Mannan Oligosakkarit (MOS) İlaveli Yemlerle Beslenen Sazan (Cyprinus carpio)' larda Büyüme, Besin Kompozisyonu ve Lizozim Aktivitesinin Araştırılması

Transkript

1 Araştırma Bülteni 2016 (1): ISSN DOI: /yunus Araştırma Makalesi Research Article Mannan Oligosakkarit (MOS) İlaveli Yemlerle Beslenen Sazan (Cyprinus carpio)' larda Büyüme, Besin Kompozisyonu ve Lizozim Aktivitesinin Araştırılması 1* 1 2 Arzu ÖZLÜER HUNT, Ferbal ÖZKAN YILMAZ, Mehmet BERKÖZ 1 Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi. 2 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eczacılık Fakültesi. *Sorumlu yazar tel: e-posta: huntarzu@hotmail.com Geliş Tarihi: Kabul Tarihi: Öz Bu çalışmada mannan oligosakkarit (MOS) ilaveli yemle beslenen Cyprinus carpio'da büyüme, vücut komposizyonu ve lizozim enzim aktivitesi araştırılmıştır. Bu amaçla balıklar, MOS'un %0.25 ve %0.50 oranlarını içeren yemlerle 60 gün süreyle beslenmişlerdir. MOS'un büyüme parametreleri (canlı ağırlık kazancı, spesifik büyüme oranı, yem çevirim oranı) üzerine etkisinin incelendiği çalışmamızın sonucunda, %0.25 MOS ilavesi yapılan gruptaki balıklarda diğer gruplardaki balıklara göre genel olarak daha iyi bir büyüme performansı gözlenmiş ve istatistiki olarak önemli bir fark belirlenmiştir (P<0.05). %0.50 MOS grubu kontrol grubu ile karşılaştırıldığında önemli fark bulunmamıştır (P>0.05). MOS ilavesi yapılan gruplarda; kuru madde, lipit ve ham kül içeriklerindeki farklılıkların önemli olmadığı (P>0.05), ancak ham protein içeriğinin ise %0.50 MOS içeren diyetle beslenen grupta ise daha düşük ve istatistiksel olarak fark yarattığını ortaya koymuştur. MOS içeren yemlerle beslenen balıkların serum lizozim aktivitesi, kontrol grubuna göre önemli düzeyde artmıştır. Anahtar Kelimeler: Cyprinus carpio, mannan oligosakkarit, büyüme, lizozim. Abstract An Investigation of Effects of Mannan Oligosaccharide on Growth, Body Composition, and Lysozyme Activity of Carp (Cyprinus carpio) In this study, Cyprinus carpio was fed with mannan oligosaccharide (MOS) supplemented diet (0.25% 0.50% the proportion of MOS) for 60 days. The effects of MOS on growth parameters (live weight gain, specific growth rate, feed convertion ratio) and lysozyme activity were investigated. Better growth performance was observed in 0.25% MOS group when compared to other groups (P<0.05). There was no significant difference of growth performance in 0.50% MOS group compared to the control group (P>0.05). Dry matter, lipid and ash contents of MOS groups were not significant compared to control group. But, crude protein content was lower in 0.50% MOS group. Lysozyme activity was significantly increased (P<0.05) by MOS concentrations in two experimental groups when compared to control. Keywords: Cyprinus carpio, mannan oligosaccharide, growth, lysozyme. Giriş maddeler nedeniyle su ürünleri artan gıda ihtiyacını karşılamak için en önemli ve en sağ- lıklı alternatiflerden biridir. Su ürünlerinin do- Dünyadaki hızlı nüfus artışına paralel olarak insanların ihtiyaç duydukları gıda miktarı da artmaktadır. İçerdiği protein ve mineral Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Trabzon

