Zihinsel Farklýlýklarýmýz. Duygusal Farklýlýklarýmýz

Transkript

1 Duygusal Farklýlýklarýmýz Ýnsanlarýn huylarý, olaylar karþýsýnda hissettikleri duygular da birbirinden farklý olabilir. Kimi insanlar giriþken, kendine güvenen bir kiþiliðe sahipken kimileri ise utangaç ve içine kapanýk olabilir. Bazý arkadaþlarýnýz eþyalarýný baþkalarýyla paylaþmayý sever, bazýlarý ise bencildir, paylaþmayý sevmez. Duygusal farklýlýklarýmýzla da baþkalarýndan ayýrt edilebiliriz. Çevrenizde olaylar karþýsýnda hemen heyecanlanýp paniðe kapýlan kiþiler görmüþsünüzdür. Kimi insanlar ise olaylar karþýsýnda soðukkanlýdýrlar, hemen paniðe kapýlmazlar. Katýlacaðýmýz bir bilgi yarýþmasýný düþünelim. Bazý arkadaþlarýmýz çok heyecanlanýrken bazýlarýmýz da soðukkanlý olur. Futbol maçlarýnda atýlan bir gol sonrasýnda bir takýmýn oyuncularý sevinirken, diðer takýmýn oyuncularý üzülür. Yaþanýlan duygular insanlarýn yüzüne yansýr. Bütün bunlar da bize kiþilerin duygusal özelliklerinin farklý farklý olabileceðini gösterir. Zihinsel Farklýlýklarýmýz Zihinsel farklýlýklar insanlarýn düþünce gücü, ilgi alanlarý ve yetenekleriyle ilgilidir. Bazý insanlar çok güzel resim yaparken bazýlarý müziðe karþý yeteneklidir. Bazýlarý iyi satranç oynarken bazýlarýnýn yüzme yeteneði daha fazladýr. Yetenekler çok çalýþýlarak zamanla geliþtirilebilir. Bazý insanlar ise sýra dýþý yeteneklere sahiptirler. Bu insanlar sahip olduklarý farklý yetenekleriyle toplumda ilgi çeker, çeþitli gösteriler yaparlar. Merhaba, ben jonglör Semih. Küçük yaþtan itibaren sirklerde gösteri yapan jonglörleri hayranlýkla seyrederdim. Bir gün ben de onlar gibi olmak istiyordum. Onlarýn yaptýðý hareketleri evde sürekli çalýþtým. Yeteneðimi günden güne geliþtirdim. Þimdi yanýmda gördüðünüz tek tekerlekli bisiklete binerken ayný zamanda elimdeki lobutlarý havada çevirebiliyorum. Ýnsanlarýn sahnedeyken beni alkýþlamalarýndan büyük mutluluk duyuyorum. Jonglör: Belirli bir sayýdaki nesneyi havaya atýp tutan, bu esnada en az bir adet nesnenin havada kalmasýný saðlayan sirk veya sahne sanatçýsý. Sýnýfýnýz yetenek, zekâ, beceri ve güç bakýmýndan birbirinden farklý özellikteki arkadaþlarýnýzdan oluþur. Bu farklýlýklar sýnýfýnýz için bir zenginliktir. Bazý arkadaþlarýnýz yaptýklarý resimlerle, bazýlarý da yazdýklarý güzel þiir ve hikâyelerle sýnýf panosunu süsler. Bazý öðrenciler sportif faaliyetlere olan yatkýnlýklarýyla spor müsabakalarýna katýlýr. Bazýlarý da çalýþkanlýklarýyla bilgi yarýþmalarýnda sýnýfýnýzý temsil eder. Kimi arkadaþlarýnýz da esprileriyle sýnýfýnýzýn neþe kaynaðý hâline gelir. Sýnýf arkadaþlarýnýz birbirinden farklý olduðu gibi toplumdaki diðer bireyler de birbirinden farklýdýr. Her birey kendine özgü yeteneklere ve ilgi alanlarýna sahiptir. ÖNERÝ: Sizin hangi yetenekleriniz var? Sýnýfta yeteneklerinizi sergilemek için Yetenek Sizsiniz 4/A yarýþmasý yapmaya ne dersiniz?

2 Benzerliklerimiz Ýnsanlarýn pek çok farklý özelliklerinin olduðunu öðrendik. Ancak þunu unutmamalýyýz ki hepimiz insanýz. Biz insanlarýn beslenmeye, giyinmeye, barýnmaya, sevgi ve saygý görmeye, birlikte yaþamaya ihtiyacýmýz vardýr. Her insanýn bir anne ve babasý, bir adý, boy uzunluðu ve aðýrlýðý vardýr. Bunlar insanlar için ortak yönlerdir. Ýnsanlar þekil olarak birbirine benzerler. Her insanda saç, göz, kulak, burun, el, ayak, gibi organlar vardýr. Ayrýca tüm insanlar sevgi, saygý, merhamet, korku, sevinç, üzüntü gibi ortak duygular taþýrlar. BENZERLİKLERİMİZ Gerçekten de, bütün buluþlar, keþifler, sanatlar bir yönüyle, baþ parmaða baðlýdýr. O da diðer parmaklardan farksýz olsaydý ne kalem tutabilirdik, ne kaþýk, ne de çekiç. Ayný parmaklarýmýz gibi bütün insanlarýn birbirinden farklý özellikleri ve nitelikleri vardýr. Tüm bu farklýlýklar kiþiyi eþsiz ve özel yapar. Bu farklýlýklarýmýzla bir araya gelerek ortaya güzel iþler çýkarabiliriz. Çevremizdeki kiþilerin farklý fiziksel özelliklerini olduðu gibi kabullenmeliyiz. Kendisindeki ve baþkalarýndaki bireysel farklýlýklarý olduðu gibi kabul edip saygý duyan kiþi hayatta daha mutlu olur. Sýnýf arkadaþlarýmýz arasýnda bizden farklý fiziksel özelliklere sahip olan arkadaþlarýmýzý asla dýþlamamalýyýz. Ailemiz var. Bir adımız var. Burnumuz var. Gözlerimiz var. Saçlarımız var. Çocuklarýn da benzer yönleri vardýr. Bütün çocuklar sevimlidir. Her çocuk oyun oynamayý sever. Oyun oynamayý sevmek bütün çocuklarýn ortak özelliðidir. Yukarýda verilen bilgiler insanlarýn birbirleri ile olan benzerliklerinden bazýlarýdýr. Bu benzerlikleri çoðaltmak mümkündür. Ben size ne yaptým? Neden benimle oynamýyorsunuz? Git yanýmýzdan tombiþ, seninle oynamak istemiyoruz. Farklýlýklarýmýz Zenginliktir Beþ parmaðýmýzýn beþi de ayný boyda deðildir. Her bir parmaðýn ayrý bir görevi vardýr. Ancak hepsi bir araya gelerek bir iþ yapar. Bir düþünür: Bedenimizin tamamý bir yana, sadece baþ parmaðýmýz olmasaydý bugünkü teknolojik buluþlar ortaya çýkmazdý. demiþtir. Baþkalarýnda gördüðü fiziksel ya da duygusal farklýlýklarý kabul etmeyip onlarý küçümseyen, dýþlayan kiþiler toplum tarafýndan sevilmezler. Her insan kendine özgü yetenek ve farklýlýklarýyla toplumda bir yer edinir. Bazý insanlar iyi bir müzisyen olup güzel þarkýlarýyla insanlara müzik ziyafeti verir. Bazýlarý matematikte baþarýlý olup mühendis olarak yollar, köprüler, binalar yapar. Edison gibi mucitler de farklý düþünebilme yetenekleriyle yepyeni buluþlar yapar. Kimi iyi bir sporcu olup ülkemizi dünyada baþarýyla temsil eder. Böylece insanlar arasýndaki farklýlýklar, toplum için bir zenginlik hâline gelir.

3 SERBEST OKUMA: Farklýlýklarýmýzý Avantaja Dönüþtürebiliriz UZUN BOYLU DOÐMASI MEHMET OKUR UN HAYATINI DEÐÝÞTÝRDÝ Abdullah ve Nimet Okur'un tek oðullarý olan Mehmet Okur 1979 yýlýnda Yalova'da 63 santimetre boyunda dünyaya geldi. Mehmet henüz bebekken onu muayene eden bir doktor, ailesine onun diðer akranlarýndan farklý bir büyüme göstereceðini söyledi. Yýllar sonra bir tatil sýrasýnda Okur Ailesiyle karþýlaþan ayný doktor, boyu 2 metreyi aþan Mehmet i gördükten sonra annesine Ben size söylememiþ miydim? þeklinde konuþmuþtu. 13 yaþýnda Yalova'da kalecilik yaptý, boyu nedeniyle kale direklerine sýðmayýnca futbola erken veda etti. Sokakta arkadaþlarýyla basketbol oynarken yeteneði keþfedildi. 14 yaþýnda basketbolla tanýþtý. On dört yýl sonra dünya basketbolunun zirvesine yerleþti. NBA da þampiyonluk yaþayan ve All-star karmasýna seçilen ilk Türk basketbolcu olarak tarihe geçti.

