makale DENEY SONUÇLARI EEİ'nin İİH ve EAH'nın modellemesi için deneylerde 70x69x24 mm boyutlarında 1040 çeliği işparçaları imal edilmiştir.

Transkript

1

2 makale Kol Dış Kovan 3 Sıkıştırma Plakaları İİH, mm /s Me Vidalı ı, k 1 1 Resim 1. Elektrot daptörü EEİ'nin İİH ve EH'nın modellemesi için deneylerde x9x mm boyutlarında çeliği işparçaları imal edilmiştir. ş m alı 2 DENEY SONUÇLRI 1 ) TDEM Performansının Belirlenmesi TDE metodunun Id ve ts değerlerine bağlı olarak işleme performans karakteristiklerinin (İİH, EH ve B) deneysel incelenmesi ve matematiksel modellenmesi amacıyla 1 adet deney yapılmıştır. 11º açılı elektrot ve 4'er mm'lik üç derinlik kademeli elektrot için tiş ve işleme performansı değerleri bulunmuştur. 1 1 l k 3 Deneylerde kullanılan her iki tip elektrot için B değerlerinin yüksek Id değerlerinde düşük, düşük Id değerlerinde ise yüksek olduğu gözlenmiştir. Özellikle Id'nin sabit olduğu, fakat ts nin değiştiği durumlarda 2 ve μs'ye göre μs'ye ait deneylerde B değeri yüksek çıkmaktadır. 4 Mühendis ve Makina Cilt : 49 Sayı: 7 ı, Şekil 2. çılı Elektrot için EH nin Id ve ts'ye Bağlı Değişimi İHH, mm /s Şekil ve Şekil incelendiğinde, açılı ve kademeli elektrotlar için B değişiminin aynı karakteristikte olduğu gözlenmiştir. B değerlerinin tel sayısının artışına rağmen klasik EEİ değerlerine göre büyük olduğu görülmüştür. Bunun nedeni olarak elektrot oluşturulmasında kullanılan kaynak tellerinin işleme sırasında bağsız gibi davrandığı sonucuna varılmıştır. Tellerin kesit alanlarının küçük olması EH ve B'nın artmasına neden olmuştur. Şekil 1. çılı Elektrot için İİH'nin Id ve ts'ye Bağlı Değişimi Elektrot olarak 2, mm kare kesitli bakır kaynak telleri (S, % 94 C, % P) demet haline getirilerek kullanılmıştır. Deneylerde dielektrik sıvı olarak gaz yağı (Mobil Oil Velocite ) kullanılmıştır. Deney numunelerinin boyut ölçümleri 3-boyutlu ölçme cihazında (CMM) yapılmıştır. çılı elektrot ile yapılan deneyler neticesinde hesaplanan İİH ve EH'nın Id ve ts'ye bağlı değişimleri Şekil 1 ve Şekil 2'de verilmiştir. Kademeli elektrot ile gerçekleştirilen deneyler neticesinde ölçülen İİH ve EH'nın Id ve ts'ye bağlı değişimleri Şekil 3 ve Şekil 4'de verilmiştir. Şekil 1 Şekil 4 incelendiğinde, İİH ve EH'nın Id ve ts ye bağlı olarak arttığı gözlenmiştir. 1 1 l k Şekil 3. Kademeli Elektrot için İİH nin Id ve ts'ye Bağlı Değişimi ı,

3 makale 3 Bağıl şınma, % Vurum S üresi, ms l k ı, µs Vur um Sür esi, ms 1 1 l k, ı Şekil. Kademeli Elektrot için B nın Id ve ts'ye Bağlı Değişimi Şekil 4. Kademeli Elektrot için EH nin Id ve ts'ye Bağlı Değişimi Bağıl şınma, % b) a) Resim 2. 2 ve ile 13 μs'deki İşlemeler: a) çılı İşleme, b) Kademeli İşleme Vur um Sü r es i, m s 1 1 l k ı, Şekil. Kademeli Elektrot için Ba nın Id ve ts'ye Bağlı Değişimi TDEM'na en uygun işleme parametrelerinin yüksek bol akı ve düşük vurum süreleri olduğu bulgusunun teyidi için 2 bol akında deney vurum sürelerinin bir üst seviyesi olan μs ve bir alt seviyesi olan 13 μs'de açılı ve kademeli elektrot için dört deney daha yapılmıştır. Deneyler sonucunda bulunan deney süreleri ve işleme performansı karakteristikleri Çizelge 1'de verilmiştir. Resim 2'de bu deneyler sonucu elde edilen işparçası yüzey fotoğrafları verilmektedir. Çizelge 1 ve Resim 2'nin incelenmesi sonucu, gerek işparçası yüzey kalitesi ve gerekse işleme performansı açısından TDEM'de en uygun işleme parametrelerinin yüksek bol akı ve düşük vurum sürelerinin olduğu bulgusu teyit edilmiştir. B) Matematiksel Modelleme Deneylerde kullanılan Id ve ts değerlerinde elde edilen İİH ve EH değerleri arasındaki ilişkilerin ifade edilebilmesi için iki dereceli regresyon analizi kullanılmıştır []. çılı elektrot için İİH ve EH'na ait ilişki, EH,43.I d2,9t s, 417 Çizelge 1.. 2, 13 ve μs'deki Deney Sonuçları Mühendis ve Makina Cilt : 49 Sayı: 7

4

5