanması hedeflenmiştir dönemlerini kapsayacak olan bu plan ile ülkemizin uluslararası değer sıralamasında üst sıralara çıkmış, mutlak yoksulluk sorununu çözmüş bir ülke haline gelmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sermaye birikimi ve sanayileşme süreci hızlandırılarak yurtiçi tasarruflar, üretken yatırımlar ve üretim faktörlerinin verimlilik düzeyleri artırılacak, cari açık kalıcı olarak makul düzeylere düşürülecek, ekonominin yenilikçi ve ithalat bağımlılığı azalmış bir yapıya dönüştürülmesi sağlanacaktır. Ülkemizde olan bilim ve teknoloji alanındaki çalışmalar yakından takip edilerek yenilikçi üretim yapıları desteklenecek ve ekonomiye kazandırılmaları sağlanacaktır. Onuncu Kalkınma Planında bütüncül yaklaşım, insan odaklılık, katılımcılık, kapsayıcılık, hesap verebilirlik ve şeffaflık ilkeleri esas alınmıştır. Planın hedefi toplumun refahını artırmak, hayat standartlarını yükseltmek, temel hak ve özgürlükler zemininde adil, güvenli ve huzurlu bir ortam sağlayarak nitelikli insan, güçlü toplum olgusunu oluşturmaktır. Onuncu Kalkınma Planında daha önceki planlardan farklı olarak Öncelikli Dönüşüm Programları adıyla 25 adet özel uygulama programı yer almaktadır. Söz konusu programlar planın uygulanabilirliği ve kalkınma çabalarının etkinliğini artırmak amacıyla yeni bir yaklaşım çerçevesinde hazırlanmıştır. Programlar, toplamda 90 bileşen ve 1300 ün üzerinde eylem içeren bu eylem planları yoluyla hayata geçirilecektir. 25 maddeden oluşan, kamuoyuyla üç grup halinde paylaşılması planlanan öncelikli dönüşüm programlarının birinci grubu (9 tanesi), 6 Kasım 2014 tarihinde Başbakanımız Sn. Ahmet Davutoğlu tarafından açıklanmıştı. Aşağıda 2. Grup Eylem Planları koyu renkte gösterilmiştir. Eylem planları arasından, makroekonomiye ilişkin konuların bir araya getirildiği 2. Grup Eylem Planlarının içeriği Başbakanımız Sn. Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu tarafından 18 Aralık 2014 tarihinde kamuoyuna açıklanmıştır. Bu ikinci gruptaki eylem planları ülkemizin yüksek ve istikrarlı büyüme hedefine yönelik olarak Kalkınma Planı döneminde sürdürülecek öncelikli yapısal reform uygulamalarını içermektedir. Bu grup içerisinde yer alan Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı Eylem Planı ayrıca açıklanacaktır.

