Meme kanseri kadınlarda en sık görülen ve önemli sağlık MEME KANSERİNİN CERRAHİ TEDAVİSİNE PSİKOLOJİK TEPKİLER DERLEME. Sedat Özkan, Nilüfer Alçalar
|
|
- Emine Sarıkaya
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 DERLEME MEME KANSERİNİN CERRAHİ TEDAVİSİNE PSİKOLOJİK TEPKİLER Sedat Özkan, Nilüfer Alçalar İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi, İstanbul, Türkiye ÖZET Meme kanseri kadının yaşamı yanında cinsellik ve kadınlık ile ilişkili organını da tehdit eden bir hastalıktır. Meme kanserinin tedavisinde birincil öneme sahip olan cerrahi girişim hastanın beden imajını, öz güvenini, psikolojik durumunu, cinsel yaşamını ve çevre ile ilişkilerini olumsuz etkiler. Memenin hastanın benlik ve kadınlık kavramındaki önemi ve meme kaybının hasta için kişisel anlamı ameliyata verilecek psikolojik yanıtta belirleyici faktörlerdendir. Memenin kadınlık ve cinsellik sembolü olarak vurgulandığı bir toplumda sadece memeyi kaybetmek düşüncesinin bile psikolojik durum üzerindeki olumsuz etkisini anlamak zor değildir. Hastada şok, inkâr, kızgınlık, depresyon, yansıtma, psikolojik gerileme, umutsuzluk-çaresizlik, bezginlik, patolojik bağımlılık gibi çeşitli tepkiler görülebilir. Anksiyete ve depresyon en sık görülen psikiyatrik durumlardır. Hastanın bilgi düzeyi, hastalık algısı ve belirsizlik düzeyi hastanın psikolojik durumunu etkiler. Bu nedenle pre-operatif dönemde hastanın hazırlanması ve psikolojik destek verilmesi post-operatif dönemde tıbbi ve davranışsal komplikasyonları azaltır, hastanın psikososyal uyumunu kolaylaştırır. Sağlanan pre-operatif desteğin post- operatif dönemde de devam etmesi son derece önemlidir. Hastanın yeni bedenini psikolojik kabullenmesi, yeni bir ego ve kendisi ya da dış dünya ile yeni işlevsel ilişki tarzlarının geliştirilmesi esastır. Anahtar sözcükler: Meme kanseri, mastektomi, psikolojik tepkiler PSYCHOLOGICAL REACTIONS TO SURGİCAL TREATMENT IN BREAST CANCER ABSTRACT Breast cancer is a disease that threats not only the life but also sexuality and womenhood of the person. Surgical operation effects detrimentaly the patient s body image, self-esteem, psychological status, sexual life and interrelationship with the environment. The determining factors in the response to the operation are the subjective meaning of breast lost, the personal experience and perception of the breast in the person s ego and womenhood concept. Even the thought and probability of the loss of the breast effect the person severely in a sociaty that equals or attribute the breast a symbol of womenhood and sexuality. Depending on how the breast is perceived and the personality feature of the patient, a variety of psychological reaction develop among which the primary ones can be defined as the following: Shock, denial, hostilite, depression, projection, psychological regression, hopelessnes- helplessnes, exhaustion and pathological dependency. Anxiety and depression are the most frequently devoloping psychiatric situations. The perception of the illness, the information level and what is unknown effects psychological state of the patient. Thus the psychological preparation of the patient in the preoperative phase and providing psychological support decreases medical and behavioral complications and helps in the psyhosocial adjustment of the patient during the post-operative phase. It is of vital importance to provide psychological support starting from the pre-operative phase continuing in the post-operative phase and until a new body image, a new functional ego and new perceptive style, new productive relation with the world is constructed. Key words: Breast cancer, mastectomy, psychological reactions. Meme kanseri kadınlarda en sık görülen ve önemli sağlık sorunlarına neden olan bir hastalıktır. Ülkemizde kadınlarda görülen tüm kanser olguları içinde % 24,1 lik bir oran ile ilk sıradadır (1). Coğrafi bölgelere göre insidansı ve prognozu değişmekle birlikte her yıl meme kanseri görülme oranının %1,5 dolayında arttığı bildirilmektedir (2). Meme kanseri teşhisi ve bu teşhisi takiben meme üzerinde yapılan tedaviler kadının hem yaşamına hem de kadınlık kimliğine bir tehdit oluşturur. Teşhisi takiben uygulanacak olan ve meme kanserinin tedavisinde birincil öneme sahip olan cerrahi girişim ise hasta için bir stres kaynağıdır. Genellikle kayıp yaşantısı olarak algılanan ameliyat, hastanın beden imajını, öz güvenini, psikolojik durumunu, cinsel yaşamını ve çevre ile ilişkilerini olumsuz etkiler (3,4, 5,6). Uygulanacak ameliyat çeşitli endişelere ve korkulara neden olabilir. Bu endişe ve korkuların kaynaklarını 3 grupta toplayabiliriz: Gönderilme Tarihi: 26 Haziran 2008 Revizyon Tarihi: 09 Eylül 2008 Kabul Tarihi: 10 Eylül
2 1. Altta yatan hastalıkla, yani kanser ile ilgili 2. Yapılacak ameliyat ve kaybedilecek organ ile ilgili 3. Kadınlık ve cinsellik kaybı ile ilgili Biyolojik, psikolojik ve sosyal boyutları olan hastalık dinamiklerine göre değişmekle birlikte yaşanan endişe alanlarını ise şöyle sıralayabiliriz (7): - Geleceğe yönelik belirsizlikten kaynaklanan endişe - Hastalığın tekrarlayacağı ya da yayılacağı endişesi - Çevreden ve yakınlarından ayrılacağı endişesi - Başkalarına muhtaç olma endişesi - Ağrı ve acı çekeceği endişesi - Vücut organ ve bölümlerinin hasar göreceği endişesi - Vücudu üzerindeki denetimini ve otonomisini kaybedeceği endişesi - Görünümünde değişme olacağı endişesi - Sevgi, ilgi ve desteği kaybedeceği endişesi - Cinsel çekiciliğinde ya da fonksiyonunda azalma olacağı endişesi - Ölüm korkusu Hasta ameliyat ile kadınlığını ve fiziki bütünlüğünü kaybedeceğini düşünebilir. Memenin hastanın benlik ve kadınlık kavramındaki önemi ve meme kaybının hasta için kişisel anlamı ameliyata verilecek psikolojik yanıtta belirleyici faktörlerdendir. Bu tür kaygılar yaşayan bir hastada şok, inkâr, kızgınlık, depresyon, yansıtma, psikolojik gerileme, umutsuzluk-çaresizlik, bezginlik, patolojik bağımlılık gibi çeşitli tepkiler görülebilir (8). Hastanın kansere ve cerrahi müdahalesine karşı geliştirdiği duygusal ve davranışsal tepkisinde şu değişkenler etkilidir: a) Hastalıkla ilgili değişkenler; hastalığın süresi, evresi, seyri, etkilenen organ, cerrahi müdahalenin tipi, uygulanan diğer tedaviler gibi değişkenler b) Hasta ile ilgili değişkenler; yaşı, cinsiyeti, mesleği, kişilik özellikleri, daha önceki hastalık deneyimleri, stresle baş etme yöntemleri, hastalığı nasıl algıladığı gibi değişkenler. c) Çevresel değişkenler; hastanın aile ilişkileri, sosyal