BAĞLANTI ve REKOMBİNASYON
|
|
- Eser Gökçe
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 BAĞLANTI ve REKOMBİNASYON
2 Bağlantı: Çeşitli genlerin aynı kromozomda bulunmalarına ve bunun sonucu olarak da döle birlikte geçme eğilimleri Bağlantı grubu: Bir kromozom üzerinde yerleşmiş olan tüm genler Sutton, bir organizmanın taşıdığı kromozom sayısının genlerinin sayısına göre çok az olduğunu işaret etmiş. Drosophila'da sadece 4 çift kromozom vardır. Her bir kromozomda çok sayıda gen bulunur.
3 Morgan ve ark. (1911) Drosophila melanogaster çok sayıdaki kalıtsal karakter 4 grup Sitolojik 4 farklı kromozom çifti Bir organizmadaki bağlantı grupları sayısı, kromozom sayısına eşit D. melanogaster'in X kromozomunda bulunan genler I., otozomlarda bulunan genler ise sırasıyla II., III. ve IV. bağlantı grupları Mısır bitkisinde 10 kromozom çiftinin karşılığı olarak 10 bağlantı grubu
4 TAM BAĞLANTI Bir kromozomda bulunan genler dölden döle her zaman birlikte geçiyorlarsa bu genler arasında tam bağlantının olduğu kabul edilir. D. melanogaster'de dördüncü kromozomda taşınan genlerin tayin ettiği karakterler birlikte ortaya çıkarlar kıvrık kanatlı ve kılsız x normal kanatlı ve kıllı F 1 normal kanatlı kıllı x kıvrık kanatlı ve kılsız ½ normal kanatlı ve kıllı, ½ kıvrık kanatlı ve kılsız
5
6 Drosophila melanogaster in erkeklerinde tam bağlantı (Bilge den yararlanarak).
7 Drosophila'da (Darlington diğ.) spermatogenezi sitolojik erkeklerde I. mayoz bölünme sırasında kromozomların eşleştiğini fakat homolog kromozomların kromatidleri arasında kiazmaların oluşmadığını gözlemişlerdir. Bu durum az sayıda bazı türün heterogametik eşeylerinde de (örneğin, dişi ipek böceklerinde) saptanmıştır.
8 Bağlantı kavramı bir kromozomdaki gen lokuslarına özgüdür. AaBb genotipindeki iki ayrı bireyde bağlantı gösteren alleller AB/ab veya Ab/aB biçiminde olabilir Drosophila'da kanat uzunluğunu belirleyen gen ile göz rengini belirleyen gen bağlantılıdır. Kanat uzunluğu için normal (vg + ) ve körelmiş kanat (vg) allelleri, Göz rengi için de kırmızı (pr + ) ve eflatun göz (pr) allelleri İki dominant allelin bir kromozomda iki resesif allelin ise diğer kromozomda bulunmasına cis durumlu bağlantı pr + vg + /pr vg Bir dominant ve bir resesif allelin bir kromozomda diğerlerinin öbür kromozomda bulunması ise trans durumlu bağlantı pr + vg/pr vg +
9 TAM OLMAYAN BAĞLANTI ve REKOMBİNASYON Eşeyli olarak üreyen türlerin büyük çoğunluğunda tam bağlantı çok ender. Tam bağlantı genelde birbirine çok yakın durumdaki genler arasındadır. Bağlantının tam olmaması nedeniyle bağlantı gruplarının çoğundaki gen çiftleri birbirinden, bağımsız olarak ayrışabilirler bağlantının çözülmesi
10 Drosophila melanogaster in dişilerinde tam olmayan bağlantı (bağlantının çözülmesi) (Bilge den yararlanarak).
11 Morgan (1912) bağlantının aynı kromozomda sıralanan genler arasındaki bir fiziksel ilişki olduğunu, bu ilişkinin mayoz sırasında homolog kromozomlardaki genler arasında meydana gelecek fiziksel bir değiş tokuş ile (krosingover) Bu görüş, 1931 yılında Stern tarafından Drosophila da, Creighton ve McClintock tarafından Zea mays da Janssens (1909) tarafından ortaya konulan ve sitolojik olarak gözlenen, kiazmaların homolog kromozomlar arasındaki değiş tokuş yerleri Mayoz bölünmede eşleşmiş kromozomların kiazmalarında meydana gelen parça değiş tokuşu sonucunda rekombinasyon Rekombinasyon, bir fiziksel olay olan krosingover sonucunda bağlantılı genlerin ayrılması ve yeni gen birlikteliklerinin oluşumu
12 Krosingover sonucu rekombinasyon
13 Aynı kromozomda bulunan genler arasındaki bağlantının çözülmesi durumunda, bu genleri heterozigot olarak taşıyan bireyin test çaprazlaması dölünde krosingover geçirmemiş ana-baba tiplerinin yanında krosingover sonucu oluşan ve allelleri ana-babalarındakinden farklı yerleşim düzeninde taşıyan tipler (rekombinant) de çıkar. Tam olmayan bağlantının sonucunda bağımsız dağılıma göre beklenen fenotip grupları meydana gelir ancak oranlarında sapmalar gözlenir. AB/ab heterozigotunda A-B (veya a-b) allelleri arasında eğer %20 oranında bağlantı çözülmesi varsa, ana-baba tiplerinin toplam oranı % 80, rekombinantların ki ise % 20
14 İki gen bakımından meydana gelen rekombinant tiplerin tüm kombinasyonların toplamına oranına rekombinasyon sıklığı denir. Aynı kromozomda bulunan değişik genler arasındaki rekombinasyon sıklığı değerleri % 0 50 Hiç rekombinasyon olmaması (% 0) iki gen arasındaki tam bağlantının belirtisidir.
15 Aynı kromozomda bulunan iki gen arasında rekombinasyon sıklığının % 50 yi aşamayacağının şematik gösterimi (Russell dan).
16 BAĞLANTININ SAPTANMASI ve REKOMBİNASYON SIKLIĞININ HESAPLANMASI Önce her bir allel çiftinin beklendiği gibi ayrışım gösterip göstermediğini saptamak ve sonra da iki allel çiftini bağımsız dağılım bakımından analiz emek.
17 İki nokta (allel) çaprazlaması Diploidlerde, otozomlarda taşınan iki gen arasındaki rekombinasyon sıklığı iki gen bakımından heterozigot F 1 bireylerinin çift resesif homozigotlarla geri çaprazlanma sonucunda ortaya çıkan rekombinant bireylerin belirlenmesi ve bunların toplam birey sayısına oranlanmasıyla hesaplanabilir. AB/ab x ab/ab krosingover sonucunda Ab/ab ve ab/ab rekombinant tipleri Bir Ab/aB x ab/ab AB/ab ve ab/ab rekombinant tipleri
18 Eşeye bağlı genlerin rekombinasyon sıklıklarının hesaplanması Erkek bireylerin heterogametik olduğu türlerde, dölün erkek bireylerindeki farklı fenotip gruplarının saptanması ve oranlarının hesaplanması
19 KROMOZOM HARİTALARI Kromozom haritaları: Bir organizmanın kromozomlarında bulunan genlerin yerleşim düzenlerinin ve aralarındaki uzaklıkları gösteren şemalar
20 Rekombinasyon Haritaları Rekombinasyon haritaları ya da bağlantı haritaları bağlantı gruplarının saptanması ve bir bağlantı grubunu oluşturan genler arasındaki uzaklıkların bunların arasında meydana gelen krosingover sıklığına göre hesaplanması Genetik harita Temel ilke: Morgan (1911) krosingover sıklığı doğrudan genler arasındaki uzaklığa bağlıdır. İki gen arasında krosingover meydana gelme olasılığı genler arasındaki uzaklık arttıkça çoğalır.