3 ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI LİSTESİ 1. ÜRETİMDE VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASI PROGRAMI 2. İTHALATA OLAN BAĞIMLILIĞIN AZALTILMASI PROGRAMI 3. YURTİÇİ TASARRUFLARIN ARTIRILMASI VE İSRAFIN ÖNLENMESİ PROGRAMI 4. İSTANBUL ULUSLARARASI FİNANS MERKEZİ PROGRAMI 5. KAMU HARCAMALARININ RASYONELLEŞTİRİLMESİ PROGRAMI 6. KAMU GELİRLERİNİN KALİTESİNİN ARTIRILMASI PROGRAMI 7. İŞ VE YATIRIM ORTAMININ GELİŞTİRİLMESİ PROGRAMI 8. İŞGÜCÜ PİYASASININ ETKİNLEŞTİRİLMESİ PROGRAMI 9. KAYIT DIŞI EKONOMİNİN AZALTILMASI PROGRAMI 10. İSTATİSTİKİ BİLGİ ALTYAPISINI GELİŞTİRME PROGRAMI 11. ÖNCELİKLİ TEKNOLOJİ ALANLARINDA TİCARİLEŞTİRME PROGRAMI 12. KAMU ALIMLARI YOLUYLA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YERLİ ÜRETİM PROGRAMI 13. YERLİ KAYNAKLARA DAYALI ENERJİ ÜRETİM PROGRAMI 14. ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROGRAMI 15. TARIMDA SU KULLANIMININ ETKİNLEŞTİRİLMESİ PROGRAMI 16. SAĞLIK ENDÜSTRİLERİNDE YAPISAL DÖNÜŞÜM PROGRAMI 17. SAĞLIK TURİZMİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROGRAMI 18. TAŞIMACILIKTAN LOJİSTİĞE DÖNÜŞÜM PROGRAMI 19. TEMEL VE MESLEKİ BECERİLERİ GELİŞTİRME PROGRAMI 20. NİTELİKLİ İNSAN GÜCÜ İÇİN ÇEKİM MERKEZİ PROGRAMI 21. SAĞLIKLI YAŞAM VE HAREKETLİLİK PROGRAMI 22. AİLENİN VE DİNAMİK NÜFUS YAPISININ KORUNMASI PROGRAMI 23. YERELDE KURUMSAL KAPASİTENİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROGRAMI 24. REKABETÇİLİĞİ VE SOSYAL UYUMU GELİŞTİREN KENTSEL DÖNÜŞÜM PROGRAMI 25. KALKINMA İÇİN ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ALTYAPISININ GELİŞTİRİLMESİ

4 1. ÜRETİMDE VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASI PROGRAMI Program Hedefi: Sanayi sektöründe, Toplam Faktör Verimliği (TFV) nin büyümeye katkısının yüzde 20 nin üzerine çıkarılması. Verimliliğin artırılması; ekonomide üretim kapasitesinin artırılması, rekabet gücünün geliştirilmesi ve büyümenin hızlandırılması açısından önem arz etmektedir döneminde yüzde 4,3 olarak gerçekleşen ortalama büyümenin yalnızca 0,2 puanı TFV artışından kaynaklanmıştır. Bu nedenle, Onuncu Kalkınma Planı döneminde verimlilik odaklı bir yaklaşımla rekabet gücü artırılarak cari açık sorunu yaşanmadan yüksek ve istikrarlı büyümeye ulaşılması hedeflenmektedir. Bu kapsamda, Üretimde Verimliliğin Artırılması Programıyla, verimlilik algısının geliştirilmesi, üretim süreçlerinin iyileştirilmesi, katma değerin artırılması ile hedeflenen değerlere ulaşılması amaçlanmaktadır. Durum(1) 2014(T) KOBİ lere Yönelik Kurumsallaşma ve İmalat Sanayiinde Küçük Ölçekli 92,0(3) 91,6 91,2 90,8 90,4 90 İmalat Sanayiinde Firma Ölçeğine Göre 5,1(3) 4,6 4,4 4,3 4,1 4 Sanayi Sektöründe Kısmi İşgücü -0,6-0,4 (5) 3 3,9 3,7 4,1 Sanayi Sektöründe TFV Artışı, % -1,7-0,2(5) 1,4 1,7 1,8 1,9 (1) Aksi belirtilmedikçe 2013 yılı gerçekleşme rakamlarıdır. (2) 1-19 çalışan sayısı aralığını kapsamaktadır. (3) 2012 yılı rakamıdır. (4) İmalat sanayiinde 250+ istihdam sahibi işletmelerin işgücü verimliliğinin 1-19 istihdam sahibi işletmelerin işgücü verimliliğine oranıdır. (5) OVP( ) ile uyumlu gerçekleşme tahminidir. Verimlilik algısının ve verimliliği artırmaya yönelik uygulama kapasitesinin güçlendirilmesi İşletmelerde kurumsallaşmanın geliştirilmesi Üretim süreçlerinin geliştirilmesi İşletmelerde ölçek ekonomilerinin desteklenmesi