2 28 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): ğal kaynaklardan avcılık yoluyla elde edile- myces cerevisiae) elde edilen bir prebiyotik bilen miktarının dünya nüfusunun ihtiyacını maddedir (Torrecillas vd., 2014). MOS ilavesi tam olarak karşılayamaması nedeniyle kültür ile yapılan çalışmalar balık türüne, uygulanan koşullarında üretimi giderek artan bir öneme derişime, yaşam evresine, kültür koşullarına sahiptir. bağlı olarak değişim göstermekle birlikte, genel Su ürünleri yetiştiriciliğinde yapılan olarak balık sağlığında ve balık üretiminde çalışmalarda amaç, birim alandan elde edilen olumlu sonuçlar olduğunu göstermektedir ürün miktarının arttırılması ve elde edilen (Torrecillas vd., 2015). Örneğin, Oncorhynchus ürünlerin hızlı, kaliteli, ucuz ve en az kayıpla mykiss üzerinde yapılan bir çalışmada MOS pazara sunulmalarıdır. Bununla birlikte, insan ilave edilen yem ile beslenen bireylerin kontrol sağlığı ve ekosistem için zararlı kimyasallar ile karşılaştırıldığında daha fazla bir büyüme içeren ve kalıntı bırakan sentetik maddeler performansını belirlenmiştir (Staykov vd., yerine, doğal olarak elde edilebilen maddeler 2007). Benzer sonuçlar Dicentrarchus labrax kullanmak da son derece önemli bir konudur. (Torrecillas vd., 2007), Sparus aurata Yetiştiricilik ortamında antibiyotik kullanımı (Dimitroglou vd., 2010), Oreochromis antibiyotiğe dirençli bakterilerin oluşmasına niloticus (Özlüer-Hunt vd., 2011; Ahmad vd., neden olmaktadır. Ayrıca antibiyotik kullanımı 2013) ile yapılan çalışmalarda da gösterilmiştir. ve aşı uygulamaları pahalı olmaktadır. Balıklarda bağışıklık tepkisi çevresel Yetiştiriciliği yapılan türlerin gelişimini faktörler (sıcaklık, tuzluluk, fotoperiyot, vb) ve hızlandırmak ve ürün kalitesini artırmak için, fizyolojik durumu (beslenme, yaş, üreme antibiyotik yerine doğal ve insan sağlığına zarar döngüsü, hormonal denge, stres, vb) dâhil vermeyen, probiyotik, prebiyotik ve organik asit olmak üzere birçok içsel ve dışsal faktörler gibi alternatif materyallerin kullanımı önem tarafından modüle edilir. Balıklarda, beslenme kazanmıştır (Ringo vd., 2010). ve sağlık arasında belirgin bir ilişki olduğu Prebiyotikler, bağırsak mikroflorada bilinmektedir. Pazar talebini karşılamak için su bulunan bir tür veya sınırlı sayıdaki birkaç tür ürünleri yetiştiriciliğinde uygulanan stok yomikroorganizmanın çoğalmasını ve aktivitesini ğunluğu ve buna bağlı olarak su kalitesinde arttırmak yoluyla konağın sağlığını olumlu değişimler, stres ve hastalık riskini yükselten yönde etkileyebilen oligosakkarit yapısında etmenlerdir. Bu anlamda, balık sağlığını sindirilemeyen besin bileşenleri olarak tanım- iyileştirmek için çevre dostu bir strateji olarak, lanmıştır (Gibson ve Roberfroid, 1995). fonksiyonel besin takviyeleri son yıllarda önem Prebiyotikler, mikrofloranın aktivitesini olumlu verilen bir konudur. (Hoseinifar vd., 2015). yönde etkileyerek bağırsak işlevlerini düzen- Bunlar arasında, ağırlıklı olarak doğal kaynaklemek, minerallerin (Ca ve Mg gibi) emilimini lardan immünostimülanların kullanımı, hastalık ve biyoyararlılığını artırmak, patojen mikro- ve stres (Sakai, 1999; Kiron, 2012) etkisini organizmaların çoğalmasını önleyerek enfek- azaltarak balık sağlığını artırmak için su siyonun gelişme riskini azaltmak ve konağın ürünleri yetiştiriciliğinin başarısını artırmak immün sistemini güçlendirmek gibi olumlu amacıyla kullanılan bir yöntemdir. etkileri bulunmaktadır (Yousefian ve Amiri, İmmunostimulantlar, patojenlerin neden 2009). olduğu hastalıklara karşı konakçının direncini Son yıllarda su ürünleri yetiştiriciliğinde artırma yoluyla bağışıklık sistemini modüle yaygın olarak kullanılan mannanoligosakkarit eden madde olarak tanımlanır (Hoseinifar vd., (MOS), maya dış hücre duvarından (Saccharo- 2015).