21 Genler arasındaki uzaklık ile krosingover sıklığı arasındaki ilişki ( X işaretleri krosingover yerlerini işaret etmektedir).
22 Mayoz sırasında meydana gelen krosingoverlerin ortalama sayısının hesaplanması. Açıklama metinde (Snustad ve Simmons dan).
23 Üç nokta (allel) çaprazlaması: Haritalanacak genleri heterozigot olarak taşıyan bireyler test çaprazlaması sonucunda üç gen arasındaki rekombinasyon sıklıkları hesaplanır. A, B ve C genleri aynı bağlantı grubu içindeyse, aynı zamanda A ile B geninin ve B ile C geninin birbirinden ayrılma derecesi biliniyorsa, A ve C genlerinin birbirinden ayrılma derecesi de tahmin edilebilir.
24 Heterozigot normal kanatlı, kıllı ve normal torakslı dişi Drosophila'ların (+ + + / cu ss sr) bu karakterlerin resesiflerini taşıyan erkeklerle (cu ss sr / cu ss sr) çaprazlanma dölü. Gruplar Fenotipler Sayı Oran (%) Tip 1 ve cu ss sr krosingoversiz (ana-baba tipi) 3 ve 4 + ss sr cu cu-ss arasında tek krosingover 5 ve sr cu ss ,3 ss-sr arasında tek krosingover 7 ve 8 + ss + cu + sr 1 1 0,2 cu-sr arasında çift krosingover
25 Genlerin dizilişi: Buna göre bu örnekte genler arasındaki uzaklıklara ilişkin gerçek değerler : cu ss = 8.5 ss sr = 3.5 cu sr = 12.0 dir. Doğrudan genler arasındaki krosingoverlerin ortalama sayılarının hesaplanmasıyla da kolaylıkla doğrulanabilir Krosingoversiz Tek krosingoverli Çift krosingoverli gruplar (1 ve 2) gruplar (3 6) gruplar (7 ve 8) (0) x (1) x (2) x 0.2 = 12.0
26 Aynı kromozomda bulunan üç gen çifti (A a, B b, C c) bakımından heterozigot bir bireyde, genlerin diziliş sırasındaki farklılıklara göre meydana gelebilecek çift krosingover çeşitleri (Strickberger'den).
27 Drosophila melanogaster'in kısmi rekombinasyon haritasında bazı genlerin yerleşimi. Haritada yabani tipten farklı fenotipler verilmiştir (Goodenough ve Levine, Klug ve Cummings, Strickberger den yararlanarak).
28 Birlikte Meydana Gelme ve Karışma Üç nokta çaprazlamalarında, gözlenen çift krosingover sıklıkları genellikle beklenenden de daha düşük olmaktadır. Örneğin, yukarıdaki sayısal değerlerden giderek, cu sr arasında beklenen çift krosingoverlilerin sıklığı (0.085) x (0.035) = (~0.003) olması gerekir; ancak elde edilen çift krosingoverlilerin sıklığı 2 / 1000 = dir.
29 Kromozomun bir bölgesinde meydana gelen bir krosingoverin kendisine yakın bölgelerde başka krosingoverlerin meydana gelmesini, genelde engelleyici biçimde, etkilemesidir. Müller, karışma ( interference (I)) İki nokta arasında aynı anda iki krosingoverin meydana geliş derecesi, birlikte meydana gelme ( coincidence (C)) katsayısı C = / = 0.66 dır. Karışmanın engelleyici biçimde olmasına pozitif karışım da denilmektedir. I = 1 C I = = 0.34 olur.
30 Rekombinasyon sıklıklarına dayanan haritalamalarda genler arasındaki gerçek fiziksel uzaklıkların hesaplanmasında hem çift krosingoverlilerin azaltıcı etkisini hem de (pozitif veya negatif) karışmanın dengeleyici etkisini göz önüne alarak gerekli düzeltmelerin yapılması gerekir.
31 Genetik Harita Birimleri Genetik haritalarda, ölçü olarak % cinsinden rekombinasyon sıklığı alınır ve genler arasındaki uzaklıkları tanımlamakta harita birimi ( map unit, mu) kullanılır.
32 1 harita birimi iki gen arasında %1 oranındaki krosingover sıklığına eşdeğerdir ve kromozom üzerinde %1 oranında rekombinasyon sıklığının gözlendiği doğrusal bir uzak Bazı genetikçiler genler arasındaki uzaklıklar için Morgan birimini kullanırlar. 1 harita birimi 1 santi Morgana (cm) eşdeğerdir. Buna göre, 1 cm = %1 sıklığındaki rekombinasyon
33 Eğer bağlantı gösteren iki gen birbirinden çok uzaksa, her mayoz sırasında bu genlerin tek bir krosingoverle birbirinden ayrılması beklenir. Buna göre rekombinasyon sıklığı da % 50'ye ulaşacaktır. % 50 oranında bağlantılı olanları bağımsız ayrışım gösterenlerden ayırmak olanaksızdır. Birbirinden çok uzak iki gen lokusu arasındaki krosingover sayısı, eğer sadece bu iki gen arasındaki rekombinantlar dikkate alınmışsa, kesin olarak saptanamaz. en güvenilir genetik haritalar çok sayıda birbirine yakın ( cm uzaklıktaki) olan genler arasındaki uzaklıkların saptanmasıyla elde edilenlerdir. Çünkü, genlerin birbirine yakın olduğu durumlarda, karışma etkisi de kuvvetli olduğu için fazla sayıda krosingover meydana gelmesi engellenir ve rekombinasyon sıklığına göre gerçek genetik uzaklık doğru şekilde hesaplanabilir
34 İki gen lokusu için tek, çift, üç ve dört krosingover sonucunda rekombinant tiplerin ortaya çıkma olasılıkları (Strickberger'den).
35 Rekombinasyon sıklığı ile genetik harita uzaklıkları arasındaki ilişki. (Strickberger den).
36 Ayrıca, kromozomlarda bazı bölgeler diğerlerine göre krosingover geçirmeye daha fazla eğilimlidir. Kromozomların uçlarında (telomerlerde) ve sentromerlerin yakınında ise krosingover daha düşük sıklıkta meydana gelir. Bu nedenle, genetik haritada bu bölgelerdeki genler arasındaki uzaklıklar diğer bölgelerdekine göre daha yakın durumda bulunurlar.
37 Birlikte oluşum katsayısı ile harita uzaklığı arasındaki ilişki (Strickberger den).
38 Sonuç olarak, rekombinasyon haritalaması genlerin kromozom üzerindeki gerçek sıralanmasını ortaya koyar; ancak genlerin arasındaki gerçek uzaklığı her zaman tam yansıtmaz.
