FEMUR PROTEZLERİNDE BİYOMEKANİK UYGULAMALAR

Transkript

1 FEMUR PROTEZLERİNDE BİYOMEKANİK UYGULAMALAR Dr. İbrahim Üçsular D.E.Ü. İzmir Meslek Yüksekokulu Doç.Dr.Mümin Küçük E.Ü. Ege Meslek Yüksekokulu Prof.Dr. Mehmet Zor D.E.Ü.Müh.Fak.Mak.Müh.Böl. 1

2 FEMUR PROTEZLERĠ 2

3 1-PROBLEMĠN VEYA UYGULAMANIN ANLAġILMASI VE TANIMLANMASI Öncelikle Problemin Anlaşılması ve birkaç cümle ile Tanımlanması Gereklidir. Anteversion açısı (10 o -15 o ) 3

4 1-PROBLEMİN VEYA UYGULAMANIN ANLAŞILMASI VE TANIMLANMASI 4

5 1-PROBLEMĠN VEYA UYGULAMANIN ANLAġILMASI VE TANIMLANMASI Femur Kemiğinde Boyun Bölgesi Kırıkları 5

6 1-PROBLEMĠN VEYA UYGULAMANIN ANLAġILMASI VE TANIMLANMASI Kırık Bölgesinin Tedavisi 6

7 1-PROBLEMĠN VEYA UYGULAMANIN ANLAġILMASI VE TANIMLANMASI Farklı Tip Geometrideki Protezler İzmir de üretici firma HİPOKRAT A.Ş 7

8 1-PROBLEMĠN VEYA UYGULAMANIN ANLAġILMASI VE TANIMLANMASI Tedavi sonrası kemikte, çimentoda ve protezde zamanla ikinci kırıklar ve hasarlar oluşmaktadır. Bu hasarlar protezin yenilenmesini gerektirmektedir. Problemin Tanımlanması: Femur Kırık Tedavisi Sonrası OluĢan Hasarlar 8

9 2-PROBLEMĠN MÜHENDĠSLĠK AÇISINDAN SEBEPLERĠNĠN TARTIġILMASI VE BELĠRLENMESĠ Bu aşamada, herhangi bir inceleme yapmadan, sadece problemin muhtemel sebepleri üzerinde düşünülür. 2.1-Yükleme Durumuna Bağlı Muhtemel Sebepler a-) Tedavi Sonrası Hastanın Ayakta Durması İstenir. Bu ise Protez bölgesinin vucut yükünün yarısını taşıması demektir. Daha kritik durum ise hastanın tek ayak üzerinde durmasıdır ki, tedavi bölgesinin vucut yükünün tamamını taşıması demektir. Muhtemel Sebep: Statik yükler sonucunda tedavi bölgesinde gerilmeler oluşacaktır. Bu gerilmeler mukavemet sınırlarını aştığında hasarlar oluşabilir. Ön Yorumlar: -Statik yüklerle mukavemet sınırlarının aşılması çok düşük bir ihtimaldir. Bu nedenle problemin gerçek sebebinin bu olduğu söylenemez. -Farklı Protez tiplerini karşılaştırmak için statik yükleme etkisi incelenebilir. Bu yüklemede daha avantajlı sonuçlar veren protezlerin tercih edilmesi tavsiye edilebilir. Zira diğer bazı yüklemelerde de bu protezler daha avantajlı çıkması beklenir. 9

10 2-PROBLEMĠN MÜHENDĠSLĠK AÇISINDAN SEBEPLERĠNĠN TARTIġILMASI VE BELĠRLENMESĠ b-) Tedavi Sonrası hastanın yürüyebilmesi istenir. Bu durumda tedavi bölgesi tekrarlı yüklemeye maruz kalacaktır. Muhtemel Sebep: Tekrarlı yükler sonucunda tedavi bölgesinin herbir noktasında gerilme değerleri zamanla değişir. Bu gerilmeler statik yüklemedeki mukavemet sınırlarını aşmasa bile zaman içinde yorulmalara ve dolayısıyla hasarlara sebep olabilir. Ön Yorumlar: -Tekrarlı Yükleme sonucu oluşan yorulmalar, tedavi bölgesinde oluşan hasarların en önemli sebebi olduğu söylenebilir. 10