4 1. ETKÝNLÝKLER FARKLILIKLARIMIZIN FARKINDA MIYIZ? Aþaðýdaki metni dikkatlice okuyup sonundaki etkinliði yapýnýz. Öðrendiklerimizi Hatýrlayalým YENÝ SINIFIM Toplumu oluþturan insanlarýn her biri birey olarak adlandýrýlýr. Bireyler arasýnda benzerlikler olduðu gibi farklýlýklar da olabilir. Ýnsanlarýn beslenme ve barýnma gibi temel ihtiyaçlarý; sevgi ve saygý gibi ortak duygularý vardýr. Bunlar insanlar arasýndaki benzerliklerden bazýlarýdýr. Boy, aðýrlýk, saç rengi, duygu ve yetenekler gibi özellikler insanlar arasýndaki farklýlýklarý oluþturur. Bu farklýlýklar her bireyi kendine özgü yapar. Toplumdaki her birey kendine özgü yetenek ve ilgi alanlarýna sahiptir. Bu yetenek ve ilgi alanlarý sayesinde her insan toplumda ayrý bir yer edinir. Böylece farklýlýklar, toplum için bir zenginlik hâline gelir. Geçen ay babamýn iþ deðiþikliði sebebiyle baþka bir þehre taþýndýk. Yepyeni bir okul, farklý bir öðretmen ve deðiþik arkadaþlarla karþýlaþacak olmak beni heyecanlandýrýyordu. Yeni okulumdaki ilk günümdü. Öðretmenim, ayaða kalkýp kendimi sýnýfa tanýtmamý istedi. Ardýndan diðer öðrenciler de kendilerini tanýtacaktý. Herkes adýný, ilgi alanlarýný, büyüyünce ne olmak istediðini söyleyecekti. Önce ben baþladým: Adým Suat. En sevdiðim ders beden eðitimidir. Boþ zamanlarýmda, basketbol oynamaktan ve müzik dinlemekten hoþlanýyorum. Uzun boyum nedeniyle büyüyünce basketbol oyuncusu olmak istiyorum. Daha sonra sýra diðer arkadaþlarýma geldi. Ben Funda. En çok fen ve teknoloji dersini seviyorum. Doðayý, bitkileri ve hayvanlarý incelemekten büyük zevk alýyorum. Zaten, Bilim Çocuk dergisine de aboneyim. Boþ zamanlarýmda yürüyüþ yapmaktan hoþlanýrým. Ýleride doðabilimci olmayý çok istiyorum. Benim ismim Gökhan. Okullar arasý satranç turnuvala- Adým Suat

5 rýnda derecelerim var. En sevdiðim ders matematik. En büyük hayalim bilgisayar mühendisi olmak. Ben Elif. Kitap okumaktan çok hoþlanýrým. Bu yüzden en sevdiðim ders Türkçe. Ýleride iyi bir yazar olmak istiyorum.... Böylece sýnýftaki herkes kendisini tek tek tanýttý.onlarý biraz daha tanýmýþ oldum. Herkes ne kadar farklý deðil mi? Her bireyin, ilgi duyduklarý, zevk aldýðý þeyler ve hayalleri birbirinden ne kadar da farklý... En sevdiðim ders beden eðitimidir. Okuduðunuz metinden yola çýkarak Suat ýn bireysel özelliklerini ve kendi bireysel özelliklerinizi liste hâlinde yazýnýz. Suat ýn Bireysel Özellikleri Benim Bireysel Özelliklerim

6 2. FÝZÝKSEL FARKLILIKLARIMIZ Aþaðýdaki etkinlikte önce kendinizin daha sonra da en yakýn arkadaþýnýzýn fiziksel özelliklerini yazýnýz. Parmak izinizi suluboya yardýmýyla basabilirsiniz. Benim Özelliklerim Arkadaþýmýn Özellikleri Adým:... Adý:... Soyadým: Soyadý:... Parmak Ýzim... Arkadaþýmýn Parmak Ýzi Boyum: Boyu: Aðýrlýðým:... Aðýrlýðý:... Saç rengim:... Saç rengi:... Ayakkabý numaram:... Ayakkabý numarasý:... Göz rengim:... Göz rengi:... 14

7 3. HANGÝ ALANDA FARKLIYIM? Aþaðýdaki çocuklar bireysel farklýlýklarýyla ilgili konuþmaktadýrlar. Konuþmalara göre çocuklarýn farklýlýklarýyla ilgili kutucuðu iþaretleyiniz. FÝZÝKSEL DUYGUSAL ZÝHÝNSEL 1 Merhaba, ben Selma. Sýnýfta satranç yarýþmalarýnda bütün arkadaþlarýmý yendim. Öðretmenim de beni okul takýmýna aldý. 2 Adým Þenol. Saçlarým kahverengi, gözlerim mavidir. Babamýn da saçlarý kahverengidir. Babamla benim saçlarýmýz ayný renktedir. 3 Merhaba, benim adým da Taner. Geçen hafta öðretmenim törende okumam için bir þiir verdi. Topluluk karþýsýna çýkarken çok heyecanlanýyorum. Ya þiiri okurken hata yaparsam, ya herkes bana gülerse? 4 Adým Mustafa. Sýnýfýn en uzun boylusu benim. Bu yüzden öðretmenim öndeki arkadaþlarýmýn tahtayý rahat görebilmeleri için beni en arka sýraya oturtuyor. 5 Benim adým Ayten. Arkadaþ canlýsý biriyim. Çok çabuk arkadaþ edinirim. Bu yüzden yan sýnýftan bile çok arkadaþým var. 6 Merhaba, ben Sertaç. Küçüklüðümden beri toplarla oynarým. Basketbol topunu baþ parmaðým üzerinde uzun süre döndürebiliyorum. Bu yeteneðimi gören arkadaþlarým beni alkýþlýyor.

8 4. ÝKÝZÝNÝ BUL Ýkizler fiziksel olarak birbirine benzer. Genellikle ayný kýyafeti giyerler. Aþaðýda bulunan çocuklardan Emel ve Emre nin ikiz kardeþleri de resimde gizlenmiþtir. Emel i, Emre yi ve ikiz kardeþlerini yuvarlak içine alabilir misiniz? Aþaðýdaki kavramlarla bu kavramlara ait tanýmlarý eþleþtiriniz. Birey Ýnsanlarýn birbirinden farklý olan özellikleri. Benzerlik Diðer insanlarla benzerliklerinin yaný sýra farklýlýklarý da olan ve toplumu oluþturan insanlarýn her biri. Farklýlýk Ýnsanlarýn sahip olduðu sevgi, saygý gibi ortak duygular ve temel ihtiyaçlarýn ayný olmasý.

9 5. DOÐRU MU, YANLIÞ MI? Aþaðýdaki cümleler doðruysa D yanlýþsa Y kutucuklarýný iþaretleyiniz. Doðru Yanlýþ 1. Bireyler arasýnda benzerlikler olabileceði gibi farklýlýklar da olabilir. 2. Dünyadaki her insan ayný boy ve aðýrlýktadýr. 3. Sevgi, öfke ve merhamet gibi duygular bütün insanlarda bulunan benzer duygulardýr. 4. Görünüþümüz, kiþiliðimiz ve yeteneklerimiz diðer insanlardan farklý olabilir. 5. Ýnsanlar arasýndaki farklýlýklar, toplumda karýþýklýk ve huzursuzluða yol açar. 6. Bir sýnýftaki öðrencilerin hepsinin bireysel özelliklerinin birbirine benzer olmasý gerekir. 7. Bizden farklý görünüþte olan kimseleri çevremizden uzaklaþtýrmalýyýz. 8. Farklý ilgi alaný ve yetenekler, toplumun farklý ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasýný saðlar. 9. Farklýlýklar, diðer insanlarla arkadaþ olmamýza engel deðildir. 10. Duygusal farklýlýklar dýþ görünüþümüzle ilgili farklýlýklardýr.

10 1 1. Ýnsanlarýn dýþ görünüþleri fiziksel özellikleriyle ilgilidir. Buna göre, aþaðýdakilerden hangisi insanlarýn fiziksel özelliklerinden deðildir? DD Kendimi Tanýyorum A) Göz rengi B) Saç rengi C) Boy D) Kiþilik 4. Dünyanýn deðiþik ülkelerinde farklý ten rengine sahip insanlar yaþar. Kiminin derisi siyah, kimininki sarý, kimi kýzýl, kimi de beyazdýr. Yukarýda dünyadaki insanlarýn hangi alandaki bireysel farklarýna deðinilmiþtir? BBB_ A) Duygusal farklýlýk B) Fiziksel farklýlýk C) Zihinsel farklýlýk D) Yetenek farklýlýðý 2. AAA Yalnýzca resme bakarak yukarýdaki bireylerin hangi bireysel özelliði hakkýnda yorum yapýlabilir? A) Fiziksel özellikleri Zambak Yayýnlarý 5. Aþaðýdaki öðrencilerden hangisi fiziksel farklýlýðý nedeniyle kazandýðý bir baþarýdan söz etmiþtir? CCC_ A) Gülþen Soðukkanlý bir kiþiliðim var. Sýnavlarda heyecanlanmadýðým için daha az yanlýþ yapýyorum. B) Duygusal özellikleri C) Ýlgileri B) Murat D) Yetenekleri Hafýzam çok güçlüdür. Bilgi yarýþmalarýndaki sorularýn hepsine doðru cevap verebilirim. 3. Aþaðýdakilerden hangisi biz insanlarý birbirinden ayýran fiziksel özelliklerden biri deðildir? CCC / 4401 hyg yenileme A) Yeteneklerimiz B) Yüz þekillerimiz C) Parmak izlerimiz D) Saçlarýmýzýn rengi C) D) Merve Yasin Uzun boyluyumdur. Basketbol maçlarýnda takýmda en fazla sayýyý ben atarým. Çok güzel resim yaparým. Bu yeteneðim sayesinde birçok yarýþmada birincilik aldým.

