2010, 2011 ve 2012 YILLARINDA SAĞLIK BAKANLIĞI YATAKLI TEDAVİ KURUMLARINDA SOLUNUM SİSTEMİ İLAÇLARININ KULLANIMININ RETROSPEKTİF ANALİZİ.

Transkript

1

2 2010, 2011 ve 2012 YILLARINDA SAĞLIK BAKANLIĞI YATAKLI TEDAVİ KURUMLARINDA SOLUNUM SİSTEMİ İLAÇLARININ KULLANIMININ RETROSPEKTİF ANALİZİ Zeynep ÖZCAN YÜKSEK LİSANS TEZİ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EKİM 2015

3 Zeynep ÖZCAN tarafından hazırlanan 2010, 2011 ve 2012 Yıllarında Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumlarında Solunum Sistemi İlaçlarının Kullanımının Retrospektif Analizi adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından OY BİRLİĞİ ile Gazi Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir. Danışman: Prof. Dr. Nurettin ABACIOĞLU Farmakoloji Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi Bu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum.. Başkan : Bu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum..... Üye : Bu tezin, kapsam ve kalite olarak Yüksek Lisans Tezi olduğunu onaylıyorum/onaylamıyorum Tez Savunma Tarihi:.../. / Jüri tarafından kabul edilen bu tezin Yüksek Lisans Tezi olması için gerekli şartları yerine getirdiğini onaylıyorum... Doç. Dr. Ufuk KOCA ÇALIŞKAN Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürü

4 ETİK BEYAN Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tez Yazım Kurallarına uygun olarak hazırladığım bu tez çalışmasında: Tez içinde sunduğum verileri, bilgileri ve dokümanları akademik ve etik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, Tüm bilgi, belge, değerlendirme ve sonuçları bilimsel etik ve ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, Tez çalışmasında yararlandığım eserlerin tümüne uygun atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi, Kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, Bu tezde sunduğum çalışmanın özgün olduğunu, bildirir, aksi bir durumda aleyhime doğabilecek tüm hak kayıplarını kabullendiğimi beyan ederim. Zeynep ÖZCAN 03/11/2015

5 iv 2010, 2011 ve 2012 YILLARINDA SAĞLIK BAKANLIĞI YATAKLI TEDAVİ KURUMLARINDA SOLUNUM SİSTEMİ İLAÇLARININ KULLANIMININ RETROSPEKTİF ANALİZİ (Yüksek Lisans Tezi) Zeynep ÖZCAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Ekim 2015 ÖZET İlaç kullanımı araştırması farmakoepidemiyolojinin, ilaca maruziyetin belirleyicilerini ve ilacın niteliğini de kapsayan özel bir parçasıdır. İlaç kullanımının ulusal ya da bölgesel düzeyde, yaş, cinsiyet, toplumsal sınıf ve hastalık gibi faktörlere bağlı olarak, zamana göre gelişimini çeşitli tüketim kriterleri üzerinden araştırır. Bu tez çalışmasında solunum sistemi ilaçlarının Sağlık Bakanlığı na bağlı yataklı tedavi kurumlarında kullanımlarının etkin madde, firma, müstahzar, hastane ve bölge bazında araştırılması hedeflenmiştir. Hastane düzeyinde ilaç kullanım hızı karşılaştırmaları DSÖ nün belirlediği Tanımlanmış Günlük Doz yöntemiyle gerçekleştirilmiş ve sonuçlar istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Bu amaçla MKYS den 2010, 2011, 2012 ve tezin kapsamında olmayan 2013 yılına ait tüketim tutarı, tüketim miktarı, müstahzarlara ait ithal/imal, barkod ve ATC kodu verileri temin edilmiştir. Sonuç olarak, solunum sistemi ilaçlarının ilaç tüketim maliyetleri içerisinde önemli bir paya sahip olduğu, topluluşma oranının eski yıllarla uyumlu olduğu ve Türkiye İlaç piyasasının oligopol piyasa özelliği taşıdığı, solunum sistemine ait jenerik ürünlerin piyasaya çıkmasıyla orijinal ürün tüketim miktarlarının azaldığı ve piyasada jenerik üretiminin arttırılması gerektiği, bölgesel düzeyde ilaç tüketim miktarlarının oldukça farklılaşabildiği ve hastane düzeyinde kullanım hızlarının da istatistiksel olarak farklılaştığı görülmüştür. Bilim Kodu : 1018 Anahtar Sözcükler : İlaç kullanımı araştırması, epidemiyoloji, farmakoepidemiyoloji, tanımlanmış günlük doz, ATC sınıflaması, İBBS Sayfa Adedi : 261 Danışman : Prof. Dr. Nurettin ABACIOĞLU

6 v RETROSPECTIVE ANALYSIS OF RESPIRATORY DRUGS USE IN MINISTRY OF HEATLH'S INPATIENT THREATMENT INSTITIONS IN 2010, 2011 and 2012 (Ph. D. Thesis) Zeynep ÖZCAN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF HEALTH SCIENCES October 2015 ABSTRACT Of drug utilization research, drug exposure, including attribute identifiers and are a special part of the pharmacoepidemiologic. Of drug utilization, national or regional, age, gender, social class, and depending on factors such as disease, according to the time the development is explored through a variety of criteria consumption. In this study, respiratory system drugs use in inpatient treatment institutions attached to the Ministry of Health of the active ingredient, company, preparations, hospital and at provincial level were investigated. For this purpose, from MKYS 2010, 2011, 2012 and 2013 are not covered by the thesis of the amount of consumption, monetary of consumption, preparations belonging to the imported / manufactured, barcode and ATC code data was obtained. In the hospital level, drug consumption rate was carried out aith Defind Daily Dose which developed by the WHO for drug utilisation studies and the results were statistically evaluated. Consequently, respiratory medicine has a significant share in total cost of drug consumption. In Turkey, small numbers of firms have the large share of pharmaceutical market. This study has proved again that Turkey's pharmaceutical market has an oligopolistic market feature. It was observed that original products has shown consumption decrease with the introduction of respiratory system generic products. As a result it would be a good strategy to increase the pruduction of generic respiratory drugs to decrease the drug costs. This study revealed that drug consumption in regions is quite different than each other and drug consumption rate is also statistically different at hospitals. Science Code : 1018 Key Words : Drug Utilization Research, epidemiology, ATC classification pharmacoepidemiology, Defind Daily Dose, NUTS Page Number : 261 Supervisor : Prof. Dr. Nurettin ABACIOĞLU

7 vi TEŞEKKÜR Lisans, yüksek lisans eğitimim ve çalışmalarım boyunca yaptığı katkılar ile her zaman yolumu aydınlatan tez danışmanım Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nurettin ABACIOĞLU na, Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı nın tüm öğretim üyelerine, Tez verilerinin sağlanması konusundaki yardımları için Kamu Hastaneleri Kurumu Stok Takip ve Analiz Dairesi Başkanı Uzm. Ecz. İrem Mühürcü ye, Her zaman destekleriyle yanımda olan ailem ve arkadaşlarıma teşekkür ederim. Zeynep ÖZCAN Ekim 2015

8 vii İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET... ABSTRACT... TEŞEKKÜR... İÇİNDEKİLER... ÇİZELGELERİN LİSTESİ... ŞEKİLLERİN LİSTESİ... KISALTMALAR... iv v vi vii x xix xxi 1. GİRİŞ GENEL BİLGİLER İlaç ve Meta Olarak Özellikleri İlaç Kullanımı Araştırması ve Araştırmaya Yardımcı Odaklar Epidemiyoloji Farmakoepidemiyoloji Tanımlanmış günlük Doz (TGD, Defind daily dose-ddd) Sağlık ekonomisinin alt disiplini olarak farmakoekonomi Maliyet minimizasyon analizi (MMA) (Cost minimization analysis- CMA) Maliyet fayda analizi (MFA) (Cost benefit analysis- CBA) Maliyet etkililik analizi (MEA) (Cost effectiveness analysis- CEA) Maliyet yarar analizi (MYA) (Cost utility analysis- CUA) : İlaç Piyasası İlaç ve ilaç piyasası üzerine bazı temel tanımlar İlaç piyasasının yapısı Türkiye ilaç endüstrisi... 19

9 viii Sayfa 2.4. Sınıflandırma Sistemleri Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemi (ATC) Türkiye İstatistiki Bölge Birimi Sınıflandırması (İBBS) Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS): GEREÇ VE YÖNTEM Araştırmanın Metodolojisi MKYS veri havuzu DDD metodu ile hastaneler arası ilaç kullanım hızı karşılaştırmaları nasıl hesaplandı? Araştırmanın Sınırlılıkları BULGULAR Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumlarında İlaç Kullanımlarının Değerlendirilmesi ATC sınıflamasına göre değerlendirme İlaç harcamalarının içerisinde ilk 10 firma incelenmesi Sağlık Bakanlığında Yataklı Tedavi Kurumlarında Solunum Sistemi İlaç Kullanımlarının İncelenmesi ATC sınıflamasına göre solunum sistemi ilaç gruplarının incelenmesi Solunum sistemi ilaç harcamaları içerisinde ilk 10 firma incelemesi Solunum sistemi ilaç harcamaları içerisinde ilk 10 etkin madde incelemesi ATC Sınıflamasına Göre En Fazla Tüketim Payına Sahip Solunum Sistemi İlaç Gruplarının İncelenmesi Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubunun incelenmesi Diğer Solunum Sistemi ilaçları grubunun incelenmesi Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubunun incelenmesi TARTIŞMA

10 ix Sayfa 6.SONUÇ KAYNAKLAR EKLER EK-1. DSÖ İlaç İstatistik Metodolojisi İçin İşbirliği Merkezi*- Kombine ürünler için DDD Listesi 252 Ek-2. DSÖ nün DDD metodunda gün sayısı ile ilgili payda hakkındaki görüşü 254 Ek-3. Türkiye'de İBBS ye Göre Sınıflandırılmış Bölgeler 256 Ek-4. Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi verilerinin kullanılabilmesine dair Kamu Hastaneleri Kurumu ndan alınan izin 257 Ek-5. Hastanelere ait yatak doluluk oranı ve yatak sayılarının kullanılabilmesine dair Kamu Hastaneleri Kurumu ndan alınan izin 258 Ek tarihi itibariyle İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'na ruhsat başvurunda bulunulan etkin madde listesi* 259 ÖZGEÇMİŞ

11 x ÇİZELGELERİN LİSTESİ Çizelge Sayfa Çizelge 2.1. Bulgular bölümünde incelenen etkin maddelere ait DDD değerleri 11 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı ilaç tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı ilaç tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre en yüksek ilaç tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre en yüksek ilaç tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu... 48

12 xi Çizelge Sayfa Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketimi harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketimi harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 15 etkin madde Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 15 etkin madde... 69

13 xii Çizelge Sayfa Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar"ın tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar"ın tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03AC grubundaki Ventolin ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge 4.34.Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları... 98

14 xiii Çizelge Sayfa Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge 4.39.Ventolin kullanım hızı bakımından arasında anlamlı fark olan hastaneler Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03AK grubundaki Seretide ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Diskus isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03AK grubundaki Combivent ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları

15 xiv Çizelge Sayfa Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03BA grubundaki Pulmicort ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı ortalamaları ve standart sapmaları Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03BA grubundaki Flixotide ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları

16 xv Çizelge Sayfa Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03DA grubundaki Teosel ve Teobag ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge 4.70."Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge 4.71."Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge 4.72."Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge 4.73."Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge 4.75."Teobag 200 mg 100 ml isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları 166 Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge 4.78."Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge 4.80."Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında etkin maddelerine göre "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında etkin maddelerine göre "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" tüketim harcamaları

17 xvi Çizelge Sayfa Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunun İBBS ye göre tüketim payları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunun İBBS ye göre tüketim payları Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03DA grubundaki Curosurf ve Survanta ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Çizelge 4.90."Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge 4.91."Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge 4.92."Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge 4.93."Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge 4.94."Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları

18 xvii Çizelge Sayfa Çizelge 4.95."Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları"nın tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları"nın tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ve müstahzar ithal/imal durumları ile ruhsat tarihleri Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ve müstahzar ithal/imal durumları ile ruhsat tarihleri

19 xviii Çizelge Sayfa Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS'ye Göre Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları Tüketim Harcamaları Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R05CB grubundaki Asist %10 3 ml 300 mg 10 Ampul ticari isimli müstahzara ait tüketim tutarları

20 xix ŞEKİLLERİN LİSTESİ Şekil Sayfa Şekil 4.1.Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre yılı tüketim tutarı artış azalış oranları Şekil 4.2. Sağlık Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2010 yılı ilaç barkod sayıları Şekil 4.3. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2011 yılı ilaç barkod sayıları Şekil 4.4. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2012 yılı ilaç barkod sayıları Şekil 4.5. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2013 yılı ilaç barkod sayıları Şekil 4.6. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçlarının yılı tüketim tutarı artış azalış oranları Şekil 4.7. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları firmalara göre teofilin etkin maddesi yılı tüketim tutarları Şekil 4.8. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları firmalara göre salbutamol + ipratropyum bromür etkin maddesi yılı tüketim tutarları Şekil 4.9. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları firmalara göre teofilin etkin maddesi yılı tüketim tutarları Şekil TR3 Ege Bölgesi nde Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubundaki 4 ilaç grubunun yıllara göre tüketim tutarı değişimi Şekil Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması

21 xx Şekil Sayfa Şekil Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, yıllara göre Diğer solunum sistemi ilaçları tüketim tutarları Şekil R07AA Diğer Solunum Sistemi İlaçları grubunun en fazla tüketildiği 3 bölgede tüketim miktarının yıllara göre değişimi Şekil "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Şekil Asetil sistein etkin maddesinin firmalara göre tüketim payı dağılımları Şekil R05CB Mukolitikler grubunun bölgelere ve yıllara göre tüketim tutarı dağılımı

22 xxi KISALTMALAR Bu çalışmada kullanılmış kısaltmalar, açıklamaları ile birlikte aşağıda sunulmuştur. Kısaltmalar Açıklama AR-GE ATC BOLD CBA CEA CMA CUA DDD DPT DSÖ DUR GOLD GSK İBBS KHK KOAH KUYY MEA MFA MKYS MMA Araştırma Geliştirme Anatomical Therapeutic Chemical Burden of Obstructive Lung Disease Cost Benefit Analysis Cost Effectiveness Analysis Cost Minimization Analysis Cost Utility Analysis Defind Daily Dose Devlet Planlama Teşkilatı Dünya Sağlık Örgütü Drug Utilization Review Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease GlaxoSmithKline Türkiye İstatistiki Bölge Birimi Sınıflandırması Kamu Hastaneleri Kurumu Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Kaliteye Uyarlanmış Yaşam Yılı Maliyet Etkililik Analizi Maliyet Fayda Analizi Malzeme Kaynak Yönetim Sistemi Maliyet Minimizasyon Analizi

23 xxii Kısaltmalar Açıklama MSD MYA OECD QALY SİY QALY TGD TL TİTCK WHO Merck Sharpe Dohme Maliyet Yarar Analizi Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Teşkilatı Quality Adjusted Life Year Sağlık İstatistiği Yıllığı Quality Adjusted Life Year Tanımlanmış Günlük Doz Türk lirası Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu World Health Organization

24 1 1. GİRİŞ Dünyada ve Türkiye de sağlık harcamaları her yıl giderek artmaktadır. Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Teşkilatı(OECD) nın yılları sağlık verileri incelendiğinde Türkiye sağlık harcamalarının milyon dolardan 913 milyon dolara çıktığı görülmektedir. Yine OECD nin ilaç tüketim tutarı istatistiklerine bakıldığında 1990 yılında 31.8 milyon dolar olan Türkiye ilaç giderleri, 2000 yılında milyon dolara ulaşmıştır [1]. 10. Kalkınma Planı na göre nüfusun ve içindeki yaşlı nüfusun artması ve buna bağlı olarak kronik hastalıkların yaygınlaşması, sağlık teknolojisindeki yeni gelişmeler, sağlığa olan talebin artması ve ulaşımın kolaylaşması nedeniyle harcamaların daha da artması beklenmektedir. Bu nedenle 2009 yılında uygulanmaya başlanan politikalar ile ilaç harcamalarında kısıtlamaya gidilmiştir [2]. Sağlık Bakanlığı yılı Stratejik Planı nda belirtildiği üzere ilaç fiyatlarında % 80 e ulaşan indirimlere gidilmiş ve KDV oranları % 8 e düşürülmüştür. Böylelikle kamu ilaç harcamalarında daralmalar sağlanmıştır. T.C. Sağlık Bakanlığı 2010 yılı Sağlık İstatistiği Yıllığı(SİY) nın ilaç tüketim tutarları incelendiğinde solunum sistemi ilaçlarının 2009 yılına kadar en çok tüketilen 2. ilaç grubu olduğu, ancak 2009 yılından itibaren bu grubun 1. sıraya yerleştiği görülmektedir. Yine yılları SİY hastane taburcu dağılımı verilerine göre hastalar en fazla solunum yolu hastalıklarından hastaneye yatırılmaktadır [3,4]. SİY 2012 yılı verilerine göre 2012 yılında görülen tüm ölümlerin % 9.6 sı solunum sistemi hastalıkları nedeniyle gerçekleşmiştir. Bu oran dolaşım sistemi hastalıkları ve neoplazmlardan sonra görülen en yüksek ölüm sebebi oranıdır ve 2011 yıllarında da solunum sistemi hastalıkları nedeniyle meydana gelen ölümler 3. sıradaki yerini korumuştur [5]. Giderek artan solunum sistemi hastalıkları nedeniyle 2010 yılı Uluslararası Solunum Araştırmaları Derneği tarafından tüm dünyada Akciğer Sağlığı Yılı ilan edilmiştir [6].

25 2 Bronşiyal astma, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), amfizem, akut bronşit, interstisyel akciğer hastalıkları, sarkoidoz, çevresel akciğer hastalıkları (asbestoz, mesleksel astım, silikoz) ve difüz alveoler hemoraji hastalıklarından bazılarının tedavilerinin bir kısmı, bazılarınınsa tamamı R sınıfı solunum sistemi ilaçlarıyla yapılmaktadır [7]. Türkiye İlaç Pazarı nda tüketilen solunum sistemi ilaçlarının %50 sini astım ve KOAH ilaçları oluşturmaktadır [8]. Bu hastalıklardan astım yaklaşık her erişkinden ve 7-8 çocuktan birinde, KOAH ise 40 yaş üstü yetişkinlerin % 20 sinde görülmektedir [9,10]. Astım; Kısmen veya tamamen geri dönüşlü bronkokostrüksiyona yol açan çeşitli tetikleyici uyaranların olduğu yaygın hava yolu inflamasyonu olarak tanımlanmıştır [11]. Kişisel, çevresel, mesleki etmenler, sigara, dış ortam kirliliği ve diyet ile astımın ilişkili olduğu saptanmıştır [12]. Astım maliyetleri, hastalığın şiddetine bağlı olarak değişmekle birlikte, düzenli tedavi; atak sıklığını ve buna bağlı olarak hastaneye yatışları azalttığı için daha az maliyetlidir [13]. KOAH ise, Toksinlerin neden olduğu anormal inflamatuvar yanıta bağlı oluşan kısmen geri dönüşlü hava yolu obstrüksiyonu olarak ifade edilmektedir [14]. KOAH ta en önemli risk faktörü sigara içimidir [15] yılında yapılan BOLD (Burden of Obstructive Lung Disease)- Obstrüktif Akciğer Hastalık Yükü çalışmaları neticesinde görülmüştür ki, KOAH dünyada ölüm nedenleri sıralamasında 3. gelmektedir [16]. İlerleyen yıllarda KOAH ın görülme sıklığının inme ve kalp krizindeki azalışların aksine artacağı düşünülmektedir [17] KOAH harcamaları sağlık harcamaları içerisinde önemli bir paya sahiptir ve Avrupa da tüm solunum sistemi harcamalarının % 56 sını KOAH a bağlı ikincil tedaviler oluşturmaktadır [18]. KOAH maliyetlerinin çoğunluğunu ise hastane bakımı ve alevlenmeler oluşturmaktadır [19]. Ayrıca KOAH ın sistemik etkileri komorbidite riskini de arttırarak maliyetleri yükseltmektedir [20]. Tüm bu sebeplerle T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıklarını (Astım-KOAH) Önleme ve Kontrol Programı geliştirmiştir. Programın amacı;

26 3 1. Kronik hava yolu hastalıklarının (Astım ve KOAH) gelişimini önlemek, konuyla ilgili koruyucu önlemler geliştirmek, 2. Kronik hava yolu hastalıklarını izlemek, kontrol altına almak, 3. Kronik hava yolu hastalıklarının morbidite hızını azaltmak, 4. Kronik hava yolu hastalıklarının mortalite hızını azaltmak, böylece bu hastalıkların oluşturduğu hastalık ve ekonomik yükü azaltmak olarak verilmiştir [21]. OECD 2012 yılı verilerine göre her gün sigara içen 15 yaş ve üstü erişkin, nüfusun % 25.4 ünü oluşturmaktadır. Bu oranlar kadın ve erkek bazında incelendiğinde her gün sigara içen erkek nüfusunun % 39, kadın nüfusunun % 12 olduğu görülmektedir [22]. Sağlık Bakanlığı nın 2008 yılında yaptığı bir araştırmada sigara içenlerin yanı sıra kapalı bir iş yerinde çalıştığı için sigara dumanından pasif olarak etkilenenlerin sayısının 6 milyondan fazla olduğu tespit edilmiştir. Yine aynı araştırmada restoranlarda sigara dumanından etkilenenlerin oranı % 55, evlerde etkilenenlerin oranının ise % 59 olduğu saptanmıştır yılında tütünle ilgili çıkarılan yasanın kapsamı 2008 yılında genişletilerek, sigara tüm kapalı alanlarda yasaklanmış ve Ulusal Tütün Kontrol Programı geliştirilmiştir. Bu programın stratejilerini; Dumansız mekanlar, Tütün vergilerinin arttırılması, Tütün ürünlerinin satışı, satın alma koşulları, tütüne ulaşılabilirlik, Tütün ürünlerinin içeriği, etiketlenmesi, Reklam ve satışının yasaklanması, Medya kampanyaları ile ilgili yasal düzenleme ve bunların uygulanması, sonuçların izlenmesi ve değerlendirilmesi konularının oluşturduğu ifade edilmektedir [23]. 16 Ekim 2014 tarihli resmi gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile sigarayı bırakmak için kullanılan nikotin replasman preparatları ile bupropion HCI ve

27 4 vareniklin isimli etkin maddeleri içeren ilaçların, sosyal güvence olup olmadığına bakılmaksızın hastalara ücretsiz olarak sağlanacağı ifade edilmiştir [24]. Bu tez çalışmasından elde edilen sonuçlara göre Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında R sınıfı solunum sistemi ilaçları 2010, 2012, 2013 yıllarında 5, 2010 yılında en çok tüketilen 4. ilaç grubudur (Bkz. Çizelge 4.1.) (Detaylı sonuç, 6. Sonuç ana başlığı altında yer almaktadır.). Bu tez çalışmasında 2010 ve 2013 yılları arasında Sağlık Bakanlığı yataklı tedavi kurum ve bağlı kuruluşlarda tüketilen solunum sistemi ilaçları MKYS(Malzeme Kaynak Yönetim Sistemi) den alınan tüketim tutar ve miktarları ışığında incelenerek, ilaçların ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde tüketim eğilimi verileri değerlendirilmiştir. Bu sayede sağlık hizmetlerine ayrılan kaynakların boyutu, toplumun ve bireylerin ilaç kullanım yaygınlıkları ve sorunları tanımlanarak, sorunların çözümüne ışık tutacak bir adım atılmış olacaktır.

28 5 2. GENEL BİLGİLER 2.1. İlaç ve Meta Olarak İlacın Özellikleri Dünya Sağlık Örgütü ilacı fizyolojik sistemleri veya patolojik durumları, alanın yararına değiştirmek (tedavi ve proflaksi) veya incelemek (tanı) amacıyla kullanılan veya kullanılması öngörülen bir madde veya ürün şeklinde tanımlamıştır [25]. Ancak ilaçlar sadece teşhis, tedavi ve sağlığın yeniden ikamesi bakımından tıp uygulamalarının bir aracı olmayıp, aynı zamanda iktisadi faaliyetlerin, ilişkilerin ve politikaların da çok özgün bir örneğini oluşturmaktadır. Yani üretimden tüketime kadar çok farklı arenalarda değerlendirilen çok özgün metalardır. Bu farklı arenalarda var oluş biçimlerinden kaynaklanan farklı özgünlükleri de onları tüm metalardan ayıran özellikler göstermelerine neden olur [26]. Meta, en yalın biçimiyle değişim için üretilen bir emek ürünü olarak tanımlanmaktadır. Bu anlamda ilaç da diğer metalardan farklı olmayıp, tüm metalarda olduğu gibi ilacın da kullanım ve değişim değeri olmak üzere iki değeri vardır [27]. Ancak tam da bu bağlamda ilacın kullanım değeri diğer tüm metalardan farklı özellik gösterir. Farklı hastalıkları farklı ilaçlar teşhis ve tedavi etme özelliğine sahiptir. Kullanım değerindeki bu fark ilacın farmakolojik etkisini oluşturur. İlaçlar farmakolojik etkilerinin farklı olması nedeniyle birbirlerinin yerine ikame edilemez özellik gösterirler [28]. İlacın diğer bir değeri de değişim değeridir. Değişim değeri para cinsinden ilacın fiyat küpürüne yansır. Ancak ilaç değişim değeri özellikleri bakımından da diğer metalardan ayrılır [29]. Talep, satın alma gücüyle desteklenmiş satın alma arzusu olarak ifade edilmektedir. Talebi belirleyen koşullar kısaca [29]; Tüketicinin içinde yer aldığı toplumun siyasi, sosyal ve ekonomik koşullarına, Tüketicinin gelirine, Malın veya hizmetin fiyatına,

29 6 Mal veya hizmetin fiyat esnekliğinin bulunmasına, Tüketicinin toplumsal ve kültürel koşullarına(malın belirlenmesinde öncül etmenlerdir), Tüketicinin bireysel zevk ve alışkanlıkları ile tüketme isteğine bağlıdır. Fakat ilaca olan tüketici talebinde esneklik olmadığı için, ilacın değişim değeri ne olursa olsun ilaç alınmalıdır. Bununla birlikte malın seçiminde tüketicinin tercihi, beğenisi, bilgisi olmadığı gibi fiyat yönünden de çekiciliği söz konusu değildir. Tüketicinin alması gereken ilaca hekim ve eczacılar karar verir ve bu karar tüketici tarafından koşulsuz kabul edilir [30]. İlacın meta özellikleri, içerdiği değer ve bunların yaratımındaki emek süreçlerine ilişkin özet çözümlemelerden şu sonuçlar çıkarılabilir [31]: 1. İlaç, maddi bir nesne olarak değer üretme özelliklerine sahip bir maldır. 2. İlacı diğer mal veya metalarla eşitleyen değerler, kullanım ve değişim değerleridir. 3. İlacın kullanım değeri, onun etkililik, kalite, emniyet ve geçerlilik özellikleriyle ilgilidir. 4. İlacın kullanım değeri, diğer mal veya metalardan farklılık gösterir. Mal olarak ilaç yerine başka bir ürün ikame edilemediği gibi, ilaçlar da kendi aralarında endikasyon farkına bağlı ikame edilemez özellik gösterirler. 5. İlaçtaki değişim değeri onun fiyatında belirlenmektedir. 6. İlaç, değişim değeri bakımından her zaman ve her yerde edinilebilir ve ulaşılabilir olmak durumundadır. 7. Bir meta olarak ilacın değişim değeri, bir talep elastikiyeti içermez. 8. Mal cinsi bakımından ilaç, gerçek veya ekonomik dayanıksız tüketim malıdır. 9. İlaç yapımında kullanılan etkin ve yardımcı maddeler bir üretim, sermaye ve yatırım malı özelliği de taşırlar, ya da döner sermaye mallarıdır. 10. İlaca olan talep, i) tüketicinin gelirinden, ii) mal olarak ilacın fiyatından, iii) ilacın fiyatının diğer mallardan farklılaşmasından ve iv) tüketicinin zevk, alışkanlık ve bunlara bağlı tüketim isteğinden bağımsızdır. İlaç bir arzu, istek ve beğeni malı değildir. Seçimini başka eller yapar.

30 7 11. İlacın üretim süreçlerinde değer yaratan emek somut emektir. Bu emek üzerinden doğrudan artık-değer üretilir. 12. İlaca ilişkin bilginin tüketildiği hizmet süreçlerinde üretilen emek ise, soyut emektir. Süreç göreceli artık-değer üretimini kapsar. 13. İlaç, hastalık tanı, tedavi ve korumasında sağlık hizmetinin birincil aracı olarak, bozulan sağlığın ikame edilmesinin en önemli aracıdır. Üretim süreçlerindeki emek güçlerinin de sağlığına kavuşturulmasının aracı olan ilaç, sistemin kendisini yeniden var etme koşullarını da yaratan bir metadır İlaç Kullanımı Araştırması ve Araştırmaya Yardımcı Odaklar İlaç kullanımı araştırması WHO tarafından 1977 de ilaçların pazarlanması, dağıtılması, reçete edilmesi ve yol açacağı tıbbi, sosyal ve ekonomik sonuçların dikkate alınması koşuluyla bir toplumda ilaçların kullanımının değerlendirilmesi olarak tanımlanmıştır. İlaç kullanımı araştırması farmakoepidemiyolojinin, ilaca maruziyetin belirleyicilerini ve ilacın niteliğini de kapsayan özel bir parçasıdır. Zamanla iki terim arasındaki farklılık azalmış ve birbirlerinin yerine kullanılabilir olmuşlardır. Ancak ilaç kullanımı çalışmaları sıklıkla ilaçla ilgili bilgi kaynaklarını (toptan satış ve reçete verileri gibi) kullanırken, farmakoepidemiyoloji terimi ilaç kullanımının insidans ve prevalansla ifade edilebildiği tanımlı popülâsyonları belirtir [32]. İlaç kullanımı araştırmaları ilaç kullanımının ulusal, bölgesel yada kuramsal düzeyde, yaş cinsiyet, toplumsal sınıf ve hastalık gibi faktörlere bağlı olarak, zamana göre gelişimini çeşitli tüketim kriterleri üzerinden araştırır. Bu veriler [33]; yetersiz yada fazla kullanılan ilaçların tespitini yapma, bildirilen yan etkilerin görülme hızını hesaplamada taban puan oluşturma, suistimal edilme tehlikesi bulunan ilaçların denetimini sağlama, kısıtlı kullanım alanı bulunan ilaçların tüketim hızına bakarak hastalıkların prevelansı hakkında fikir edinme, ilaçlarla ilgili bilgilendirici ve yönetsel faaliyetlerin ilaç kullanımına etkisini araştırma, ilaçların üretim veya ithaliyle ilgili geleceğe yönelik planlamalar yapma veya harcama miktarını tespit etmek için kullanılabilir.

31 8 Bu araştırmaların asıl amacı toplumun akılcı ilaç kullanımını kolaylaştırmaktır [34]. DSÖ 1985 yılında, akılcı ilaç kullanımı nı Hastaların, kendi klinik ihtiyaçlarına uygun ilaçları, kendi bireysel gereksinimlerini karşılayacak dozda, yeterli bir zamanda, hastaya ve topluma en düşük maliyetle almaları olarak tanımlamıştır [35]. İlaç kullanımı gözden geçirme (Drug Utilization Review) programları da ilaç tedavisinin kalitesini arttırma ve maliyetini azaltma hedefi taşır. DUR programları prospektif (hasta ilacı kullanmadan) ve retrospektif (hasta ilacı kullandıktan sonra) olarak ikiye ayrılır. Reçetelenen veya kullanılan ilaçların daha önceden belirlenen uygunluk kritelerine uygun olup olmadığı kontrol edilir [36] Epidemiyoloji Epidemiyoloji Belirli toplumlarda sağlıkla ilgili durum ya da olayların dağılımı ile bunların belirleyicilerinin (fiziksel, biyolojik, sosyal, kültürel ve sağlığı etkileyen davranışsal faktörler, sağlık hizmetlerinin sunumu ve kullanımı ) incelenmesi ve bu çalışmanın sağlık sorunlarının önlenmesi ve kontrolüne uygulanması olarak ifade edilmektedir [37]. Epidemiyolojinin başlıca odaklarından birisi, hastalığı önleme, kontrol altına alma ve sağlığı geliştirme amacına yönelik olarak bilgi verme çabası olarak tanımlanmıştır. Bu yüzden hastalıkların nedenleri ve bu nedenlerin nasıl bulaştığı tespit edilmelidir. Epidemiyoloji bu nedenlerin tespitinde yardımcı olmaktadır [38] Farmakoepidemiyoloji Farmakoepidemiyoloji, Toplumlardaki ilaç klinik kullanım çalışmalarının epidemiyolojik metodlara uygulanmasıdır. şeklinde tanımlanmıştır. İlaçların, toplumlarda kullanım ve etki/yan etki çalışmaları yapılarak, akılcı ve maliyet etkin kullanımının desteklenmesi amaçlanır. Böylece sağlık çıktıları iyileştirilebilir [39]. Farmakoepidemiyolojinin bir başka tanımı ise; İlaç kullanım çalışmalarının bir kısmını oluşturan, ilaçların yararlı ve zararlı etkileri ile ilaç kullanımı arasındaki ilişkinin incelenmesine dayalı araştırmalardır. olarak ifade edilmiştir [40].

32 9 Farmakoepidemiyolojinin potansiyel katkıları şu şekilde sıralanabilir [41]: Pazarlama öncesi çalışmalardan edinilen bilgilerin (İlaçların bilinen etki ve yan etki insidanslarının) yüksek hassasiyetle ölçülmesine ve yine pazarlama öncesinde çalışma yapılmamış hastalarda (hamileler, yaşlılar, çocuklar vb.) çalışma yapılmasına olanak sağlar. Hastaların kullandığı diğer ilaçlar ve sahip oldukları diğer hastalıkların meydana getirdiği etkiler ışığında çalışma yapılmasına olanak sağlar. Aynı endikasyonda kullanılan ilaçların karşılaştırılmasına imkan tanır. Önceden tespit edilemeyen İlaç etki ve yan etkilerinin (yaygın olmayan ve gecikmeli görülen yan etkiler gibi) tespitine ve ilaç kullanım örnekleri, ilaç doz aşımında ortaya çıkan etkiler ve ilaç kullanımının ekonomik etkilerinin belirlenmesinde rol oynar. İlaçların güvenliliği konusunda güvence vermesi, yasal ve etik yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlaması da farmakoepidemiyolojinin genel katkılarıdır Tanımlanmış günlük doz (TGD, Defind daily dose-ddd) Tanımlanmış günlük doz (TGD- Defined Daily Dose-DDD-metin boyunca DDD olarak ifade edilecektir), DSÖ tarafından ilaç kullanımı çalışmalarında kullanılmak üzere geliştirilmiş bir ölçüm birimidir. DSÖ tanımına göre DDD; bir ilacın yetişkinlerde kullanılan ana endikasyonu için varsayılan ortalama günlük idame dozudur. DDD nin amacı ulusal ve uluslar arası karşılaştırmalar yaparak ilaç kullanımını geliştirmektir. DDD ilaç kullanım eğilimlerini değerlendirmek ve nüfusa göre kullanım karşılaştırması yapmak üzere fiyat ve paket büyüklüğünden bağımsız olarak değerlendirme yapmaya olanak sağlar [42]. İlaç kullanım kılavuzlara uyulup uyulmadığı, jenerik ilaç yüzdelerinin tespiti [43], farmasötik formların kullanımlarının karşılaştırması yapılabilir [44]. Bu sayede; İlaç tüketimindeki değişiklikler izlenebilir, İlaç sınıflarının kullanımlarındaki değişiklikler izlenebilir, Reçeteleyiciler ve hastalar üzerindeki eğitim programlarının etkisi değerlendirilebilir,

33 10 Çeşitli ilaç gruplarının incelenmesi ile tedavinin yoğunluğu belirlenebilir, Reçeteleme eğilimlerindeki düzenleyici politikalar değerlendirilebilir [45]. DDD yalnızca ATC kodu olan etkin madde veya etkin madde kombinasyonları için kullanılabilir bir ölçü birimidir. Genel anestezikler, kontras maddeler, serumlar, aşılar, antineoplastik ajanlar ve topikal ürünler için kullanılabilir değildir [42]. Bu sistem geri ödeme, fiyatlandırma ya da ikame tedavileri hakkında rehberlik etmek adına uygun değildir. İlaçların kullanımı hakkında tavsiye vermez ve ilaç ya da ilaç gruplarının etkililiği ya da görece etkililiği hakkında bilgi vermez [42]. DDD tüketim hakkında kaba bir tahmin verir ancak gerçek kullanımı veremez. Çünkü DDD nin hastaların ilaç uyuncunun olduğu ve ana endikasyon için kullanılan dozun ortalama idame doz olduğu şeklinde temel aldığı iki yaklaşım pratikte her zaman geçerli değildir [45]. Uygulama yoluna göre DDD dozu değişkenlik gösterebilir. Aynı şekilde kombine müstahzarlara ait DDD, istenen terapötik etkiyi elde etmek için bir günde gereken doz sayısı ile ifade edilir. Bulgular bölümünde incelenecek olan etkin ve kombine etkin madde miktarları aşağıdaki çizelgede (Çizelge 2.1.) görülmektedir (Bkz. Ek- 1):

34 11 Çizelge 2.1. Bulgular bölümünde incelenen etkin maddelere ait DDD değerleri Müstahzar Adı Etkin madde ATC kodu DDD Tek etkin maddeli müstahzarlar Ölçü birimi Dozaj formu / Uygulama yolu Ventolin Nebules 2.5 mg/ 2.5 ml Salbutamol R03AC02 10 mg İnhalasyon solüsyonu Pulmicort Nebulizer 0,5 mg/ml Ampul Flixotide 0.5 mg/2 ml Nebülizasyon İçin Süspansiyon Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml Budesonid R03BA mg İnhalasyon solüsyonu Flutikazon propiyonat R03BA mg İnhalasyon solüsyonu Teofilin R03DA g Parenteral Teobag 200 mg 100 ml Teofilin R03DA g Parenteral Curosurf 240 mg/3ml İntratrakeal Süspansiyon Fosfolipid fraksiyonu R07AA g İnstilasyon solüsyonu Survanta İntratekal Süspansiyon Fosfolipid fraksiyonu R07AA g İnstilasyon solüsyonu Kombine müstahzarlar Combivent Tek Dozluk Flakon Nebülizasyon İçin Süspansiyon Seretide Diskus 500 mcg Salbutamol/ İpratropium bromür Salmeterol/ Flutikazon R03AL02 3 adet İnhalasyon solüsyonu R03AK06 2 defa İnhalasyon tozu DDD lerin zamanla kontrolleri yapılmalıdır, çünkü etkin maddeler yeni endikasyon edindikçe günlük dozlar değişebilir. Yine de bu değişiklikler minimumda tutulmaya çalışılır. Çünkü uzun süreli ilaç kullanımı çalışmalarında bu durum karşılaştırma açısından dezavantaj yaratır [45]. Hangi pay ve payda? Satışlardan ya da reçete verilerinden elde edilen DDD/1000 kişi/gün verileriyle bazı ilaçlarla günlük tedavi edilen tanımlanmış bir alandaki (bölgesel, ulusal vb) belli bir popülasyon hakkında kaba bir tahmin sağlanabilir. Örneğin 50 DDD/1000 kişi/gün, araştırma yapılan popülasyonun % 5 inin kullanımı araştırılan ilaçla günlük olarak tedavi edildiğini göstermektedir [42]. Bu çalışma ülke ve ya topluluk çapında ilaç kullanım boyutunu araştırmaya yarar [46].

35 12 Bununla birlikte bu yönteme göre popülasyonun %5 inin bu ilaçları devamlı almaktadır. Ancak ilaçların çoğu aslında kısa süreli kullanılmaktadır. Hastanelerde belli bir ilacın kullanım boyutu araştırılırken DDD/yatak-gün*100 eşitliği kullanılır. Yatak-gün sayısı belli bir süre boyunca (inceleme yapılacak süre boyunca) hastanedeki yatakların dolu olduğu gün sayıları toplanarak elde edilir [46]. Ancak pay da payda da incelenmek istenen veriye göre değişebilir. Örneğin; 1. Ay başına düşen ampul ölçümü (Vials per month) 2. Ağırlık / Yıl (Weight / year) 3. Gram/ 1000 hasta-gün sayısı (Grams/ 1000 patient-days) 4. DDD/ 100 ya da 1000 hasta-gün sayısı (DDD/100 or 1000 patient-days) 5. DDD/ 100 ya da 1000 yatak-gün sayısı (DDD/100 or 1000 bed-days) 6. DDD/ 100 hastaneye giriş (kayıt) sayısı (DDD/ 100 admissions) 7. PDD / 1000 patient-days (Reçetelenen günlük doz (RGD) / 1000 hasta-gün sayısı) 8. DDD/ ay / işgal edilmiş yatak sayısı (DDD/ month/ occupied bed) verilerinden uygun olan biri kullanılabilir [47]. Reçetelenen günlük doz; ana endikasyonda reçetelenen ortalama günlük dozu temsil eder ve ilaç kullanımını DDD den daha doğru olarak yansıtır. RGD, ilaç gerçekten ne için reçetelendi ise onun günlük ortalama dozunu verir. Bu veriler reçeteleme çalışmalarından, medikal kayıtlardan toplanabilir. Eğer RGD ile DDD arasında önemli farklar varsa bu konuda dikkatli olunmalıdır [45]. Payda seçilirken de genellikle popülasyonun tümü hesaba katılır ancak ilaç kullanımı sıklıkla belirli bir grupta kümelenmiştir (kontraseptifler ve ya aşılar gibi) [45]. Bu nedenle araştırma yapılırken birden çok payda ile çalışma yapılması daha sağlıklı sonuçlar verecektir. Örneğin hastaneye kayıt yaptıran hasta (admitted) ve hastane departmanları arasında geçiş yaptığı için birden fazla kez kaydı yapılan

36 13 hasta sayısı (admission- bu sayı daha büyük olacaktır) farklı olacak ve sonuçlar farklı çıkacaktır [48]. İlaç kullanım eğilimlerinin daha iyi anlaşılabilmesi için DDD/ 100 ya da 1000 yatakgün sayısı ifadesi, DDD/ 100 hastaneye giriş (kayıt) sayısı ifadesi ile beraber yorumlanmalıdır [49]. Bu çalışmada DDD/yatak-gün*100 eşitliği kullanılmıştır [46]. Payda seçilirken karşılaştırma yapılacak hastanelerde yatılan gün sayıları alınmıştır. Böylelikle sadece ilacı kullanan hastaların yattığı gün sayısı değil hastanede her hangi bir nedenle yatırılmış olan tüm hasta verisi çalışmaya dahil edilmiştir. Konuyla ilgili destekleyici DSÖ görüşü için Bkz. Ek-2 Eşitliğin uygulanışıyla ilgili detaylı açıklamalar Bulgular/ DDD üzerinden hastane kullanım hızı hesaplamaları başlığı altında verilmiştir Sağlık ekonomisinin alt disiplini olarak farmakoekonomi Sağlık hizmetinde, tedavi ve verilen hizmetlerin sonuçlarının (outcomes- consequences) ve maliyetinin (cost) değerlendirilmesi sağlık ekonomisi olarak tanımlanmaktadır. Farmakoekonomi sağlık ekonomisinin bir alt dalıdır [50]. Farmakoekonomi en yalın tanımıyla; Sağlık sistemleri ve toplum için ilaç tedavisi maliyetinin açıklama ve analizi olarak ifade edilebilir [51]. Bir başka tanımı ise; farmasötik ürün ve hizmetlerin sonuçlarıyla maliyetlerin kıyaslanması; farmasötik ve farmasötik hizmetlerin maliyet analizleri ve bunların bireylere, sağlık sistemine ve topluma etkileri; hasta bakımı çıktılarında alternatif ilaç tedavi ve hizmetlerini araştıran bir alan olarak açıklanmaktadır [52]. İlaçla tedavi dahil gelişen teknolojiyle oluşturulan kaliteli tedavilerden halkın büyük çoğunluğunun yararlanabilmesinin, devletin kısıtlı kaynaklarıyla nasıl sağlanabileceği farmakoekonominin başlıca araştırma konularındandır [53].

37 14 Maliyet; tüketilen kaynakların büyüklüğü olarak tanımlanır. Bir ürünün veya hizmetin maliyeti, üretimde veya teslimde tüketilen kaynakların parasal değeridir [54]. Farmakoekonomik analizlerin dayandığı maliyetler üç başlık altında toplanabilir [55]: Doğrudan maliyetler: Hastanın tedavi olmak (muayene, tanı testleri, ilaç ücretleri, yapılmışsa cerrahi girişim ücretleri vb.) ya da profilaksi amacıyla (aşı ve diğer önleyici tedaviler) ödediği bedeller tıbbi doğrudan maliyet olarak tanımlanır. Tıbbi olmayan doğrudan maliyet ise; hastanın tedavi olabilmek için tıbbi bakımdan gerekli olmayan, hastaneye ulaşması için kullandığı taşıt ücreti, özel bir giysi almışsa onun ücreti gibi bedellerdir. Üretkinlik maliyetleri: Hastanın, hastalığı nedeniyle ücretsiz istirahat alması ya da sakatlık nedeniyle işe gidememesi sonucu oluşan üretim, maaş ve gündelik iş ücretinin kaybı nedeniyle oluşan maliyetlerdir veya ölüme bağlı üretim kayıplarıdır. Üretkinlik maliyetlerinde iki yaklaşım söz konusudur. Hasta perspektifinden yaklaşılarak, hastanın hastalığı nedeniyle çalışamadığı süreye karşılık gelen maliyetler dikkate alınır. Ya da işveren perspektifinden bakılarak hastanın çalışmadığı süre değil, hastanın yerine başka bir işçi gelene kadar geçen süreye karşılık gelen maliyetler değerlendirilir [56]. Gözükmeyen maliyetler: Hastada ilaç veya uygulanan diğer tedaviler sonucu meydana gelen, parasal karşılığının ölçümü zor olan, ruhsal ve bedensel rahatsızlıklardan doğan maliyetlerdir. Farmakoekonomik bakış açısı Bakış açısı farmakoekonomik değerlendirmelerde çok önemlidir. Örneğin akut bakım kurumuna başvuran hasta sayısında azalmaya neden olacak bir ilaç terapisi toplum tarafından olumlu değerlendirilirken, masrafların karşılanması yüksek hasta yatışına bağlı olan kurum yönetici tarafından olumsuz olarak değerlendirilir. Daha geniş anlamda toplum için neyin daha tasarruflu olduğu, 3. Taraf ödeyiciler, yöneticiler, sağlık kuruluşları, kamu kurumları ve hatta bireysel hastalar için farklı olabilir. Bu nedenle değerlendirmenin yapılırken maliyeti kimin ödeyeceği ve faydayı kimin alacağı belirlenmelidir [57].