desteğin varlığı, çevrenin hastalık algısı, değer yargıları gibi değişkenler. Kanser tanısı hastada var oluşsal bir krize neden olur. Hasta için kendisini sağlıklı yaşıtlarından ayıran bir durumdur. Kişi tanı konduğu andan itibaren bu yeni duruma uyum sağlama süreci ile karşı karşıya kalır. Hastalık, basit (doğal) sıkıntıdan, kayıp-yas yaşantısı ve narsistik bütünlüğün tehdit edildiği duygusuna kadar uzanan tepkiler uyandırır (8). Meme kanseri tanısı konan pek çok hasta duygusal bir karmaşa yaşar (9). İlk tepkisi geçici bir şok durumudur. Bu şoktan yavaş yavaş ayrılıp kendisini toparladığında yanıtı genellikle hayır, doğru değil, laboratuar tetkiklerinde bir yanlışlık olmuştur, mutlaka teşhis hatası var olur. Bu nedenle tahlili birkaç kez tekrarlatma ya da doktor değiştirme sık görülür. Bilgi eksikliği ile iyice belirginleşebilir. Aslında inkâr tehlike ve tehdidi bilinç dışına atmak için kullanılan psikolojik bir savunmadır. Hasta kendisine gerçeğin nasıl söylendiğine, kaçınılmaz olanı kabullenmek için ne kadar zamanı olduğuna ve yaşamı boyunca stresli durumlarla nasıl başa çıktığına bağlı olarak inkârdan vazgeçecek ve farklı savunma mekanizmaları geliştirecektir (9). İnkâr evresi kişiye göre değişmekle birlikte birkaç günden birkaç haftaya kadar devam edebilir. Hastanın gerçekle yüzleşme isteğine ve gereksinmelerine saygı duyulmalıdır. Ancak inkâr hastanın durumunu gerçekçi değerlendirmesini engellerse, ameliyatı (ya da tedaviyi) reddetmesine ve hastalığın yerleşmesine neden olursa müdahale gerekir. İlginç bir şekilde birçok hasta seçici inkâr geliştirir. Yani, tolere edebileceği ölçüde gerçeği kabul edip, tedaviyi reddetmeksizin inkâr davranışı içine girerek bu yeni duruma adapte olmaya çalışırlar. İnkâr hastalığın her aşamasında zaman zaman karşımıza çıkabilir. Hasta ciddi bir hastalıkla karşı karşıya bulunduğunu anlamaya başladığı zaman başkaldırma başlar (9). Neden ben?, Neden o değil?, Neden benim başıma geldi?, Bu haksızlık değil mi? sorularını sık sorar. Hasta öfkesini her yöne yönelttiği hatta neredeyse çevreye rasgele yansıttığı için aile ve tedavi ekibi açısından başa çıkması güç bir evredir. Aile bireyleri özellikle bakım veren kişiler beceriksiz ve ilgisiz olmakla suçlanır. Negatif duygular yansıtılır. Doktorlar ise kesinlikle bir işe yaramaz, hangi tahlillerin isteneceğini bilmez, gereksiz ve yorucu tetkikler isteyen kişilerdir. Hemşireler daha sıklıkla bu öfkenin hedefi haline gelir. Ne yapsalar yanlıştır. Hastaya sık ziyaretler yapsalar bir an bile rahat bırakmamakla suçlanırlar, hastayı rahat bıraksalar ilgisizlikle suçlanırlar. Ancak böyle bir hastanın öfkesinin nedenlerini düşünmeden bunu kişisel olarak algılamak daha büyük sorunlara neden olur. Aile ya da tedavi ekibi bu öfkeyi kişisel olarak algıladıklarında onların da tepkileri giderek öfkeli hale gelir; bu da yalnızca hastanın düşmanca davranışlarını pekiştirmeye yarar ve daha da yalnız kalmasına neden olur. Buradaki sorun pek az kişinin kendini hastanın yerine koyması ve bu öfkenin nereden geldiğini anlamaya çalışmasıdır. Hastanın öfkesinin yer değiştirdiği ve öfkenin asıl muhatabının hastalığın kendisi olduğu unutulmamalıdır. Kanser hastalarında tanı aşamasında, ameliyat öncesi dönemde, yeni bir tedaviye başlarken, tahlil ve tetkik sonuçlarını beklerken ve nüks ihtimali olması halinde kaygı en yüksek düzeydedir (10). Kaygısı olan hastaların zihinleri hastalıkları hakkında zorlayıcı düşünceler ve imajlarla doludur. Vücutlarına gelecek zarar ya da ölüme ilişkin korkuları vardır. Kaygılı hastalar genellikle felaketçi düşünme ve aşırı genelleme eğilimindedirler. Olasılığı düşük tehlikelerin bile olabileceği ve beklenmeyen sonuçların kendilerini bulacağına ilişkin beklentileri vardır. Durumlarını kontrol edilemez, kendilerini de çaresiz olarak hissederler. Otonom sinir sisteminin ortaya çıkardığı bedensel belirtilerle birlikte anksiyetenin psiko- 61
3 lojik semptomları görülür. Meme kanseri ile ilgili yapılan 5 yıllık bir takip çalışmasında, kaygı düzeyinin tümörün tespiti ile arttığı, ameliyat öncesi en üst seviyeye ulaştığı, 1 yıl süre ile sabit kaldığı ve ameliyattan yaklaşık 1 yıl sonra gerilediği bildirilmiştir (11). Cerrahi müdahale öncesi hastanın psikiyatrik yönden hazırlanması oldukça önemlidir. Pre-operatif dönemde hastanın hazırlanması ve psikolojik destek verilmesi post-operatif dönemde tıbbi ve davranışsal komplikasyonları azaltır, hastanın psikososyal uyumunu kolaylaştırır (3,5,8,10). Pre-operatif dönemde hastanın kaygı ve korkularını ifade etmesi, mücadeleci tutumunun arttırılması, sorumluluk almasının cesaretlendirilmesi ve durumu ile ilgili olası felaketçi algıların düzeltilmesi, duygusal destek ve güvencenin sağlanması esastır. Psikolojik hazırlıkta hastanın bilgilendirilmesi birincil öneme sahiptir. Ameliyat öncesinde hastaya kaygısını arttırmayacak şekilde hastalığının ne olduğu, ameliyatın içeriği, olası komplikasyonlar ve hastanın kendine yardım için ne yapabileceği gibi konularda açıklama yapılmalıdır. Hastaya çok bilgi vermek de hiç bilgi vermemek de kaygısını arttırır. Bu nedenle, hastanın gereksindiği kadar bilginin verilmesi ancak bunun hastanın kendisini bilgiyi almaya hazır hissettiği zaman yapılması önemlidir. Hastaya ne söylendiği kadar nasıl söylendiği de önemlidir. Hastanın hastalığa uyum sağlayabilmesi için durumunun ne olduğunu anlaması, bu durumla nasıl baş edebileceğini kararlaştırması ve içinde bulunduğu duruma bir anlam verebilmesi önemlidir. Korku bilinmeyenle eşdeğerdir ve bilinmeyenden doğar. Ne olduğunu bilmediğimiz, tanımadığımız yabancısı olduğumuz şey karşısında doğan korku kafamızda çeşitli çağrışımlarla daha büyür, daha korkutucu olur. Asıl karşılaştığımız, bizi rahatsız eden şey veya durumla baş etme yolunda kullandığımız gücü veya enerjiyi, kendi içimizde oluşan korkuyu bastırmada, denetim altında tutmada kullandığımızda, gerçek olayla baş etme olanağımız da kısıtlanır ve organik, ruhsal, sosyal alanlarda ya da hepsinde birden yenik düşme olasılığımız yükselir. Bizi rahatsız eden, korkutan şeyin ne olduğunu bildiğimiz, onu tanıyıp anladığımız zaman, o artık bizim için bir anlam kazanır ve anlam verebildiğimiz bir şeyle baş etmede çıkış yollarını arayıp bulmamız da kolaylaşır. Öyleyse hastaların bilinmez içinde tutulmayıp, onların kendi durumlarını doğru algılayıp, bu durumu kendi gerçekleri içinde değerlendirerek bir anlam vermelerine yardımcı olunduğunda, durumlarıyla baş etmede ve dirençlerinin artmasında yarar sağlanabilir. Meme