11 1 6. (1) En sevdiðim arkadaþým Sema nýn saçlarý kývýrcýk ve siyahtýr. (2) Biraz tombul yanaklýdýr. (3) Esmer tenli ve uzun boyludur. (4) Çok cana yakýn ve dürüsttür. 9. Sýnýfýmýzdaki öðrencilerden Meryem, çok sevdiði için masa tenisi kulübüne üye olmuþtur. Berk, iri yapýlý olduðundan güreþ takýmýnda oynamaktadýr. Asým, kitap okumayý sevdiðinden kütüphane kulübüne, Sevdenur ise müziði çok sevdiðinden org kulübüne üye olmuþtur. Mine Mine, kaç numaralý cümlede arkadaþý Sema nýn farklý bir kiþisel özelliðinden söz etmiþtir? DDD-4401-yeni sezon A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 AA Bu bilgilerde 4-C sýnýfý öðrencilerinden hangisinin fiziksel özelliðinden söz edilmiþtir? A) Berk B) Asým C) Meryem D) Sevdenur 7. Aþaðýdakilerden hangisi bütün insanlarda farklý olan bir özelliktir? BB A) Saç rengi B) Parmak izi C) Ýsim D) Anne adý Zambak Yayýnlarý CCC Bu bilgilerde Gülþen e ait hangi bireysel farklýlýktan söz edilmiþtir? A) Ders baþarýsýndan B) Fiziksel görünüþünden C) Duygusal farklýlýðýndan D) Hobilerinden Merhaba, benim adým Gülþen. Televizyonda ya da sokakta üzücü bir olayla karþýlaþsam hemen gözlerim doluyor. Bu nedenle çevremde bana sulugöz diyorlar. Ali Bey Ali Bey ve Selim Bey in fiziksel farklýlýklaryla ilgili olarak aþaðýdaki bilgilerden hangisi yanlýþtýr? CCC_ _2 A) Ali Bey, Selim Bey den þiþmandýr. B) Selim Bey in saçlarý siyahtýr. C) Ali Bey in kollarý daha incedir. D) Selim Bey, Ali Bey den uzundur. Selim Bey

12 2 1. Mahallenin yaramaz çocuklarý sokaktan geçen þiþman bir adamla ilgili þakalar yapýp onunla alay ettiler. Yukarýda anlatýlan olay için aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? BBB-4402 yeni sezon hyg yenileme A) Çocuklarýn bu davranýþý kesinlikle yanlýþtýr. B) Çocuklar bireysel farlýlýklara çok saygýlýdýrlar. C) Adamýn fiziksel farklýlýðýyla alay edilmiþtir. D) Çocuklar, kendilerinden farklý olan bu kiþiyi kabullenememiþlerdir. 3. Atasözleri, atalarýmýzýn uzun deneme ve gözlemlere dayanarak söyledikleri yol gösterici, akýl verici yargý ve öðütleridir. Aþaðýdaki atasözlerinden hangisi insanlar arasýnda farklýlýklarýn olabileceði anlamýna gelmektedir? CCC-4401 HYG YENÝLEME A) Sakla samaný gelir zamaný. 4. B) Körle yatan þaþý kalkar. C) Beþ parmaðýn beþi bir olmaz. D) Bir elin nesi var iki elin sesi var. 2. Çocuklar, bizi baþkalarýndan ayýran özelliklerden birkaçýný söyleyebilir misiniz? Öðretmenin sorusuna hangi öðrenci yanlýþ cevap vermiþtir? AAA_ A) Ýnsan olmamýz DD Yukarýda farklý spor dallarý ile uðraþan bireyler görülmektedir. Bu farklýlýk aþaðýdakilerden hangisiyle açýklanamaz? A) Yetenek B) Ýlgi C) Ýstek D) Ýklim B) C) D) Dýþ görünüþümüz Duygularýmýz ve düþüncelerimiz Parmak izimiz. 5. Öðretmenimiz sýnýftaki her öðrencinin birer kulübe üye olmasýný istedi. Ben resim kulübüne, arkadaþým Erhan spor kulübüne, Esra ise müzik kulübüne üye olmak istedi. Benim ve arkadaþlarýmýn farklý külüpleri seçmemiz, hangi açýdan farklý olduðumuzu gösterir? BBB- Kendimi tanýyorum A) Dýþ görünüþümüz B) Ýlgi ve yeteneklerimiz C) Ekonomik durumumuz D) Derslerdeki baþarýmýz

13 Benim adým Sevde. Erzurumluyum. Ýlkokul 4. sýnýfta okuyorum. Boþ zamanlarýmda kitap okumayý, resim yapmayý çok seviyorum. Okulumuzun, Kitap Okuma Kulübüne üyeyim. Taner Soner 7. Taner ve Soner ayný okula giden iki iyi arkadaþtýr. Soner iyi saz çalar, Taner ise çok güzel resim yapar. Verilen bilgilere ve görsellere bakarak iki arkadaþ için aþaðýdakilerden hangisini söyleyemeyiz? CCC_4401 byeni sezon hyg yenileme A) Saç renkleri farklýdýr. B) Ýlgi ve yetenekleri farklýdýr. C) Boylarý farklýdýr. D) Yüz þekilleri farklýdýr. Benim adým Fatih. Ben hep basketbolcu olmak istedim. Ancak boyum kýsa olduðu için futbol takýmýna yazýldým. Herkes iyi bir futbolcu olduðumu söylüyor. Ancak aklým hep basketbolda. Zambak Yayýnlarý Bu bilgilerde Sevde hangi bireysel özelliðinden söz etmemiþtir? AAA_kendimi tanýyorum A) Fiziksel özelliðinden B) Nereli olduðundan C) Boþ zamanlarýný nasýl geçirdiðinden D) Ýçinde bulunduðu kulüpten 9. Ýyimserlik, canayakýnlýk, cömertlik gibi güzel huylar bizim...özelliklerimizdendir. Bu cümledeki boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerden hangisi getirilmeldir? AAA_Kendimi Tanýyorum A) duygusal B) fiziksel C) zihinsel D) kültürel 10. Bütün insanlar ayný tür müzikten hoþlanmaz. Bazý insanlar türkü severken bazýlarý Türk sanat müziðini daha çok sevebilir. Bazý insanlar da pop müzikten hoþlanabilir. Bu bilgilerde Fatih, basketbol takýmýnda yer alamamasýna hangi özelliðinin neden olduðundan söz etmiþtir? CCC_Kendimi tanýyorum A) Duygusallýðýnýn B) Yeteneklerinin C) Fizikî farklýlýðýn D) Zekâsýnýn DDD Buna göre aþaðýdakilerden hangisi söylenebilir? A) Herkes müzikten hoþlanýr. B) Müzik dinlemek özel eðitim gerektirir. C) Herkesin müzik bilgisi yoktur. D) Ýnsanlarýn müzik zevkleri farklý olabilir.