5 2. YURTİÇİ TASARRUFLARIN ARTIRILMASI ve İSRAFIN ÖNLENMESİ PROGRAMI Program Hedefi: 2013 yılında % 13,4 olan yurtiçi tasarruf oranının, program sonunda % 19 a yükseltilmesi. Gayrisafi millî harcanabilir gelirin tüketilmeyen kısmı olan yurtiçi tasarruflar, yatırımların finansmanı açısından büyük önem taşımaktadır. Uluslararası veriler, açık ekonomi koşullarında dahi gelişmekte olan ülkeler açısından yurtiçi tasarruflarla yatırım arasında pozitif ilişkiye işaret etmektedir. Bu program çerçevesinde, yüksek ve istikrarlı bir büyüme dinamiği sağlamak üzere, en güvenilir ve kalıcı finansman kaynağı olan yurtiçi tasarrufların artırılması, artan yurtiçi tasarrufların üretken yatırımlara yönlendirilmesi ve israfın azaltılması amaçlanmaktadır. Durum (1) 2014(T) Yurtiçi Tasarruf Oranı (%) 13,4 14,9 15,2 16,2 17,1 19 Kamu Kes. Tasarruf Oranı (%) 3,4 3,2 3,1 3,6 4 3,7 Özel Kesim Tasarruf Oranı (%) 9,9 11,7 12,2 12,6 13,1 15,2 Tüketici Kredileri /Toplam Krediler (%) 23, ,5 20,7 20,3 20 Bireysel Kredi Kartları/Toplam Krediler (%) 8 6 6,5 6,5 6,5 6,5 Ticari Krediler (KOBİ + Diğer Ticari Krediler)/Toplam Krediler (%) 68, , ,4 73,5 İmalat Sanayi Kredileri/Toplam Krediler (%) 20,1 20, ,5 24,5 25 Özel Sektör Yatırımlarında Makine Teçhizatın Payı (reel, %) 68, Bireysel Emeklilik Sisteminde Katılımcı Sayısı (Milyon Kişi) 4,1 5, ,9 8,8 Bireysel Emeklilik Sisteminde Erken Ayrılma Oranı (%) 8,2 7,5 6,4 5,7 5,4 5,2 Özel Sigortacılıkta Toplam Prim Üretimi (Milyon TL) 24,23 26,652 29,317 32,249 35,474 39,022 (1) 2013 yılı gerçekleşme (2) 2014 yılı gerçekleşme tahmini Mali piyasa araçlarıyla tasarrufların özendirilmesi İsrafın azaltılması ve mükerrer tüketimin önlenmesi Kredi düzenlemeleriyle tasarrufların özendirilmesi ve üretken yatırımlara yönlendirilmesi Tamamlayıcı sigortacılığın geliştirilmesi Vergisel araçlarla tasarrufların özendirilmesi ve üretken yatırımlara yönlendirilmesi

6 3. İSTANBUL ULUSLARARASI FİNANS MERKEZİ PROGRAMI Program Hedefi: 2013 yılında küresel finans merkezi sıralamasında 44. olan İstanbul un, Küresel Finans Merkezleri Endeksinde ilk 25 içerisinde yer alması; Türkiye nin Finansal Gelişmişlik Endeksinde ilk 30 içinde yer alması; 2013 yılında % 3,4 olan finansal hizmetler sektörünün GSYH içindeki payının % 6 ya yükselmesi. Kaynakların toplanması ve etkin bir şekilde dağıtılmasını sağlayan, küresel piyasalarla entegre ve uluslararası alanda hizmet ihraç edebilen bir finans sektörünün oluşmasına katkı sağlayacak İFM çalışmalarının kararlılıkla sürdürülmesi önem arz etmektedir. Bu doğrultuda, İstanbul un uluslararası alanda rekabet gücüne sahip