3 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): Spesifik olmayan bağışıklık sisteminin Materyal ve Yöntem önemli bir belirteçi olan lizozim, balıklarda kan serumu, mukus, dalak, böbrek, karaciğer, deri, Araştırmada kullanılan C. carpio, solungaçlar, kas, sindirim kanalı, ovaryum ve Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi yumurtalarda, fagositik hücrelerde lökosit ve Tatlısu İşletmesinden temin edilmiştir. Deneme makrofajlarda bulunmaktadır. (Balfry ve Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Iwama, 2004). Lizozim, bakteri hücre Araştırma Laboratuvarlarında yapılmıştır. duvarlarını parçalayan, bakteriyel büyümeyi Balıklar, deneme kurulmadan önce 500 L kısıtlayıcı etkisiyle fagositoz işlevini teşvik kapasiteli fiberglas tanklarda 15 gün adapeden önemli bir hidrolitik enzimdir (Uribe vd., tasyon amacıyla bekletilmiştir. Adaptasyo- 2011). Lizozim aktivitesi balıkların türlerine, nunun sonunda ortalama canlı ağırlıkları sağlık durumlarına, stres, cinsiyet, mevsim, 35.00±0.95 g olan 90 balık, 40 x 100 x 40 sıcaklık ve cinsi olgunluk durumuna bağlı boyutlarında 9 adet deneme akvaryumlarına olarak değişiklik gösterir (Roed vd., 1993). 10'ar adet olacak şekilde yerleştirilmiştir. Balık yetiştiriciliğinde sık sık hastalık- Deney sistemi merkezi bir havalandırma ların olması ciddi ekonomik kayıplara yol ile havalandırılmıştır. Akvaryumlar her gün açmaktadır. Lizozim enzimi, antibakteriyel sifonlanmış ve ayrıca her iki günde bir hava özelliğinden dolayı bakteriyel hastalıklara hortumları ve hava taşları iyice temizlenmiştir. karşı balıkların korunmasında önemlidir Akvaryumlarda kullanılan suyun sıcaklık (Karaarslan vd., 2007). Balıklarda MOS (26±2 C) ve ph (7.80) değerleri deneme takviyesi ile ilgili yapılan çalışmalarda bağışık- boyunca sabit tutulmuştur. Balıkların bulunlık sisteminde uyarıcı etki yaptığı ve lizozim duğu ortamda gün boyunca 12 saat aydınlık, 12 aktivitesini arttırdığı şeklinde bulgular elde saat karanlık rejimi uygulanmıştır. Deneme 60 edilmiştir. Örneğin, Oncorhynchus mykiss'de gün, 3 tekrarlı olarak yürütülmüştür. MOS ilavesi ölüm oranını azaltmış, lizozim Araştırmada kullanılan yemler, Pınar aktivitesini arttırmıştır (Staykov vd., 2007). A.Ş.'nin alabalık yavruları için ürettiği Bio MOS ile beslenen Oreochromis niloticus Aqua eksturude 3 nolu yemidir (Tablo 1). bireylerinin lizozim aktivitelerini arttırıcı etki Araştırmada mannan oligosakkarit yaptığı ortaya konulmuştur (Ahmad vd., 2013). olarak Bio-Mos (Alltech, USA) kullanılmıştır. Bu çalışma kapsamında MOS'un bir Ticari yem, %0.25 ve %0.50 oranlarında Biobalık yemi hammaddesi olarak, başta genel MOS ile karıştırılmış ve peletler şeklinde balık yetiştiriciliği olmak üzere sazan (Cypri- yeniden oluşturulmuştur. Kontrol yemi ise aynı nus carpio) beslemede kullanılabilme imkânı oranda su ilave edilerek, MOS ilave edilmekve balıkların büyüme-gelişmeleri üzerine sizin, benzer şekilde işlem görmüştür. Balıketkileri incelenmiştir. Büyüme-gelişme etki- ların beslenmesi sabah ve akşam olmak üzere lerinin değerlendirilmesinde; balıklardaki canlı günde 2 öğün yapılmıştır. ağırlık kazancı, spesifik büyüme, yem çevirim Balıklar başlangıç canlı ağırlıklarının oranı ve protein etkinlik oranı dikkate %3'ü üzerinden beslenmişlerdir. Balıklara alınmıştır. Bununla birlikte MOS'un kas besin verilecek günlük yem miktarı bir gün için madde bileşenleri üzerindeki etkisi ve immün ayarlanmış ve balıklar 15 gün için tartılmışsistem üzerindeki değişimlerinin anlaşıla- lardır. Balıklar her 15 gün sonunda balıkların bilmesi için serum lizozim aktivitesi araştırıl- ağırlık ortalaması alınarak verilecek yem mıştır. miktarı tekrar ayarlanmıştır.