38 Maliyet minimizasyon analizi (MMA) (Cost minimization analysis- CMA) Maliyet minimizasyon analizi çeşitli tedavi yöntemlerinin sonuçlar bakımından aşağı yukarı eşdeğer olduğu varsayılarak sadece tıbbi maliyetlerini hesaplamak suretiyle yapılan karşılaştırmaya dayanan, en düşük maliyetli tedaviyi belirlemeye yönelik analiz olarak tanımlanmaktadır [58]. Bu analizin kullanımı oldukça kısıtlı olmakla birlikte, aralarında eşdeğerlik olduğu kanıtlanmış jenerik ilaçların karşılaştırılmasında kullanılabilir [59]. MMA sonuçlar eşdeğer olmadığında kullanıldığı zaman Maliyet Karşılaştırma Analizi adını alır. Bu analiz tüm maliyetlerin hesaplandığı ancak sonlanımların dikkate alınmadığı analiz olarak tanımlanabilir. Bu yöntemin dezavantajı maliyetlerin belirlenmesinde net yaklaşımların olmamasıdır. Sonucun tam olarak doğru olabilmesi için bir kerelik ve tekrarlayan maliyetlerin de hesaplamaya katılması gerekmektedir [60] Maliyet fayda analizi (MFA) (Cost benefit analysis- CBA) Maliyet fayda analizi, iki ya da daha fazla müdahalenin sonuçları farklıysa kullanılır. Bu analizde bütün ekonomik maliyet ve faydalar dikkate alınıp, sonuçlar parayla ölçülür ve müdahaleler arasındaki ekonomik farkın ne olduğuna bakılır. Yani sağlık hizmeti için yatırılan para karşılığında elde edilen sağlık hizmetinin parasal değeri hesaplanır [61]. Bu analizde soru Hangi tedavi yönteminde daha az harcamayla daha fazla parasal kazanç sağlanır? dır [62]. Bununla birlikte yöntemin bir avantajı girişimin karşılaştırma yapılmadan tek başına değerlendirilebilmesine olanak sağlamasıdır. Girişimin net faydası pozitif ise (net fayda; fayda-net maliyet olarak hesaplanır) girişime para yatırılmalıdır [63]. MFA da sağlık hizmetlerinin sağladığı klinik yararın para birimine çevrilmesi önemli bir sorundur. Hastalığın düzelmesini, hastalığın yol açacağı sağlıkla ilişkili risklerin azalmasını ve sonuç olarak ortaya çıkan yaşam yılı kazanımlarının ve kalitesinin artması para birimine çevirmek için kullanılan çeşitli yaklaşımlar vardır. Bunlardan

39 16 biri tüm bu tedavinin kazanımları için hastanın ödemesi gereken maliyeti ödeme isteği dir [64] Maliyet etkililik analizi (MEA) (Cost effectiveness analysis- CEA) Bu analizde, Belirli bir tedaviyi sağlamanın maliyeti nedir? ve Hangi tedavi diğerinden üstündür? sorularına cevap aranır. Sonuçlar MFA nın aksine parasal birimle değil, klinik parametrelerle ölçülür [65]. Bu analiz, maliyet minimizasyon analizine göre, ilaç fiyatlarının incelenmesinden daha kapsamlı bir analiz sunar. Maliyet para cinsinden ölçülürken, etkililik bağımsız bir şekilde tespit edilir ve kurtarılmış yaşam sayıları, önlenmiş komplikasyonlar ve tedavi edilmiş hastalıklar gibi klinik çıktılarla ölçülebilir. Maliyet etkililik analizi böylelikle ilaç endikasyonlarına göre değişen belirli bir sağlık sonucu olarak ifade edilen artan sağlık faydalarına ulaşımın artan maliyetini ölçer [66]. MEA nın avantajı klinik sonuçlara parasal değerler atanamadığında tedavi yöntemlerini karşılaştırabilmesidir. Bununla birlikte klinik sonuçları farklı olan yöntemlerin analizinde kullanılamaması da analizin dezavantajıdır [67]. Avantajı nedeniyle maliyet fayda ve maliyet yarar analizlerine göre daha çok tercih edilir [68]. Maliyet etkililik bakımından farklı ilaçların karşılaştırılmasında kullanılan bir parametre etkililik/maliyet oranı dır. Bu oran iki yaklaşımla düzenlenir, biri etkililik / maliyet, diğeri ise ilave etkililik/ilave maliyet tir [68]. MEA da karşılaştırılan tüm programlar için her seferinde tek bir sonlanım seçilmeli ve seçilen bu sonlanım tanı konulmuş vaka sayısı, semptomsuz geçirilen gün sayısı, serum kolesterol düzeylerindeki yüzde azalma ve kazanılan yaşam yılları gibi birincil klinik sonuç olmalıdır. Ancak en uygun ölçüt bir aracı sonlanım değil, kazanılan yaşam yılları gibi nihai bir sonlanım ölçütü olmalıdır [69].

40 17 Eğer şu üç durumu sağlıyorsa bir tedavi maliyet etkilidir denebilir [70]: Alternatif tedaviden daha az maliyetli ve en az onun kadar etkili, Alternatif tedaviden daha çok maliyetli ve daha etkili (ek maliyete ek fayda), Alternatif tedaviden daha az maliyetli ve daha az etkili (alternatif tedavinin sağladığı ek fayda için harcama yapmaya değer olmayan durumlarda) Maliyet yarar analizi (MYA) (Cost utility analysis- CUA) : Maliyet yarar analizi alternatif işlem veya programların çıktılarının ekonomik değerlendirmesinde yarar odaklı ölçümün bir çeşit ifadesidir [71]. Yarar, sağlık durumu düzeyinin üzerine eklenen değer ve birey ya da toplumun öncelikleri ile ölçülen sağlık durumundaki düzelme olarak ifade edilebilir [72]. MYA da en çok kullanılan sonuç göstergesi, kaliteye uyarlanmış yaşam yılı (KUYY) (Quality adjusted life year- QALY)dır [73]. KUYY bir müdahale iki sonucu meydana gelmesi beklenen yaşam kalitesindeki farklılığı ölçmeyi amaçlar. Analizde iki yöntemin karşılaştırılmasında KUYY da artma başına maliyette artma hesaplanır. Yani kaliteye göre ayarlanmış bir yaşam yılı için tasarruf edilen maliyet ölçülür [74]. Yaşam kalitesine ilişkin hasta tercihlerinin ölçülmesi, bir ucunda 1.0 (mükemmel sağlık durumu), diğer ucunda 0 (ölüm) olan bir ölçeklemeden, ilgili tercihin işaretlenmesiyle yapılır. Tedavi sonucunda kazanılacak yaşam yıllarının kaliteye uyarlanması işleminde hastanın tercihleri söz konusudur. Hastanın bir sonlanımla ilgili tercihi, o sonlanımın yararlılığı ile eş değer tutulur. Diğer bir ifadeyle bir sonuç hasta tarafından ne kadar çok tercih ediliyorsa, o tedavi yarar bakımından o kadar eş anlamlıdır denir [75]. Örneğin A girişimi için hastanın tercihi 1, B girişimi için hastanın tercihi 0.8 olsun. Bu durumda A girişimi için 1 yıllık sağ kalım değeri 1 1= 1 KAYY, B girişimi için ise 0.8 1= 0.8 KAYY olacaktır. Tedavi sonrasında yaşanan 5 yılın yararlanım değeri A yöntemi için 1 KAYY 5= 5 KAYY olurken, B yöntemi için 0.8 KAYY 5

41 18 = 4 KUYY olur. Eğer A girişiminin maliyetinin 5000 $, B girişiminin maliyetinin 4000 $ olduğunu varsayarsak A girişimi B girişiminden daha maliyetli olmaktadır ancak daha fazla KUYY sağlamaktadır. Bu durumda her bir KUYY için 1000 $ ek harcama gerekecektir [76] İlaç Piyasası İlaç ve ilaç piyasası üzerine bazı temel tanımlar İlaç üzerine bazı temel kavramlar Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yayınlanan Beşeri Tıbbi Ürün Ruhsatlandırma Yönetmeliği nde yer aldığı şekliyle aşağıda listelenmiştir: Beşeri Tıbbi Ürün/Ürün: Hastalığı tedavi etmek ve/veya önlemek, bir teşhis yapmak veya bir fizyolojik fonksiyonu düzeltmek, düzenlemek veya değiştirmek amacıyla, insana uygulanan doğal ve/veya sentetik kaynaklı etkin madde veya maddeler kombinasyonudur. Ruhsatlı Beşeri Tıbbi Ürün: Bakanlıkça onaylanmış, kullanıma hazır şekilde, özel bir ambalajda ve belirli bir isim ile pazara sunulan beşeri tıbbi üründür. Etkin Madde: Beşeri tıbbi ürünlerde kullanılan farmakolojik aktif maddelerdir. Yardımcı Madde: Bir ürünün terkibinde yer alan, etkin madde ve ya maddeler dışında kalan maddelerdir. Ruhsatlandırma: Bir ürünün, pazara sunulabilmesi için Bakanlıkça yapılan inceleme ve onay işlemleridir. Ruhsat: Bir ürünün belirli bir formül ile belirli bir farmasötik form ve dozda, kabul edilen ürün bilgilerine uygun olarak üretilip pazara sunulabileceğini gösteren, Bakanlıkça düzenlenen belgedir. Orijinal Tıbbi Ürün: Etkin madde/maddeler açısından bilimsel olarak kabul edilebilir etkinlik, kalite ve güvenliğe sahip olduğu kanıtlanarak, dünyada pazara ilk defa sunulmak üzere ruhsatlandırılmış/izin verilmiş üründür. Jenerik Tıbbi Ürün: Etkin maddeler açısından orijinal tıbbi ürün ile aynı kalitatif ve kantitatif terkibe ve aynı farmasötik forma sahip olan ve orijinal tıbbi ürün ile biyoeşdeğerliliği, uygun biyoyararlanım çalışmaları ile kanıtlanmış tıbbi üründür.

42 İlaç piyasasının yapısı Piyasa; tüketiciler ile üreticilerin (firmaların) etkileşimini sağlayarak alıcıların satıcılarla ticaret yapmasına olanak sağlayan mekanizma olarak ifade edilebilir [77]. İlaç piyasaları Oligopol Piyasası na örnektir. Oligopol birbirini etkileyebilecek kadar az sayıda satıcının, yani bir firmanın satış politikasıyla ilgili aldığı kararın diğer firmaları etkilediği bir ortam varsa, çok sayıda alıcıyla karşı karşıya geldiği ve başka firmaların piyasaya girişinin zor olduğu piyasa türüdür. Yani firmalardan herhangi birinin üretimi, fiyat ya da malında farklılaşmaya gitmesi, üretimde yeni teknikler geliştirmesi diğer firmaları oldukça etkilemektedir [77]. Oligopol piyasadaki firma ürün satış miktarı a) malın fiyatına, b) rakip firmaların fiyatına, c) rakip firmanın gelecekteki tepkilerine bağlıdır. Firmalar arası fiyat rekabeti veya fiyatın ortaklaşa saptanması piyasa içindeki rekabet denge koşullarına göre tercih edilir [78] Türkiye ilaç endüstrisi İlaç sanayii Beşeri ve veteriner hekimlikte tedavi edici, koruyucu, besleyici ve tanı aracı olarak kullanılan kimyasal, bitkisel, hayvansal ve biyolojik maddeleri, farmasötik teknolojiye uygun olarak ve bilimsel standartlara göre, belirli dozlarda basit veya birleşik olarak farmasötik şekil haline getiren ve seri halde üreterek, tıp ve tedavinin hizmetine sunan bir sanayi dalı şeklinde ifade edilmiştir [79]. 9. Beş Yıllık Kalkınma Planı-İlaç Sanayii Özel İhtisas raporuna göre sektörde başlıca dört tip firma faaliyet göstermektedir: Genelde küçük/orta boyutlu yeni ilaç Ar-Ge si yapmayan, jenerik ilaç satışında yaygınlaşan tipik ulusal kuruluşlar, Dünya ilaç pazarlarında önemli paylar kazanmış, Ar-Ge yapabilen ulusal veya uluslararası jenerik ilaç firmaları, (Bu firmalar patentli veya patent süresi dolmuş

43 20 ilaçların modifiye jenerik şekillerini de geliştirerek pazarda avantaj sağlamaktadırlar.) Çok uluslu ve global pazarda üst düzeyde yer alan ve birçok ulusal pazarda payları %40-60 olan, yeni ilaç Ar-Ge si yapan kuruluşlar, Son 20 yılda pazarda yer alan önemli sayıda araştırma ağırlıklı biyoteknoloji firmaları olan, çoğunlukla buluşlarını çok uluslu firmalarla işbirliği içinde pazarlamakta olup, yeni tedavi şekillerini keşfetmek, geliştirmek konusunda uzmanlaşmış firmalardır. DPT raporunda bahsedilen ölçütlere bakıldığında 3. maddede bahsedilen firmaların Ar-Ge merkezlerinin Türkiye de olmadığı, 4. maddede bahsedilen firma örneklerininse Türkiye de bulunmadığı görülmektedir [79]. Türkiye ilaç sektöründe 300 ilaç şirketi vardır. Sağlık Bakanlığı verilerine göre 15 i yabancı sermayeli olmak üzere 68 adet üretim tesisi ve yine 4 ü yabancı olmak üzere 10 adet hammadde üreticisi bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye de 2013 yılı itibariyle üretilen ilaçların kutu bazında yaklaşık % 53.7 si Türkiye de üretilmektedir [80]. 9. Beş Yıllık Kalkınma Planı nda yapılan değerlendirmeye göre sektörün güçlü ve zayıf yanları şu şekilde sınıflandırılmıştır: Güçlü yönler; uluslararası standartlarda klasik üretim teknolojisine, sistemlerine ve üretim kapasitesine sahip olunması, kalifiye iş gücüne sahip olunması, pazarda gerçekleşen güçlü büyüme eğilimi, modern ilaç üretimin ve kontrolunda 55 yıllık deneyim. Zayıf yönler; yeni teknolojilerin kullanılamaması ve yeni ilaç için Ar-Ge yapılamaması, rekabet gücünde yetersizlik, ulusal kuruluşların önemli bölümünün aile şirketi yapısında olup tam kurumsallaşmamış olması, devletin pazara müdahalesinin ve sağlıksız rekabetin yoğun oluşu, araştırmacı ve uzman personelin kritik sayının altında oluşu.

44 21 Kalkınma Bakanlığı nca hazırlanan ve yıllarını kapsayan 10. kalkınma planının sağlık endüstrilerinde yapısal dönüşüm programına göre; ilaç talebinin artmasının sosyal güvenlik harcamalarında ve cari açık üzerinde baskı oluştururduğu ve Türkiye nin küresel bir ilaç Ar-Ge ve üretim merkezi olması ve yüksek katma değerli ürün üretebilen, küresel pazarlara ürün ve hizmet sunabilen ve yurtiçi ilaç ihtiyacının daha büyük bir kısmını karşılayabilen bir üretim yapısına geçilmesi amaçlanmadığı ortaya konmaktadır Sınıflandırma Sistemleri İlaç kullanımı araştırmalarında kullanılan ve bu tez çalışmasında da kullanılacak olan sistemler incelenecektir Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemi (ATC) Tarihçesi İlaç kullanımı araştırması alanı, 1960 lardan beri giderek artan bir şekilde ilgi görmeye başlamıştır yılında Oslo'da bir sempozyumda, İlaçların Tüketimi adı altında, ilaç tüketimi çalışmaları için uluslararası kabul gören bir sınıflandırma sisteminin gerekliliği kabul edilmiştir. Aynı sempozyumda İlaç Kullanımı Araştırmaları Grubu (DURG) kurulmuş ve bu grup, ilaç kullanımı araştırmalarında uluslararası alanda geçerli yöntemlerin geliştirilmesi için görevlendirilmiştir. Avrupa İlaç Pazar Araştırma Kurumu (EphMRA) tarafından sınıflandırma sisteminin değiştirilme ve genişletilmesiyle Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemi (ATC) olarak bilinen sistem geliştirilmiştir yılında DSÖ ilaç kullanım çalışmaları için uluslararası bir standart olarak ATC sisteminin kullanımının geliştirilmesinin gerekliliğini kabul etmiştir. DSÖ İlaç Yönetimi ve Politikaları Bölümü, ATC sisteminin globalleşmesi kararını almış ve DSÖ Uluslararası İlaç İstatistikleri Çalışma Grubu nu kurmuştur. Grup, 1982 yılında Oslo da Norveç Hükümeti tarafından kurulmuş olan DSÖ İlaç İstatistikleri Metodolojisi İşbirliği Merkezi nden uzman tavsiyesi almaktadır [81].

45 22 Amacı ATC nin amacı; ilaç kullanımının kalitesini geliştirmek için, ilaç kullanımı araştırmalarında bir çeşit araç olarak hizmet etmektir. Bunun bileşenlerinden biri de uluslararası ve diğer seviyelerde ilaç tüketim istatistiklerinin sunumu ve karşılaştırmasıdır. Sistemin geliştirilme amacı budur. Sonuç olarak, diğer amaçlar için sistemin kullanılması uygunsuz olacaktır. Bu sistem 1970 lerin başından beri kullanılmakta olup [82]; Ulusal ve uluslararası ilaç kullanımı karşılaştırmalarında, İlaç kullanımındaki uzun vadeli eğilimlerin değerlendirilmesinde, İlaç kullanımındaki bazı olayların etkisinin değerlendirilmesinde ve İlaç güvenliği araştırmalarında veri tabanı sağlamasında kullanımının uygun olduğu ortaya konmuştur. ATC sistemindeki ilaçların sınıflandırılması, ne ilaçların kullanımı ne de ilaç ve ilaç gruplarının etkililiği ve göreceli etkililiği hakkında bir hüküm verir [83]. Sınıflandırmanın yapısı Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemi (ATC), etkin maddeleri etki ettikleri organ ve sistemlerle, onların terapötik, farmakolojik ve kimyasal özelliklerine göre farklı gruplara ayırır. İlaçlar 5 farklı seviyede sınıflandırılmışlardır. İlaçlar 14 ana gruba bölünmüş (1. seviye), farmakolojik/terapötik alt gruba ayrılmışlardır (2. seviye). 3. ve 4. seviye kimyasal/ farmakolojik/ terapötik alt gruplardır ve 5. seviye kimyasal maddeyi temsil ederler. 2, 3 ve 4. seviyeler sıklıkla terapötik ve kimyasal alt gruptan çok farmakolojik alt grubu tanımlamak için kullanılır. Bir örnek verilecek olursa [84]; A Sindirim Sistemi ve Metabolizma (1. seviye Anatomik Ana Grup) A10 Diyabet Tedavisinde Kullanılan İlaçlar (2. seviye, terapötik altgrup) A10B Kan şekerini düşüren ilaçlar, insülin hariç (3. seviye, farmakolojik altgrup) A10BA Biguanidler (4. seviye, kimyasal grup) A10BA02 Metformin (5. seviye kimyasal madde )

46 Türkiye İstatistiki Bölge Birimi Sınıflandırması (İBBS) Türkiye İstatistik Kurumu, İBB Sınıflandırmasını Bölgeler arası gelişmişlik düzey farkının azaltılmasına yönelik olarak bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yapılmasında ve Avrupa Birliği ile karşılaştırılabilir veriler üretilmesi amacıyla NUTS (The Nomenclature of Territorial Units for Statistics-İBBS) kriterlerine göre tanımlanmış, Avrupa Birliği adayı ülkelerde kullanılan bir sistem olarak tanımlamaktadır. İBB sınıflaması üye ülkelerde kullanılırken, aday ülkelerde bu sistemin adı İstatistiki bölgelerdir (SR-İBBS) [85]. Bu sınıflama TÜİK yardımıyla DPT tarafından hazırlanmış, 28.08/2002 tarih ve 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile uygulanmaya başlanmıştır [86]. İBBS de iller Düzey 3 olarak tanımlanmış; ekonomik, sosyal, kültürel ve coğrafi yönlerden benzerlik gösteren komşu iller ise bölgesel kalkınma planları ve nüfus büyüklükleri göz önüne alınarak Düzey 1 ve Düzey 2 olarak tanımlanmıştır [86]. Düzey 3, kapsamındaki birimler 81 adet olup il düzeyindedir ve her il bir istatistiki bölge birimini tanımlamaktadır. Düzey 2, düzey 3 kapsamındaki komşu illerin gruplandırılmasıyla oluşmuş olup, 26 adettir. Düzey 1, düzey 2 istatistiki bölge birimlerinin sınıflandırılmasıyla oluşmuş olup 12 adettir [86]. İBBS kodu 5 basamaklı bir koddan oluşmakta olup, ilk 2 basamak Türkiye yi simgeleyen TR harflerini içerir. 3. basamak 12 bölge birimini, 4. basamak 2. düzeyde 26 bölge birimini, 5. basamak da illeri temsil etmektedir [86] (Bkz. Ek-3). Bu çalışma kapsamında Sağlık Bakanlığı na bağlı yataklı tedavi kurum ve kuruluşlarına ait solunum sistemi tüketim harcaması verileri, İBBS ye göre iller düzeyinde değerlendirilmiştir Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS): Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) nin bir tanımı şu şekildedir; Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatının taşınırlarının (mal veya hizmet üretiminde kullanılmak üzere edinilen tüm varlıklar) takibinin yapılabilmesi, Maliye Bakanlığı

47 24 ve Sayıştay a yönetim dönemi hesaplarının elektronik ortamda verilebilmesi amacıyla; 2005 yılında Sağlık Bakanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı Çekirdek Kaynak Yönetimi Sistemi (ÇKYS) projesinin alt bileşeni olarak kurulmuştur [87]. Amaçları Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Stok Analiz ve Koordinasyon Başkanlığı tarafından şu şekilde sıralanmıştır [88]: Taşınır Mal Yönetmeliği kapsamında Kuruma bağlı sağlık tesislerinin (Hastaneler ve Ağız Diş Sağlığı Merkezleri) yıllık taşınır yönetim dönemi hesaplarının kontrol edilip, kesin hesap cetvellerinin Sayıştay a bildirilmesi, Kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın Sağlık Bakanlığı bünyesindeki taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı, Merkez ve taşrada taşınır yönetim sorumlularıyla sorumlular adına görev yapacak olanların belirlenmesi, Kamu idareleri arasında taşınırların bedelsiz devrine (tahsise) ilişkin esas ve usulleri belirlenmesi yılı Ocak- Eylül ayları arasında ATC sınıflandırması çalışması, Kasım 2010, Eylül 2012 tarihleri arasında Tüketim malzemesi niteliğindeki tıbbi cihazların sınıflandırması çalışması, 2012 yılı Nisan Kasım ayları arasında Demirbaş niteliğindeki tıbbi cihazların sınıflandırılması çalışması, yine süreç boyunca sistem uyumu çalışmaları yapılmıştır [88]. İlaç ve farmakolojik ürünlere ait verilerin, ATC kod yapısına göre sınıflandırılmasıyla ilaçların tek tek ya da ilaç gruplarının maliyetleri hesaplanabilmiş, jenerik ilaçlar karşılaştırılabilmiş, en çok ya da en az kullanılan ilaçlar tespit edilebilmiş, kısacası ilaç kullanımıyla ilgili gerekli veriler elde edilebilir olmuştur [89]. Bununla birlikte MKYS verileri karar destek sisteminin İş Zekası modülüne aktarılarak tüm kamu kurumlarının harcama birimlerindeki stok miktarlarına ulaşılabilirlik sağlanmış ve bu sayede son tüketim tarihleri yaklaşmış dayanaksız mallar ile kullanılmayan taşınır malların devirleri sağlanmıştır.

48 25 3. GEREÇ VE YÖNTEM 3.1. Araştırmanın Metodolojisi MKYS veri havuzu Tez çalışmasında 2010, 2011 ve 2012 yılları Sağlık Bakanlığı yataklı tedavi kurumlarında (Kurumun adı sonradan Kamu Hastaneleri Kurumu olarak değiştiği için TEZ metni boyunca yeni adıyla yer almıştır) ilaç tüketimleri MKYS den alınan veriler ışığında incelenmiştir. Veriler için Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu ndan izin alınmıştır (Ek-4). Bahsi geçen veriler tüm Tükiye deki yataklı tedavi kurumlarından alınan verilerin toplandığı bir veri havuzudur yılına ait verilerin de araştırmaya dahil edilmesine karar verildikten sonra, alınan yeni veri havuzuna bakıldığında eski yıllara ait verilerde değişiklik yapıldığı tespit edilmiştir (Bkz. Araştırmanın sınırlılıkları) yılına ait ailınan veri havuzundaki verierle en başta alınan veri havuzundaki veriler arasında ilaç tutarında 2010 yılında % 1, 2011 yılında % 0,9 ve 2012 yılında % 0,9 a karşılık gelen farklılık vardır. R grubu ilaç sınıfında ise 2010 yılında % 0,09, 2011 yılında % 0,8 ve 2012 yılında %1,5 a karşılık gelen farklılık vardır. Sonuç olarak ilk alınan veri havuzundaki verilerle 2010, 2011 ve 2012 yılı çizelgeleri yapılmış, ikinci alınan veri havuzundaki verilerle sadece 2013 yılı na ait bilgiler çizelgeleştirilmiştir. Bununla birlikte İdari bölge birim sınıflaması için 2015 yılında tekrar veri (bu veriler sınıflanan bölgelere ait ilaç tutarlarını içermektedir) alınmış ve bu verilerdeki tutarların daha önce bahsi geçen iki veri havuzundaki tutarlardan farklı olduğu görülmüştür. Bu durum İdari bölge birim sınıflaması çizelgelerinin altına not olarak yazılmıştır. Bununla birlikte her iki veri havuzunda da hiçbir ATC sınıfına girmeyen ilaç miktarları vardır. Bu miktarlar 2010 yılında % 0,13 e 2011 yılında % 0, 22 ye, 2012 yılında % 0,18 e 2013 yılında % 3 lük bir miktara karşılık gelmektedir (Bkz. Çizelge

49 ve Çizelge 4.2.). Verilerin ne kadar doğru girilip girilemediğinin kontrolünün yapılamaması da araştırmanın kısıtlılıklarındandır. Veriler aşağıdaki hususlar doğrultusunda çizelgeleştirilmiştir: 2010 ve 2011 yıllarına ait veriler bir çizelge, 2012 ve 2013 yıllarına ait veriler ayrı bir çizelge yapılmıştır yılı arasındaki artış azalış verileri şekiller halinde sunulmuştur. ATC sınıflamasına göre ilaç tüketim harcamaları değerlendirilirken en yüksek tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma çizelgeleştirilmiştir. Firma bazında yıllara göre ilaç tüketim harcamaları, ithal/imal ilaç sayıları ve barkod ları detaylandırılırken en yüksek tüketim payına sahip ilk on firma incelenmiştir. 4 yılda da en yüksek tüketim payına sahip ilk on firma farklı olduğu için 4 ayrı çizelge yapılmıştır. İlk on firma etkin madde bazında incelenirken en çok tüketim payına sahip ilk 3 etkin madde ve bu etkin maddelerin ATC grubu düzeyinde detaylandırması yine 4 ayrı çizelge halinde yapılmıştır. Araştırmanın konusu olan Solunum Sistemi İlaçları ATC 4. düzey kimyasal alt grubundan itibaren incelenmeye başlanmıştır. Toplam 5 alt grup olmasına rağmen yer kısıtlılıkları nedeniyle yıllara göre ilaç tüketim harcamaları içerisindeki payı %1 ve üzeri olan iki grup (Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar ve Diğer solunum sistemi ilaçları) jenerik ilaçlar, bunların ait oldukları firmalar ve etkin maddelerin İBBS ye göre yoğunlukları düzeyinde incelemeye alınmıştır. DDD metodolojisine göre kullanım hızının hesaplandığı çizelgelerde ise 4 yıldan herhangi birinde 1 milyon tl üstü tüketim tutarına sahip olan tüm müstahzarlar incelenmiştir. Bu müstahzarlar incelenirken her bir yılda (2010, 2011, 2012 ve 2013) en fazla kullanıldıkları 5 er hastane listelenmiş ve bu hastanelerin birbirlerine göre kullanım hızları istatistiki yöntemlerle değerlendirilmiştir. Hastane yatak sayıları ve doluluk oranları Kamu Hastaneleri Kurumu ndan alınmıştır (Ek-5).

50 DDD metodu ile hastaneler arası ilaç kullanım hızı karşılaştırmaları nasıl hesaplandı? Kullanım hacmi DDD metodunun hastanelerde ilaç kullanımını karşılaştırmak için kullanıldığı daha önce söylenmişti (Bkz. Bölüm 2.2.1). Bu metod DDD/ (yatak gün) 100 (DDD/100 bed-days) eşitliği kullanılarak gerçekleştirilir. Burada ifade edilen DDD değeri, DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (bir etkin madde veya kombinasyonu için bir günlük kullanım dozu) değil, etkin maddenin kullanım hacmidir (Verilerin incelendiği çizelgelerde, karışıklık yaşanmaması için Hesaplanan DDD değeri ifadesi kullanılmıştır.). Kullanım hacmi ile kastedilen, bir etkin maddenin hesaplanmak istenen süre boyunca tüketilen miktarının (g/ mg cinsinden), DSÖ tarafından belirlenen DDD değerine (g/ mg cinsinden) bölünmesi ile bulunan miktardır (DSÖ tarafından belirlenen DDD dozları ek-1 de verilmiştir). Bu değer şunu ifade eder: belirlenen doza göre kaç gün tüketilecek kadar etkin madde kullanılmıştır? Bu şekilde hesaplanan kullanım hacmi tek başına bir anlam ifade etmez. Kullanım hacminin, DDD/ (yatak gün) 100 eşitliğine göre bir hastanedeki yatılan gün sayısı na bölünmesi ile karşılaştırma yapılacak hastaneler arasındaki yatak sayısı farklılıkları giderilmiş olur. Örneğin 2000 yataklı A hastanesi ile 50 yataklı B hastanelerini tüketilen etkin madde miktarları ya da kullanım hacimleri üzerinden karşılaştırmak anlamlı değildir. A hastanesinin tüketilen etkin madde miktarı (2000 mg olduğunu ve incelenen etkin madde için belirlenen DDD dozunun 10 mg olduğu varsayalım. Bu durumda kullanım hacmi 2000/10=200 dür.) B hastanesininkinden (500 mg olduğu varsayalım. Bu durumda kullanım hacmi 500/10=50 dir.) çok daha fazla olacaktır. Aynı zamanda bu hastanenin yatak sayısının çokluğuna bağlı olarak yatan hasta, dolayısıyla yatılan gün sayısı (A hastanesinin 1000 gün olduğunu, B hastanesinin ise 100 yatılan gün sayısına sahip olduğunu varsayalım.) da fazla olacaktır. Kullanım hacmi değerleri bu hastanelerde yatılan

51 28 gün sayılarına bölündüğünde 1 gün başına düşen kullanım hızı hesaplanır (A hastanesi için 200/1000 = 0,2 ve B hastanesi için 50/100 = 0,5 olacaktır. Bu durumda B hastanesinin ilaç kullanım hızının A hastanesinden daha fazla olduğu görülür) ve böylelikle yatak sayısı ve yatan hasta sayısına bağlı olmayan bir değer elde edilir. Bu değerler karşılaştırılabilir değerlerdir. Yatak-gün sayısı Belirli bir süre boyunca her bir yatağın dolu olduğu gün sayılarının birbirine eklenmesiyle bulunan yatak gün sayısı; DDD/ (yatak gün) 100 eşitliği ile yapılacak hesaplamalar için gereklidir [81]. Kamu Hastaneleri Kurumu ndan alınan yatak doluluk oranı Sağlık Bakanlığı SİY 2013 te belirtildiği üzere aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmaktadır: YDO(Yatak doluluk oranı) = Yatılan Gün Sayısı 100 Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak doluluk oranı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlü nce yayınlanan Hastane Hizmetlerinde Temel Kavramlar genelge ekinde belirli bir zaman dilimi içerisinde hasta yataklarının ne oranda hasta tarafından kullanıldığını gösterir. olarak ifade edilmiştir. Bu eşitlikten yatılan gün sayıları aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı YDO/100 Örneğin; Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi yatak sayısı 229, bir yıllık (365 gün) yatak doluluk oranı da % 95,7 olarak verilmiştir [Ek-5]. Bu durumda; Yatılan gün = 365 X 229 X 95,7 100 = 79990,845 yatılan gün sayısı 79 olarak hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.).

52 29 Hastanelerin belirlenmesi Müstahzarların tüketimlerinin karşılaştırılacağı hastaneler belirlenirken, öncelikle müstahzarın 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, daha sonra bu hastanelerin bu yıllardaki tüketim tutarları çizelgeleştirilmiştir. Çizelge 3.1. Bir müstahzarın 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında en fazla tüketildiği 5 er hastane için örnek çizelge Sıra A F K K 2 B G H B 3 C H B J 4 D İ L M 5 E J M N Çizelge 3.2. DDD metoduna göre yapılacak hesaplamaların gösterileceği Çizelge 3.1. ile belirlenen hastanelerin örnek gösterimi Sıra Hastane Adı A 2 B 3 C 4 D 5 E 6 F 7 G 8 H 9 İ 10 J 11 K 12 L 13 M 14 N 4 yılda en fazla tüketimin gerçekleştiği hastaneleri harflerle gösterelim (Bkz. Çizelge 4.31.). Bazı hastaneler birden fazla yılda ilk 5 e girebilir veya bazı hastaneler sadece bir yılda ilk 5 e girebilir. Buna göre yeni bir listemiz olacaktır

53 30 (Bkz. Çizelge 4.32.). Bu liste tüm müstahzarlar için farklı sayıda hastane içerecektir. Hastaneler belirlendikten sonra müstahzarın bu hastanelerdeki 4 yıl içinde gerçekleşen kullanım hızları çizelgeleştirilmiştir. DDD metodu ile incelemesi yapılan müstahzarların etkin madde ve endikasyonlarından aşağıda kısaca bahsedilmektedir: Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzar salmeterol ve flutikazon propiyonat etkin maddelerini içerir. Astımın 3. basamak tedavisi ve ağır KOAH olgularında kullanılır. Flutikazon propiyonat antiinflamatuar etkisi nedeniyle kullanılan bir glukokortikoiddir. Salmeterol etkin maddesi de selektif uzun etkili beta 2 agonisttir ve bronkodilatasyona neden olur. Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon ise sadece flutikazon propiyonat içerir ve astımın tüm basamaklarında kullanılmaktadır. Teofilin etkin maddesini içeren "Teobag 200 mg 100 ml" ve "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarlar astımın önlenmesinde, kronik bronşit ve amfizemde görülen geri dönüşlü bronkospazmın önlenmesinde endikedir. Teofilin fosfodiesteraz enzimini inhibe ederek hücre içi siklik AMP düzeylerinin artmasına bağlı olarak bronkodilatasyona neden olur. Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul güçlü antiinflamatuar etkisi olan budesonid içermektedir ve astımın tüm basamaklarında kullanılmaktadır. Combivent Tek Doz 20 Flakon ipratropyum bromür ve salbutamol etkin maddelerini içeren kombine bir preparattır. İpratropiyum bromür antikolinerjik özelliği ile bronkodilatasyona neden olurken, salbutamol sülfat ise beta 2 adrenerjik özelliği ile bronkodilatasyona yol açar. Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz ise sadece salbutamol sülfat içermekte olup hem astım hem de KOAH ta kullanılmaktadır. Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzar total fosfolipid + serbest yağ asitleri + trigliserid + protein içermekte ve "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzar da domuz akciğeri

54 31 fosfolipit fraksiyonu içermekte olup her iki müstahzar da Respiratuvar Distres Sendromu nun önlenmesi ve tedavisinde kullanılmaktadır. Asist %10 3 ml 300 mg 10 Ampul ise asetil sistein etkin maddesini içermektedir ve ekspektorasyonda endikedir Araştırmanın Sınırlılıkları Araştırmaya 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait veriler alınmıştır yılı öncesi MKYS verileri ise dağınık olduğu için araştırmaya dahil edilememiştir.

55 32

56 33 4. BULGULAR 4.1. Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumlarında İlaç Kullanımlarının Değerlendirilmesi ATC sınıflamasına göre değerlendirme Çizelge 4.1. de Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında 2010 ve 2011 Çizelge 4.2. de ise 2012 ve 2013 yıllarında kullanılan ilaçların ATC sınıflamasına göre tüketim harcamaları verilmektedir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı ilaç tüketim harcamaları Dünya Tedavi Sınıfları *ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2010 Yılı % Tüketim Payı 2011 Sıra 2011 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı % Tüketim Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR , ,62 6,07 J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER , ,99 1,64 N SİNİR SİSTEMİ , ,15 15,81 A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA , ,57 11,74 R SOLUNUM SİSTEMİ , ,34 10,39 L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR H SİSTEMİK HORMON PREPARATLARI (CİNSİYET HORMONLARI VE İNSÜLİN HARİÇ) , ,95-37, , ,09 1,18 V MUHTELİF , ,09 28,09 M KAS ve İSKELET SİSTEMİ , ,53 7,35 C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM , ,42 15,23 D DERMATOLOJİDE KULLANILAN İLAÇLAR , ,83 5,25 G GENİTO ÜRİNER SİSTEM VE SEKS HORMONLARI , ,79 39,69 S DUYU ORGANLARI , ,36-24,30 P ANTİPARAZİTLER, İNSEKTİSİTLER VE REPELENTLER , ,04 28,63 Diğer , ,23 75,64 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler

57 34 Çizelge 4.1. (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı ilaç tüketim harcamaları (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Diğer olarak geçen satır, verilerde hiçbir ATC kodu ile sınıflandırılmayan veri olup bu miktar 2010 yılında % 0,13 e 2011 yılında % 0, 22 lik bir dilime karşılık gelmektedir. Her iki çizelgede ATC sınıflamasında yer alan 14 grup, yıllara göre tüketimin en çok olduğu gruptan en az olduğu gruba doğru sıralanmıştır. Sağlık Bakanlığı na bağlı hastane ve ilişkili kuruluşlarda, 2010 yılında ilk üç sırayı Kan ve Kan Yapıcı Organlar(B), Sistemik Antienfektifler(J) ve Sinir Sistemi İlaçları(N) oluştururken bu sıralama 2011 yılında da değişmemiştir. B grubu ilaçların tüketim oranı 2010 ve 2011 yıllarında % den % 31,62 ye çıkarak % 6,07 lik bir artış göstermiştir. İkinci sırayı oluşturan sistemik antienfektifler grubu ise % 27,90 dan %26,99 a gerileyerek % 1,64 lük düşüş göstermiştir. Bu çalışmada retrospektif analizi yapılan solunum sistemi ilaçları 2010 yılında %6,98 lik tüketim payıyla 5. sırada yer alırken 2011 yılında % 7,34 lük tüketim payıyla 4. sıraya yükselmiştir yılında tüketim tutarına baktığımızda tl olduğu görülürken bu tutar 2011 yılında tl olarak gerçekleşmiştir. Bu miktar % 5 lik bir artışa tekabül etmektedir.

58 35 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı ilaç tüketim harcamaları Dünya Tedavi Sınıfları *ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2012 Yılı % Tüketim Payı 2013 Sıra 2013 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı % Tüketim Payı Yılları Tüketim Artış-Azalış % Oranı B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR , ,71-6,69 J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER , ,42 167,68 N SİNİR SİSTEMİ , ,15 4,04 A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA , ,07-1,92 R SOLUNUM SİSTEMİ , ,19-10,24 L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR H SİSTEMİK HORMON PREPARATLARI (CİNSİYET HORMONLARI VE İNSÜLİN HARİÇ) , ,13 24, , ,29 10,44 V MUHTELİF , ,50-0,55 M KAS ve İSKELET SİSTEMİ , ,68-19,66 C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM , ,10 12,76 D DERMATOLOJİDE KULLANILAN İLAÇLAR , ,61 0,05 G GENİTO ÜRİNER SİSTEM VE SEKS HORMONLARI , ,69 3,58 S DUYU ORGANLARI , ,25 2,32 P ANTİPARAZİTLER, İNSEKTİSİTLER VE REPELENTLER , ,01-62,16 Diğer , ,21 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Diğer olarak geçen satır, verilerde hiçbir ATC kodu ile sınıflandırılmayan veri olup bu miktar 2012 yılında % 0,18 e 2013 yılında % 3 lük bir dilime karşılık gelmektedir ve 2013 yılına ait verilerin incelendiği Çizelge 4.2. ye bakıldığında 2012 yılında Sağlık Bakanlığı na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketim tutarına göre ATC sınıflaması ilk 3 sıranın 2010 ve 2011 yıllarına göre değişmediği ve yine Kan ve Kan Yapıcı Organlar (B), Sistemik Antienfektifler (J) ve Sinir Sistemi İlaçları (N) olarak sıralandığı görülmektedir.

59 yılına ait verilerine bakıldığında ise Kan ve Kan Yapıcı Organlar(B) ile Sistemik Antienfektifler (J) in yer değiştirdiği görülmektedir. J sınıfı % 167,68 lik çok ciddi bir artış göstermiştir. B sınıfı ise % 6,69 luk pazar kaybına uğramıştır. J sınıfındaki artış antibiyotik kullanımının çok büyük boyutlara ulaştığını göstermektedir. Sağlık Bakanlığı nın akılcı ilaç kullanımına yönelik çabalarını arttırması gerektiği düşünülmektedir. Şekil 4.1.Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre yılı tüketim tutarı artış azalış oranları Çizelge halinde sunulmayan yılı verileri arasındaki değişimin görülebilmesi için oluşturulan Şekil 4.1. de 2012 yılında 2011 yılına göre tedavi sınıflarında tüketim tutarlarında meydana gelen artış azalış oranları görülmektedir. Şekle bakıldığında N ve P sınıflarında azalış olduğu anlaşılmaktadır. En büyük artış yüzdesi ise L sınıfında gerçekleşmiştir.