39 İnsanda Rekombinasyon Haritaları İnsan genlerinin haritalanması çeşitli nedenlerle büyük önem taşır. Genlerin yerleşim düzenlerinin bilinmesi insanlarla diğer primatlar ve omurgalı türler arasındaki evrimsel ilişkilerin kavranmasına Hastalıklara neden olan genlerin haritalanması bu genlerin hastalığa nasıl yol açtıklarının anlaşılmasına ilişkin çalışmalar Duchenne kas erimesi, kistik fibrozis ve Huntington hastalığı
40 Bununla birlikte, insanlarda rekombinasyona dayalı haritaların yapılması oldukça zordur. kontrollu çaprazlamalar (evlilikler) yapılamamaktadır. çocukların sayısı matematiksel olarak anlamlı sonuçların elde edilmesi için çok azdır. İnsanda çok sayıda kromozomun (23 çift) bulunması İnsanlarda genler arasındaki bağlantı durumları büyük ölçüde sadece aile verilerine göre değerlendirilebildiği için çok sayıda soy ağacı ve bunların bazı istatistik yöntemlerle analizi
41 Otozomlarda bulunan genler arasındaki bağlantı ilişkilerine ait ilk bulgular Renwick ve Lawler (1955) AB0 kan grubu sistemini kontrol eden genle, anormal tırnak ve dizkapağı gelişimine neden olan "nail patella" sendromuna yol açan dominant allelin bulunduğu gen arasında elde edilmiştir. Bu gaenlerle alyuvarların oval olmasını ( elliptcytosis ), Rh ve Lutheran kan gruplarını, AB0 salgılama özelliğini belirleyen gen lokusları arasında da bağlantı saptanmıştır. İnsanda en kolay X kromozomundaki genler X kromozomunda rekombinasyon yalnız kadınlarda meydana gelmektedir. Rekombinant ürünler erkek çocuklarda hemen saptanabilir
42 İnsanda, X kromozomunda soy ağacı analizlerine göre saptanan ilk genler resesif karakterler olan kırmızı-yeşil renk körlüğü (c) ile hemofili B (h B ) ye yol açan genlerdir
43 Bir soy ağacında X'e bağlı hemofili B (h B ) ve kırmızı-yeşil renk körlüğü (c) allellerinin kalıtım analizi (Strickberger'den).
44 İnsanın X kromozomunda bazı genlerin bağlantı haritası (Strickberger'den).
45 İnsanlarda aynı kromozomdaki iki gen rekombinasyonla birbirinden ayrılsa bile bu durumun soy ağacında ortaya çıkmaması olasıdır. lod skor ( logarithm of odds ) (göreceli risk oranları) analizi olasılık hesabına dayanan bir istatistik test bağlantının olup olmadığının gösterilmesinde yardımcı olmaktadır. Genetik açıdan, lod skor bağlantı bulunması olasılığının bulunmaması olasılığına oranının logaritmik değerdeki ifadesidir.
46 Sitogenetik Haritalar Sitogenetik (ya da sitolojik) haritalar, kromozomların mikroskop altında gözlenen morfolojik farklılıklarına göre yapılır ve genetik çalışmalardan elde edilen verilerle birleştirilerek gen lokuslarının kromozom üzerindeki yerleri saptanır. Temeli, sitolojik olarak belirlenebilen kromozom yapı değişimleriyle bağlantılı olarak resesif bir karakterin fenotipik etkisinin araştırılmasına dayanır. Drosophila ve diğer dipterlerin larvaları tükürük bezlerinde dev (politen) kromozomlar Bu kromozomlar normal kromozomların yaklaşık katı büyüklük boyandıklarında üzerlerinde eksene dikey konumda koyu renkli bölgeler (bantlar) gözlenir. Bantlar aynı soyun tüm bireylerinde aynıdır. Bir politen kromozomda sayılarını son derece artırmış olan iki homolog kromozom eşleşmiş durumda bir arada bulunur. Çeşitli dış etkenlerle bu kromozomlarda çeşitli yapı değişmeleri (delesyon, duplikasyon, inversiyon, translokasyon). Yapı değişimi homolog kromozomlardan sadece birinde meydana geldiğinde, mayoz bölünmedeki kromozom eşleşmesi sırasında mikroskop altında tanımlanabilir.
47 Müller ve Painter ile Dobzhansky (1929) bir organizmada kromozom yapı değişmeleri olduğunda (örneğin inversiyonda) genler arasındaki bağlantı durumlarının değişir ve sitolojik haritada genlerin yerleri saptanabilir. Painter, Delesyon haritalamasında temel ilke, bir genin yabani allelinin kaybolmasına yol açan delesyonun o genin resesif allelinin fenotipte ortaya çıkmasına yol açmasıdır. (yalancı dominantlık). Delesyon homozigot durumda genellikle öldürücü etkilidir; fakat heterozigot olduklarında yaşamı engellemez.
48 Ancak bunların oranları, delesyonun olası öldürücü etkisi nedeniyle, %50 den az olabilir. Drosophila gibi organizmalarda, delesyonlu bireylerdeki dev kromozomlarda bazı bantların kaybolduğu bölgeler saptanarak bu genin sitolojik haritadaki yeri saptanabilir.
49 260-1 bölgesi (11 bant) bölgesi Demerec in Drosophila melanogaster'in X kromozomunda sitogenetik haritalama (Goodenough'dan). Vücudun sarı (y), vücut kılı sayısının az (ac) ve skutellum kılı sayısının az (sc) resesif alleller Şekil b. de dişi Drosophila'da bu resesif karakterlerin fenotipte ortaya çıktığı gözlendiği için bu üç genin X kromozomunun bu bölgesinde yerleştiği anlaşılmıştır. Şekil c. de dişi Drosophila'da ise sadece y ve ac allellerinin etkisi fenotipte belirmişt, sc lokusunun Şekil b deki kromozomda bulunan fakat aynı şeklin c kısmındaki kromozomda bulunmayan az sayıdaki bantta yerleştiği
50 Genlerin sitolojik yerleşimlerini belirlemek için, kromozomdaki bir bölgenin birden fazla bulunması olan, duplikasyondan da yararlanılabilir (duplikasyon haritaları). Bu durumda resesif bir karakterin ortaya çıkmasını engelleyen duplikasyon aranır Temel ilke, bir genin yabani tip allelinin bulunduğu bölgeyi kapsayan bir duplikasyonun o genin resesif allelinin fenotipte ortaya çıkmasını engellemesidir.
51 İnsanda kromozom yapı değişimlerinden yararlanarak genlerin kromozomlardaki yerleşimlerinin belirlenmesi Hücrede farklı kromozomlar arasında parça değişimi olan translokasyon olayından gidilerek, ölüme yol açan bir sinir kası hastalığı olan, Duchenne kas erimesi ( Duchenne muscular distrophy, DMD) hastalığı ile ilgili genin haritalanması verilebilir. Worton (1984) Translokasyona katılan otozomlar hastadan hastaya değişmekle birlikte, X deki kırılma noktası her zaman kromozomun kısa kolunda Xp21 bölgesindedir. Böylece bu ender X/otozom translokasyonlarının analizi DMD geninin X kromozomundaki yerleşim yerinin saptanmasına olanak vermiştir.
52 X gonozomu ve 5. kromozom arasındaki karşılıklı parça değişiminin (translokasyonun) Duchenne kas erimesine yol açması.