14 DUYGULARIMIZ VE DÜÞÜNCELERÝMÝZ Duygulardan Düþüncelere Gün boyunca evimizde, sokaðýmýzda, okulumuzda farklý duygular yaþarýz. Sokakta gördüðümüz yaralý bir kedi bizi üzerken, okulda sýnavýmýzýn iyi geçmesi bizi sevindirir. Birden karþýmýza çýkan köpek bizi korkuturken, annemizin akþama bir süpriz yapacaðýný söylemesi bizi heyecanlandýrýr. Nesnelerin, olaylarýn veya kiþilerin iç dünyamýzda uyandýrdýðý hislere duygu denir. Sevgi, saygý, sevinç, üzüntü, heyecan, kýzgýnlýk, korku, kýskançlýk insanda var olan duygulardandýr. Genellikle her duygu bir düþünceye ya da davranýþa yol açar. Duygularýmýz, düþüncelerimizi ve davranýþlarýmýzý etkiler. Yaþadýðýmýz duygulara iliþkin olarak zihnimizde beliren görüþlere, üretilen fikirlere düþünce denir. Her insan olaylar ve nesneler hakkýnda farklý düþünebilir. Duygularýmýzla düþüncelerimiz arasýndaki iliþkiye ait aþaðýdaki örnekleri inceleyiniz. ÖRNEK DURUM Az kalsýn araba bana çarpýyordu. DUYGU Korku DÜÞÜNCE Trafikte hem sürücüler hem de yayalar daha dikkatli olmalýdýr. ÖRNEK DURUM DUYGU Üzüntü Zor durumdaki kiþiye üzülür ve ona yardým ederiz. Sokaðýmýzda çöpünü sokaða atan insanlar var. DÜÞÜNCE Herkes evinin önünü temiz tutarsa bütün þehir tertemiz olur. Bisikletten düþen bir arkadaþýnýzý görünce üzülürsünüz ve içinizde hemen ona yardým etme düþüncesi oluþur. Önemli bir sýnava girecek öðrenciler heyecanlanýrlar. Bu heyecan eðer gereðinden fazla olursa öðrenci paniðe kapýlýr ve sýnav sýrasýnda sorularý yanlýþ cevaplar. Okulunuzun bahçesinde yerde bir çöp görmeniz sizi rahatsýz eder. Bu duygu sizde çöpü yerden alýp çöp kutusuna atma düþüncesini doðurur. Bu düþünce ile harekete geçip daha okulunuzun bahçesinin daha temiz olmasýný saðlarsýnýz. DURUM Yurtdýþýnda yaþayan amcam bana hediye yollamýþ. DUYGU Sevinç DÜÞÜNCE Akrabalýk iliþkileri hediyeleþme ve ziyaretlerle kuvvetlenir.

15 Duygu ve Düþüncelerimizi Ýfade Etmek Yüzümüze Yansýyan Duygular Arkadaþým, seni sinirlendiren bir þey mi oldu? Nereden anladýn sinirlendiðimi? Sýnýfta duygu ve düþüncelerimizi rahatça ifade etmeliyiz. Duygu ve düþüncelerimizi ifade etmek bizim en doðal hakkýmýzdýr. Duygularýmýzý ifade etmek kendimize güven duygusu kazandýrýr. Ailece ortak bir karar alýnacaðý zaman, evde, sokakta, sýnýfta nerede olursak olalým kendi fikirlerimizi uygun bir ses tonu ve kibarca karþýmýzdakine aktaralým. Unutmayalým ki içinizden geçenleri, düþüncelerinizi siz konuþmadýkça kimse bilemez. Örneðin, en yakýn arkadaþýnýza Seninle arkadaþ olduðum için çok mutluyum, çok iyi bir arkadaþsýn. diyebiliriz. Ya da baþka bir arkadaþýnýz size kötü davrandýðýnda Bu davranýþýndan hoþlanmýyorum. Lütfen bir daha bunu bana yapma. diyebilmeliyiz. Duygu ve düþüncelerimizi sadece konuþarak anlatmayýz. Bazen hissettiklerimiz yüz ifademizden, ses tonumuzdan, beden duruþumuzdan da anlaþýlabilir. Yaþadýðýmýz duygular yüzümüze yansýr. Yüzümüzde oluþan bu ifadeler duygularýmýzýn dýþa vurmuþ hâlidir. Aðlamak, çýðlýk atmak, gülmek, kaþlarýmýzý çatmak, yüzümüzün kýzarmasý, titremek duygularýmýzý dýþa yansýtan özelliklerimizdendir. Acaba ayný þeyleri mi düþünüyoruz? Sizce yukardaki çocuk hangi durumla karþýlaþmýþ olabilir? Hangi duyguyu yaþýyor? Neler düþünüyor olabilir? Sýnýfta görüþlerinizi bildirerek tartýþýnýz.

16 Duygu ve Düþüncelere Saygý, Hoþgörü Duyarlýlýk Herkesin fikirlerini serbestçe dile getirip söyleyebilme hakký vardýr. Baþkalarýnýn, bizden farklý duygularýna ve düþüncelerine saygýlý olmak bir erdemdir. Bir arkadaþýnýz sizin hoþlanmadýðýnýz bir fikri savunuyor, bir diðeri de taraftarý olmadýðýnýz bir futbol takýmýný tutuyor olabilir. Bu tür farklýlýklara saygý duyup onlarý bir zenginlik olarak görebilmek hoþgörülü olmaktýr. Baþkalarýna karþý anlayýþlý ve hoþgörülü olan bireylerden oluþan toplumlar huzurlu olur. BÝR ATASÖZÜ Öfkeyle kalkan, zararla oturur. Bu atasözünün anlamýný araþtýrýp atasözü hakkýnda sýnýfta konuþalým. Günlük hayatýmýzda farklý durumlarla karþýlaþýrýz. Bunlardan bazýlarýný beðeniriz bazýlarýný da beðenmeyiz. Her iki durumda da duygu ve düþüncelerinizi söylemekten çekinmeyin. Ama bunlarý söylerken hiç bir zaman karþýnýzdaki kiþiyi incitmeyin. AKLIMIZDA BULUNSUN Arkadaþlarýmýzýn bizim duygu ve düþüncelerimize saygýlý olmalarýný istiyorsak: Arkadaþlarýmýz duygu ve düþüncelerini ifade ederken sözlerini bölmeden onlarý sonuna kadar dinlemeliyiz. Arkadaþlarýmýzý duygu ve düþünceleri yüzünden ayýplamamalý, onlarla bu yüzden alay etmemeliyiz. Doðum günümüzü tek baþýmýza deðil de arkadaþlarýmýzla kutlamak isteriz. Bunun sebebi duygularýmýzý baþkalarýyla paylaþmak isteyiþimizdir. Örneðin Anneler Günü nde annenize hediye alarak sevincine ortak olursunuz. Bir yakýnýnýz hasta olduðunda geçmiþ olsun ziyaretine giderek onun duygularýný paylaþýrsýnýz. Sýnavdan iyi not alan arkadaþlarýnýzý tebrik edip kötü not alanlara moral verirsiniz. Bütün bunlar baþkalarýnýn duygularýna duyarlý olmaktýr. Duyarlýlýk insanlarý birbirine yaklaþtýrýr. Ýnsanlar arasýndaki sevgi baðlarýný güçlendirir. Duyarlýlýk, diðer insanlarýn duygularýný fark edip mutluluk ve acýlarý paylaþmaktýr. Tüm insanlar duygularýný paylaþma ihtiyacý duyar. Bu duygular sevinçli olaylar olduðu gibi üzüntülü olaylar da olabilir. Gölcük ve Van gibi büyük depremlerde milletçe çok üzüldük ve üzüntümüzü paylaþtýk, depremzedelere yardýma koþtuk. Kendimizi bir baþkasýnýn yerine koyarsak duygu ve düþüncelerini daha iyi anlarýz. Buna empati adý verilmektedir. Doðru kararlarýnda arkadaþýnýzý takdir edin, yanlýþlarýnda yanýnda olduðunuzu hissettirin. Farklý düþünceleri kabullenin. Gerekirse farklýlýklarýný sakince ve ona verdiðiniz deðeri hissettirerek tartýþýn.

17 1. ETKÝNLÝKLER DUYGULARIMIZ VE DÜÞÜNCELERÝMÝZ Aþaðýdaki hikâyeyi okuyunuz. Sonundaki etkinliði hikâyeye göre cevaplayýnýz. BUGÜN BENÝM DOÐUM GÜNÜM Birazdan zil çalacak, öðrenciler evlerine doðru yola çýkacaktý. 4-A sýnýfýndaki öðrenciler hazýrlanmaya baþlamýþtý bile. Ýçlerinden sadece Mehmet evine gitmek istemiyordu. Arkadaþlarý çok önemli bir þeyi unutmuþtu. Son bir ümitle Belki okuldan çýkmadan önce hatýrlarlar. diyordu kendi kendine. Fakat arkadaþlarý birer birer sýnýftan çýkmaya baþlamýþtý bile. En iyi arkadaþý Gökhan dahi unutmuþtu iþte. Ýyi günler! deyip o da ayrýldý. Bu bir þaka olmalýydý. Evet, o gün Mehmet in doðum günüydü. Ancak, annesi ve babasý dahil, hiç kimse bunu hatýrlamamýþtý. Oysa o, sabah uyandýðýnda yataðýnýn yanýbaþýnda bir hediye bulacaðýný hayal ediyordu. Belki de kahvaltý masasýnda gözlerini kapattýrýp ona sürpriz yapacaklarýný içinden geçirmiþti. Ama olmadý. Annesi her sabah yaptýðý gibi onu sadece öperek uðurladý. Öðrendiklerimizi Hatýrlayalým Sýnýfta kimse kalmayýnca Mehmet de aðýr aðýr toplandý, dýþarý çýktý. Eve gitmek istemiyordu. Biraz yürümek istedi. Bu sevinçli gününde ne ailesi ne de arkadaþlarý Mehmet in duygularýný paylaþmamýþtý. Demek bu yýl kimse benim doðum günümü kutlamayacak, diye düþündü. Çevremizdeki insanlar, nesneler ya da olaylar iç dünyamýzda farklý duygular meydana getirir. Genellikle her duygu bir düþünceye sebep olur. Düþünce sonucunda da çoðu zaman ona yönelik bir davranýþ oluþur. Çevremizdeki insanlarýn olaylar karþýsýndaki duygu ve düþünceleri bizden farklý olabilir. Bu farklýlýklara saygý duymak hoþgörülü olmanýn gereðidir. Çevremizdeki insanlarýn duygularýný fark edip onlara ilgi göstermek duyarlý olmanýn gereðidir. ATATÜRK ÝLKOKULU