60 37 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre en yüksek ilaç tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma Dünya Tedavi Sınıfları *ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup Firma Adı 2010 Yılı ATC Kodu İçerisindeki Tüketim Tutarı 2010 Yılı ATC Kodu İçerisindeki % Tüketim Payı Firma Adı 2011 Yılı ATC Kodu İçerisindeki Tüketim Tutarı 2011 Yılı ATC Kodu İçerisindeki % Tüketim Payı A GASTROİNTESTİN AL KANAL ve METABOLİZMA B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR C KARDİYOVASKÜLE R SİSTEM D DERMATOLOJİDE KULLANILAN İLAÇLAR G GENİTO ÜRİNER SİSTEM VE SEKS HORMONLARI H SİSTEMİK HORMON PREPARATLARI (CİNSİYET HORMONLARI VE İNSÜLİN HARİÇ) J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLAT ÖR AJANLAR M KAS ve İSKELET SİSTEMİ BAYER ,88 ASTRA ZENECA ,90 MUSTAFA NEVZAT ,55 MUSTAFA NEVZAT ,77 ASTRA ZENECA ,02 BIOFARMA ,44 Toplam Toplam ECZACIBAŞI BAXTER ,16 ECZACIBAŞI BAXTER ,01 POLIFARMA ,33 POLIFARMA ,78 SANOFI AVENTIS ,14 SANOFI AVENTIS ,42 Toplam Toplam ECZACIBAŞI BAXTER ,12 ECZACIBAŞI BAXTER ,34 ABBOTT ,23 VEM ILAC ,94 MELUSİN ,90 ABBOTT ,83 Toplam Toplam MERKEZ ,26 MERKEZ ,94 ABBOTT ,59 GLAXOSMITHKLINE ,11 ABDİ İBRAHİM ,94 ABBOTT ,83 Toplam Toplam VITALIS ,41 VITALIS ,43 BAYER ,20 BAYER ,04 SCHERING ALMAN ,87 SCHERING ALMAN ,71 Toplam Toplam MUSTAFA NEVZAT ,12 MUSTAFA NEVZAT ,30 VEM ILAÇ ,31 VEM ILAÇ ,80 İ.E ULAGAY ,68 DEVA ,97 Toplam Toplam PFIZER ,58 PFIZER ,48 MERCK SHARP DOHME ,38 MERCK SHARP DOHME ,66 İ.E ULAGAY ,03 TÜM EKİP ,00 Toplam Toplam ROCHE ,44 ROCHE ,50 SANOFI AVENTIS ,08 SANOFI AVENTIS ,18 LILLY ,01 MUSTAFA NEVZAT ,55 Toplam Toplam MERCK SHARP DOHME ,37 MERCK SHARP DOHME ,38 MUSTAFA NEVZAT ,94 MUSTAFA NEVZAT ,84 DEVA ,83 DEVA ,24 Toplam Toplam

61 38 Çizelge 4.3.(devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre en yüksek ilaç tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma N SİNİR SİSTEMİ P ANTİPARAZİTLER, İNSEKTİSİTLER VE REPELENTLER R SOLUNUM SİSTEMİ S DUYU ORGANLARI V MUHTELİF ABBOTT ,99 ABBOTT ,17 ECZACIBAŞI BAXTER ,49 PFIZER ,18 ADEKA ,36 ADEKA ,19 Toplam Toplam TÜM EKİP ,33 TÜM EKİP ,33 ECZACIBAŞI ,53 ALİ RAİF ,90 ALİ RAİF ,77 ECZACIBAŞI ,26 Toplam Toplam GLAXOSMITHKLINE ,74 GLAXOSMITHKLINE ,94 BOEHRINGER INGELHEIM ,73 ASTRA ZENECA ,55 BOEHRINGER INGELHEIM ECZACIBAŞI BAXTER , ,99 Toplam Toplam NOVARTIS ,48 ABDİ İBRAHİM ,34 ABDİ İBRAHİM ,76 ALCON ,21 ALCON ,19 BILIM ,39 Toplam Toplam OPAKİM ,72 OPAKİM ,49 GÜREL ,95 GÜREL ,82 BAYER ,14 BAYER ,49 Toplam Toplam Diğer İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge 4.3. te, ATC sınıflamasına göre alfabetik olarak sıralanmış tedavi sınıflarını ve bunların 2010 ve 2011 yıllarına göre, en fazla tüketim payına sahip ilk 3 firma ve firmaların TL cinsinden tüketim değerleri ile tüketim içindeki yüzde oranları görülmektedir. Bu tez çalışmasının konusu olan R sınıfı Solunum Sistemi İlaçları 2010 yılı tüketim payları bakımından ilk üç sırayı GlaxoSmithKline (GSK), Boehringer Ingelheım (BI) ile Astra Zeneca almıştır. GSK firmasının Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları içinde ulaştığı oran 25.74, BI nın % 16.73, Astra Zeneca firmasının % olmuştur. R sınıfı ilaçların pazar

62 39 maliyeti ,931 tl iken, bu 3 firmanın gerçekleştirdiği satış ,787 tl olmuştur yılında firmaların tüketim paylarında önemli bir değişiklik olmazken, Eczacıbaşı-Baxter, Astra Zeneca firmasını geride bırakarak 3. sırayı almıştır. R sınıfı pazar maliyeti ise ,372 tl ye yükselerek % 10.4 lük bir artış göstermiştir. Çizelge 4.4. te ise yıllarına ait veriler görülmektedir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre en yüksek ilaç tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma Dünya Tedavi Sınıfları *ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup Firma Adı 2012 Yılı ATC Kodu İçerisindeki Tüketim Tutarı 2012 Yılı ATC Kodu İçerisindeki % Tüketim Payı Firma Adı 2013 Yılı ATC Kodu İçerisindeki Tüketim Tutarı 2013 Yılı ATC Kodu İçerisindeki % Tüketim Payı A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM D DERMATOLOJİDE KULLANILAN İLAÇLAR G GENİTO ÜRİNER SİSTEM VE SEKS HORMONLARI H SİSTEMİK HORMON PREPARATLARI (CİNSİYET HORMONLARI VE İNSÜLİN HARİÇ) J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ASTRA ZENECA ,20 ASTRA ZENECA ,83 MUSTAFA NEVZAT ,17 MUSTAFA NEVZAT ,76 DEM ,72 DEM ,48 Toplam Toplam ECZACIBAŞI BAXTER ,80 ECZACIBAŞI BAXTER ,70 POLIFARMA ,19 FARMATEK ,12 SANOFI AVENTIS ,33 POLIFARMA ,77 Toplam Toplam ECZACIBAŞI BAXTER ,99 ECZACIBAŞI BAXTER ,78 VEM ILAC ,77 VEM ILAC ,18 DAIICHI SANKYO ,85 DAIICHI SANKYO ,13 Toplam Toplam ABBOTT ,21 MERKEZ ,96 MERKEZ ,79 ABDİ İBRAHİM ,90 GLAXOSMITHKLINE ,42 ABBOTT ,42 Toplam Toplam BAYER ,32 BAYER ,67 VITALIS ,75 VITALIS ,88 ADEKA ,16 ADEKA ,10 Toplam Toplam MUSTAFA NEVZAT ,27 MUSTAFA NEVZAT ,06 VEM ILAC ,17 VEM ILAC ,62 DEVA ,20 DEVA ,71 Toplam Toplam PFIZER ,03 PFIZER ,10 MERCK SHARP DOHME ,71 GLAXOSMITHKLINE ,62 KOÇAK ,89 KOÇAK ,18 Toplam Toplam

63 40 Çizelge 4.4. (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına göre en yüksek ilaç tüketim harcamasına sahip ilk 3 firma L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR M KAS ve İSKELET SİSTEMİ ROCHE ,73 ROCHE ,30 KOÇAK ,63 KOÇAK ,97 ORNA ,38 ORNA ,02 Toplam Toplam NOVARTİS ,25 MUSTAFA NEVZAT ,37 MERCK SHARP DOHME ,72 MERCK SHARP DOHME ,01 MUSTAFA NEVZAT ,99 NOVARTİS ,56 Toplam Toplam ABBOTT ,71 ADEKA ,46 N SİNİR SİSTEMİ P ANTİPARAZİTLER, İNSEKTİSİTLER VE REPELENTLER R SOLUNUM SİSTEMİ ADEKA ,21 ABBOTT ,21 ECZACIBAŞI BAXTER ,68 ATABAY ,82 Toplam Toplam TUM EKİP ,04 ECZACIBAŞI ,77 ECZACIBAŞI ,03 ALİ RAİF ,59 ALİ RAİF ,70 İ. E. ULAGAY ,86 Toplam Toplam GLAXOSMITHKLINE ,68 GLAXOSMITHKLINE ,50 BOEHRINGER INGELHEIM ,15 BOEHRINGER INGELHEIM ,25 ASTRA ZENECA ,49 ASTRA ZENECA ,23 Toplam Toplam ALCON ,55 ALCON ,42 S DUYU ORGANLARI ABDİ İBRAHİM ,16 ABDİ İBRAHİM ,43 NOVARTİS ,49 ALLERGAN ,30 Toplam Toplam BAYER ,65 OPAKİM ,36 V MUHTELİF OPAKİM ,88 GÜREL ,82 GÜREL ,68 BAYER ,31 Toplam Toplam Diğer İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılına baktığımızda Astra Zeneca firması yeniden 3. sıraya otururken ilk iki sıra değişmemiştir. Firmaların paylarında fazla bir değişiklik olmazken, yine R sınıfı pazar maliyeti ,199 a düşerek % 0.04 lük gibi küçük bir gerileme göstermiştir.

64 yılının verilerinde ise ilk 3 firma sıralamasının değişmediği görülmektedir. Ancak R sınıfı tüketim değerleriyle birlikte 3 firmanın da tüketim değerleri düşmüştür İlaç harcamalarının içerisinde ilk 10 firma incelenmesi Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarındaki 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında, ilk on firmaya dair veriler bu bölümde incelenecektir. Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI 2010 Sıralama 2010 Yılı İlaç Tüketim Tutarı 2010 Yılı % İlaç Tüketim Payı ECZACIBAŞI BAXTER ,76 PFIZER ,59 SANOFI AVENTIS ,97 MERCK SHARP DOHME (MSD) ,52 MUSTAFA NEVZAT ,42 ABBOTT ,26 POLIFARMA ,56 ASTRA ZENECA ,25 İ.E. ULAGAY ,19 FRESENİUS KABİ ,92 İlk 10 Üretici Firma ,43 DİĞER ,57 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2010 yılı tüketim harcamalarına göre ilk on sırayı, sırasıyla Eczacıbaşı- Baxter, Pfizer, Sanofi Aventis, Merck Sharp Dohme (MSD), Mustafa Nevzat, Abbott, Polifarma, Astra Zeneca, İ.E. Ulagay ve Fresenius Kabi almaktadır. Bu firmaların 2010 yılında Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarındaki tüketim harcamalarının % 48 lik bölümünü ellerinde bulundurdukları görülmektedir.

65 42 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI 2011 Sıralama 2011 Yılı İlaç Tüketim Tutarı 2011 Yılı % İlaç Tüketim Payı ECZACIBAŞI BAXTER ,41 PFIZER ,46 MUSTAFA NEVZAT ,11 MERCK SHARP DOHME (MSD) ,56 SANOFI AVENTIS ,30 POLIFARMA ,04 ABBOTT ,74 ASTRA ZENECA ,32 GLAXOSMITHKLINE (GSK) ,19 FRESENİUS KABİ ,06 İlk 10 Üretici Firma ,20 DİĞER ,80 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2011 yılı tüketim harcamalarına göre ilk on firmaya bakıldığında ilk iki sırayı yine Eczacıbaşı-Baxter ve Pfizer firmalarının aldığı görülmektedir. Bununla birlikte sıralama değişmiştir. Ayrıca İ. E. Ulagay firması bu sıralamanın dışında kalmış yerini GSK firmasına bırakmıştır. İlk on firmanın Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları tüketimi içindeki % payı ise değişmemiştir.

66 43 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI 2012 Sıralama 2012 Yılı İlaç Tüketim Tutarı 2012 Yılı % İlaç Tüketim Payı ECZACIBAŞI BAXTER ,16 MUSTAFA NEVZAT ,25 SANOFI AVENTIS ,35 PFIZER ,87 POLIFARMA ,83 MERCK SHARP DOHME (MSD) ,80 KOÇAK FARMA ,66 FRESENİUS KABİ ,28 ROCHE ,98 FARMATEK ,89 İlk 10 Üretici Firma ,08 DİĞER ,92 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılı firma verilerine ait Çizelge 4.7. incelendiğinde Eczacıbaşı-Baxter firmasının ilk sıradaki yerini koruduğu, ancak iki yıldır ikinci sırada yer alan Pfizer firmasının 4. sıraya gerilediği görülmektedir. Bununla birlikte iki yıldır sıralamada yer almayan Koçak Farma, Roche ve Farmatek firmalarının sıralamaya girdikleri görülmektedir. İlk on firmanın Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları tüketim tutarları içindeki payı % 47 ye düşmüştür.

67 44 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI 2013 Sıralama 2013 Yılı İlaç Tüketim Tutarı 2013 Yılı % İlaç Tüketim Payı PFIZER ,30 GLAXOSMITHKLINE (GSK) ,83 ECZACIBAŞI BAXTER ,70 MUSTAFA NEVZAT ,75 KOÇAK FARMA ,21 ROCHE ,66 SANOFİ AVENTİS ,40 FARMATEK ,39 FRESENİUS KABİ ,17 MERCK SHARP DOHME (MSD) ,17 İlk 10 Üretici Firma ,58 DİĞER ,42 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2013 yılına dair ilk on firma verilerin yer aldığı Çizelge 4.8. de de Pfizer in 1. sıraya GSK firmasının 2. sıraya ve 3 yıldır 1. sırada yer alan Eczacıbaşı-Baxter firmasının 3. sıraya yerleştiği görülmektedir. Pfizer firmasını ilk sıraya taşıyan sistemik antienfektiflerin kullanımındaki artıştır. Bununla birlikte 4. sırada yer alan MSD firması ise antienfektif sıralamasında en fazla tüketim payına sahip ilk 3 firmaya girememiş ve 10. sıraya gerilemiştir. İlk 10 üretici firmanın ilaç ve farmakolojik ürünler içerisindeki oranı ise % 47,08 den % 60 a yükselmiştir. Sıralamalardaki değişimlere bakıldığında ilaç tüketiminin dalgalanmalara açık olduğu, döviz kurundaki değişikliklerin, ilaç fiyatlarındaki iskontoların bu dalgalanmalarda etkili olduğu düşünülebilmektedir.

68 45 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2010 yılında, Türkiye ilaç piyasasında 6615 adet barkod bulunmaktadır (Bkz. Çizelge 4.9.). Bunların 2114 adeti ithal, 3594 adeti imaldir. İlk on firmaya baktığımızda ise 1397 lik barkod sayısıyla piyasanın % 21 lik kısmını ilk on firmanın elinde tuttuğu görülmektedir barkodun 490 u ithal, 907 si imaldir. En çok barkod sayısına sahip firmaya bakıldığında, Eczacıbaşı-Baxter firmasının 258 adetle ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Bunların 46 sı ithal, 212 si imaldir. Bununla birlikte Mustafa Nevzat ve Polifarma nın hiç ithal ürününün bulunmadığı görülmektedir yılı firma ilaç barkod sayılarının ithal/imal ve sayılarının firmaların birbirlerine kıyasla büyüklüklerinin daha net görülebilmesi için 2. şekil aşağıda verilmektedir:

69 Yılı İlaç Barkod Sayıları İthal Ürün Barkod Sayısı İmal Ürün Barkod Sayısı Şekil 4.2. Sağlık Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2010 yılı ilaç barkod sayıları Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır

70 yılına bakıldığında barkod sayısı verilerinin 2010 yılıyla uyumlu olduğu görülmektedir. Toplam tüketim bazında ilk on firma 2010 yılına göre değişiklik göstermiş ve GSK firması 2011 yılında ilk ona girmişti (Bkz. Çizelge 4.6.). GSK firmasının barkod sayısının 160 olduğu, bunun 100 ünün ithal, 60 ının imal olduğu görülmektedir yılı firma ilaç barkod sayılarının ithal/imal ve sayılarının firmaların birbirlerine kıyasla büyüklüklerinin daha net görülebilmesi için 3. şekil aşağıda verilmektedir Yılı İlaç Barkod Sayıları İthal Ürün Barkod Sayısı İmal Ürün Barkod Sayısı Şekil 4.3. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2011 yılı ilaç barkod sayıları

71 48 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılında ilk on firmada hem sıralamada hem de ilk ona giren firma isminde değişiklikler olmuştur. Bu durumda barkod sayısının 6408 e düştüğü görülmektedir. Bunun 1850 si ithal, 4558 i imaldir. İlk on firma bazında bakıldığında 1288 barkod sayısıyla piyasanın % 20 lik payını ilk on firmanın elinde tuttuğu görülmektedir. Bunun 329 u ithal, 959 u imaldir yılında ilk ona giren KF firmasının 3 adet ithal, 164 adet imal barkodunun olduğu görülmektedir yılı firma ilaç barkod sayılarının ithal/imal ve sayılarının firmaların birbirlerine kıyasla büyüklüklerinin daha net görülebilmesi için 4. şekil aşağıda verilmektedir.

72 Yılı İlaç Barkod Sayıları İthal Ürün Barkod Sayısı İmal Ürün Barkod Sayısı Şekil 4.4. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2012 yılı ilaç barkod sayıları Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında ilaç tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma ithal/ imal durumu FİRMA ADI Toplam Barkod Sayısı İthal Ürün Barkod Sayısı İmal Ürün Barkod Sayısı Toplam Tüketim Tutarı İthal Ürün Tüketim Tutarı İmal Ürün Tüketim Tutarı İthal Ürün % Tüketim Payı İmal Ürün % Tüketim Payı PFIZER GLAXOSMITHKLINE (GSK) ECZACIBAŞI BAXTER MUSTAFA NEVZAT KOÇAK FARMA ROCHE SANOFI AVENTIS FARMATEK FRESENİUS KABİ MERCK SHARP DOHME (MSD) İlk 10 Üretici Firma DİĞER ,56 46,44 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2013 yılında da barkod verilerinin geçmiş yıllarla uyumlu olduğu görülmektedir.

73 yılı firma ilaç barkod sayılarının ithal/imal ve sayılarının firmaların birbirlerine kıyasla büyüklüklerinin daha net görülebilmesi için 5. şekil aşağıda verilmektedir Yılı İlaç Barkod Sayıları İthal Ürün Barkod Sayısı İmal Ürün Barkod Sayısı Şekil 4.5. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, firmalara göre 2013 yılı ilaç barkod sayıları Çizelge 4.13., 4.14., ve da 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketim harcamaları bakımından ilk on firmanın ilk üç tedavi sınıfı incelenmektedir.

74 51 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı FİRMA ADI * Etkin Madde Dünya Tedavi Sınıfları **ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup 2010 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki Tutarı 2010 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki % Payı ECZACIBAŞI BAXTER PFIZER SANOFI AVENTIS MERCK SHARP DOHME (MSD) MUSTAFA NEVZAT ABBOTT POLIFARMA ASTRA ZENECA SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,36 AMİNO ASİT + GLUKOZ + ZEYTİNYAGİ BAZLI LİPİD SOLUSYONU B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,53 HUMAN İMMUNGLOBULİN G B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,45 *** Toplam SULBAKTAM SODYUM + J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER SEFOPERAZON ,01 PİPERASİLİN + TAZOBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,23 LİNEZOLİD J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,81 *** Toplam ENOKSAPARİN SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,69 DOSETAKSEL L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,11 TEİKOPLANİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,71 *** Toplam İMİPENEM SİLASTATİN SODYUM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,44 KASPOFUNGİN ASETAT J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,74 ROKÜRONYUM BROMÜR M KAS VE İSKELET SİSTEMİ ,83 *** Toplam METİLPREDNİZOLON SODYUM SÜKSİNAT H SİSTEMİK HORMON PREPARATLARI ,18 HEPARİN SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,39 AMPİSİLİN + SULBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,32 *** Toplam SEVOFLURANE N SİNİR SİSTEMİ ,83 TOTAL FOSFOLİPİT SERBEST YAĞ ASİTLERİ B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR + TRİGLİSERİT ,33 PROTEİN LEVOSİMENDAN C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ,48 *** Toplam SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,70 DEKSTROZ MONOHİDRAT B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,16 DEKSTROZ MONOHİDRAT + B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,09 *** Toplam MEROPENEM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,67 BUDESONİD R SOLUNUM SİSTEMİ ,25 ESOMEPRAZOL A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA ,38 *** Toplam

75 52 Çizelge (devam) 2010 yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı İ.E. ULAGAY FRESENİUS KABİ SEFAZOLİN SODYUM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,04 SEFTRİAKSON J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,32 AMPİSİLİN + SULBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,15 *** Toplam AMİNO ASİT + GLUKOZ + B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR LİPİD SOLUSYONU ,26 AMİNOASİT B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,51 MISIR BAZLI 130/0,4 HİDROKSİETİL NİSASTA B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,76 *** Toplam İlk 10 Üretici Firma DİĞER İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,00 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi (***) Toplam Tutar Değeri; Firmanın Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketilen tüm etkin maddelere ait tüketim tutarlarının ıdır Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2010 yılında ilk üç sırayı Eczacıbaşı-Baxter, Pfizer ve Sanofi Aventis firmalarının aldığı görülmektedir. Bu tezin konusunu oluşturan R sınıfı Solunum Sistemi İlaçları ise sadece Astra Zeneca firmasının ilk üç etkin madde listesine girebilmiştir. R sınıfı ikinciyi sırayı alırken Astra Zeneca firmasının pazar tüketiminin % 28 ine karşılık gelmektedir. İlk sırada yer alan Eczacıbaşı-Baxter firmasının ilk üç tedavi sınıfının da B sınıfı kan ve kan yapıcı organlara ait olduğu görülmektedir. Etkin maddeler bakımından incelediğimizde ise sırayla ilk üçü serum, amino asit + lipid + glukoz karışımı ve insan immunoglobluninin aldığı görülmektedir. İkinci sırada yer alan Pfizer firmasının üç sırasını da J sınıfı antiinfektifler almaktadır. Etkin maddeler bazında incelediğimizde sulbaktam sodyum + sefoperazon sodyum, piperasilin + tazobaktam ve linezolid ilk üç sırayı oluşturmaktadır. Üçüncü sırada yer alan Sanofi Aventis firmasının ilk üç sırası ise, B, L ve J sınıfları oluştururken, etkin maddeler sırayla enoksaparin sodyum, dosetaksel ve teikoplanin olmuştur. Astra Zeneca firmasının etkin madde incelemesine bakıldığında ilk üçe giren R sınıfına ait etkin maddenin budesonid olduğu görülmektedir.

76 53 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı FİRMA ADI * Etkin Madde Dünya Tedavi Sınıfları **ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup 2011 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki Tutarı 2011 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki % Payı ECZACIBAŞI BAXTER PFIZER MUSTAFA NEVZAT MERCK SHARP DOHME (MSD) SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,60 AMİNO ASİT + GLUKOZ + ZEYTİNYAGİ BAZLI LİPİD SOLUSYONU B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,18 HUMAN İMMUNGLOBULİN G B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,04 *** Toplam PİPERASİLİN + TAZOBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,21 LİNEZOLİD J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,09 SULBAKTAM SODYUM + J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER SEFOPERAZON ,06 *** Toplam METİLPREDNİZOLON SODYUM SUKSİNAT AMPİSİLİN + SULBAKTAM H SİSTEMİK HORMON PREPARATLARI (CİNSİYET HORMONLARI VE İNSÜLİN HARİÇ) ,00 J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,45 HEPARİN SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,60 *** Toplam İMİPENEM SİLASTATİN SODYUM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,33 KASPOFUNGİN ASETAT J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,29 ROKÜRONYUM BROMÜR M KAS VE İSKELET SİSTEMİ ,47 *** Toplam ENOKSAPARİN SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,59 SANOFI AVENTIS POLIFARMA ABBOTT ASTRA ZENECA TEİKOPLANİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,27 DOSETAKSEL L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,63 *** Toplam SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,72 DEKSTROZ MONOHİDRAT B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,21 DEKSTROZ MONOHİDRAT + B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,61 *** Toplam SEVOFLURANE N SİNİR SİSTEMİ ,24 TOTAL FOSFOLİPİT SERBEST YAĞ ASİTLERİ B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR + TRİGLİSERİT ,88 PROTEİN LEVOSİMENDAN C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ,05 *** Toplam MEROPENEM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,37 BUDESONİD R SOLUNUM SİSTEMİ ,87 ESOMEPRAZOL A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA ,74 *** Toplam

77 54 Çizelge (devam) 2011 yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı GLAXOSMITHKLINE (GSK) FRESENİUS KABİ FLUTİKAZON PROPİYONAT R SOLUNUM SİSTEMİ ,97 NADROPARİN B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,55 SALBUTAMOL R SOLUNUM SİSTEMİ ,40 *** Toplam AMİNO ASİT + GLUKOZ + B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR LİPİD SOLUSYONU ,69 AMİNOASİT B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,19 MISIR BAZLI 130/0,4 HİDROKSİETİL NİSASTA B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,04 *** Toplam İlk 10 Üretici Firma DİĞER İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi (***) Toplam Tutar Değeri; Firmanın Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketilen tüm etkin maddelere ait tüketim tutarlarının ıdır Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2011 yılında ise ilk on firmaya baktığımızda Eczacıbaşı-Baxter ve Pfizer firmalarının ilk iki sırayı koruduğu ancak Sanofi-Aventis firmasının yerini MN firmasına bıraktığı ve 5. sıraya gerilediği görülmektedir. R sınıfı solunum sistemi ilaçlarını 2010 yılındaki gibi ilk üçe sokabilen Astra Zeneca olmuşken, 2010 yılında sıralamada yer almayan GSK firmasının 1 ve 3. sıraya R sınıfına ait etkin maddeleri yerleştirdiği görülmektedir. Bu etkin maddelerin tüketimi GSK firmasının tüketim payının % sini oluşturmaktadır. Etkin maddeler bazında inceleme yaptığımızda, Eczacıbaşı-Baxter ve Pfizer firmalarının ilk üçü değişmezken, Pfizer firmasında linezolid isimli etkin madde ikinci sıraya yükselmiştir. Astra Zeneca firmasının R sınıfına ait etkin maddesi budesonid olurken, GSK firmasının 1. ve 3. etkin maddeleri sırasıyla flutikazon propiyonat ve salbutamol olmuştur.

78 55 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı FİRMA ADI * Etkin Madde Dünya Tedavi Sınıfları **ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup 2012 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki Tutarı 2012 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki % Payı ECZACIBAŞI BAXTER MUSTAFA NEVZAT SANOFI AVENTIS PFIZER POLIFARMA MERCK SHARP DOHME (MSD) KOÇAK FARMA FRESENİUS KABİ SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,82 AMİNO ASİT + GLUKOZ + ZEYTİNYAGİ BAZLI LİPİD SOLUSYONU B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,90 HUMAN İMMUNGLOBULİN G B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,97 *** Toplam METİLPREDNİZOLON H SİSTEMİK HORMON SODYUM SUKSİNAT PREPARATLARI (CİNSİYET ,14 PİPERASİLİN + TAZOBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,34 PANTOPRAZOL A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA ,01 *** Toplam ENOKSAPARİN SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,23 TEİKOPLANİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,27 DOSETAKSEL L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,35 *** Toplam PİPERASİLİN + TAZOBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,58 TİGESİKLİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,49 LİNEZOLİD J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,40 *** Toplam SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,39 DEKSTROZ MONOHİDRAT DEKSTROZ MONOHİDRAT + SODYUM KLORUR B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,98 B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,90 *** Toplam KASPOFUNGİN ASETAT J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,32 ERTAPENEM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,75 İMİPENEM SİLASTATİN SODYUM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,56 *** Toplam TEİKOPLANİN N SİNİR SİSTEMİ ,38 KOLİSTİMETAT SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,25 MEROPENEM C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ,70 *** Toplam AMİNO ASİT + GLUKOZ + B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR LİPİD SOLUSYONU ,43 AMİNOASİT B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,66 MISIR BAZLI 130/0,4 HİDROKSİETİL NİSASTA B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,43 *** Toplam

79 56 Çizelge (devam) 2012 yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı ROCHE FARMATEK TRASTUZUMAB L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,01 BEVASİZUMAB L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,77 RİTUKSİMAB L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,40 *** Toplam HUMAN ALBUMİNİ B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,79 HEPATİT B HUMAN İMMUNOGLOBUN B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,57 FİBRİN YAPIŞTIRICI B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,97 *** Toplam İlk 10 Üretici Firma DİĞER İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi (***) Toplam Tutar Değeri; Firmanın Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketilen tüm etkin maddelere ait tüketim tutarlarının ıdır Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılının tüketim payına sahip ilk on firma tedavi sınıflarını incelediğimiz Çizelge 4.15 te ise geçen iki yıla göre oldukça farklı bir sıralama görülmektedir. İlk sırayı Eczacıbaşı-Baxter firması korurken Pfizer firması 4. sıraya düşmüştür. Daha önce sıralamada yer almayan Roche, Farmatek ve Koçak Farma firmaları sıralamaya girmiştir. Tedavi sınıfları bakımından ise on firmadan hiçbirinin R sınıfı solunum sistemi ilaçlarını ilk üçe almadıkları görülmektedir. Astra Zeneca ve GSK firmaları 2012 yılında liste dışı kalmıştır. Eczacıbaşı-Baxter firmasının tedavi sınıf ve etkin madde sıralamasının değişmediği görülmektedir. Listeye yeni katılan Roche firmasının tüm tedavi sınıflarının L sınıfı antineoplastik ve immunomodülatör ajanlar olması dikkat çekicidir. Sanofi Aventis, Pfizer, Polifarma, MSD ve Fresenius Kabi firmalarının 2011 yılına göre tedavi sınıf ve etkin madde sıralamalarının değişmediği Çizelge ten görülebilmektedir.

80 57 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı FİRMA ADI PFIZER GLAXOSMITHKLINE (GSK) ECZACIBAŞI BAXTER MUSTAFA NEVZAT KOÇAK FARMA ROCHE SANOFI AVENTIS FARMATEK * Etkin Madde PNÖMOKOK POLİVALAN AŞI Dünya Tedavi Sınıfları **ATC ; 1. Düzey Anatomik Ana Grup 2013 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki Tutarı 2013 Yılı Firma Tüketimi İçerisindeki % Payı J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,43 TİGESİKLİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,76 PİPERASİLİN + TAZOBAKTAM J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,91 *** Toplam HEPATİT A AŞISI J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,44 DİFTERİ TETANOZ BOGMACA POLİO AŞISI J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,73 FLUTİKAZON PROPİYONAT R SOLUNUM SİSTEMİ ,51 *** Toplam SERUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,12 AMİNO ASİT + GLUKOZ + ZEYTİNYAGİ BAZLI LİPİD SOLUSYONU B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,66 ESMOLOL C KARDİYOVASKÜLER SİSTEM ,65 *** Toplam METİLPREDNİSOLON SODYUM SÜKSİNAT J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,25 PANTOPRAZOL A GASTROİNTESTİNAL KANAL ve METABOLİZMA ,99 HEPARİN B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,23 *** Toplam KOLİSTİMETAT SODYUM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,91 TEİKOPLANİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,55 ENOKSAPARİN B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,51 *** Toplam TRASTUZUMAB L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,58 BEVASİZUMAB L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,41 RİTUKSİMAB L ANTİNEOPLASTİK ve İMMÜNOMODÜLATÖR AJANLAR ,27 *** Toplam ENOKSAPARİN B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,80 TEİKOPLANİN J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,63 TİYOKOLŞİKOSİD M KAS VE İSKELET SİSTEMİ ,95 *** Toplam HUMAN ALBUMİNİ B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,65 HEPATİT B HUMAN İMMUNOGLOBUN B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,25 FİBRİN YAPIŞTIRICI B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,42 *** Toplam

81 58 Çizelge (devam) 2013 yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları ilaç tüketim harcamaları içerisindeki ilk 10 firmaya ait ilk 3 etkin madde ve ait oldukları tedavi sınıfı FRESENİUS KABİ MERCK SHARP DOHME (MSD) AMİNO ASİT + GLUKOZ + LİPİD SOLUSYONU + AZOT + ELEKTROLİT MISIR BAZLI 130/0,4 HİDROKSİETİL NİSASTA B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,42 B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,94 AMİNOASİT B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,15 *** Toplam KASPOFUNGİN ASETAT J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,93 ERTAPENEM B KAN VE KAN YAPICI ORGANLAR ,69 ROKÜRONYUM BROMÜR J SİSTEMİK ANTİENFEKTİFLER ,29 *** Toplam İlk 10 Üretici Firma DİĞER İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi (***) Toplam Tutar Değeri; Firmanın Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketilen tüm etkin maddelere ait tüketim tutarlarının ıdır Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2013 yılında da Pfizer firması ilk üç etkin maddesini yine J sınıfından çıkarmıştır. GSK firması ise 2012 yılında ilk on listesine giremezken, 2011 yılının aksine yalnızca bir etkin maddesini R sınıfından bir etkin maddesini de J sınıfından çıkarmıştır. Böylelikle yalnızca flutikazon propiyonat etkin maddesi 2013 sıralamasına girebilmiştir. 3 yılda da 1. sırada yer alan Eczacıbaşı-Baxter şı firmasının 3. sıraya gerileyişi dikkat çekicidir Sağlık Bakanlığında Yataklı Tedavi Kurumlarında Solunum Sistemi İlaç Kullanımlarının İncelenmesi ATC sınıflamasına göre solunum sistemi ilaç gruplarının incelenmesi Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında 2010 ve 2011 yıllarında kullanılan solunum sistemi ilaçlarının ATC sınıflamasına göre nasıl gruplandırıldığı ve bu ana ve alt grupların tüketim harcamalarının detaylı incelemesi görülmektedir.

82 59 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketimi harcamaları Dünya Tedavi Sınıfları *ATC; 4. Düzey Kimyasal Alt Grup 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2010 Yılı Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2010 Yılı Toplam İlaç Tüketimi % Payı 2011 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2011 Yılı Toplam İlaç Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı R01AA Sempatomimetikler (Yalın) R01AB Sempatomimetikler (Kortikosteroidler hariç kombinasyonları) ,09 0, ,08 0,01-1, ,00 0, ,00 0,00 87,85 R01AD Kortikosteroidler ,09 0, ,05 0,00-37,51 R01AX Diğer Nazal Preparatlar ,24 0, ,01 0,00-97,56 R01BA Sempatomimetikler ,03 0, ,02 0,00-23,07 ** Nazal Preparatlar R02AA Boğaz Preparatları 0 0,00 0, ,00 0,00 0,00 ** Boğaz Preparatları R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ,86 0, ,37 0,69 4, ,46 1, ,28 1,41 9,41 R03BA Glukokortikoidler ,44 1, ,03 1,98 17,30 R03BB Antikolinerjikler ,55 0, ,04 0,22-5,44 R03CA Alfa ve Beta- Adrenoseptör Agonistleri R03CC Selektif Beta-2- Adrenoseptör Agonistleri ,07 0, ,06 0,00-6, ,15 0, ,12 0,01-13,03 R03DA Ksantinler ,36 1, ,30 1,34 10,03 R03DB Ksantinler ve Adrenerjikler R03DC Lökotrien Reseptör Antagonistleri R03DX Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer Sistemik İlaçlar ,12 0, ,05 0,00-51, ,18 0, ,14 0,01-17, ,00 0,00 0 0,00 0,00-100,00 ** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar R05CA Ekspektoranlar 693 0,00 0,00 9 0,00 0,00-98,71 R05CB Mukolitikler ,49 0, ,79 0,57 14,79 R05DA Opiyum Alkaloidleri ve Türevleri R05DB Öksürük Baskılayıcı Diğer İlaçlar R05X Diğer Soğukalgınlığı Preparatları ,04 0, ,04 0,00-6, ,62 0, ,59 0,04 5, ,06 0, ,04 0,00-24,76 ** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları

83 60 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketimi harcamaları R06AA Aminoalkil Eterler ,41 0, ,37 0,02-19,23 R06AB Sübstitüe Alkilaminler ,27 0, ,71 0,11 6,95 R06AE PiperazinTürevleri ,06 0, ,06 0,00-5,47 R06AK Kombine Antihistaminikler R06AX Sistemik Kullanılan Diğer Antihistaminikler ** Sistemik Kullanılan Antihistaminikler 119 0,00 0, ,00 0,00-74, ,08 0, ,08 0,00-10, R07AA Akciğer Surfaktanları R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri ** Diğer Solunum Sistemi İlaçları *** R Sınıfı Solunum Sistemi İlaç Grubu TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,30 0, ,66 0,53 0,55 0 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0, (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (**)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Anatomik Ana Grup (***)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır ATC sınıflamasına göre solunum sistemi ilaçları 6 ana gruba ayrılmaktadır. Bu gruplardan Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubu tüm solunum sistemi ilaçlarının % 77 lik tüketim payına sahip olması dolayısıyla ilk sırada yer almaktadır. Bu sırayı % 11 lik oranıyla Diğer solunum sistemi ilaçları grubu takip etmektedir. 3. sırada ise % 8.22 ile Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları yer almaktadır yılında da yüzde ve sıralama değişmemiştir. Ancak bazı alt gruplara bakıldığında % 97 lik azalış (Diğer nazal preparatlar) veya % 87 lik artış (Sempatomimetikler - Kortikosteroid hariç kombinasyonları) gözlenmektedir. Bunların reçeteleme alışkanlıklarının değişip değişmemesi ya da klinik bir duruma bağlı olup olmadığının araştırılması önemlidir. Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer Sistemik İlaçlar grubunun kullanımı ise 2011 yılında tamamen ortadan kalkmıştır.

84 61 Yine dikkat çekici olarak Nazal Preparatlar ın 2011 yılında 2010 yılına göre % 62 lik gerileme gösterdiği görülmektedir. Bu gerileme 2012 yılında da devam etmiştir (2011 yılına göre %17,36 lık pazar kaybı yaşanmıştır. Bkz: Çizelge 4.18.). Bu grup dışındaki tüm gruplar 2011 yılında 2010 yılına göre tüketim tutarı bakımından artış göstermişlerdir ve 2011 yılları ilaç ve farmakolojik ürünler içerisindeki yüzde tüketime bakıldığında Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar ın % 5 lik bir payı olduğu, Diğer solunum sistemi ilaçları ve Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları nın ise sadece % 1 lik bir payı olduğu görülmektedir (Bu yüzden ilerleyen bölümlerde sadece bu grupların detaylı incelemesi yapılacaktır.). Bununla birlikte R sınıfı tüketim harcamalarının ilaç ve farmakolojik ürünler içerisindeki payının 2011 yılında (% 7) 2010 yılına göre arttığı (% 6.98) görülmüştür yılında 2011 yılına göre % 0,4 lük düşüş gerçekleşse de R sınıfı içindeki yerini % 7 ile korumuştur.

85 62 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketimi harcamaları Dünya Tedavi Sınıfları *ATC; 4. Düzey Kimyasal Alt Grup 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2012 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2012 Yılı Toplam İlaç Tüketimi % Payı 2013 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2013 Yılı Toplam İlaç Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı R01AA Sempatomimetikler (Yalın) R01AB Sempatomimetikler (Kortikosteroidler hariç kombinasyonları) ,07 0, ,09 0,00 4, ,00 0, ,00 0,00-39,19 R01AD Kortikosteroidler ,03 0, ,03 0,00-23,72 R01AX Diğer Nazal Preparatlar ,00 0, ,00 0,00-14,48 R01BA Sempatomimetikler ,02 0, ,01 0,00-46,36 ** Nazal Preparatlar R02AA Boğaz Preparatları 0 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0,00 ** Boğaz Preparatları R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ,06 0, ,45 0,52 11, ,13 1, ,71 0,87-7,63 R03BA Glukokortikoidler ,41 1, ,78 1,25-2,48 R03BB Antikolinerjikler ,88 0, ,88 0,12-10,23 R03CA Alfa VE Beta- Adrenoseptör Agonistleri R03CC Selektif Beta-2- Adrenoseptör Agonistleri ,08 0, ,11 0,00 13, ,11 0, ,13 0,01 5,61 R03DA Ksantinler ,65 1, ,65 0,40-47,98 R03DB Ksantinler ve Adrenerjikler R03DC Lökotrien Reseptör Antagonistleri R03DX Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer Sistemik İlaçlar ** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar ,07 0, ,07 0,00-12, ,12 0, ,08 0,00-39,96 0 0,00 0, ,00 0,00 0, R05CB Mukolitikler ,73 0, ,69 0,32-10,72 R05DA Opiyum Alkaloidleri ve Türevleri R05DB Öksürük Baskılayıcı Diğer İlaçlar R05X Diğer Soğukalgınlığı Preparatları ** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları ,04 0, ,04 0,00-21, ,43 0, ,39 0,02-19, ,03 0, ,03 0,00-23,

86 63 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketimi harcamaları (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (**)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Anatomik Ana Grup (***)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılına baktığımızda 2011 yılına kıyasla ana grupların solunum sistemi ilaçları içindeki yüzdelerinin neredeyse aynı kaldığı görülmektedir. Bu yüzde Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar da % 78 e çıkmış ilaç ve farmakolojik ürünler içerisindeki payı ise % 5 te kalarak geçmiş yıllardaki yerini korumuştur. Pazar payının % 78 e yükselmesinde R03CA Alfa ve Beta- Adrenoseptör Agonistleri ve R03DB Ksantinler ve Adrenerjikler alt gruplarının sırayla tüketim tutarlarındaki % 35 ve % 31 lik artışlar(2011 yılından 2012 yılına geçerken) etkili olmuştur. Şekil 4.6. da 2012 yılında 2011 yılına göre tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçları ve alt grupların tüketim tutarlarında gerçekleşen artış ve azalış oranları görülmektedir. Boğaz preparatları grubunun kullanımının ise tamamen sıfırlandığı çizelgeden görülmektedir. Bununla birlikte Diğer solunum sistemi ilaçları ve Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları gruplarının aynı yıllardaki ilaç tüketim harcamaları içerisindeki yüzdeleri %1 olarak kalmıştır.

87 64 Şekil 4.6. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tedavi sınıflarına dayalı solunum sistemi ilaçlarının yılı tüketim tutarı artış azalış oranları 2013 yılı R sınıfı alt grupları ilaç tüketim harcamalarına bakıldığında ise Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar da 2012 yılına göre % 12 lik bir azalış göze çarpmaktadır. Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubunda hiçbir alt grup artış göstermemiştir. Diğer solunum sistemi ilaçları ise R sınıfı içindeki payını % 11 den % 13 e çıkarmıştır. Toplam ilaç tüketimi içerisinde gerileme göstermeyen bir diğer grup ise Sistemik kullanılan antihistaminikler grubu olmuştur. Bu artışların altında yatan klinik nedenler araştırılmalıdır. R sınıfının yıllara göre tüketimleri karşılaştırıldığında ise % 10 luk bir düşüş görülmektedir.

88 Solunum sistemi ilaç harcamaları içerisinde ilk 10 firma incelemesi Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI GLAXOSMITHKLINE (GSK) BOEHRINGER INGELHEIM 2010 Yılı Tüketimi Tutarı 2010 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2011 Sıra 2011 Yılı Tüketimi Tutarı 2011 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı , ,94 11, , ,69 10,08 ASTRA ZENECA , ,41 9,27 ECZACIBAŞI BAXTER , ,99 31,94 ABBOTT , ,07-11,03 OSEL , ,82-39,66 HÜSNÜ ARSAN , ,01 16,64 CHIESI , ,79 56,31 SANDOZ , ,32-39,99 ADEKA , ,98 15,84 İlk 10 Üretici Firma ,52 Diğer , ,97 23,44 * R Sınfı solunum sistemi ilaçları ,39 Toplam İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,08 (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge a baktığımızda solunum sistemi ilaçları tüketimi bakımından ilk sırada GSK firması görülmektedir. Gerek 2010 gerekse 2011 yıllarında tüm solunum sistemi ilaçları tüketiminin % 25 lik payına sahiptir. Toplam tüketim tutarına göre ilk on firmanın incelendiği Çizelge 4.4., 4.5., 4.6. ve 4.7. ye bakıldığında sadece 2011 yılında 9. sıraya girebildiği görülen bu firma 2011 yılında da solunum sistemi ilaç tüketiminde 1. sıradadır. BI firması da listenin iki yılında da 2. sırada yer almaktadır. Daha önce bahsi geçen çizelgelerde (Bkz. Çizelge 4.4., 4.5., 4.6. ve 4.7) ilk sırada yer alan Eczacıbaşı-Baxter firması ise solunum sistemi ilaçlarında 2010 yılında 4. sıradayken 2011 yılında 3. sıraya yükselmiştir. Bunlarla

89 66 birlikte Astra Zeneca, Osel, Chiesi, Sandoz ve Adeka firmalarının iki yılda sıralamadaki yerlerinin farklılaştığı görülmektedir. Bu durumda firmaların satış stratejilerinin etkili olduğu düşünülebilir. Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI 2012 Sıra 2012 Yılı Tüketimi Tutarı 2012 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı GLAXOSMITHKLINE (GSK) ,68 BOEHRINGER INGELHEIM ,15 ASTRA ZENECA ,49 ECZACIBAŞI BAXTER ,37 ABBOTT ,88 CHIESI ,45 OSEL ,45 HÜSNÜ ARSAN ,14 NOVARTİS ,95 ADEKA ,97 İlk 10 Üretici Firma DİĞER ,47 * R Sınfı solunum sistemi ilaçları Toplam İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge de ise ilk iki sıranın değişmediği görülmektedir. Eczacıbaşı-Baxter yeniden 4. sıraya gerilerken Chiesi, Osel ve Hüsnü Arsan firmalarının sıralaması da değişmiştir yılında şaşırtıcı olan 2010 ve 2011 yıllarında listede yer almayan Novartis firmasının 9. sıradan listeye girmesi olmuştur. Sandoz firmasıysa liste dışı kalmış ve 11. sıraya gerilemiştir. Her iki çizelgeye de bakıldığında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçlarında en fazla paya sahip ilk on firmanın solunum sistemi ilaçları ının 3 yılda da % 93 ünü elinde tuttuğu görülmektedir.

90 67 Çizelge yılında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 10 firma FİRMA ADI 2013 Sıra 2013 Yılı Tüketimi Tutarı 2013 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı GLAXOSMITHKLINE (GSK) ,50 BOEHRINGER INGELHEIM ,25 ASTRA ZENECA ,23 CHIESI ,80 VEM ,61 ABBOTT ,91 OSEL ,41 ECZACIBAŞI BAXTER ,15 HÜSNÜ ARSAN ,88 NOVARTİS ,92 İlk 10 Üretici Firma DİĞER ,33 * R Sınfı solunum sistemi ilaçları Toplam İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2013 yılı R sınıfı ilk on firmaya baktığımızda ise ilk 3 ün değişmediği ancak Vem firmasının liste dışı kaldığı, Adeka firmasının listeye girdiği ve Eczacıbaşı-Baxter firmasının yeniden 4. sıraya yükseldiği görülmektedir Solunum sistemi ilaç harcamaları içerisinde ilk 10 etkin madde incelemesi Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında kullanılan solunum sistemi ilaçları içerisinde, tüketim tutarına göre 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarında en fazla kullanılan etkin maddeler incelenmiştir (Bkz. Çizelge ).

91 68 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 15 etkin madde * ETKİN MADDE 2010 Yılı Tüketimi Tutarı 2010 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2011 Sıra 2011 Yılı Tüketimi Tutarı 2011 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış-Azalış % Oranı Teofilin İpratropyum bromür + Salbutamol Budesonid Flutikazon propiyonat Salbutamol / Salbutamol sülfat Total fosfolipid + Serbest yağ asitleri + Trigliserid + Protein Asetil sistein Flutikazon propiyonat + Salmeterol ksinafoat Sığır akciğer surfaktanı fosfolipid Feniramin maleat Tiotropyum bromür monohidrat İpratropyum bromür anhidr Budesonid + Formoterol fumarat Formoterol fumarat Butamirat sitrat / Levodropropizin (2011) İlk 15 Etkin Madde % Diğer R Grubu Etkin Maddeler ** R Solunum Sistemi İlaçları (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır En çok kullanılan 15 etkin maddenin 4 ana grupta toplandığı görülmektedir. Bu etkin maddelerin çoğunluğu da R03 Obstrüktif solunum yolları hastalıklarında kullanılan ilaçlar ana başlığında yer almaktadır. En yüksek tüketime sahip ikinci dört etkin madde bu gruptadır. İlk sırada R05 grubundan Teofilin yer almaktadır. 6. sırada yer alan total fosfolipid + serbest yağ asitleri + trigliserid + protein kombinasyonu ise R07 Diğer solunum sistemi ilaçları grubuna girmektedir. Asetil sistein, butamirat sitrat ve levodroprozin etkin maddeleri de R05 Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubuna girmektedir. R06 Sistemik antihisteminikler grubundan ise sadece feniramin maleat listede yer almıştır. Geri kalan etkin maddeler de yine R07 grubu altında toplanmaktadır.