kanseri hastalarında yaşanan kaygının azaltılmasında biyofeedback, progresif kas gevşemesi ve imgeleme yöntemlerinin kullanılabileceği, bilişsel terapinin de anlamlı bir iyileşme sağladığı bildirilmiştir (12,13). Belirsizlik kanser tanısının en önemli özelliklerinden biridir ve hastalar her evrede belirsizlik yaşarlar. Tanı aşamasında, çeşitli tetkiklerin sonuçlarını beklerken, tedavi aşamasında uygulanan tedavinin sonucunu değerlendirirken ya da tedavi sonrası nüks olasılığını düşünürken hep geleceğe yönelik bir belirsizlik söz konusudur. Belirsizlik kanserin tekrarlamasına ilişkin yaşanılan korkuyu, kontrol kaybını, yaşam ve ölüme ilişkin var oluşsal endişeleri içerir. Hastalar sonlarının ne olacağı ; daha da önemlisi nasıl olacağı ile ilgili belirsizlik içindedirler. Meme kanserinde yaşanan belirsizliğin gelecekte ne olacağını bilmemekten, güven duyamamaktan, her an şüphe içinde olunan bir yaşamı devam ettirmekten ve kararsız olmaktan kaynaklandığı bildirilmiştir (14). Aynı çalışmada kadınların belirsizlik durumunda yaşadıkları duyguların üstesinden gelmek için, genellikle belirsiz geleceğe ilişkin düşüncelerini baskıladıkları, planlarından vazgeçtikleri saptanmıştır. Hastanede yatış süresinin uzaması ya da tedavinin uzun sürmesi durumunda belirsizlik daha yoğun yaşanır ve hasta belirsizlik ile birlikte ümitsizlik ve çaresizlik de yaşarsa depresyon görülebilir. Uyum bozukluklarından sonra depresyon kanser hastalarında en sık ortaya çıkan ve her aşamada görülebilen psikiyatrik bir sorundur. (6,10) Yapılan bir gözden geçirme çalışmasında kanser hastalarında depresyonun %58 e varan oranda görüldüğü bildirilmiştir (15). Kansere uyum güçlüğü ve çaresizlik algısı depresyon gelişiminde en önemli unsurlardır. Ölüm korkusu, çaresizlik, yaşam ideallerinin tehdit altında olması, bireyin otonomisini kaybedeceği ve çevreye bağımlı olacağına ilişkin düşünce ve kaygıları depresyon gelişiminde rol oynarlar. Mastektomi ise genel olarak diğer fiziksel hastalıklarda da görülen psikolojik tepkilere, alttaki hastalıkla (yani kanserle) ilgili endişe ve sorunlara, cerrahi girişimle ilgili narsistik zedelenmeye ve memenin kadınlık ve cinsellikle ilgili anlamıyla bağlantılı sıkıntılara yol açma potansiyeli dolayısıyla depresyona yol açar (7,8,15). Aslında hastalık deneyimi her kişiye göre farklı yaşanır ve bu farkı yaratan birçok faktör de kişinin hastalığa tepkisinde rol oynar. Bu faktörler hastalığa ve bağlantılı belirtilere atfedilen etiket, hastalığın nasıl oluştuğuna dair inançlar, hastalığın beklenen sonucu ve süreci, hastalığın süresi ile ilgili beklentiler ve hastalığın kontrol edilmesine ya da tedaviye yönelik inançlar olarak sıralanabilir (16). Yaşamda her olayda olduğu gibi hastalar hastalığı anlamlandırmaya, nedeni, gidişi, tedavisi ve sonlanışı ile ilgili düşünceler geliştirmeye çalışırlar. Bu bulguların sonucunda kendi baş etme mekanizmalarını geliştirdikleri bir hastalık temsili modeli ile hastalıklarını algılarlar. Örneğin, hastanın kanserle ilgili iyileşemez ya da eşittir ölüm etiketi taşıması yaşadığı kaygı, korku ve depresyonda etkili olacaktır. Genç kızlık çağında memeler kadın olmanın ve cinsel çekiciliğin en önemli simgesidir diye mesaj alan bir kadın meme kaybını kabul etmekte daha da zorlanacaktır (16,17,18). Klinik gözlemlerimiz göstermektedir ki, pre-operatif ve erken postoperatif dönemde kaygı daha belirgindir, depresyon ise daha geri plandadır. Hatta bazı hastalar adeta yalancı balayı diye adlandırabileceğimiz bir süreç de yaşayabilirler. Bu hastalar kanserden kurtuldum, kanser benden uzak olsun da isterlerse diğer mememi de alsınlar ifadesinde de bulunabilir. Çünkü hastalıklarının yaşamı tehdit edici boyutuna ilişkin endişeleri her şeyin önündedir. Ama bu hastalar taburcu olup sosyal yaşamın içine girdiğinde, meme kaybının sıkıntısını daha yoğun yaşamaya başladığında beden imajına ve görünüme ilişkin kaygılar, yas ve kayıp tepkileri gelişe- 62
4 bilir. Bu dönemde depresyon oranında ya da şiddetinde artış görülebilir. Bazı hastalar ise tanının konulduğu andan itibaren depresif bir süreç içine girebilirler. Burada hastalığa bağlı değişkenler kadar hastanın yaşı, cinsiyeti, mesleği, kişilik özellikleri, daha önceki hastalık deneyimleri, stresle baş etme yöntemleri, kanseri ya da cerrahi girişimi nasıl algıladığı, bu konudaki ön yargıları gibi hastaya bağlı değişkenler ve aile desteğinin varlığı, çevrenin hastalık algısı gibi sosyal değişkenler etkilidir. Bunu yanı sıra hasta- cerrah ilişkisinin niteliği de belirleyici rol oynar (8,10). Ameliyat öncesi kaygı ya da depresyon yaşayan bir hastada ameliyat sonrası komplikasyon gelişme riski daha yüksektir. Cerrahi girişime uyumu arttırmak için pre-operatif dönemde bilgilendirme ve psikolojik destek verilmesi kadar post-operatif dönemde de psikolojik desteğin sürdürülmesi, kaygı ile baş etme tekniklerinin öğretilmesi, benzer deneyimleri olan hastalarla grup tedavileri yapılması önem taşır (7,8,10,17,18). Kanser hastalarında yaşanılan her psikolojik reaksiyonun normal olduğu düşüncesi de patolojik olduğu ve tedavi edilmesi gerektiği düşüncesi de yanlıştır. Ancak yaşanan psikolojik reaksiyonların ya da psikiyatrik sorunların hastanın uyumunu, yaşam kalitesini, tedaviye yanıtını, hastalığın seyrini ve hatta yaşam süresini olumsuz etkilediği unutulmamalıdır. Özetle, bir cerrahın kanser hastasına yaklaşımda şu 10 altın kurala dikkat etmesi önemlidir: 1. Cerrahi müdahale öncesi hasta psikolojik olarak hazırlanmalı ve bilgilendirilmelidir. Bilgilendirmede hastanın gereksindiği kadar bilginin yine hastanın hazır olduğu bir zamanda yapılması önemlidir. Hastanın tolere edebileceği şekilde, sürede ve süreçte söylenmesi, belki bir görüşme değil, birkaç görüşme planlanması gerekebilir. 2. Hastanın soru sorması cesaretlendirilmeli, soru sordukça hastaya doğru bilgilerle ancak ümidi kırmadan açıklama yapılmalıdır. Hastaya yaklaşımda empati, ilgi, anlayış ve destek temel noktalardır. 3. Hastayı hastalığı ile tanımlamak (meme hastası, karaciğer hastası vb. gibi) yerine, bir birey olarak kabul edip ismi ile hitap etmek önemlidir. İyi hekim-hasta iletişimi için hekimin iletişim becerilerini geliştirmesi esastır. 4. Ameliyat türüne karar verirken tıbbi gereklilikler yanında, cerrahi girişimin hastanın beden imajı, özgüveni, psikolojik durumu, cinsel yaşamı ve çevre ilişkileri üzerinde ne gibi etkilere sahip olacağı da dikkate alınmalıdır. 5. Hastanın ve hastalığın fiziksel olduğu kadar ruhsal ve sosyal boyutları da değerlendirilmelidir. 