53 Francke ve arkadaşları da (1985), bir erkek hastada hepsi X e bağlı resesif allellerin ortaya çıkardığı kronik granulomatoz hastalığı, sitokrom b deki eksikliğe bağlı bir bağışıklık bozukluğu, McLeod alyuvar bozukluğu, bir görme bozukluğu olan retinitis pigmentosa DMD hastalıkları Kromozom haritaları genelde, genetik ve sitolojik çalışmalar sonucu elde edilen bulguların birleştirilmesiyle geliştirilmektedir.
54 Barski ve Ephrussi (1960) somatik hücre melezlemesi (hücre kaynaşması) Aynı ya da farklı türden bireylere ait somatik hücre kültürleri arasında melezlemeler yapılmaktadır. Farklı kültürlere ait iki hücre birbiriyle kaynaştığı zaman önce ortak sitoplazma içinde iki nukleus içeren bir hücre (heterokaryon) oluşur. Heterokaryonlar kültüre alındığında nukleusların da kaynaşmasıyla sinkaryon adı verilen melez hücreler meydana gelir. Melez hücrelerin çoğalması sırasındaki türlerden birine ait kromozomlardan bazılarının giderek kaybolur. Birkaç bölünme sonra melez hücreler o türe ait kromozomlardan sadece birini veya birkaçını koruyarak sabit duruma geçer. Bu özellikten yararlanarak insanda genlerin hangi kromozomda bulundukları anlaşılabilmektedir. Örneğin insan ve fareye ait somatik hücrelerin kaynaştırılmasıyla oluşturulan melez hücrelerin çoğalmaları sırasında seçici olarak insana ait kromozomların yok olmasından yararlanılıp, hangi kromozom kaybının hangi karakterlerin yok olmasına yol açtığına bakılarak, bir çok genin insan kromozomlarındaki yerleşiminin saptanması mümkün olmuştur.
55 Bir kromozomun varlığı (ya da yokluğu) ile bir karakterin ortaya çıkması (ya da çıkmaması) arasındaki ilişkinin belirlenmesine sinteni testi adı verilir. Her biri sadece bir tane insan kromozomunu taşıyan 23 farklı melez hücre soyu oluşturulur. Bu farklı hücre tiplerinin her birinde insana ait karakterlerin belirlenmesiyle bu karakterlerden sorumlu genlerin hangi kromozomda taşındığı ortaya çıkarılabilir.
56 İnsan (a) TK (timidin kinaz) geninin, (b) HPRT (hipoksantin fosforibozil transferaz) geninin kromozomlardaki yerleşimlerinin bulunmasında somatik hücre melezlemesinin kullanımı (Russell dan yararlanarak).
57 1980 li yılların başlarına kadar daha çok rekombinasyon ve sitogenetik tekniklere dayalı olarak gerçekleştirilen insan genlerinin haritalanmasında oldukça yavaş ilerlemeler kaydedilmiştir. Ancak daha sonraları, genetik mühendisliği tekniklerinin kullanımıyla, moleküler düzeydeki fiziksel haritalama çalışmaları son derece doğru ve duyarlı biçimde yapılabilmeye başlanmıştır. Özellikle çok sayıda hastalık geninin kromozomlardaki yerleşim düzenleri anlaşılmıştır yılında tamamlanan İnsan Genom Projesi insan kromozomlarının tamamının moleküler düzeyde haritalanmasını karsar.
Bağlantı ve Kromozom Haritaları
Bağlantı ve Kromozom Haritaları Prof. Dr. Sacide PEHLİVAN 3. Mart. 2017 Bir kişide DNA nın şifrelediği özelliklerin tümü kalıtsal özelliklerdir. DNA üzerinde nükleotitlerden yapılı en küçük ifade edilebilir
DetaylıLABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler
LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler Biçimlenmiş ve yoğunlaşmış kromatin materyaline kromozom denir. Kromozomlar Mitoz ve/veya Mayoz bölünmenin Profaz safhasında görülmeye başlar ve Metafaz
DetaylıGENETİK I BİY 301 DERS 5
GENETİK I BİY 301 DERS 5 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:
DetaylıA. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ
Modern Genetik Biyoloji Ders Notları A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ Bazı omurgasız hayvanlarda ve tam çiçek bulunduran bitkilerin büyük çoğunluğunda hem dişi hem de erkek organ birlikte bulunur. Bazı canlılarda
DetaylıKonu 4 Ökaryotlarda Kromozom Haritalaması
PowerPoint Lecture Presentation for Concepts of Genetics Ninth Edition Klug, Cummings, Spencer, Palladino Lectures by David Kass with contributions from John C. Osterman. Konu 4 Ökaryotlarda Kromozom Haritalaması
Detaylı1. BÖLÜM: GENETİK BİLİMİNE GİRİŞ 2. BÖLÜM: MENDEL VE KALITIMIN İLKELERİ
İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM: GENETİK BİLİMİNE GİRİŞ 1.1. Genetiğin Tanımı... 1 1.2. Genetik Biliminin Tarihçesi... 2 1.2.1. Mendel Öncesi Dönem... 3 1.2.1.1. Linne ve Türlerin Değişmezliği Doktrini... 3 1.2.1.2.
Detaylı10.Sınıf Biyoloji. Genetik. cevap anahtarı
10.Sınıf Biyoloji 4 Genetik cevap anahtarı 4 1 KALITIM Canlı bireylere ait olan özelliklerin, yavru bireylere aktarılmasını inceleyen bilim dalına kalıtım denir. Aristo m.ö. 350 yılında kalıtımın kan yoluyla
DetaylıMutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.