92 69 Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında kullanılan solunum sistemi ilaçları en fazla tüketilen on beş etkin maddenin hem 2010 hem 2011 yılında sırayla 46 ve 51 milyon TL tutarları ile pazarın %97 ve % 98 lik payını elinde tuttuğu görülmektedir ve 2011 yılları sıralama bakımından kıyaslandığında ilk 5 sıranın aynı kaldığı ancak devamının oldukça farklılaştığı görülmektedir. İlk 5 etkin maddenin tümü pazar paylarını arttırmıştır. En büyük artış % 58 le Formoterol fumarat + budesonid kimbinasyonudur. Bir diğer büyük artış ise % 55 le Sığır akciğer surfaktanı fosfolipid etkin maddesi olmuştur. En fazla pazar kaybına uğrayan etkin madde ise % 11 lik düşüşle total fosfolipid + serbest yağ asitleri + trigliserid + protein kombinasyonu olmuştur. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 15 etkin madde * ETKİN MADDE 2012 Yılı Tüketimi Tutarı 2012 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2013 Sıra 2011 Yılı Tüketimi Tutarı 2013 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış-Azalış % Oranı Teofilin İpratropyum bromür + Salbutamol Flutikazon propiyonat Budesonid Salbutamol / Salbutamol sülfat Asetil sistein Total fosfolipid + Serbest yağ asitleri + Trigliserid + Protein Sığır akciğer surfaktanı fosfolipid Flutikazon propiyonat + Salmeterol ksinafoat Feniramin maleat Budesonid + Formoterol fumarat Tiotropyum bromür monohidrat İpratropyum bromür anhidr Klorfenoksamin HCl Levodropropizin İlk 15 Etkin Madde % Diğer R Grubu Etkin Maddeler ** R Solunum Sistemi İlaçları

93 70 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları solunum sistemi ilaçları tüketim harcamaları içerisinde ilk 15 etkin madde (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge teki 2012 yılı verilerine bakıldığında çizelgeye yeni eklenen klorfenoksamin HCl nin R06 Sistemik antihistaminikler grubuna dahil olduğu görülmektedir yılında 15. sırada yer butamirat sitrat ise 2012 yılında yerini levodroprozine bırakmıştır. Listede ilk 5 ten 3 ve 4. etkin maddelerin yerinin değiştiği görülmektedir. Bu yıl da ilk 15 etkin maddenin pazarın % 98 ini elinde tuttuğu görülmektedir yılında 3 yıldır birinci sırada yer alan teofilin etkin maddesinin % 48 lik bir azalışla 5. sıraya gerilemiştir. En büyük düşüş % 49 luk payla Flutikazon propiyonat + Salmeterol ksinafoat etkin madde kombinasyonunda olmuştur. Salbutamol ve sığır akciğer sürfaktanı fosfolipit etkin maddeleri % 12 lik paylarla artış gösteren 5 etkin maddeden ikisidir. İlk on beş etkin madde tutarında % 9 luk bir azalma görülürken, Pazar payı % 99 a çıkmıştır ATC Sınıflamasına Göre En Fazla Tüketim Payına Sahip Solunum Sistemi İlaç Gruplarının İncelenmesi Daha önce Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında R sınıfı Solunum Sistemi İlaç Grubu içinde en fazla tüketim payına sahip 1. grubun Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar olduğu görülmüştü (Bkz. Çizelge 4.17.). Bu bölümde Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar ın ATC 4. düzey kimyasal alt sınıfı detayında tüketimleri incelenecektir.

94 Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubunun incelenmesi Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar"ın tüketim harcamaları *ETKİN MADDE 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2010 Yılı Obst. Sol. Yolu Hastalıklarında Kull. İlaçlar İçerisindeki % Payı 2010 Yılı Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2011 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Obst. Sol Yolu Hastalıklarında Kull. İlaçlar İçerisindeki % Payı 2011 Yılı Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı FORMOTEROL FUMARAT / FUMARAT DİHİDRAT SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ,45 0, ,41 0,32 0, ,32 9, ,68 9,04 4,93 SALMETEROL KSİNOFOAT ,00 0, ,01 0,01 185,43 TERBUTALİN SÜLFAT 666 0,00 0, ,00 0,00-52,11 ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri BEKLOMETAZON DİPROPİYONAT + FORMOTEROL FUMARAT DİHİDRAT FORMOTEROL FUMARAT + BUDESONİD FLUTİKAZON PROPİYONAT + SALMETEROL KSİNAFOAT SLABUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ,77 9, ,10 9,37 4, , , , , , , , , ,89 19, ,41 19,67 8,63 BUDESONİD ,16 13, ,54 13,58 13,09 FLUTİKAZON PROPİYONAT ,79 12, ,39 13,46 21,88 SİKLESONİD 0 0,00 0, ,00 0,00 0,00 ** R03BA Glukokortikoidler ,95 25, ,93 27,03 17,30 İPRATROPYUM BROMÜR ANHİDR TİOTROPYUM BROMÜR MONOHİDRAT ,66 1, ,57 1,22 4, ,25 1, ,86 1,44-8,43 ** R03BB Antikolinerjikler ,91 3, ,43 2,66-2,85 EFEDRİN HCL ,10 0, ,08 0,06-6,92 ** R03CA Alfa ve Beta- Adrenoseptör Agonistleri ,10 0, ,08 0,06-6,92

95 72 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar"ın tüketim harcamaları SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ,04 0, ,03 0,03-14,70 TERBUTALİN SÜLFAT ,01 0, ,00 0,00-29,06 TERBUTALİN SÜLFAT + GLİSERİL GAYAKOLAT ** R03CC Selektif Beta-2- Adrenoseptör Agonistleri ,15 0, ,12 0,09-11, ,19 0, ,15 0,12-13,03 TEOFİLİN ,95 18, ,72 18,36 9,62 ** R03DA Ksantinler , , MONTELUKAST SODYUM ,24 0, ,18 0,14-17,29 ZAFİRLUKAST 120 0,00 0, ,00 0,00 63,89 ** R03DC Lökotrien Reseptör Antagonistleri ,24 0, ,18 0,14-17,17 OMALİZUMAB 617 0,00 0,00 0 0,00 0,00-100,00 ** R03DX Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer Sistemik İlaçlar 617 0,00 0,00 0 0,00 0,00-100,00 *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içinceki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar ın 2010 yılında R sınıfı içinde % 77 lik bir paya sahip olduğunu görülmüştü (Bkz: Çizelge 4.17.) yılında bu ilaçlar içinde % 32,95 lik payla en büyük tüketime sahip alt grup Glukokortikoidlerdir. Glukokortikoidleri % 25,89 la Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar ve % 23,95 le Ksantinler takip etmektedir. Ksantinler alt grubuna dahil olan Teofilin (teofilin etilendiamin, teofilin monohidrat ve dihidroksipropilteofilin dahil) en büyük tüketime sahip etkin

96 73 maddedir. R03DX obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer sistemik ilaçlar grubu ise 617 tl ile en düşük paya sahip alt grup olmuştur. R03BA Glukokortikoidlerdir grubunda 3 etkin madde olduğu, en yüksek kullanımın budesonid etkin maddesinde olduğu, flutikazon propiyonat etkin maddesinin de ona yakın bir kullanımının olduğu görülmektedir. İki etkin maddenin R sınıfı içinceki yüzdeleri sırasıyla % 13 ve % 12 dir. İkinci sırada yer alan alt grup olan R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar grubunda 4 etkin madde yer almaktadır ve bunlardan salbutamol + ipratropiyum bromür etkin madde kombinasyonunun R sınıfı içinceki payı % 14 tür. R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri alt grubu içerisinde yer alan salbutamol/ salbutamol sülfat etkin maddesinin R sınıfı içinceki payı % 9,5 ile bu grubun en yüksek kullanıma sahip etkin maddesidir yılında bu grupların R sınıfı içindeki yüzdelerine bakıldığında glukokortikoidler in % 34,9 a yükseldiği diğer iki büyük grubun (Ksantinler ve Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar) hemen hemen aynı kaldığı görülmektedir yılında dikkat çekici bir husus Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar sınıfına dahil olan beklometazon dipropiyonat + formoterol fumarat dihidrat etkin madde kombinasyonunun tüketim tutarında % 99 luk bir artış görülmesidir. Bununla birlikte R03AC Selektif β2 adrenoseptör reseptör agonistleri, R03AK Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar ve R03DA Ksantinler alt grupları hariç tüm grupların pazar payları gerilemiştir. Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer sistemik ilaçlar alt grubu pazar payını sıfırlamıştır.

97 74 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar"ın tüketim harcamaları *ETKİN MADDE 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2012 Yılı Obst. Sol Yolu Hastalıklarında Kull. İlaçlar İçerisindeki % Payı 2012 Yılı Solu-num Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2013 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Obst. Sol Yolu Hastalıklarında Kull. İlaçlar İçerisindeki % Payı 2013 Yılı Solu-num Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı FORMOTEROL FUMARAT / FUMARAT DİHİDRAT SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ,15 0, ,14 0,11-30, ,74 9, ,15 12,33 11,70 SALMETEROL KSİNOFOAT 46 0,00 0, ,00 0, ,46 TERBUTALİN SÜLFAT ,01 0, ,01 0,01 0,00 ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri ,31 12,45 11,11 BEKLOMETAZON DİPROPİYONAT + FORMOTEROL FUMARAT DİHİDRAT FORMOTEROL FUMARAT + BUDESONİD FLUTİKAZON PROPİYONAT + SALMETEROL KSİNAFOAT SLABUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ,03 0, ,07 0,05 101, ,05 1, ,78 2,13-17, ,72 2, ,01 1,54-44, ,56 15, ,41 17,88 2, BUDESONİD ,15 13, ,26 13,95-4,18 FLUTİKAZON PROPİYONAT ,54 14, ,72 15,83-0,95 SİKLESONİD 245 0,00 0, ,00 0,00 110,93 **R03BA Glukokortikoidler İPRATRPYUM BROMÜR ANHİDR TİOTROPYUM BROMÜR MONOHİDRAT ,38 1, ,70 1,30-8, ,41 1, ,69 1,29-11,52 ** R03BB Antikolinerjikler ,38 2,58-10,10 EFEDRİN HCL ,09 0, ,14 0,11 13,75 ** R03CA Alfa ve Beta Adrenoseptör Agonistleri SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ,14 0,11 13, ,02 0, ,05 0,04 46,38 TERBUTALİN SÜLFAT ,00 0, ,01 0,00 14,55 TERBUTALİN SÜLFAT + GLİSERİL GAYAKOLAT ,09 0, ,11 0,09-5,89 ** R03CC Selektif Beta-2- Adrenoseptör Agonistleri

98 75 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar"ın tüketim harcamaları TEOFİLİN ,04 16, ,63 9,65-48,21 ** R03DA Ksantinler MONTELUKAST SODYUM ,13 0, ,11 0,08-39,96 ZAFİRLUKAST 0 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0,00 ** R03DC Lökotrien Reseptör Antagonistleri OMALİZUMAB 0 0,00 0, ,00 0,00 0,00 ** R03DX Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer Sistemik İlaçlar *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar ,00 0,00 0, **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içinceki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılında rakamlar 2011 yıl ile uyumlu olmakla beraber 2011 yılında pazar payını arttıran grupların pazar payları yine artmış ancak artışta azalış gözlenmiştir. R03BB Antikolinerjikler grubunun R sınıfı içindeki % 3 olan pazar payı 2012 yılında % 20 ye yükselmiştir yılında R03BA Glukokortikoidler grubu pazar payında % 2 lik bir azalış gösterse de, grubun solunum sistemi ilaçları içindeki payı % 34 e yükselmiştir. R03BB Antikolinerjikler grubunun R sınıfı içindeki % 20 lik payı % 2,9 a gerilemiştir. R03DA Ksantinler grubunda ise % 48 lik azalış gözlenmektedir. Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar grubunun tüketim tutarı % 12 azalmıştır. Grubun R sınıfı içindeki payı da % 78 den % 76 ya gerilemiştir. Çizelge ve de Çizelge ve e göre tüketim tutarları dört yıldan herhangi birinde 1 milyon tl ve üzeri olan etkin maddeler jeneriklerine göre tüketim tutarı ve miktarı düzeyinde incelenmiştir.

99 76 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları * ETKİN MADDE 2010 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2011 Yılı Tüketim Tutarı Yıllar Arası Tüketi m Miktarı Artış- Azalış % Oranı Salbutamol 100 mcg/doz İnhalasyon tozu Salbutamol sülfat 1 mg/ml Nebules SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri Yıllar Arası Tüketi m Tutarı Artış- Azalış % Oranı Formoterol fumarat 4.5 mcg/doz 120 doz Toz İnh., Budesonid 80 mcg/doz Formoterol fumarat 4.5 mcg/doz Toz İnh., Budesonid 160 mcg/doz Formoterol fumarat 9 mcg/doz 60 doz Toz İnh.,Budesonid 320 mcg/doz Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 200 mcg/doz İnhaler Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 400 mcg/doz İnhaler Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 200 mcg/doz İnhaler Kapsül Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 400 mcg/doz İnhaler Kapsül FORMOTEROL FUMARAT + BUDESONİD Flutikazon propiyonat 100 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz Disk. Flutikazon propiyonat 250 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz Disk. Flutikazon propiyonat 500 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz Disk. FLUTİKAZON PROPİYONAT + SALMETEROL KSİNAFOAT İpratropyum bromür 0.50 mg/2.5 ml Salbutamol 2.5 mg/2.5 ml İnhal. Sol. İpratropyum bromür 20 mcg, Salbutamol 100 mcg 10 ml Aerosol SALBUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar Budesonid 0.25 mg/ml 2 ml Nebülizer Süspansiyon Budesonid 0.5 mg/ml 2 ml Nebülizer Süspansiyon Budesonid 100 mcg/doz 120 doz İnh. Spreyi Budesonid 100 mcg/doz 200 doz Toz İnhalatör Budesonid 200 mcg/doz 100 doz Toz İnhalatör Budesonid 200 mcg/doz İnhaler Kapsül Budesonid 200 mcg/doz 120 doz İnhalasyon Spreyi

100 77 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları Budesonid 400 mcg/doz 100 doz Toz İnhalatör Budesonid 400 mcg/doz İnhaler Kapsül Budesonid 50 mcg/doz 200 doz İnhaler Budesonid 50 mcg/püskürtme 200 doz Nazal İnhalasyon Spreyi Flutikazon propiyonat 0.5 mg/2 ml Nebules BUDESONİD Flutikazon propiyonat 2 mg/2 ml Nebules Flutikazon propiyonat 50 mcg/doz 120 doz İnhaler Flutikazon propiyonat 100 mcg/doz 60 doz Diskus Flutikazon propiyonat 125 mcg/doz 120 doz İnhaler Flutikazon propiyonat 250 mcg/doz 60 doz Diskus FLUTİKAZON PROPİYONAT ** R03BA Glukokortikoidler Dihidroksipropilteofilin 300 mg/3 ml 3 ml Ampul Dihidroksipropilteofilin 400 mg Tablet Teofilin 0.8 mg/ml 500 ml Solüsyon Teofilin 2 mg/ml 100 ml Solüsyon Teofilin 100 mg Mikropellet Kapsül/Tablet Teofilin 200 mg Kapsül/Mikropellet Kapsül/Tablet Teofilin 300 mg Mikropellet Kapsül Teofilin 350 mg Mikropellet Kapsül/Tablet Teofilin etilendiamin 100 mg Film Tablet/Tablet Teofilin etilendiamin 24 mg/ml 10 ml IV Ampul Teofilin etilendiamin 24 mg Film Tablet/Tablet Teofilin monohidrat 200 mg Mikropellet Kapsül TEOFİLİN ** R03DA Ksantinler *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar ,51 **** R Solunum Sistemi İlaçları ,39 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,08 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup

101 78 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içinceki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır R03AC Selektif β2 adrenoseptör reseptör agonistleri alt grubunda Salbutamol/ salbutamol sülfat etkin maddesine bakıldığında her iki yılda da tüketim tutarı bazında artış görülmüştür. Ancak Salbutamol 100 mcg/doz İnhalasyon tozu jeneriğinin miktarında azalış görülürken, tüketim tutarında artış görülmesi fiyatlarda artış olmuş olabileceğini düşündürmektedir. R03AK Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar grubunda yer alan flutikazon propiyonat + salmeterol ksinafoat etkin madde kombinasyonuna bakıldığında 2011 yılında 2010 yılına göre tüketim miktarında % 9 luk bir artış görülürken tüketim tutarında % 5 lik azalış gözlenmiştir. Bu duruma ilaç fiyatlarındaki düşüşün sebep olduğu düşünülmektedir. Salbutamol + ipratropiyum bromür etkin madde kombinasyonunun hem miktarında hem tüketim tutarında artış görülmektedir. Bu etkin maddede en fazla İpratropyum bromür 0.50 mg/2.5 ml, Salbutamol 2.5 mg/2.5 ml İnhalasyon Solüsyonu jenerik grubunun kullanımının olduğu görülmektedir. R03BA Glukokortikoidler grubuna baktığımızda bu grupta yer alan budesonid etkin maddesinin 14 adet jeneriği olduğu görülmektedir yılında tüketim miktarı bazında % 24 lük artış göstermiştir. Budesonid 400 mcg/doz 100 doz Toz İnhalatör 2011 yılında tüketiminin oldukça arttığı görülmektedir. Aynı şekilde Budesonid 100 mcg/doz 120 doz İnhalasyon Spreyi ve Budesonid 200 mcg/doz 120 doz İnhalasyon Spreyi tüketim miktarlarının da giderek azaldığı görülmektedir. Bu durum inhalasyon spreylerinin klinikte kullanımlarının giderek ortadan kalktığını düşündürmektedir.

102 79 Yine aynı gruba mensup flutikazon propiyonat etkin maddesi 2011 yılında tüketim miktarında % 38 lik artış göstermiştir. Piyasada 8 jeneriğe sahip etkin maddenin en fazla kullanımının Flutikazon propiyonat 2 mg/2 ml Nebules jeneriğinde olduğu görülmektedir. R03DA Ksantinler grubundan teofilin etkin maddesinin tüketim tutar ve miktarlarına bakıldığında her iki grupta da en yüksek paya sahip jeneriğin teofilin 2 mg/ml solüsyon olduğu görülmektedir. Piyasada 14 jeneriği bulunan etkin maddenin tüketim miktarında değişiklik olmazken tüketim tutarında % 10 luk artış olması ilaç kullanımı yüksek jeneriklerde fiyat artışı gerçekleştiğinin gösterebilir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları * ETKİN MADDE 2012 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2013 Yılı Tüketim Tutarı Yıllar arası Tüketim Miktarı Artış- Azalış % Oranı Yıllar arası Tüketim Tutarı Artış- Azalış % Oranı Salbutamol 100 mcg/doz İnhalasyon tozu Salbutamol sülfat 1 mg/ml Nebules SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri Budesonid 80 mcg/doz, Formoterol fumarat 4.5 mcg/doz 120 d. Toz İnhal Budesonid 160 mcg/doz, Formoterol fumarat 4.5 mcg/doz 120 d. Toz İnhal Budesonid 160 mcg/doz, Formoterol fumarat 4.5 mcg/doz 60 d. Toz İnhal Budesonid 320 mcg/doz, Formoterol fumarat 9 mcg/doz 60 d. Toz İnhalatör Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 200 mcg/doz İnhaler Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 400 mcg/doz İnhaler Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 200 mcg/doz İnhaler Kapsül Formoterol fumarat 12 mcg/doz, Budesonid 400 mcg/doz İnhaler Kapsül

103 80 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları FORMOTEROL FUMARAT + BUDESONİD Flutikazon propiyonat 100 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz Diskus Flutikazon propiyonat 250 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz 60 D. Flutikazon propiyonat 250 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz 120 D. Flutikazon propiyonat 500 mcg/doz, Salmeterol ksinafoat 50 mcg/doz Diskus FLUTİKAZON PROPİYONAT + SALMETEROL KSİNAFOAT İpratropyum bromür 0.50 mg/2.5 ml, Salbutamol 2.5 mg/2.5 ml İnhal. Sol. İpratropyum bromür 20 mcg, Salbutamol 100 mcg 10 ml Aerosol SALBUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar Budesonid 0.25 mg/ml 2 ml Nebülizer Süspansiyon Budesonid 0.5 mg/ml 2 ml Nebülizer Süspansiyon Budesonid 100 mcg/doz 200 doz Toz İnhalatör Budesonid 200 mcg/doz 100 doz Toz İnhalatör Budesonid 200 mcg/doz 120 doz İnhalasyon Spreyi Budesonid 200 mcg/doz 200 doz Toz İnhalatör Budesonid 200 mcg/doz İnhaler Kapsül Budesonid 400 mcg/doz 100 doz Toz İnhalatör Budesonid 400 mcg/doz İnhaler Kapsül Budesonid 50 mcg/doz 200 doz İnhaler Budesonid 50 mcg/püskürtme 200 d. Nazal İnhalasyon Spreyi/İnhaler Kapsül Flutikazon propiyonat 0.5 mg/2 ml Nebules Flutikazon propiyonat 100 mcg/doz 60 doz Diskus Flutikazon propiyonat 125 mcg/doz 120 doz İnhaler Flutikazon propiyonat 125 mcg/doz 60 doz İnhaler Flutikazon propiyonat 2 mg/2 ml Nebules Flutikazon propiyonat 250 mcg/doz 60 doz Diskus Flutikazon propiyonat 50 mcg/doz 120 doz İnhaler Flutikazon propiyonat 50 mcg/doz 60 doz İnhaler BUDESONİD

104 81 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları FLUTİKAZON PROPİYONAT ** R03BA Glukokortikoidler Dihidroksipropilteofilin 300 mg/3 ml 3 ml Ampul Dihidroksipropilteofilin 400 mg Supozituvar Dihidroksipropilteofilin 400 mg Tablet Teofilin 0.8 mg/ml 500 ml Solüsyon Teofilin 100 mg Mikropellet Kapsül/Tablet Teofilin 2 mg/ml 100 ml Solüsyon Teofilin 200 mg Kapsül/Mikropellet Kapsül/Tablet Teofilin 300 mg Film Tablet/Tablet Teofilin 350 mg Mikropellet Kapsül/Tablet Teofilin etilendiamin 100 mg Film Tablet/Tablet Teofilin etilendiamin 24 mg/ml 10 ml IV Ampul Teofilin etilendiamin 24 mg/ml Film Tablet/Tablet Teofilin monohidrat 200 mg Mikropellet Kapsül *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar TEOFİLİN ** R03DA Ksantinler ,56 **** R Solunum Sistemi İlaçları ,24 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,83 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içinceki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır R03AC Selektif β2 adrenoseptör reseptör agonistleri alt grubunda Salbutamol/ salbutamol sülfat etkin maddesine bakıldığında her iki yılda da tüketim tutarı bazında artış görülmüştür. Ancak Salbutamol 100 mcg/doz İnhalasyon tozu jeneriğinin miktarında azalış görülürken, tüketim tutarında artış görülmektedir.

105 82 R03AK Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar grubunda yer alan salbutamol + ipratropiyum bromür etkin madde kombinasyonunun hem tüketim miktarı hem tüketim tutarında artış gözlenmiştir. Bu artış İpratropyum bromür 0.50 mg/2.5 ml, Salbutamol 2.5 mg/2.5 ml İnhalasyon Solüsyonu Jeneriğinde gerçekleşmiştir. R03BA Glukokortikoidler grubuna baktığımızda bu grupta yer alan hem budesonid hem de flutikazon propiyonat etkin maddelerinin tüketim miktarları artarken tüketim tutarları azalmıştır. Bu budesonid etkin maddesindeki artış Budesonid 0.5 mg/ml 2 ml Nebülizer Süspansiyon jeneriğinin kullanımındaki artışa bağlı olarak gerçekleşmiştir. Flutikazon propiyonat etkin maddesinin en çok kullanılan jeneriği Flutikazon propiyonat 2 mg/2 ml Nebules olmakla birlikte 2013 yılında bu jeneriğin hem miktarı hem tutarı azalmıştır. Ksantinler grubunda yer alan teofilin etkin maddesi ise tüketim miktarında % 1 lik azalış gösterirken tüketim tutarında % 57 lik azalış göstermiştir. Teofilin etilendiamin 24 mg/ml Film Tablet/Tablet kullanımı 2013 yılında sıfırlanmıştır. En çok kullanılan jenerik ise Teofilin 2 mg/ml 100 ml Solüsyon olmuştur. Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubunda en fazla tüketilen etkin maddeler firmalar ve ürün ismi bazında detaylandırılarak piyasa değerlendirmesi yapılmıştır. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları FİRMA ADI 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Tutarı Ticari İlacının Adı İthal/İmal Bilgisi BİLİM VENT-O-SAL İMAL GLAXOSMITHKLINE (GSK) VENTOLIN İTHAL MEDSAN 43 0 SALBULIN İTHAL SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri ABDİ İBRAHİM COMBIPACK EASYHALER İTHAL ASTRA ZENECA SYMBICORT İTHAL BİLİM VENTOFOR İTHAL NOVARTİS FORADİL COMBİ İTHAL FORMOTEROL FUMARAT + BUDESONİD GLAXOSMITHKLINE (GSK) SERETİDE İTHAL

106 83 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları FLUTİKAZON PROPİYONAT + SALMETEROL KSİNAFOAT BEOHRINGER INGELHEIM COMBIVENT İTHAL SALBUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ABDİ İBRAHİM GIONA İTHAL ASTRA ZENECA PULMICORT İTHAL RHINOCORT İTHAL BİLİM INFLACORT İTHAL CHIESI BUDAİR İTHAL NOVARTIS MIFLONIDE İTHAL BUDESONİD GLAXOSMITHKLINE (GSK) FLIXOTIDE İTHAL FLUTİKAZON PROPİYONAT ** R03BA Glukokortikoidler DEVA DIFILIN İMAL ADEKA BRONKOLİN İMAL ECZACIBAŞI-BAXTER TEOBAG İMAL NOBEL TEOKAP İMAL NOVARTIS TALOTREN İMAL AMINOCARDOL İMAL OSEL TEOSEL İMAL FİLİNSEL İMAL VEM BUTOFILIN İTHAL GALEPHARMA XANTHIUM İTHAL BIOFARMA CARENA İMAL *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar TEOFİLİN ** R03DA Ksantinler **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir. (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Çizelge 4.28.(devam) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır. MKYS Sistemi içinceki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır. R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistler grubundan salbutamol/ salbutamol sülfat etkin maddesine ait pazarın neredeyse tamamını Ventolin ticari isimli müstahzarıyla GSK firması elinde tutmaktadır.

107 84 R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar grubundan formoterol fumarat + budesonid etkin madde kombinasyonunda piyasada 4 firma vardır ve en büyük paya Symbicort isimli ticari müstahzarı ile Astra Zeneca firması sahiptir. Aynı gruptan sırayla Flutikazon propiyonat + salmeterol ksinofoat ve salbutamol + ipratropiyum bromür etkin madde kombinasyonlarında pazarın tamamına GSK ve Boehringer Ingelheim firmaları sahiptir. R03BA Glukokortikoidler grubunda budesonid etkin maddesini içeren 6 müstahzar ve 5 firma mevcuttur. Astra Zeneca firması Pulmicort ve Rhinocort isimli ticari müstahzarlarla en büyük paya sahiptir. Yine GSK firması Flixotide isimli müstahzarıyla flutikazon propiyonat etkin maddesine ait tüm pazarı elinde tutmaktadır. R03DA Ksantinler grubundan teofilin etkin maddesini içeren 11 müstahzar ve bu müstahzarlara sahip 9 firma vardır. En büyük pazar payına Teobag isimli müstahzarı ile Eczacıbaşı-Baxter firması sahip olup, bunu Teosel ve Filinsel isimli müstahzarlarla Osel firması takip etmektedir Teofilin/Teofilin monohidrat/dihidroksipropilteofilin/ teofilin etilendiamin etkin maddeleri Şekil 4.7. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları firmalara göre teofilin etkin maddesi yılı tüketim tutarları

108 85 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları FİRMA ADI 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Tutarı Ticari İlacının Adı İthal/İmal Bilgisi BİLİM VENT-O-SAL İMAL GLAXOSMITHKLINE (GSK) VENTOLIN İTHAL MEDSAN 43 0 SALBULIN İTHAL SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri ABDİ İBRAHİM COMBIPACK EASYHALER İTHAL ASTRA ZENECA SYMBICORT İTHAL BİLİM VENTOFOR İTHAL NOVARTİS FORADİL COMBİ İTHAL FORMOTEROL FUMARAT + BUDESONİD GLAXOSMITHKLINE (GSK) SERETİDE İTHAL SANOVEL CYPLOS İTHAL BİOVESTA 0 68 PAVTİDE İTHAL FLUTİKAZON PROPİYONAT + SALMETEROL KSİNAFOAT BEOHRINGER INGELHEIM COMBİVENT İTHAL VEM İPRASAL İMAL MED-İLAÇ İPRAVENTOL İTHAL SALBUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ABDİ İBRAHİM GIONA İTHAL ASTRA ZENECA PULMICORT İTHAL RHINOCORT İTHAL BİLİM INFLACORT İTHAL CHIESI BUDAİR İTHAL NOVARTIS MIFLONIDE İTHAL BUDESONİD GLAXOSMITHKLINE (GSK) FLIXOTIDE İTHAL FLUTİKAZON PROPİYONAT ** R03BA Glukokortikoidler DEVA DIFILIN İMAL AVİCENNA FARMA TECAR İMAL ADEKA BRONKOLİN İMAL ECZACIBAŞI-BAXTER TEOBAG İMAL NOBEL TEOKAP İMAL NOVARTIS TALOTREN İMAL AMINOCARDOL İMAL OSEL TEOSEL İMAL FİLİNSEL İMAL VEM BUTOFILIN İTHAL GALEPHARMA XANTHIUM İTHAL BIOFARMA CARENA İMAL POLİFARMA POLTEOFİLİN İMAL TEOFİLİN ** R03DA Ksantinler *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler

109 86 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içinceki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge 28 den farklı olarak R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar grubundan formoterol fumarat + budesonid etkin madde kombinasyonunda en büyük pazar payı Astra Zeneca dan, Foradil Combi isimli müstahzar ile GSK firmasına geçmiştir. Aynı gruptan Flutikazon propiyonat + salmeterol ksinofoat etkin madde kombinasyonunu elinde tutan GSK firmasına Cyplos ve Pavtide isimli müstahzarlarla Sanovel ve Biovesta firmaları rakip olmuştur. Salbutamol + ipratropiyum bromür etkin madde kombinasyonunu içeren İprasal ve İpraventol isimli müstahzarlar pazara girmiş ve Boehringer Ingelheim firması pazar üstünlüğünü kaybetmiştir.

110 Salbutamol + İpratropyum Bromür etkin madde kombinasyonu BEOHRINGER INGELHEIM VEM MED-İLAÇ Şekil 4.8. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları firmalara göre salbutamol + ipratropyum bromür etkin maddesi yılı tüketim tutarları Teofilin etkin maddesini içeren firma sayısı 9 dan 11 e çıkmış Polifarma ve Avicenna Farma firmaları pazara dahil olmuştur. Yine 2013 yılında flutikazon propiyonat etkin maddesini içeren Brethal isimli Actavis firmasına ait jenerik müstahzarın pazara girmesiyle, bu pazarda tek müstahzarı olan GSK firması pazar kaybına uğramıştır. Teofilin etkin maddesine baktığımızda Teobag ve Teosel isimli müstahzarların pazar paylarının neredeyse aynı miktarda olduğu görülmektedir. Teobag müstahzarına sahip EB firması ciddi bir pazar kaybına uğramıştır. Bununla birlikte Vem ve Avicenna firmalarının da teofilin piyasasına girdiği görülmektedir. Nobel, Polifarma ve Avicenna firmaları hariç tüm firmalar pazar kaybı yaşamıştır.

111 Teofilin /Teofilin monohidrat / dihidroksipropilteofilin / teofilin etilendiamin Şekil 4.9. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları firmalara göre teofilin etkin maddesi yılı tüketim tutarları Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları * İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı TR1 İstanbul ,75 TR2 Batı Marmara ,78 TR3 Ege ,91 TR4 Doğu Marmara ,26 TR5 Batı Anadolu ,96 TR6 Akdeniz ,82 TR7 Orta Anadolu ,72 TR8 Batı Karadeniz ,39 TR9 Doğu Karadeniz ,09 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,07 TRB Ortadoğu Anadolu ,49 TRC Güneydoğu Anadolu ,65 ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri ,76

112 89 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları TR1 İstanbul ,05 TR2 Batı Marmara ,40 TR3 Ege ,44 TR4 Doğu Marmara ,88 TR5 Batı Anadolu ,66 TR6 Akdeniz ,17 TR7 Orta Anadolu ,42 TR8 Batı Karadeniz ,04 TR9 Doğu Karadeniz ,64 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,17 TRB Ortadoğu Anadolu ,89 TRC Güneydoğu Anadolu ,83 ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ,95 TR1 İstanbul ,40 TR2 Batı Marmara ,10 TR3 Ege ,83 TR4 Doğu Marmara ,75 TR5 Batı Anadolu ,43 TR6 Akdeniz ,22 TR7 Orta Anadolu ,51 TR8 Batı Karadeniz ,31 TR9 Doğu Karadeniz ,34 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,16 TRB Ortadoğu Anadolu ,65 TRC Güneydoğu Anadolu ,55 ** R03BA Glukokortikoidler ,67 TR1 İstanbul ,12 TR2 Batı Marmara ,04 TR3 Ege ,62 TR4 Doğu Marmara ,53 TR5 Batı Anadolu ,94 TR6 Akdeniz ,78 TR7 Orta Anadolu ,48 TR8 Batı Karadeniz ,16 TR9 Doğu Karadeniz ,48 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,25 TRB Ortadoğu Anadolu ,11 TRC Güneydoğu Anadolu ,29 *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar ** R03DA Ksantinler , **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler

113 90 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları (*) İBBS; Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı istatistik bölge sınıflandırması içinde Türkiye için kullanılan sınıflandırmadır (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), İBBS çizelgeleri son alınan verilerle yapıldığı için, bu çizelgelerdeki 4. düzey gruplara ait tutarlar daha önceki çizelge verileriyle aynı değildir. Detaylı açıklama için Bkz. Araştırmanın kısıtlılıkları Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar İdari bölge birimi sınıflaması kapsamında 12 bölgeye ayrılarak incelenmiştir yılında R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri grubunda en yüksek tüketim TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleşmiş olup bunu TR6 Akdeniz bölgesi takip etmiştir yılında ise TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde % 8 lik bir azalma meydana gelmiş, böylelikle iki bölgenin sıralaması değişmiş ve en yüksek tüketim tutarının gerçekleştiği bölge TR6 Akdeniz bölgesi olmuştur yılında R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar grubunun en fazla tüketildiği bölge TR3 Ege bölgesi olmuş bu bölgeyi sırayla TR5 Batı Anadolu ve TR1 İstanbul bölgeleri izlemiştir. R03BA Glukokortikoidler grubu da en fazla TR3 Ege bölgesinde tüketilmiş ve bu grubun tüketim tutarları 2011 tüm bölgelerde artış göstermiştir. R03DA Ksantinler grubunun da yine en fazla TR3 Ege bölgesinde tüketilmiş ve 2011 yılında 2010 yılına göre % 18,6 lik bir artış görülmüştür.

114 Tüketim Tutarları TR3 EGE BÖLGESİ ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ** R03BA Glukokortikoidler ** R03DA Ksantinler Şekil TR3 Ege Bölgesi nde Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubundaki 4 ilaç grubunun yıllara göre tüketim tutarı değişimi Çizelgenin geneline bakıldığında da TR3 Ege, TR4 Doğu Marmara, TR5 Batı Anadolu, TR6 Akdeniz ve TR8 Batı Karadeniz bölgelerinde 2011 yılında 4 ilaç grubunun da tüketim tutarı artmıştır. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları * İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı TR1 İstanbul ,07 TR2 Batı Marmara ,67 TR3 Ege ,92 TR4 Doğu Marmara ,40 TR5 Batı Anadolu ,17 TR6 Akdeniz ,33 TR7 Orta Anadolu ,53 TR8 Batı Karadeniz ,73 TR9 Doğu Karadeniz ,20 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,91 TRB Ortadoğu Anadolu ,97 TRC Güneydoğu Anadolu ,44 ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri ,70

115 92 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları TR1 İstanbul ,43 TR2 Batı Marmara ,06 TR3 Ege ,61 TR4 Doğu Marmara ,94 TR5 Batı Anadolu ,67 TR6 Akdeniz ,02 TR7 Orta Anadolu ,54 TR8 Batı Karadeniz ,97 TR9 Doğu Karadeniz ,08 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,53 TRB Ortadoğu Anadolu ,32 TRC Güneydoğu Anadolu ,59 ** R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar ,07 TR1 İstanbul ,88 TR2 Batı Marmara ,32 TR3 Ege ,51 TR4 Doğu Marmara ,44 TR5 Batı Anadolu ,01 TR6 Akdeniz ,32 TR7 Orta Anadolu ,47 TR8 Batı Karadeniz ,46 TR9 Doğu Karadeniz ,44 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,00 TRB Ortadoğu Anadolu ,85 TRC Güneydoğu Anadolu ,54 ** R03BA Glukokortikoidler ,26 TR1 İstanbul ,67 TR2 Batı Marmara ,84 TR3 Ege ,85 TR4 Doğu Marmara ,79 TR5 Batı Anadolu ,85 TR6 Akdeniz ,00 TR7 Orta Anadolu ,56 TR8 Batı Karadeniz ,95 TR9 Doğu Karadeniz ,26 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,14 TRB Ortadoğu Anadolu ,96 TRC Güneydoğu Anadolu ,43 *** Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar ** R03DA Ksantinler , **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler

116 93 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS ye göre Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların tüketim harcamaları (*) İBBS; Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı istatistik bölge sınıflandırması içinde Türkiye için kullanılan sınıflandırmadır (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), İBBS çizelgeleri son alınan verilerle yapıldığı için, bu çizelgelerdeki 4. düzey gruplara ait tutarlar daha önceki çizelge verileriyle aynı değildir. Detaylı açıklama için Bkz. Araştırmanın kısıtlılıkları Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 ve 2013 yılı verilerinin değerlendirildiği Çizelge de R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri grubunda en yüksek tüketim TR6 Akdeniz bölgesinde olup, 2. sırada TRC Güneydoğu Anadolu bölgesi yer almış, 2013 yılında ise ilk sıraya TRC Güneydoğu Anadolu bölgesi yerleşmiştir. TRC Güneydoğu Anadolu bölgesi tüketim tutarında % 14,4 lük bir artış görülmektedir. Diğer üç ilaç grubunda en yüksek tüketim yine TR3 Ege bölgesinde gerçekleşmiştir. R03DA Ksantinler grubunun ise tüm bölgelerde kullanımı düşmüştür. DDD metodu ile Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların hastaneler arası kullanım hızı karşılaştırmaları Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge ve 4.29 da Ventolin ticari isimli müstahzarın 1 milyon tl üzerinde tüketimi olduğu görülmektedir. Tüm Ventolin müstahzarlarının yıllara göre tüketiminin incelendiği Çizelge aşağıda görülmektedir:

117 94 Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03AC grubundaki Ventolin ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı* 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) VENTOLIN INHALER 100 MCG 200 DOZ VENTOLIN NEBULES 2,5ML 20 DOZ SALBUTAMOL / SALBUTAMOL SÜLFAT ** R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir Çizelge ile tüm Ventolin ticari isimli müstahzarlar içinde 1 milyon TL yi aşan tüketim tutarına sahip müstahzarın Ventolin Nebules 2,5 ml 20 Doz olduğu tespit edilmiştir. DDD metoduna göre hesaplamalar R03AC grubundan salbutamol sülfat etkin maddesini içeren bu müstahzar için yapılacaktır. Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz için yukarıdaki hastane belirleme yöntemi ile belirlenen 8 hastane vardır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır.

118 95 Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Bursa Dörtçelik Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Adana Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Bursa Şevket Yılmaz Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Van Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Adıyaman Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi** 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** Adıyaman Devlet Hastanesi nin adı 2012 yılında Adıyaman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak değiştiği için bu hastane 2010 ve 2011 çizelgelerinde eski adıyla yer almıştır Çizelgelerin 3. sütunlarında yer alan yatılan gün sayısı sıradaki 5 çizelgede DDD/ (yatak gün) 100 eşitliğinde kullanılmış ve hastanelerin yıllara göre Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz kullanım hızları tespit edilmiştir.

119 96 DDD/ (yatak gün) 100 eşitliğinin uygulanışı Çizelgelerin 2. sütununa hastanelerin incelenen yıl içindeki ilaç tüketim miktarı (kutu adedi olarak) 3. sütuna da bir kutudaki etkin madde miktarı yazılmıştır. Her bir Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz un 2,5 ml sinde 2,5 mg salbutamol etkin maddesi vardır. Bir kutuda 20 adet nebul olduğu için de her bir kutu 20 2,5 = 50 mg salbutamol içermektedir. Çizelgelerin 4. sütunlarına 2. sütunda yer alan hastanelere ait bir yıllık kutu tüketim adedi ile bir ambalajdaki etkin maddenin (3. sütun-50 mg) çarpımı ile elde edilen bir hastanede bir yılda tüketilen salbutamol miktarının mg olarak hesaplanan değerleri yerleştirilmiştir. 5. sütuna DSÖ tarafından budesonid için belirlenen DDD değeri yazılmıştır. Bu değer 10 gram dır. 4. sütunda yer alan tüketim miktarları DDD değerine bölünerek tüm hastaneler için salbutamol etkin maddesinin kullanım hacmi hesaplanmıştır (sütun 6). Kullanım hacmi inceleme yapılan hastanelerin incelendiği yıldaki yatılan gün sayısına ( gün sayıları sütun 7 de yer almaktadır.) bölünüp 100 ile çarpılarak elde edilen değer de son sütuna yerleştirilir. Bu değer Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz için hastanelerdeki kullanım hızlarıdır. Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir.

120 97 Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu BURSA DÖRTÇELİK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 2010 yılı "Ventolin Nebules" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzarda ki etkin madde miktarı (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılı hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , ,67 TR4 Doğu Marmara GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu ADANA KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ADIYAMAN DEVLET TR6 Akdeniz TRC Güneydoğu Anadolu BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR4 Doğu Marmara VAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , , , ,00 TRB Ortadoğu Anadolu VENTOLİN NEBULES 2.5 MG/ 2.5 ML (20 DOZ) Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük salbutamol dozu (tanımlanmış günlük salbutamol dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Bu hesaplamalara göre Çizelge te görülmektedir ki Ventolin 2,5 mg Nebules ilacının en fazla kullanıldığı hastaneler TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde ve çocuk-kadın doğum hastalıkları hastanelerinde yoğunlaşmaktadır.

121 98 En fazla kullanıldığı hastane Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi dir ve bu hastane 4 yılda da ilk sıradaki yerini korumuştur. Bununla birlikte ilk 3 yılda ikinci sırada Bursa Dörtçelik Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi yer almış ancak bu hastane 2013 yılında 3. sıraya gerilemiş ve yerini Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi ne bırakmıştır. İlk iki yılda tüketim miktarının 0 olduğu Adıyaman Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi nin tüketim miktarının giderek arttığı ve tüketim miktarı bakımından ilk 5 e girdiği görülmektedir. Ancak ilaç kullanım hızı bakımından son çizelgede görüldüğü üzere yine alt sıralarda yer almaktadır. Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu BURSA DÖRTÇELİK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu ADANA KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ADIYAMAN DEVLET TR6 Akdeniz TRC Güneydoğu Anadolu BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR4 Doğu Marmara VAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2011 yılı "Ventolin Nebules" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılı hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , , , , ,44 TRB Ortadoğu Anadolu VENTOLİN NEBULES 2.5 MG/ 2.5 ML (20 DOZ)

122 99

123 100 Çizelge (devam) Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük salbutamol dozu (tanımlanmış günlük salbutamol dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2010 yılında tüketim tutarı 0 olan Van Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2011 yılından itibaren giderek artan ilaç kullanım hızı göstermiştir. Aynı şekilde Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi de yıllara göre farklı kullanım hızları göstermiştir. Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu BURSA DÖRTÇELİK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu ADANA KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR6 Akdeniz ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRC Güneydoğu Anadolu BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR4 Doğu Marmara VAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2012 yılı "Ventolin Nebules" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılı hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , , , , ,28 TRB Ortadoğu Anadolu VENTOLİN NEBULES 2.5 MG/ 2.5 ML (20 DOZ)

124 101 Çizelge (devam) Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük salbutamol dozu (tanımlanmış günlük salbutamol dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu BURSA DÖRTÇELİK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu ADANA KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR6 Akdeniz VAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRB Ortadoğu Anadolu ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRC Güneydoğu Anadolu BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2013 yılı "Ventolin Nebules" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılı hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , , , , ,15 TR4 Doğu Marmara VENTOLİN NEBULES 2.5 MG/ 2.5 ML (20 DOZ) Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük salbutamol dozu (tanımlanmış günlük salbutamol dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir

125 102 Çizelge de Çizelge 4.34., 4.35., ve ye göre hesaplanan kullanım hızları tek çizelge halinde ve 4 yılın ortalamasına göre sıralı halde görülmektedir: Çizelge Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu BURSA DÖRTÇELİK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 2.538, , , , ,79 ± 284, , , , , ,13 ± 64,07 TR4 Doğu Marmara GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI 1.210,12 994, , , ,77 ± 123,92 TRC Güneydoğu Anadolu DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI 925, , ,53 930,09 981,69 ± 65,81 TRC Güneydoğu Anadolu ADANA KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 790,50 628,32 726,51 687,77 708,27 ± 68,08 TR6 Akdeniz ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 199,22 489,89 349,26 579,58 404,48 ± 166,46 TRC Güneydoğu Anadolu BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR4 Doğu Marmara VAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,00 300,25 347,16 274,15 230,39 ± 156,53 0,00 33,44 244,28 611,04 222,18 ± 280,88 TRB Ortadoğu Anadolu VENTOLİN NEBULES 2.5 MG/ 2.5 ML (20 DOZ) Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır Buna göre en fazla kullanım hızı 4 yılda da ilk sırada yer alan Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi nde gerçekleşmiştir. Çizelgeye göre bu hastanenin 2. sırada yer alan hastaneye göre neredeyse 2 katı kullanım hızı göstermesinin sebebi araştırılmalıdır. İkinci sırada Bursa Dörtçelik Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi üçüncü sırada Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi

126 103 yer almıştır. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Van Eğitim Araştırma Hastanesi giderek artan kullanım hızı eğilimi göstermektedir. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz un belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi ile diğer tüm hastaneler arasındaki karşılaştırmada anlamlı farklılık bulunmuştur (P<0.05). Arasında anlamlı fark olan hastaneler aşağıdaki çizelgede ikili olarak listelenmiştir: Çizelge Ventolin kullanım hızı bakımından arasında anlamlı fark olan hastaneler Bursa Dörtçelik Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Bursa Dörtçelik Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Bursa Dörtçelik Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Bursa Dörtçelik Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Adana Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Adana Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Adana Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Adana Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Adıyaman Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bursa Şevket Yılmaz Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Van Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Adıyaman Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bursa Şevket Yılmaz Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Van Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Adıyaman Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bursa Şevket Yılmaz Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Van Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Adıyaman Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bursa Şevket Yılmaz Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Van Eğitim Ve Araştırma Hastanesi

127 Kullanım Hacmi/(yatak-gün)*100 değeri , , , , ,00 500,00 Ventolin Nebules'un yıllara göre değişen kullanım hızları ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI BURSA DÖRTÇELİK KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI ADANA KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0, VAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA Şekil Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge 4.26 ve 4.27 de R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubunda 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarına sahip iki kombine müstahzar görülmektedir. Bunlardan ilki Flutikazon propiyonat 500 mcg/doz, salmeterol ksinofoat 50 mcg/doz Diskus etkin madde kombinasyonunu içeren müstahzarlardır. Bu kombinasyonu içeren 2013 yılı hariç sadece bir müstahzar vardır o da Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus 2013 yılında bu müstahzarın Cyplos Sanohaler Inhaler ve Pavtide Diskus isimli jenerikleri piyasaya çıkmış olsa da, kullanım miktar ve tutarları oldukça düşüktür (Bkz. Çizelge 4.29). Aşağıdaki çizelgede Seretide isimli müstahzarın yıllara göre kullanımı görülmektedir:

128 105 Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03AK grubundaki Seretide ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) SERETIDE 100 MCG 60 DOZ DISKUS SERETIDE 250 MCG 60 DOZ DISKUS SERETIDE 500 MCG 60 DOZ DISKUS SERETIDE İNHALER 250 MCG 120 DOZ FLUTİKAZON PROPİYONAT+ SALMETEROL KSİNOFOAT * R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup. Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir. Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus un tüketim tutarı 2013 yılında 1 milyon tl nin altına düşmüş olsa da ilk 3 yılda yüksek olduğu için incelenecektir. Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.).

