BÖLÜM Özel dahili röleler (Special memory ) - SM :

Transkript

1 BÖLÜM. 1 - Özel dahili röleler (Special memory ) - SM : Özel dahili rölelere özel hafıza bitleri de denilmektedir. Özel hafıza bitleri, CPU ile program arasında iletişim sağlayarak çeşitli kontrol fonksiyonlarını gerçekleştirmeyi sağlar. Her ne kadar bunlar özel hafıza bit'leri olarak adlandırılsa da bit, bayt, word ve double word olarak erişimi mümkündür. Yani kullanım açısından "M" bit'lerinden farkı yoktur. PLC içersinde kalıcı olmayan ve kalıcı olan olmak üzere iki ayrı tipte yardımcı röle vardır. PLC lerde özel yardımcı röleler, enerji kesilmeden önce çalışan programın, enerji kesilip geldikten sonra kaldığı yerden devam etmesi için, ya da zaman rölesi veya sayıcı kumandasında kullanılabilir. Bunların dışında bir çok alanda kullanılması mümkündür. Flaşörler (örneğin 1 sn. lik) (SM.5), (6 sn.lik) (SM.4) kalıcı tip özel yardımcı rölelerdir. Kalıcı tip olan bu özel yardımcı röleler pille desteklenmektedir. Özel yardımcı röleler S 2 CPU 212 serisinde SM...SM45., S 2 CPU 214 serisinde SM...SM85., S 2 CPU serilerinde SM...SM199., S 2 CPU serilerinde SM...SM19. olarak ifade edilir. SMB Durum bitleri : Özel hafıza bayt'ı (SM...SM.) programlarda kolaylık sağlayacak 8 bit' e sahiptir. SM. : Her zaman ON (1' e set edilmiştir. Bu bit kullanıldığında PLC cihazı RUN konumuna geçtiği andan itibaren "1" konumundadır. SM. Q. Q. a b PLC, RUN moduna alındığı an STOP moduna geçinceye kadar SM. bit'i sürekli "1" dir yani aktiftir. Röleler hiçbir zaman hatta direkt olarak bağlanmazlar (şekil b). Eğer CPU' nun RUN konumuna alındığı anda bir rölenin çalışması isteniyorsa şekil a' daki gibi bağlanmalıdır. SM.1 : Đlk tarama bit'i : (Đlk taramada- döngüde) "1"; sonrakilerde ""). PLC' nin, STOP konumundan RUN konumuna alınmasından sonra ilk taramada (döngüde) "1" diğer taramalarda (döngülerde) "" olan bit' tir. Örneğin, Sayıcıların ve kalıcı tip zaman rölelerinin çıkış değerleri bu bit ile reset edilir. Ya da PLC, RUN moduna alındığı anda döngünün ana sayfadan (OB1) başka bir sayfaya (örneğin Subroutine (SBR) yönlendirilmesi gerekiyorsa yine bu bit kullanılabilir. SM.1 SBR Đlk taramada SBR sayfasına geçer I. SM CU. R. PV. C1. CTU Đlk taramada C1' sayıcısının çıkışını ve değerini sıfırlar.