11 2-PROBLEMĠN MÜHENDĠSLĠK AÇISINDAN SEBEPLERĠNĠN TARTIġILMASI VE BELĠRLENMESĠ c-) Hastanın tedavi sonrası yaptığı zıplama, bir yerden atlama, sportif faaliyetler gibi ani hareketler darbeli yüklemelere ve hasarlara yol açabilir. Ancak bu tip hareketleri hastanın yapması istenmez ve hastada bu tip davranışlardan kaçınır. Bununla birlikte istem dışı kazalarda da darbeli yüklemeler sözkonusu olabilmektedir. Sportif faaliyetlerdeki darbeli yüklemeye bir örnek İstem dışı kazalarda darbeli yüklemeye bir örnek Muhtemel Sebep: Tedavi bölgesine gelen darbeli yüklemeler sonucunda ani kırılmalar oluşabilir. Ön Yorumlar: -Darbeli yüklemeler statik yüklerden çok daha fazla şiddette etkiye sahiptirler. Böyle bir durumun meydana gelmesinde hasar oluşma olasalığı oldukça yüksektir. -Hastanın bu tip davranışlardan kaçınması hasar oluşumunu azaltıcı önemli bir faktördür. 11

12 2-PROBLEMĠN MÜHENDĠSLĠK AÇISINDAN SEBEPLERĠNĠN TARTIġILMASI VE BELĠRLENMESĠ 2.2 Tedavi Bölgesinin Geometrisine Bağlı Muhtemel Sebepler a-) Kemik Yapısı ve Geometrisindeki bozukluklar Muhtemel sebep: Kemik Yapısında bozukluklar aşırı gerilme yığılmalarına yol açabilir. Ön yorumlar: Bir hastada başarıyla kullanılan protez kemik yapısı bozuk olanda olumsuz sonuçlara yol açabilir. 12

13 2-PROBLEMĠN MÜHENDĠSLĠK AÇISINDAN SEBEPLERĠNĠN TARTIġILMASI VE BELĠRLENMESĠ b-) Protez Geometrisi Muhtemel Sebep: Geometrisi iyi seçilmeyen protezler aşırı gerilme yığılmalarına sebep olabilir. Ön Yorumlar: - Farklı Protez geometrileri, Kemik yapısı ve geometrisine bağlı olarak diğerlerine göre daha iyi sonuçlar verebilir. 13

14 3-ĠNCELEME ALTERNATĠFLERĠ VE ĠNCELEME ġeklġne KARAR VERĠLMESĠ a) Geometri Açısından İnceleme: Farklı Protez Geometrilerinin, Farklı Kemik geometrilerine göre avantaj ve dezavantajları araştırılabilir. b) Yüklemeler açısından inceleme: Yorulma açısından yapılacak incelemeler çok daha önemlidir: 1. inceleme alternatifi 3 farklı protez geometrisi, 3 farklı anteversiyon açısına karşılık gelecek şekilde 9 farklı model kurulup yorulma analizleri yapılabilir. Kazançları: Böylece hangi protez hangi anteversiyon açısında daha iyi sonuç verdiği görülebilir ve hastanın anteversiyon açısına göre bu protez tiplerinden birisi tavsiye edilebilir. 14

15 3-ĠNCELEME ALTERNATĠFLERĠ VE ĠNCELEME ġeklġne KARAR VERĠLMESĠ 2. Ġnceleme Alternatifi 3 farklı protez geometrisi, 3 farklı anteversiyon açısına karşılık gelecek şekilde 9 farklı model kurulup darbeli yükleme analizleri yapılabilir. Kazancı: Kemik yapısına göre darbeli yüklemeler açısından önerilebilecek protez tipleri ortaya çıkacaktır. 3. ve 4. Ġnceleme Alternatifleri 3 farklı protez geometrisi, 3 farklı boyun açısına karşılık gelecek şekilde 9 farklı model kurulup yorulma açısından (3) veya darbeli yükleme (4) açısından inceleme yapılabilir. 15

16 3-b) ĠNCELEME ġeklġne KARAR VERĠLMESĠ Karar: Hastanın tedavi sonrası yürümesi istendiğinden yorulma durumunun ortaya çıkması kaçınılmazdır. Ayrıca anteversion açısı bozuklukları, boyun açısı bozukluklarına göre daha sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle 1 nolu İnceleme Alternatifi ile problemin incelenmesine karar verilmiştir. 1. inceleme alternatifini hatırlayacak olursak 3 farklı protez geometrisi, 3 farklı anteversiyon açısına karşılık gelecek şekilde 9 farklı model kurulup yorulma analizleri yapılabilir. 16