4 30 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): Tablo 1. Bazal Diyet Bileşimi (Kuru Madde Üzerinden) boyunda okuma yapılmıştır. Verilerin istatistiksel olarak değerlen- dirilmesinde SPSS 10.0 Windows paket programı kullanılmış, analizde ise One- wayanova (Tek Yönlü Varyans Analizi) uygu- lanmış ve ortalamalar arasındaki fark Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi ile P<0.05 önem düzeyinde değerlendirilmiştir. Denemede kullanılan balıkların fileto besin madde bileşenlerini saptayabilmek amacıyla deneme sonunda fileto analizleri için; balıkların kafası, derisi, yüzgeçleri, pulu, omurgası ve iç organları vücudun kas dokusundan ayrılmıştır. Kas dokusunun tamamı ince uçlu bir bıçakla küçük parçalara ayrılmış ve daha sonra da kıyma makinesi ile tamamen homojenize edilmiştir. Balıklar fileto analizine hazır hale getirilip, örnekler -18 C'de derin dondurucuda saklanmıştır. Kuru madde ve ham kül analizi AOAC (1990)'a, ham protein analizi Matissek vd. (1988)'ne göre yapılmıştır. Lipit analizi için Bligh ve Dyer (1959) 'in ekstraksiyon yöntemi kullanılmıştır. Deney gruplarından rastgele alınan 6'şar (her akvaryumdan 2, her deney grubundan 6 adet) balığın kuyruk yüzgeci kesilerek alınan kan örnekleri 10 dakika 3000 devir/dak. santrifüj yapılmış ve elde edilen serum örnekleri -18 C'de saklanılmıştır. Serum lizozim aktivitesi, Ellis (1990)'da belirtilen yönteme göre ölçülmüştür. Bu deneyde kullanılan substrat Micrococcus lysodeikticus süspansiyonudur. Spektrofotometrede 530 nm dalga Bulgular Yapılan çalışma sonunda balıklar 60 gün boyunca cam akvaryumlarda değişik oranlarda MOS içeren yemlerle beslenmiş ve her 15 günde bir balıkların canlı ağırlık kazançları bireysel olarak ölçülmüş ve balıkların canlı ağırlık kazançlarına bağlı olarak yem değerlendirme oranları yeniden belirlenmiştir. Deneme sonunda balıkların ağırlık değişimlerinin yanı sıra büyüme ve yem değerlendirme performansları da ortaya konulmuştur (Tablo 2). Deneme başında yaklaşık 35 g ortalama ağırlık teşkil eden sazanların deneme sonunda ağırlık değişimleri ortalama 96 grama kadar ulaşmıştır. Yüzde canlı ağırlık artışı açısından

5 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): En fazla artışın %0.25 Bio-Mos eklenen yemle göstermiş ve %0.25 Bio-Mos içeren grup beslenen grupta olduğu belirlenmiştir diğer gruplardan daha iyi bir yem kullanım (174.28±5.46) ve bu grup diğer gruplardan oranı elde etmişlerdir (P<0.05). canlı ağırlık artışı yönünden istatistiksel olarak Deneme sonunda balıkların kas dokulaönemli bir fark yaratmıştır (P<0.05). Bu grupla rındaki biyokimyasal parametrelerin değişi- kontrol ve %0.50 Bio-Mos katkılı yemle mini ortaya koymak amacıyla vücut besin beslenen sazanlarda istatistiksel olarak bir fark madde bileşenleri incelenmiştir. Bunun sonuçoluşmuştur (P<0.05). Spesifik büyüme oranı ları ise Tablo 3'de verilmiştir. açısından gruplar 1.53 ile 1.70 arasında Serum lizozim enzim aktivitesi Şekil 1'de değişmiş ve en iyi spesifik büyüme oranı %0.25 sunulmuştur. %0.25 ve %0.50 Bio-Mos içeren Bio-Mos içeren grupta belirlenmiş ve bu yemlerle beslenen balıkların serum lizozim grupla diğer gruplar arasında istatistiksel aktivitesinin kontrol grubuna göre önemli olarak bir fark belirlenmiştir (P<0.05). Yem düzeyde artış gösterdiği belirlenmiştir çevirim oranı 1.68 ile 2.05 arasında değişim (P<0.05). Tablo 2. Farklı oranlarda Bio-Mos ilaveli yemlerle beslenen C. carpio'nun 60. gün sonunda büyüme ve yem değerlendirme oranları Tablo 3. Farklı oranlarda Bio-Mos ilaveli yemlerle beslenen sazan (C. carpio) kas besin madde bileşenleri değişimi