2 SM.3 : Enerji verildi bit' i : (enerji verildikten sonraki ilk taramada "1" ; sonrakilerde "". SM.1' den farkına dikkat ediniz (SM.1 RUN maduna alındığında ilk döngüde "1" dir.). SM.4 : 6 saniyelik flaşör (periyodik olarak 3 saniye""; 3 saniye "1"). SM.4 3sn 3sn t 6 sn. (1dk) SM.4 Q. Q. çıkış rölesi, 6 saniye (1dakika) aralıklarla periyodik olarak "" ve "1" olur. yani 3 saniye durur. 3 saniye çalışır Ancak başlangıçta 3 saniyelik bir bekleme ("") süresinin bulunduğu unutulmamalıdır. SM.5 : 1 saniyelik flaşör ( periyodik olarak,5 saniye"";,5 saniye "1"). SM.5.5 sn.5 sn t 1 sn SM.5 Q. Q. çıkış rölesi, 1 saniye aralıklarla periyodik olarak "" ve "1" olur. Yani.5 saniye durur..5 saniye çalışır. Ancak başlangıçta.5 saniyelik bir bekleme ("") süresinin bulunduğu unutulmamalıdır. SM.6 : Tarama jenaretörü (Periyodik olarak bir taramada "1"; sonrakinde ""). SM. : (Konum svic'i pozisyonu ( "" TERM, "1" RUN). PLC cihazının STOP ya da RUN konumunda olup olmadığını kontrol eder. SMB5 : Giriş / çıkış durum bitleri : SM5. : Giriş / çıkış arıza ( "" arıza yok, "1" herhangi bir giriş/çıkış arızası var) SM5.1 : Kapasitenin üstünde dijital giriş/çıkış(1). S 2 serisi CPU 222 PLC cihazlarında (8x3) -2 = 22, CPU 224 ve 226 serilerinde 8x8 = 64 dijital giriş-çıkış kullanılabilir. Eğer bu giriş/çıkış sayısı aşılırsa kapasitenin üstünde kullanım olacağı için bu bit devreye girer. SM5.2 : Kapasitenin üstünde analog giriş/çıkış(1). S 2 serisi PLC cihazlarında kapasitenin üstünde analog modül kullanılırsa bu bit devreye girer. 98

3 SM5.3 : Kapasitenin üstünde akıllı giriş çıkış (1). SM5. : DP arızası ( arıza yok, 1 arıza var). SMB2 : Alınan karakter Buffer'i (Freeport) Özel hafıza byte' ı freeport modunda alınan karakterin yazıldığı yerdir. Yani bir iletişim durumunda (bilgisayar, barkod, vs.) karşı taraftan gönderilen karakter buradan okunacaktır. SMB2 : Alınan karakter buffer' i SMB3 : Parite hatası (Freeport) Özel hafıza bit' i 3. freeport modunda karakter alımı sırasında bir parite (iletişim uyumsuzluğu) hatası olursa "1" olur. SM3. : Parite hatası. ( hata yok, 1 hata var) SM : Rezerve SMB4 : Interrupt görevi taşma : Interrupt işlemleri sırasında taşma olursa, yani sistemin kabul edemeyeceği kadar görevler arka arkaya gönderilirse özel hafıza byte' ı 4' de bu görülebilir. SM4. : Đletişim interrupt görevi taşma (taşma = 1). SM4.1 : Giriş/çıkış interrupt görevi taşma (taşma = 1). SM4.2 : Zaman kontrollu interrupt görevi taşma (taşma = 1). SM4.3 : Kullanıcı programlama hatası ( hata yok, 1 hata var) SM4.4 : Interruptlara izin verildi ( izin verilmesi, 1 izin verildi). SM4.5 : Port iletim serbest ( iletim devam ediyor, 1 iletim devrede değil). SM4.6 : Port 1 iletim serbest ( iletim devam ediyor, 1 iletim devrede değil). SM4. : Rezerve. SMB6 : CPU tipi Özel hafıza byte' ı 6 CPU tipini gösterir. x x x x r r r r xxxx = (SBM ) = CPU CPU 222 rrrr : rezerve 1 = CPU CPU 224 SMB : Rezerve 1 = CPU = CPU CPU = CPU = CPU 215 SMB8 - SMB21 : Giriş / çıkış Modülü tipi ve arıza byte' ları Özel hafıza byte' ları 8-21 giriş / çıkış modülleri hakkında bilgi sağlar. Her modül için bir byte ayrılmıştır. Çift numaralı byte modülün özelliklerini, tek numaralı byte arıza durumunu verir. Çift # m t t a i i q q Tek # c ie o b r p f t m : Modülün varlığı mevcut, 1 mevcut değil tt : Modül tipi : giriş/çıkış içermeyen modül 1 : akıllı modül 1 : rezerve 11 : rezerve ii : : giriş yok 1 : 2 AI veya 8 DI 1 : 4 AI veya 16 DI 11 : 8 AI veya 32 DI a : Giriş/çıkış tipi dijital, 1 analog qq : c : ie : b : r : p : f : t : : çıkış yok 1 : 2 AQ veya 8 DQ 1 : 4 AQ veya 16 DQ 11 : 8 AQ veya 32 DQ konfigürasyon hatası akıllı modül hatası. hata yok, 1 hata var taşıma veya parite hatası çıkış aralığı hatası besleme gücü hatası sigorta atma hatası bağımsız terminal hatası 99

4 SMW 8 : Genişletme modülü (SMB8 ve SMB9) SMW 1 : Genişletme modülü 1 (SMB1 ve SMB11) SMW 12 : Genişletme modülü 2 (SMB12 ve SMB13) SMW 14: Genişletme modülü 3 (SMB14 ve SMB15) SMW 16 : Genişletme modülü 4 (SMB16 ve SMB1) SMW 18 : Genişletme modülü 5 (SMB18 ve SMB19) SMW 2 : Genişletme modülü 6 (SMB2 ve SMB21) SMW22 - SMW26 : Tarama süresi Özel hafıza word' leri tarama süresiyle ilgili bilgileri içerir. SMW 22 : Milisaniye olarak tarama süresi (son tarama). SMW 24 : Milisaniye olarak tarama süresi (minimum). SMW 26 : Milisaniye olarak tarama süresi (maksimum). SMB28 ve SMB29: analog ayar değerleri Özel hafıza byte' ları 28 ve 29 CPU üzerindeki potansiyometrelerin ayar değerlerini gösterir. Bu potansiyometrelerle zaman ayarı,alarm limiti gibi değişebilir değerlerin ayarını kabaca yapmak mümkündür. Bu değerler byte olduğu için ile 255 arasında değişebilecek olmakla birlikte 1 ile 2 arasında kullanılması daha uygundur. SMB28 : Analog ayar ' dan okunan değer (STOP' dan RUN' a geçerken bir defa güncellenir CPU 221 ve CPU 222 de analog ayar potansiyometresi bulunmaktadır. SMB29 : Analog ayar 1' den okunan değer (STOP' dan RUN' a geçerken bir defa güncellenir CPU 216'da, CPU 224' de ve CPU 226' da analog ayar ve analog ayar 1 potansiyometresi bulunmaktadır. SMB3 : Freeport iletişim port Özel hafıza byte'ı 3, port için iletişimi düzenler. SMB3 (PORT ) SMB13 (PORT 1) p p d b b b m m pp : parite bbb : iletişim hızı mm : protokol seçimi : parite yok : 38.4 baud* : PPI fabrika ayarı 1 : çift (even) parite 1 : 19.2 baud 1 : freeport protokulu 1 : parite yok 1 : 9.6 baud 1 : PPI+** 11: tek (odd) parite 11 : 4.8 baud 11 : rezerve PPI d : veri (bit/kar) 1 : 2.4 baud - 8 bit/karakter 11 : 1.2 baud 1 - bit/karakter 11 : 6 baud 111 : 3 baud NOT: * CPU 212 için 384 bit/saniyelik iletişim hızı seçimi 192 bit/saniye ayarıyla sonuçlanır. Zira CPU 212 daha yüksek hızı desteklemez. ** PPI+ modu PPI ağında master olmaya karşılık gelir. CPU 212 bu modu desteklemez. Bu nedenle mm = yapıldığı varsayılır. PP+ modu seçildiğinde CPU NETR (iletişim ağından oku) ve NETW (iletişim ağına yaz) komutlarıyla iletişim kuran bir master halinde geldiğinden bit 2 ile dikkate alınmaz. Aynı şekilde PPI modunda da bu bitlerin önemi yoktur. Bir başka deyişle bu bitleri sadece feeport modunda ayarlamak gerekir. 1