6. Hastanın altta yatan hastalık, uygulanacak cerrahi girişim ve kaybedilecek organ ile ilgili endişe ve korkuları olabilir. Bunların ifade edilmesine olanak sağlanmalı, hastanın mücadeleci tutumu arttırılmaya çalışılmalıdır. 7. Hastanın öfke, kızgınlık, suçluluk v.s. gibi duygularını serbestçe ifade edebilmesi sağlanmalıdır. Hastanın yaşadığı bu duygular sonucu ortaya çıkan tepkileri kişisel olarak algılanmamalı, asıl muhatabın hastalığın kendisi olduğu unutulmamalıdır. 8. Hastanın hastalıkla ve uygulanacak cerrahi girişim ile ilgili (genellikle olumsuz ve felaketçi olan) düşünce ve atıfları anlaşılmaya çalışılmalıdır. Çünkü bu düşünce ve atıflar hastanın kişilik yapısı, savunma mekanizmaları, hastalık algısı gibi değişkenlerle birlikte ortaya çıkacak psikolojik reaksiyonda belirleyici faktörlerdendir. 9. Kaygı, depresyon gibi gelişmesi muhtemel psikiyatrik morbidite fark edilerek gerekli müdahale zamanında yapılmalıdır. Psikiyatrik morbiditesi olan ya da uyum sorunları yaşayan hastalarda ameliyat sonrası komplikasyon gelişme riski yüksektir. 10. Hastanın ameliyat sonrası da desteğinin devam etmesi önemlidir. Yeni bedenini kabullenmesinde destek verilmeli, tedavisinde sorumluluk alması cesaretlendirilmeli, duygusal destek ve güvence sağlanmalıdır. Tedavi yaklaşımında biyo-psiko-sosyal modelin benimsenmesi ve hastanın bütüncül ele alınması gerekmektedir. Amaç sadece hastayı hayatta tutmak değil, o hayatı yaşamaya değer kılmak olmalıdır. Kaynaklar 1. T.C. Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Politikası ve Kanser verileri, , Kanser Savaş Dairesi Başkanlığı Bakanlık Yayın No: 168, 2002; Ankara. 2. Yılmaz, MR. Meme kanserinin epidemiyolojisi ve etiyolojisi. Esin Emin Üstün (ed). Meme kanseri. Ayın Kitabı, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı, Yayın Bürosu, 2002; İzmir, Yılmazer, N., Aydıner, A., Özkan, S., Aslay, I., Bilge, N. A Comparison of body image, self-esteem and social support in total mastectomy and breast-conserving therapy in Turkish women., Supportive Care Cancer 1994; 2( 4): Arıcan Z., Görken İ.K., Alanyalı H. ve ark. Meme cerrahisi sonrası adjuvan tedavi almış meme kanserli kadınlarda psikoseksüel durum ve vücut imajı açısından yaşam kalitesi analizi. VIII. Ulusal Meme Hastalıkları Kongresi Özet Kitabı, Eylül 2005, İstanbul, Bardwell W.A., Major J.M., Rock C.L. et al. Healt- related quality of life in women previously treat for early-stage breast cancer. Psychooncology 2004; 13: Sollner W., Maislinger S., Konig A. Et al. Providing psychosocial support for breast cancer patients based on screening for distress within a consultation- liaison service. Psychooncology. 2004; 13:
5 7. Özkan S, Armay Z. Kanser ve Kadın. İçinden: Özkan S, ed. Psiko- Onkoloji, İstanbul: Novartis Oncology, 2007; Özkan S. Meme kanserli hastaya psikolojik yaklaşım. VIII. Ulusal Meme Hastalıkları Kongresi Özet Kitabı, Eylül 2005, İstanbul, Küblerr-Ross, E. Ölüm ve Ölmek Üzerine.(Çev). Büyükkal B., BZD Yayıncılık, 1997; İstanbul. 10. Özkan S. Psikiyatrik ve Psikososyal Açıdan Kanser. Psikiyatrik Tıp: Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi 1994; Burgess C., Cornelius V., Love S., Graham J. Richard M. & Ramirez A. Depression and anxiety in women with early breast cancer: five year observational cohort study. British Medical Journal. 2005; 12. Davies A.D.M., Davies C., Delpo M.C. Depression and anxiety in patients undergoing diagnostic investigations for head and neck cancer. British Journal Psychiatry.1986; Gruber B.L., Hersh S.p., Hall N.R.S. Immunological responses of breast cancer patients to behavioral inteventions. Biofeedback Self Regulation. 1993; Öz F. Hastalık yaşantısında belirsizlik. Türk Psikiyatri Dergisi, 12 (1), 2001; Levin T., Kisanne D.W. Psychooncology- the state of its development in European Journal Psychiatry. 2006; Vol. 20, No.3, Özkan S, Armay Z. Hastalık Algısı ve Kanser. İçinden: Özkan S, ed. Psiko- Onkoloji, İstanbul: Novartis Oncology, 2007; Carver C.S., Antoni M.H. Finding benefit in breast cancer during the year after diagnosis predicts beter adjustment 5 to 8 years after diagnosis. Health Psychol 2004; 23: Weissenberger C., Jonassen S., Beranek-Chiu J, atal. Breast cancer: patient information needs reflected in English and German web sites. British Journal Cancer 2004; 91: (PMID: ). İletişim Nilüfer Açlalar Tel : 0(212) E-Posta : nilalcalar@yahoo.com 64
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal
DetaylıKanserli Hasta Yönetiminde Danışman Hemşirenin Rolü
Kanserli Hasta Yönetiminde Danışman Hemşirenin Rolü Yük. Hem. Gül Şav Özaydemir Danışman Hemşire EUKAM E.Ü.T.F. Radyasyon Onkolojisi ABD XIX. Ege Onkoloji Günleri 6-7 Nisan 2015 İzmir «Kanserle mücadele
DetaylıPsiko-Onkoloji Onkoloji Hastalarına Psikolojik Yaklaşım
Psiko-Onkoloji Onkoloji Hastalarına Psikolojik Yaklaşım Dr. Mecit ÇALIŞKAN HNH Psikiyatri İdari ve Eğitim Sorumlusu Kanser hastaları tanı, tedavi ve hastalığın ileri evrelerde çeşitli ve değişik, ruhsal
DetaylıAmaç Hastalanan kişilerde ortaya çıkan duyguları ve savunma mekanizmalarını tanımlamak Tıbbi müdahaleler öncesi, sırası ve sonrasında hasta psikolojis
HASTA PSİKOLOJİSİ Prof. Dr.Güler Bahadır Dr.Nilüfer Alçalar İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Amaç Hastalanan kişilerde ortaya çıkan duyguları ve savunma mekanizmalarını tanımlamak Tıbbi
DetaylıPalyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları
Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Ankara,
DetaylıHem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi
Kanserli Hastalar Tarafından Sık Sorulan Sorular Hem. Dr. SONGÜL KAMIŞLI Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Prevantif Onkoloji A.B.D. Psikososyal Onkoloji Birimi Hastaların Soruları Tıbbi tedavi Otonomi
DetaylıKANSER VE AİLE. Dr. Hayriye Elbi Ege üniversitesi Psikiyatri A. D. Konsültasyon Liyezon Bilim Dalı
KANSER VE AİLE Dr. Hayriye Elbi Ege üniversitesi Psikiyatri A. D. Konsültasyon Liyezon Bilim Dalı Kanserle karşılaşan aile Hastalık döneminde Krizle başa çıkma, duygusal destek Bakım verme Mali ve sosyal
DetaylıYrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU Proje Araştırmacısı
Yrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU Proje Araştırmacısı Proje kapsamında verilerin elde edileceği hastanede onkoloji hastaları ile çalışan tüm hemşireleri içine alan bir program yapılması kararlaştırıldı. Hemşirelerle
DetaylıKanserli hasta ile iletişim. Kötü haber verme. Prof. Dr. Şeref Kömürcü.