129 106 Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Diskus isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Konya Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Ordu Devlet Hastanesi Eskişehir Devlet Hastanesi Samsun Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi Trabzon Ahi Evren Göğüs Kalp Ve Damar Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Sinop Boyabat 75.Yıl Devlet Hastanesi Erzurum Horasan Devlet Hastanesi Isparta Devlet Hastanesi Tokat Devlet Hastanesi Bursa Çekirge Devlet Hastanesi Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

130 107 Çizelge (devam) Seretide 500 mcg 60 Doz Diskus isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır. Bu metoda göre müstahzarın tüketim hızı 12 hastane üzerinden karşılaştırılacaktır. Hastanelerden 6 tanesinin Karadeniz Bölgesi nden olduğu görülmektedir. Bölgesel anlamda bu yoğunlaşma dikkat çekicidir. Sıradaki 5 çizelgedeki veriler DDD/ (yatak gün) 100 eşitliğine göre yapılan hesaplamaları içermektedir. Seretide 500 mcg 60 Diskus 60 doz içermektedir. Çizelgelerin 3. sütunlarına bu doz yazılmıştır. Hastanelerin ilaç tüketim miktarları ile bir cihazdaki doz sayısı çarpılarak hastanelerin o yıldaki doz tüketimi bulunmuştur ( Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz müstahzarı incelenirken tüketilen etkin madde miktarı bulunmuştu, çünkü müstahzar kombine müstahzar değildi ve DSÖ nün verdiği DDD değeri g cinsindendi. Seretide 500 mcg 60 Diskus için verilen DDD değeri doz sayısı cinsinden.). Kombine müstahzarlar iki veya daha fazla etkin madde içerdikleri için günlük doz bu etkin maddeleri tek başına içeren müstahzarların günlük kullanım dozlarından daha düşük olmalıdır. Örneğin X etkin maddesinden 20 mg içeren A tableti ile Y etkin maddesinden 25 mg içeren B tabletinin günlük DDD değeri den 2 DDD olarak hesaplanır. Bir C ilacı 20 mg X etkin maddesinden, 12,5 mg Y etkin maddesinden içeriyorsa bu ilacın DDD değeri 1,5 DDD olarak değil 1 tablet=1 DDD olarak hesaplanır [123]. DSÖ nün kombine preparatlar için ayrı bir DDD listesi vardır [456]. Bu listeye göre Seretide 500 mcg 60 Diskus un DDD değeri 2 birim doz inhalasyon tozudur (5. sütun). Buna göre hesaplanan doz tüketimleri DSÖ nün verdiği 2 sayısına bölünerek ilaç kullanım hacmi hesaplanmıştır (6. sütun). Bu değer Çizelge ile

131 108 hesaplanan yatılan gün sayısı na bölünüp, 100 ile çarpılarak hastane kullanım hızları hesaplanmıştır. Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir. Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı SİNOP BOYABAT 75.YIL DEVLET TR8 Batı Karadeniz ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2010 yılı "Seretide Diskus 500 mcg" tuketim miktarı (adet) Bir müstahzardaki doz (adet) 2010 yılında tüketilen doz (adet) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (doz adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , ,65 TR9 Doğu Karadeniz ORDU DEVLET ,20 TR9 Doğu Karadeniz ESKİŞEHİR DEVLET ,81 TR4 Doğu Marmara TOKAT DEVLET ,02 TR8 Batı Karadeniz BURSA ÇEKİRGE DEVLET ,96 TR4 Doğu Marmara ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ERZURUM HORASAN DEVLET , ,00 TRA Kuzeydoğu Anadolu ISPARTA DEVLET ,00 TR6 Akdeniz

132 109 SERETIDE 500 MCG 60 DOZ DISKUS Çizelge (devam) Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır. Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. * DSÖ tarafından belirlenen günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu). ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir. *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir. Çizelgelerden görüleceği üzere 4 yılda en fazla tüketime sahip hastane listesinde 12 hastane vardır. Bu çizelgelerde 20 (4 yıl*5 hastane=20) hastane olmamasının sebebi bazı hastanelerin birden çok yılda ilk 5 te yer almasıdır. 12 hastanenin 6 sı Karadeniz Bölgesi ndedir. Çizelgelerin sıralaması yıllara göre oldukça değişkenlik göstermektedir yılında en yüksek kullanım hızına sahip hastane Sinop Boyabat 75. Yıl Devlet Hastanesi dir. Hastanenin kullanım hızı gittikçe azalmış 2013 yılında sıfırlanmıştır. Ancak 2010 yılındaki kullanım hızı o kadar yüksektir ki kullanım hızlarının sıralandığı Çizelge da görüldüğü üzere ilk sırada yer almayı başarmıştır.

133 110 Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı ERZURUM HORASAN DEVLET TRA Kuzeydoğu Anadolu SİNOP BOYABAT 75.YIL DEVLET TR8 Batı Karadeniz ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ 2011 yılı "Seretide Diskus 500 mcg" tuketim miktarı (adet) Bir müstahzardaki doz (adet) 2011 yılında tüketilen doz (adet) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (doz adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , ,94 TR8 Batı Karadeniz ORDU DEVLET ,67 TR9 Doğu Karadeniz KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ESKİŞEHİR DEVLET TR4 Doğu Marmara TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , ,09 TR9 Doğu Karadeniz TOKAT DEVLET ,14 TR8 Batı Karadeniz ISPARTA DEVLET ,70 TR6 Akdeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu BURSA ÇEKİRGE DEVLET , ,32 TR4 Doğu Marmara SERETIDE 500 MCG 60 DOZ DISKUS Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır. Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. * DSÖ tarafından belirlenen günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu). ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir. *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir.

134 yılında ilk sırada yer alan Erzurum Horasan Devlet Hastanesi 2012 yılında 0 kullanım hızı göstermiş, 2013 yılında ise 4,77 ye çıkararak alt sıralarda yer almıştır. Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2012 yılı "Seretide Diskus 500 mcg" tuketim miktarı (adet) Bir müstahzardaki doz (adet) 2012 yılında tüketilen doz (adet) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (doz adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,03 TR9 Doğu Karadeniz ORDU DEVLET ,10 TR9 Doğu Karadeniz KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,46 TR5 Batı Anadolu ISPARTA DEVLET ,37 TR6 Akdeniz TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz ESKİŞEHİR DEVLET TR4 Doğu Marmara BURSA ÇEKİRGE DEVLET , , ,80 TR4 Doğu Marmara TOKAT DEVLET ,51 TR8 Batı Karadeniz SİNOP BOYABAT 75.YIL DEVLET TR8 Batı Karadeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ERZURUM HORASAN DEVLET , , , ,00 TR4 Doğu Marmara SERETIDE 500 MCG 60 DOZ DISKUS Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır.

135 112 Çizelge (devam) Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. * DSÖ tarafından belirlenen günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu). ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir. *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir. Çizelge de en dikkat çekici nokta İlk iki sırayı Ordu Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Ordu Devlet Hastanesi nin almasıdır. Ordu ilinde kullanım hızındaki bu ani artışın sebepleri araştırılmalıdır. Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2013 yılı "Seretide Diskus 500 mcg" tuketim miktarı (adet) Bir müstahzardaki doz (adet) 2013 yılında tüketilen doz (adet) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (doz adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) *100 ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,32 TR9 Doğu Karadeniz ORDU DEVLET ,77 TR9 Doğu Karadeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,19 TR5 Batı Anadolu ISPARTA DEVLET ,94 TR6 Akdeniz TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,57 TR9 Doğu Karadeniz TOKAT DEVLET ,02 TR8 Batı Karadeniz ERZURUM HORASAN DEVLET TRA Kuzeydoğu Anadolu SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ , ,59

136 113 Çizelge (devam) Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları TR8 Batı Karadeniz ESKİŞEHİR DEVLET TR4 Doğu Marmara BURSA ÇEKİRGE DEVLET TR4 Doğu Marmara SİNOP BOYABAT 75.YIL DEVLET , , ,00 TR8 Batı Karadeniz SERETIDE 500 MCG 60 DOZ DISKUS Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır. Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. * DSÖ tarafından belirlenen günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük salmeterol/flutikazon propiyonat dozu). ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir. *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir yılında Ordu Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Ordu Devlet Hastanesi nde kullanım hızı artışı devam etmiştir. Bu listede dikkat çeken bir diğer nokta Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi ndeki kullanım hızı artışıdır. 12 hastane içinde bu hastane kullanım hızı bakımından 3. sıraya yerleşmiştir.

137 114 Çizelge Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı DDD/(yatakgün)*100 değeri 2011 yılı DDD/(yatakgün)*100 değeri 2012 yılı DDD/(yatakgün)*100 değeri 2013 yılı DDD/(yatakgün)*100 değeri 4 yılın ortalama DDD/(yatakgün)*100 değeri ± SD SİNOP BOYABAT 75.YIL DEVLET TR8 Batı Karadeniz ERZURUM HORASAN DEVLET TRA Kuzeydoğu Anadolu ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 92,82 342,64 5,22 0,00 110,17 0,00 359,76 0,00 4,77 91,13 45,12 47,75 22,03 19,32 33,55 TR9 Doğu Karadeniz ORDU DEVLET 20,20 23,67 15,10 14,77 18,44 TR9 Doğu Karadeniz KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 27,74 19,96 14,46 9,19 17,84 TR5 Batı Anadolu SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz 32,01 31,94 1,05 3,59 17,15 27,65 13,09 14,12 5,57 15,11 ESKİŞEHİR DEVLET 14,81 17,60 13,36 3,07 12,21 TR4 Doğu Marmara TOKAT DEVLET 14,02 10,14 10,51 5,02 9,92 TR8 Batı Karadeniz ISPARTA DEVLET 0,00 4,70 14,37 8,94 7,00 TR6 Akdeniz BURSA ÇEKİRGE DEVLET TR4 Doğu Marmara ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 4,96 1,32 12,80 3,03 5,53 0,21 2,34 1,02 11,44 3,75 TR5 Batı Anadolu SERETIDE 500 MCG 60 DOZ DISKUS Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. Hastanelerin 4 yıllık kullanım hızı ortalamalarına göre sıralandığı Çizelge da ilk sırada Sinop Boyabat 75. Yıl Devlet Hastanesi yer almaktadır. 2. sırada ise 2011 yılında kullanım hızındaki artışla dikkat çeken Erzurum Horasan Devlet

138 115 Hastanesi vardır. Bu hastanenin 2011 yılında kullanım hızının bu kadar artmasının klinik nedenleri incelenmelidir. 3. ve 4. sırada Ordu Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Ordu Devlet Hastanesi yer almaktadır. 5. sırada 4 yılda da üst sıralarda yer alan Konya Eğitim Araştırma Hastanesi nin istikrarlı bir kullanım hızı eğilimi izlediği söylenebilir. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus un belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Hastaneler arası ikili karşılaştırmada kullanım hızları bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Şekil Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması

139 116 Combivent Tek Doz 20 Flakon un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge 4.26 ve 4.27 ye bakıldığında R03AK grubunda 1 milyon tl nin üzerinde tüketim tutarına sahip diğer bir diğer kombinasyonun İpratropiyum bromür 0.50 mg/2,5 ml, Salbutamol 2,5 mg/ 2,5 ml İnhalasyon Solüsyonu olduğu görülmektedir. Çizelge ve a bakıldığında da ilk iki yılda bu kombinasyonu içeren tek müstahzar olduğu 2012 yılında sayının 2 ye 2013 yılında ise 3 e çıktığı görülmektedir yılında Iprasal ticari isimli jeneriğin tüketim tutarı tl olarak gerçekleşmiş olsa da ilk iki yıl tüketimi olmaması ve 2012 yılında tüketiminin oldukça düşük olması nedeniyle kullanım hızı incelemesi yapılmayacaktır. Bu durumda R03AK grubunda 1 milyon tl nin üzerinde tüketim tutarına sahip diğer müstahzar da salbutamol + ipratropiyum bromür etkin madde kombinasyonunu içeren Combivent Tek Doz 20 Flakon dur. Aşağıdaki çizelgede Combivent isimli müstahzarın yıllara göre tüketim tutarları görülmektedir: Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03AK grubundaki Combivent ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) COMBIVENT TEK DOZ 20 FLAKON COMBIVENT ÖLÇÜLÜ DOZ İNHALATÖRLÜ 10 ML AEROSOL SALBUTAMOL + İPRATROPYUM BROMÜR * R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup. Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir. Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı

140 117 belirtilmiştir).4 yılda bu müstahzarın en fazla kullanıldığı 8 hastane belirlenmiş ve tüketim miktarları (kutu adedi) ile çizelgeleştirilmişlerdir. Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İzmir Dr.Suat Seren Göğüs Hastalıkları Ve Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Bursa Prof.Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dumlupınar Üniversitesi Kütahya Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi** 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayı-sı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayı-sı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayı-sı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi , , , ,

141 118 Çizelge (devam) Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır. ** Bu hastanenin 2012 yılından önceki adı Kütahya Evliya Çelebi Devlet Hastanesi dir. 4 yılda bu müstahzarın en fazla kullanıldığı da 8 hastane verisi çizelgeleştirilecektir. Yıllara göre tüketilen flakon miktarı hastane başına tüketilen kutu miktarı ile çarpılarak o hastanelerde o yıllarda tüketin flakon miktarı bulunmuştur. DSÖ tarafından kombine preparatlar için belirlenen DDD ye göre Combivent Tek Doz 20 Flakon için belirlenen doz 3 adet flakondur [Bkz. Ek?]. Aşağıdaki çizelgelerin 1. Sütunlarına 1 yılda kullanılan Combivent Tek Doz 20 Flakon kutu adedi yazılmıştır. Bir kutudaki flakon adedi 20 tane olduğundan, kutu adedi ile 20 sayısı çarpılarak bir yılda harcanan flakon miktarı bulunmuş ve bu değerler de 4. sütuna yazılmıştır. Daha sonra bu miktar DSÖ tarafından belirlenen günlük flakon sayısı olan 3 e bölünmüş ve bu değer de 6. sütuna yazılmıştır. Sonrasında ise DDD/ (yatak gün) 100 eşitliği uygulanmış ve 6. Sütuna yazılan bu değer yatılan gün sayısına bölğnerek kullanım hızları hesaplanmış ve bu değerler de 8. sütuna yazılmıştır. Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir. Bu bilgilere göre hesaplanan çizelgeler açıklamaları ile birlikte aşağıda verilmektedir:

142 119 Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı "Combivent Tek Dozluk Flakon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir kutudaki flakon adedi 2010 yılında tüketilen flakon adedi DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (flakon adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) *100 BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ DEVLET TR3 Ege KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege COMBIVENT TEK DOZLUK FLAKON NEBÜLİZASYON İÇİN İNHALASYON SOLÜSYONU Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu (tanımlanmış günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir

143 120 Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi her dört yılda da en yüksek tüketim hızına sahiptir. Listeye bakıldığında 2. sıra ile kullanım hızı bakımından oldukça fark vardır yılında 2. sırada İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi yer almaktadır. 3. sırada da İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi gelmektedir. 2. ve 3. sırada yer alan bu iki hastanenin ilaç kullanım hızları birbirine yakın görünmektedir. Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2011 yılı "Combivent Tek Dozluk Flakon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir kutudaki flakon adedi 2011 yılında tüketilen flakon adedi DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (flakon adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ DEVLET TR1 İstanbul TR3 Ege KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu COMBIVENT TEK DOZLUK FLAKON NEBÜLİZASYON İÇİN İNHALASYON SOLÜSYONU

144 121 Çizelge (devam) Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu (tanımlanmış günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2011 yılında ilk sıra değişmezken Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2. sıraya yerleşmiştir. Bu hastanenin 2010 yılı kullanım hızı değeri 826 iken 2011 yılında bu değer 1771 e yükselmiştir. 3. sırada yine İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma vardır. Bu hastanenin kullanım hızı da 2010 yılına göre artmıştır. Bu yılda İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi hariç tüm hastanelerin kullanım hızları artmıştır.

145 122 Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege TR5 Batı Anadolu İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu 2012 yılı "Combivent Tek Dozluk Flakon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir kutudaki flakon adedi 2012 yılında tüketilen flakon adedi DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (flakon adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * COMBIVENT TEK DOZLUK FLAKON NEBÜLİZASYON İÇİN İNHALASYON SOLÜSYONU Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu (tanımlanmış günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir

146 yılında sıralama 2011 yılı ile aynı kalmış ve tüm hastanelerin kullanım hızları artmıştır. Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege TR7 Orta Anadolu İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2013 yılı "Combivent Tek Dozluk Flakon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir kutudaki flakon adedi 2013 yılında tüketilen flakon adedi DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (flakon adedi)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * TR1 İstanbul COMBIVENT TEK DOZLUK FLAKON NEBÜLİZASYON İÇİN İNHALASYON SOLÜSYONU

147 124 Çizelge (devam) Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu (tanımlanmış günlük ipratropiyum bromür/salbutamol sülfat dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2013 yılında ilk sırada yine Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi yer almış ancak ilaç kullanım hızı azalmıştır. Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2. sırada yer almıştır ancak kullanım hızı geçen yıllara göre artmıştır. Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi 3. sıraya yükselmiştir. Bu hastanenin kullanım hızı da 2012 yılına göre azalmıştır.

148 125 Çizelge Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD BURSA PROF.DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İZMİR DR.SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu COMBIVENT TEK DOZLUK FLAKON NEBÜLİZASYON İÇİN İNHALASYON SOLÜSYONU Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. Tüm hastanelerin kullanım hızlarının karşılaştırıldığı Çizelge e bakıldığında listenin ilk sırası değişmemişken 2. sırada yer alan Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızındaki yükselişin klinik nedenleri araştırılmalıdır.

149 126 Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi Combivent Tek Doz 20 Flakon un belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Analiz sonucunda Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızı ile diğer tüm hastaneler arasında anlamlı bir farklılık vardır (P<0.05). Dumlupınar Kütahya Evliya Çelebi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi kullanım hızları ile İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi hariç diğer tüm hastane kullanım hızı verileri arasında anlamlı bir fark vardır (P<0.05) Combivent Flakon'un yıllara göre değişen kullanım hızları BURSA PROF.DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İZMİR DR.SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA Şekil Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması

150 127 Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge 4.26 ve de görülmektedir ki, R03BA gurubunda budesonid etkin maddesini içeren 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarı olan iki müstahzar vardır. Bunlar Budesonid 0.25 mg/ml Nebulizer Süspansiyon ve Budesonid 0.5 mg/ml Nebulizer Süspansiyon dur. Çizelge 4.28 ve 4.29 a bakıldığında da bu müstahzarların ya Pulmicort ya da Rhinocort olduğu anlaşılmaktadır. Bunun üzerine Pulmicort isimli müstahzarların yıllara göre detaylı bir incelemesi yapılmıştır. Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03BA grubundaki Pulmicort ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı* 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) PULMICORT 100 MCG 200 DOZ TURBUHALER PULMICORT 100 MCG INHALASYON ICIN SPREY SUS. 120 DOZ PULMICORT 200 MCG 100 DOZ AEROSOL PULMICORT 200 MCG 100 DOZ TURBUHALER PULMICORT 200 MCG INHALASYON ICIN SPREY SUS. 120 DOZ PULMICORT 400 MCG 100 DOZ TURBUHALER PULMICORT 50 MCG 200 DOZ AEROSOL PULMICORT NEBULIZER 0,25 MG/ML 20 AMPUL NEBULIZER PULMICORT NEBULIZER 0,50 MG/ML 20 AMPUL NEBULIZER BUDESONİD R03BA Glukokortikoidler *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir

151 128 Çizelgede de görüldüğü gibi her iki Pulmicort Nebulizer ın da 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarı vardır ancak yer kısıtlılıkları nedeniyle yalnızca tüketim tutarı daha yüksek olan Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul müstahzarı incelenecektir. Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.). Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Yatılan gün sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011 Yılı Yatılan gün sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Yatılan gün sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Yatılan gün sayısı* Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi** Ankara Numune Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bartın Devlet Hastanesi , , , , , , , , , , , , , , , ,

152 129 Çizelge (devam) Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi** Osmaniye Devlet Hastanesi Dumlupınar Üniversitesi Kütahya Evliya Çelebi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Erzurum Bölge Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi İstanbul Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Ve Araştırma Hastanesi** * Kayseri Eğitim Ve Araştırma Hastanesi , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** Bu hastanenin 2011, 2012, 2013 yılı verileri olmadığı için bu yıllarda 2010 yılı verisi kullanılmıştır. Çünkü bu hastane daha sonra Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlanmıştır *** İstanbul Sağlık Bakanlığı Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim Araştırma Hastanesi nin 2010 yılı verisi olmadığı için bu yılda 2011 yılı verisi kullanılmıştır. Hastane 2010 yılında açılmış olduğu için bu yıla ait yatılan gün sayısı verisi yoktur İlk 5 yıla giren 12 hastane olduğu ve bölgelere göre bir yoğunlaşma olmadığı görülmektedir. TR5 Batı Anadolu Bölgesi nden 3 hastane TR7Orta Anadolu

153 130 Bölgesi nden ve TRA Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi nden 2 şer hastane sıralamaya girmiştir. Çizelgelerin 2. sütununa hastanelerin incelenen yıl içindeki ilaç tüketim miktarı (kutu adedi olarak) 3. sütuna da bir kutudaki etkin madde miktarı yazılmıştır. Her bir Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul un 1 ml sinde 0.5 mg budesonid bulunmaktadır. Her bir ampul 2 ml olduğu için bir ampulde 1 mg budesonid, her bir ambalajda da 20 ampul bulunduğu için de bir ambalajdaki budesonid miktarı 20 mg olmaktadır. Çizelgelerin 4. sütunlarına 2. sütunda yer alan hastanelere ait bir yıllık ambalaj tüketim adedi ile bir ambalajdaki etkin maddenin (3. Sütun-20 mg) çarpımı ile elde edilen bir hastanede bir yılda tüketilen budesonid miktarının mg olarak hesaplanan değerleri yerleştirilmiştir. 5. sütuna DSÖ tarafından budesonid için belirlenen DDD değeri yazılmıştır. Bu değer 1.5 mg dır. 4. sütunda yer alan tüketim miktarları DDD değerine bölünerek tüm hastaneler için Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul un kullanım hacmi hesaplanmıştır. Kullanım hacminin inceleme yapılan hastanelerin incelendiği yıldaki yatılan gün sayısına bölünür ve bu değer eşitliğe göre 100 ile çarpıldığında da 100 yatak-gün başına düşen ilaç kullanımı hesaplanmış olur. Bu eşitlik 100 yatak-gün başına ilaç kullanım hızını vermektedir. Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir.

154 131 Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı ERZURUM NİHAT KİTAPÇI GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TRA Kuzeydoğu Anadolu KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI 2010 yılı "Pulmicort Nebulizer 0,5 mg/ml Ampul" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki doz (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , TR7 Orta Anadolu BARTIN DEVLET , TR8 Batı Karadeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu OSMANİYE DEVLET TR6 Akdeniz DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege ANKARA DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , , TR5 Batı Anadolu ESKİŞEHİR YUNUS EMRE DEVLET , TR4 Doğu Marmara ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , TR5 Batı Anadolu ERZURUM BÖLGE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRA Kuzeydoğu Anadolu İSTANBUL MARMARA ÜNİVERSİTESİ PENDİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , TR7 Orta Anadolu PULMICORT NEBULIZER 0,5 MG/ML AMPUL

155 132 Çizelge (devam) Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük budesonid dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2010 yılında kullanım hızının en yüksek olduğu hastanenin Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi olduğu görülmektedir. Hastanenin diğer 3 yılda gitgide kullanım hızını azalmış, 2013 yılında sıfırlanmıştır. 2. sırada Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi yer almaktadır. Bartın Devlet Hastanesi ise 3. sırada yer almakta olup bu üç hastanenin bile kullanım hızlarının oldukça farklı oldukları görülmektedir.

156 133 Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI TR7 Orta Anadolu BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz OSMANİYE DEVLET TR6 Akdeniz İSTANBUL MARMARA ÜNİVERSİTESİ PENDİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2011 yılı "Pulmicort Nebulizer 0,5 mg/ml Ampul" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki doz (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , TR1 İstanbul DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege ESKİŞEHİR YUNUS EMRE DEVLET TR4 Doğu Marmara ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ANKARA DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ERZURUM BÖLGE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , , , TRA Kuzeydoğu Anadolu ERZURUM NİHAT KİTAPÇI GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TRA Kuzeydoğu Anadolu KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , TR5 Batı Anadolu PULMICORT NEBULIZER 0,5 MG/ML AMPUL

157 134 Çizelge (devam) Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük budesonid dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi hastanesinin kullanım hızı oldukça düşmüştür yılında 2. sırada yer alan Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi ilk sıraya yükselmiş ve kullanım hızı 1229 dan 2249 a çıkmıştır. Bu düşüşler nedeniyle Bartın Devlet Hastanesi ise kullanım hızındaki azalışa rağmen 2. sıraya yükselmiştir. Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2012 yılı "Pulmicort Nebulizer 0,5 mg/ml Ampul" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki doz (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** BARTIN DEVLET , (DDD/ yatakgün) *100 TR8 Batı Karadeniz DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , OSMANİYE DEVLET TR3 Ege , TR6 Akdeniz ESKİŞEHİR YUNUS EMRE DEVLET TR4 Doğu Marmara KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , TR7 Orta Anadolu ERZURUM BÖLGE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRA Kuzeydoğu Anadolu İSTANBUL MARMARA ÜNİVERSİTESİ PENDİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,

158 135 Çizelge (devam) Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları TR1 İstanbul ANKARA DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , TR5 Batı Anadolu ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ERZURUM NİHAT KİTAPÇI GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TRA Kuzeydoğu Anadolu KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , , TR7 Orta Anadolu PULMICORT NEBULIZER 0,5 MG/ML AMPUL Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük budesonid dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Bartın Devlet Hastanesi kullanım hızındaki azalışın devam etmesine rağmen 2012 yılında ilk sırada yer almaktadır. Eskişehir Yunus Emre Devlet Hastanesi ise 2012 yılında diğer yıllara göre kullanım hızını daha da arttırarak 3. sırada yer almıştır. Dumlupınar Üniversitesi Kütahya Evliya Çelebi Eğitim Araştırma Hastanesi nin ise 2010 yılı hariç ilk 5 te yer alması dikkat çekicidir yılında bu hastane 2. sırada yer almıştır yılında Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi nin kullanım hızının sıfırlandığı Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi nin ise ilk 5 e yükseldiği görülmektedir. Yapılan araştırma sonucunda 2011 yılında Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi nin Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi nin altında bir

159 136 birim olarak görev yaptığı ve adının resmi olarak değiştirildiği bilgisi edinilmiştir. Bu nedenle 2012 ve 2013 yıllarında bu hastanenin kullanım verisi 0 dır. Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL MARMARA ÜNİVERSİTESİ PENDİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul OSMANİYE DEVLET TR6 Akdeniz KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu ERZURUM BÖLGE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRA Kuzeydoğu Anadolu ESKİŞEHİR YUNUS EMRE DEVLET TR4 Doğu Marmara ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ANKARA DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ERZURUM NİHAT KİTAPÇI GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ 2013 yılı "Pulmicort Nebulizer 0,5 mg/ml Ampul" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki doz (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , , , , , , , ,

160 137 Çizelge (devam) Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları TRA Kuzeydoğu Anadolu KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI , TRA Kuzeydoğu Anadolu PULMICORT NEBULIZER 0,5 MG/ML AMPUL Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük budesonid dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu). ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi 2011 yılından itibaren Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi nin altında bir birim olarak görev yaptığı için 2012 ve 2013 yıllarında bu hastanenin kullanım verisi 0 dır 2013 yılı ilk 2 sıralaması 2012 yılına göre değişmemiş ancak iki hastanenin kullanım hızları artmıştır. Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin kullanım hızının bir önceki yıla göre iki katına yakın arttığı ve böylelikle hastanenin 3. sıraya yerleştiği görülmektedir. Bu artışın nedenleri araştırılmalıdır yılında da Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi nin kullanım hızının Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin de Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi nin aksine kullanım hızını giderek arttırdığı 2013 yılında 5. sıraya yerleştiği görülmektedir. Yapılan araştırma sonucunda Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi nin Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi ne ek hizmet binası olarak çalışmaya başladığı öğrenilmiştir. Bu da bu hastane verisinin neden 0 landığını açıklamaktadır.

161 138 Çizelge Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı ortalamaları ve standart sapmaları Hastane Adı 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatak-gün) *100 değeri ± SD BARTIN DEVLET ± 95,41 TR8 Batı Karadeniz KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI ± 1086,92 TR7 Orta Anadolu ERZURUM NİHAT KİTAPÇI GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ ± 985,78 TRA Kuzeydoğu Anadolu OSMANİYE DEVLET ± 93,40 TR6 Akdeniz DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ KÜTAHYA EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ESKİŞEHİR YUNUS EMRE DEVLET TR3 Ege TR4 Doğu Marmara İSTANBUL MARMARA ÜNİVERSİTESİ PENDİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ANKARA DIŞKAPI YILDIRIM BEYAZIT EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ± 209, ± 92, ± 236, ± 14,20 TR5 Batı Anadolu ERZURUM BÖLGE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRA Kuzeydoğu Anadolu ANKARA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ± 126, ± 40, ± 240, ± 423,04 TR5 Batı Anadolu PULMICORT NEBULIZER 0,5 MG/ML AMPUL Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır.

162 139 Hastanelerin 4 yıllık kullanım hızlarının ortalamalarına göre sıralandığı Çizelge a bakıldığında ilk sırada yer alan Bartın Devlet Hastanesi nin kullanım hızlarında ani iniş çıkışlar olmadığı görülmektedir. İkinci sırada yer alan Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi nin ilk iki yılda hastanedeki yüksek tüketime karşın 2012 ve 2013 yıllarında tüketimin 0 a ulaştığı ve Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi nin kullanım hızının yıllar içinde arttığı görülmektedir. 3. sırada yer alan Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi nin yalnızca 2010 yılındaki yüksek kullanım hızı nedeniyle 3. sıraya yerleştiği görülmekte olup bu değişimin nedenleri araştırılmalıdır. Son sırada yer alan Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin 2010 yılında yüksek bir kullanım hızına sahip olup, sonraki yıllarda bu kullanımın oldukça azalması da dikkat çeken bir husustur.

163 140 Şekil Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul un belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism analiz programı kullanılmıştır. Bartın Devlet Hastanesi tüketim verileri ile Osmaniye ve Dumlupınar Hastaneleri tüketim verileri hariç diğer tüm hastane verisi arasında anlamlı fark çıkmıştır (P<0.05). Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi verileri ile Osmaniye Devlet Hastanesi ve Dumlupınar Kütahya Eğitim Araştırma Hastaneleri tüketim verileri de

164 141 anlamlı farklılık göstermiştir (P<0.05). Yine Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları Hastanesi verileri ile Osmaniye ve Dumlupınar Hastaneleri tüketim verileri karşılaştırıldığında da anlamlı farklılık görülmektedir (P<0.05). Diğer hastaneler arası karşılaştırmalarda anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge 4.26 ve de görülmektedir ki, R03BA gurubunda flutikazon propiyonat etkin maddesini içeren 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarı olan tek müstahzar vardır, o da Flutikazon propiyonat 2 mg/ 2 ml Nebules dur. Çizelge 4.28 ve 4.29 a bakıldığında da bu müstahzarın Flixotide olduğu anlaşılmaktadır. Daha net görülebilmesi için Flixotide ticari isimli müstahzarın tek tek yıllara göre tüketim tutarları verilmiştir. Bunun üzerine Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarların yıllara göre detaylı bir incelemesi yapılmıştır.

165 142 Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03BA grubundaki Flixotide ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı* 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) FLIXOTIDE DISKUS 100 MCG 60 DOZ DISKUS FLIXOTIDE DISKUS 250 MCG 60 DOZ DISKUS FLIXOTIDE INHALER 50 MCG 60 DOZ INHALER FLIXOTIDE INHALER 125 MCG 60 DOZ INHALER FLIXOTIDE INHALER 125 MCG 120 DOZ INHALER FLIXOTIDE INHALER 50 MCG 120 DOZ INHALER FLIXOTIDE NEBULES 0,5 MG/2 ML FLIXOTIDE NEBULES 2 MG/2 ML NEBULIZASYON FLUTİKAZON PROPİYONAT R03BA Glukokortikoidler *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup. Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir. Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.).

166 143 Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı İzmir Dr.Suat Seren Göğüs Hastalıkları Ve Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi** , , , , Konya Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Samsun Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi Trabzon Ahi Evren Göğüs Kalp Ve Damar Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bursa Prof.Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

167 144 Çizelge (devam) Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** Bu hastanenin 2012, 2013 yılı verileri olmadığı için bu yıllarda 2011 yılı verileri kullanılmıştır. Çünkü bu hastane 2011 yılından sonra Afyonkarahisar Devlet Hastanesi ne bağlanmıştır Müstahzarın kullanım hızlarının karşılaştırılacağı 9 hastane olduğu, hastanelerin ikisinin Karadeniz Bölgesi nden, ikisinin Ege Bölgesi nden, ikisinin İstanbul Bölgesi nden olduğu görülmektedir. Hastaneler belirlendikten sonra kullanım hızlarının hesaplandığı çizelgeler 2. sütununa incelenen yılda kullanılan kutu adedi girilmiştir. Her bir Flixotide Nebul 0.5 mg etkin madde içermektedir. Her bir kutuda 10 nebul olduğu için bir kutudaki etkin madde miktarı 5 mg dır. Bu değer 3. sütuna yazılmıştır. 1 kutudaki etkin madde miktarı ila harcanan kutu adedi sayısı çarpılarak bir yılda harcanan etkin madde miktarı bulunmuş ve bu değer 4. sütuna yazılmıştır. DSÖ tarafından flutikazon propiyonat için belirlenen DDD değeri 1.5 mg dır. Bu değer de 5. sütuna girilmiştir. Bir yılda harcanan etkin madde miktarı belirlenen bu değere bölünmüş ve böylelikle kullanım hacmi bulunmuştur (Sütun 6). Bu değer de o hastanede yatılan güne bölünmüş ve kullanım hızı hesaplanmıştır. Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir.

168 145 Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı "Flixotide 0.5 mg/2 ml Nebülizasyon İçin Süspansiyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) *100 AFYONKARAHİSAR GÖĞÜS HASTALIKLARI TR3 Ege İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , , , , , , , TR1 İstanbul FLIXOTIDE 0.5 MG/2 ML NEBÜLİZASYON İÇİN SÜSPANSİYON (10 nebül) Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır. Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır. * DSÖ tarafından belirlenen günlük flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu). ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir. *** Çizelge 4.62 ile hesaplanan değerlerdir.

169 yılında müstahzarın kullanımının en yüksek olduğu hastanenin Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi olduğu görülmektedir. İkinci sırada ise yine Ege Bölgesi nden İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi yer almaktadır. Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2011 yılı "Flixotide 0.5 mg/2 ml Nebülizasyon İçin Süspansiyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , TR3 Ege AFYONKARAHİSAR GÖĞÜS HASTALIKLARI TR3 Ege SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , , , , , TR5 Batı Anadolu FLIXOTIDE 0.5 MG/2 ML NEBÜLİZASYON İÇİN SÜSPANSİYON (10 nebül)

170 147 Çizelge (devam) Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir. *** Çizelge 4.62 ile hesaplanan değerlerdir 2011 yılında ilk sırada yer alan Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi ilaç kullanım hızını 4 katından daha fazla arttırarak ilk sıraya yerleşmiştir. İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi kullanım hızını düşürmüş ancak yine de 2. sırada kalmıştır yılında ilk sırada yer alan Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi ise 3. sıraya gerilemiştir yılında 4. sırada yer alan Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi de sırasını korumuş ancak hastanenin kullanım hızı artmıştır. Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ 2012 yılı "Flixotide 0.5 mg/2 ml Nebülizasyon İçin Süspansiyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , TR8 Batı Karadeniz TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , ,

171 148 Çizelge (devam) Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR3 Ege TR8 Batı Karadeniz AFYONKARAHİSAR GÖĞÜS HASTALIKLARI TR3 Ege İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , , TR5 Batı Anadolu FLIXOTIDE 0.5 MG/2 ML NEBÜLİZASYON İÇİN SÜSPANSİYON (10 nebül) Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge 4.62 ile hesaplanan değerlerdir 2012 yılında sıralama ilk iki yıla oldukça değişmiştir. İlaç kullanım hızı 2010 yılında 188, 2011 yılında 206 olan Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2012 yılında 539 ilaç kullanım hızı ile ilk sıraya yerleşmiştir. Kullanım hızındaki bu ani değişim dikkat çekicidir. Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi de bu üç yılda da kullanım hızını giderek arttırmış ve 2012 yılında 2. sıraya yükselmiştir yılında ilk sırada yer alan Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi ise 6. sıraya gerilemiştir yılında ilk sırada yer alan Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi ise 7. sıraya gerilemiştir. Yapılan araştırma sonucunda Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin Afyonkarahisar Devlet Hastanesi ne bağlandığı öğrenilmiştir.

172 149 Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2013 yılı "Flixotide 0.5 mg/2 ml Nebülizasyon İçin Süspansiyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (mg)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , , , , , TR5 Batı Anadolu AFYONKARAHİSAR GÖĞÜS HASTALIKLARI , TR3 Ege FLIXOTIDE 0.5 MG/2 ML NEBÜLİZASYON İÇİN SÜSPANSİYON (10 nebül) Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük flutikazon propiyonat dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 4. sütundaki değerlerin 5. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge 4.62 ile hesaplanan değerlerdir

173 150 Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi tekrar ilk sıraya yerleşmiştir. Hastanenin yıllara göre kullanım hızındaki bu önemli değişiklikler dikkat çekicidir. Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi kullanım hızını istikrarlı olarak arttırmış ve 2013 yılında 2. sıraya yerleşmiştir yılında ilk sıarad yer alan Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi ise 2012 yılındaki 2011 yılına göre yaşanan kullanım hızındaki neredeyse 2 katlık artışın aksine düşüşe geçmiş ve 3. sırada yer almıştır. Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızı da sıfırlanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin Afyonkarahisar Devlet Hastanesi ne bağlandığı öğrenilmiştir. Çizelge Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı İZMİR DR. SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz AFYONKARAHİSAR GÖĞÜS HASTALIKLARI TR3 Ege İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR9 Doğu Karadeniz İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD ± 105, ± 90, ± 162, ± 154, ± 243, ± 19, ± 92, ± 59, ± 10,24 TR5 Batı Anadolu FLIXOTIDE 0.5 MG/2 ML NEBÜLİZASYON İÇİN SÜSPANSİYON (10 nebül) Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır.

174 151 Bu 4 çizelge verilerinin çizelgeleştirildiği Çizelge de ilk iki yıl 2. sırada daha sonra sırayla 5 ve 6. sıralarda yer alan İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ilk sırada yer almıştır. Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2. sırada, Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi 3. sırada yer almıştır. Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2013 yılında hızını sıfırlamasına rağmen 2010 yılındaki yüksek kullanım hızı nedeniyle 5. sıradadır. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon un belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Hastaneler arası ikili karşılaştırmada kullanım hızları bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Hastanelerin Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon kullanım hızındaki değişimler şekil ile daha net görülebilmektedir:

175 (DDD/ yatak-gün) *100 değeri "Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon"un yıllara göre değişen kullanım hızları İZMİR DR.SUAT SEREN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ 500 BURSA PROF.DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI 400 ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI AFYONKARAHİSAR GÖĞÜS HASTALIKLARI İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TRABZON AHİ EVREN GÖĞÜS KALP VE DAMAR CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA Şekil Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml nin DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge 4.26 ve de görülmektedir ki, R03DA gurubunda teofilin etkin maddesini içeren 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarı olan tek müstahzar vardır. O da Teofilin 2 mg/2 ml Solüsyon dur. Çizelge 4.28 ve 4.29 a bakıldığında da bu müstahzarların ya Teobag, Teosel ve Filinsel ticari isimli müstahzarlar olabileceği

176 153 anlaşılmaktadır. İki müstahzarın da yıllara göre tüketim tutarlarının gösterildiği aşağıdaki çizelgelgede bu durum daha net görülmektedir. Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03DA grubundaki Teosel ve Teobag ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı* 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) BIOFLEKS TEOSEL-200 ENJEKTABL SOLUSYONU 100 ML SETLI BIOFLEKS TEOSEL-200 ENJEKTABL SOLUSYONU 100 ML SETSIZ BIOFLEKS TEOSEL-400 ENJEKTABL SOLUSYONU 500 ML SETLI BIOFLEKS TEOSEL-400 ENJEKTABL SOLUSYONU 500 ML SETSIZ TEOBAG ML(SETLI) TEOBAG ML(SETSIZ) TEOBAG ML(SETLI) TEOBAG ML(SETSIZ) Teofilin ** R03DA Ksantinler *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir Çizelgeden görüleceği üzere Teosel ve Teobag isimli müstahzarların 200 ml lik solüsyonlarının 1 milyon tl üzerinde tutarları vardır. İki müstahzarın da kullanım hızları incelenecektir (Setli ve setsiz tutarlar üzerinden hesaplar yapılmıştır.). Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.).

177 154 Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Gaziantep Dr.Ersin Arslan Devlet Hastanesi** Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi Kayseri Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Giresun Dr.Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi Sivas Numune Hastanesi Bursa Prof.Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi Samsun Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi Bartın Devlet Hastanesi Konya Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Hatay İskenderun Devlet Hastanesi Malatya Devlet Hastanesi Elazığ Harput Devlet Hastanesi Denizli Devlet Hastanesi Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs Ve Meslek Hastalıkları Hastanesi 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

178 155 Çizelge (devam) "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** Hastanenin Gaziantep Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi olan adı 2012 yılında Gaziantep Dr. Ersin Arslan Devlet Hastanesi olarak değişmiştir. Ancak MKYS de Gaziantep Dr. Ersin Arslan Devlet Hastanesi ne ait 2010 ve 2011 tüketim verisi vardır ve Gaziantep Cengiz Gökçek Devlet Hastanesi adı geçmemektedir. Hastane doluluk oranları çizelgesinde de 2010 ve 2011 yılı verisi yerine 2012 yılı verisi kullanılmıştır İlk 5 yıla giren 14 hastane olduğu ve bunların 5 tanesinin Karadeniz Bölgesi nde yer aldığı görülmekte olup bu bölgedeki diğer bölgelere göre ilaç kullanım miktarının fazlalığı nedenlerinin araştırılması gerektiği anlaşılmaktadır. Bunların dışında tüm bölgelerden hastaneler listeye girmiştir. Her bir "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml 200 mg etkin madde içermektedir. Bu değer 3. sütuna yazılmıştır. 1 kutudaki etkin madde miktarı ila harcanan torba adedi sayısı çarpılarak bir yılda harcanan etkin madde miktarı bulunmuş ve bu değer 4. sütuna yazılmıştır. DSÖ tarafından teofilin için belirlenen DDD değeri 0.4 g dır. Bu değer gram cinsinden olduğu için mg olarak bulunan etkin madde miktarı grama çevrilmiş ve bu değer 5. sütuna yazılmıştır. Bir yılda harcanan etkin madde miktarı belirlenen bu değere bölünmüş (0.4 g) ve böylelikle kullanım hacmi bulunmuştur (Sütun 7). Bu değer de o hastanede yatılan güne bölünmüş ve kullanım hızı hesaplanmıştır (Sütun 8). Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir.

179 156 Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı GİRESUN DR. ALİ MENEKŞE GÖĞÜS HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz SİVAS NUMUNE TR7 Orta Anadolu GAZİANTEP DR. ERSİN ARSLAN DEVLET TRC Güneydoğu Anadolu DENİZLİ DEVLET TR3 Ege KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu HATAY İSKENDERUN DEVLET 2010 yılı "Teosel Solüsyon" tuketim miktarı (torba adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00

180 157 Çizelge (devam) "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları TR6 Akdeniz MALATYA DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu ELAZIĞ HARPUT DEVLET TR8 Batı Karadeniz TEOSEL 200 IV İNFÜZYON İÇİN ENJEKTABL SOLÜSYON (SETLİ / SETSİZ) , , , ,00 Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi ilk sırada yer almaktadır. 2. sırada Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi 3. sırada da Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi vardır. İlk 5 te Karadeniz Bölgesi nden 4 hastane vardır. Bununla birlikte tüketim tutarı 0 olan 3 hastane listede göze çarpmaktadır. Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı GİRESUN DR. ALİ MENEKŞE GÖĞÜS HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI 2011 yılı "Teosel Solüsyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * , , , ,99 TR8 Batı Karadeniz ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI , ,39 TR8 Batı Karadeniz

181 158 Çizelge (devam) "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları GAZİANTEP DR. ERSİN ARSLAN DEVLET TRC Güneydoğu Anadolu BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz SİVAS NUMUNE TR7 Orta Anadolu KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu DENİZLİ DEVLET TR3 Ege MALATYA DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz ELAZIĞ HARPUT DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu HATAY İSKENDERUN DEVLET TR6 Akdeniz TEOSEL 200 IV İNFÜZYON İÇİN ENJEKTABL SOLÜSYON (SETLİ / SETSİZ) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir

182 159 Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2011 yılında da ılk sıradadır. Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi 5. sıradan 3. sıraya yükselmiş, Bartın Devlet Hastanesi ise 4. sıradan 5. sıraya gerilemiştir. Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızı oldukça düşmüştür. Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin ilaç kullanım hızı 7 katı oranında artmıştır. Yine Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızında da oldukça düşüş görülmektedir. Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2012 yılı "Teosel Solüsyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD / yatak -gün) *100 GİRESUN DR. ALİ MENEKŞE GÖĞÜS HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , ,25 TR4 Doğu Marmara ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI , ,95 TR8 Batı Karadeniz SİVAS NUMUNE , ,69 TR7 Orta Anadolu HATAY İSKENDERUN DEVLET , ,00 TR6 Akdeniz KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,13 TR5 Batı Anadolu MALATYA DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , , , ,65 TR7 Orta Anadolu

183 160 Çizelge (devam) "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları DENİZLİ DEVLET TR3 Ege ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz GAZİANTEP DR. ERSİN ARSLAN DEVLET TRC Güneydoğu Anadolu ELAZIĞ HARPUT DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz TEOSEL 200 IV İNFÜZYON İÇİN ENJEKTABL SOLÜSYON (SETLİ / SETSİZ) , , , , , , , , , , , ,00 Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2012 yılında ilk sıra değişmemiş ancak hastanenin ilaç kullanım hızı artmış, Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi de 2. sıraya yükselmiştir. Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi üçüncülüğünü korumuş ancak kullanım hızını oldukça arttırmıştır. Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi ve Bartın Devlet Hastanesi nin ilaç kullanım hızlarının sıfıra düşmüştür ve 2011 yıllarında kullanım hızı 0 olan Hatay İskenderun Devlet Hastanesi nin 2012 yılında 5. sıraya yerleşmesi de aynı şekilde sebeplerin araştırılması gerekliliğini göstermektedir.