18 Bu düþüncelerden sýyrýlýp kendine geldiðinde okuldan çýkalý hayli zaman olmuþtu. Annem merak etmiþtir. diye düþündü ve evin yolunu tuttu. Apartmanýn kapýsýna geldiðinde zile bastý. Kapýyý açan olmadý. Annem evde bile deðil! diye mýrýldandý. Anahtarýyla kapýyý açtý, üzgün üzgün çantasýný odasýna býrakýp salona doðru yürüdü. Salonun kapýsýný açtýðýnda, birdenbire bir sürü insanýn saklandýklarý yerden çýkýp Sürpriz! diye baðýrmalarýna þahit oldu. Neredeyse bütün arkadaþlarý oradaydý. Anlaþýlan o ki annesi ve babasý arkadaþlarýný da ayarlayýp onun için sürpriz bir doðum günü partisi hazýrlamýþtý. Mehmet in gün boyu yaþadýðý üzüntüden eser kalmamýþ, artýk keyfine diyecek yoktu. Sadece Sizi çok seviyorum caným ailem ve arkadaþlarým. diyebildi. Okuduðunuz hikâyeye göre Mehmet in gün içinde hissettiði duygularý ve nedenlerini sýrasýyla tabloya yazýnýz. Hissettiði Duygu Nedeni SÜRPRÝZDEN ÖNCE SÜRPRÝZDEN SONRA Kendinizi Mehmet in yerine koyarak olayýn sonunda anne, babanýza ve arkadaþlarýnýza yapacaðýnýz kýsa bir teþekkür konuþmasýný aþaðýya yazýnýz.

19 2. KAVRAM BULMACASI Aþaðýdaki metni kutu içindeki uygun kelimelerle tamamlayýn. Sonra da bu kelimeleri verilen tablodan bulup çerçeve içine alýn. Hayatýmýz boyunca hiçbir þey hissetmeden yaþamamýz mümkün deðildir. Karþýlaþtýðýmýz her olay, farklý... yaþamamýza neden olur. Örneðin, bir dileðimiz gerçekleþtiðinde seviniriz. Bu duygu, bizde o dileðimizi yerine getiren insana teþekkür etme... oluþturur. Teþekkür ettiðimizde ise doðru bir... gerçekleþtirmiþ oluruz. A Z N C A L S T M F G I B D R T C S L M F G O C D U Y G U L A R E Ö Y K I D Y L G A S R T V T B K D Ü Þ Ü N C E S Ý N Ý C A S Ç S B K O B C O Ý A Z D A V R A N I Þ G A N O A Y E B Þ V B S A M 3. KAVRAM EÞLEÞTÝRME Aþaðýdaki durumlarý ve bu durumlar sonucunda hissedebileceðiniz duygularý eþleþtirin. Çok sevdiðim bir arkadaþýmýn kalbini kýrdýktan sonra... A heyecanlanýrým. Sokakta, üþüyen bir köpek yavrusu gördüðümde ona... B korkarým. Bir arkadaþým, baþarýmý kutlaðýnda... C acýrým. Çok önemli bir sýnava girmeden önce... D piþman olurum Birisine haksýzlýk yapýldýðýný görünce... Depremden sürekli bahsedilirse... Sevdiðim insanlardan ayrý kaldýðýmda... E sevinirim. F özlerim. G öfkelenirim.

20 4. YÜZ ÝFADEMDEN NE ANLIYORSUN? Aþaðýdaki yüz ifadelerine bakarak Ali nin duygularýný tahmin ediniz. Bu duygulara yol açan birer örnek durum yazýnýz. Durum: Duygu: Duygu: Duygu: Durum: Durum: Durum: Duygu: Durum: Duygu: Duygu: Durum:

21 5. DOÐRU MU, YANLIÞ MI? Aþaðýdaki ifadeleri deðerlendirip uygun kutucuðu iþaretleyiniz. ÝFADELER Doðru Yanlýþ 1. Çevremizdeki insanlarýn, nesnelerin ve olaylarýn iç dünyamýzda meydana getirdiði hisler duygularýmýzdýr. 2. Ayný sýnýftaki öðrenciler farklý duygular hissedebilirler. 3. Hoþgörülü olmak, her þeyin kötü yönünü görmek, kötümser olmak demektir. 4. Duyarlýlýk sayesinde baþkalarýnýn bizimle paylaþmak istediði duygulara ortak olabiliriz. 5. Çevremizdekilerin yaþadýklarý olaylara karþý duyarlýlýk göstererek onlarla aramýzdaki sevgiyi artýrabiliriz. 6. Yaþantýlarý farklý olsa da tüm insanlarýn düþünceleri ayný olmalýdýr. 7. Farklý olaylar yaþasak da hep ayný duygularý hissederiz. 8. Bir insana sarýlarak ona duyduðumuz sevgiyi ifade edebiliriz. 9. Çevre kirliliði ve çözümleri hakkýndaki fikrimiz, bizim düþüncemizdir. 10. Sadece duygularýmýzla yola çýkarsak doðru davranýþlarda bulunmuþ oluruz.

22 3 1. I. Düþüncelerin çok saçma. II. Fikirlerine saygý duyuyorum. III. Söylediklerine katýlmýyorum. Yukarýdaki cümlelerden hangisi baþkalarýnýn düþüncelerine saygý duyan bir öðrenciye ait olamaz? AAAA A) Yalnýz I B) I ve II C) II ve III D) Yalnýz III 4. Soðuk ve karlý bir kýþ günü evimizin kapýsýný açtýðýmda köþeye sinmiþ, titreyen bir kedicik gördüm. Zavallý kedi soðuktan ve açlýktan bitkin düþmüþtü. Beni görünce kaçmaya çalýþmadý. Onu içeri alýp bir kutuya koydum süt ve ekmek verdim. O gün bir canlýya yardým ettiðim için o kadar sevinmiþtim ki! Yukarýdaki paragrafta hangi duyguya deðinilmemiþtir? CC Kendimi Tanýyorum A) Acýma B) Mutluluk C) Öfke D) Merhamet 2. Ýnsanlar herhangi bir konuda farklý düþüncelere sahip olabilirler. Ayný evde yaþayan iki kardeþ bile farklý müzik türlerinden hoþlanýp farklý futbol takýmýný tutuyor olabilir. Önemli olan... Noktalý yerin aþaðýdakilerden hangisiyle devam ettirilmesi uygundur? AAA / 4402 yeni sezon HYG yenilemeye A) insanlarýn düþüncelerine saygý duymaktýr. B) insanlarý düþüncelerimizin doðruluðuna ikna etmektir. C) farklý düþünenleri görmezlikten gelmektir. D) herkesin ayný þekilde düþünmesini saðlamaktýr. 5. I. Elbiselerini yamalý görünce ona acýdým. II. Yalan söylemek kötü bir davranýþtýr. III. Gelmekle beni çok mutlu ettiniz. IV. Baþarýsýný çok kýskanýyorum. Yukarýdaki cümlelerden hangisi bir düþünce ifade etmektedir? BB Kendimi Tanýyorum A) I B) II C) III D) IV 3. Yandaki resimde görülen çocuðun aðlamasýnýn nedeni aþaðýdakilerden hangisi olamaz? DD A) Korkmuþ olmasý B) Bisikletten düþmesi C) Oyuncaðýnýn zorla elinden alýnmýþ olmasý D) Kendisine yeni bir oyuncak alýnmýþ olmasý 6. Günlerdir çalýþtýðým matematik dersinin sýnavýndayým. Ama çok çalýþmama raðmen kafam karýþýk. Ya sorularý yanlýþ okursam, ya zamaný doðru kullanamazsam? Düþük not alýrsam bunu aileme nasýl açýklarým? Yukarýdaki öðrencinin düþüncesini ifade eden duygu hangisidir? DD kendimi tanýyorum A) Üzüntü B) Özlem C) Þaþkýnlýk D) Endiþe