Allel: Bir genin seçenekli biçimi Wild Tip: Normal allel. Bireylerin çoğunda bulunan Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda
DetaylıMendel Genetiği, Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji
Mendel Genetiği, Kalıtım, Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji MENDEL GENETİĞİ Ebeveyn (ana-baba) ile oğul bireyler arasındaki benzerlik ve farklılıkların nasıl veya hangi oranlarda ortaya çıkabileceğini
DetaylıRekombinasyon ve Bağlantı Analizi (Recombination and Linkage Analysis)
Rekombinasyon ve Bağlantı Analizi (Recombination and Linkage Analysis) Mayoz bölünme sırasında aynı kromozom (bir kromatid) üzerindeki genler gametlere beraberce, başka bir ifade ile bağlı (zincirlenmiş)
DetaylıLABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler
LABORATUVAR-6 KONU-2 Hücre - IV.Kromozomlar ve Genler Biçimlenmiş ve yoğunlaşmış kromatin materyaline kromozom denir. Kromozomlar Mitoz ve/veya Mayoz bölünmenin Profaz safhasında görülmeye başlar ve Metafaz
DetaylıT.H. Morgan ve A.H. Sturtevant 1911
GENETĐK 111-503 HAFTA III Bağlantı, Asosiyasyon, Haritalama Doç. Dr. Hilâl Özdağ T.H. Morgan ve A.H. Sturtevant 1911 Morgan ın soruları: 1. Gen ayrılmasının kaynağı nedir? Janssens ve ark: kiyazma 2. Görünüşteki
DetaylıFEN ve TEKNOLOJİ / KALITIM KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR
KALITIM İLE İLGİLİ KAVRAMLAR 1 Kalıtım : Bir canlının sahip olduğu özelliklerin nesilden nesile aktarılması olayına kalıtım denir. Genetik: Canlı soyları arasındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya çıkmasını
DetaylıLYS ANAHTAR SORULAR #7. Kalıtım
LYS ANAHTAR SORULAR #7 Kalıtım 1) Bir bitki türünde mavi çiçek rengi geni (A), gri çiçek rengi genine (a) baskındır. Bu bitki türünde çiçek rengi karakteri açısından farklı fenotiplere sahip bitkilerin
Detaylı8. Sınıf Fen ve Teknoloji
Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle nesilden nesile aktarılmasını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen
DetaylıCİNSİYETE BAĞLI KALITIM
CİNSİYETE BAĞLI KALITIM *Cinsiyetin belirlenmesi: Eşeyli üreyen hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi farklı şekillerde olabilmektedir. Bazı hayvanlarda cinsiyetin belirlenmesi, çevre koşulları tarafından
DetaylıADIM ADIM YGS LYS. 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON
ADIM ADIM YGS LYS 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON GENETİK VARYASYON Aynı türün bireyleri arasındaki farklılığa VARYASYON denir. Varyasyonların hepsi
Detaylı2014-2015 II.DÖNEM BİYOLOJİ 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI (I )
2014-2015 II.DÖNEM BİYOLOJİ 10. SINIF ÇALIŞMA SORULARI (I ) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Kahverengi gözlü anne ve babanın ilk çocukları yeşil gözlü
DetaylıKALITIMIN GENEL İLKELERI. Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1
KALITIMIN GENEL İLKELERI Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1 Eşey Tayini Kromozoma dayalı eşey saptanması çok hücreli canlılarda gerçekleştirilebilir. Otozomal kromozomlar üzerinde her iki eşeye ait özellikleri
Detaylı*Bağlı genler: *Krossing over oranı ve kromozom haritası: BAĞLI GENLER VE KROMOZOM HARİTASI
BAĞLI GENLER VE KROMOZOM HARİTASI *Bağlı genler: Bağlı genler, aynı kromozom üzerinde bulunan genlerdir. Örnek: Aşağıda bağlı genlerin krossing over oranları verilmiştir. Kromozom haritasını çıkarınız.
DetaylıHAFTA II Mendel Genetiği
GENETĐK 111-503 HAFTA II Mendel Genetiği Doç. Dr. Hilâl Özdağ 1865 Gregor Mendel kalıtım kurallarının temellerini attı. http://www.dnaftb.org/dnaftb/1/concept/ 1 Seçilen Özellikler Hartl DL, Jones EW,
Detaylı14 HhBbeeAa X HhBbEeAa genotipli bireylerin çaprazlanmasından oluşacak bireyler kaç farklı genotipte olabilir? A) 16 B) 54 C) 27 D) 11 E) 4
KALITIM 1 AaBb X AaBb şeklindeki çaprazlanmadan 256 oğul birey oluşmuştur. ab fenotipindeki bireyler oluştuktan kısa bir süre A) 32 B) 64 C) 128 D) 192 E) 240 2 2) Bir karakter üzerinde A, B, C, D, E şeklinde
DetaylıSınıf ; Çalışma yaprağı 4
Öğrencinin Adı ve soyadı ; Sınıf ; Çalışma yaprağı 4 F.8.2.2. Kalıtım Önerilen Süre: 10 ders saati Konu / Kavramlar: Gen, genotip, fenotip, saf döl, melez döl, baskın, çekinik, çaprazlama, cinsiyet, akraba
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın X kromozomu üzerindeki genler için; Erkekler X e bağlı karakterler için hemizigottur Dişiler iki X kromozomuna sahip oldukları için mutant
DetaylıHardy Weinberg Kanunu
Hardy Weinberg Kanunu Neden populasyonlarla çalışıyoruz? Popülasyonları analiz edebilmenin ilk yolu, genleri sayabilmekten geçer. Bu sayım, çok basit bir matematiksel işleme dayanır: genleri sayıp, tüm
DetaylıGenler Kromozomlarda nükleusta
SİTOPLAZMİK KALITIM Genler Kromozomlarda nükleusta karakterlerin kalıtım özellikleri ve dölde ortaya çıkışları kromozomların mayoz bölünmedeki ayrışımına ve döllerdeki dağılımına Eşeyli üreme sırasında,
DetaylıFenotip: Bir canlının gözle görülebilen tüm özelliklerine fenotip adı verilir. Canlının dış görünüşüdür. Genotip ve çevre etkisiyle meydana gelir.
Kalıtım(Genetik) Nedir? İnsanlar çevreleriyle ilgilenmeye başladıktan sonra her dölün daima atasına benzediğini gözlemişlerdir. Bir çocuğun bazı halleri, davranışları, yetenekleri anne ve babasına benzer.
DetaylıGENETİK I BİY 301 DERS 7
GENETİK I BİY 301 DERS 7 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:
Detaylı1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 4. KONTROL ÇAPRAZLAMASI
1. EKSİK BASKINLIK 2. EŞ BASKINLIK 3. ÇOK ALLELLİLİK 4. KONTROL ÇAPRAZLAMASI Eksik baskınlık (ekivalentlik): Bazı karakterlerde allel genler, birbirine tam baskınlık göstermezler. Bireyler, bu karakterler
DetaylıKROMOZOM HARİTALARI ve MAYOZ BÖLÜNME HATALARI
KROMOZOM HARİTALARI ve MAYOZ BÖLÜNME HATALARI MBG 111 BİYOLOJİ I Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER GİRİŞ Mendel kalıtımında eğer genler bağımsız ise kalıtıldıklarında kabaca belli oranlarda ve sıklıkla
Detaylı10. Sınıf II. Dönem Biyoloji Dersi 1. Yazılı Sınavı
Ad Soyadı: No: Tarih: 10. Sınıf II. Dönem Biyoloji Dersi 1. Yazılı Sınavı 1) Modern genetik veya biyoteknoloji çalışmalarına 4 örnek veriniz. İstediğiniz birini açıklayınız. (10p) 2) Diploit bir erkek
DetaylıÖKARYOTLARDA KROMOZOM HARİTALAMASI
ÖKARYOTLARDA KROMOZOM HARİTALAMASI Link-Linkaj 1900 lü yılların başında genetikçiler, belirli genlerin Mendel in bağımsız açılım kuralına göre aktarılmadığını, bu genlerin sanki birbirine bağlıymışçasına
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım EVRİM
ADIM ADIM YGS LYS 191. Adım EVRİM EVRİM İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER Evrim, geçmiş ile gelecekteki canlıların ve olayların yorumlanmasını sağlayarak, bugün dünyada yaşayan canlılar arasındaki akrabalık derecesini
DetaylıGen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler
Gen Arama Yordamı ve Nörolojik Hastalıklarla İlgili Gen Keşfi Çalışmalarına Türkiye den Örnekler Doç. Dr. Sibel Aylin Uğur İstanbul Üniversitesi Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü-Genetik 13. Ulusal Sinirbilim
DetaylıMENDEL DIŞI KALITIM. Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı
MENDEL DIŞI KALITIM Doç. Dr. Bengi ÇINAR KUL Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Genetik Anabilim Dalı Kalıtımla ilgili olarak Mendel kurallarına uymayan durumları içermektedir. Gen etkileşimleri Bağlı
DetaylıAABB X aabb F1 ler daima AaBb
Mendel kurallarına uymayan durumlar: BAĞLI GENLER Mendel in dihibrid çaprazlamasına göre İki farklı karakter ile ilgili olarak, farklı kromozomlarda bulunan iki farklı gen varsa P AABB X aabb F1 ler daima
DetaylıSüreklilik gösteren özellikler çoğunlukla iki ya da daha fazla gen tarafından kontrol edilirler.
