Doğal Afetler ve Korunma Yolları

Transkript

1 Doğal Afetler ve Korunma Yolları Doğal afetler, insanlara ve çevreye büyük zararlar veren olaylardır. Dünyamızın varoluşundan itibaren doğal afetler de vardır ve doğal afetler tarih boyunca tüm insanları etkilemiştir. İnsanların doğal afetlere karşı yaptığı hazırlıklar ve aldığı önlemler yeterli olmamıştır. İnsanlar günümüzde de doğal afetlere karşı daha hazırlıklı olmanın yollarını arama çabalarını sürdürmektedir. Gelişen teknoloji, doğal afetlerin etkisini tamamen ortadan kaldıramamıştır. Ancak teknolojinin alınacak tedbirler ve afetler sonrasındaki girişimler konusunda kolaylaştırıcı etkisi olmuştur. Her yıl doğal afetlerden dolayı milyonlarca insan etkilenmekte, önemli sayıda can kaybına ve yaralanmalara neden olmakta, milyarlarca dolarlık maddi kayıp yaşanmaktadır. Doğal afetler alt ve üst yapıları değişik derecelerde bozar. Ulaşım ve haberleşme kesintiye uğrayabilir. Bulaşıcı ve salgın hastalıklara neden olurlar. Eğitim-öğretimi aksatır, emniyet ve asayış hizmetlerini olumsuz yönde etkiler. Barınma, yedirme ve giydirme sorunları doğurur. İşsizliği artırır. Psikolojik sorunlara neden olur. Konunun daha ilginç yönü ise doğal afet dediğimiz olayların bir kısmının nedeninin bizzat insanlar olmasıdır. İnsanları büyük ölçüde etkileyen ve en çok karşılaşılan doğal afetler aşağıda listelenmiştir. Doğal Afetler Depremler Sel ve Su Baskınları Tsunami Toprak kayması (Heyelan) Erozyon Çığ Yangınlar Yanardağ Patlamaları Yıldırım Düşmesi Fırtınalar

2 Dünyada ve Türkiye de Doğal Afetler Dünyada insanlar hemen hemen her gün jeolojik, meteorolojik ve çevresel nedenlerden dolayı, doğal ya da teknolojik felaketlerle karşı karşıya kalmaktadır. Tarihte çok sayıda ölüme yol açan, zarara neden olan sel, deprem, yanardağ patlaması ve toprak kayması gibi doğal afetlerin bazıları aşağıda listelenmiştir. Dünyada Oluşan Önemli Doğal Afetler Çin'in kuzey Şanksi eyaletinde meydana gelen deprem yaklaşık 850 bin kişinin ölümüne neden oldu Hindistan, Kalküta'da 300 bin kişi depremde öldü Endonezya'daki Tambora yanardağının patlaması sonucu 92 bin kişi hayatını kaybetti Endonezya'da Krakatoa yanardağının patlamasından sonra oluşan ''deprem dalgası'' (tsunami) 36 bin kişinin ölümüne neden oldu Sarı Nehir taştı, 1 milyondan fazla kişi öldü Kasırga sonucu Texas'ta 8 binden fazla kişi hayatını kaybetti Martinik'teki Mt.Pelee yanardağının patlaması sonucu bin arasında kişi öldü Çin, Gansu'da 200 bin kişi depremde öldü Doğu Pakistan'da (bugün Bangladeş) siklon en az 300 bin kişinin ölümüne neden oldu Peru, Yungay'da toprak kayması sonucu 18 bin kişi öldü Çin'in Tangşan kentinde meydana gelen depremde en az 250 bin kişi öldü Guatemala depremi 23 bin kişinin hayatına son verdi İran, Tabas'taki depremde 25 bin kişi öldü Bangladeş'te siklon en az 138 bin kişinin ölümüne neden oldu Türkiye'de, Marmara depreminde 17 bin kişi hayatını kaybetti Venezüela'da seller ve toprak kaymaları sonucu 30 bin kişi öldü İran'ın Bem kentindeki depremde yaklaşık 40 bin kişi öldü. Bu doğal afetlerden bir kısmı Türkiye de hemen hiç görülmezken, bir kısmı ise yüzyıllar önce bölgemizi etkilemiştir. Bulunduğumuz yüzyılda gözlenen afetler ise depremler, su ve sel baskınları, heyelan gibi olaylardır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın raporuna göre, Türkiye, başta deprem olmak üzere birçok doğal afetin tehdidi altında bulunmaktadır. Türkiye'deki doğal afetlerin yüzdeleri aşağıda verilmiştir.