bir finans merkezine dönüşebilmesi için reel sektörün ihtiyaçlarını karşılayacak, her türlü finansal aracın ihraç edilebildiği, güçlü bir fiziksel, beşeri ve teknolojik altyapıya sahip, etkin bir biçimde denetlenen şeffaf bir piyasa yapısının tesis edilmesi amaçlanmaktadır. Hedefler Durum (1) 2014 (T) Küresel Finans Merkezleri Endeksi (Z/Yen) (İstanbul un Sıralaması) Bankacılık Aktif Büyüklüğü/GSYH (%) 110, Bankacılık Dışı Finansal Kuruluşlar Aktif Büyüklüğü/GSYH (%) 12, Borçlanma Araçları Piyasası Stoku/GSYH (%) 28, Borsa İstanbul Pay Piyasası Kapitalizasyonu/GSYH (%) 32, Sigorta Hizmetleri (Milyon Dolar) 995 1,098 1,248 1,423 1,599 1,794 Finansal Hizmet Finansal Hizmetler (Milyon Dolar) ,04 1,134 1,236 İhracatındaki Değişim Sigorta Hizmetleri (Yüzde Değişim) 14,9 10,3 13, ,4 12,2 Finansal Hizmetler (Yüzde Değişim) 45,9 12,5 8, Borsa İstanbul da İşlem Gören Toplam Şirket Sayısı İFM ye Yönelik Uluslararası Platformda Yapılan Tanıtım Sayısı Toplam Yatırımcı Sayısı (Bin Kişi) 4,011 4,105 4,317 4,554 4,692 4,83 Bireysel ve Kurumsal Bireysel Yatırımcı Sayısı (Bin Kişi) 3, ,206 4,438 4,571 4,704 Yerli Yatırımcı Sayısı Kurumsal Yatırımcı Sayısı (Bin Kişi) Finans Alanında Tanımlı Ulusal Meslek Standardı Sayısı Sermaye Piyasasında Uluslararası Geçerliliği Olan Sertifikaların Tanıtımına Yönelik Düzenlenen Toplantı Sayısı Finans Alanında Lisansüstü Eğitim İçin Yurtdışına Gönderilecek Öğrenci Sayısı (1) durum 2013 yılı sonu itibarıyladır İstanbul Finans Merkezi (İFM) idari yapısının oluşturulması Finansal ürün ve hizmet çeşitliliğinin artırılması Hukuki altyapının geliştirilmesi Kümelenme bölgelerinde fiziki altyapının güçlendirilmesi Nitelikli insan kaynağının artırılması Katılım bankacılığı ve faizsiz finans sisteminin geliştirilmesi

7 4. KAMU HARCAMALARININ RASYONELLEŞTİRİLMESİ PROGRAMI Program Hedefi: Kamu kesimi borçlanma gereğinin Plan dönemi sonunda GSYH ya oran olarak yüzde 0,5 seviyesinde gerçekleşmesi; Harcamaların yerindeliği ve kalitesinin artırılması. Bu program çerçevesinde, mevcut harcama programları gözden geçirilerek verimsiz harcamaların tasfiye edilmesi, bu yolla oluşturulacak mali alanın öncelikli harcama alanlarına tahsis edilmesi ve kamu faiz dışı harcama büyüklüğünün belirli bir seviyede tutulması amaçlanmaktadır. Puanlama formülü doğrultusunda sosyal yardım hak sahibi olan hedef kitlenin oranı (%) Sosyal yardım programlarına yönelik değerlendirme analizi sayısı Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemine entegre olan yerel yönetim oranı (%) Tarımsal desteklerin tarımsal katma değere oranı (%) ATC/DDD metodolojisinde 1000 kişi başına düşen günlük antibiyotik tüketim miktarı (birim) Aile hekimliği muayene oranlarının toplam muayene içindeki payı (4) (%) Durum (1) 2014 (T) (2) en az en az 5 en az (1) 2013 yılı gerçekleşme (2) 2014 yılı gerçekleşme tahmini (3) 2011 ve 2012 yılları gerçekleşme (4) Gösterge kişi başı yıllık muayene sayısının 8,2 nin üzerine çıkmayacağı öngörüsüne göre takip edilecektir en az 5 en az ,5 7,5 7,3 7,1 6,9 42 (3) Sosyal yardım ve hizmetlerde etkinliğin sağlanması Tarımsal desteklerde etkinliğin sağlanması Kamu yatırımlarının rasyonelleştirilmesi Cari harcamaların kontrol altında tutulması Program-bütçe bağlantısının güçlendirilmesi Sağlık harcamalarının etkinleştirilmesi