KANTİTATİF GENETİK Giriş Bu bölümde genetik etkileşim gösteren bazı örnekler tartışılacaktır. Süreklilik gösteren özellikler çoğunlukla iki ya da daha fazla gen tarafından kontrol edilirler. Bu genler,
DetaylıCanlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür.
HÜCRE BÖLÜNMELERİ Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür. I. MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar bir çok canlı grubu
DetaylıMitoz. - Mitozda 2 yavru hücre oluşur ve bunların genetik yapısı birbirinin ve ana hücrenin aynıdır.
Mitoz - Mitozda 2 yavru hücre oluşur ve bunların genetik yapısı birbirinin ve ana hücrenin aynıdır. - 2n --- 4n (anafaz) ------2n - İdentik kardeş kromatidler ayrılarak yavru hücrelere giderler. - Somatik
DetaylıNicel Genetik ve Çok Etmenli Karakterler
Nicel Genetik ve Çok Etmenli Karakterler Giriş Şimdiye kadar tartışılan fenotip özellikleri hep ayrı ayrı gözlenebilen sınırları olan özelliklerdi nitel Ör: uzun/kısa bitki, A,B,O kan grubu vb gibi Daha
Detaylı*Soy ağacı: Bireylerin atalarını şekil ya da sembollerle gösteren tabloya soy ağacı denir. Dişiler; yuvarlak erkekler ise kare şekli ile gösterilir.
SOY AĞAÇLARI *Soy ağacı: Bireylerin atalarını şekil ya da sembollerle gösteren tabloya soy ağacı denir. Dişiler; yuvarlak erkekler ise kare şekli ile gösterilir. Evlenmeler, iki birey arasında yatay çizgiyle
DetaylıİNSAN GENETİĞİ EK NOT. Çağdaş genetik terminoloji
İNSAN GENETİĞİ EK NOT Çağdaş genetik terminoloji Mendel in kalıtım birimlerini temsil eden birim faktör lerini günümüzde gen olarak isimlendirmekteyiz. Herhangi bir karakter için (ör: bitki uzunluğu) fenotip,
DetaylıHAFTA III Bağlantı, Asosiyasyon, Haritalama
Biyoteknoloji ve Genetik I HAFTA III Bağlantı, Asosiyasyon, Haritalama Prof. Dr. Hilâl Özdağ T.H. Morgan ve A.H. Sturtevant 1911 Morgan ın soruları: 1. Gen ayrılmasının kaynağı nedir? Janssens ve ark:
DetaylıMAYOZ VE EŞEYLİ YAŞAM DÖNGÜLERİ
MAYOZ VE EŞEYLİ YAŞAM DÖNGÜLERİ Kalıtıma giriş Ebeveynler yavrularına gen adı verilen kodlanmış bilgileri verirler. Genler DNA parçalarıdır. Çoğu gen, hücreyi özgün enzimler ve diğer proteinleri sentezlemesi
DetaylıKALITIMIN GENEL İLKELERI. Mendel Genetiği Eksik baskınlık Eş baskınlık Çok alellilik Kontrol Çaprazlaması
KALITIMIN GENEL İLKELERI Mendel Genetiği Eksik baskınlık Eş baskınlık Çok alellilik Kontrol Çaprazlaması Kontrol Çaprazlaması Çekinik fenotipli bir bireyin genotipi kesinlikle bellidir ve homozigot çekiniktir
DetaylıPopulasyon Genetiği. Populasyonlardaki alel ve gen frekanslarının değişmesine neden olan süreçleri araştıran evrimsel bilim dalı.
Bu dersin içeriği, Populasyonun tanımı, Alel ve genotip frekansı, Gen havuzu, Gen frekansı, Gerçek/Doğal populasyonlar ve ideal populasyonlar, Populasyon genetiğinin çalışma alanları, HW kanunu -giriş,
DetaylıŞekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.
KONU 9. HÜCRE BÖLÜNMESİ MİTOZ BÖLÜNME Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan, çok hücreli canlılara ve insana kadar birçok canlı grubu tarafından gerçekleştirilebilir. Mitoz bölünme sonunda bölünen hücrelerden
DetaylıMEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI
2014 2015 MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 10. SINIF BİYOLOJİ DERSİ YAZ TATİLİ EV ÇALIŞMASI Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 21.09.2015 1. Bir canlının mitoza hazırlanan hücresinde
DetaylıGENETİK I BİY 301 DERS 3
GENETİK I BİY 301 DERS 3 İçerik Kısım 1: Genler, Kromozomlar ve Kalıtım Kısım 2: DNA-Yapısı, Replikasyonu ve Varyasyonu Kısım 3: Genetik bilginin ifadesi ve düzenlenmesi Kısım 4: Genomik Analiz Kısım 5:
DetaylıGBM112-TEMEL GENETİK Allel olmayan geneler arası ilişkiler. Yrd Doç Dr Necmi BEŞER
GBM112-TEMEL GENETİK Allel olmayan geneler arası ilişkiler Yrd Doç Dr Necmi BEŞER Allel olmayan geneler arası ilişkiler Canlılarda karakterlerin ortaya çıkışına, sadece allel genler arasındaki etkileşim
DetaylıKonu 4 Mendel Genetiğinin Uzantıları
Konu 4 Mendel Genetiğinin Uzantıları Copyright Copyright 2009 Pearson 2009 Pearson Education, Education, Inc. Inc. Konular 4.1 Alleller fenotipi farklı şekillerde etkiler 4.2 Eksik baskınlık 4.3 Eşbaskınlık
DetaylıArtan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi
2 Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde yatan prensipleri anlamalıdır»
DetaylıArtan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi
Bugün gelinen noktada genetik Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi «Genetik bilgiden hastaların ve ailelerin yararlanması için tüm sağlık çalışanları insan genetiğinin temelinde
DetaylıKALITIMIN İZLERİ MBG 111 BİYOLOJİ I. Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER. Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER
KALITIMIN İZLERİ MBG 111 BİYOLOJİ I Hazırlayan: Yrd.Doç.Dr. Yosun MATER Yrd.Doç.Dr.Yosun MATER Kalıtımın Gizemi Eski bitki biyologları, melezler bitkilerle yaptıkları çalışmalarda şaşırtıcı sonuçlar ortaya
DetaylıJohann Mendel 1822 yılında, Orta Avrupa daki Heinzendorf köyünde, köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Johann Mendel 1822 yılında, Orta Avrupa daki Heinzendorf köyünde, köylü bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1843 Olomouc Felsefe Enstitüsü nden mezun oldu. 1843 de Gregor adını alarak Çek Cumhuriyetinin
DetaylıKalıtım. Mendel in Çalışmaları
Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle neilden neile aktarılmaını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen kromozomlar
DetaylıGENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER
GENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER BİR GENİN ALLELLERİ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER Heterozigotlarda farklı allellerin etkileşim biçimleri karakterlerin fenotipte ortaya çıkış ve kalıtımını etkiler. Mendel yasalarından
DetaylıHÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM
HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM Mitoz Bölünme Hücreler neden mitoz bölünme geçirir? 1 Büyüme ve gelişme için 2 Yıpranan doku ve organların onarılması için 3 Eşeysiz üreyen canlılarda üremenin sağlanması için.