5 SMB31 ve SMB32 : EEPROM' a Yaz Özel hafıza byte' ları 31 ve word' ü 32, kullanıcı programındaki V hafıza değerlerinin CPU' nun dahili EEPROM' una yazılmasını sağlar. Böylece pil olmadan ve süper kondansatör deşarj olsa bile bu veriler saklanabilir. NOT : Bu işlem, hafıza kartuşundaki verileri güncellemez. Herbir işlemde bir byte, word ya da double word yazabilirsiniz. Uyarı : EEPROM' ların bir yazma ömrü olduğunu unutmayınız (minimum 1., tipik 1.. kez). SMB31 : SMB31 Yazılım komutları c s s ss : yazılacak verinin boyutu c : yazdırma komutu : byte : yazma isteği yok 1 : byte 1 : Kullanıcı, programı sistemden EEPROM' a yazma istiyor, 1 : word Her yazma girişiminden sonra sistem bu bit' i sıfırlar 11 : double word SMW32 : EEPROM' a yazılacak hafıza adresi SMW V hafıza adresi Belirtilen adres EEPROM' a karşılık gelen hafıza bölgesine yazılacaktır. Microwin 16 programında ve 1. nesil PLC' lerde (CPU 212, 214, 215, 216) 13,14 ile 15. bit' ler sıfırdan farklıysa yazma işlemi yapılmaz, komut bit' i sıfırlanır. Eğer girilen adres (ya da word veya double word seçiminde herhangi bir byte' ı) aşağıda belirtilen EEPROM' a yazma adres sınırlarının dışındaysa, yazma komutu resetlenir ve işlem yapılmaz. CPU 212 :VB - VB199 CPU 214 :VB - VB123 CPU 215/1216 : VB - VB5119 Her iki hata durumunda da SM4.3set edilir, hata kodu 91 olarak gösterilir ve SMW32 değeri değişmez. SMB34 ve SMB35 : Zaman kontrollü Interrupt değerleri : Özel hafıza byte' ları 34 ve 35, ve 1. no' lu interruptların değerlerini girmek içindir. Eğer interrupt'lar doğru olarak tanımlanmış ve izin verilmişse girilen sürede bir kullanıcı programında interrupt oluşur. Bu zamanları değiştirmek için interrupt değişimi yapıldıktan sonra yeniden ilişkilendirmek gerekir. Zira CPU aşağıdaki değerlere ve dolayısıyla değişimine sadece ilşikilendirme sırasında bakar. SMB34 : Zaman kontrullü interrupt için zaman değeri (1-255 ms) SMB35 : Zaman kontrullü interrupt 1 için zaman değeri (1-255 ms) Bu konu ile ilgili ilerideki konularda değişik örnekler verilmiştir. SMB36 - SMB65 : Hızlı sayıcı programlama byte' ları : Bu özel hafıza byte' ları ile ilgili olarak hızlı sayıcılar konusunda detaylı bilgi verilmiştir. SMB66 - SMB85 : PTO/PWM fonksiyonları : Bu özel hafıza byte' ları ile ilgili olarak PTO ve PWM fonksiyonları bölümünde geniş şekilde açıklama yapılmıştır. 11

6 SMB86 - SMB94 ve SMB186 - SMB194 : Port ve port 1 mesaj alımı Özel hafıza byte' ları port üzerinden mesaj alımı ile ilgili durum ve kontrol bilgisini içerir. Özel hafıza byte' ları port 1 üzerinden mesaj alımı ile ilgili durum ve kontrol bilgisini içerir. SMB 86 ve SMB186 : (port için SMB86, port 1 için SMB186) SMB86 ve SMB 186 Yazılım komutları n r e t c p n : 1 - mesaj alımı kullanıcı komutuyla kesildi: diğer durumlarda n = ' dır. r : 1 - Mesaj alımı sona erdi. Giriş parametrelerinde, başlangıç veya bitiş durumundaki eksikler. e : 1- bitiş karakteri alındı: diğer durumlarda e = ' dır. t : 1 - mesaj alımı kesildi : belirli sürede sonuçlanmadı, diğer durumlarda t = ' dır. c : 1 - mesaj alımı kesildi: alınabilecek maksimum karakter ulaşıldı, diğer durumlarda c = ' dır. p : 1 - mesaj alımı kesildi : parite hatası, diğer durumlarda p = ' dır. SMB 8 ve SMB 18 : (port için SMB8, port 1 için SMB18) SMB8 ve SMB 18 Mesaj alımı kontrol byte' ı n x y z m t bk n : RCV (AL) komutunun her icrasında bu bit' e bakılır. Eğer bu bit ise alma işlemi yapılmaz. 