17 4- Temel ve Teorik Bilgiler Gerilme ve Gerilme çeşitleri Bu kısımda Gerilme, Gerilme Bileşenleri, Asal Gerilmeler, Von-mises gerilmesi, Mohr Çemberi gibi kavramların tekrar gözden geçirilmesinde fayda vardır. 17

18 5- BDM AÇISINDAN YAPILABĠLECEK KOLAYLIKLAR Tekrarlı yüklemeler sırasında gerilmeler 0 s max arasında değişir. s max değerinin düşmesi yorulma ömrünü de artıracaktır. Farklı protez geometirilerin birbirleriyle karşılaştırılması için, s max değerlerinin hesaplanması yeterli olacaktır. s max değerlerinin analizi -Tek Ayak üzerine statik yüklemede binen kuvvet ile yürürken binen kuvvet yaklaşık aynı olacağı düşünülürse, statik yüklemede bir noktada hesaplanan gerilme aslında yorulma sırasındaki s max gerilmesi ile aynı kabul edilebilir. Statik Yüklemede s max değerinin daha düşük olmasına sebep olan protez tipinin, tekrarlı yüklemelerde de aynı şekilde daha düşük s max değerine sebep olacağı söylenebilir. O halde Bu problemde, Farklı Protez tiplerinin yorulma ömrü açısından karģılaģtırması için, Statik Yapısal Analiz Yapmak Yeterli Bir YaklaĢımdır. 18

19 6- BDM ANALĠZ GĠRDĠLERĠ 6.1 Protez Tiplerinin Seçimi ve Modellerinin Kurulması Sırt bölgeleri farklı 3 tip protez seçilmiştir. 19

20 6.2 Kemik, Çimento ve Protez Sistemi Katı Modellerinin Kurulması 8 farklı anteversion açısı q (0 o, 5 o, 10 o, 12.5 o, 15 o, 20 o, 25 o, 30 o ) ve 3 farklı protez tipi için toplam 24 farklı model kurulup analizleri yapılacak ve birbirleriyle karşılaştırılacaktır. Sonuçta, anteversiyon açılarına göre daha avantajlı protez tipleri belirlenecektir. -Femurun üst yarısının modellenmesi yeterlidir. Alt kısımdan sabitlenir. 20

21 6.3 Sonlu eleman tipi ve Elemanlara Ayırma ĠĢlemi -Geometrinin karmaşıklığından dolayı elemanlara ayırma işleminin yapılabilmesi için tetrehedral eleman tipi seçilmek zorunda kalınabilir. Sadece Statik Yapısal Analiz yapılacağından, 6 Serbestlik Dereceli eleman seçilir.(ux Uy Uz Rot-x Rot-y Rot-z ) -Sonuçların hassasiyeti, eleman sayısı, tipi ve düğüm sayısı ile yakından ilişkilidir Sınır ġartları -Femurun alt kısımdan anastre alınabilir. Bu bölgedeki tüm düğümlerin deplasman ve dönmeleri sıfır alınınca bu şart sağlanmış olur. Ux=Uy=Uz=Rot-x=Rot-y=Rot-z=0 -Kemik, Çimento ve protez hacimlerinin birbirine tamamen yapışmış (bonded) olduğu kabul edildiğinden temas bölgelerinde ortak alanlara sahiptirler. Dolayısıyla bu yüzeylerde ortak düğüm noktalarına sahiptir. Eğer bu yüzeyler birbiri üzerinde hareket edebilseydi arayüzeylerde kontak elemanlar ve sürtünme katsayısının tanımlanması gerekirdi. 21