6 32 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): Şekil 1. Farklı oranlarda Bio-Mos içeren yemlerle beslenen C. carpio'nun serum lizozim aktivitesi. Veriler, aritmetik ortalama ± standart hata olarak ifade edilmiştir (n=6). Farklı harfler istatistiksel farkı belirtmektedir (P<0.05). oranında önemli ölçüde gelişime yol açtıgı gibi ölüm oranında da azalma gösterdiği de bildirilmiştir (Culjak vd., 2006). Şengül(2007), yeme %0.15, 0.30 ve 0.45 oranlarında MOS ilavesi ile C. carpio'da yaptığı bir çalışmada büyüme, karaciğer ve barsak histolojisi üzerine %0.15 MOS ilavesinin daha iyi sonuçlar oluşturduğunu, ancak bu sonuçların kontrol grubundan istatistiki olarak farklı olmadığını belirtmiştir. Bununla birlikte MOS'un farklı balık türlerinde de benzer sonuçlar oluşturduğu rapor edilmiştir. Dimitroglou (2007), Oncorhynchus mykiss'de %0.20 oranında MOS ilavesi ile yaptığı çalışmada, hem ergin hem yavru bireylerin ortalama vücut ağırlıklarının kontrol gruba oranla daha yüksek olduğunu belirt- miştir. Aynı çalışmada MOS'un bağırsak morfolojisinde iyileştirici etki yaptığı bulun- muştur. Dil balığı (Solea solea) üzerinde yapılan bir çalışmada en iyi büyüme perfor- Tartışma Prebiyotik olarak kullanılan MOS'un sazan yavrularının büyüme parametreleri (canlı ağırlık ortalaması, canlı ağırlık kazancı, günlük canlı ağırlık kazancı, spesifik büyüme oranı) üzerine etkisinin incelendiği çalışmamızın sonucunda, %0.25 MOS ilavesi yapılan gruptaki balıklarda diğer gruplardaki balıklara göre genel olarak daha iyi bir büyüme performansı olduğu saptanmıştır. %0.50 MOS ilaveli yem ile beslenen balıklarda, büyüme performansı kontrol grubu ile karşılaştırıldığında önemli fark bulunmamıştır. Staykov vd. (2005a), Cyprinus carpio'da %0.20 MOS ilaveli yem ile yaptıkları bir çalışmada, ağırlık kazancı ve yem değerlendirme oranının kontrol grubuna göre artış gösterdiğini belirtmişlerdir. Başka bir araştırmada ise, yeme %0.60 MOS ilavesinin yavru sazan balığında (Cyprinus carpio) ağırlık kazancı ve yem değerlendirme

7 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): mansı ve yem çevirim oranı, MOS verilen balık belirli bir doza kadar olumsuz bir etki grubunda görülmüştür. Bununla birlikte göstermediğini ve güvenle kullanılabileceğini MOS'un hayatta kalma oranı, bağırsak emilim göstermektedir. yüzeyinde artış, daha yoğun mikrovili dağılımı Bu çalışmada MOS ilavesinin C. üzerinde de olumlu etkileri olduğu bulunmuş- carpio'da serum lizozim düzeyini arttırdığı tur (Dimitroglou vd., 2006). Salmo gairdneri bulunmuştur. Lizozim, doğal bağışıklık irideus'da büyüme oranı üzerindeki etkisinin sisteminin humoral bir faktörüdür ve bakteri araştırılması için yapılan çalışma sonunda hücre duvarını parçalayarak etki gösterir MOS ilave edilen yem grubunda kontrol (Ahmad vd., 2013). MOS ile yapılan çalışgrubuna oranla, ağırlık artışı, yem değerlen- malar farklı türlerde, lizozim aktivitesini dirme oranı daha yüksek bulunmuştur (Staykov arttırdığı ve bağışıklık düzeyini belirleyen vd., 2005b). Oreochromis niloticus'da yapılan mekanizmayı iyileştirdiğini şeklinde bulgular başka bir çalışmada MOS eklenmiş yemlerle ortaya konulmuştur. Staykov vd. (2007), O. (%0.25, %0.35, ve %0.45) balıkları altmış gün mykiss'de MOS