23 3 7. I II III Ahmet, gün içinde üç farklý olay yaþamýþtýr. Yaþadýðý bu olaylar sýrasýnda yüzü farklý biçimler almýþtýr. Buna göre Ahmet, gün içinde aþaðýdaki olaylardan hangisini yaþamamýþtýr? DDD-4402 yeni sezon A) Bir kedinin arabanýn altýnda kaldýðýný görmüþtür. B) Okul kantininde tanýmadýðý bir çocuk sýrasýný kapmýþtýr. C) Babasý, Ahmet e çoktandýr istediði oyuncaðý almýþtýr. D) Önünden aniden fare geçmiþtir. 8. Bir öðrencinin, dersleri zayýf olan bir arkadaþýnýn durumuna üzülmesi ve ona yardýmcý olmaya çalýþmasý onun hangi duygusal farklýlýðýnýn bir sonucudur? AAA_Kendimi tanýyorum A) Duyarlý olmasýnýn B) Kýskanç olmasýnýn C) Sorumluluðunu bilmesinin D) Korkak olmasýnýn 10. Aþaðýdaki davranýþlardan hangisi baþkalarýnýn duygularýna karþý duyarlý olduðumuzu gösterir? AAA Kendimi Tanýyorum A) Arkadaþýmýzýn doðum gününe katýlmak 11. Ahmet, arkadaþý Selim in hasta olduðunu ve bu nedenle bir süre okula gelemeyeceðini öðrenince çok üzüldü. Akþam eve döndüðünde ilk iþ olarak arkadaþýna telefon etti. Ona geçmiþ olsun dileklerini ileterek üzüntüsünü dile getirdi. CCC B) Ödevlerimizi düzenli olarak yapmak C) Eþyalarýmýzý düzenli kullanmak D) Sýnýf içi etkinliklere katýlmak Bu davranýþýna bakarak Ahmet için aþaðýdakilerden hangisi söylenebilir? A) Selim den baþka arkadaþý yoktur. B) Hasta olmaktan korkmaktadýr. C) Arkadaþlarýnýn sorunlarýna karþý duyarlýdýr. D) Telefonla konuþmayý sevmektedir. 9. Çevremizdeki insanlarýn sevinç ve üzüntülerine ortak olmak, onlarla ilgilenmek duyarlýlýk olarak kabul edilir. Buna göre aþaðýdaki davranýþlardan hangisi duyarlýlýk örneði olarak gösterilebilir? BBB_Kendimi tanýyorum A) Temizliðimize özen göstermek B) Yarýþmada birinci olan arkadaþýmýzý kutlamak C) Verilen ödevleri yapmak için internette araþtýrma yapmak D) Günlük yaþadýðýmýz olaylarý yazmak 12. Sýnavda çok yüksek not alan bir öðrencinin yüz ifadesi aþaðýdakilerden hangisi olabilir? DDD- Kendimi Tanýyorum A) B) C) D) 31

24 KRONOLOJÝK SIRALAMA Yaþadýklarýmýzý Sýralýyoruz Yaþadýðýmýz tüm olaylar belirli bir sýrayla gerçekleþir. Doðduðumuz günden bugüne kadar hayatýmýzdaki önemli olaylarý tarihleriyle sýralayabiliriz. Doðum günümüz, yürümeye baþladýðýmýz gün, okula baþladýðýmýz ilk gün bizim için hayatýmýzýn önemli olaylarýndandýr. Yaþadýðýmýz olaylarý gerçekleþtikleri tarihlere göre sýralarsak kronolojik sýralama yapmýþ oluruz. O günlerle ilgili eskiden çekilmiþ fotoðraflar varsa kronolojik sýralamamýz daha da kolaylaþýr. Ayrýca bu konuda annemizden, babamýzdan veya akrabalarýmýzdan da yardým alabiliriz. Kronoloji; Hayatýmýzdaki veya toplumdaki önemli olaylarýn ve durumlarýn oluþ sýrasýna göre sýralanmasýdýr. Aþaðýda Ersin in hayatýndaki önemli olaylarýn yer aldýðý bir kronolojik sýralama görüyorsunuz. Ersin in yaþamýndaki önemli olaylar ve tarihleri okuyunuz. Siz de kendi yaþamýnýzdaki önemli birkaç olayý tarih belirterek defterinize yazýnýz. 17 Mayıs 2005'te İstanbul da doğdum. Yürümeye başladım. Bu yıl içinde konuşmaya başladım. İlk bisikletimi ald ım ve s ürmeye ba şladım. Anaokuluna başladım. Birinci sınıfta okuma yazmaya başladım. İkinci sınıfta yüzmeyi öğrendim Ü çüncü s ınıfta bilgisayar kullanmayı ö ğrendim S ınıf ba şkanı oldum

25 ATATÜRK ÜN HAYAT KRONOLOJÝSÝ Kronoloji, tarihte iz býrakmýþ veya insanlýða önemli katkýlarý olmuþ insanlarýn hayatlarýný öðrenmek için de kullanýlýr. Aþaðýda Atatürk ün hayatýndaki önemli olaylar kronolojik olarak sýralanmýþtýr. Bu sýralama Atatürk ü daha iyi tanýmamýzý saðlar. 29 Ekim 23 Nisan 19 Mayýs 10 Kasým Cumhuriyeti ilân etti. Türkiye Büyük Millet Meclisini açtý. Millî Mücadele yi baþlattý. Dolmabahçe Sarayý nda vefât etti. Çanakkale Savaþlarýna katýldý. Selanik te Selânik te doðdu. doðdu. Harp Akademisi ne baþladý. Harp Akademisini bitirerek orduya katýldý. BAÞLA

26 1. ETKÝNLÝKLER FOTOÐRAFLARIMI SIRALIYORUM Ahmet, önceden çektirdiði fotoðraflarý yeni aldýðý albüme sýrasýyla yerleþtirecek. Ahmet in fotoðraflarýný kronolojik sýraya uygun olarak yerleþtirmesine yardýmcý olur musunuz? Fotoðraflarý yerleþtirirken sýralamaya uygun harfleri en alttaki boþ çerçevelere yazýn. a b c d e f FOTOÐRAF ALBÜMÜ 1 FOTOÐRAF ALBÜMÜ

27 2. MERVE NÝN HAYATI Aþaðýdaki görselden yararlanarak Merve nin yaþamýyla ilgili aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz. SORULAR 1- Merve ye hangi yýl bisiklet alýnmýþ? Merveler hangi yýl Ýzmir e taþýnmýþlar? Merve hangi yýl anaokuluna baþlamýþ? Dördüncü sýnýfa hangi yýl geçmiþ? Merve nerede ve ne zaman doðmuþ? Merve nin kardeþi ne zaman doðmuþ? Merve hangi yýl konuþmaya baþlamýþ? Merve, su çiçeði geçirmesindan kaç yýl sonra okuma yazma öðrenmiþ?...

28 Emeklemeye baþladým. Ana sýnýfýna baþladým. 3. Kronolojik sýralamalarda aþaðýdakilerden hangisi en sonda yer alýr? AAA A) Yaþlýlýk dönemi B) Bebeklik dönemi C) Gençlik dönemi D) Çocukluk dönemi 3 Doðdum. 4 Birinci sýnýfa baþladým. 5 Dördüncü sýnýfa geçtim. Yukarýda bir çocuðun yaþamýndaki bazý önemli olaylar karýþýk olarak verilmiþtir. Bu olaylarýn kronolojik sýraya uygun diziliþi aþaðýdakilerden hangisidir? CCC-4403_yeni sezon HYG YENÝLEME A) B) C) D) Diþ çýkardým. Ýlk karnemi aldým. Dördüncü doðum günümü kutladým. Lise basketbol takýmýna I II III IV seçildim. Üniversiteyi kazandým. V Didem in yaþamýndaki bazý önemli olaylar karýþýk olarak verilmiþtir. Bu olaylarýn kronolojik sýraya göre dizilmiþ olmasý için hangi cümlelerin yer deðiþtirmesi gerekir? BBB- Kendimi tanýyorum A) I - II B) II - III C) III - IV D) IV - V 2. Benim adým Beyzanur. I. 17 Mayýs 2004 te doðdum. II. 7 yaþýmda okula baþladým. III. 5 yaþýmda iken kardeþim doðdu. IV. Þu anda 4. sýnýfta okuyorum. Beyzanur un verdiði bilgilerin kronolojik sýraya uygun olmasý için, hangi ikisinin yerinin deðiþmesi gerekir? BB kendimi tanýyorum A) I ve II B) II ve III C) II ve IV D) III ve IV 5. Hayatýma ait belli baþlý olaylarý kronolojik sýraya koydum. Sýla, bu durumda aþaðýdaki olaylardan hangisini diðerlerinden sonra yazmalýdýr? AAA_ _2 A) Dördüncü sýnýfa baþladýðý günü B) Okuma yazmayý öðrendiði günü C) Altýncý yaþ doðum günü kutlamasýný D) Yürümeye baþladýðý ilk günü

29 Kronolojik sýralamada hayatýmýzdaki belli baþlý olaylarý oluþ sýrasýna göre yazarýz. Okuma yazmayý öðrendim. Manisa da doðdum. Emeklemeyi öðrendim. Dördüncü sýnýfa geçtim. BBB Yukarýda bir kronoloji örneði görüyorsunuz. Fakat bu örnekteki iki olayýn yeri karýþmýþ. Kronolojinin doðru olabilmesi için hangi tarihlerde yazýlý olan olaylar yer deðiþtirmelidir? A) B) C) D) Buna göre, yukarýdakilerden hangisini baþtan ikinci sýraya yazmamýz gerekir? CCC_ _2 A) B) C) D) Dördüncü sýnýfa geçtim yýlýnda doðdum. Üçüncü yaþ günümü kutladýk Yürümeye iki yaþýnda baþlamýþým. Beþ yaþýnda anasýnýfýna gittim. 3 4 Ýlkokulu bitirip 5. sýnýfa geçtim. Anaokuluna gittim. Yukarýda bazý olaylar karýþýk olarak verilmiþtir. Bu olaylarýn kronolojik olarak doðru sýralanýþý aþaðýdakilerden hangisidir? DDD_ _2 A) B) C) D) Edirne de dünyaya geldim. Bir öðrencinin hayatýna ait yukarýdaki olaylarýn sýralamasý karýþmýþtýr. Yukarýdan aþaðýya olaylarýn sýralamasýnýn doðru olmasý için kaç numaralý cümleler yer deðiþtirmelidir? AAA_ _2 A) 1 ve 4 B) 2 ve 3 C) 1 ve 3 D) 3 ve 4