1 ise yapılır. x : - SMB 88' i veya SMB 188' i ihmal et; 1 - başlangıç karakteri olarak SMB 88 veya SMB188' deki değeri kabul et. y : - SMB 89' u veya SMB 189' u ihmal et; 1 - başlangıç karakteri olarak SMB 89 veya SMB189' daki değeri kabul et. z : - SMW 9 veya SMW19' ı ihmal et; boş hat durumunu saptamak için SMW9 veya SMW19' daki değeri kullan. m : - iki karakter arsındaki süreye bak; 1 - iki mesaj arasındaki süreye bak. t : - SMW92 veya SMW192' yi ihmal et; 1 - SMW92 veya SMW192' deki süre aşılırsa alımı sonlandır. NOT : Parite hatasında alım, otomatik olarak sonlandırılır. bk : = Ara durumları ihmal et 1 = Başlangıç mesajı alındığında ara durumları kullan. Bir mesajın başlangıcını tespit etmek için mesaj kriterinin başlangıcı "AND" lojik komutlu iki durum da doğru olmalı ve bir düzen içinde gerçekleşmelidir.(boş satırlar veya ara komutlar başlangıç karakterleri tarafından izlenmelidir.) Bir mesajın sonunu tespit etmek için aktif haldeki mesaj kriterinin sonu lojik olarak Ored olmalıdır. Başlangıç ve bitiş kriterlerinin eşitlikleri aşağıda verilmiştir: Mesaj başlangıcı = il * sc + bk * sc Mesaj sonu = ec + tmr + maksimum ulaşılan karakter sayısı Mesaj kriterlerinin başlangıcını programlama: 1.Boş(Idle) satır belirleme : il = 1, sc =, bk =, SMW9 > 2.Başlangıç karakteri belirleme: il =, sc = 1, bk =, SMW9 önemsiz 3.Ara durum belirleme: il =, sc =, bk = 1, SMW9 önemsiz 4.Đsteğe cevap verme: il = 1, sc =, bk =, SMW9 = (Eğer cevap yoksa alışı sonlandırmak için mesaj zamanlayıcısı kullanılabilir.) 5.Ara durum ve başlangıç karakteri: il =, sc = 1, bk = 1, SMW9 önemsiz 6.Boş satır ve başlangıç karakteri: il = 1, sc = 1, bk =, SMW9 >.Boş satır ve başlangıç karakteri:(geçersiz) il = 1, sc = 1, bk =, SMW9 = NOT : Zaman aşımında veya parite hatasında(aktif hale getirilmişse) alış otomatik olarak sona erecektir. 12

7 SMB88 : Port : Mesaj başlangıç karakteri. SMB188 : Port 1 : Mesaj başlangıç karakteri. SMB89 : Port : Mesaj bitiş karakteri. SMB189 : Port 1 : Mesaj bitiş karakteri. SMB9-91 : Port : Milisaniye olarak boş hat zamanı. Bu sürenin aşımından sonra alınan ilk karakter yeni mesajın başlangıcı kabul edilir. SMB9 sol byte' dır. SMB : Port 1 : Milisaniye olarak boş hat zamanı. Bu sürenin aşımından sonra alınan ilk karakter yeni mesajın başlangıcı kabul edilir. SMB19 sol byte' dır. SMB92-93 : Port : Mili saniye olarak m' deki seçime göre iki mesaj/karakter arasında geçebilecek süre. Bu süre aşılırsa alım kesilir. SMB92 sol byte' dır. SMB :Port 1 : Mili saniye olarak m' deki seçime göre iki mesaj/karakter arasında geçebilecek süre. Bu süre aşılırsa alım kesilir. SMB192 sol byte' dır. SMB94 : Port : alınacak maksimum karakter