184 161 Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2013 yılı "Teosel Solüsyon" tuketim miktarı (kutu adedi) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD / yatak -gün) *100 GİRESUN DR. ALİ MENEKŞE GÖĞÜS HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz ELAZIĞ HARPUT DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz SİVAS NUMUNE TR7 Orta Anadolu DENİZLİ DEVLET TR3 Ege KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu HATAY İSKENDERUN DEVLET TR6 Akdeniz GAZİANTEP DR. ERSİN ARSLAN DEVLET TRC Güneydoğu Anadolu , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00

185 162 Çizelge (devam) "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz MALATYA DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu TEOSEL 200 IV İNFÜZYON İÇİN ENJEKTABL SOLÜSYON (SETLİ / SETSİZ) , , , , , ,00 Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2013 yılında ilk sıra yine değişmezken kullanım hızı 2011 yılındaki kullanım hızının 2 katına çıkmıştır. Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi 2. sırada yer alırken, hastane kullanım hızını da arttırmıştır. 3. sırada yer alan Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin ilaç kullanım hızı 4 yıl boyunca iniş çıkışlarla seyretmiştir. Elazığ Harput Devlet Hastanesi ise kullanım hızını bir önceki yıla göre 20 katından daha fazla arttırarak 4. sıraya yerleşmiştir yılında daha önce yüksek kullanım hızı olan hastanelerin kullanım hızlarının tamamen sonlanması ise düşündürücüdür.

186 163 Çizelge "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı GİRESUN DR. ALİ MENEKŞE GÖĞÜS HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD 55,48 44,27 61,92 80,08 60,43 ± 14,98 21,73 14,39 30,95 38,59 26,41 ± 10,57 44,08 2,82 38,25 0,00 21,28 ± 23,10 4,45 34,99 2,66 35,55 19,41 ± 18,32 34,50 0,40 0,00 21,84 14,18 ± 16,95 TR8 Batı Karadeniz SİVAS NUMUNE 17,11 7,82 13,69 9,75 12,09 ± 4,14 TR7 Orta Anadolu BARTIN DEVLET 22,52 9,57 0,00 0,00 8,02 ± 10,66 TR8 Batı Karadeniz GAZİANTEP DR. ERSİN ARSLAN DEVLET TRC Güneydoğu Anadolu ELAZIĞ HARPUT DEVLET 10,00 12,39 1,72 0,00 6,03 ± 6,08 0,00 0,25 0,78 22,63 5,91 ± 11,14 TRB Ortadoğu Anadolu DENİZLİ DEVLET 5,56 1,42 6,68 9,10 5,69 ± 3,20 TR3 Ege KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 3,19 4,68 7,65 5,04 5,14 ± 1,85 TR7 Orta Anadolu KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu HATAY İSKENDERUN DEVLET 4,65 1,53 9,13 2,11 4,35 ± 3,46 0,00 0,00 12,00 0,67 3,16 ± 5,89 TR6 Akdeniz MALATYA DEVLET 0,00 0,48 8,74 0,00 2,30 ± 4,29 TRB Ortadoğu Anadolu TEOSEL 200 IV İNFÜZYON İÇİN ENJEKTABL SOLÜSYON (SETLİ / SETSİZ) Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır.

187 164 Hastanelerin yüksek kullanım hızına sahip olanlarının Karadeniz Bölgesi nden olduğu görülmektedir. İlk sırada 4 yılda da ilk sırada yer alan Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi, 2. sırada 4 yılda da ilk 5 te yer alan Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi, 3. sırada da dalgalı bir ilaç kullanım hızına sahip Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi vardır. Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin 2013 yılında 0 ilaç kullanım hızına inmesine rağmen 3. sırada yer almasının nedeni 2010 ve 2012 yıllarındaki yüksek kullanım hızı olup, bu yıllardaki yüksekliğin nedenleri araştırılmalıdır. Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi hariç hiçbir hastanenin kullanım hızı ne devamlı artmış ne devamlı azalmış ne de istikrarlı seyretmiştir. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml nin belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Değerlendirme sonucunda Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi kullanım hızının diğer tüm hastanelere göre anlamlı olarak farklı olduğu görülmüştür (P<0.05). Diğer ikili karşılaştırmalara diğer hastanelerin birbirleri ile kullanım hızları arasında anlamlı farklılık yoktur.

188 165 90,00 "Teosel Solüsyon"un yıllara göre değişen kullanım hızları 80,00 70,00 GİRESUN DR. ALİ MENEKŞE GÖĞÜS HASTALIKLARI ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI 60,00 SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ SİVAS NUMUNE 50,00 BARTIN DEVLET 40,00 30,00 GAZİANTEP DR. ERSİN ARSLAN DEVLET ELAZIĞ HARPUT DEVLET DENİZLİ DEVLET KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 20,00 10,00 KONYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HATAY İSKENDERUN DEVLET MALATYA DEVLET 0, Şekil "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması "Teobag 200 mg 100 ml"nin DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları R03DA grubunda 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarı olan diğer müstahzarın "Teobag 200 mg 100 ml" olduğunu söylemiştik (Bkz. "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml için DDD metodu ile ilaç kullanım hızı karşılaştırmaları).

189 166 Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.). Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Adana Prof. Dr. Nusret Karasu Göğüs Hastalıkları Hastanesi** Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi** * Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs Ve Meslek Hastalıkları Hastanesi Ankara Atatürk Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi 2010 Yılı Yatak Sayıs ı 2010 Yılı Yatak Dolulu k Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayıs ı 2011 Yılı Yatak Dolulu k Oranı % 2011Yıl ı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayıs ı 2012 Yılı Yatak Dolulu k Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayıs ı 2013 Yılı Yatak Dolulu k Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

190 167 Çizelge (devam) "Teobag 200 mg 100 ml isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi Kırıkkale Yüksek İhtisas Hastanesi Adana Çukurova Dr.Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi Bartın Devlet Hastanesi Samsun Göğüs Hastalıkları Ve Göğüs Cerrahisi Hastanesi Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi Malatya Devlet Hastanesi Isparta Devlet Hastanesi Bursa Devlet Hastanesi , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** 2012 yılında bu hastanenin Adana Çukuova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi ile birleştirildiği öğrenilmiştir. 2011, 2012, 2013 yılı verisi olmadığı için bu yılda 2010 yılı verisi kullanılmıştır ve 2013 yıllarında tüketim verisi de 0 dır *** 2011 yılında bu hastanenin Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlandığı bilgisi edinilmiştir. Bu nedenle 2011, 2012, 2013 yıllarında 2010 yılı verisi kullanılmıştır ve 2013 yıllarında tüketim verisi de 0 dır

191 168 Müstahzarın kullanım hızlarının karşılaştırılacağı 15 hastane olduğu, hastanelerin 4 ünün Batı Karadeniz Bölgesi nden, 3 ünün Akdeniz Bölgesi nden, diğerlerinin ise birçok farklı bölgeden olduğu görülmektedir. Batı Karadeniz Bölgesi ndeki yoğunlaşma dikkat çekici olup "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml kullanımı ile uyumludur. Her bir "Teobag 200 mg 100 ml 200 mg etkin madde içermektedir. Bu değer 3. sütuna yazılmıştır. 1 kutudaki etkin madde miktarı ile harcanan torba adedi sayısı çarpılarak bir yılda harcanan etkin madde miktarı bulunmuş ve bu değer 4. sütuna yazılmıştır. DSÖ tarafından teofilin için belirlenen DDD değeri 0.4 g dır. Bu değer gram cinsinden olduğu için mg olarak bulunan etkin madde miktarı grama çevrilmiş ve bu değer 5. sütuna yazılmıştır. Bir yılda harcanan etkin madde miktarı belirlenen bu değere bölünmüş (0.4 g) ve böylelikle kullanım hacmi bulunmuştur (Sütun 7). Bu değer de o hastanede yatılan güne bölünmüş ve kullanım hızı hesaplanmıştır (Sütun 8). Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir. Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı "Teobag 200 mg 100 ml" tuketim miktarı (torba adedi) Bir müstahzardaki doz (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) *100 KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI TR7 Orta Anadolu ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz ADANA PROF. DR. NUSRET KARASU GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , , , ,53 TR6 Akdeniz

192 169 Çizelge (devam) "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KIRIKKALE YÜKSEK İHTİSAS TR7 Orta Anadolu BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu ISPARTA DEVLET TR6 Akdeniz ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz MALATYA DEVLET TRB Ortadoğu Anadolu ADANA ÇUKUROVA DR. AŞKIM TÜFEKÇİ DEVLET TR6 Akdeniz BURSA DEVLET TR4 Doğu Marmara BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 TR4 Doğu Marmara TEOBAG 200 MG 100 ML SETLİ/SETSİZ Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir

193 yılı ilaç kullanım hızına bakıldığında Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi ilk sırada yer alırken Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi 2. sıradadır. Adana Prof. Dr. Nusret Karasu Göğüs Hastalıkları hastanesi 3. sıradadır. Bu 3 hastanenin kullanım hızları birbirine yakındır. Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin ilaç kullanım hızı ise 0 dır. Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2011 yılı "Teobag 200 mg 100 ml" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) *100 BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI , ,91 TR4 Doğu Marmara ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI , ,29 TR8 Batı Karadeniz KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI , ,60 TR7 Orta Anadolu SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ , ,54 TR8 Batı Karadeniz ADANA PROF. DR. NUSRET KARASU GÖĞÜS HASTALIKLARI TR6 Akdeniz KIRIKKALE YÜKSEK İHTİSAS TR7 Orta Anadolu ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , , , ,61 TR8 Batı Karadeniz BARTIN DEVLET , ,18 TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,22 TR1 İstanbul

194 171 Çizelge (devam) "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,95 TR1 İstanbul ISPARTA DEVLET , ,06 TR6 Akdeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,71 TR5 Batı Anadolu ADANA ÇUKUROVA DR. AŞKIM TÜFEKÇİ DEVLET , ,17 TR6 Akdeniz MALATYA DEVLET , ,55 TRB Ortadoğu Anadolu BURSA DEVLET , ,44 TR4 Doğu Marmara TEOBAG 200 MG 100 ML SETLİ/SETSİZ Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi ilk sıraya yerleşmiştir. Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi 2. sıradadır ve ilaç kullanım hızı artmıştır. Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin ilaç kullanım hızı düşmüş ve 3. sıraya gerilemiştir. Adana Prof. Dr. Nusret Karasu Göğüs Hastalıkları hastanesi nin ilaç kullanım hızı ise yaklaşık % 50 azalmıştır. Yapılan araştırma sonucunda 2011 yılında Adana Prof. Dr. Nusret Karasu Göğüs Hastalıkları hastanesi nin Adana Çukuova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi ile birleştirildiği, bu nedenle bu hastanenin 2012 ve 2013 verilerinin sıfırlandığı görülmektedir.

195 172 Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI 2012 yılı "Teobag 200 mg 100 ml" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatak-gün) * , , , , , ,69 TR8 Batı Karadeniz BARTIN DEVLET TR8 Batı Karadeniz , ,00 ADANA ÇUKUROVA DR. AŞKIM TÜFEKÇİ DEVLET , ,01 TR6 Akdeniz ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul , , , , , , , ,84 TR5 Batı Anadolu ISPARTA DEVLET , ,54 TR6 Akdeniz KIRIKKALE YÜKSEK İHTİSAS , ,11 TR7 Orta Anadolu BURSA DEVLET , ,72 TR4 Doğu Marmara

196 173 Çizelge (devam) "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları MALATYA DEVLET , ,75 TRB Ortadoğu Anadolu ADANA PROF. DR. NUSRET KARASU GÖĞÜS HASTALIKLARI TR6 Akdeniz KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , ,00 TR7 Orta Anadolu TEOBAG 200 MG 100 ML SETLİ/SETSİZ Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu). ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi ilk sıradaki yerini korumuştur. Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2, Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi 3, Bartın Devlet Hastanesi ise 4. sıradadır. Bu 3 hastane de Karadeniz Bölgesi nde yer almaktadır. Kayseri Nuh Naci Yazgan Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin ve Adana Prof. Dr. Nusret Karasu Göğüs Hastalıkları hastanesi nin ilaç kullanım hızları ise 0 a inmiştir. Yapılan araştırma sonucunda 2011 yılında Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi nin Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi nin altında bir birim olarak görev yaptığı ve adının resmi olarak değiştirildiği bilgisi edinilmiştir. Bu nedenle 2012 ve 2013 yıllarında bu hastanenin kullanım verisi 0 dır.

197 174 Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı 2013 yılı "Teobag 200 mg 100 ml" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlen en DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatak-gün) *100 BURSA PROF. DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI , ,02 TR4 Doğu Marmara ISPARTA DEVLET , ,59 TR6 Akdeniz SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ , ,29 TR8 Batı Karadeniz ADANA ÇUKUROVA DR. AŞKIM TÜFEKÇİ DEVLET , ,95 TR6 Akdeniz MALATYA DEVLET , ,04 TRB Ortadoğu Anadolu ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA , ,26 TR5 Batı Anadolu BURSA DEVLET , ,58 TR4 Doğu Marmara BARTIN DEVLET , ,30 TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz ADANA PROF. DR.NUSRET KARASU GÖĞÜS HASTALIKLARI TR6 Akdeniz KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI , , , , , , , ,00 TR7 Orta Anadolu

198 175 Çizelge (devam) "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KIRIKKALE YÜKSEK İHTİSAS , , , , , ,00 TR7 Orta Anadolu TEOBAG 200 MG 100 ML SETLİ/SETSİZ Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük teofilin dozu (tanımlanmış günlük budesonid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi ilk sıradaki yerini korumuştur ve ilaç kullanım hızı neredeyse % 50 oranında artmıştır. İlk 5 te değişmeyen tek hastane Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi dir. Isparta Devlet Hastanesi 2 sırada yer almasına rağmen ilaç kullanım hızı 1. sıradaki hastanenin kullanım hızına göre oldukça düşüktür. Adana Çukuova Dr. Aşkım Tüfekçi Devlet Hastanesi ise 4. sıraya yerleşmiştir(bunun bir nedeninin de hastanenin Adana Prof. Dr. Nusret Karasu Göğüs Hastalıkları hastanesi ile birleşmiş olmasının olduğu düşünülmektedir). Ayrıca 5 hastanenin de kullanım hızları 0 a düşmüştür. Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi, İstanbul Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Kırıkkale Yüksek İhtisas Hastanesi nin isim değişikliği ya da başka bir hastaneye bağlanma gibi bir durumu olmadığı öğrenilmiştir.

199 176 Çizelge "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı BURSA PROF.DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI TR4 Doğu Marmara ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI TR8 Batı Karadeniz KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI TR7 Orta Anadolu SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ TR8 Batı Karadeniz ADANA PROF.DR.NUSRET KARASU GÖĞÜS HASTALIKLARI TR6 Akdeniz ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI 2010 yılı (DDD/ yatak-gün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatak-gün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD 0,00 64,91 47,39 90,02 50,58 ± 37,98 58,52 62,29 19,28 0,00 35,02 ± 30,38 67,87 45,60 0,00 0,00 28,36 ± 33,99 10,18 37,54 43,29 12,29 25,82 ± 17,02 52,53 28,72 0,00 0,00 20,31 ± 25,39 10,69 21,61 38,69 3,16 18,53 ± 15,42 TR8 Batı Karadeniz BARTIN DEVLET 16,64 18,18 29,00 7,30 17,78 ± 8,89 TR8 Batı Karadeniz ADANA ÇUKUROVA DR.AŞKIM TÜFEKÇİ DEVLET 9,02 12,17 21,01 11,95 13,53 ± 5,18 TR6 Akdeniz İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KIRIKKALE YÜKSEK İHTİSAS 20,55 15,95 13,68 3,17 13,33 ± 7,35 18,71 24,03 7,11 0,00 12,46 ± 10,90 TR7 Orta Anadolu ISPARTA DEVLET 13,76 14,06 8,54 12,59 12,23 ± 2,54 TR6 Akdeniz ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 14,28 13,71 10,84 9,26 12,02 ± 2,37 10,40 17,22 11,05 0,00 9,66 ± 7,14 TR1 İstanbul MALATYA DEVLET 9,73 10,55 2,75 10,04 8,26 ± 3,69 TRB Ortadoğu Anadolu BURSA DEVLET 5,68 8,44 3,72 8,58 6,60 ± 2,34 TR4 Doğu Marmara TEOBAG 200 MG 100 ML SETLİ/SETSİZ Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır.

200 177 Dört yılın ortlamalarına bakıldığında ilk sırada Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi vardır. İlk 5 e bakıldığında ise 3 hastanenin ilaç kullanım hızı 2013 yılında 0 a düşmüştür. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi "Teobag 200 mg 100 ml"nin belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Hastaneler arası ikili karşılaştırmada kullanım hızları bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır.

201 ,00 "Teobag 200 mg 100 ml"nin yıllara göre değişen kullanım hızları 90,00 80,00 BURSA PROF.DR. TÜRKAN AKYOL GÖĞÜS HASTALIKLARI ZONGULDAK UZUN MEHMET GÖĞÜS VE MESLEK HASTALIKLARI KAYSERİ NUH NACİ YAZGAN GÖĞÜS HASTALIKLARI 70,00 SAMSUN GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ ADANA PROF.DR.NUSRET KARASU GÖĞÜS HASTALIKLARI 60,00 ÇORUM GÖĞÜS HASTALIKLARI BARTIN DEVLET 50,00 ADANA ÇUKUROVA DR.AŞKIM TÜFEKÇİ DEVLET 40,00 İSTANBUL YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KIRIKKALE YÜKSEK İHTİSAS 30,00 ISPARTA DEVLET 20,00 10,00 ANKARA ATATÜRK GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MALATYA DEVLET BURSA DEVLET 0, Şekil "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Grafiğe bakıldığında Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin diğer hastanelere kıyasla, kullanım hızındaki artışın boyutları daha iyi anlaşılabilmektedir.

202 Diğer Solunum Sistemi ilaçları grubunun incelenmesi Bu bölümde Çizelge de % 11 ve Çizelge de % 13 payla her dört yılda da ikinci sırada yer alan diğer solunum sistemi ilaçları grubu incelenecektir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında etkin maddelerine göre "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" tüketim harcamaları *ETKİN MADDE SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİT TOTAL FOSFOLİPİT + SERBEST YAĞ ASİTLERİ + TRİGLİSERİT + PROTEİN ** R07AA Akciğer Surfaktanları 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2010 Yılı Diğer Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi İçerisindeki % Payı 2010 Yılı RSolunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2011 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Diğer Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi İçerisindeki % Payı 2011 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı ,82 3, ,71 55, ,18 7, ,06-11, ,00 10, ,99 10,78 9,33 LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI 0 0,00 0, ,00 0,00 ** R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler 0 0,00 0, ,01 0,00 0, ,00 10, ,00 10,78 9, , ,08 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir. (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Diğer solunum sistemi ilaçları 2010 yılında , 2011 yılında ise tl tüketim tutarıyla en fazla yüzde tüketim payına sahip ikinci grup olmuştur. Bu grup altında ATC sınıflamasına göre iki alt grup yer almaktadır. Bunlardan R07AA Akciğer Surfaktanları grubu iki etkin madde içermektedir. Bunlardan Total fosfolipid + Serbest yağ asitleri + Trigliserid + Protein etkin maddesi Diğer Solunum Sistemi İlaçları içerisinde 2010 yılında % 69 luk 2011 yılında % 56 lık, R sınıfı Solunum Sistemi İlaçları içerisinde ise 2010 yılında % 7 lik, 2011 yılında % 6 lık kullanımla bu grubun en fazla tüketimine sahip etkin maddesidir yılında

203 180 kullanımının düştüğü görülmektedir. Sığır akciğer surfaktanı fosfolipid fraksiyonu Akciğer surfaktanları grubunun ikinci etkin maddesidir ve 2010 yılında Diğer Solunum Sistemi İlaçları içerisinde 2010 yılında % 30, 2011 yılında % 44, R sınıfı Solunum Sistemi İlaçları içerisinde ise 2010 yılında % 3.3, 2011 yılında % 4.7 lik kullanımla tüketiminde % 55 lik bir artış olduğu görülmektedir. Diğer solunum sistemi ilaçlarının ikinci grubu olan R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri grubunun ise yalnızca bir erken maddesi vardır ve 4 yıllık inceleme içerisinde yalnızca 2011 yılında kullanımının olduğu görülmektedir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında etkin maddelerine göre "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" tüketim harcamaları *ETKİN MADDE SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİT TOTAL FOSFOLİPİT + SERBEST YAĞ ASİTLERİ + TRİGLİSERİT + PROTEİN ** R07AA Akciğer Surfaktanları *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2012 Yılı Diğer Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi İçerisindeki % Payı 2012 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2013 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Diğer Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi İçerisindeki % Payı 2013 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı ,92 5, ,28 6,74 11, ,08 5, ,72 5,91-9, ,00 11, ,00 12,66 0, ,00 11, ,00 12,66 0, (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılında ise total fosfolipid + serbest yağ asitleri + trigliserid + protein etkin maddesinin kullanımının % 3.3 lük azalma göstererek düşmeye devam ettiği, Sığır akciğer surfaktanı fosfolipid fraksiyonunun da % 14.3 lük artışla yükselmeye devam ettiği görülmektedir. Diğer Solunum Sistemi İlaçlarının 3 yılda da İlaç ve farmakolojik ürünlerin tüketimi içindeki payının arttığı görülmektedir.

204 yılında tüketim paylarına bakıldığında sığır akciğer surfaktanı fosfolipid fraksiyonunun, total fosfolipid + serbest yağ asitleri + trigliserid + protein etkin maddesinin % 53 e % 46.7 oranıyla önüne geçtiği görülmektedir. Diğer solunum sistemi ilaçlarının ilaç ve farmakolojik ürünlerdeki payı da % 12,6 ya yükselmiştir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları * ETKİN MADDE Sığır akciğer sürfaktanı fosfolipid 120 mg/1.5 ml intratekal süspansiyon Sığır akciğer sürfaktanı fosfolipid 240 mg/3 ml intratekal süspansiyon 2010 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2011 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Miktarı Artış- Azalış % Oranı Yılları Tüketim Tutarı Artış- Azalış % Oranı ,38 104, ,04 38,29 SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD ,16 Total fosfolipid mg/ml + Serbest yağ asitleri mg/ml + Trigliserid mg/ml + Protein mg/ml 8 ml intratekal süspansiyon TOTAL FOSFOLİPİT + SERBEST YAĞ ASİTLERİ + TRİGLİSERİT + PROTEİN ,68-11, ,09 ** R07AA Akciğer Surfaktanları ,49 Liyofilize bakteri lizatı 3.5 mg kapsül ,00 0,00 LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI ,00 ** R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri ,00 *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları ,33 **** R Solunum Sistemi İlaçları ,39 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,08 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir. (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2010 yılında akciğer surfaktanları grubunun sığır akciğer surfaktanı fosfolipid fraksiyonu etkin maddesini içeren jeneriklerinin 120 mg/1,5 ml ve 240 mg/3 ml intratekal süspansiyon olarak iki dozu vardır. Bunlardan 240/3 ml nin 1330 adet ile

205 /1.3 ml nin 892 adetlik kullanımına göre daha çok tüketildiği görülmektedir. Ancak 2011 yılına bakıldığında düşük dozlu jenerik grubunun tüketim miktarında % 130 luk artış gerçekleştiği ve yüksek dozlu jenerik grubu kullanım miktarına yaklaştığı görülmektedir. Tüketim tutarında da % 104 lük artış sağlamıştır. Klinik kullanımdaki bu artışın Sağlık Bakanlığı na Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları düzeyinde nedenlere dayalı inceleme yapılarak tanımlanması önemlidir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları * ETKİN MADDE SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD 120 mg/1.5 ml İNTRATEKAL SÜSPANSİYON SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD 240 mg/3 ml İNTRATEKAL SÜSPANSİYON SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD TOTAL FOSFOLİPİD mg/ml + SERBEST YAĞ ASİTLERİ mg/ml + TRİGLİSERİD mg/ml + PROTEİN mg/ml 8 ml İNTRATEKAL SÜSPANSİYON TOTAL FOSFOLİPİT + SERBEST YAĞ ASİTLERİ + TRİGLİSERİT + PROTEİN 2012 Yılı Tüketi m Miktarı (Adet) 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2013 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Miktarı Artış- Azalış % Oranı Yılları Tüketim Tutarı Artış- Azalış % Oranı ,54 2, ,31 15, , ,66-9, ,49 ** R07AA Akciğer Surfaktanları ,02 LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI 3.5 MG KAPSÜL ,00 0,00 LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI 0 0 0,00 ** R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri 0 0 0,00 *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları ,55 **** R Solunum Sistemi İlaçları ,24 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,83 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır

206 ve 2013 yıllarına bakıldığında 120 mg/1.5 ml intratekal süspansiyonun 2012 den 2013 yılına geçişte bu kez sadece % 16 lık, 240 mg/3 ml intratekal süspansiyonun ise % 28 lik artış gösterdiği görülmektedir Diğer solunum sistemi ilaçları etkin madde jenerik tüketim tutarları yıllara göre değişimi SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD 120 mg/1.5 ml İNTRATEKAL SÜSPANSİYON SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD 240 mg/3 ml İNTRATEKAL SÜSPANSİYON TOTAL FOSFOLİPİD mg/ml + SERBEST YAĞ ASİTLERİ mg/ml + TRİGLİSERİD mg/ml + PROTEİN mg/ml 8 ml İNTRATEKAL SÜSPANSİYON LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI 3.5 MG KAPSÜL Şekil Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları, yıllara göre Diğer solunum sistemi ilaçları tüketim tutarları 2012 yılında ise 2011 yılına göre yüksek dozlu jenerik grubunun tüketim miktarında % 34 lük düşük dozlu jenerik grubunun tüketim miktarında % 11 lik büyüme olduğu görülmektedir.

207 184 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ABBOTT CHIESİ FİRMA ADI SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Tutarı Ticari İlacının Adı İthal/İmal Bilgisi SURVANTA İTHAL CUROSURF İTHAL TOTAL FOSFOLİPİT + SERBEST YAĞ ASİTLERİ + TRİGLİSERİT + PROTEİN **R07AA Akciğer Surfaktanları ABDİ İBRAHİM LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI **R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler BRONCHO VAXOM İTHAL (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, WHO (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır

208 185 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları FİRMA ADI 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Tutarı Ticari İlacının Adı İthal/İmal Bilgisi ABBOTT SURVANTA İTHAL SIĞIR AKCİĞER SÜRFAKTANI FOSFOLİPİD CHIESİ CUROSURF İTHAL TOTAL FOSFOLİPİT + SERBEST YAĞ ASİTLERİ + TRİGLİSERİT + PROTEİN ** R07AA Akciğer Surfaktanları ABDİ İBRAHİM 0 0 LİYOFİLİZE BAKTERİ LİZATI 0 0 ** R07AX Diğer Solunum Sistemi Ürünleri *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler BRONCHO VAXOM İTHAL (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, WHO (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge ve Çizelge ye baktığımızda her 3 etkin maddenin müstahzarının 3 firma elinde olduğu görülmektedir. Piyasaya sürülmüş başka etkin maddeler olmaması dolayısıyla jeneriklerin piyasada varolan müstahzar tüketimlerini nasıl etkilediği incelenememektedir.

209 186 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunun İBBS ye göre tüketim payları * İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı TR1 İstanbul ,11 TR2 Batı Marmara ,83 TR3 Ege ,55 TR4 Doğu Marmara ,30 TR5 Batı Anadolu ,18 TR6 Akdeniz ,98 TR7 Orta Anadolu ,94 TR8 Batı Karadeniz ,57 TR9 Doğu Karadeniz ,65 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,00 TRB Ortadoğu Anadolu ,29 TRC Güneydoğu Anadolu ,17 ** R07AA Akciğer Surfaktanları ,33 *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) İBBS; Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (**)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. düzey alt grup (***)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. düzey alt grup (****)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. düzey alt grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), İBBS verileri son alınan verilerle yapıldığı için R07AA verisi daha önceki çizelgelerle tutmamaktadır. Detaylı açıklama için Bkz. Araştırmanın kısıtlılıkları Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır Diğer Solunum Sistemi İlaçları ndan R07AA Akciğer Surfaktanları grubunun 12 bölge düzeyinde incelendiği Çizelge de en fazla tüketimin TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleştiği ve bu bölgedeki tüketim tutarının diğer bölgelere göre oldukça yüksek olduğu, 2011 yılında da tüketimin arttığı görülmüştür. İkinci sırada ise TR1 İstanbul bölgesi yer almakta olup bu bölgenin R07AA Akciğer Surfaktanları grubunda 2011 yılında % 8 lik bir artış meydana gelmiştir.

210 187 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Diğer Solunum Sistemi İlaçları" grubunun İBBS ye göre tüketim payları * İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı TR1 İstanbul ,31 TR2 Batı Marmara ,81 TR3 Ege ,00 TR4 Doğu Marmara ,10 TR5 Batı Anadolu ,96 TR6 Akdeniz ,34 TR7 Orta Anadolu ,25 TR8 Batı Karadeniz ,83 TR9 Doğu Karadeniz ,41 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,65 TRB Ortadoğu Anadolu ,65 TRC Güneydoğu Anadolu ,73 ** R07AA Akciğer Surfaktanları ,39 *** Diğer Solunum Sistemi İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) İBBS; Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (**)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. düzey alt grup (***)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. düzey alt grup (****)ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. düzey alt grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), İBBS verileri son alınan verilerle yapıldığı için R07AA verisi daha önceki çizelgelerle tutmamaktadır. Detaylı açıklama için Bkz. Araştırmanın kısıtlılıkları Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumları tarafından MKYS ye tüketim1 olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS içerisindeki fiyat bilgileri tl cinsinden ve KDV dahil alış fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılında sıralama değişmemiş ve TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinin tüketim tutarında artış gerçekleşmiştir yılında ise tüketim tutarı 4 yıldaki en yüksek değerine ulaşmıştır. TR1 İstanbul grubu 2. sırada yer almakta olup, tüketim tutarı 2010 yılında tl iken 2013 yılında tl değerine ulaşmıştır. Bölgedeki bu artışın arkasındaki klinik nedenler araştırılmalıdır.

211 Tüketim Tutarı R07AA grubunun en fazla tüketildiği 3 bölge TRC Güneydoğu Anadolu TR1 İstanbul TR5 Batı Anadolu Şekil R07AA Diğer Solunum Sistemi İlaçları grubunun en fazla tüketildiği 3 bölgede tüketim miktarının yıllara göre değişimi DDD metodu ile Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların hastaneler arası kullanım hızı karşılaştırmaları "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon"un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları R07AA grubundan 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarına sahip iki müstahzar olup, bunlar Sığır Akciğer Sürfaktanı Fosfolipit 240 mg/ 3 ml İntratekal Süspansiyon ve Total fosfolipid mg/ml + Serbest Yağ Asitleri mg/ml + Trigliserit mg/ml + Protein mg/ml 8 ml Intratrakeal Süspansiyon dur (Bkz. Çizelge ve 4.35.) Bu müstahzarların ticari isimleri de sırayla Curosurf ve Survanta dır (Bkz. Çizelge ve 4.37.). Aşağıdaki çizelgede bu durum daha net görülebilmektedir:

212 189 Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R03DA grubundaki Curosurf ve Survanta ticari isimli müstahzarlara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) CUROSURF 120 MG/1,5 ML INTRATRAKEAL SUSPANSIYON 1 ADET TEK DOZLUK FLAKON CUROSURF 240 MG/3 ML INTRATRAKEAL SUSPANSIYON 1 ADET TEK DOZLUK FLAKON SURVANTA INTRATRAKEAL SUSPANSIYON 8 ML FLAKON Sığır akciğer surfaktanı fosfolipid Total fosfolipid + Serbest yağ asitleri + Trigliserid + Protein ** R07AA Akciğer Surfaktanları *ATC kodu; DSÖ tarafından belirlenen sınıflandırma sistemi. İkinci düzey terapötik grup Kaynak: MKYS Fiyat bilgileri KDV dahil alış fiyatlarıdır ve TL cinsindendir Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Daha sonra hastanelerin yatılan gün sayıları hesaplanmıştır. DDD metodu ile yapılan hesaplamaların tümü yıl bazında yapıldığı için süre her hesaplamada 365 olarak alınmıştır (SİY 2013 te de 365 olarak alındığı belirtilmiştir.).

213 190 Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Trabzon Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi*** Van Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi **** Ankara Dr.Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İstanbul Zeynep Kamil Kadın Ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi İzmir Dr.Behçet Uz Çocuk Hastalıkları Ve Cerrahisi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Şanlıurfa Kadın Hastalıkları Ve Doğum Hastanesi Kayseri Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Erzurum Nenehatun Kadın Doğum Hastanesi Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi ɸ 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

214 191 Çizelge (devam) "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Diyarbakır Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim Ve Araştırma Hastanesi** , , , , , , , , Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin 2010 verisi yoktur yılı verisi kullanılmıştır ancak 2010 yılında tüketim verisi de yoktur. Bu hastaneye 2011 yılında perinatal kliniği açılmış olduğu öğrenimiştir. Bu nedenle 2011 yılı itibari ile Curosurf kullanılmaya başlanmış olabileceği düşünülmüştür *** Trabzon Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi nin de Trabzon Kanuni Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlandığı için 2012 ve 2013 yıllarında 2011 verisi kullanılmıştır. **** Van Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi adı 2013 yılında İpekyolu Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi olarak değiştiği için bu yılda 2012 yılı hastane verisi kullanıldı. Çünkü yeni isme dair veri bulunamadı ɸ Kayseri Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi de 2011 yılında Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlandığı için bu yıllarda 2010 yılı verisi kullanılmıştır Toplamda 11 hastane olduğu görülmüştür. Hastanelerin çoğunluğu Kadın doğum ve çocuk hastanesidir. İki tane Güneydoğu Anadolu, iki tane Orta Anadolu, iki tane de İstanbul Bölgesi nden hastane vardır. Her bir "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" 240 mg etkin madde içermektedir. Bu değer 3. sütuna yazılmıştır. 1 flakondaki etkin madde miktarı ile harcanan flakon sayısı çarpılarak bir yılda harcanan etkin madde miktarı bulunmuş ve bu değer 4. sütuna yazılmıştır. DSÖ tarafından akciğer sürfaktanı için belirlenen DDD değeri 0.16 g dır. Bu değer gram cinsinden olduğu için mg olarak bulunan etkin madde miktarı grama çevrilmiş ve bu değer 5. sütuna yazılmıştır. Bir yılda harcanan etkin madde miktarı belirlenen bu değere bölünmüş (0.16 g) ve böylelikle kullanım hacmi bulunmuştur (Sütun 7). Bu değer de o hastanede yatılan güne bölünmüş ve kullanım hızı hesaplanmıştır (Sütun 9). Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir.

215 192 Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı TRABZON KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz VAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRB Ortadoğu Anadolu ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu İZMİR DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu ANKARA DR. ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu KAYSERİ KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR7 Orta Anadolu DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2010 yılı "Curosurf Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,84 0,16 361, , ,16 0,16 238, , ,48 0,16 115, , , , ,4 0, , ,44 0,16 46, , ,16 187, , ,28 0, , ,72 0,16 4, , , , , ,00 TR7 Orta Anadolu CUROSURF 240 MG/3 ML İNTRATRAKEAL SÜSPANSIYON İÇEREN FLAKON

216 193 Çizelge (devam) "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu (tanımlanmış günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Trabzon Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ilk sırada yer almaktadır. 2. sırada Van Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi vardır. 3. sırada yer alan Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi 2011 yılında ilk sıraya yükselmiştir. Listede yer alan iki hastanenin kullanım hızlarının 0 olduğu görülmektedir. İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin 2010 verisi yoktur yılı verisi kullanılmıştır ancak 2010 yılında tüketim verisi de yoktur. Bu hastaneye 2011 yılında perinatal kliniği açılmış olduğu öğrenimiştir. Bu nedenle 2011 yılı itibari ile Curosurf kullanılmaya başlanmış olabileceği düşünülmüştür.

217 194 Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2011 yılı "Curosurf Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,24 0,16 451, ,92 TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu KAYSERİ KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR7 Orta Anadolu TRABZON KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz VAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRB Ortadoğu Anadolu ANKARA DR. ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İZMİR DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,6 0,16 247, , ,72 0, , ,24 0, , , , ,2 0,16 382, , ,36 0, , ,96 0,16 118, , ,88 0,16 55, , ,32 0,16 64, , ,92 0,16 49, ,01 TR7 Orta Anadolu CUROSURF 240 MG/3 ML İNTRATRAKEAL SÜSPANSIYON İÇEREN FLAKON

218 195 Çizelge (devam) "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu (tanımlanmış günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir İlk sırada Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi vardır. 2. sırada Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi nin olduğu görülmektedir. Bu hastanenin kullanım hızı 2010 yılına göre oldukça artmıştır. Kayseri Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi kullanım hızını yaklaşık 10 katına çıkararak 3. sıraya yükselmiştir. Bu iki hastanenin kullanım hızları birbirine oldukça yakındır. Trabzon Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ise 4. sıraya gerilemiş ve kullanım hızı düşmüştür. Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ANKARA DR. ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 2012 yılı "Curosurf Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,64 0, , ,68 0,16 235, , ,48 0, , ,32 0, , ,8 0,16 442, ,30 TR5 Batı Anadolu

219 196 Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu İZMİR DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul TRABZON KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz VAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRB Ortadoğu Anadolu KAYSERİ KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ,32 0,16 589, , ,12 0, , ,68 0, , ,44 0,16 46, , , , , ,00 TR7 Orta Anadolu CUROSURF 240 MG/3 ML İNTRATRAKEAL SÜSPANSIYON İÇEREN FLAKON Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu (tanımlanmış günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi kullanım hızındaki artışı sürdürerek ilk sıradaki yerini korumuştur. Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi yine 2. sıradadır ancak kullanım hızı düşmüştür yılında 5. sırada yer alan İstanbul Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi 2012 yılında 4. sıraya yükselmiştir. Ankara Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim Araştırma Hastanesi de 3 yılda yükselen bir ilaç kullanım hızı eğilimi göstermiştir yılında 2. sırada yer alan Van Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi nin ilaç kullanım hızı ise 0 a inmiştir. Kayseri Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ise 2011 yılında Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlandığı için kullanımı 0 a inmiştir.

220 197 Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 2013 yılı "Curosurf Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,68 0,16 610, ,12 TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul ANKARA DR. ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR5 Batı Anadolu İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu İZMİR DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR3 Ege TRABZON KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR9 Doğu Karadeniz VAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRB Ortadoğu Anadolu KAYSERİ KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ,72 0,16 229, , ,56 0, , ,16 562, , ,44 0,16 421, , , , ,6 0, , ,16 37, , , , , , , ,00 TR7 Orta Anadolu CUROSURF 240 MG/3 ML İNTRATRAKEAL SÜSPANSIYON İÇEREN FLAKON

221 198 Çizelge (devam) "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu (tanımlanmış günlük domuz akciğeri fosfolipit fraksiyonu dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2013 yılında ilk 2 sıralaması değişmezken İstanbul Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi yükselişini sürdürmüş ve 3. sıraya yerleşmiştir. Ankara Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim Araştırma Hastanesi de 4. sırada yer almıştır. Trabzon Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ve Van Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi nin ilaç kullanım hızı ise 0 a inmiştir. Kayseri Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi ise 2011 yılında Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlandığı için kullanımı 0 a inmiştir.

222 199 Çizelge "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 0,24 0,92 0,94 1,12 0,80 ± 0,38 TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM 0,13 0,72 0,65 0,68 0,54 ± 0,28 TRA Kuzeydoğu Anadolu TRABZON KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 0,75 0,62 0,11 0,00 0,36 ± 0,37 TR9 Doğu Karadeniz İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,13 0,24 0,37 0,41 0,28 ± 0,12 TR1 İstanbul ANKARA DR. ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,12 0,25 0,30 0,35 0,25 ± 0,09 TR5 Batı Anadolu KAYSERİ KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 0,07 0,70 0,00 0,00 0,19 ± 0,33 TR7 Orta Anadolu DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu VAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 0,01 0,05 0,39 0,12 0,14 ± 0,17 0,25 0,26 0,00 0,00 0,12 ± 0,14 TRB Ortadoğu Anadolu İZMİR DR. BEHÇET UZ ÇOCUK HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,17 0,13 0,14 0,04 0,12 ± 0,05 TR3 Ege İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,00 0,05 0,12 0,23 0,09 ± 0,09 0,00 0,01 0,16 0,12 0,07 ± 0,07 TR7 Orta Anadolu CUROSURF 240 MG/3 ML İNTRATRAKEAL SÜSPANSIYON İÇEREN FLAKON Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır.

223 200 4 yılın ortalamasına göre sıralanan Çizelge in ilk sırasında Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi vardır. 2. sırada yer alan Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi nin 2010 yılının aksine diğer 3 yılda önemli bir artış olduğu görülmektedir. Trabzon Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi 2010 yılındaki yüksek kullanım hızının aksine diğer yıllarda kullanım hızı gittikçe düşmüş ve 2013 yılında 0 a inmiştir. Çünkü bu hastane Trabzon Kanuni Eğitim Araştırma Hastanesi ne bağlanmıştır. İstanbul Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi 4 yılda kullanım hızını giderek arttırmış ve 4. sıraya yerleşmiştir. Kayseri Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi nin 2011 yılında diğer yıllara göre oldukça yüksek kullanım hızı göstermesi dikkat çekicidir. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon nin belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi ile Kayseri Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Diyarbakır Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, Van Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi, İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi kullanım hızları arasında anlamlı farklılık vardır (P<0.05). Diğer hastaneler arası kullanım hızı karşılaştırmalarında anlamlı farklılık bulunamamıştır.

224 201 "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon un yıllara göre değişen kullanım hızları 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRABZON KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ANKARA DR.ZEKAİ TAHİR BURAK KADIN SAĞLIĞI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KAYSERİ KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI İZMİR DR.BEHÇET UZ ÇOCUK HASTALIKLARI VE CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0, Şekil "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml un DDD metodolojisi ile kullanım hızı karşılaştırmaları R07AA grubundan 1 milyon tl üzerinde tüketim tutarına sahip iki müstahzar olup, birinin Curosurf bir diğerinin Survanta olduğu daha önce söylenmişti (Bkz. Çizelge 4.90.). Aşağıda bu müstahzarın kullanım hızı incelemesi detaylı olarak yapılacaktır: Öncelikle müstahzarın her bir yılda en fazla kullanıldığı 5 hastane belirlenmiş, sonra da bu hastanelerin tek bir listesi yapılmıştır. Toplamda 11 hastanenin listeye girdiği ve bu hastanelerden 4 ünün Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde yer aldığı görülmektedir.

225 202 Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Hastane Adı Şanlıurfa Kadın Hastalıkları Ve Doğum Hastanesi Antalya Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Erzurum Nenehatun Kadın Doğum Hastanesi Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Konya Dr.Faruk Sükan Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Diyarbakır Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Hastalıkları Ve Doğum Hastanesi İstanbul Zeynep Kamil Kadın Ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Kayseri Eğitim Ve Araştırma Hastanesi Hatay Kadın Doğum Ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim Ve Araştırma Hastanesi** 2010 Yılı Yatak Sayısı 2010 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2010 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2011 Yılı Yatak Sayısı 2011 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2011Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2012 Yılı Yatak Sayısı 2012 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2012 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* 2013 Yılı Yatak Sayısı 2013 Yılı Yatak Doluluk Oranı % 2013 Yılı Toplam Yatılan Gün Sayısı* , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

226 203 Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml, Tek Dozluk Flakon" isimli müstahzara ait tanımlanmış günlük doz hesaplarının yapıldığı hastanelerin yatılan gün sayıları Toplam yatılan gün sayıları aşağıdaki eşitlik ile hesaplanmıştır: Yatılan Gün Sayısı = Toplam Gün Sayısı Yatak Sayısı Yatak Doluluk Oranı/100 Toplam gün sayısı, yatak doluluk oranı verilerinin alındığı Sağlık İstatisiği Yıllıkları baz alınarak 365 olarak alınmıştır ** İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi nin 2010 verisi yoktur yılı verisi kullanılmıştır ancak 2010 yılında tüketim verisi de yoktur. Bu hastaneye 2011 yılında perinatal kliniği açılmış olduğu öğrenimiştir. Bu nedenle 2011 yılı itibari ile Survanta kullanılmaya başlanmış olabileceği düşünülmüştür Her bir "Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml, Tek Dozluk Flakon" 25 mg etkin madde içermektedir. Bu değer 3. sütuna yazılmıştır. 1 flakondaki etkin madde miktarı ile harcanan flakon sayısı çarpılarak bir yılda harcanan etkin madde miktarı bulunmuş ve bu değer 4. sütuna yazılmıştır. DSÖ tarafından fosfolipid için belirlenen DDD değeri 0.16 g dır. Bu değer gram cinsinden olduğu için mg olarak bulunan etkin madde miktarı grama çevrilmiş ve bu değer 5. sütuna yazılmıştır. Bir yılda harcanan etkin madde miktarı belirlenen bu değere bölünmüş (0.16 g) ve böylelikle kullanım hacmi bulunmuştur (Sütun 7). Bu değer de o hastanede yatılan güne bölünmüş ve kullanım hızı hesaplanmıştır (Sütun 9). Kullanım hızının birimi DDD/ 100 (yatak gün) dir.