30 KÝMLÝÐÝM Resmî Kimlik Belgelerimiz Kimlik belgeleri, üzerinde ait olduðu kiþiye ait bazý kiþisel bilgileri gösteren resmî belgelerdir. Vatandaþlarýn yaþamýný kolaylaþtýrýp resmî kurum ve kuruluþlardan daha hýzlý hizmet almasýný saðlamak amacýyla kullanýlýrlar. Genellikle bir para cüzdanýna sýðacak büyüklüktedirler. Kimlik belgeleri devlet ya da çeþitli resmî kuruluþlar tarafýndan verilir. Ülkemizde; Nüfus cüzdaný, Sürücü belgesi (ehliyet), Öðrenci kimliði, Pasaport, Resmî dairelerin verdiði kimlik kartlarý, Evlilik cüzdaný, Askerlik belgesi gibi resmî kimlik belgeleri kullanýlmaktadýr. Ýnsanlar vatandaþý olduklarý ülkeye, çalýþtýklarý iþyerlerine, öðrenim gördükleri okullara, üye olduklarý dernek, vakýf veya kulüplere ait farklý kullaným þekillerinde kimlik belgeleri taþýrlar. Kimlik Belgeleri Nerelerde Kullanýlýr? Resmî devlet iþlerinde, hastanelerde, bankalarda, seçimlerde oy kullanýrken, baþvurularda vb. iþlemlerde nüfus cüzdaný gösterilir. Motorlu taþýt kullanabilmek için sürücü belgesine ihtiyaç vardýr. Öðrencilerin gidebileceði kütüphane, spor salonu gibi alanlara girerken, belediye otobüslerinde indirimli bilet alýrken öðrenci kimliði istenir. Yurt dýþýndaki ülkelere seyahat etmek için pasaporta ihtiyaç duyulur. EK BÝLGÝ Yakýnda bütün kimlik kartlarýný tek bir kartta toplayacak olan elektronik çipli Akýllý Kimlik Kartý uygulamasý baþlayacak. Böylece vatandaþlar cüzdanlarýndaki tek bir kartla vatandaþlýk iþlemlerinin hepsini yapabileceklerdir.

31 Nüfus Cüzdaný Her vatandaþýn sahip olduðu en önemli ve en fazla kullandýðýmýz resmî kimlik belgesi nüfus cüzdanýmýzdýr. Nüfus cüzdaný, devlet tarafýndan vatandaþlarýna verilen, kiþisel bilgi ve durumlarý gösteren resmî belgedir. Nüfus cüzdanýmýzda bize ve ailemize ait bazý bilgiler yer alýr. Üzerindeki T.C. kimlik numarasý herkeste farklýdýr. Nüfus cüzdanlarýnýn ön yüzünde Ülkemizin adý ve bayraðýmýza ait sembol, T.C. kimlik numaramýz, Fotoðraf bölümü, Adýmýz, soyadýmýz, Anne ve babamýzýn adý, Doðum tarihimiz, Doðum yerimiz bulunur. Nüfus cüzdanlarýnýn arka yüzünde Nüfusa kayýtlý olduðumuz yer, Evli ya da bekâr olduðumuzu gösteren bölüm, Hangi dine mensup olduðumuz, Kan grubumuz, Nüfus cüzdanýnýn verildiði yer, veriliþ sebebi ve tarihi bulunur. Bu cüzdana 15 yaþýndan itibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr. Nüfus cüzdaný,türkiye Cumhuriyeti vatandaþý olduðumuzu gösterir. Ülkemizde nüfus cüzdanlarý nüfus müdürlüklerinden alýnýr. Erkeklere mavi, bayanlara pembe cüzdan verilir. Nüfus cüzdaný, kaybettiðimiz zaman mutlaka yenilememiz gereken bir kimlik belgesidir. Nüfus cüzdanýnýn kayýp veya çalýnmýþ olmasý hâlinde muhtarlýk tarafýndan düzenlenmiþ nüfus cüzdaný talep belgesi istenir. Nüfus cüzdanýna 15 yaþýndan itibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasý bulunmayan nüfus cüzdanlarý deðiþtirilmelidir.

32 1. 1. ETKÝNLÝKLER NÜFUS CÜZDANIMDAKÝ BÝLGÝLER Nüfus cüzdanýnýzdaki bilgilere bakarak aþaðýdaki size uygun renkteki nüfus cüzdanýný doldurunuz. E R K E K L E R Ý Ç Ý N Bu cüzdana 15 yaþýndan itibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr. K I Z L A R Ý Ç Ý N Bu cüzdana 15 yaþýndan itibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr. Öðrendiklerimizi Hatýrlayalým 2. Metindeki boþluklarý nüfus cüzdanýnýzdan yararlanarak doldurun.... tarihinde... da/de Kronoloji, olaylarýn oluþ tarihlerine göre sýralanmasýdýr. Hayatýnýzda yaþadýðýnýz önemli olaylarý oluþ tarihlerine göre sýralarsanýz kendi hayat kronolojinizi oluþturmuþ olursunuz. Kimlik, bir insanýn özellikleri ve o insaný tanýmlayan durumlarýn bütünüdür. Kimlik belgelerimiz, bize ait bazý bilgiler içerir. Herkesin sahip olduðu ortak kimlik belgesi nüfus cüzdanýdýr. Nüfus cüzdaný, kiþisel bilgilerin yer aldýðý resmî belgedir. 3. doðdum. Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaram... dir. Bu arada adýmý söylemeyi unuttum. Ben.... Annemin adý... babamýnki ise... Aþaðýdaki boþluklarý nüfus cüzdanýnýzdan yararlanarak dolduramýyorsanýz büyüklerinize sorun. Bebekken çok aðlarmýþým.... aylýkken diþlerim çýkmaya baþlamýþ.... yýlýnda yürümeye,... yýlýnda ise konuþmaya baþlamýþým.... yýlýnda anaokuluna baþladým Þu anda.... Okuluna gidiyorum, numaram....

33 2. BÝLGÝLERE BAK CÜZDANI DOLDUR! Aþaðýdaki çocuklarýn ifadelerine göre uygun renkteki nüfus cüzdanýnýn boþ býrakýlan yerlerini doldurunuz. Ben Murat SOYLU. Babamýn adý Harun, annemin adý Nurgül dür. 24 Mart 2004 yýlýnda Denizli de doðmuþum. Yasemin ve Kerem adýnda iki kardeþim daha var. T.C. kimlik numaram dir. Cüzdanýmýn seri ve numarasý M dir. 18 Eylül 2004 yýlýnda Ankara da dünyaya geldiðimde annem ve babam çok sevinmiþ. Hemen nüfus cüzdanýmý çýkarmýþlar numaralý B seri nolu nüfus cüzdanýný nüfus müdürlüðünden bana vermiþler. Amcam Hasan TEMÝZKAN bebekken beni çok severmiþ. Ne þirin kýz bu Beyza bebek. dermiþ. Bu arada babamýn adý Mehmet, annemin adý da Hatice dir. Bu cüzdana 15 yaþýndanitibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr. Bu cüzdana 15 yaþýndan itibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr.