Kanserli hasta ile iletişim Kötü haber verme Prof. Dr. Şeref Kömürcü serefkomurcu@gmail.com Olgu 49 y, kadın, öğretim üyesi 7/2016 Meme Ca, MKC + AD, T2N2M0 RT ve KT almak istememiş 8/2017 Lokal nüks Tedavi
DetaylıSağlık Psikolojisi-Ders 8 Stres
Sağlık Psikolojisi-Ders 8 Stres Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 Stres Nedir? Stres bir insan için baskı, gerginlik, rahatsız edici çevresel faktörler veya duygusal tepkiler anlamında gelmektedir. Kişinin bedensel
DetaylıBöbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi
Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi Hangi Böbrek Hastalarına Ruhsal Destek Verilebilir? Çocukluktan yaşlılığa
DetaylıYasemin ELİTOK. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum
Yasemin ELİTOK Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji-Onkoloji BD, Erzurum Tanı olanaklarının gelişmesi ve sağlık kuruluşlarından yararlanma olanaklarının artması, Toplumun bilgi seviyesinin
DetaylıUYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK
UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) Sosyal Psikoloji Uygulamaları HUKUK SAĞLIK DAVRANIŞI KLİNİK PSİKOLOJİ TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE PAZARLAMA POLİTİKA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SOSYAL
DetaylıKANSER VE CİNSEL YAŞAM
KANSER VE CİNSEL YAŞAM Doç. Dr. Ülgen Okyayuz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.D. Klinik Psikoloji Öğretim Üyesi Son zamanlarda kanserin tedavisinde ilgi sadece tanı ve agresif tedaviyle
DetaylıMASTEKTOMİ GEÇİRMİŞ KADINLARIN EVLİLİK İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ
151 MASTEKTOMİ GEÇİRMİŞ KADINLARIN EVLİLİK İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ Uz. Psk. G. Şendil, ÖZET: Yaptığımız çalışmayla mastektominin, kadının evlilik ve cinsel yaşamına etkisini araştırmayı amaçladık. Çalışmamamız
DetaylıTedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi
Tedaviye Başvuran İnfertil Çiftlerde Kaygı, Öfke, Başa Çıkma, Yeti Yitimi Ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi Dr. Gülcan Güleç, DR. Hikmet Hassa, Dr. Elif Güneş Yalçın, Dr.Çınar Yenilmez, Dr. Didem
DetaylıT.C. ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL ZORUNLU DERSLER
T.C. ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMLARI DERS İÇERİKLERİ I. YARIYIL ZORUNLU DERSLER PSH 501 - Ruh Sağlığı ve Psikiyatri Hemşireliği Temelleri
DetaylıRuhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler. Osman SEZGİN
Ruhsal Bozukluklar ile İlgili Sık Görülen Yanlış İnançlar ve Gerçekler Osman SEZGİN 1 0 Psikiyatrik hastalıklar kalp, şeker gibi gerçek tıbbi hastalık değildir! Ruh hastalığı olanlar olsa olsa deli dirler.
DetaylıYAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM
YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,
DetaylıHARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ
HARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Kredisi AKTS Psikiyatri Hastalıkları 0401701 7 6+16 14 19 Hemşireliği Ön Koşul Dersler Yok Dersin Dili Türkçe
DetaylıYrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM
Yrd.Doç.Dr. RAHŞAN ÇAM Hemşirelik Fakültesi Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı Eğitim Bilgileri Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik 1994-1998 Lisans İstanbul Üniversitesi Bölümü
DetaylıGEBELİĞİN PSİKO-SOSYAL VE KÜLTÜREL BOYUTU
GEBELİĞİN PSİKO-SOSYAL VE KÜLTÜREL BOYUTU A R A Ş. G Ö R. Z E Y N E P K I R I K K A L E L İ Gebelik dönemi fizyolojik olduğu kadar kalıcı psikolojik değişikliklere de neden olmaktadır. Anne karnında gelişen
DetaylıAnnenin Psikolojisi İle İlgili Distosi
Annenin Psikolojisi İle İlgili Distosi Eylemin psikolojisi Kadının psikolojik olarak eyleme ve doğuma uyumu ile ilgilidir. Bu da doğrudan doğum sürecinin seyrini etkiler. Bu faktörlerden herhangi birinin
DetaylıÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU
ÇOCUK VE AİLENİN SERVİSE KABULU Hemşire Deniz YALÇIN Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma Ve Uygulama Merkezi Pediatri Hematoloji Onkoloji Kliniği Servis Sorumlu Hemşiresi Sunum Planı Hastanın servise kabulü
DetaylıSon 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.
Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal
DetaylıSOSYAL FOBİ. Sosyal fobide karşılaşılan belirtiler şu şekilde sıralanabilir.