22 6.4 Malzeme Özelliklerinin Girilmesi - Kemik ve Çimento gevrek bir yapıya sahip olduğundan lineer elastik malzeme olarak kabul edilebilirler ve yapısal analizlerde sadece Elastiklik modülleri (E) ve poisson oranlarının ( n ) tanımlanması yeterlidir. - Protez Malzemesi ise paslanmaz çeliktir elasto-plastik davranış gösterir. Bu durumda yapısal analizlerde plastik bölgesinin de dikkate alınması gerekir. Akma gerilmesi geçilmediği zaman protezin E ve n değerleri analizler için yeterli olur. Protez malzemesinin plastik bölgeye kadar yüklenmesi önemli işlevsel bozuklukların oluşmasına yol açacaktır. Bu nedenle böyle bir yükleme olmamalıdır. Yani protez elastik bölge sınırları içinde yüklenmelidir. O halde sadece E ve n değerleri yeterli olacaktır. 22

23 Elasto-plastik bir malzemede plastik bölgenin tanımlanmasına gerek olmadığı analiz sonuçlarından ispatlanabilir: Malzemenin sadece elastik özellikleri (E ve n ) girilerek analizler yapılır. Sonuçta malzemede ortaya çıkan maksimum gerilmeye bakılır. Eğer akma gerilmesini aşmıyorsa sadece elastik özelliklerin tanımlanmasının yeterli olduğu, plastik bölgeye girilmeyeceğinden tanımlanmasına da gerek olmadığı anlaşılır. Sonuç olarak tüm malzemelerin E ve n değerlerinin tanımlanması yeterlidir. E ve n değerleri bilinmiyorsa çekme deneyi ile bulunabilir. Ancak deneylerde mutlaka uzama ölçümleri numune üzerinden alınmalı ve bu amaçla strain-gage (gerinme ölçer) ler veya ekstansometre kullanılmalıdır. Çünkü elastik uzama ölçümlerinde cihazın göstergesinden okunan değerler cihazın çenelerindeki elastik uzamaları da gösterir. 23

24 6.5- Yükleme Vucut ağırlığı dolayısıyla tedavi bölgesine gelen dış yüklerin şiddetleri, doğrultuları ve uygulama bölgeleri doğru br şekilde belirlenmeli ve modellere uygulanmalıdır. Vucut yükünün yanısıra femura bağlı kas kuvvetleri de gözönüne alınmalıdır. Deneysel olarak bu kuvvetlerin belirlenmesi farklı bir kapsamlı çalışmayı gerektirir. Bunun yerine daha önce yapılmış çalışmalardaki değerler alınarak bu çalışmalar referans gösterilebilir. (Akay & Aslan, 1996) Farklı bir çalışmadan alınan dış yükler başka bir çalışmadaki model ve geometriye tam olarak uymaması sözkonusu olabilir. Böyle bir durumda bulunan gerilmeler gerçek duruma göre biraz fark çıkabilir. Ancak tüm modellere aynı yük uygulandığından ve tüm modellerde aynı malzemeler kullanıldığından, analizler arasındaki sonuç farklılıkları model geometrisindeki farklardan kaynaklanır. O halde Dış yükler gerçek değerinden çok farklı olmamak şartıyla hedeflediğimiz geometriler arasındaki kıyaslama yine doğru bir şekilde yapılabilir. 24

25 Kas Kuvveti (P) bilinmiyorsa, ancak kasın malzeme özellikleri biliniyorsa bu durumda kasın etkisinin hesaba katılması: Modelde kas bölgesi bir hacim olarak tanımlanır. Leğen kemiğine bağlı olduğu üst kısımdan ankastre yapılır. Alt Kısımda ise femura bağlanır. Gerekli malzeme özellikleri girilir. 25

26 7- ANALĠZ PROGRAMINDA DĠKKAT EDĠLMESĠ GEREKEN NOKTALAR VE ANALĠZLERĠNĠN YAPILMASI -Tüm girdiler programa yüklendikten sonra sonlu eleman çözümlemeleri herbir model için yapılır. Dikkat edilmesi gereken bazı hususlar: 1-Analizler sırasında bilgisayarın kapasitesinden kaynaklanan hatalar çıkabilir bu durumda eleman sayısını düşürmek bir çözümdür. Ancak sonuçların hassasiyeti de o ölçüde azalacaktır.. 2- Örneğin malzeme özelliklerinin birisini yazarken hata yapılması bile sonuçları yüksek seviyelerde saptırabilir. Bu nedenle bir modelin analizi yapıldıktan sonra sonuçların makul seviyelerde çıkıp çıkmadığının kontrol edilmesi ve sonra diğer modellerin analizlerine geçilmesi faydalıdır. Aksi taktirde önemli bir zaman ve emek kaybı söz konusu olabilir. 26