DetaylıKromozom Biyolojisi. Tarihçe
Kromozom Biyolojisi Tarihçe Kromozom Biyolojisi ve Sitogenetik -Son 300 yıldır önemli araştırma alanlarından -Moleküler biyolojideki gelişmeler de kromozomlar üzerindeki araştırmaları etkiledi -Kromozomlar
DetaylıKROMOZOM YAPISINDAKİ BOZUKLUKLAR
KROMOZOM YAPISINDAKİ BOZUKLUKLAR http://radyolojii.blogspot.com.tr/2014_08_01_archive.html http://tr.wikipedia.org/wiki/dna_onar%c4%b1m%c4%b1 Kromozomun yapısal formunun değişmesiyle oluşur. Kırıklar gibi
DetaylıBÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 169
2 KLITIMIN BÖLÜM KTILIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK.... 07 GENEL İLKELERİ BÖLÜM 2 MODERN GENETİK UYGULMLRI.... 69 Genetik Nedir?... 07 Olasılık İlkeleri ve Uygulamaları... 08 Mendel İlkeleri ve Uygulamaları...
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof.Dr. Filiz AYDIN Fertilizasyonda 46 kromozom Her bir kromozom çift kromadit-(92) Hücre bölündükten sonra her hücre de 46 kromozom bulunur Mitoz bölünme G1
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2 1) Aşağıdaki grafikte, ph derecesi ile X, Y ve Z enzimlerin tepkime hızı arasındaki ilişki gösterilmiştir. 2) Aşağıdaki şemada kloroplast ile mitokondri arasındaki madde alış
DetaylıDNA ve Özellikleri. Şeker;
DNA ve Özellikleri Hücrelerdeki hayatsal olayların yönetimini çekirdek sağlar. Çekirdek içinde, hücrenin beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerin yönetilmesini sağlayan genetik madde bulunur.
Detaylıİstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın
İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz Aydın Dominant / resesif tanımları Otozomal ve gonozomal kalıtım nedir? İnkomplet dominant/ kodominant ne ifade eder? Pedigri nedir, Neden yapılır?
Detaylıİ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın
İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Genetik nedir? Biyolojinin kalıtım ve varyasyonlarla (çeşitlilikle) ilgilenen bilim dalıdır. Genetik yaşayan tüm organizmalarda
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI 12 EŞEYLİ VE EŞEYSİZ ÜREME SORU ÇÖZÜMÜ
10. SINIF KONU ANLATIMI 12 EŞEYLİ VE EŞEYSİZ ÜREME SORU ÇÖZÜMÜ Eşeysiz Üreme ile ilgili, I. Canlının yararlı özelliklerinin korunmasını sağlar. II. Canlının değişen ortam koşullarına uyumunu artırır. III.
Detaylıhendisliği BYM613 Genetik MühendisliM Tanımlar: Gen, genom DNA ve yapısı, Nükleik asitler Genetik şifre DNA replikasyonu
BYM613 Genetik MühendisliM hendisliği Hacettepe Üniversitesi Biyomühendislik BölümüB 2012-2013 2013 Güz G z DönemiD Salı 9.00-11.45, D9 Dr. Eda Çelik-AKDUR edacelik@hacettepe.edu.tr İçerik Tanımlar: Gen,
DetaylıKALITIMLA İLGİLİ KAVRAMKAR
KALITIMLA İLGİLİ KAVRAMKAR KALITIM Anne ve babanın karakterlerinin oğul döllere nasıl aktarıldığı, döller arasında benzerlik ve farklılıkların nasıl ortaya çıktığını araştıran bilim dalına kalıtım veya
Detaylı3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir?
1) 3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir? A) Genetik yapısı aynı hücreler oluşur. B) Tür içi çeşitliliğin ortaya çıkmasını sağlar. C) Eşeyli üreme için
DetaylıDÖNEM I DERS KURULU I
DÖNEM I DERS KURULU I KONU: Hücre, Hücre Organelleri, Nükleus AMAÇ: Öğrenciler bu dersin sonunda, hücreyi, hücre organellerinin yapı ve işlevlerini tanımlayabilecek, hücre tiplerinin özelliklerini ve arasındaki
DetaylıAyxmaz/biyoloji. genotipine sahip organizma kaç çeşit gamet. yapılabilir? a. 4 b. 8 c. 16 d. 32 e. 64
Mor çiçekli bir bitki kendini polenleri ile tozlaştırıldığında, sadece mor çiçekli yeni nesil üretilmiştir. Bu çaprazlama.. örnektir 1. hibridleşmeye. 2. eksik baskınlığa 3. Trihibrid kalıtıma. 4. ayrılma
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3
10. SINIF KONU ANLATIMI 6 MAYOZ BÖLÜNME-3 Mayoz Bölünmenin Genel Özellikleri Üreme ana hücrelerinde görülür. Üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar. Sadece 2n kromozomlu hücrelerde görülür. 4 yeni hücre
DetaylıKROMOZOM DÜZENSİZLİKLERİ
KROMOZOM DÜZENSİZLİKLERİ KROMOZOM ANOMALİLERİ 1- Sayısal kromozom anomalileri 2- Yapısal kromozom anomalileri SAYISAL KROMOZOM ANOMALİLERİ 1- Öploidi: Bir organizmanın hücrelerinde normal kromozom sayısının
DetaylıEşem tayini ve eşeme bağlı kalıtım
Eşem tayini ve eşeme bağlı kalıtım Eşem tayini Bir çok taksonda eşem kromozomları eşem tayininde görev alırlar. Memeliler X ve Y eşem kromozomlarını taşırlar. XX = Dişi, XY = Erkek Diğer kromozomlar otozom
DetaylıCANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir
CANLILARDA ÜREME EYLÜL 3.HAFTA MİTOZ VE EŞEYSİZ ÜREME Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir Üreme canlıların ortak özelliğidir 3 4 Canlılar hücrelerden meydana gelir
DetaylıMendel Genetiği ve Uzantıları {Test(1-4)}... 141. Kan Grupları {Test(5-8)}... 149. Eşeye Bağlı Kalıtım {Test-(9-12)}... 157
2 KALITIMIN GENEL İLKELERİ BÖLÜM- KALITIM VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK... 9 BÖLÜM-2 MODERN GENETİK UYGULAMALARI... 95 Kalıtımla İlgili Kavramlar... 9 Mendel İlkeleri ve Uygulamaları... 9 Modern Genetik... 22
DetaylıBölüm 3 Mendel Genetiği
Anahtar resimler ile ders notlarının PowerPoint Sunumları Concepts of Genetics Sekizinci Baskı Klug, Cummings, Spencer Bölüm 3 Mendel Genetiği Copyright 2006 Pearson Prentice Hall, Inc. Bölüm 3 Mendel
DetaylıKALITIMIN KROMOZOMAL TEMELİ
KALITIMIN KROMOZOMAL TEMELİ Mendelizmin kromozomlarla bağlantısı Mikroskobi tekniklerinin gelişmesi ile 1875ʼ de mitoz, 1890ʼ da ise mayoz aydınlatılmıştır. 1900ʼ lü yıllarda sitologlar, Mendel faktörlerinin
DetaylıKALITSAL MADDE PROF. DR. SERKAN YILMAZ