8 5. KAMU GELİRLERİNİN KALİTESİNİN ARTIRILMASI PROGRAMI Program Hedefi: Vergilemede hizmet sunumu kalitesinin artırılması; Kamu gelirlerinin sağlıklı ve sürekli kaynaklardan elde edilmesi; Belediye ve il özel idarelerinin sermaye gelirleri hariç öz gelirlerinin Plan dönemi sonunda GSYH ya oran olarak yüzde 1,7 ye çıkarılması. Bu programımızla, temel olarak kamu gelirlerinin sağlıklı ve sürekli kaynaklardan çağdaş yöntemlerle elde edilmesi amaçlanmaktadır. Bu süreçte, sadece mali kaygıların değil, ekonomik ve sosyal amaçların da dikkate alınması modern kamu yönetiminin bir gereği haline gelmiştir. Bu program kapsamında; kamu mali sisteminin ihtiyaç duyduğu gelirlerin sağlıklı ve sürekli kaynaklara dayandırılmasının yanında, gelirlerin etkili ve ekonomik bir şekilde toplanması, gelir dağılımının iyileştirilmesi, tasarrufların artırılmasına katkı sağlanması ve yerel yönetimlerin mali yönden merkezi yönetime bağımlılığının azaltılması amaçlanmaktadır. (1) 2013 yılı gerçekleşme (2) Gerçekleşme tahmini Durum (1) 2014 (T) (2) Belediye ve il özel idarelerinin sermaye gelirleri hariç öz gelirlerinin GSYH ya oranı (%) 1,51 1,4 1,4 1,58 1,61 1,65 Mükellef memnuniyet oranı (%) İstisna, muafiyet ve indirimlerin gözden geçirilmesi Vergi idaresinin etkinliğinin artırılması Vergilemede uygulanabilirliğin ve öngörülebilirliğin artırılması Kamu gelirleriyle ilgili istatistiklerin etkinleştirilmesi Yerel yönetim öz gelirlerinin artırılması

9 6. İŞ VE YATIRIM ORTAMININGELİŞTİRİLMESİ PROGRAMI Program Hedefi: Özel sektör yatırımlarının GSYH ya oranının 2018 yılı sonunda yüzde 19,3 e çıkarılması; Plan dönemi boyunca (gayrimenkul hariç) kümülatif uluslararası doğrudan yatırım tutarının 92,8 milyar dolara ulaşması; İş Yapma Kolaylığı Endeksi sıralamasında ilk 50 ülke arasına girilmesi; Süreçlerin iyileştirilmesi suretiyle yatırım yeri tahsis miktarının artırılması. İş ve yatırım ortamına ilişkin düzenlemeler ile bunlara yönelik uygulamaların ölçülmesi ve ülkeler arası karşılaştırmaların yapılması amacıyla DB tarafından hazırlanan İş Ortamı 2012 Raporunda Türkiye, genel sıralamada 2006 yılında 175 ülke arasında 84 üncü sıradan 2012 yılında 183 ülke arasında 71 inci sıraya yükselmiştir. Programın amacı, iş ve yatırım ortamının öncelikli sorunlarına odaklanılarak, yatırımcının karşılaştığı belirsizliklerin giderilmesi ve sorunların hızla çözülmesi, bunun için mevcut mekanizmaların iyileştirilerek yatırımların artırılmasıdır. Bu programda, iş ve yatırım ortamının öncelikli sorunlarına odaklanılarak, yatırımcının karşılaştığı belirsizliklerin giderilmesi ve sorunların hızla çözülmesi, bunun için mevcut