SOSYAL FOBİ Sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleme altında tutulduğu korkusu performans gösterilmesi gereken durumlarda eleştirilme yada küçük düşme korkusunun yaşanmasıdır. Ve kişi bu korkunun
DetaylıYazar Ad 41 Prof. Dr. Haluk ÖZEN Cinsel hayat çocuk yaştan itibaren hayatımızın önemli bir kesimini oluşturur. Yaşlılık döneminde cinsellik ayrı bir özellik taşır. Yaşlı erkek kimdir, hangi yaş yaşlanma
DetaylıTEMEL DÜZEY PSİKOONKOLOJİ KURSU
TEMEL DÜZEY PSİKOONKOLOJİ KURSU İKİ BÖLÜMDEN OLUŞMAKTADIR. TEMEL DÜZEY PSİKOONKOLOJİ KURSU 13-14-15 ŞUBAT 2014 RTEÜ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ, RİZE RİZE VALİLİĞİ RTEÜ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ
DetaylıÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE İNTİHAR GİRİŞİMİ
ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE İNTİHAR GİRİŞİMİ Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji www.gunescocuk.com Çocuk ve ergen psikiyatrisinde
DetaylıKANSER TEDAVİSİ SIRASINDA VERİLEN EĞİTİMİN YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ. Doç. Dr. Özgül Karayurt Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi
KANSER TEDAVİSİ SIRASINDA VERİLEN EĞİTİMİN YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ Doç. Dr. Özgül Karayurt Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi İçerik Yaşam kalitesi kavramı Kanser hastalarının bilgi gereksinimleri
DetaylıAcil servislerde sağlık çalışanlarına şiddet. Dr. Mustafa ilker EDEBALİ Antalya eğitim ve araştırma hastanesi psikiyatri kliniği
Acil servislerde sağlık çalışanlarına şiddet Dr. Mustafa ilker EDEBALİ Antalya eğitim ve araştırma hastanesi psikiyatri kliniği Şiddet nedir? Kendine ya da bir başkasına grup ya da topluluğa yönelik olarak
DetaylıZorlu Yaşantılar Sonrası Stres Belirtileri (Travma Sonrası Stres Bozukluğu)
Zorlu Yaşantılar Sonrası Stres Belirtileri (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) Huriye Tak Uzman Klinik Psikolog Türk Kızılayı Bağcılar Toplum Merkezi Sağlık ve Psikososyal Destek Programı Asistanı İÇERİK
DetaylıKADINLARDA MASTEKTOM N N PS KOSOSYAL ETK LER
Uluslararası nsan Bilimleri Dergisi ISSN: 1303-5134 www.insanbilimleri.com 17.09.2004 KADINLARDA MASTEKTOM N N PS KOSOSYAL ETK LER Dr. Ay e Okanlı Özet: Kadının sa lı ını tehdit eden, a rılı vücut de i
DetaylıRUHSAL BOZUKLUKLARDA DAYANIKLILIK VE YATKINLIK DUYGU DIŞAVURUMU
RUHSAL BOZUKLUKLARDA DAYANIKLILIK VE YATKINLIK DUYGU DIŞAVURUMU Yaşam boyu ruh sağlığı ile ilgili riskler Ruhsal hastalıklara yatkınlık ve dayanıklılık Prognoz Olumsuz etkenler Koruyucu etkenler Bireysel
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD
BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD Çalışmalarda birinci basamak sağlık kurumlarına başvuran hastalardaki psikiyatrik hastalık sıklığı, gerek değerlendirme ölçekleri kullanılarak
DetaylıPARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak
PARKİNSON HASTALIĞI Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND
DetaylıKANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İZMİR KATİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KLİNİĞİ KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ
DetaylıAİLEYE KÖTÜ HABERİ NASIL VERMELİYİZ?
AİLEYE KÖTÜ HABERİ NASIL VERMELİYİZ? Prof. Dr. Berna Özsungur Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD 58.Türkiye Milli Pediatri Kongresi 25 Ekim 2014 KONUNUN
DetaylıSağlıkta Yaşam Kalitesinin Klinikte Kullanımı
. SAYKAD Sağlıkta Yaşam Kalitesi Derneği 2002 Sağlıkta Yaşam Kalitesinin Klinikte Kullanımı Ömer Aydemir Celal Bayar Üni. Tıp Fak. Psikiyatri A. D. Sağlık Hizmetinde Amaç Hastanın hastalığı ile ilgili
DetaylıAçıklama 2008 2010. Araştırmacı, danışman, konuşmacı: Herhangi bir maddi ilişki yoktur.
Açıklama 2008 2010 Araştırmacı, danışman, konuşmacı: Herhangi bir maddi ilişki yoktur. Gençlerde DEHB nin Öğrenim Hayatı Üzerine Etkileri Dr Aytül Karabekiroğlu Samsun Mehmet Aydın Eğitim ve Araştırma
DetaylıAnkara Üniversitesi Tıp Fakültesi nde KLP Çalışmaları Amaçlar Yurtdışında Yan Dal süreci
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi nde KLP Çalışmaları Amaçlar Yurtdışında Yan Dal süreci Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı nda 1970 yılından itibaren KLP alanında çalışmalar
DetaylıLENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!
LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen
DetaylıAÇIKLAMA Araştırmacı: Yok. Konuşmacı: Yok. Danışman: Yok
AÇIKLAMA 2015-2017 Araştırmacı: Yok Konuşmacı: Yok Danışman: Yok " Her konuşmacımız, konuşmasının en başında son 3 sene içinde ilaç endüstrisi ile gerçekleştirdiği konuşmacı, araştırmacı, danışman, kitap
DetaylıYETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ
YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler
DetaylıPOSTER BİLDİRİ PROGRAM AKIŞI
BİLDİRİ AKIŞI Bildiri ekibinden bir araştırmacının aşağıda belirtilen bilimsel program gününde posterini belirtilen poster numarası için ayrılmış panoya asması, gün sonunda teslim alması zorunludur. Belirlenen
DetaylıÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
Dönem V Psikiyatri Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Baran GENCER Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr.
DetaylıKayıp, Ölüm ve Yas Süreci. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN
Kayıp, Ölüm ve Yas Süreci Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Kayıp Kayıp, yaşam döngüsünün her evresinde yaşanır. bağımsızlık kaybı ilişki kaybı, sağlık kaybı, iş kaybı, ekonomik kayıp, evcil hayvan kaybı, organ
DetaylıPSİKOLOJİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİ. PSİ154-PSİ162 Psikolojiye Giriş II
PSİKOLOJİK BOZUKLUKLARIN TEDAVİSİ Psikolojik bozukluklar nasıl iyileştirilir? Tedavi için uygun kişi kimdir? En mantıklı tedavi yaklaşımı hangisidir? Bir terapi biçimi diğerlerinden daha iyi midir? Herhangi
DetaylıDoğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem. Sıklığı?? Klinik seyir??
Doğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem Sıklığı?? Klinik seyir?? Çocuğun ilk travmatik yaşam olayı emzirme bağlanma olumsuz sağlık koşulları yetersiz bakım Doğum Değişim İyi anne olabilecek
DetaylıClayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL.