227 204 Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu KONYA DR.FARUK SÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR5 Batı Anadolu DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI 2010 yılı "Survanta Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2010 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2010 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,125 0,16 107, , ,35 0,16 70, , ,775 0,16 42, , ,5 0,16 59, ,04 TRC Güneydoğu Anadolu ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR6 Akdeniz İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul HATAY KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR6 Akdeniz GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ,425 0,16 83, , ,275 0,16 39, , ,6 0,16 10, , ,125 0,16 25, , ,16 6, ,01 TRC Güneydoğu Anadolu KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,16 0, , ,16 0, ,00 TR1 İstanbul

228 205 Çizelge (devam) Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2010 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük fosfolipid dozu (tanımlanmış günlük fosfolipid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Çocuk Hastanesi 2010 yılında ilk sırada yer almaktadır. Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi 2. sıradadır. İki hastanenin kullanım hızları birbirine yakındır. 3. sırada Konya Dr. Faruk Sükan Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi vardır. Bu hastanenin ilaç kullanım hızı Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi nin ilaç kullanım hızının 5 te biri kadardır ve Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi ve Antalya Eğitim Araştırma Hastanesi nin kullanım hızları ile aynıdır. Listedeki iki hastanenin kullanım hızları 0 dır. Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu KONYA DR.FARUK SÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 2011 yılı "Survanta Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2011 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2011 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,125 0,16 107, , ,35 0,16 70, , ,275 0,16 51, , ,5 0,16 59, , ,775 0,16 42, ,04 TR5 Batı Anadolu

229 206 Çizelge (devam) Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2011 yılı kullanım hızları İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ,875 0,16 42, , ,675 0,16 47, ,04 TRC Güneydoğu Anadolu ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR6 Akdeniz İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR7 Orta Anadolu HATAY KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ,425 0,16 83, , ,95 0,16 12, , ,05 0,16 6, , ,16 0, ,00 TR6 Akdeniz Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Çizelge (devam) Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük fosfolipid dozu (tanımlanmış günlük fosfolipid dozu) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2011 yılında ilk 2 ve 3. sırası değişmezken ilk 5 e Diyarbakır Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi girmiştir. Sonraki 4 hastanenin ilaç kullanım hızı birbiriyle aynıdır. İlk iki hastane ile diğer hastaneler arasındaki kullanım hızı farkı oldukça yüksektir.

230 207 Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Hastane Adı ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu HATAY KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR6 Akdeniz DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu KONYA DR.FARUK SÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR5 Batı Anadolu DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI 2012 yılı "Survanta Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2012 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2012 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,125 0,16 107, , ,35 0,16 70, , ,5 0,16 53, , ,325 0,16 39, , ,95 0,16 62, , ,775 0,16 42, , ,5 0,16 59, ,05 TRC Güneydoğu Anadolu ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR6 Akdeniz İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,425 0,16 83, , ,775 0,16 36, , ,25 0,16 39, ,02 TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,475 0,16 46, ,01 TR7 Orta Anadolu

231 208 Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2012 yılı kullanım hızları Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük fosfolipid dozu (tanımlanmış günlük fosfolipid dozu). Çizelge (devam) ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir İlk iki sıralaması 2011 yılına göre değişmemiş ve bu hastanelerin ilaç kullanım hızları geçen yıllarla uyumlu olmuştur. Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi nin ilaç kullanım hızındaki neredeyse 4 katlık artış dikkat çekicidir. Hatay Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi de geçen yıl kullanım hızının sıfır olmasına rağmen bu yıl 4. sırada yer almıştır. Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları Hastane Adı ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu KONYA DR.FARUK SÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR5 Batı Anadolu HATAY KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TR6 Akdeniz DİYARBAKIR ÇOCUK HASTALIKLARI 2013 yılı "Survanta Süspansiyon" tuketim miktarı (Adet) Bir müstahzardaki doz (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (mg) 2013 yılında tüketilen etkin madde miktarı (g) DSÖ tarafından belirlenen DDD değeri (g)* Hesaplanan DDD değeri (Kullanım hacmi)** 2013 yılında hastanede yatılan gün sayısı*** (DDD/ yatakgün) * ,35 0,16 70, , ,125 0,16 107, , ,9 0,16 93, , ,775 0,16 42, , ,325 0,16 27, , ,5 0,16 59, ,05 TRC Güneydoğu Anadolu

232 209 Çizelge (devam) Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 2013 yılı kullanım hızları DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI TRC Güneydoğu Anadolu İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,225 0,16 51, , ,375 0,16 58, ,03 TR1 İstanbul ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR6 Akdeniz İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA ,425 0,16 83, , ,025 0,16 25, , ,5 0,16 40, ,01 TR7 Orta Anadolu Kutu adedi olarak belirtilen değerler MKYS'den alınmıştır Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır * DSÖ tarafından belirlenen günlük fosfolipid dozu (tanımlanmış günlük fosfolipid dozu). ** 5. sütundaki değerlerin 6. sütundaki DDD dozuna bölünmesi ile elde edilen ve kullanım hacmi olarak da adlandırılan DDD değeridir *** Çizelge ile hesaplanan değerlerdir 2013 yılında Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Çocuk Hastanesi 2. sıraya gerilemiş Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi ise ilk sıraya yerleşmiştir. Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi 3. sıradaki yerini korurken, Hatay Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi nın kullanım hızı azalmış ve hastane 5. sıraya gerilemiştir.

233 210 Çizelge Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızları Hastane Adı 2010 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2011 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2012 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 2013 yılı (DDD/ yatakgün) *100 değeri 4 yılın ortalama (DDD/ yatakgün) *100 değeri ± SD ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM 0,22 0,22 0,23 0,20 0,21 ± 0,016 TRC Güneydoğu Anadolu ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM TRA Kuzeydoğu Anadolu GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM TRC Güneydoğu Anadolu KONYA DR.FARUK SÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 0,19 0,21 0,20 0,21 0,20 ± 0,007 0,02 0,04 0,11 0,15 0,07 ± 0,062 0,04 0,04 0,05 0,05 0,04 ± 0,003 TR5 Batı Anadolu DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 0,01 0,05 0,05 0,04 0,03 ± 0,02 TRC Güneydoğu Anadolu HATAY KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI 0,02 0,00 0,08 0,05 0,03 ± 0,032 TR6 Akdeniz ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,04 0,03 0,04 0,03 0,03 ± 0,003 TR6 Akdeniz İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,03 0,04 0,03 0,02 0,03 ± 0,008 TR1 İstanbul İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,00 0,01 0,02 0,03 0,01 ± 0,014 TR1 İstanbul KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA 0,00 0,00 0,01 0,01 0,00 ± 0,006 SURVANTA İNTRATEKAL SÜSPANSİYON TR7 Orta Anadolu Hastanelerin dahil olduğu bölge isimleri İBBS'den alınmıştır.

234 211 4 yılın ortalamasına göre sıralanmış olan çizelgede ilk iki sıradaki hastanenin yıllara göre istikrarlı bir gidişat sergilediği görülmektedir. Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi giderek artan bir kullanım hızına sahiptir. İlk 6 daki 4 hastanenin de Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde yer alması klinik olarak incelenmesi gereken bir durum olduğunu ortaya koymaktadır. Çizelge ile gösterilen verilerin istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmesi Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml nin belirlenen hastanelerdeki 4 yıllık DDD verileri tek yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Sonrasında ise ikili analizler için Tukey in çoklu karşılaştırma testi seçilmiştir. Analizler için GraphPad Prism 5 analiz programı kullanılmıştır. Analiz sonucunda 4 yılda da kullanım hızı bakımından ilk ikide yer alan Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Çocuk Hastanesi ve Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi kullanım hızı arasında anlamlı fark bulunamamıştır. Fakat bu iki hastane ile diğer tüm hastanelerin kullanım hızları arasında anlamlı farklılık vardır (P<0.05). Bununla birlikte Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi ile İstanbul Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Kayseri Eğitim Araştırma Hastanesi kullanım hızı verileri arasında da anlamlı farklılık vardır (P<0.05). Diğer hastaneler arası karşılaştırmada anlamlı farklılık gözlenmemiştir.

235 212 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 "Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml"nin yılklara göre değişen kullanım hızları ŞANLIURFA KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM ERZURUM NENEHATUN KADIN DOĞUM GAZİANTEP CENGİZ GÖKÇEK KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM KONYA DR.FARUK SÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI DİYARBAKIR KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI HATAY KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İSTANBUL ZEYNEP KAMİL KADIN VE ÇOCUK HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA İSTANBUL KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA Şekil Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli müstahzarın belirlenen hastanelerde 4 yıla ait kullanım hızı karşılaştırması Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubunun incelenmesi Çizelge ye bakıldığında Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubunun 2010 ve 2011 yıllarında ilaç tüketimi içinde % 1 lik tüketim payına sahip olduğunu görülmektedir. Çizelge de ise 2012 yılında da bu payın % 1 ile değişmediği ancak 2013 yılında tüketim tutarındaki % 11 lik azalmaya bağlı olarak ilaç tüketimi içindeki payın % 0 a gerilediği görülmektedir.

236 213 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları"nın tüketim harcamaları *ETKİN MADDE 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2010 Yılı Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları İçerisindeki % Payı 2010 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2011 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları İçerisindeki % Payı 2011 Yılı R Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı GLİSERİL GAYAKOLAT (GAYAFENESİN) GLİSERİL GAYAKOLAT (GAYAFENESİN) + EFEDRİN HCL + POTASYUM İYODÜR ** R05CA EKSPEKTORANLAR 211 0, , ,01 0,00 9 0, ,00 0,02 0,00 9,00 0,00 0,00-98,70 AMBROKSOL HCL ,97 0, , ASETİL SİSTEİN , , ASETİL SİSTEİN + VİTAMİN C (ASKORBİK ASİT) DORNAZ ALFA (İNSAN DEOKSİRİBONÜKLEAZI, rhdnaz) 0 0, ,00 0 _ , , ERDOSTEİN , , KARBOSİSTEİN , , ** R05CB Mukolitikler ,05 91,17 7, ,76 92,07 7,79 14,79 KODEİN + DİONİN ,53 0, ,44 0,04 0,00 ** R05DA Opiyum Alkaloidleri ve Türevleri ,43 0,53 0, ,09 0,44 0,04-6,85 BUTAMİRAT SİTRAT ,74 0, ,81 0,24-14,60 PENTOKSİVERİN 797 0,02 0, ,00 0,00-93,73 LEVODORPROZİN ,57 0, ,90 0,25 28,54 OKSOLAMİN FOSFAT/SİTRAT ,19 0, ,27 0,11 21,60 ** R05DB Öksürük Baskılayıcı Diğer İlaçlar TRİPROLİDİN HCl + PSÖDOEFEDRİN HCL + DEKSTROMETORFAN HBR ** R05X Diğer Soğukalgınlığı Preparatları *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,52 7,52 0, ,17 6,99 0,59 5, ,13 0, ,10 0,01-17, ,74 0,41 0, ,19 0,50 0,04 40, ,00 100,00 8, ,00 100,00 8,

237 214 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları"nın tüketim harcamaları (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge ye bakıldığında 2010 yılında Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları altında bulunan % ile en büyük paya sahip grup R05CB Mukolitikler olmuştur. Bu grubu % 7.5 ile R05DB Öksürük baskılayıcı diğer ilaçlar takip etmektedir yılında ise sıralama değişmezken R05CB Mukolitikler payını % ye yükseltmiş, R05DB Öksürük baskılayıcı diğer ilaçlar payını % 6.99 a düşürmüştür. Her iki yılda da R05CB Mukolitikler grubunu birinci sıraya oturtan etkin madde % 89 ve % 90 lık paylar ile asetil sistein olmuştur. Asetil sistein etkin maddesi 2010 ve 2011 yıllarında sırayla R sınıfı ilaç grubu içinde % 7 ve % 8 tüketim payına sahip olmuştur. R05DB Öksürük baskılayıcı diğer ilaçlar grubunda ise en çok tüketin etkin madde butamirat sitrat olmuştur. Çizelge de dikkat çeken noktalardan biri R05CA Ekspektoranlar grubunun 2011 yılında tüketim tutarındaki % 98 lik düşüştür. Bu grup 2012 ve 2013 yıllarında tüketim tutarını tamamen sıfırlamıştır (Çizelge ). Bununla birlikte R05DA Opiyum alkaloidleri ve türevleri grubu da % 6.85 lik bir azalış göstermiştir. R05X Diğer soğuk algınlığı preparatları alt grubunda 29 adet etkin madde/ etkin madde kombinasyonu vardır. Yer kısıtlılıkları nedeniyle Çizelge ve Çizelge e tüketim tutarı her 4 yılda da 1000 tl nin üzerine çıkabilmiş tek etkin madde/etkin madde kombinasyonu olan triprolidin HCl + psödoefedrin HCl + dekstrometorfan HBr kombinasyonu alınmıştır. Bu etkin madde kombinasyonu R05X Diğer soğuk algınlığı preparatları grubu içerisinde tüketim tutarı bakımından ilk 3 yılda ilk sırada 2012 yılında ikinci sırada yer almıştır. (2013 yılında tüketim tutarına göre ilk sırada yer alan Asetaminofen (Parasetamol) + Gliseril gayakolat (Gayafenesin) + Pirilamin maleat + Fenilefrin

238 215 hidroklorür etkin madde kombinasyonu ilk 3 yıl tüketiminin düşük olması nedeniyle çizelgelere konmamıştır).r05x Diğer soğuk algınlığı preparatları grubu 2011 yılında 2010 yılına göre % 40 lık bir artış göstermiştir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları etkin maddelerine göre "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları"nın tüketim harcamaları *ETKİN MADDE 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2012 Yılı Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları İçerisinde ki % Payı 2012 Yılı Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı 2013 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları İçerisindeki % Payı 2013 Yılı Solunum Sistemi İlaçları Tüketimi % Payı Yıllar Arası Tüketim Artış- Azalış % Oranı AMBROKSOL HCL , , ASETİL SİSTEİN , , DORNAZ ALFA (İNSAN DEOKSİRİBONÜKLEAZI, rhdnaz) , , ERDOSTEİN , , ** R05CB Mukolitikler ,87 7, ,71 7,60-11,84 KODEİN + DİONİN ,51 0, ,41 0,03 0,00 ** R05DA Opiyum Alkaloidleri ve Türevleri ,51 0, ,41 0,03-40,68 BUTAMİRAT SİTRAT , ,84 0,12-31,84 LEVODORPROZİN , ,23 0,08-58,91 OKSOLAMİN FOSFAT/SİTRAT , ,76 0,05-47,87 ** R05DB Öksürük Baskılayıcı Diğer İlaçlar TRİPROLİDİN HCl + PSÖDOEFEDRİN HCL + DEKSTROMETORFAN HBR ** R05X Diğer Soğukalgınlığı Preparatları *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,25 0, ,83 0,26-46, ,09 7, ,29 5,31-65, ,37 34, ,58 23,53-64, (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır

239 ve 2013 verilerinin yer aldığı Çizelge e R05CA Ekspektoranlar grubu ve Asetil sistein+ vitamin c kombinasyonu ile karbosistein ve pentoksiverin etkin maddeleri tüketim tutarları tamamen sıfırlandığı için alınmamışlardır. R05CB Mukolitikler grubunun 2012 yılında Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları İçerisindeki payı % ile yükselmeye devam etmiş ancak % e gerilemiştir. Asetil sistein+ vitamin c etkin madde kombinasyonu ve karbosistein etkin maddesi tamamen sıfırlanmış bununla birlikte gruptaki diğer 4 etkin maddenin tümünün tüketiminde azalış gerçekleşmiştir. Ancak düşüşteki en büyük sebep asetil sistein etkin maddesi tüketimindeki % 25 lik düşüştür. R05DB Öksürük baskılayıcı diğer ilaçlar grubunda düşüş devam etmiş ancak grup yine de 2. sıradaki yerini korumuştur. Bununla birlikte Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubundaki tüm alt grupların tüketim tutarları düşmüştür. En büyük düşüş % 64 ile R05X Diğer soğuk algınlığı preparatları alt grubunda gerçekleşmiştir. Jenerik tüketimlerinin, jenerik firmalarının ve idari bölge birimi Sınıflamasına göre tüketimlerin incelendiği çizelgelerde, Çizelge ve te tespit edildiği üzere 4 yıldan herhangi birinde tüketim tutarı 1 milyon tl nin üzerine çıkabilmiş tek etkin madde olan asetil sistein etkin maddesi incelenecektir (Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubunda da bu yöntem izlenmişti.).

240 217 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları * ETKİN MADDE 2010 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2011 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Miktarı Artış- Azalış % Oranı Yılları Tüketim Tutarı Artış- Azalış % Oranı Asetil sistein 100 mg/ml 3 ml Ampul Asetil sistein 1200 mg Efervesan Tablet/ Saşe Asetil sistein 200 mg Efervesan Tablet/Saşe/Granül/Kapsül Asetil sistein 200 mg/5 ml 150 ml Şurup Asetil sistein 200 mg/5 ml 100 ml Şurup Asetil sistein 200 mg/5 ml 40 g Şurup Asetil sistein 200 mg/5 ml 60 g Şurup Asetil sistein 600 mg Efervesan Tablet/Saşe Asetil sistein 900 mg Efervesan Tablet ASETİL SİSTEİN ** R05CB Mukolitikler *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları ,67 **** R Solunum Sistemi İlaçları ,39 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,08 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge te asetil sistein etkin maddesinin piyasada 9 jeneriği olduğu görülmektedir. Her iki yılda da en fazla tüketimin Asetil sistein 100 mg/ml 3 ml Ampul jeneriğinde olduğu ikinci sırayı ise Asetil sistein 600 mg Efervesan Tablet/Saşe jeneriğinin aldığı görülmektedir. Ampul jeneriğin 2011 yılında tüketim miktar ve tutarında artış olduğu görülmektedir. Asetil sistein 200 mg/5 ml 100 ml Şurup kullanımında da önemli miktarda artış olduğu, en fazla azalış ise Asetil

241 218 sistein 200 mg/5 ml 40 g Şurup jeneriğinde görülmektedir. Toplamda 2011 yılında asetil sisteinin hem kullanım miktarı hem kullanım tutarı artmıştır. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumları "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre jenerik tüketim harcamaları * ETKİN MADDE 2012 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Miktarı (Adet) 2013 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Miktarı Artış- Azalış % Oranı Yılları Tüketim Tutarı Artış- Azalış % Oranı Asetil sistein 100 mg/ml 3 ml Ampul Asetil sistein 1200 mg Efervesan Tablet/ Saşe Asetil sistein 200 mg Efervesan Tablet/Saşe/Granül/Kapsül Asetil sistein 200 mg/5 ml 150 ml Şurup Asetil sistein 200 mg/5 ml 100 ml Şurup Asetil sistein 200 mg/5 ml 40 g Şurup Asetil sistein 200 mg/5 ml 60 g Şurup Asetil sistein 600 mg Efervesan Tablet/Saşe Asetil sistein 900 mg Efervesan Tablet *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları ASETİL SİSTEİN ** R05CB Mukolitikler ,29 **** R Solunum Sistemi İlaçları ,24 TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler ,83 (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2013 yılında ise 2012 yılına göre Asetil sistein 100 mg/ml 3 ml Ampul tüketim miktarı artarken tüketim tutarı azalmıştır. Asetil sistein 200 mg/5 ml 40 g Şurup ve Asetil sistein 200 mg/5 ml 60 g Şurup kullanımları sıfırlanmıştır. Toplamda asetilsistein kullanım miktarı artarken tüketim tutarı azalmıştır.

242 219 Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları grubunda 4 yıldan herhangi birinde tüketim tutarı bakımından 1 milyon tl yi geçebilen tek etkin madde asetil sistein olduğu için sadece bu etkin maddenin incelemesi yapılacağı belirtilmişti. Çizelge ve Çizelge de asetil sistein firmalar ve ürün ismi bazında detaylandırılarak piyasaya değerlendirmesi yapılmıştır. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ve müstahzar ithal/imal durumları ile ruhsat tarihleri FİRMA ADI 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Tutarı ADEKA Ticari İlacının Adı ACETYLCYSTEIN İthal/İmal Bilgisi İTHAL Farmasötik Form Efervesan Tablet 600 mg Ruhsat Tarihi 1997 ACT İMAL Ampul 300 mg 2005 ATABAY MUKOLATİN İMAL Saşe 200/ 600 mg 2010 BASEL NAC İMAL CELTİS ALLES İMAL GENESİS MENTOPİN İTHAL HÜSNÜ ARSAN ASİST İMAL KOÇAK FARMA MUCOLATOR İMAL MENTİS MUCOMAX İMAL NOVİTAS _ 28 BRONPAX İMAL RP FARMA ASTEİN İTHAL Efervesan Tablet 200/ 600 mg Efervesan Tablet 900 mg Efervesan Tablet 600 mg Efervesan Tablet 200/ 600 mg Kapsül 200/ Granül 200 mg Saşe 200 mg 2002 Saşe 600/ 1200 mg 2010 Ampul 300 mg 2001 Toz/ Granül 200 mg 2008 Saşe 200 mg 2009 Saşe 600 mg 2010 Saşe 1200 mg 2011 Efervesan Tablet 1200 mg Efervesan Tablet 900 mg Efervesan Tablet 600 mg SALUTİS MUCOSTOP İMAL Saşe 600 mg 2009 TERRA EXTAL İTHAL TOPRAK OXXA İMAL TRİPHARMA MUCONEX İMAL VİTALİS CİNETİX MUCOPLUS İMAL İMAL Efervesan Tablet 200/ 600 mg Şurup 200 mg 1998 Kapsül 200 mg 1999 Efervesan Tablet 600 mg 2000 Saşe 600 mg 2010 Granül 200 mg 2002 Efervesan Tablet 900 mg Efervesan Tablet 1200 mg

243 220 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ve müstahzar ithal/imal durumları ile ruhsat tarihleri ASETİL SİSTEİN ** R05CB Mukolitikler *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir. (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır. MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır. Çizelge e bakıldığında piyasada asetil sistein etkin maddesini içeren müstahzarı olan 15 firma olduğu görülmektedir yılında tl lik tüketim tutarına sahip Asist kapsül, granül, saşe ve ampul ile asetil sistein piyasasının % 51 ini elinde tutan firma Hüsnü Arsan firmasıdır. 2. sırada ise tl lik tüketim tutarına sahip Acetylcistein 600 mg Efervesan Tablet ve Act 300 mg Ampul ile piyasanın % 25 ini elinde tutan Adeka firması vardır yılında da 6 adet saşe (4 adet 600 mg, 1 adet 200, 1 adet 1200 mg) ruhsat alarak piyasaya girmiştir. Böylelikle 2009 yılında piyasaya sürülmüş olan Salutis firmasına ait piyasadaki tek ürün olan Mucostop 600 mg saşe orijinal ürün olma özelliğini kaybetmiştir yılında ise ilk iki sıralaması değişmemiştir. Ancak 2011 yılında asetil sistein tüketimi de bu iki firmanın tüketimi de artmıştır. Basel, Toprak ve Tripharma firmaları hariç tüm firmaların tüketimleri artmıştır yılında 3 yeni müstahzar piyasaya sürülmüştür. Bunlardan ikisi Novitas ve Basel firmalarına ait 900 mg efervesan tabletlerdir. Bir diğeri ise Koçak Farma firmasına ait 1200 mg saşedir. Klinikte 900 ve 1200 mg lık dozlara ihtiyacın arttığı ve firmaların da bu alanlarda üretime yöneldiği görülmektedir. Piyasadaki tek 1200 saşe Hüsnü Arsan firmasına Asist 1200 mg Saşe iken Koçak Farma nın da Mucolator 1200 mg Saşe

244 221 ruhsatı almasıyla, bu ürün orijinal ve piyasada tek olma özelliğini kaybetmiştir. Genel olarak bakıldığında saşe ve efervesan formlarının artışı dikkat çekicidir. Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ve müstahzar ithal/imal durumları ile ruhsat tarihleri FİRMA ADI 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Tutarı ADEKA Ticari İlacının Adı ACETYLCYSTEIN İthal/İmal Bilgisi İTHAL Farmasötik Form Efervesan Tablet 600 mg Ruhsat Tarihi 1997 ACT İMAL Ampul 300 mg 2005 ATABAY MUKOLATİN İMAL Saşe 200/ 600 mg 2010 BASEL NAC İMAL CELTİS ALLES İMAL GENESİS MENTOPİN İTHAL HÜSNÜ ARSAN ASİST İMAL KOÇAK FARMA MUCOLATOR İMAL Efervesan Tablet 200/ 600 mg Efervesan Tablet 900 mg Efervesan Tablet 600 mg Efervesan Tablet 200/ 600 mg Kapsül 200/Granül 200 mg Saşe 200 mg 2002 Saşe 600/ 1200 mg 2010 Saşe 900 mg 2012 Ampul 300 mg 2001 Toz/ Granül 200 mg 2008 Saşe 200 mg 2009 Saşe 600 mg 2010 Saşe 1200 mg 2011 MENTİS MUCOMAX İMAL Efervesan Tablet 1200 mg 2009 NOVİTAS BRONPAX İMAL Efervesan Tablet 900 mg 2011 RP FARMA ASTEİN İTHAL Efervesan Tablet 600 mg 2006 SALUTİS MUCOSTOP İMAL Saşe 600 mg 2009 TERRA EXTAL İTHAL Efervesan Tablet 200/ 600 mg 2009 TOPRAK OXXA İMAL Şurup 200 mg 1998 Kapsül 200 mg 1999 RDC İLAÇ EXSİSTİN İMAL Toz 200 mg 2010 Efervesan Tablet 600 mg 2000 TRİPHARMA MUCONEX İMAL Saşe 600 mg 2010 Granül 200 mg 2002 VEM MUCINAC İMAL Ampul 300 mg 2012 Efervesan Tablet CİNETİX İMAL mg VİTALİS Efervesan Tablet MUCOPLUS İMAL mg

245 222 Çizelge (devam) yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı yataklı tedavi kurumlarında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim payları ve müstahzar ithal/imal durumları ile ruhsat tarihleri ASETİL SİSTEİN ** R05CB Mukolitikler *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) Etkin Madde; İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (Eski Adıyla İEGM) Fiyat Listelerinde ilaç barkodlarının karşısında bildirilen etkin maddelerdir. (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS) Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır. MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır yılı verilerine bakıldığında piyasanın Hüsnü Arsan firmasının Asist kapsül, granül, saşe ve ampul formlarıyla tüketim payını arttırmış ve piyasanın % 77 sini elinde tutmaktadır ve 2011 yıllarında 2. sırada yer alan Adeka firması bu sırayı korumaktadır ancak piyasanın ancak % 13 ünü elinde tutmayı başarmıştır. Hüsnü Arsan firması Asist Saşe 900 mg ve Vem firması Mucinac Ampul 300 mg olmak üzere iki yeni jenerik piyasaya girmiştir. Çizelgede 2010 ve 2011 yılından farklı olarak RDC ilaç görünmektedir yılında tüm asetilsistein tüketimi düşmekle beraber Celtis, Novitas, Salutis, Vitalis, Toprak, RDC İlaç ve Vem firmaları ilaç tüketimlerini arttırmıştır tarihinde TİTCK web sitesinde yayınlanan ruhsat başvurunda bulunan etkin madde listesine göre asetil sistein etkin maddesi için 10 adet başvuru olduğu görülmektedir (Ek-6).

246 Asetil sistein etkin maddesinin 4 yılda firma payları Şekil Asetil sistein etkin maddesinin firmalara göre tüketim payı dağılımları Daha önce asetil sistein kullanımının Mukolitikler grubu içinde en fazla tüketime sahip olduğu ve sadece bu etkin maddenin detaylı olarak inceleneceği açıklanmıştı. Çizelge ve Çizelge de böyle bir gereklilik oluşmadığı için tüm Mukolitikler in tüketim tutarının bölgelere göre dağılımı incelenmiştir.

247 224 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS'ye Göre Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları Tüketim Harcamaları * İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey 2010 Yılı Tüketim Tutarı 2011 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı TR1 İstanbul ,57 TR2 Batı Marmara ,15 TR3 Ege ,35 TR4 Doğu Marmara ,31 TR5 Batı Anadolu ,99 TR6 Akdeniz ,80 TR7 Orta Anadolu ,49 TR8 Batı Karadeniz ,96 TR9 Doğu Karadeniz ,11 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,32 TRB Ortadoğu Anadolu ,97 TRC Güneydoğu Anadolu ,92 ** R05CB Mukolitikler ,15 *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları (*) İBBS; Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı istatistik bölge sınıflandırması içinde Türkiye için kullanılan sınıflandırmadır (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), İBBS verileri son alınan verilerle yapıldığı için R05CB verisi daha önceki çizelgelerle tutmamaktadır. Detaylı açıklama için Bkz. Araştırmanın kısıtlılıkları Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır Çizelge e bakıldığında R05CB Mukolitikler grubunun en fazla tüketildiği bölgenin TR1 İstanbul bölgesi olduğu görülmektedir. Bu bölgenin tüketim tutarı 2011 yılında % 4,5 artış göstermiştir. Tüketim tutarı bakımından 2. sırada ise TR3 Ege bölgesi gelmektedir. Bu bölgenin tüketim tutarında % 17,35 lik artış görülmektedir.

248 225 Çizelge yıllarında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu yataklı tedavi kurumlarında İBBS'ye Göre Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları Tüketim Harcamaları * İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1. Düzey 2012 Yılı Tüketim Tutarı 2013 Yılı Tüketim Tutarı Yılları Tüketim Artış- Azalış % Oranı TR1 İstanbul ,41 TR2 Batı Marmara ,29 TR3 Ege ,75 TR4 Doğu Marmara ,39 TR5 Batı Anadolu ,37 TR6 Akdeniz ,80 TR7 Orta Anadolu ,32 TR8 Batı Karadeniz ,49 TR9 Doğu Karadeniz ,48 TRA Kuzeydoğu Anadolu ,64 TRB Ortadoğu Anadolu ,85 TRC Güneydoğu Anadolu ,96 ** R05CB Mukolitikler ,45 *** Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları **** R Solunum Sistemi İlaçları TOPLAM İlaç ve Farmakolojik Ürünler (*) İBBS; Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması Avrupa Birliği ülkelerinin kullandığı istatistik bölge sınıflandırması içinde Türkiye için kullanılan sınıflandırmadır (**) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 4. Düzey Kimyasal Alt Grup (***) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 2. Düzey Kimyasal Alt Grup (****) ATC; Anatomic, Therapeutic, Chemical Classification System, DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) Tedavi Sınıflandırma Sistemi, 1. Düzey Anatomik Ana Grup Kaynak: Sağlık Bakanlığı Malzeme Kaynakları Yönetimi Sistemi (MKYS), İBBS verileri son alınan verilerle yapıldığı için R05CB verisi daha önceki çizelgelerle tutmamaktadır. Detaylı açıklama için Bkz. Araştırmanın kısıtlılıkları Tüketim Tutarı; Sağlık Bakanlığına Bağlı Kamu Kurum ve Kuruluşları tarafından MKYS sistemine tüketim olarak bildirilen fiyatların tutarıdır MKYS Sistemi içerisindeki fiyat bilgileri TL cinsinden ve KDV Dahil Alış Fiyatları üzerinden oluşmaktadır 2012 yılında ise en fazla tüketim yine en fazla bölgenin TR1 İstanbul bölgesinde gerçekleşmiş olup, 2012 ve 2013 yıllarında azalmalar görülmektedir. 2. sırada yer alan TR3 Ege bölgesinin tüketimi de her iki yılda da azalmış ve TR1 İstanbul bölgesi ile TR3 Ege bölgesinin tüketim tutarları birbirine yaklaşmıştır.

249 R05CB Mukolitikler İBBS Şekil R05CB Mukolitikler grubunun bölgelere ve yıllara göre tüketim tutarı dağılımı DDD metodu ile Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçların hastaneler arası kullanım hızı karşılaştırmaları Asist %10 3 ml 300 mg 10 Ampul un DDD metodu ile ilaç kullanım hızı karşılaştırmaları Çizelge ve Çizelge bakıldığında "Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları" grubunda 4 yılda da 1 milyon tl üstü tüketimi olan jeneriğin Asetil sistein 100 mg/ml 3 ml Ampul olduğu görülmektedir. Çizelge ve Çizelge bakıldığında ise 4 yılda 1 milyon tl üstünde kullanımın sadece Hüsnü Arsan firmasına ait Asist ticari isimli müstahzar grubundadır. Bu nedenle Asist müstahzarlarının detaylı bir incelemesi yapılarak 1 milyon tl üzeri tüketim tutarı olan müstahzarın Asist %10 3 ml 300 mg 10 Ampul olduğu anlaşılmıştır.

250 227 Çizelge , 2011, 2012 ve 2013 yıllarında R05CB grubundaki Asist %10 3 ml 300 mg 10 Ampul ticari isimli müstahzara ait tüketim tutarları Müstahzar Adı* 2010 yılı tuketim tutarı (TL) 2011 yılı tuketim tutarı (TL) 2012 yılı tuketim tutarı (TL) 2013 yılı tuketim tutarı (TL) ASIST 200 MG 30 KAPSUL ASIST 200 MG 30 SASE ASIST 60 GR 150 ML GRANUL ASIST % ML GRANUL ASIST %10 3 ML 300 MG 5 AMPUL ASIST %10 3 ML 300 MG 10 AMPUL ASIST PLUS 600 MG TOZ İÇEREN 10 SAŞE ASIST PLUS 600 MG TOZ ICEREN 30 SASE ASİST 1200 MG 30 Saşe ASETİL SİSTEİN ** R05CB Mukolitikler Bununla birlikte R05CB01 ATC koduna sahip olan asetilsistein dünya çapında mukolitik olarak inhalasyon yoluyla uygulanırken, Türkiye de yine mukolitik olarak intravenöz ve intramüsküler olarak da uygulanmaktadır. Ancak parenteral yolla uygulama için DDD dozu mevcut değildir. Hem ne kadarının hangi yolla uygulandığının bilinemeyeceği, hem de bilinse bile o uygulama yoluna ait DDD dozu mevcut olmadığından Asist %10 3 ml 300 mg 10 Ampul ile ilgili hastaneler arası kullanım hızı çalışması yapılamamıştır.

251 TARTIŞMA İlaç kullanımının gözden geçirilmesi programları (DUR) reçeteleme alışkanlıklarını inceleyerek akılcı ilaç kullanımını sağlamayı ve bölgesel farklılıkları tanımlamayı, buna bağlı olarak maliyetleri ve advers etkileri tanımlamayı ve azaltmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarında tüketilen tüm ilaçların incelenmesi ve R sınıfı solunum sistemi ilaçlarının detaylı olarak incelemesi yapılmıştır. İspanya da KOAH tedavisinin ekonomik analizinin yapıldığı bir çalışmada GOLD kılavuzlarındaki kriterlere uyulmasının maliyetleri % 20 azalttığına dair bir sonuca ulaşılması ilaç kullanımı araştırmalarının reçeteleme alışkanlıkları üzerindeki önemini ortaya koymaktadır [90]. Ancak Amerika da 1996 yılında beta adrenerjik agonistlerin fazla kullanımıyla ilişkili maliyetlerin incelendiği ilaç kullanımı değerlendirmesi göstermiştir ki hasta ve tedavi sağlayıcıların ulusal ve uluslar arası kılavuzları takip etmede başarısız oldukları ve astıma bağlı morbidite, mortalitenin bu başarısızlığın bir sonucu olduğu ve kılavuzlara uyulması durumunda maliyetlerin yükünün azalabileceği tespit edilmiştir [91]. ATC sınıflamasına göre tedavi sınıfları tüketimlerinin incelendiği çizelgelere bakıldığında ilk 3 yılda en yüksek tüketime sahip tedavi sınıfının Kan ve Kan Yapıcı Organlar (B) grubu olduğu ve bu yıllarda 2. sırada yer alan Sistemik Antienfektifler (J) sınıfının 2013 yılında 1. sıraya yükseldiği görülmektedir. Bu çalışmada 4 yıla ait solunum sistemi tüketim verileri incelenmiş ve bu sınıfın 2010, 2012, 2013 yıllarında yılında da 4. sırada yer aldığı tespit edilmiştir (Bkz. Çizelge 4.1. ve 4.2.). R sınıfı tüketim verileri firma bazında incelendiğinde ise ilk iki sırayı her 4 yılda da sırayla GSK ve Boehringer Ingelheim firmalarının aldığı 2011 yılında yerine geçen Eczacıbaşı-Baxter hariç 3. sırayı Astra Zeneca firmasının aldığı görülmektedir (Çizelge 4.3. ve 4.4.). En yüksek tüketime sahip ilk 10 firmanın ilk 2 yılda

252 229 piyasanın % 51 ini, 2012 yılında % 47 sini, 2013 yılında ise % 60 ını ele geçirdiği görülmektedir (Bkz. Çizelge 4.5., 4.6., 4.7. ve 4.8.). Firma barkod verileri incelendiğinde ithal/imal oranlarının 2010 ve 2012 yıllarında % 56/ % 44, 2011 yılında % 62/ % 38 ve 2013 yılında % 70/ % 30 olarak tespit edilmiştir (Bkz. Çizelge 4.9., 4.10., ve 4.12.). 4 yılda da ithal ürün tüketim payının imal ürün tüketim payından fazla olduğu görülmektedir. Bununla birlikte 4 yıldan yalnızca 2010 ve 2011 yıllarında ilk 10 a giren Astra Zeneca firmasının ilk 3 tedavi sınıfından 1 inin (budesonid), 2011 yılında ilk 10 a giren GSK firmasının ilk 3 tedavi sınıfından 2 sinin (flutkazon propiyonat/salbutamol), 2012 yılında da yine GSK firmasından ilk 3 tedavi sınıfından 1 inin (flutkazon propiyonat) R sınıfı solunum sistemi ilaçlarına ait etkin maddeler olduğu görülmektedir yıllarında R sınıfından herhangi bir etkin madde sıralamaya girememiştir (Bkz. Çizelge 4.13., 4.14., ve 4.16.). R sınıfı solunum sistemine ait alt grupların detaylı incelemesinde ise en fazla tüketim payına sahip gruplar her 4 yılda da sırayla Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar, Diğer Solunum Sistemi İlaçları ve Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları olmuştur. Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar tüm solunum sistemi tüketimi içerisinde % lik bir paya sahiptir. Diğer Solunum Sistemi İlaçları ise % lük bir paya sahip olurken, Öksürük ve Soğuk Algınlığı İlaçları grubunun % 8 de sabit kaldığı görülmektedir. Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar grubun 2013 yılında pazar payının %78 e yükselmesinde R03CA Alfa ve Beta-Adrenoseptör Agonistleri ve R03DB Ksantinler ve Adrenerjikler alt gruplarının sırayla tüketim tutarlarındaki % 35 ve % 31 lik artışlar etkili olmuştur. Diğer Solunum Sistemi İlaçları nın 2013 yılında R sınıfı içindeki tüketim paylarının % 13 e çıkmasındaki sebep R07AA Akciğer Surfaktanları grubunun tüketimindeki % 0.5 lik artışın aksine R sınıfındaki ilaç tüketiminin azalmasıdır (Bkz. Çizelge ve 4.18.). Solunum sistemi ilaçları tüketim harcamalarının firma bazında değerlendirilmesine bakıldığında 4 yılda da ilk iki sırayı GSK ve Boehringer Ingelheim firmalarının

253 230 aldığı 2011 yılı hariç 3. sırayı Astra Zeneca firmasının aldığı 2011 yılında ise bu sırayı Eczacıbaşı-Baxter firmasına bıraktığı görülmüştür yılında Eczacıbaşı- Baxter firmasının 8. sıraya gerilemesi, ilaç tüketim harcamaları içerisinde de ilk sıradan 3. sıraya gerilemesi bu firmanın önemli ölçülerde pazar kaybı yaşadığını göstermektedir (Bkz. Çizelge 4.16.). Ayrıca ilk 10 firmanın tüm piyasanın ortalama % 93,5 ini elinde tuttuğu görülmektedir (Bkz. Çizelge 4.18., 4.19., ve 4.21.). R sınıfı solunum sistemine ait etkin maddeler tüketim tutarları düzeyinde incelendiğinde ilk 3 yılda ilk sırada yer alan teofilin etkin maddesinin 2013 yılında 5. sıraya gerilediği görülmektedir. Teofilin etkin maddesinin tüketim miktarı bakımından % 10 lık bir kayba uğramışken, tüketim tutarı bakımından % 48 lik bir kayba uğramış olması ilaç fiyatlarındaki düşüşün bir gösterisidir (Bkz. Çizelge 4.27). Bununla birlikte Teosel isimli jenerik ürüne sahip Osel firmasının tüketim tutarını arttırması jenerik kullanımına eğilimin arttığını göstermektedir (Bkz. Çizelge 4.28 ve 4.29). R sınıfı solunum sistemi ilaçlarının tüketimindeki düşüşün büyük nedeni de Ksantinler grubundaki bu büyük düşüş olarak görünmektedir yılında 14 ülkeden 34 merkezde yapılan bir çalışmada kronik obstrüktif havayolu hastalıklarında en çok reçetelenen bronkodilatörün teofilin olduğu görülmüştür [92]. Teofilinin astım için efektif bir bronkodilatör olduğu gerçeği değişmezken KOAH için bu önem tartışmalı hale gelmiştir. Tüm dünyada diğer bronkodilatör ilaçların reçeteleme oranları yükselirken teofilinin düşüyor olmasının sebeplerinden birinin teofilinin yetersiz bronkodilatör aktivite göstermesidir [93]. Etkin madde incelemeleri neticesinde ilk 15 etkin maddenin piyasanın 2010 yılında % 97 sini, 2011 ve 2012 yıllarında % 98 ini, 2013 yılında da %99 unu elinde tuttuğu görülmektedir (Bkz. Çizelge 4.22 ve 4.23.). Obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan ilaçların tüketim harcamalarına bakıldığında 4 yılda da en fazla tüketim payına sahip alt grubun R03BA Glukokortikoidler ve bu gurubun en fazla kullanılan etkin maddelerinin budesonid ve flutikazon propiyonat olduğu görülmüştür. Salbutamol, ipratropiyum bromür

254 231 kombinasyonunun yer aldığı R03AK Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar grubu 2. sıradadır (Bkz. Çizelge ve 4.25.). İtalya da yapılan ve yıllarında R03 grubunda reçeteleme alışkanlıklarının incelendiği retrospektif bir çalışmada 2006 da %55.9, 2008 de %47.8 hastanın inhale kortikosteroid kullandığı, bunları da çoğunlukla uzun etkili beta 2 agonistlerle kombine kullandıkları ancak bu kombine kullanım artmış olsa tüm reçetelerin sadece %54.5 i inhale kortikosteroid içerdiği tespit edilmiş olup, bunun da kısa etkili beta 2 agonist kullanımındaki artışı açıkladığı idda edilmiştir [94]. R03AK Adrenerjikler ve obstrüktif solunum yolu hastalıklarında kullanılan diğer ilaçlar alt grubunda yer alan flutikazon propiyonat/ salmeterol ksinafoat etkin madde kombinasyonunun 2011 yılı verilerinde 2010 yılına göre tüketim miktarında %9 luk bir artış gösterirken tüketim tutarında %5 lik bir azalış göstermiştir ki bu da ilaç fiyatlarına uygulanan daraltma politikasının bir sonucudur (Bkz. Çizelge 4.26). Aynı kombinasyon her 4 yılda kullanımını giderek arttırırken beklometazon dipropiyonat + formoterol fumarat dihidrat etkin madde kombinasyonunun giderek azaldığı görülmüştür (Bkz. Çizelge ve 4.25.). Ancak 1528 astımlı hastada yapılan flutikazon propiyonat + salmeterol ksinafoat etkin madde kombinasyonunun beklometazon dipropiyonat + formoterol fumarat kombinasyonu ile değiştirilmesinin ilaç kullanım miktarlarındaki değişim ve hastaneye yatış bakımından maliyetlerin incelendiği bir çalışmada astımla ilişkili hastaneye yatış ile bronşiyal enfeksiyonların azaldığı, ayrıca kısa etkili beta 2 agonist ve inhale kortikosteroid kullanımının azaldığı görülmüştür [95]. Yine İzlanda da 1994 yılında eczacılardan alınan 1351 hastanın reçete verileri ile yapılan antiastım ilaç kullanımı çalışması neticesinde en çok reçetelenen ilaç grubu % 96 ile beta 2 -agonistler olmuş, % 62 ile onları inhale kortikosteroidler takip etmiş, % 19 ile teofilin de 3. sırada yer almıştır (Veriler kombine tedavileri de içerdiği için bu şekildedir).en çok % 57 ile beta agonistlerle inhale kortikosteroidler kombine edilmiş, bu oranı monoterapi olarak % 31 ile beta agonistler izlemiş onu

255 232 da %5 ile yalnız inhale kortikosteroidler takip etmiştir. Teofilin çoğunlukla beta agonistlerle ve inhale kortikosteroidlerle kombine edilmiştir. İnhale kortikosteroidlerin optimalden daha az kullanıldığı da gözlenmiştir [96] verilerinin yer aldığı Çizelge de ise Formoterol fumarat/budesonid kombinasyonunun tüketim miktarı artmış ancak tüketim tutarı düşmüştür. Özellikle Budesonid 320 mcg/doz, Formoterol fumarat 9 mcg/doz 60 doz Toz İnhalatör ün tüketim miktarında % 87 lik azalış gerçekleşmiştir. Glukokortikoidler grubunda ise en fazla tüketime sahip nebul fomundaki jeneriklerin kullanımlarının daha da arttığı görülmektedir (Bkz. Çizelge 4.26 ve 4.27.). "Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar" grubunda en fazla kullanılan etkin maddelere göre firma tüketim paylarına bakıldığında Salbutamol / ipratropiyum bromür kombine etkin maddesini içeren Combivent isimli ürünüyle pazarın tümüne sahip olan Boehringer Ingelheim firmasının 2012 ve 2013 yıllarında Vem ve Med-İlaç firmalarına ait İprasal ve İpraventol isimli müstahzarların pazara girmesiyle pazar kaybına uğradığı görülmektedir. Orijinal ürün yerine jenerik ürün kullanımının artması geri ödeme politikalarıyla ilgilidir. Şekil 4.8. de bu azalış görülmektedir. Aynı şekilde flutikazon propiyonat + salmeterol ksinofoat etkin madde kombinasyonunu içeren Seretide isimli ürün ile pazarın tümünü elinde tutan GSK firmasının da, 2013 yılında bu üstünlüğü yitirdiği görülmektedir (Bkz. Çizelge 4.28 ve 4.29). Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan İlaçlar ın İBBS verilerine bakıldığında 2010 yılında R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri grubunda en yüksek tüketim TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleşmiş olup bunu TR6 Akdeniz bölgesi takip etmiştir yılında ise TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde % 8 lik bir azalma meydana gelmiş, böylelikle iki bölgenin sıralaması değişmiş ve en yüksek tüketim tutarının gerçekleştiği bölge TR6 Akdeniz bölgesi olmuştur yılında R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında Kullanılan Diğer İlaçlar grubunun en fazla tüketildiği bölge TR3 Ege bölgesi olmuş bu bölgeyi sırayla TR5 Batı Anadolu ve TR1 İstanbul bölgeleri izlemiştir. R03BA

256 233 Glukokortikoidler grubu da en fazla TR3 Ege bölgesinde tüketilmiş ve bu grubun tüketim tutarları 2011 tüm bölgelerde artış göstermiştir. R03DA Ksantinler grubunun da yine en fazla TR3 Ege bölgesinde tüketilmiş ve 2011 yılında 2010 yılına göre % 18,6 lik bir artış görülmüştür ve 2013 yılı verilerinin değerlendirildiği Çizelge de R03AC Selektif β2 Adrenoseptör Reseptör Agonistleri grubunda en yüksek tüketim TR6 Akdeniz bölgesinde olup, 2. sırada TRC Güneydoğu Anadolu bölgesi yer almış, 2013 yılında ise ilk sıraya TRC Güneydoğu Anadolu bölgesi yerleşmiştir. TRC Güneydoğu Anadolu bölgesi tüketim tutarında % 14,4 lük bir artış görülmektedir. Diğer üç ilaç grubunda en yüksek tüketim yine TR3 Ege bölgesinde gerçekleşmiştir. R03DA Ksantinler grubunun ise tüm bölgelerde kullanımı düşmüştür. R03AC grubundan salbutamol sülfat etkin maddesini içeren Ventolin Nebules 2,5 mg/2,5 ml 20 Doz a ait DDD metodolojisine göre hastaneler arası kullanım hızlarının karşılaştırıldığı verilerde 4 yılda da ilk sırada Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi yer almıştır. En fazla kullanıldığı 8 hastaneden 4 ünün Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde yer aldığı görülmüştür. İkinci sırada Bursa Dörtçelik Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi üçüncü sırada Gaziantep Çocuk Hastalıkları Hastanesi yer almıştır. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi ve Van Eğitim Araştırma Hastanesi giderek artan kullanım hızı eğilimi göstermektedir. İstatistiksel yöntemlerle yapılan ikili karşılaştırmalarda ise Şanlıurfa Çocuk Hastalıkları Hastanesi ile diğer tüm hastaneler arasındaki karşılaştırmada anlamlı farklılık bulunmuştur (P<0.05). R03AK Adrenerjikler ve Obstrüktif Solunum Yolu Hastalıklarında kullanılan ilaçlar grubunda yer alan Seretide 500 mcg 60 Doz Dİskus isimli müstahzarın incelendiği 12 hastaneden 6 sının Karadeniz Bölgelerinde yer aldığı görülmüştür. 4 yılın ortalamasına göre en fazla kullanıldığı hastanenin ise Sinop Boyabat 75. Yıl Devlet Hastanesi olduğu tespit edilmiştir. 2. sırada ise 2011 yılında kullanım hızındaki artışla dikkat çeken Erzurum Horasan Devlet Hastanesi vardır.

