HERKES BİRBİRİ İLE BENZER Mİ?

Transkript

1 HERKES BİRBİRİ İLE BENZER Mİ? Fotoğraftaki çocuklar birbirine benziyor mu? Benzemiyor, kimi sarı saçlı, kimi uzun boylu, kimi esmer, kimi renkli gözlü... Bu çocukların hoşlandıkları şeyler birbirine benzer mi? Farklı olabilir. Kimi futbol oynamayı, kimi resim yapmayı kimi müzikle ilgilenmeyi sevebilir. İnsanları birbirinden ayıran fiziksel ve duygusal özellikleri vardır. Bu farklılıklar kişiyi özel kılar. Saç rengi, boy uzunluğu, göz rengi ve ten rengi gibi özellikler fiziksel özelliklerdir. Ayşe'nin uzun ve siyah saçları vardır. Umut'un boyu Ali'nin boyundan uzundur. Ahmet kiloludur. Zeynep'in göz rengi yeşildir. İnsanların fiziksel özellikleri aynı olmadığı gibi onları mutlu eden, üzen, kızdıran şeyler de aynı değildir. İnsanlar hangi durumda korkar, üzülür, şaşırır, sevinir? Yaşamımızda aynı olaylar her bireyde benzer veya farklı duygulara neden olur. İnsanların dış görünüşleri fiziksel özelliklerini yansıtırken, olayların insanların iç dünyasındaki izlenimi duygusal özellik olarak ifade edilir. Aynı olaya herkes farklı tepki verebilir. Örneğin futbol maçını kazanan takımın taraftarları sevinirken, kaybeden takımın taraftarları bu duruma üzülür. 8 tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler

2 Duygu, düşünce ve davranışlar bir bütündür. Düşünce Örnek: Durum Düşünce Duygu Davranış : : : : sınav Hata yapmamalıyım. kaygı korku Soruları dikkatlice okumadan yanıtlamak. Duygu tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler Davranış 9 Bir gün boyunca yaşadıklarınızı düşünün. Evde, okulda, sokakta çok sayıda olay yaşarız. Bunların bazılarına sevinir, bazılarına üzülürüz. Duygularımız yüzümüze yansır. Sözlü ve yazılı ifadelerimizle, duruşumuzla, ses tonumuzla, el - kol hareketlerimizle veya yüzümüzün ifadesiyle hissettiklerimiz anlaşılır. Duygularımızla düşüncelerimiz arasında sıkı bir ilişki vardır. Yaşadıklarımızla ilgili olumlu düşüncelerimiz varsa bizde oluşan duygu sevinç, mutluluk, umut, huzur rahatlıktır. Olumsuz düşündüğümüzde üzüntü, öfke gibi duygulara sahip oluruz. Bu duygular davranışlarımıza da yansır. Düşüncelerimizin duygularımızı, duygularımızın davranışlarımızı etkilediği söylenebilir.

3 YAZ KAMPI 4 A sınıfı, öğretmenleriyle birlikte bir haftalığına yaz kampına gitmeyi kararlaştırdı. Hem dinlenecekler hem de birlikte vakit geçireceklerdi. Öğrenciler kampta neler yapacaklarını düşünmeye başladılar. Bazılarının aklından balık tutmak, voleybol oynamak geçerken bazılarının aklından da koşmak, güneşlenmek, yüzmek geçiyordu. Hepsi bir an önce kampa gitmeyi istiyordu. Çocukların hepsi neden birbirlerinden farklı şeyler yapmak istiyor? Herkes birbirinden farklı olduğu için ilgi alanları da kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. İnsanlar kişilik ve yetenekleri doğrultusunda farklı ya da benzer ilgi alanlarına sahip olabilir. Önemli olan farklılık ya da benzerliklere hoşgörüyle yaklaşmaktır. Okullardaki bilimsel, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinlikler içeren kulüpler farklı ilgi alanlarına yöneliktir. Her öğrenci ilgi alanlarına yönelik farklı kulüplere üye olabilir. 10 tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler

4 HOŞGÖRMEK Yaşamak, bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine. Nazım Hikmet Toplumsal bir yapı içinde yer alan insanlar bir arada yaşarlar. Birlikte yaşamak toplumsal saygıyı ve farklılıklara karşı anlayışı sağlar. Hoşgörülü olmak insanlarla ilişki kurmada önemlidir. Hoşgörmek, çeşitlilikte uyumu sağlar. insan haklarına karşı bir sorumluluktur. görünüşü, konuşması, tavrı ve değerleri farklı insanların bir arada yaşaması gerçeğini kabul etmeyi sağlar. İnsanın kazanabileceği en güzel davranışlardan biri hoşgörülü olmaktır. Arkadaşlarımızla iyi ilişikiler kurabilmemiz ile hoşgörü arasında önemli bir bağ vardır. Aynı bağ bireyler arasındaki ilişkiler için de söz konusudur. Arkadaşlarımızı sevmemiz, onların düşünce ve davranışlarını anlayışla karşılamamız bize olgunluk verir. Biz ne kadar olgun davranırsak arkadaşlarımızdan da aynı tepkiyle karşılaşırız. Karşılıklı hoşgörü, güzel ve kalıcı arkadaşlıklar kurmamızı sağlar. Ülkemizdeki ve tüm dünyadaki insanları sevelim. Herkesin düşünce, inanç, örf ve adetlerine saygılı olalım. Her konuda göstereceğimiz hoşgörü dünya barışının korunmasını da olumlu etkileyecektir. Hüseyin Hüsnü TEKIŞIK Sevgide güneş gibi ol, Dostluk ve kardeşlikte akarsu gibi ol, Hataları örtmede gece gibi ol, Tevazu da toprak gibi ol, Öfkede ölü gibi ol, Her ne olursan ol, Ya olduğun gibi görün Ya göründüğün gibi ol. Mevlana kimdir? Yukarıdaki sözleriyle mevlana ne anlatmak istemiştir? tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler 11

5 HAYAT GÜNLÜĞÜ Hayat yolculuğu dünyaya gözümüzü açtığımız an başlar. Öğrendiklerimiz, deneyimlerimiz, ve birikimimiz gün geçtikçe artar. Yaşadıklarımızı bir film gibi geriye sarıp izleme fırsatımız olsa zaman içinde yaşadığımız değişimin ne kadar fazla olduğunu görebiliriz. Yaşantımızdaki olayların sıralaması böylece ortaya çıkar. Şu an bulunduğumuz tarihten 9 yıl önceye gittiğinizi hayal edin. Yürümek sizin için hiç de kolay değildi. Üstelik derdinizi anlatmak için çok az sözcük kullanabiliyordunuz. 1 yaşında, 3 yaşında, 6 yaşında, 9 yaşında tüm bu dönemlerde öğrendikleriniz, yaptıklarınız tepkileriniz değişmiştir. Şimdiki yaşınızda artık okumak ve yazmak zor değil. Tek başına yapabildiğiniz işlerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Arkadaşlarınız çoğalıyor, ilgi alanlarınız değişiyor, okuduğunuz kitaplar çeşitleniyor. Gün geçtikçe hayat günlüğünüze yeni sayfalar ekliyorsunuz. Yaşantımızla ilgili hatırlayamadığınız olaylar için bazı kanıtlar vardır. Bebeklik fotoğraflarımız, karnelerimiz, oyuncaklarımız... Siz de yaşamınızdaki belli başlı olayları kronolojik olarak sıralayıp yaşadıklarınızı görebilirsiniz. Her gün yaşadıklarımızı günlüğümüze yazarsak geriye dönüp baktığımızda geçmişimizle ilgili sahibi olabiliriz. 12 tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler

6 KANIT KİMLİK Nüfus cüzdanı, ehliyet, pasaport, öğrenci kimliği, kulüp kartı, banka kartı gibi pek çok kimlik belgesi vardır. Bu belgeler neyi ifade eder, nerelerde kullanılır? Kimlikler insanlara ait ve özelliklerin tümünü içeren belgelerdir. Sahip olduğumuz ilk kimlik belgesi doğduğumuz andan itibaren hangi ülkenin vatandaşı olduğumuzu gösteren nüfus cüzdanıdır. Herkesin nüfus cüzdanının olması zorunludur. Pek çok resmî işlem nüfus cüzdanı olmadan yapılamaz. Ancak nüfus cüzdanı yanında başka kimlik belgelerine de ihtiyaç duyarız. Örneğin araba kullanmak için sürücü belgesi yani ehliyet gereklidir. Ehliyet olmadan trafiğe çıkmak ve araç kullanmak yasaktır. Okula giriş ve çıkışlarda öğrenci kimliği, üye olunan kulübe giriş çıkışlarda ve faaliyetlerde kulüp kartı, yurt dışına giriş ve çıkışlarda pasaport, kullandığımız kimlik kartları arasında yer almaktadır. Ülkemizde Nüfus İşlemleri Nüfus cüzdanı, nüfus müdürlüklerinden alınır. Ülkemizde nüfus hizmetlerini Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü yürütmektedir. Başlıca nüfus hizmetleri doğum işleri, ölüm işleri, evlenme işleri ve aile cüzdanı edinme gibi hizmetlerdir. Soyadı Kanunu Eskiden insanların soyadları yoktu. Unvan ya da lakaplar insanları tanımlamak için kullanılırdı. Bu durum doğum, ölüm, askerlik gibi resmî işlemlerde karmaşa yaratmaktaydı. 21 Haziran 1934'te çıkarılan Soyadı Kanunu ile herkesin bir soyadı olması kabul edildi. Bu kanunun çıkarılmasından 5 ay sonra 24 Kasım 1934'te TBMM tarafından oy birliği ile kabul edilen kanunla Mustafa Kemal'e Atatürk soyadı verildi. tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler 13