kullanımının lizozim enzim süreyle beslenmişler ve çalışma sonucunda aktivitesini arttırdığını bildirmişlerdir. Benzer %0.35 MOS katkılı yemle beslenen balıkların şekilde Torrecillas vd. (2007), yemdeki MOS büyüme, yem dönüşüm oranı, protein etkinlik katkısının Dicentrarchus labrax serum lizozim oranı ve besin madde bileşenleri olumlu düzeyinde artışa neden olduğunu ve bu artışın etkilediğini belirlenmiştir (Özlüer-Hunt vd., MOS'un miktarı ile doğru orantılı olduğunu 2011). MOS kullanımının balıklarda etkisinin rapor etmişlerdir. Ahmad vd. (2013), O. araştırıldığı daha önceki çalışmalar göz önünde niloticus'da MOS uygulamasının serum bulundurulduğunda, MOS'un farklı türdeki lizozim düzeyini arttırdığını belirtmişlerdir. balıklarda etki mekanizmasının farklı olabile- Bilindiği gibi, bağırsakta bulunan yararlı ceği, bu farklılığın aynı türdeki balıkların bakteriler, vitamin sentezi, besin ve mineral değişik aşamalarında bile görülebileceği tespit emiliminin iyileştirilmesi, antibesinsel faktöredilmiştir (Pryor vd., 2003; Culjak vd., 2006; lerin giderilmesi, bağırsak fizyolojisinin modü- Torrecillas vd., 2015). Diyetlerde kullanılan lasyonunu sağlamaktadır (Kullisaar vd., prebiyotik mayaların barsak mikrovillusleri 2012).Prebiyotikler, sağlığı destekleyen bu iyileştirmesi yoluyla besin emilimi için büyük bakterilerin metabolizmasını aktive ederek, bir yüzey alanı temin ettiği belirtilmiştir yararlı etki yapan, sindirilemeyen yem katkı (Staykov vd., 2007). Bağırsak morfolojisindeki maddeler olarak tanımlanır (Manning ve değişimin emilim ve sindirimdeki iyileştirici Gibson, 2004). Probiyotiklerin gelişimi, etkisinin, büyüme performansında artmaya ortamda oligosakkarit olarak bilinen kompleks neden olduğu düşünülmektedir. karbohidratların bulunmasına bağlıdır (Gibson Bu çalışmada, kontrol grubu ile MOS ve Roberfroid, 1995). MOS ile yapılan ilavesi yapılan gruplar arasında kuru madde, çalışmalarda balıkların barsak morfolojisi lipit ve ham kül içeriklerindeki farklılıkların özellikle villüslerin sayı ve hacimce iyileştirilönemli olmadığı (P>0.05), ancak ham protein mesini sağladığı gösterilmiştir (Dimitroglou içeriğinin ise %0.50 MOS içeren yem ile vd., 2009; Torrecillas vd., 2015). MOS'un beslenen grupta ise daha düşük ve istatistiksel lizozim aktivitesinde artmaya neden olması, olarak fark yarattığını ortaya konulmuştur. Alı- yararlı barsak mikrobiyal ekolojisini düzeltnan sonuçlar bize sazanlarda MOS kullanı- mesi ve dolayısıyla yararlı bakterilerin gelişimi mının vücut besin madde bileşenleri üzerinde teşvik etmesi yoluyla ve besin emilimin daha

8 34 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): iyi olması şeklinde açıklanmaktadır (Sohail Culjak, V., Bogut, I., Has-Schön, E., Milakovic, Z. ve vd., 2011; Akrami vd., 2012). MOS kullanıperformance and health of juvenile carp. Poster Canecki, K Effect of Bio-Mos on mının immün sistem üzerindeki değişimlerinin presented at Alltech's 22nd Annual Symposium, daha iyi anlaşılabilmesi için detaylı çalışmalara April 24-26, Lexington, KY, USA. ihtiyaç duyulmaktadır. Dimitroglou, A., Merrifield, D. L., Spring, P., Sweetman, Sonuç olarak MOS'un yem katkı maddesi J., Moate, R. ve Davies, S. J Effects of olarak kullanılmasının sazanların genel sağlık mannan oligosaccharide (MOS) supplementation on growth performance, feed utilization, durumuna olumsuz bir etkide bulunmadığı intestinal histology and gut microbiota of