Dr Ali Bozkurt Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL. The bereavement of the widowed. Dis Nerv Syst 1971;32:597
DetaylıSEVGİ ŞİMŞEK , I. Uluslararası, XVI. Ulusal Jinekolojik Onkoloji Kongresi, Antalya
SEVGİ ŞİMŞEK ÖĞRENİM DURUMU 2017-2018 Yüksek Lisans- Hemşirelik- Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı 1987-1991 Lisans- Hemşirelik- Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu 1990-1991 Hemşirelik Hizmetleri
Detaylı[BİROL BAYTAN] BEYANI
Araştırma Destekleri/ Baş Araştırıcı 10. Ulusal Pediatrik Hematoloji Kongresi 3 6 Haziran 2015, Ankara [BİROL BAYTAN] BEYANI Sunumum ile ilgili çıkar çatışmam yoktur. Çalıştığı Firma (lar) Danışman Olduğu
DetaylıDoç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Doç. Dr. Fatih Öncü Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikolojik taciz Bedensel Ruhsal Bedensel ve ruhsal Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik
DetaylıMEME KANSERİNDE PSİKOSOSYAL SORUNLAR VE DESTEKLEYİCİ GİRİŞİMLER
MEME KANSERİNDE PSİKOSOSYAL SORUNLAR VE DESTEKLEYİCİ GİRİŞİMLER Aysun Babacan Gümüş Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye Meme kanseri, kadınlar
DetaylıMelek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN. SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU. Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi
DİYABET HASTALARININ HASTALIK ALGI DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ Melek ŞAHİNOĞLU, Ümmühan AKTÜRK, Lezan KESKİN SUNAN: Melek ŞAHİNOĞLU Malatya Devlet Hastanesi Uzman Diyabet Eğitim Hemşiresi Amaç: TURDEP-2
DetaylıOkul fobisi nasıl gelişir?
Eğer bir kelimenin sonuna "fobi" eklenmişse, hemen bir şeylerden korkulduğunu düşünürüz. Ancak okul fobisi gelişen çocukların okula gitmek istememelerinin tek nedeni okuldan korkmaları değil. Çocuğa bu
DetaylıDİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. Dahili Servisler
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dahili Servisler Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHP) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), her 10 çocuktan birinde görülmesi, ruhsal, sosyal
DetaylıÜNİTE PSİKOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I
HEDEFLER İÇİNDEKİLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Gelişim Psikolojisinin Alanı Gelişim Psikolojisinin Temel Kavramları Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişimin Temel İlkeleri Fiziksel Gelişim Alanı PSİKOLOJİ Bu
DetaylıKronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi
Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi Giriş: Kaliteli yaşam; kişinin temel ihtiyaçlarını karşıladığı,
DetaylıŞebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD.
Obezitede Anksiyete Bozuklukları ve Depresyon Şebnem Pırıldar Ege Psikiyatri AD. Açıklama 2008 2010 Araştırmacı: Sanofi Danışman: Teva, BMS Konuşmacı: Lundbeck Obezite giderek artan bir toplum sağlığı
DetaylıERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI
ERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI Bilgisayar ve internet kullanımı teknoloji çağı olarak adlandırabileceğimiz bu dönemde, artık hayatın önemli gereçleri haline gelmiştir. Bilgiye kolay, hızlı, ucuz ve güvenli
Detaylıİyi Ölüm. 28-29 Haziran 2016, Kanserde Destek Tedavileri Sempozyumu, Adana
İyi Ölüm Neden Ölümü Konuşuyoruz? Rindlerin Ölümü Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde; Yahya Kemal Beyatlı Vara vara vardım ol kara taşa Hasret kodun beni kavim kardaşa Sebep gözden akan bu kanlı yaşa
DetaylıHemşireliğin Kayıtlara Yansıyan Yüzü
Hemşireliğin Kayıtlara Yansıyan Yüzü Yaşam başlangıcından ölümüne kadar, sağlık ve hastalık durumunu anlama, uygun girişimleri planlayarak sorunu çözme sorumluluğuna sahip olan hemşirelik; insanı ele alan
DetaylıEGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi
Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe 1. ofsport Sciences 2004, 15 (1),49-64 Dave/li Derleme EGZERSiziN DEPRESYON TEDAVisiNDEKi YERi VE ETKiLERi Ziya KORUÇ, Perlearı BAYAR Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri
DetaylıBariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi
Bariatrik cerrahi amacıyla başvuran hastaların depresyon, benlik saygısı ve yeme bozuklukları açısından değerlendirilmesi Selçuk Özdin 1, Aytül Karabekiroğlu 2, Arzu Alptekin Aker 2, Recep Bolat 2, Servet
DetaylıKEMOTERAPİ ALAN ONKOLOJİ HASTA VE YAKINLARININ ANKSİYETE -DEPRESYON DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
KEMOTERAPİ ALAN ONKOLOJİ HASTA VE YAKINLARININ ANKSİYETE -DEPRESYON DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Ayşin Kayış Onkoloji Vaka Yönetici Hemşiresi Acıbadem Kozyatağı Hastanesi-İstanbul GİRİŞ Kanser bir kriz durumudur
DetaylıHASTALIK VE HASTANEYE YATMANIN ÇOCUK VE AİLEYE ETKİSİ
HASTALIK VE HASTANEYE YATMANIN ÇOCUK VE AİLEYE ETKİSİ Prof.Dr. Güler CİMETE II. Çocuk Sağlığı sempozyumu 29 Mayıs 2009 İstanbul Çocuklarda Hastalık kavramı Gelişimi 0-2 yaş; Anlayamama, akıl erdirememe
DetaylıPOSTER BİLDİRİ PROGRAM AKIŞI
BİLDİRİ AKIŞI Bildiri ekibinden bir araştırmacının aşağıda belirtilen bilimsel program gününde posterini belirtilen poster numarası için ayrılmış panoya asması, gün sonunda teslim alması zorunludur. Belirlenen
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005 Travma Nedir? Günlük rutin işleyişi bozan, Aniden beklenmedik bir şekilde gelişen, Dehşet, kaygı ve panik yaratan, Kişinin anlamlandırma
DetaylıErken boşalmamak için en iyi yardımcı kaynak için burayı tıklayın
Prematür Ejakülasyon (Erken Boşalma) Erkekler arasında Erken gelmek, Erken orgazm veya Hızlı boşalmak olarak da ifade edilen erken boşalma, cinsel ilişki sırasında erkeğin vajinaya girmeden, giriş sırasında
DetaylıEMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME. (Eye Movement Desensitization and Reprossesing)
EMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME (Eye Movement Desensitization and Reprossesing) Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Panik Atak ve Sınav Kaygısı ndan Kısa Sürede Kurtulmanın
DetaylıHARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl T+U Kredi AKTS Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği
HARRAN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ Dersin Adı Kodu Yarıyıl T+U Kredi AKTS Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği 0401701 7 6+16 14 19 Ön Koşul Ders Yok Dersin Dili Türkçe Dersin Türü Zorunlu
DetaylıMeslekte Ruh Sağlığı. A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD
Meslekte Ruh Sağlığı A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD Çalışan Sağlığı Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sağlık, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal bakımdan tam
DetaylıSİGARA BIRAKMA SÜRECİ
SİGARA BIRAKMA SÜRECİ DOÇ DR ZEYNEP AYFER SOLAK EÜTF GÖĞÜS HASTALIKLARI AD Çevresel ve sosyal faktörler. Medya, merak, aile. Sosyoekonomik yapı. Kültürel yapı Davranışsal ve psikolojik faktörler. Öğrenme.
DetaylıAKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR
AKCİĞER KANSERİ TANISI KONULDUKTAN SONRA NE YAPILIR HASTA NASIL TAKİP VE İDARE EDİLİR Akciğer kanseri olmak her şeyin sonu değildir. Bu hastalığı yenmek için mutlaka azimli, inançlı ve sabırlı olmanız
DetaylıBir hastanın mektubundan...
