KÜLTÜREL İŞBİRLİĞİ VE KÜLTÜREL ENDÜSTRİ

Transkript

1 KÜLTÜREL İŞBİRLİĞİ VE KÜLTÜREL ENDÜSTRİ Gamze ALEMDAR Türk - Çin Dostluk Vakfı Genel Müdürü Kültürel İşbirliğinde Yeni Bir Uygulama Kültür, bize miras bırakılan, sahip olduğumuz, gelecek nesillere bırakabileceğimiz ve en önemlisi toplumları birleştiren bir köprüdür. Bu köprü şimdi endüstri olarak konumlandırılmaktadır. Kültürel Endüstri ; bütün kültür ürünlerinin, görsel-işitsel, kayıt ve dijital teknolojiler, görsel sanatlar-el sanatları, kültürel ürünler, internet kültürü, animasyon, bilgisayar ve video oyunları, kültürel sergiler, reklamcılık, film ve eğlence, medya ve yayıncılık kültürü gibi iş alanlarının hepsinin üretimlerine, dağıtımlarına, pazarlanmasına tanıtılmasına, bu faaliyetlerin planlanmasına ve uygulanması olarak tanımlanabilir. Kültür köprüsü ile öncelikle Ülkemizde Kültürel Endüstri sektörünün yapılanmasının sağlanması ve bir sonraki adım olan Asya Ülkeleri ile işbirliğidir. Bu zamana kadar Asya Ülkeleri ile birçok işbirliği modelleri denenmiş ve hiçbirinde başarılı sonuç alınamamıştır. Asya Ülkeleri ile işbirliği yapmanın en doğru yolu; kültürel anlamda bütünlük sağlanırsa sonuç alınabileceği göz önünde bulundurularak, bu konuda yapılması gereken çalışmanın Asya Kültürel Endüstri Çalışma Grubu kurulması ile başarı elde edileceği kanısındayız. Türk-Çin Dostluk Vakfı olarak, çalışmalarımızın en önemli hedeflerinden birinin iki ülke arasındaki kültür alışverişi olması sebebiyle, Çin Halk Cumhuriyetinde uygulanan Kültürel Endüstri sektörünü detaylı bir şekilde inceleme fırsatı bulmuş olup, kültür işletmeleri, projelerin nasıl geliştirildiği ve Ülke ekonomisine katkısı hakkında bilgi toplanmış ve Çin de Kültür Bakanlığı çatısı altında oluşturulan Kültürel Endüstri Genel Müdürlüğünün yaptığı çalışmalar ile ilgili gerekli bilgi ve dokümanlar temin edilmiştir. Bu çalışmalar nezdinde Çin Halk Cumhuriyeti nde uygulanan modelin öncelikle Ülkemizde yapılanması daha sonra Asya ülkelerinin kültürel endüstri politikalarının belirlenmesi ve uygulanmasına katkı sağlamak amacıyla, Asya Kültürel Endüstri Çalışma Grubu kurulması gerektiğini düşünüyoruz.

2 Önce kültürel endüstrinin hedeflerini sıralayalım, daha sonra da Çin Halk Cumhuriyeti ndeki uygulamalara değinelim. Kültürel Endüstrinin ana hedeflerini şöyle sıralayabiliriz; 1. Kültürel ve sanatsal yaratıcılığın geliştirilmesi: Sanatsal eserlere destek ve rehberlik yapmak, Sanatsal yaratıcığı geliştirmek, Seçkin yapımları ön plana çıkarmak, Ulusal Projeler ile eserleri bir araya toplamak, Genç nesilleri sanat ile buluşturmak, Projeler için finansman modelleri bulmak. 2. Ülke çapındaki bütün kültürel faaliyetlerin düzenlenmesi: Kamu kültürel hizmetlerin bütününü kapsayan Ülke çapında bir ağ oluşturmak, Kırsal ve kentsel alanlarda kamu kültürel hizmetleri genişletmek, Ülke çapında halk kütüphanelerinin, kültür merkezlerinin sayısını artırmak, Kültürel tesisleri genişletmek, Kırsal ve kentsel toplulukların kültürel faaliyetlerinden faydalanmaları amaçlı yaşlılar, çocuklar, engelliler ve göçmen işçilerin kültür ihtiyaçlarının da karşılanması. 3. Kültürel endüstrinin ve pazarının büyütülmesi: Kültür ürünlerini pazarlama ve tanıtma amaçlı fuarlar yapmak, Kültür Pazar mevzuatını oluşturmak ve uygulamak. 4. Kültür mirasının korunması: Kültür eserlerini ve kültürel emanetleri tanımlama, Kültürel miras hakkında daha derin araştırmalar yapmak, Kültür mülklerini kayıt altına almak. 5. Uluslararası kültür alışverişi: Ülkeler arasında kültürel ilişkileri iyi düzeyde sürdürmek, Uluslararası kültürel değişime önem vermek,