gilthead belirlenmiştir. Sazanlarla daha önce yapılan sea bream (Sparus aurata). Aquaculture, çalışmalarda hem ergin (Staykov 2005a), hem 300: yavru aşamasında (Culjak vd., 2006) olumlu Dimitroglou, A., Merrifield, D. L., Moate, R., Davies, S. etki yaptığı bulunmuştur. Balıkların büyüme ve J., Spring, P., Sweetman, J. ve Bradley, G Dietary mannan oligosaccharide supplemengelişmesinde olumlu katkısının olduğunun tation modulates intestinal microbial ecology and yanı sıra immün sisteme etkisinin ortaya improves gut morphology of rainbow trout, konulması amacıyla sazanlarda ve yetiştiricilik Oncorhynchus mykiss (Walbaum). J Anim Sci., açısından önemli değişik türlerde etki mekaniz- 87: malarının ortaya konması için yapılacak Dimitroglou, A Influence of Bio-Mos on rainbow kapsamlı araştırmalara gereksinim olduğu trout (Oncorhynchus mykiss) gut integrity in commercial rearing conditions. Poster presented düşünülmektedir. at Alltech's 23rd Annual Symposium, May 20-23, Lexington, KY, USA. Kaynaklar Dimitroglou, A., Janssens, T. ve Davies, S Effect of Bio-Mos on sole (Solea solea) gut integrity Ahmad, M. H., El-Mousallamy, A., Awad, S. M. M. ve (histological perspectives). Poster presented at Alltech's 22nd Annual Symposium, April 24-26, Abd El-Naby, A. S Evaluation of Bio- Lexington, KY, USA. Mos as a feed additive on growth performance, Ellis, A. E Lysozyme assays. In Technigues in Fish physiological and immune responses of Nile Immunology (ed. By J.S. Stolen, T.C. Fletcher, tilapia, Oreochromis niloticus (L) Journal of D.P. Anderson, B.S. Robertson & W.B. van Applied Sciences Research 9(10): Muisvinkel). SOS Publications, Fair Haven, NJ, Akrami, R., Chitsaz, H., Hezarjaribi, A. ve Ziaei, R. USA Effect of dietary mannan oligosaccharide Gibson, G. R. ve Roberfroid, M. B Dietary (MOS) on growth performance and immune modulation of the human colonic microbiota: response of gibel carp Juveniles (Carassius introducing the concept of prebiotics. J Nutr., auratus gibelio). J Vet Adv, 2: : AOAC (Association of Official Analytical Chemist). Hoseinifar, S. H., Esteban, M. A., Cuesta, A. ve Sun, Y. Z Official methods of analysis. 15th edn Prebiotics and fish immune response: A Association of Official Analytical Chemist, Review of current knowledge and future Arlington, Virginia, USA. perspectives. Reviews in Fisheries Science Balfry, S. K ve Iwama, G. K Observations on the and Aquaculture 23(4): inherent variability of measuring lysozyme Karaarslan G., Kabak, T., Çakır, B. ve Kubilay, A activity in coho salmon (Oncorhynchus kisutch). Gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss)'nın Comparative Biochemistry and Physiology, part içorgan, kan serumu ve döllenmiş yumurtalarında B, 138: lizozim aktivitesi. Ulusal Su Günleri, Bligh, E. C. ve Dyer, W. J A rapid method of total Mayıs, Antalya. lipid extraction and purification. Can J Biochem Kiron, V Fish immune system and its nutritional Physio.,l 37: modulation for preventive health care. Anim Feed Sci Technol., 173:

9 Özlüer Hunt vd./ Yunus Arş. Bül (1): Kullisaar, T., Songisepp, E., Zilmer, M Probiotics and oxidative stress. V. Lushchak (ed.), Oxidative stress-environmental induction and dietary antioxidants, Staykov, Y., Spring, P. ve Denev. S. 2005a. Influence of dietary Bio-Mos on growth, survival and immune status of rainbow trout (Salmo gairdnei irideus G.) and common carp (Cyprinus carpio Manning, T. S. ve Gibson, G. R Prebiotics. J. Best L.). Pages in T. P. Lyons and K. A. Practice and Research Clinical Gastroenterology, Jacques, editors. Proceedings of Alltech's 21st 18: annual symposium: nutritional biotechnology in Matissek, R., Schnegel, F. M. ve Steiner, G the feed and food industries. Nottingham Lebensimittel- Analytick. Springer Verlag Berlin, University Press, Nottingham, UK. Tokyo, 440p. Staykov, Y., Spring, P. ve Denev, S. 2005b. Effects of Özlüer Hunt, A., Berköz, M., Özkan, F., Yalin, S., Erçen, dietary Bio-Mos on growth rate and immunity of Z., Erdogan, E. ve Gunduz S. G Effect of rainbow trout (Salmo gairdneri irideus G.) grown mannan oligosaccharide on growth, body in raceways. Poster presented at Alltech's 21st composition, and antioxidant enzyme activity of Annual Symposium, May 22-25, 2005; tilapia (Oreochromis niloticus), The Israeli Lexington, KY, USA. Journal of Aquaculture-Bamidgeh, IIC, 63 (2) : Şengül, H Mannan-oligosakkarit (MOS) kullanımının sazan (Cyprinus carpio) yavruları- Pryor, G. S., Royes, J. B., Chapman, F. A. ve Miles, R. D. nın büyüme, karaciğer ve barsak histolojisine Mannanoligosaccharidaes in Fish etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hatay, Mustafa Kemal Nutrition: Effects of Dietary Supplemantion on Üniversitesi. Growth and Gastrointestinal Villi Structure in Torrecillas, S., Makol, A., Caballero, M. J., Montero, D., Gulf of Mexico Sturgeon North American. Robaina, L., Real, F., Sweetman, J., Tort, L. ve Journal of Aquaculture, 65(2): Izquierdo, M. S Immune stimulation and Ringø, E., Olsen, R. E., Gifstad, T. Ø., Dalmo, R. A., improved infection resistance in European sea Amlund, H., Hemre, G. I. ve Bakke, A. M bass (Dicentrarchus labrax) fed mannan Prebiotic in aquaculture: reviev. Aquaculture oligosaccharides. Fish Shellfish Immunol., Nutrition, 16: : Roed, K. H,. Fjalestad, K. T. ve Stromsheim, A Torrecillas, S., Montera, D. ve Izquierdo, M Genetic variation in lysozyme activity and Improved health and growth of fish fed mannan spontaneous haemoltic activity in Atlantic oligosaccharides: Potential mode of action. Fish salmon (Salmo salar). Aquaculture, 114: Shellfish Immunol., 36: Sakai, M Current research status of fish Torrecillas, S., Montero, D., Caballero, M. J., Robaina, immunostimulants. Aquaculture, 172: L., Zamorano, M. J., Sweetman,, J. ve Izquierdo, Sohail, M. U., Rahman, Z. U., Ijaz, A., Yousaf, M. S., M Effects of dietary concentrated mannan Ashraf, K., Yaqub, T., Zaneb, H., Anwar, A. ve oligosaccharides supplementation on growth, gut Rehman, H Single or combined effects of mucosal immune system and liver lipid mannan-oligosaccharides and probiotic supple- metabolism of European sea bass (Dicentrarchus ments on the total oxidants, total antioxidants, labrax) juveniles. Fish Shellfish Immunol., enzymatic antioxidants, liver enzymes, and 42: serum trace minerals in cyclic heat-stressed Uribe, C., Folch, H., Enriquez. R. ve Moran, G broilers. Poultry Science, 90: Innate and adaptive immunity in teleost fish: a Staykov, Y., Spring, P., Denev, S. ve Sweetman, J review. Veterinarni Medicina 56(10): Effect of a mannan oligosaccharide on the growth Yousefian, M. ve Amiri, M. S A review of the use performance and immune status of rainbow trout of prebiotic in aquaculture for fish and shrimp. (Oncorhynchus mykiss). Aquaculture African Journal of Biotechnology, 8 (25):7313- International 15(2):