Bir hastanın mektubundan... Değerli Meltem Hocam; Size bu satırları büyük bir yorgunluk ve zorlu bir nefes alıp verme gayreti içinde yazmaya çalışıyorum. Bu gün sizin beni evde ziyaretinizden sonra size
DetaylıTRSM de Rehabilitasyonun
TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü 7.10.2010 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım
DetaylıHALKLA İLİŞKİLER KRİZ DÖNEMLERİNDE HALKLA İLİŞKİLER
HALKLA İLİŞKİLER KRİZ DÖNEMLERİNDE HALKLA İLİŞKİLER Psikolojik olarak insanların kriz yaşayabileceği gibi toplumlar, işletmeler vb. kuruluşlar da kriz yaşayabilir. Psikoloji de kriz, bireyin tehdit ediliyor
DetaylıECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ
ECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ETKİLİ İLETİŞİM VE STRES YÖNETİMİ ŞEKİLLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYOR İSE HIZLI MI YOKSA YAVAŞ MI? STRES NEDİR? İç ve dış etkenlerden dolayı
DetaylıONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ HEM AKTS 4. yıl 2. yarıyıl Lisans seçmeli. Dersle İlgili Görüşme Saati: Pazartesi :
ONKOLOJİ HEMŞİRELİĞİ HEM 406 30 AKTS 4. yıl 2. yarıyıl Lisans seçmeli 32 s/hafta 19 kredi Teorik: 8 s/hafta Uygulama: 24s/hafta Türkçe İletişim: Yrd. Doç.Dr. Elçin B. Akdeniz e-posta: elcinakdeniz@maltepe.edu.tr
DetaylıAyşe Devrim Başterzi. Son iki senedir ilaç endüstrisi ve STO ile araştırmacı, danışman ya da konuşmacı olarak herhangi bir çıkar çatışmam yoktur.
Ayşe Devrim Başterzi Son iki senedir ilaç endüstrisi ve STO ile araştırmacı, danışman ya da konuşmacı olarak herhangi bir çıkar çatışmam yoktur. Epidemiyoloji ve eğitim mi? Eğitim ve epidemiyoloji mi?
DetaylıKRONOLOJİK YAŞ NEDİR?
Yaşlılık YAŞ NEDİR? Yaş;Kronolojik ve Biyolojik yaş olarak iki biçimde açıklanmaktadır. İnsan yaşamının, doğumdan içinde bulunulan ana kadar olan bütün dönemlerini kapsayan süreci kronolojik yaş ; içinde
DetaylıDANS TERAPİ. Dokuz Eylül Üniversitesi
DANS TERAPİ MSc Sevinç RENKVER Dokuz Eylül Üniversitesi 1 Dans terapi nedir? Tarihçesi İlkeleri Yaratıcı süreç Kimler yararlanabilir? Nerelerde uygulanabilir? Türk halk danslarıyla meditasyon, Meditatif
Detaylıİnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi
İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D
DetaylıKRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA PSİKOSOYAL DEĞERLENDİRME VE TEDAVİ
KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA PSİKOSOYAL DEĞERLENDİRME VE TEDAVİ Prof Dr Behcet Coşar Gazi Üni. Tıp Fak. Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatri Ünitesi İNSAN Biyo Psiko Sosyal 11/6/2009 2 KOAH
DetaylıAnksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz.
Rüyalar genellikle en saçma göründüklerinde en derindedir. Sigmund Freud Anksiyete ve gerginlik veya endişe. Eminim bunu son zamanlarda hepimiz yaşıyoruz. Anksiyete: kendinize kötü bir şey olacağını ve
DetaylıHEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ
HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ DERYA DUMAN EMRE ERDEM Prof.Dr. TEVFİK ECDER DİAVERUM GENEL MERKEZ ÖZEL MERZİFON DİYALİZ MERKEZİ GİRİŞ Son yıllarda önem
DetaylıKronik hastalıkların çocuk,aile ve kardeşler üzerindeki etkileri ve kronik hastalıkların önlenmesinde hemşirenin rol ve sorumlulukları
Kronik hastalıkların çocuk,aile ve kardeşler üzerindeki etkileri ve kronik hastalıkların önlenmesinde hemşirenin rol ve sorumlulukları Araş. Gör. Betül Mammadov Kronik hastalık nedir? Kronik hastalık,
DetaylıHisteri. Histeri, Konversiyonun kelime anlamı döndürmedir.
Histeri, Konversiyonun kelime anlamı döndürmedir. Konversiyon bozukluğu, altta yatan organik bir neden bulunmaksızın ortaya çıkan, bayılma, felç olma ve duyu kaybı gibi nörolojik belirtilerdir. Hastalar
Detaylıyukarıda olduğu psikolojik bir durumdur.
Stress Yönetimi STRES NEDİR? Bireylerin, fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi veya zorlanması ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Kişilerde meydana gelen ve onları normal faaliyetlerinden
DetaylıREHBERLİK SERVİSİ. Anne-Babalar Okula Hazır Mıyız?
REHBERLİK SERVİSİ Anne-Babalar Okula Hazır Mıyız? OKULA GİTTİĞİNİZ İLK GÜNÜ HATIRLIYOR MUSUNUZ? Hayatınızda yeni bir sayfa açılıyor. Bu başlangıç hem onun hem de sizlerin hayatında yepyeni bir dönemin
DetaylıAKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018
AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018 Lösemiye bağlı Psikososyal Geç Etkiler Fiziksel Görünüm (Saç
DetaylıHer aile çocukları olacağını öğrendiğinde, hatta bundan önceki süreçlerde de doğacak çocuklarının mükemmel olması temelinde hayaller kurar. Bu doğal süreç içerisinde problemli bir çocuğun doğması fikri
DetaylıÇEVİRMEN İHTİYACI Çevirmen gerekli miydi? Evet Hayır Gerekli ise onam sırasında nitelikli bir çevirmen yanınızda var mıydı?
Sayfa Sayısı 1 / 5 HASTANIN ADI VE SOYADI: PROTOKOL NO: DOĞUM TARİHİ: YATIŞ TARİHİ: ÇEVİRMEN İHTİYACI Çevirmen gerekli miydi? Evet Hayır Gerekli ise onam sırasında nitelikli bir çevirmen yanınızda var
DetaylıKanserde Psikososyal Sorunlar Ve Psikososyal Onkolojinin Önemi
Derleme Kanserde Psikososyal Sorunlar Ve Psikososyal Onkolojinin Önemi PSYCHOSOCIAL PROBLEMS IN CANCER AND THE IMPORTANCE OF PSYCHOSOCIAL ONCOLOGY Eda ÜLGER 1, Ahmet ALACACIOĞLU 1, Abdullah Şeref GÜLSEREN
DetaylıSon iki yılda ilaç endüstrisi ve başka kuruluşlarla gelir getirici ilişkim olmamıştır.
Son iki yılda ilaç endüstrisi ve başka kuruluşlarla gelir getirici ilişkim olmamıştır. TIP EĞİTİMİNDE SOSYAL PSİKİYATRİ Prof.Dr. Orhan DOĞAN Üsküdar Üniversitesi, İstanbul Tıp eğitiminde psikiyatri Tıp
DetaylıÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ
ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ ÖZGEÇMİŞ ADI SOYADI: Latife Utaş Akhan DOĞUM TARİHİ: 28 Aralık 1979 YABANCI DİL: İngilizce ( Aralık 2007 ÜDS: 71.250) Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl lisans
DetaylıBir İlişkide Çözülmenin Evreleri
Bir İlişkide Çözülmenin Evreleri Bir ilişkinin nasıl dağıldığı sorusu, neden dağıldığı sorusuyla ilişkili fakat, onunla aynı şey değildir. Duck (1984) ilişki dağılması, evresinden ve onları izleyen yeniden
DetaylıZeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri
Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından
Detaylı