27 8-SONUÇLAR VE DEĞERLENDĠRME Tüm modellerin çözümleri yapıldıktan sonra sonuçların görülmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Karşımıza bir çok sonuç çıkacaktır. Ancak burada en önemli 3 sorunun cevabının verilmesi gerekir. Soru 1-Çıkan sonuçlar Mantıklı mı? Soru 2- Sonuçların gerçeğe yakınlığı nasıl test edilebilir. Soru 3- Sonuçlar nasıl yorumlanabilir? 27

28 1- Çıkan sonuçlar Mantıklı mı? Ele alınan problemin uygulamadan gelen pratik bilgileri sonuçların mantıklı olup olmadığına karar vermemizi kolaylaştırır. -Uygulamalarda, statik yükten dolayı kırılma oluşmayacağı bilindiğinden üç malzemedeki gerilmeler de mukavemet sınırlarının altında çıkması gerekir.. -Protezler değiştirilirken hiçbir plastik deformasyona uğramadığı ve kırılmaya maruz kalmadığı gözlendiğinden, protezdeki gerilmelerin akma sınırının oldukça altında çıkması gerektiği sonucuna varılabilir. Zaman içinde hasarların daha çok çimentoda çıkması sebebiyle, çimentodaki yorulma sınırılarını (Smith diyagramındaki sınırıları) aşması normal karşılanabilir. 28

29 2- Sonuçların gerçeğe yakınlığını nasıl test edilebilir? Sonuçlar mantıklı olsa bile gerçeğe yakın olmayabilir. Sonuçların farklı şekillerden desteklenebilmesi son derece önemli bir konudur. Destekleme yöntemlerinden bazıları: 1-Deneysel Ölçümler: en önemli destekleme yöntemlerinden birisidir. 2- Teorik hesaplamalarla karşılaştırma 3-Benzer çalışmalardaki sonuçlarla uyumluluk 29

30 3- Çıkan Sonuçlar Nasıl Yorumlanabilir? Problemin ve Analizin cinsine göre karşımıza birçok sonuç çıkacaktır. Öncelikle sonuçlardan hangisinin yorumlanması gerektiğine karar verilmesi gerekir. Bu problemde yapısal bir analiz yapılmıştır. Sistemdeki hasarların en önemli sebebi gerilme yığılmaları olduğunu düşünerek gerilmeler açısından değerlendirme yapılması gerektiğine karar verilebilmelidir. 30

31 Ancak karşımıza birçok gerilme çeşidi çıkmaktadır. Acaba bu gerilme çeşitlerinden hangilerini yorumlamak doğrudur? 31

32 8.1 Akma ve Kırılma Kriterleri Kemik ve Çimento gevrek bir yapıya sahiptir. Gevrek malzemelerin kırılması açısından Rankie, Coulomb veya Mohr kriterleri esas alınmalıdır. Protez ise Sünek (elasto-plastik-ģekil alabilir) bir yapıya sahiptir. Sünek malzemelerin akmasında Von-Mises veya Tresca kriterleri esas alınmalıdır. 32

33 1. Sünek Malzemeler için Akma Kriterleri a-) Tresca (Maksimum Kayma Gerilmesi) Kriteri Bu kritere göre bir malzemenin herhangi bir noktasında akma olmasının şartı, o noktadaki maksimum kayma gerilmesinin, basit çekme halinde akma sınırındaki kayma gerilmesine eşit veya büyük olmasıdır. Akma olmasının şartı: max 0 max s1 s 3 2 s

34 b-) Von-Mises (Eşdeğer Gerilme veya Maksimum Çarpılma Enerjisi) Kriteri Bu kritere göre çok eksenli yükleme durumundaki eşdeğer gerilme (vonmises gerilmesi) malzemenin akma gerilmesini aştığında o noktada akma oluşur. Akma Şartı: s eş s 0 s eş s vm s s ) s s ) s s )

35 2. Gevrek Malzemelerde Kırılma Kriterleri a-) Rankine Kriteri Bu kritere göre bir malzemenin herhangi bir noktasında kırılma olması için o noktadaki asal gerilmenin malzemenin kırılma mukavemetini geçmesi gerekir. Kırılma şartları: s s o veya s s 1 3 oc Başka bir ifadeyle, bu kritere göre, bir noktada kırılma olmaması için o noktadaki Mohr çemberinin şekildeki kırmızı çizgiler içinde kalması gerekir. Gevrek Malzemeler için kısmen iyi sonuçlar veren bir kriterdir. 35