3 Ülkeler arasında kardeş şehirler kurmak, Büyükelçilik ve konsolosluklarda kültür bölümleri oluşturmak, Diğer ülkelerde kültür merkezleri kurmak. 6. Kültürel yönetim sisteminde yeni reformlar yapılması: Kültür İdari sistemine ilişkin reformların derinleştirilmesi, Kültürel Pazar entegre idare reformları. 7. Kültürel gelişim için oluşturulan mekanizmanın güçlendirilmesi: Kalkınma planları yapmak (5-10 yıllık gibi) Fon oluşturmak. Çin Halk Cumhuriyeti nde bu modelin işleyişini değinirsek; Devlet, sivil toplum ve özel sektör işbirliğinin tek elde toplanması ve yürütülmesi amacıyla oluşturulan bu model; Çin Halk Cumhuriyeti nde Kültür Bakanlığı altında kurulmuş olan Kültürel Endüstri Genel Müdürlüğü, kültürel endüstri kapsamındaki tüm faaliyet alanlarıyla ilgili stratejilerin ve projelerin belirlenmesinden, finansman sistemlerinin oluşturulmasına kadar her alandaki düzenleme ve yönetimden sorumludur. En önemli işlevlerinden biri; ülkenin kültürel endüstrisinin gelişmesi için politikalar geliştirmesi ve bu politikaları hayata geçirmesidir. Ülkenin, kültürel endüstrisinin gelişmesini teşvik etmek amacı ile Çin Kültür Bakanlığı ile Çin Kalkınma Bankası (China Development Bank) arasında 08 Mart 2012 tarihinde işbirliği anlaşması imzalanmış olup; Bu anlaşma; Bakanlık ile yerel bankalar arasında bir işbirliği mekanizması kurulmasını, Kültürel endüstri yatırımları ve finans sistemleri için kurumsal bir yapı oluşturulması adına ön hazırlık yapılmasını ve Ülkenin kültürel gelişimine finansal anlamda katkıda bulunulması için kültürel endüstrisine yatırım ve finansman sistemlerinin kurulmasını kapsamaktadır. Anlaşmayla, 2015 yılına kadar kültürel endüstrinin değerinin iki katına çıkarılması amaçlanmış, bu çerçevede, kültürel alanda girişimciliğin desteklenmesi, uluslararası alanda rekabet edebilecek kültür markaları yaratılması, kültürel işletmeler ve gruplara bir dizi teşvik yapılmasını, birlikte çalışarak kültürel işletmelerin ve projelerin geliştirilmesini teşvik etmek