257 234 Hastaneler arası ikili karşılaştırmada kullanım hızları bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. R03AK grubunda yer alan İpratropiyum bromür/ Salbutamol etkin madde kombinasyonunu içeren Combivent Tek Doz 20 Flakon isimli müstahzarın en fazla tüketildiği hastanelere bakıldığında Türkiye nin batı bölgelerinde yoğunluk olduğu görülmektedir. Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi her dört yılda da en yüksek tüketim hızına sahiptir. 4 yılın ortalaması alındığında 2. sırada yer alan Çorum Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızındaki yükselişin klinik nedenleri araştırılmalıdır (Bkz. Çizelge 4.55.). Analiz sonucunda Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin kullanım hızı ile diğer tüm hastaneler arasında anlamlı bir farklılık vardır (P<0.05). R03BA gurubunda yer alan budesonid etkin maddesinin içeren Pulmicort Nebulizer 0,50 mg/ml 20 Ampul isimli müstahzarın incelendiği hastanelerin 4 yıllık kullanım hızlarının ortalamalarına göre sıralandığı Çizelge a bakıldığında ilk sırada yer alan Bartın Devlet Hastanesi nin kullanım hızlarında ani iniş çıkışlar olmadığı görülmektedir. Bartın Devlet Hastanesi tüketim verileri ile Osmaniye ve Dumlupınar Hastaneleri tüketim verileri hariç diğer tüm hastane verisi arasında anlamlı fark çıkmıştır (P<0.05). Kayseri Nuh Naci Yazgan Devlet Hastanesi verileri ile Osmaniye Devlet Hastanesi ve Dumlupınar Kütahya Eğitim Araştırma Hastaneleri tüketim verileri de anlamlı farklılık göstermiştir (P<0.05). Yine Erzurum Nihat Kitapçı Göğüs Hastalıkları Hastanesi verileri ile Osmaniye ve Dumlupınar Hastaneleri tüketim verileri karşılaştırıldığında da anlamlı farklılık görülmektedir (P<0.05). Diğer hastaneler arası karşılaştırmalarda anlamlı bir farklılık görülmemiştir. R03BA gurubunda flutikazon propiyonat etkin maddesini içeren Flixotide 0.5 mg/ 2 ml Nebulizasyon İçin Süspansiyon isimli müstahzarın kullanım hızlarının karşılaştırıldığı 4 yılın ortalamalarına bakıldığında ilk iki yıl 2. sırada daha sonra sırayla 5 ve 6. sıralarda yer alan İzmir Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi ilk sırada yer almıştır. Samsun Göğüs Hastalıkları Hastanesi 2. sırada, Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi 3. sırada yer almıştır. Afyonkarahisar Göğüs Hastalıkları

258 235 Hastanesi 2013 yılında hızını sıfırlamasına rağmen 2010 yılındaki yüksek kullanım hızı nedeniyle 5. sıradadır. Hastaneler arası istatistiksel yöntemlerle yapılan ikili karşılaştırmalarda kullanım hızları bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. R03DA gurubunda teofilin etkin maddesini içeren "Bioflex Teosel Enjektabl Solüsyonu 100 ml isimli müstahzarın en fazla tüketildiği 14 hastaneden 6 tanesinin Karadeniz Bölgesi nde yer aldığı, hastane kullanım hızı ortalamalarının karşılaştırıldığı Çizelgede te ise bu 6 hastanenin ilk 7 ye girmiş olduğu görülmekte olup bu bölgedeki diğer bölgelere göre ilaç kullanım miktarının fazlalığı nedenlerinin araştırılması gerektiği anlaşılmaktadır. İlk sırada 4 yılda da ilk sırada yer alan Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi, 2. sırada 4 yılda da ilk 5 te yer alan Zonguldak Uzun Mehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi, 3. sırada da dalgalı bir ilaç kullanım hızına sahip Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi vardır. Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin 2013 yılında 0 ilaç kullanım hızına inmesine rağmen 3. sırada yer almasının nedeni 2010 ve 2012 yıllarındaki yüksek kullanım hızı olup, bu yıllardaki yüksekliğin nedenleri araştırılmalıdır. İstatistiksel analiz sonucunda ise Giresun Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi kullanım hızının diğer tüm hastanelere göre anlamlı olarak farklı olduğu görülmüştür (P<0.05). R03DA grubunda yer alan teofilin etkin maddesini içeren "Teobag 200 mg 100 ml" isimli müstahzarın kullanım hızlarının incelendiği 15 hastaneden 4 ünün Batı Karadeniz Bölgesi nde olduğu görülmüştür. Dört yılın kullanım hızı ortalamalarına bakıldığında ilk sırada Bursa Prof. Dr. Türkan Akyol Göğüs Hastalıkları Hastanesi nin yer aldığı, ilk 5 e bakıldığında ise 3 hastanenin ilaç kullanım hızının 2013 yılında 0 a düştüğü görülmüştür. İstatistiksel olarak hastaneler arası ikili karşılaştırmada kullanım hızları bakımından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Diğer Solunum Sistemi İlaçları nın incelendiği çizelgelere bakıldığında ise R07AA Akciğer Surfaktanları grubunun bu gurubun neredeyse %100 üne ait tüketim payına sahip olduğu görülmektedir. Bu grupta yer alan Total fosfolipid + Serbest yağ asitleri + Trigliserid + Protein etkin maddesinin 2010 yılından itibaren giderek

259 236 pazar kaybına uğradığı (Diğer Solunum Sistemi İlaçları içindeki payı yıllara göre sırayla % 69, % 56, % 52, % 46) görülmüştür (Bkz. Çizelge ve 4.95.). Her bir etkin madde için piyasayı elinde tutan birer firma olmakla birlikte her iki gruptaki tek müstahzar da aynı endikasyonda kullanılmakta olup, Curosurf Flakon kullanımının giderek arttığı, Survanta Flakon kullanımının ise giderek azaldığı görülmüştür (Bkz. Çizelge ve ). Amerika da yapılan, daha önceden yayınlanmış çalışmalardan alınan klinik verilere dayalı ve Curosurf intratrakeal süspansiyon içeren flakon ile Survanta İntratrakeal Süspansiyon un maliyet minimizasyon analizi ile maliyetlerinin karşılaştırıldığı bir çalışmada; Curosurf un klinik olarak eşdeğer olduğu Survanta ya göre daha az masraflı olabileceği tespit edilmiştir [97]. Diğer Solunum Sistemi İlaçları ndan R07AA Akciğer Surfaktanları grubunun İBBS çizelgelerine bakıldığında 12 bölge düzeyinde incelendiği Çizelge de en fazla tüketimin TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleştiği ve bu bölgedeki tüketim tutarının diğer bölgelere göre oldukça yüksek olduğu, 2011 yılında da tüketimin arttığı görülmüştür. İkinci sırada ise TR1 İstanbul bölgesi yer almakta olup bu bölgenin R07AA Akciğer Surfaktanları grubunda 2011 yılında % 8 lik bir artış meydana gelmiştir yılında sıralama değişmemiş ve TRC Güneydoğu Anadolu bölgesinin tüketim tutarında artış gerçekleşmiştir yılında ise tüketim tutarı 4 yıldaki en yüksek değerine ulaşmıştır. TR1 İstanbul grubu 2. sırada yer almakta olup, tüketim tutarı 2010 yılında tl iken 2013 yılında tl değerine ulaşmıştır. Bölgedeki bu artışın arkasındaki klinik nedenler araştırılmalıdır. R07AA grubundan akciğer surfaktanı içeren "Curosurf 240 mg/ 3 ml Intratrakeal Süspansiyon, Tek Dozluk Flakon" isimli ürünün DDD metodolojisine göre ilaç kullanım hızlarının incelendiği 11 hastanenin çoğunlukla kadın doğum ve çocuk hastanesi olduğu görülmüştür. 4 yılın ortalamasına göre sıralanan Çizelge nın ilk sırasında Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi vardır. 2. sırada yer alan Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi nin 2010 yılının aksine diğer 3 yılda önemli bir artış olduğu görülmektedir. Trabzon Kadın Doğum

260 237 ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi 2010 yılındaki yüksek kullanım hızının aksine diğer yıllarda kullanım hızı gittikçe düşmüş ve 2013 yılında 0 a inmiştir. R07AA grubundan akciğer surfaktanı içeren Survanta İntratrakeal Süspansiyon 8 ml isimli ürünün DDD metodolojisine göre ilaç kullanım hızlarının incelendiği 11 hastanenin ve bu hastanelerden 4 ünün Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde yer aldığı görülmektedir. 4 yılın ortalamasına göre sıralanmış olan çizelgede ilk iki sıradaki hastanenin önceki yıllarla uyumlu olarak Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Çocuk Hastanesi ve Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi olduğu görülmüştür. Gaziantep Cengiz Gökçek Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi giderek artan bir kullanım hızına sahiptir. İstatistiksel olarak hastaneler arası ikili karşılaştırmada Şanlıurfa ve Kadın Hastalıkları ve Çocuk Hastanesi ve Erzurum Nene Hatun Kadın Doğum Hastanesi kullanım hızı arasında anlamlı fark bulunamamıştır. Fakat bu iki hastane ile diğer tüm hastanelerin kullanım hızları arasında anlamlı farklılık vardır (P<0.05). Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları gruplarının incelendiği çizelgelere bakıldığında R05CB Mukolitikler grubunun en fazla tüketim tutarına sahip grup olduğu ve bu grupta yer alan Asetil sistein etkin maddesinin dört yılda da R sınıfı ilaç grubu içinde % 7-8 tüketim payına sahip olduğu görülmektedir (Bkz. Çizelge ve ). Asetil sistein etkin maddesinin detaylı incelemesinde en fazla tüketimin Asetil sistein 100 mg/ml 3 ml Ampul jeneriğinde olduğu 4 yılda da tüketim miktarının arttığı ancak 2013 yılında tüketim tutarının azalığı görülmüştür ki, bu durum ilaç fiyatlarındaki azalışla ilişkilendirilebilir (Bkz. Çizelge ve ). Piyasada ssetil sistein etkin maddesini içeren 15 firma olduğu ancak piyasanın % 51 ini Hüsnü Arsan, %5 ini de Adeka firmasının elinde tuttuğu görülmektedir yılında da 6 adet saşe (4 adet 600 mg, 1 adet 200, 1 adet 1200 mg) ruhsat alarak piyasaya girmiştir. Böylelikle 2009 yılında piyasaya sürülmüş olan Salutis firmasına ait piyasadaki tek ürün olan Mucostop 600 mg saşe orijinal ürün olma özelliğini kaybetmiştir (Bkz. Çizelge ).

261 yılı verilerine bakıldığında Hüsnü Arsan firmasının piyasanın % 77 sini elinde tuttuğu, 2010 ve 2011 yıllarında 2. sırada yer alan Adeka firmasının bu sırayı koruduğu ancak piyasanın ancak % 13 ünü elinde tuttuğu görülmüştür (Bkz. Çizelge ). R05CB Mukolitikler grubunun İBBS çizelgelerine bakıldığında en fazla tüketildiği bölgenin TR1 İstanbul bölgesi olduğu görülmektedir. Bu bölgenin tüketim tutarı 2011 yılında % 4,5 artış göstermiştir. Tüketim tutarı bakımından 2. sırada ise TR3 Ege bölgesi gelmektedir. Bu bölgenin tüketim tutarında % 17,35 lik artış görülmektedir yılında ise en fazla tüketim yine en fazla bölgenin TR1 İstanbul bölgesinde gerçekleşmiş olup, 2012 ve 2013 yıllarında azalmalar görülmektedir. 2. sırada yer alan TR3 Ege bölgesinin tüketimi de her iki yılda da azalmış ve TR1 İstanbul bölgesi ile TR3 Ege bölgesinin tüketim tutarları birbirine yaklaşmıştır.

262 239 6.SONUÇ Bu tez çalışmasında Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Kurumu na bağlı yataklı tedavi kurumlarıının 2010, 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait veriler, ATC sınıflamasına göre, etkin madde, firma ve bölgesel ve hastane düzeyinde retrospektif olarak incelenmiştir. 1. Solunum sistemi ilaçları payının, her ne kadar ilaç fiyatlarında kısıtlamaya gidilmesiyle ilaç tüketimi içerisinde % 7 den % 4.19 düşmüş olsa da, tüm ilaçlar içerisindeki sıralamadaki yerinin 5 olarak kalması hala bu grup ilaç tüketiminin önem teşkil ettiğini göstermektedir. 2. Firma detayında yapılan incelemeler piyasadaki ilk 10 firmanın tüketim tutarının, ilaç tüketiminin % 50 sinden fazlasını oluşturduğunu göstermiştir. Bu da toplulaşma olduğunu ve Türkiye ilaç piyasasının oligopol piyasa özelliği taşıdığını göstermektedir. 3. Firmalara ait barkod bazında inceleme yapıldığında imal barkod miktarlarının ithal barkodlara göre oldukça fazla olduğu aynı zamanda ithal tüketim miktarlarının da fazla olduğu görülmüştür. Bu da piyasada hala jeneriği olmayan ve tüketimi yüksek olan ürün olduğunu göstermektedir. 4. Jenerik detayında yapılan incelemeler göstermiştir ki, jenerik ürünlerin piyasaya çıkmasıyla orijinal ürünlerin pazar paylarında düşüşler gerçekleşmektedir. Bu durum ilaç maliyetlerinin düşürülmesi adına jenerik üretiminin arttırılmasının önemini ortaya koymaktadır. 5. Bölgelere göre yapılan incelemelerde bölgeler arası oldukça farklılaşma olduğu görülmüştür. Bu durumun klinik nedenlerinin ortaya konması gerekmektedir. 6. Hastane bazında incelemeler ilaç kullanım hızlarının oldukça farklı olduğunu göstermiştir. Bu da Türkiye de kılavuzların yaygınlaşması ve geleneksel reçeteleme alışkanlıklarından uzaklaşılması gerektiğini göstermektedir. 7. Verilerin zaman içinde MKYS tarafından değiştirilmesi, verilerin girilirken hatalı girilmesinden kaynaklanmakta olup, hastanelerde veri girişinin kolaylaştırılması ve bu yönde bir eğitimin gerekli olduğunu göstermiştir.

263 240

264 241 KAYNAKLAR 1. İnternet: OECD. (2012). OECD Health Data, Gross Demostic product. Web: frequentlyrequesteddata.htm adresinden te alınmıştır. 2. Türkiye Sanayi ve İş Adamları Derneği. (2014). Türkiye İlaç Sanayii: Sürdürülebilir büyüme için öneriler. Ankara: Türkiye Sanayi ve İş Adamları Derneği, İnternet: T.C. Sağlık Bakanlığı. (2011) T.C. Sağlık İstatistiği Yıllığı. Web: adresinden te alınmıştır. 4. İnternet: T.C. Sağlık Bakanlığı. (2012) T.C. Sağlık İstatistiği Yıllığı: Web: adresinden te alınmıştır. 5. İnternet: T.C. Sağlık Bakanlığı. (2012) T.C. Sağlık İstatistiği Yıllığı: Web: adresinden te alınmıştır. 6. İnternet: Türk Toraks Derneği. (2011). Dünya KOAH Günü Basın Bildirgesi. Web: adresinden te alınmıştır. 7. Beers M. Porter R. Jones T. Kaplan J. Berkwits M. (2008). The Merck Manual, Tanı Tedavi El Kitabı. İstanbul. Yüce Yayım A.Ş., İnternet: Türk Toraks Derneği. (2012). Sağlık Politikaları Çalışma Grubu. Akılcı İlaç Kullanımında Solunum İlaçları Çalıştayı. Web: adresinden te alınmıştır. 9. İnternet: Türk Toraks Derneği. (2012). Astım ve Alerji Çalışma Grubu. Dünya Astım Günü Basın Bildirisi. Web: adresinden te alınmıştır. 10. İnternet: Sağlık Bakanlığı. TürkToraks Derneği. Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği. (2012). Dünya KOAH Günü Basın Bildirisi. Web: adresinden te alınmıştır. URL: Beers M. Porter R. Jones T. Kaplan J. Berkwits M. (2008). The Merck Manual, Tanı Tedavi El Kitabı. İstanbul. Yüce Yayım A.Ş., Umut S. Saryal S. (2009). Türk Toraks Derneği Astım Tanı ve Tedavi Rehberi. Türk Toraks Dergisi, (10), 3.

265 Türk Toraks Derneği. (2014). Astım tanı ve tedavi rehberi, Tanım ve Genel bakış. Ankara: Türk Toraks Derneği, Beers M. Porter R. Jones T. Kaplan J. Berkwits M. (2008). The Merck Manual, Tanı Tedavi El Kitabı. İstanbul. Yüce Yayım A.Ş., İnternet: Sağlık Bakanlığı.TürkToraks Derneği. Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği. (2012). Dünya KOAH Günü Basın Bildirisi. Web: adresinden te alınmıştır. 16. İnternet: Burney P., Jithoo A., Kato B., Janson C., Mannino D., Niżankowska- Mogilnicka E., Studnicka M., Tan W., Bateman E., Koçabas A., Vollmer W., M., Gislason T., Marks G., Koul P. A., Harrabi I., Gnatiuc L., Buist S. (November, 2014). Chronic obstructive pulmonary disease mortality and prevalence: the associations with smoking and poverty a BOLD analysis. Thorax: An International Journal of Respiratory Medicine, Vol adresinden 13 Kasım 2014 tarihinde alınmıştır. 17. İnternet: Miravitlles H., Halpin D., M., G. (April, 2006). Chronic Obstructive Pulmonary Disease: The Disease and Its Burden to Society. American Thoracic Society Journals. Vol. 3. Web: adresinden 13 Kasım 2014 tarihinde alınmıştır. 18. İnternet: Kocabaş A. (Mayıs, 2010). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı epidemiyolojisi ve risk faktörleri. Türk Toraks Dergisi, Vol. 11. Web: adresinden 13 Aralık 2014 tarihinde alınmıştır. 19. İnternet: Miravitlles H., Halpin D., M., G. (April, 2006). Chronic Obstructive Pulmonary Disease: The Disease and Its Burden to Society. American Thoracic Society Journals. Vol. 3. Web: adresinden 13 Kasım 2014 tarihinde alınmıştır. 20. İnternet: Tertemiz K. C., Kömüs N., ellidokuz H., Sevinç C., Çımrın A. H. (Nisan, 2012). Kronik obstrüktif akciğer hastalığında mortalite ve mortaliteyi etkileyen faktörler. Tuberk Toraks, Vol. 60. Web: pdf adresinden 13 Aralık 2014 tarihinde alınmıştır. 21. T.C. Sağlık Bakanlığı. (2009). Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıklarını (Astım- KOAH) Önleme ve Kontrol Programı-( ) Eylem Planı. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı,

266 İnternet: OECD. (2012). Smoking Among Adults. OECD Health at a Glance: Europe Web: adresinden te alınmıştır. 23. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2010). Küresel Yetişkin Tütün Araştırması Türkiye Raporu. Ankara, 12, 77, Bakanlar Kurulu Kararı. (Ekim, 2014). Sigara bırakma tedavisi hakkında 17/1/2011 tarihli ve 2011/1333 sayılı kararnamenin eki karar. Web: adresinden 13 Kasım 2014 tarihinde alınmıştır. 25. Kayaalp O. (2009). Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. Pelikan Yayıncılık, Abacıoğlu N. (2007). Farmakovijilansın Ekonomi-Politiği. Üniversite ve Toplum, Cilt (7). 27. Abacıoğlu N. (2001) Sorularla İlacın Ekonomi Politiği Özetleri. AEOB İlaç Forumu, Abacıoğlu N. (2005). İlaç: Meta Özellikleri Bakımından İrdelenmesi. Üniversite ve Toplum, (5). 29. Abacıoğlu N. (2009). Türkiye İlaç Sanayii. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, Abacıoğlu N. (2005). İlaç: Meta Özellikleri Bakımından İrdelenmesi. Üniversite ve Toplum, (5). 31. Abacıoğlu N. (2009). Sermaye Küreselleşmesinde Kavşak Bir Sektör: İlaç Sanayii. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, World Health Organization. (2003). Introduction to Drug Utilization Research. Oslo: World Health Organization, Akıcı A. Uğurlu Ü. M. Oktay Ş. (2004). İlaç Kullanımı Çalışmaları. Ankara: İyi Klinik Uygulamalar Dergisi. (9), World Health Organization. (2003). Introduction to Drug Utilization Research. Oslo: World Health Organization, WHO definition of rational use of medicines. (2012). Web: adresinden tarihinde alınmıştır.

267 Hennessy S. Stephen B. S. Lipton H. L. Strom B. L. (Ed.) (2005). Drug Utilization Review. (Fourth edition) Pharmacoepidemyology. Philadelphia. John Viley and Sons Ltd. 37. Last JM. A Dictionary of Epidemiology. (2001). (Fourth edition). New York: Oxford University Press., WHO. (2009). Basic Epidemiology. (Çev. T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Kurumu) Switzerland: WHO Press. (Eserin orijinali 2006 da yayımlandı), WHO. (2003). Introduction to Drug Utilization Research. Oslo: World Health Organization, Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Hennessy S. Stephen B. S. Lipton H. L. Strom B. L. (Ed.) (2005). Drug Utilization Review. (Fourth edition) Pharmacoepidemyology. Philadelphia. John Viley and Sons Ltd., Akalın H. E. (2005) Farmakoekonominin Uygulanmasında İlaç Endüstrisinin Rolü. Ankem Dergisi, 19(2), Bootman LJ, Townsend RJ and Mcghan WF. (2012) Farmakoekonominin Prensipleri. (Çev. Koçkaya G.). Ankara: Harvey Whitney Books Company. (Eserin orjinali 1998 da yayımlandı), Yeğenoğlu S, Emre H. (2004). Farmakoekonomi Alanında Temel Kavramlar. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi, 33(1), Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Bootman L. J., Townsend R. J. and Mcghan W. F. (2012) Farmakoekonominin Prensipleri. (Çev. Koçkaya G.). Ankara: Harvey Whitney Books Company. (Eserin orjinali 199 da yayımlandı), Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Süt N. (2012). Hastalık maliyet analizi. RAED Journal, 4(1), Arnold R. G. J. (2009). Pharmacoeconomics: From Theory to Practice. (1) London, Newyork: CRC Press, 3.

268 Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Smith M. D. Berger, M. L., Bingefors, K., Hedblom E. C., Pashos L. C., Torrance W. G. (2008), Sağlık bakımı maliyeti, kalitesi ve çıktıları. ISPOR terminoloji kitabı (çev. C. F. Tulunay, S. Malhan, Ç. Değer, E. Aras). Ankara: Klinik Farmakoloji Derneği yayımı. (Eserin orjinali 2003 te yayımlandı), Berger, M. L., Bingefors, K., Hedblom E. C., Pashos L. C., Torrance W. G. Sağlık bakımı maliyeti, kalitesi ve çıktıları ISPOR terminoloji kitabı (çev. C. F. Tulunay, S. Malhan, Ç. Değer, E. Aras). Klinik Farmakoloji Derneği (2008), Belek İ. (2001). Sosyal Devletin Çöküşü ve Sağlığın Ekonomi Politiği. (üçüncü Baskı). İstanbul: Sorun yayınları, Özdemir O. (2011). Farmakoekonomi Modelleri ve Türkiye Uygulamaları, Karşılaşılabilen Sorunlar. Farmakoekonomi ve Uygulamaları Çalıştayı Sunum Metinleri. Ankara: Tuniva Medikal Yönetim ve Ruhsatlandırma Hizmetleri yayımı, Smith M. D. Berger, M. L., Bingefors, K., Hedblom E. C., Pashos L. C., Torrance W. G. (2008), Sağlık bakımı maliyeti, kalitesi ve çıktıları. ISPOR terminoloji kitabı (çev. C. F. Tulunay, S. Malhan, Ç. Değer, E. Aras). Ankara: Klinik Farmakoloji Derneği yayımı. (Eserin orjinali 2003 te yayımlandı), Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, World Health Organization. (2003) Introduction to Drug Utilization Research. Oslo: World Health Organization, Bootman L. J., Townsend R. J. and Mcghan W. F. (2012) Farmakoekonominin Prensipleri. (Çev. Koçkaya G.). Ankara: Harvey Whitney Books Company, (Eserin orjinali 199 da yayımlandı), Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Smith M. D. Berger, M. L., Bingefors, K., Hedblom E. C., Pashos L. C., Torrance W. G. (2008), Sağlık bakımı maliyeti, kalitesi ve çıktıları. ISPOR terminoloji kitabı (çev. C. F. Tulunay, S. Malhan, Ç. Değer, E. Aras). Ankara: Klinik Farmakoloji Derneği yayımı. (Eserin orjinali 2003 te yayımlandı), 35.

269 Bootman L. J., Townsend R. J. and Mcghan W. F. (2012) Farmakoekonominin Prensipleri. (Çev. Koçkaya G.). Ankara: Harvey Whitney Books Company,(Eserin orjinali 199 da yayımlandı), Last J. M. (2001). A Dictionary of Epidemiology. (Fourth Edition). New York: Oxford University Press, Drummond M. F., O Brien B., Stoddart G.L. and Torrance G. W. (1997). Methods for the economic evaluation of health care progrrammes. (Second edition). New York: Oxford University Press. 65. Belek, İ. Sosyal Devletin Çöküşü ve Sağlığın Ekonomi Politiği. 3th ed. İstanbul: Sorun yayınları; 2001: Smith M. D. Berger, M. L., Bingefors, K., Hedblom E. C., Pashos L. C., Torrance W. G. (2008), Sağlık bakımı maliyeti, kalitesi ve çıktıları. ISPOR terminoloji kitabı (çev. C. F. Tulunay, S. Malhan, Ç. Değer, E. Aras). Ankara: Klinik Farmakoloji Derneği yayımı. (Eserin orjinali 2003 te yayımlandı), Kayaalp O. (2012). Klinik Farmakolojinin Esasları ve Temel Düzenlemeleri. (Beşinci baskı) Ankara: Pelikan, Smith M. D. Berger, M. L., Bingefors, K., Hedblom E. C., Pashos L. C., Torrance W. G. (2008), Sağlık bakımı maliyeti, kalitesi ve çıktıları. ISPOR terminoloji kitabı (çev. C. F. Tulunay, S. Malhan, Ç. Değer, E. Aras). 69. Yıldırım K., Koyuncu C., Yazıcı A. ve Erdoğan M. (2012). Mikro İktisat. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını, 5, Abacıoğlu N. (2009). Sermaye Küreselleşmesinde Kavşak Bir Sektör: İlaç Sanayii: Uluslar arası Sosyal Haklar Sempozyumu. Belediye İş Sendikası, Abacıoğlu N. (2009). Türkiye İlaç Sanayii. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2014). İlaç Sektörü Raporu. Ankara: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, İnternet: WHO. (2009). WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology- History. Web : adresinden te alınmıştır. 74. İnternet: WHO. (2011). WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology- Use of ATC/DDD. Web : adresinden te alınmıştır.

270 İnternet: WHO. (2009). WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology- Purpose of the ATC/DDD system. Web : adresinden te alınmıştır. 76. İnternet: WHO. (2011). WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology- History. Web : adresinden te alınmıştır. 77. WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology. (2014). Guidelines for ATC classification and DDD assignment. Oslo: Norwegian Institute of Public Health, Shankar P R, Upadhyay D K, Subish P, Bhandari R B and Das B. (2010). Drug Utilisation Among Older Inpatients in a Teaching Hospital in Western Nepal. Singapore Medical journal, 51 (1), Gyawali S, Shankar P R, Saha A, Mohan L. Study of Prescription of Injectable Drugs and Intravenous Fluids to Inpatients in a Teaching Hospital in Western Nepal. (2009). McGill Journal of Medicine, 12 (1), Truter I. (2008). A Review of Drug Utilization Studies and Methodologies. Jordan Journal of Pharmaceutical Sciences, 1 (2), Kayaalp O. (2013). Klinik Farmakolojinin Esasları. (Beşinci baskı). Ankara: Pelikan Yayıncılık Ltd. Şti., Goossens, H. (2013, April). Impact of Antibiotic Use on ESKAPE Resistance. Paper presented at the Management of infections caused by ESKAPE organisms: a major challenge, Berlin, Germany 83. Kuster S. P., Ruef C., Ledergerber B., Hintermann A., Deplazes C., Neuber L. and Weber R. (2008). Quantitative Antibiotic Use in Hospitals: Comparison of Measurements, Literature Review, and Recommendations for a Standard of Reporting. The journal Infection, (36), Filius, P. M. G., Liem T. B. Y., Van Der Linden, P. D., Janknegt R. Natsch S., Vulto A. G. and Verbrugh H. A. (2005). An Additional Measure for Quantifying Antibiotic Use in Hospitals. Journal of Antimicrobial Chemotherapy, (55), Türkiye İstatistik Kurumu. (2005). İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması. Web: adresinden 10 Nisan 2014 te alınmıştır.

271 İnternet: Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. (2002). Bölgesel İstatistiklerin Toplanması, Geliştirilmesi, Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Analizlerinin Yapılması, Bölgesel Politikaların Çerçevesinin Belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemine Uygun Karşılaştırılabilir İstatistiki Veri Tabanı Oluşturulması Amacıyla Ülke Çapında İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasının Tanımlanmasına İlişkin Hakkında Karar. Web: adresinden te alınmıştır. 87. Mühürcüoğlu İ. (2013) ve 2011 Yıllarında Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumlarında Antibiyotik Kullanımı ve Tüketiminin Retrospektif Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, İnternet: Yelikaya N. (Mayıs, 2013). MKYS. T.C. Sağlık Bakanlığı Bursa Halk Sağlığı Müdürlüğü Web: =rja&sqi=2&ved=0ceqqfjad&url=http%3a%2f%2fbhsm.gov.tr%2fgaleri%2 Fdokuman%2F11- MKYS.ppt&ei=Hf7TUsKzJtGXhQex1IDwAg&usg=AFQjCNEyGCf1jAMmsUJ2zI 2F9j8EtSKeZQ&sig2=6mcjhdY7d9HLVLtjdiBduQ&bvm=bv ,d.bGE adresinden 10 Haziran 2014 de alınmıştır. 89. Mühürcüoğlu İ. (2013) ve 2011 Yıllarında Sağlık Bakanlığı Yataklı Tedavi Kurumlarında Antibiyotik Kullanımı ve Tüketiminin Retrospektif Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Miravitlles M., Brosa M., Velasco M., Crespo C., Gobartt E., Diaz S. and Gonza lez-rojas N. (2009). An Economic Analysis of Pharmacological Treatment of COPD in Spain. Journal of Respiratory Medicine, (103), Stempel D., Durcannin-Robbins J., Hedblom E., Woolf R., Sturm L. and Stempl A. (1996). Drug Utilization Evaluation Identifies Costs Associated with High Use of Beta-Adrenergic Agonists. Annals of Allergy, Asthma & Immunolog, 76(2), Janson C., Chinn S., Jarvis D., and Burney P. (1997). Physician-diagnosed asthma and drug utilization in the European Community Respiratory Health Survey. European Respiratory Journal, 10, Cazzola M. and Donner CF. (2000).Long-Acting Beta 2 Agonists in The Management of Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Drugs, 60(2): Cazzolaa M., Segretia A., Bettoncellib G., Calzettaa L., Cricellib C., Pasquac F., and Rogliania P. (2011). Change in Asthma and COPD Prescribing by İtalian General Practitioners Between Primary Care Respiratory Journal, 20(3):

272 Price D., Small I., Haughney J., Ryan D., Jones K.G., Lavorini F., Harris T., Burden A, Brockman J., King C. and Papi A. (2013). Clinical and cost effectiveness of switching asthma patients from fluticasone-salmeterol to extrafine particle beclometasone-formoterol: a retrospective matched observational study of real-world patients. Primary Care Respiratory Journal, 22(4): Janson C., Marco R., Accordini S., Almar E., Bugiani M., Carolei A., Cazzoletti L., Cerveri I., Corsico A., Duran-Tauleria E., Gislason D., Gulsvik A., Jo gi R., Marinoni A., Martı nez-moratalla J., Pin I., Vermeire P. and Jarvis D. (2005).Users of Antiasthma Drugs in Iceland: A Drug Utilisation Study. European Respiratory Journal, 26(6), Marsh W., Smeeding J., York J. M., Ramanathan R., Sekar K. (Nisan, 2004). A Cost Minimization Comparison of Two Surfactants Beractant and Poractant alfa Based Upon Prospectively Designed, Comparative Clinical Trial Data. The Journal of Pediatric Pharmacology and Therapeutics: TJPPT, 117.

273 250

274 EKLER 251

275 252 EK-1. DSÖ İlaç İstatistik Metodolojisi İçin İşbirliği Merkezi*- Kombine ürünler için DDD Listesi ATC kodu İlaç adı Dozaj Formu Doz başına düşen etkin DDD değeri madde kombinasyonu R01AD58 Dymista Nasal spray Fluticasone propionate 50 mcg/ azelastine 137 mcg R03AK06 Seretide Inhal.powd Salmeterol 50 mcg/ Fluticasone 0.1 mg (metered dose) R03AK06 Seretide Inhal.powd Salmeterol 50 mcg/ Fluticasone 0.25 mg (metered dose) R03AK06 Seretide Inhal.powd Salmeterol 50 mcg/ Fluticasone 0.5 mg (metered dose) R03AK06 Seretide Inhal.aer Salmeterol 25 mcg/ Fluticasone 50 mcg (metered dose) R03AK06 Seretide Inhal.aer Salmeterol 25 mcg/ Fluticasone mg (metered dose) R03AK06 Seretide Inhal.aer Salmeterol 25 mcg/ R03AK07 Symbicort mite R03AK07 Symbicort R03AK07 Symbicort forte Fluticasone 0.25 mg (metered dose) Inhal.powd Turbohaler Formoterol 4.5 mcg/ Budesonide 80 mcg (delivered dose) Inhal.powd Turbohaler Formoterol 4.5 mcg/ Inhal.powd Turbohaler Formoterol 9 mcg/ R03AK08 Foster Inhal.aer Formoterol 6 mcg/ Budesonide 0.16 mg (delivered dose) Budesonide 0.32 mg (delivered dose) Beclometasone 0.1 mg (metered dose) R03AK10 Relvar Ellipta Inhal powd Fluticasone furoate 92 mcg/ Vilanterol 22 mcg (delivered dose) R03AK10 Breo Ellipta Inhal powd Fluticasone furoate 100 mcg/ Vilanterol 25 mcg (metered dose) R03AK10 Relvar Ellipta Inhal powd Fluticasone furoate 184 mcg/ Vilanterol 22 mcg (delivered dose) R03AK10 Breo Ellipta Inhal powd Fluticasone furoate 200 mcg/ Vilanterol 25 mcg (metered dose) 4 UD (=4 sprays) 2 UD (=2 inhal.powd) 2 UD (=2 inhal.powd) 2 UD (=2 inhal.powd) 4 UD (=4 doses inhal.aer) 4 UD (=4 doses inhal.aer) 4 UD (=4 doses inhal.aer) 4 UD (=4 inhal.powd) 4 UD (=4 inhal.powd) 2 UD (=2 inhal.powd) 4 UD (=4 doses inhal.aer) 1 UD (=1 dose inhal.powd) 1 UD (=1 doseinhal.powd) 1 UD (=1 doseinhal.powd) 1 UD (=1 doseinhal.powd) R03AK11 Flutiform/ Iffeza Inhal. aer Formoterol 5 mcg/ Fluticasone 50 mcg R03AK11 Flutiform/ Iffeza Inhal. aer Formoterol 5 mcg/ Fluticasone 125 mcg R03AK11 Flutiform/ Iffeza Inhal. aer Formoterol 10 mcg/ Fluticasone 250 mcg R03AL01 Berodual Inhal.aer Fenoterol 50 mcg/ Ipratropium bromide 20 mcg R03AL01 Duovent UDVs, Berodual Inhal solution Fenoterol 1.25 mg / Ipratropium bromide 0.5 mg R03AL01 Berodual Inhal sol Fenoterol 0.5 mg/ Ipratropium bromide 0.25 mg R03AL02 Combivent Inhal.aer Salbutamol 0.12 mg/ Ipratropium bromide 20 mcg 4 UD (inhal aerosol) 4 UD (inhal aerosol) 2 UD (inhal aerosol) 6 UD (=6 doses inhal.aer) 3 UD (=3 vials) 6 UD (=6 vials) 6 UD (=6 doses inhal.aer)

276 253 EK-1. (devam) DSÖ İlaç İstatistik Metodolojisi İçin İşbirliği Merkezi*- Kombine ürünler için DDD Listesi R03AL02 Combivent Unit Dose Inhal.sol Salbutamol 2.5 mg/ Ipratropium bromide 0.5 mg/vial:2.5 ml R03AL04 Ultibro Breezhaler Inhal powd Indacaterol 85 mcg/ Glycopyrronium bromide 43 mcg (delivered dose) 3 UD (=3 vials inhal.sol) 1 UD (=1 dose inhal.powd) *WHO Collaborating centre for drug statistics methodology

277 254 Ek-2. DSÖ nün DDD metodunda gün sayısı ile ilgili payda hakkındaki görüşü Dear Zeynep Özcan, I think you are addressing an interesting and important topic, and I think the ATC/DDD methodology can be used. The denominator you are using will of course have an impact. The selection of patient group depends on your research question. If you only want to look at patients with respiratory symptoms I understand that you want to look at is of course only this population, but if the hospital population are stable from one year to another, the proportion of respiratory tract patients are the same, therefore I think you can use the whole hospital population as a denominator that means that it is suitable to use this data. I agree with you that the difference impacts the interpretation of the results, but then it is up to you to interpret the data. There is one important rule always describe this well in the methods part. Most studies looking at hospital data are using the whole hospital population (or the population in the ward) as the denominator. This is because they very seldom have information about the type of patients many patients have several diseases, and if this information was available, the problem of misclassification of patients can be a problem. However, if you do have ward based data, maybe you can get a bit closer to your optimal population. This depends on how you divide your departments. Many hospitals have specialist wards for respiratory tract disorders, maybe you can only look at these types of wards? I hope this could help you good luck with your project. Best regards Hege Salvesen Blix WHO Collaborating Centre for Drug Statistics Methodology Norwegian Institute of Public Health P.O.Box 4404 Nydalen

278 255 EK-2. (devam) DSÖ nün DDD metodunda gün sayısı ile ilgili payda hakkındaki görüşü N-0403 Oslo, Norway Dear WHO specialist, I am a pharmacist at the Ministry of Health department in Turkey. I am also a Master s of Science student at the pharmacy department of Gazi University. For my research, I kindly request your opinion about the following issue. My thesis is about the Retrospective analysis of the use of respiratory drugs in inpatients during 2010, 2011 and 2012 years based on the data of Ministry of Health of Turkey. We preferred to use the DDD methodology to identify and comparison consumption rates of respiratory drugs. We want to calculate the drug consumption in terms of DDD/100 bed-days. The problem is that we couldn t figure out If the dominator of this formula which is 100 bed-day are the bed-days for just the patients who use respiratory drugs or the bed-days for the all patients in a hospital. This difference impacts the interpretation of the results. I also need to mention that there is no data for bed-days for the patients who only get respiratory diagnosis in Turkey s hospitals. I have data of all patients bed-days. So, do you think, it is suitable to use this data or should I use bed-days for patients who gets respiratory diagnosis? I very much appreciate if you could answer these questions. Thank you for your help Pharm. Zeynep ÖZCAN

279 256 Ek-3. Türkiye'de İBBS ye Göre Sınıflandırılmış Bölgeler Düzey 2 (26 alt Kod Düzey I (12 Bölge) Kod Düzey 3 (81 il) bölge) TRl İstanbul TR10 İstanbul alt bölgesi İstanbul TR2 TR3 Batı Marmara Ege TR21 Tekirdağ alt bölgesi Tekirdağ, Edirne, Kırklareli TR22 Balıkesir alt bölgesi Balıkesir, Çanakkale TR31 İzmir alt bölgesi İzmir TR32 Aydın alt bölgesi Aydın, Denizli, Muğla TR33 Manisa alt bölgesi Manisa, Afyonkarahisar. Kütahya, Uşak TR41 Bursa alt bölgesi Bursa, Eskişehir, Bilecik TR4 Doğu Marmara TR42 Kocaeli alt bölgesi Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu,Yalova TR5 TR6 Batı Anadolu Akdeniz TR51 Ankara alt bölgesi Ankara TR52 Konya alt bölgesi Konya, Karaman TR61 Antalya alt bölgesi Antalya, Isparta, Burdur TR62 Adana alt bölgesi Adana, Mersin TR63 Hatay alt bölgesi Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye TR7 TR8 Orta Anadolu Batı Karadeniz TR71 Kırıkkale alt bölgesi Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir TR72 Kayseri alt bölgesi Kayseri, Sivas, Yozgat TR81 Zonguldak alt bölgesi Kastamonu alt TR82 bölgesi Zonguldak, Karabük, Bartın Kastamonu, Çankırı, Sinop TR83 Samsun alt bölgesi Samsun, Tokat, Çorum, Amasya TR9 Doğu Karadeniz TR90 Trabzon alt bölgesi Trabzon, Ordu, Giresun, Rize,Artvin, Gümüşhane TRA Kuzeydoğu Anadolu TRAl Erzurum alt bölgesi Erzurum, Erzincan, Bayburt TRA2 Ağrı alt bölgesi Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan TRB TRC Ortadoğu Anadolu Güneydoğu Anadolu TRBl Malatya alt bölgesi Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli TRB2 Van alt bölgesi Van, Muş, Bitlis, Hakkari TRCl Gaziantep alt bölgesi Gaziantep, Adıyaman, Kilis TRC2 Şanlıurfa alt bölgesi Şanlıurfa, Diyarbakır TRC3 Mardin alt bölgesi Mardin, Batman, Şırnak, Siirt

280 257 Ek-4. Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi verilerinin kullanılabilmesine dair Kamu Hastaneleri Kurumu ndan alınan izin

281 258 Ek-5. Hastanelere ait yatak doluluk oranı ve yatak sayılarının kullanılabilmesine dair Kamu Hastaneleri Kurumu ndan alınan izin

282 259 Ek tarihi itibariyle İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'na ruhsat başvurunda bulunulan etkin madde listesi* Sıra Etkin madde adı Ruhsat başvurusu adedi 1 Asetilsistein 10 2 Azelastin HCl+Flutikazon propiyonat 1 3 Flutikazon propiyonat 1 4 İpratropum bromür+salbutamol sülfat 2 5 Salbutamol 2 6 Salbutamol sülfat 4 7 Salmeterol ksinafoat+flutikazon propiyonat 3 8 Teofilin 3 *Listeye sadece detaylı incelemesi yapılan etkin maddeler alınmıştır.

283 260 ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Soyadı, adı : ÖZCAN, Zeynep Uyruğu : T.C. Doğum tarihi ve yeri : 12/02/1988 Bolu Medeni hali : Bekâr Telefon : 0 (506) Faks : - e-posta zeynep.ozcan@titck.gov.tr Eğitim Derecesi Okul/Program Mezuniyet yılı Yüksek lisans Gazi Üniversitesi/ Eczacılık Devam Ediyor Fakültesi/ Eczacılık Bölümü Farmakoloji Anabilimdalı Lisans Gazi Üniversitesi/ Eczacılık 2010 Fakültesi/ Eczacılık Bölümü Lise Bolu Fen Lisesi 2005 İş Deneyimi, Yıl Çalıştığı Yer Görev devam ediyor Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Eczacı / Farmakolojik Değerlendirme Birimi İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Eczacı Ruhsatsız Jenerik ürünler Şube Müdürlüğü Kaş Devlet Hastanesi Eczacı