7 etkinlik Ne Hissederim? Ýnsanlar, farklý durumlar karþýsýnda farklý duygular yaþar. Bütün duygularýmýz vücudumuzda bazý deðiþiklikler meydana getirir. Yüz ifadelerimizden, yaþadýðýmýz duygularý anlayabiliriz. Siz de aþaðýdaki durumlar karþýsýnda neler hissedeceðinizi boþluklara yazýn. 1. Yaz tatili geldiðinde kendimi... hissederim. 2. Aðabeyim yatýlý okula gittiðinde kendimi... hissettim. 3. Öðretmenime, ödevimi yapmadýðým hâlde yaptým dediðimde kendimi... hissettim. 4. En yakýn arkadaþýmla kavga etttiðimde kendimi... hissederim. 5. Arkadaþým benimle oyun oynamak istemediðinde kendimi... hissettim. 6. Arkadaþým bana söz verdiði kitabý getirmediðinde kendimi... hissederim. 7. Hasta olduðum için oyun oynayamadýðýmda kendimi... hissederim. 8. Ders çalýþmam gerekirken oyun oynadýðým zaman kendimi... hissederim. 9. Maymunlarý sirkte ip atlarken izlediðimde kendimi... hissederim. Kazanım 2 : Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Kazanım 3 : Farklı durumlara ait duygu ve düşüncelerini ifade eder. 14 tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler

8 Bulmacadaki Kavramlar Aşağıdaki açıklamaların bulmacadaki karşılığını bulup yanıtları uygun yerlere yazın. 1. Olayların oluş sırasına göre sıralanması. 2. Bir şeyi anlayışla karşılamak. 3. Kişilerin kim olduğunu belirten lerin yer aldığı belge. 4. Toplumu oluşturan insanların her biri. 5. İnsanların yapmaktan keyif aldığı şey. 6. Duygularımızın etkisiyle ortaya çıkar. 7. Olayların iç dünyamızda yarattığı etki. etkinlik Kazanım 2 : Duyguları ve düşünceleri arasındaki ilişkiyi fark eder. Kazanım 4 : Başkalarının duygu ve düşüncelerini saygı ile karşılar. Kazanım 5 : Yaşamına ilişkin belli başlı olayları kronolojik sıraya koyar. Kazanım 6 : Sahip olduğu resmî kimlik belgelerindeki leri analiz ederek kişisel kimliğine ilişkin çıkarımlarda bulunur. tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler 15

9 Çözümlü Test Zorluk Seviyesi test 1 satranç oynamak kedi beslemek I II okula gitmek resim yapmak Nü fus cüz da nýn da aþa ðý da ki bil giler den han gi si yer alýr? III IV Ve ri len ifa de ler den han gi si il gi alaný be lirt mez? A. te le fon nu ma ra sý B. T.C. kim lik nu ma ra sý C. ye te nek ler D. il gi alan la rý A. I B. II C. III D. IV 4. Ti yat ro oyu nu çok gü zel di. Oyun cu lar ol duk ça ye tenekliy di. 2. I. Ýlk karnemi aldým. II. Ýlkokuldan mezun oldum. III. 5. yaþýmý kutladým. Ve ri len ge liþ me le rin geçmişten bugüne sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A. I - II - III B. II - I - III C. III - I - II D. I - III - II Bence toplumsal bir mesaj yoktu. Çok beðenmedim. Çocukların yorumlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A. İkisi de tiyatro oyununu beğenmişlerdir. B. Aynı olay farklı yorumlanmıştır. C. Tiyatro oyununun konusunu anlatmışlardır. D. Oyunu her ikisi de olumsuz eleştirmiştir. tudem 4. sýnýf Sosyal Bilgiler 23