mekanizmaların iyileştirilerek yatırımların artırılması amaçlanmaktadır. Durum (1) (1) Aksi belirtilmedikçe 2013 yılı gerçekleşme rakamlarıdır (2) Dünya Bankası, İş Ortamı Raporu, İş Yapma Kolaylığı Endeksi (3) TCMB, Ödemeler Dengesi İstatistikleri, gayrimenkul hariç rakamdır (T) İş Yapma Kolaylığı Endeksinde Türkiye nin sırası(2) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi (3) (Milyar Dolar) ,4 10,3 11,9 16,8 25,5 28,3 Özel yatırımların GSYH içindeki payı (%) 15,6 15, ,6 17,5 19,3 Bürokratik Süreçlerin İyileştirilmesi Hukuki Süreçlerin İyileştirilmesi Yatırım Yeri Temininin Kolaylaştırılması İş ve Yatırım Ortamıyla İlgili Yönetişimin Bölgesel Düzeyde Geliştirilmesi

10 7. İSTATİSTİKİ BİLGİ ALTYAPISINI GELİŞTİRME PROGRAMI Program Hedefi: Bilgi/veri ihtiyaçlarını karşılayan istatistik portalının hayata geçirilmesi; Uluslararası standartlarda üretilmiş istatistik sayısının artırılması, Bölge bazında istatistik üretilmesi; Entegrasyonu sağlanmış sürdürülebilir istatistik sistemi sağlanması; Kayıt sistemlerinden üretilen istatistiklerin sayısının artırılması. Başta TÜİK olmak üzere, istatistikî bilgi üretiminde rol alan tüm kuruluşların istatistik bilgi altyapısının iyileştirilmesi, istatistik süreçlerinin planlanması, yürütülmesi ve izlenmesi önem arz etmektedir. Bu programla; paylaşımcı, işbirliğine dayalı ve planlı bir istatistik üretim süreci ile bilimsel metotlarla elde edilmiş güvenilir istatistiklerin kalitesinin ve sayısının artırılması, ulusal ve uluslararası ihtiyaçlar doğrultusunda üretilmesi gereken istatistik yelpazesinin genişletilmesi ve idari kayıtların sağlıklı bir şekilde tutulması amaçlanmaktadır (T) (1) İstatistik üretiminde idari kayıtların kullanım oranı (%) 37, İl bazında üretilen istatistiklerin toplam istatistiklere oranı (%) İstatistik birimi olan kurumların RİP te yer alan kurumlara oranı (%) Uluslararası kuruluşların yayınlarında karşılanamayan istatistik oranı %) Web servisleriyle veri değişimi yapılan kurum/kuruluş sayısı (sayı) Altyapının geliştirilmesi amacıyla verilen eğitim sayısı (Kurumların talep ettiği eğitimler ile kamu kurumlarında istatistik yönünden eksikliklerin giderilmesi) (sayı) RİP kapsamında yayımlanan istatistik sayısı (sayı) RİP in gerçekleşme oranı (%) Uluslararası Veri Gönderim Sistemi yoluyla uluslararası kuruluşlara gönderilen veri seti sayısı RİP kapsamında uluslararası kuruluşlara bir uygulama çerçevesinde sistematik olarak veri/bilgi gönderen kamu kurumu oranı (%) RİP kapsamında tanımlayıcı meta veri bilgilerine internet sayfalarında yer verilen istatistiklerin oranı (%) (1) 2014 yılı gerçekleşme tahmini İstatistikî veri üretiminin önceliklendirilmesi Kurumlar arası işbirliğinin güçlendirilmesi Uluslararası normlarda istatistik üretiminin sağlanması 8. KAYIT DIŞI EKONOMİNİN AZALTILMASI PROGRAMI Bu programa ilişkin ayrıntılı bilgiler ayrıca paylaşılacaktır.

11 Görüş ve Önerileriniz için (0312) / 1900 AK PARTİ EKONOMİ İŞLERİ BAŞKANLIĞI