4 ve kültürel endüstri üzerine araştırma, yeni yatırım ve finansman sistemleri oluşturulmasını kapsamaktadır. Bununla birlikte Çin Kültür Bakanlığı nın, Çin Kalkınma Bankası, Çin İthalat ve İhracat Bankası ve diğer bankalarla da imzaladığı işbirliği anlaşmaları ile yerel kültürel işletmeler ve projeler için mali destek sağlanmaktadır. Bu anlaşmalar sonucunda; 2011 yılı sonu itibariyle, 68 büyük kültürel proje için kredi sağlanmış ( yaklaşık 3 milyar dolar) ve Çin in kültürel endüstrisinin değeri 13.5 milyar dolara ulaşmıştır. Yatırım fonlarının kültürel endüstri için dolaylı finansmanı hızlı bir şekilde artmış, halihazırda Ülkede toplam değeri 21 milyar doları bulan 111 kültürel endüstri yatırım fonu mevcuttur. Çin Uluslararası Kültür Fuarı (Shenzhen) Fuar Shenzhen Eyaletinde, Kültür Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Radyo Televizyon Film ve Radyo Kurumu, Medya ve Yayıncılık Kurumu ve Shenzhen Eyaleti işbirliği ile düzenlenmektedir. Bu yıl 8 ncisi Mayıs ayında düzenlenmiş (Shenzhen) Çin Uluslararası Kültür Endüstrisi Fuarı ile Çin Halk Cumhuriyeti nin kültürel ürün ve hizmetleri için bir alışveriş platformu oluşturularak, Çin Kültürel Endüstrisinin gelişimini teşvik etmek, Çin kültürünü ve Çin kültür ürünlerini yurtdışında tanıtmak ve ihracatını sağlamak amaçlanmaktadır. Kültürel endüstriler alanında 20 yıllık bir tecrübeye sahip olan, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu nda ilgili araştırma ve stratejileri belirleyen Fransız Philippe Kern, fuarda yapmış olduğu konuşmasında Çin'in gelişen kültürel endüstri konusunda er ya da geç sektöre öncülük edeceğini, çünkü diğer ülkelerin yaratıcılık ve yaratıcı endüstriler konusunda çok tutucu davrandıklarını dile getirmiş yılından itibaren Avrupa Birliği, Lizbon Strateji belgesinde kültürle ilgili her çalışmaya destek verme kararı almıştır. Bunun üzerine Avrupa komisyonu kültür ekonomisi çalışma grubunu oluşturmuş ve 2006 yılı sonunda da yayınlamıştır yılında, 2005 UNESCO sözleşmesinde kültürel deyimlerin korunması ve tanıtılması Çin Halk Cumhuriyeti tarafından onaylanmıştır. Avrupa Birliği ile Çin Kültür Bakanlığı arasında görsel-işitsel, eğitim, öğretim, gençlik ve spor alanlarında kültürel değişiklikler amaçlı ortak bildiri yayınlanmıştır.

5 22 Kasım 2007 tarihinde Çin Kültür Bakanlığı ile Avrupa Konseyi arasında kültür alanında işbirliğini güçlendirmek için Pekin de Ortak Deklarasyon yapılmıştır. Özel Program adı altında ( ) kültürel programların Çin ve Hindistan ortaklığında 1.8 milyon dolarlık fon ile Çin-Hindistan ortak projelere imza atılmıştır. Avrupa Birliği-Çin Zirve Toplantısı 2009 tarihinde Helsinki de yapılmış ve Avrupa Birliği üye ülkeleri ile Çin Halk Cumhuriyeti kültürel çeşitliliğinin önemi, kültürün sürdürülebilirliği, desteklenmesi, büyümesi ve karşılıklı etkileşim başlıkları altında toplanılmıştır. Bu çerçevede Türkiye nin önemine gelince; Türkiye nin zengin kültürel birikimi, Asya ülkeleri ile çok yönlü ve tarihsel bağları bulunmasına ilave olarak, Avrupa ile entegrasyonu ve gelecekte muhtemel Avrupa Birliği üyesi bir ülke olacağı göz önüne alındığında, Asya Kültürel İşbirliğinin sağlanması ve Asya kültürünün dünya kültür ekonomisindeki payını büyütmesi amacına yönelik; Asya ülkelerinin kendi aralarındaki etkin bir kültürel işbirliğinin, Asya bazındaki kültür ekonomisinin canlanmasına ve toplumlar arasındaki dostluk ve barışın güçlenmesine önemli ölçüde katkı sağlamasının yanı sıra, Asya kültürünün dünya kültür arenasında hak ettiği yeri alması sonucunu da doğuracağını değerlendiriyoruz. Günümüzde, böylesi etkin kültürel işbirlikleri ancak gelişmiş kültürel endüstri ile mümkün olabilmektedir. Bu düşünceden hareketle, Asya ülkelerinin kültürel endüstri politikalarının belirlenmesine ve uygulanmasına katkı sağlamak amacıyla, ASYA KÜLTÜREL ENDÜSTRİ ÇALIŞMA GRUBU nun oluşturulması gerektiğini düşünüyoruz. Türk-Çin Dostluk Vakfı olarak biz, ASYA KÜLTÜREL ENDÜSTRİ ÇALIŞMA GRUBU nun kurulması ve amaçlanan misyonu yerine getirmesi için Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti nin ilgili kurum ve kuruluşlarının katkı ve desteğinin teminine yönelik ve koordinatörlük görevini üstlenebileceğimizi beyan etmek isteriz.