3 Türkiye de Doğal Afetlerin Dağılımı % 61 Depremler % 15 Heyelan % 14 Sel % 5 Kaya düşmesi % 4 Yangın % 1 Çığ Türkiye'de her 9 ayda 1 hasar yapıcı deprem, yılda ortalama 25 önemli su baskını ve 50 heyelan görülmektedir. Doğal Afetlerde İnsanların Rolü Dünyada, değişik bölgelerde doğal olaylara bağlı olarak meydana gelen bu olayların ne zaman nerede tekrar ve ne şekilde olacağı bilinmemektedir. Diğer taraftan insanların neden olduğu afetlerin başında nükleer patlamalar gelmektedir. Ormanların insanlar tarafından bilinçsizce yok edilmesi sayısız afetlere yol açar. Ağaçsız kalan toprak erozyona uğrar. Verimli toprakların erozyonla yok olması sonucu açlık felaket meydana gelir. Kaybolan toprakların büyük bölümü denizlere veya göllere taşınarak orada yaşayan canlıların yaşam ortamını bozmaktadır. Su kaynakları kurur. Ormanların yok olması doğal hayata ve yaban hayvanlarına ciddi zarar vermektedir. Doğal olaylar sonucu heyelanların meydana gelmesi yanında ormanların kesilmesi sonucu çıplak kalan eğimli bölgelerde de heyelan meydana gelmektedir. Heyelanlar yer yüzünde vadileri tıkayabilir. Yolları tıkayarak ulaşımı engelleyebilir, yerleşim yerlerinin harap olmasına neden olabilirler. İnsanlar tarafından çok fazla ve plansız olarak çıkarılan kömür yüzünden zemin düzeyinde çökmeler meydana gelir. Bunun yanında denetimsiz kömür çıkarma işlemleri grizu patlamalarına neden olmaktadır. Bunun yanında çöplük patlamaları, yangınlar ve salgın hastalıklarda insan nedenli afetler olarak büyük zararlara yol açar. Deprem Dünyanın yer kabuğunda doğal etkenler sonucunda başlayan, ani ve kısa süreli olarak görülen sarsıntılara deprem denir. Deprem saniyelerle ölçülen bir olaydır. Yer kabuğun kırıldığı çizgiye fay hattı denilmektedir. Fay hatları, sürekli olarak kırılmaya ve dolayısı ile deprem meydana gelmesine müsaittir. Depremin en şiddetli olarak duyulduğu yere deprem merkezi, sarsıntının etkili olduğu yerlere deprem alanı denir. Ayrıca ana depremi takip eden küçük depreme de artçı şok denir. Deprem, insanın

4 hareketsiz kabul ettiği ve güvenle ayağını bastığı toprağın da oynayacağını ve üzerinde bulunan tüm yapılarında hasar görüp, can kaybına uğrayacak şekilde yıkılabileceklerini gösteren bir doğa olayıdır. Depreme Karşı Alınması Gereken Önlemler Depreme engel olamayız. Ancak depremin zararlarını en aza indirmek için gerekli önlemler mutlaka alınmalıdır. Öncelikle yerleşim bölgeleri titizlikle belirlenmelidir. İmar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlerevev ve bina yapılmamalıdır. Büyük binalar betonarme, sağlam yapılmalıdır. Binaların yapımında depreme dayanıklı kaliteli malzeme kullanılmalıdır. Mevcut binaların dayanıklılıklığı arttırmalıdır. Yapılar yapım sırasında denetlenmeli ve kaçak yapılaşmaya izin verilmemelidir. Evler tek veya iki katlı olmalıdır. Evlerde banyo ve mutfaktaki dolapların kapaklarına sürgü takılmalı, odalardaki dolap, raf, vb. duvara monte edilip sabitlenmelidir. Ağır çerçevesi olan tablo ve aynalar yataklardan, sandalyelerden ve koltuklardan uzak bir yere asılmalı ve duvara yerleştirilmelidir. Yataklar cam kenarından, asılı eşya ve cisimlerden uzaklaştırılmalıdır.