KALITSAL MADDE PROF. DR. SERKAN YILMAZ Kalıtsal madde (kalıtsal molekül, genetik materyal) (1) canlının yapı ve işlevlerinin belirlenmesinden, (2) canlının kendine benzer bir canlıyı meydana getirmesinden,
DetaylıHAFTA II Mendel Kanunları
Biyoteknoloji ve Genetik I HAFTA II Mendel Kanunları Prof. Dr. Hilal Özdağ hilalozdag@gmail.com 2225826/125 1822 de doğdu. Lise den sonra felsefe okudu. 1843 te manastıra kabul edildi. 1849 ta papazlık
DetaylıKalıtımın kromozomal temeli
Kalıtımın kromozomal temeli Mendel kalıtımının temeli, kromozomların davranışında yatmaktadır. Eşeye bağlı genler, özgün kalıtım tarzı sergiler Bağlı genler aynı kromozom üzerinde bulunduğundan birlikte
DetaylıÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM
ÖĞRENME ALANI : CANLILAR VE HAYAT ÜNİTE 1 : HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM B KALITIM (6 SAAT) 1 Gen 2 Kalıtım ve Kalıtsal Özelliklerin Kazanılması 3 Mendel in Kalıtıma Kazandırdığı Bilgiler ve Mendel Yasaları
DetaylıGENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER
GENLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER Rh ve AB0 uyuşmazlıkları AB0 sisteminde A ve B antikorları doğal olarak bulunmaz Rh sisteminde Rh antijeni doğal olarak bulunmaz rh İlk aktarımda Alıcıda kuvvetli bir reaksiyon
DetaylıÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım. Bir hücreden, birbirinin aynısı iki hücre oluşur.
ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım Üreme: Canlıların kendilerine benzer bireyler oluşturarak nesillerini devam ettirmeleri olayı üreme olarak adlandırılır. Üreme olayı;
DetaylıKromozom nedir? kromozom mikronla
KROMOZOM 2 Kromozom nedir? Çekirdeğin içinde ipliksi halde bulunan parçalara kromozom adı verilir. Çift olarak bulunup 2n ile gösterilirler. Kromozomlar, elektron mikroskobunda İ, V, J harfleri gibi biçimlerde
DetaylıAşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir.
2015/2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖRNEK 8.SINIFLAR 1.DÖNEM 1.YAZILI Adı Soyadı : No: Sınıf: Resimdeki türlerin bazı hücrelerindeki kromozom sayılarını yazınız. (4x2p) Aşağıda mitoz bölünme
DetaylıKALITIM-2 MENDEL İN ÇALIŞMALARI SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ
KALITIM-2 MENDEL İN ÇALIŞMALARI SELİN HOCAYLA BİYOLOJİ DERSLERİ Gregor MENDEL kalıtımın esaslarını belirleyen bilim adamıdır. Kalıtımın kurucusu olarak bilinir.yaptığı çalışmalar MENDEL KANUNLARI adını
DetaylıGENET İ K DERS NOTLARI
GENETİK DERS NOTLARI Genetik (Kalıtım Bilimi): Genetik biliminin ele aldığı başlıca konular; canlının kendilerine özgü tüm karakterlerden sorumlu olan maddenin (genetik materyal=kalıtsal madde) yapı ve
DetaylıYGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5
YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5 Miktar 1) I.Hemoglobinin yapısındaki karbon atomu sayısını tespit etmek II. Solunumda kullanılacak gazların hangi molekülle taşınacağını tespit etmek III. Kanın ph ını tespit
DetaylıGENETİK. HOMOZİGOT(ARI DÖL):Yavruda karakteri oluşturan iki genin de aynı şekil ve özellikte olmasıdır.(aa,aa,bb,bb...)
GENETİK Yeryüzünde iki milyonun üzerinde canlı türü yaşamaktadır.bu canlı türlerinin birbirine benzer ve farklı özellikleri bulunur.hatta bir türün tüm bireylerinde de benzer ve farklı özellikler bulunabilmektedir.bu
DetaylıOtozomal Baskın Kalıtım (Autosomal Dominant Inheritance) nedir?
This information (1) on Autosomal Dominant genetic disorders is in Turkish Otozomal Baskın Genetik Hastalıklar (Kadınlar İçin) (İngilizce si Autosomal Dominant Genetic Disorders) Genetik (genetic) hastalığa,
DetaylıKILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji
MİTOZ -. Ünite 6. Deniz yıldızının kopan parçasının yenilenmesi (onarım), ağaç gövdesinin büyümesi (büyüme) ve zigotun embriyoya dönüşmesi mitoz bölünme ile gerçekleşirken insanlarda yumurta hücresinin
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 2015-2016 8.SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1 2015-2016 8.SINIF DEĞERLENDİRME SINAVI - 1 FEN VE TEKNOLOJİ Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Öğrenci Numarası :... SORU SAYISI : 20
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım EKOLOJİ 15 POPÜLASYON GENETİĞİ
ADIM ADIM YGS LYS 108. Adım EKOLOJİ 15 POPÜLASYON GENETİĞİ Belirli bir bölgede yaşayan aynı türlerin oluşturduğu topluluğa popülasyon denir. Popülasyon genetiği, popülasyonu temel alan genetik koludur.
Detaylı2KALITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ
T T ÜNİTE KLITIM, GEN MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ Bölüm Kalıtım BÖLÜM KLITIM....................05 Kalıtımla İlgili Kavramlar................05 Mendel İlkeleri ve Uygulamaları..........05 Modern Genetik.......................08
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Gelişimin Biyolojik Temelleri Öğr. Gör. Can ÜNVERDİ Konular kod kalıtım örüntüleri Down sendromu Fragile x sendromu Turner sendromu Klinefelter sendromu Prader willi sendromu danışma
DetaylıKalıtımın iç yüzü ilk olarak bir buçuk asır önce keşfedilmiştir.
Mendel Genetiği Mendel genetiği Kalıtımın iç yüzü ilk olarak bir buçuk asır önce keşfedilmiştir. 1866 da Gregor Mendel genetik disiplininin temelini aydınlatan biz dizi deney yayınlamıştır. 20. yüzyıl
DetaylıTEMEL VETERĠNER GENETĠK
DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TEMEL VETERĠNER GENETĠK KISA ÖZET KOLAYAOF
DetaylıYAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf
YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 10. Sınıf 1) Hücre döngüsünün interfaz evresini yeni tamamlamış bir hücre ile bu hücrenin döngü sonunda oluşturduğu yeni hücrelerde; I. DNA miktarı II. Gen Sayısı III. Gen
Detaylı