36 s 1 s 0 b-) Columb Kriteri: Gevrek malzemeler için çok iyi sonuç veren bu kritere göre bir malzemenin herhangi bir noktasında kırılma olmamasının şartı: s s s s 0C 1 = Maksimum asal gerilme = Mimimum asal gerilme s 3 s oc = Çekme Mukavemeti = Basma Mukavemeti Bu kritere göre: basit çekme ve basit basma hallerinin en büyük Mohr çemberlerinin teğetleri dışında kalınan yüklemelerde kırılma olur. Örnek : s 0 100MPa s oc =400MPa olan bir malzemede herhangi a ve b gibi iki noktada asal gerilmeler, s 1 s 3 s 1 /s o - s 3 /s oc ) a /100-(-100/400) =0.75 b /100-(-100/400) =1.15 a ve b noktalarının her iksinde de Rankine kriterine göre kırılma olmayacağı söylenebilir. Columb kriterine göre ise a noktasında kırılma olmaz ancak b noktasında olur. 36

37 c-) Mohr Kriteri Bu kritere göre: basit çekme, basit basma ve tam kayma hallerinin en büyük Mohr çemberlerinin zarf eğrilerinin dışında kalınan yüklemelerde kırılma olur. Gevrek malzemeler için çok iyi sonuçlar veren bir kriterdir. s 1 s o *Görüldüğü gibi gevrek malzemelerde, her üç kriterde de asal gerilmelerin incelenmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. *Asal gerilmeler sonuçlarda görülmesine rağmen, Columb ve Mohr kriterleri için ayrı bir değerlendirme yapılması gerekebilir 37

38 8.2 Değerlendirmeler için uygun grafikler Çimentoda Maksimum Asal Gerilme dağılımını gösteren grafik örnekleri. 38

39 Çimentodaki maksimum gerilmelerin anteversiyon açılarına göre dağılımı 39

40 Çimento mukavemeti açısından, 1-Tüm anteversiyon açılarında 3. Tip Protez en kritik durumu arz eder 2-1. Tip Protez düşük ve yüksek anteversiyon açılarında diğerlerine göre daha emniyetlidir. 3-Normal anteversiyon açılarında (10 o -15 o ) ise 1.Tipin yanısıra 2. Tip daha emniyetli durum arz eder. 4- Tüm anteversiyon açıları içinde çimento emniyeti açısından en emniyetli durum normal anteversiyon açıları içinde çıkmaktadır. 40

41 9- ÇÖZÜM GELĠġTĠRME Problemin tüm detaylarıyla ortaya koyulmasından sonra, özellikle en önemli sebeplerini gidermeye yönelik çözümler üretebilmek son derece önemlidir. -Bununla birlikte, BDM çalışmaları, sadece problemi ortaya koymak ve sebeplerini belirlemek için değil, aynı zamanda çözüm geliştirmeye yönelik planlanırsa çok daha verimli olur ve bu 9. aşama analizler sonunda belli seviyede aşılmış olabilir. Örneğin-Kemik yapısına ve özellikle anteversiyon açısına göre protez tiplerinin avantaj ve dezavantajlarının ortaya koyulması, aslında bu problem için bir çözüm geliştirme olarak değerlendirilmelidir. -Bunun yanısıra bilgisayarda farklı tasarımlar yapılarak protez geometrisi açısından araştırmalar genişletilebilir. 41

42 10-YARGILAR, BĠLĠM ve UYGULAMAYA KATKILAR Bu aşamada çalışmadan elde edilen ve bu tip çalışmalara yönelik genel anlamdaki yargılar ifade edilir. 1- Protez geometrisinin seçilmesinde, hastanın kemik yapısı önemli bir kriterdir. 2- Sırt bölgesi olmayan (3.tip) protezler kırılmalar açısından daha risklidir. İmplantların geometrisinde sırt bölgesinin belli seviyede de olsa bulunması gerekir. 3-Çimentoda kırılma riski çok daha fazla olduğundan, özellikle protezin çimentoya girdiği en üst yüzey kısmında keskin köşelerin bırakılmamasına özen gösterilmelidir. 42