sayısı (1-255 byte). SMB194 : Port 1 : alınacak maksimum karakter sayısı (1-255 byte). SMB 11 - SMB 115 : DP protokolü durumu Özel hafıza byte' ları , PROFIBUS DP protokol durumunu ve konfigürasyon bilgilerini içerir. NOT : Bu alanlar sadece durumu izlemek içindir. Bu alanlar üzerine yazılmamalıdır. Burada belirtilen byte' lar, konfigürasyon sırasında DP master' ı tarafından değiştirilir. SMB 11 : DP standart protokol durum byte' ı ( sadece CPU 215 için) SMB11 s1 s DP durum byte' ı : s, s1 : Enerji verilmesinden buyana DP iletişim yapılmadı 1 : Kontrol/parametre hatası var. 1 : Halen veri aktarımı yapılıyor. 11 : Veri iletimi bitti. NOT : SMB111 ile SMB115, CPU 215 parametrelendirme bilgilerini kabul ettiği her seferinde güncellenir. Parametreleme hatası olmasına rağmen bu değer yine de güncellenir ve enerji kesilip yeniden gelmesinde sıfırlanır. SMB111 : Port 1 : DP standart protokol - Master adresi ( - 126) SMB : Port 1 : DP standart protokol - çıkış veri alanının V hafızasındaki adresi. SMB112 sol byte' dır SMB114 : Port 1 : DP standart protokol - çıkış verilerinin byte sayısı SMB115 : Port 1 : DP standart protokol - giriş verilerinin byte sayısı 13

8 .2 - Değişken hafıza alanı (Variable area): V V hafıza alanı kumanda programının işlenişi (uygulama) sırasında oluşan ara sonuçları saklamak için kullanılır. Bu hafıza alanına bit, bayt (byte), word veya double word olarak erişmek mümkündür. Örnek : Bit olarak : V2. Byte olarak : VB1 Word olarak : VW5 Double Word olarak : VD4.3 - Lokal hafıza alanı : L S- 2 CPU' larda 64 baytlık lokal hafıza alanı bulunmaktadır. Bu alanların 6 bayt' lık bölümü yaz boz alanı olarak ya da alt programlara (interrup veya Subroutine gibi) değişken parametreler göndermek amacı ile kullanılır. Ladder veya FBD program kullanımında microwin32 programı L baytlarının son dördünü kendi kullanımı içinde ayırmaktadır. STL programında ise 64 bayt alanı da kullanılabilir. Lokal hafıza genel olarak V hafıza alanına benzer. Ancak V hafızasını genel bir kapsamı varken, L hafıza bölgesel kapsama sahiptir. Genel kapsam,aynı hafıza alanına değişik bölgelerden (ana program-maın, Alt program, Đnterrupt, Soubroutine) ulaşmak mümkündür. Lokal kapsam ise, belirli bir adrese sahip olan bir hafıza alanı bir program parçasıyla sınırlandırılmıştır. S- 2 CPU' lar her bölge için 64 baytlık hafıza alanı kullanımına izin verir. Örneğin ana programda 64 bayt'lık bir L alanı kullanılabilirken alt programların tümünde ayrı ayrı 64 bayt' lık L alanı kullanılabilir (son dört bayt' ın kullanılmaması tavsiye edilir). Ana program için kullanılmış olan bir L adresine alt programlardan ulaşmak mümkün değildir. Aynı şekilde alt programlarda kullanılmış olan bir L adresine ana programdan ulaşmak mümkün değildir. Ayrıca diğer alt programlarda kullanılmış olan L adreslerine de ulaşmak mümkün değildir. Yani L kullanımı bölgeseldir. Bu hafıza alanına bit, bayt (byte), word veya double word olarak erişmek mümkündür. Örnek : Bit olarak : L1. Byte olarak : LB15 Word olarak : LW6 Double Word olarak : LD4 14