34 3. NÜFUS CÜZDANIMDAKÝ BÝLGÝLER Aþaðýdaki cümlelerde bulunan boþluklarý kutu içindeki uygun kelimelerle tamamlayýn. yetenekleri arka kronolojimizi kimlik belgesi adýný nüfus müdürlüklerinden 1. Kimliðimize ait bazý bilgileri içeren belgelere... denir. 2. Küçüklüðümüzden bugüne yaþadýðýmýz olaylarý oluþ tarihlerine göre sýraladýðýmýzda kendi... oluþturmuþ oluruz. 3. Bir insanýn nüfus cüzdanýna bakarak o insanýn... ve yaþýný öðrenebiliriz. Fakat o insanýn... ve ilgi alanlarý hakkýnda ise bilgi edinemeyiz. 4. Ülkemizde nüfus cüzdanlarý... alýnýr. 5. Nüfusa kayýtlý olduðumuz yer nüfus cüzdanlarýnýn... yüzünde yer alýr. Aþaðýda verilenlerden hangileri resmî kimlik belgelerinde yer alýr. (x) Ýþaretleyiniz. adý tuttuðu takým dayýsýnýn adý okulunun adý hobileri kan grubu doðum yýlý aðýrlýðý boyu vatandaþý olduðu ülke en sevdiði renk doðum yeri kardeþlerinin ismi anne - babasýnýn ismi yetenekleri okul numarasý göz rengi duygusal özellikleri

35 5 1. Aþaðýdakilerden hangisi kimlik bilgilerini içeren resmî belgelerden biri deðildir? BB A) Sürücü belgesi B) Fatura C) Nüfus cüzdaný D) Pasaport Nüfus cüzdanlarýnýn hepsinde T.C. kimlik numarasý farklýdýr. Babamýzýn mesleði nüfus cüzdanýmýzda yazýlýdýr. Yeni doðan bir bebeðin nüfus cüzdaný hastaneden alýnýr. Yukarýdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doðrudur? BBB_5403_yeni sezon HYG yenilemeye A) ve B) Yalnýz Nüfus cüzdanlarýmýza bakarak kendimize ait bazý bilgilere ulaþabiliriz. Hangi balonlarda nüfus cüzdanlarýmýzdan öðrenebileceðimiz bilgiler yazýlýdýr? DDD_ _2 A) 1 ve 2 numaralý balonlar B) 1 ve 3 numaralý balonlar C) 3 ve 4 numaralý balonlar D) 2 ve 3 numaralý balonlar C),, D) Yalnýz 5. Barýþ ve Berkay ikiz kardeþtirler. Ayný günde ve ayný saatte dünyaya gelmiþlerdir. 3. Ülkemizde nüfus cüzdanlarý aþaðýdaki kurumlardan hangisi tarafýndan verilmektedir? CCC_Kendimi tanýyorum A) Kaymakamlýk B) Adliye C) Nüfus müdürlüðü D) Muhtarlýk Buna göre, Barýþ ve Berkay ýn nüfus cüzdanlarýndaki hangi bilgi farklýdýr? CCC_ _3 A) Doðum yerleri B) Anne adlarý C) T.C. kimlik numaralarý D) Doðum tarihleri

36 6. Bu cüzdana 15 yaþýndan itibaren fotoðraf yapýþtýrýlýr. Y07 No KAHRAMAN CANER 5 8. Bir kimsenin nüfus cüzdanýna baktýðýmýzda onunla ilgili aþaðýdaki bilgilerden hangisini öðrenemeyiz? AAA_Kendimi Tanýyorum A) Kilosunu B) Doðum yerini C) Annesinin adýný D) Yaþýný TARIK SENA ÝZMÝR Verilen nüfus cüzdanýyla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yanlýþtýr? DDD_ _2 A) Nüfus cüzdaný bir erkeðe aittir. B) Caner Ýzmir de doðmuþtur. C) Tarýk Bey, Caner in babasýdýr. D) 5 Mart Caner in doðum günüdür. 9. Aþaðýdaki þemada nüfus cüzdanlarýyla ilgili cümleler doðruysa (D), yanlýþsa (Y) oklarý yönünde ilerleyiniz. Bütün nüfus cüzdanlarýnýn T.C. kimlik numarasý aynýdýr. Nüfus cüzdanlarýnda mesleðimizin ne olduðu yazýlýdýr. Kaç yaþýnda olduðumuzu nüfus cüzdanýmýza bakarak anlayabiliriz. Buna göre hangi çýkýþa ulaþýrsýnýz? CCC_ _3 A) 1. Çýkýþ B) 2. Çýkýþ C) 3. Çýkýþ D) 4. Çýkýþ 7. Ülkeler arasýnda seyahat etmek isteyen bir kimsenin aþaðýdaki kimlik belgelerinden hangisini edinmesi gerekir? DD Kendimi Tanýyorum A) Ehliyet B) Öðrenci belgesi C) Nüfus cüzdaný D) Pasaport 10. Nüfus cüzdanlarýnda yer alan aþaðýdaki bilgilerden hangisi vatandaþlarýn devlet ile olan iliþkilerinde kolaylýk saðlamak ve karýþýklýklarý önlemek amacýyla konulmuþtur? BB A) Doðum yeri B) T.C. Kimlik numarasý C) Dinî inancý D) Veriliþ nedeni

37 1. Aþaðýdaki sorularý cevaplayýnýz a) Ýnsanlarda görülebilen fiziksel ve duygusal farklýlýklara 3 er örnek yazýnýz. FÝZÝKSEL DUYGUSAL b) Nüfus cüzdanlarýmýzýn ön yüzünde hangi bilgilerin yer aldýðýný yazýnýz Aþaðýda verilen cümlelerdeki boþluklara uygun olan kavramý yerleþtiriniz. duygusal nüfus cüzdaný cömertlik mavi saç rengi a)... fiziksel farklýlýklarýmýzdan birisidir. b) Kimlik belgeleri arasýnda en önemlisi... dýr. c) Erkeklere... renkli nüfus cüzdaný verilir. d) Acelecilik, kýskançlýk, cömertlik, sevecenlik... özelliklerdendir. e)... bireyin doðuþtan olmayan, sonradan kazanýlan duygusal özelliklerindendir. 3. Bir kimsenin hayatýna ait aþaðýda karýþýk olarak verilen olaylarý kronolojik sýraya göre numaralandýrýnýz. Adým atmaya baþladýðý ilk tarih Evlendiði tarih Okula baþlama tarihi Doðduðu tarih 4. Aþaðýdaki durumlarý uygun olan duyguyla eþleþtiriniz. a) Hastalanýp okula gidemediði için arkadaþlarýný göremeyen bir öðrencinin yaþadýðý duygu b) Tuttuðu takým gol attýðýnda taraftarýn hissettiði duygu c) Kalabalýk bir topluluk önünde konuþma yapacak kiþinin hissettiði duygu d) Kantindeki sýrasýný kaptýran bir öðrencinin yaþadýðý duygu e) Herkesin içinde pantolunu arkasýndan yýrtýlan bir kiþinin hissettiði duygu Heyecan Utanma Öfke Özlem Coþku

38 5. Aþaðýdaki çoktan seçmeli sorularý cevaplayýnýz 1. Merve ile Mehtap çok iyi arkadaþtýrlar. Her ikisi de 11 yaþýnda ve 4. sýnýfa gitmektedirler. Fakat gittikleri okullar farklýdýr. Ýkisi de kitap okumaktan hoþlanýr. CC Metne göre, aþaðýdakilerden hangisi Merve ile Mehtap ýn benzer özelliklerinden biri deðildir? A) Sýnýflarý B) Yaþlarý C) Öðrenim gördükleri okul D) Kitap okumayý sevmeleri 2. I. Kardeþlerimizi severiz. II. Bayramlarda büyüklerin elini öperiz. III. Yoksul arkadaþýmýza yardým ederiz. BBB Yukarýda verilen davranýþlar arasýnda aþaðýdaki kavramlardan hangisiyle ilgili bir duygu yoktur? A) sevgi B) kýskanma C) merhamet D) saygý 3. I. Doðum tarihi II. Ad - soyad III. Doðum yeri IV. Öðrenim görülen okul DDD Yukarýdaki verilenlerden hangisi nüfus cüzdanýnda yer almaz? A) I B) II C) III D) IV 4. I. Kreþe gidiyorum. II. 4. sýnýftayým. III. Artýk yürüyorum. IV. 1. sýnýfa baþlayacaðým. DD Yukarýda verilen olaylarýn kronojik olarak sýralanýþý aþaðýdakilerden hangisidir? A) I - II - III - IV B) IV - III - II - I C) II - IV - I - III D) III - I - IV - II 5. Nüfus cüzdaný ile ilgili aþaðýdaki bilgilerden hangisi doðrudur? AAA- Kendimi tanýyorum A) Nüfus cüzdanýnda kimlik numarasý bulunur. B) Her nüfus cüzdanýnda fotoðraf vardýr. C) Telefon numaramýzý nüfus cüzdanýmýzdan öðrenebiliriz. D) Nüfus cüzdanýnda yeteneklerimiz yazýlýdýr. 6. Ýnsanlarýn ortak özelliklerinin yaný sýra birçok farklý yönleri de vardýr. CCC Hangi durum bu ifadeye örnek olarak gösterilebilir? A) Toplum içinde bize saygý duyulmasýný isteriz. B) Karnýmýz acýkýnca yemek yeriz. C) Kimimiz kýsa, kimimiz uzun boyluyuz. D) Dinlenmek için uykuya ihtiyaç duyarýz. 7. Aþaðýdakilerden hangisi duygularý ifade etmeye örnek deðildir? BBB A) Annemize sarýlarak sevgimizi göstermek B) Çok çalýþarak baþarýlý olmak C) Bize iyilik yapan birisine teþekkür etmek D) Sýnavda birinci olan arkadaþýmýzý kutlamak 8. Baþka insanlarýn yaþadýklarý durumlarý fark edip bunlarý paylaþmak duyarlýlýktýr. CC Buna göre, aþaðýdakilerden hangisi bir duyarlýlýk örneði deðildir? A) Hasta olan bir yakýnýmýzý ziyaret etmek B) Aðlayan bir arkadaþýmýzýn üzüntüsünü paylaþmak C) Teneffüste arkadaþlarýmýzla oyun oynamak D) Babalar Günü nde babamýza hediye almak