5 Kalorifer radyatörü, kombi, avize gibi araçların duvar bağlantıları sağlamlaştırılmalıdır. Evde yangın söndürme aleti bulundurulmalı, nasıl kullanılacağı öğrenilmelidir. Acil durum çantası hazırlanmalıdır. Çantada nüfus cüzdanı, nakit para, kredi kartı, düdük, telsiz, cep telefonu, telefon defteri, itfaiye, ambulans, polis telefon numaraları, el feneri, ışıldak, portatif radyo, yedek pil, ilk yardım malzemesi, ilaç, adres defteri, jeton, plastik bardak, tabak, su, kuru gıda, konserve, konserve açacağı, mevsimine uygun kıyafet, diş fırçası, macun, sabun, havlu v.b. eşyalar bulunmalıdır. Evde/işyerinde/okulda yaşam üçgeni alanı oluşturulmalıdır. Ulusal/Uluslararası kurtarma ve deprem ekipleri ile sürekli bilgi alışverişinde bulunulmalı, bu ekiplerle birlikte geniş kapsamlı deprem tatbikatları yapılmalıdır. Deprem sonrasında aile bireyleri için toplanma noktası/alanı belirlenmelidir. Sigorta sistemine dahil olunmalıdır. Yaşam Üçgeni Alanı Bilindiği gibi, betonarme binalar, içlerinde bulunan demir donatıdan dolayı parçalı olarak kırılmaktadır. Ev veya işyerinde bulunan oturma gurubu, yatak, evye, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi sağlam yapılı, ağırlık merkezi düşük ev eşyaları gibi malzemeler çoğu zaman üzerlerine yıkılan tavan, duvar, kiriş gibi yapıları kısmen de olsa taşıyabilmektedir. Kazazedelerin bu eşyaların yanında olması, yaşama şanslarını olasılık hesapları dahilinde arttırmaktadır. Üzerlerindeki yapıları taşıyabilen eşyalar ile yıkıntı arasında üçgene benzer bir boşluk oluşur. Bu boşluğa yaşam üçgeni denilmektedir.

6 Depremler sırasında yaşam üçgenleri içerisinde, sağlam eşyaların yanına yan olarak yatılmalı ve dizler karına doğru çekilerek, eller başın üstünde kenetlenmelidir (cenin pozisyonu). Yaşanan depremlerden elde edilen veriler, mutfak ve banyoların en uygun yerler olduğunu göstermektedir. Çünkü enkaz altında kalındığı takdirde, bu bölümlerde hem yaşam üçgeni yaratabileceğiniz unsurlar vardır, hem de patlayan borulardan sızan su enkaz altındaki dönemde kurtarıcı olabilir. Mutfakta tezgah altında ve yanında yer alan fırın, bulaşık makinesi ve buzdolabı, bu bölümün ezilme oranını en aza indirger. Türkiye coğrafi konumu itibariyle dünyada önemli bir deprem ülkesidir. Anadolu Bölgesi'nin merkezi 1. derece deprem bölgesinde yer almaktadır. Türkiye de depreme neden önemli faylar bulunmaktadır. Bu nedenle de Türkiye'de deprem neredeyse ülkenin tamamını etkilemektedir. Aşağıdaki haritada Türkiye deki deprem bölgeleri görülmektedir.

7 Sel ve Su Baskınları Yerleşim yerlerini su basmasıyla oluşan doğal afete sel veya su baskını denir. Sel suları hızla akar ve önüne gelen her şeyi sürükler, can ve mal kaybına sebep olur. Büyük çoğunluğu insan hataları sonucunda ortaya çıkmaktadır. Halen büyük hasara neden olan felaketler içerisinde depremden sonra ikinci sırada gelmekte ve toplam ölümlerin % 30'u sel ve su baskınlarından oluşmaktadır. Selin en sık rastlanan sebebi kuvvetli ve uzun süreli yağıştır. Seller kar erimesi sonucu oluşan kuvvetli akışlar veya drenaj kanallarının tıkanması sonucunda da meydana gelebilir. Çok nadir olarak da barajların çökmesi ve taşmasından kaynaklanan sellere rastlanılmaktadır.

8 Ülkemizde son yıllarda plansız ve bilinçsiz yerleşimler ile yanlış arazi kullanımı sonucu sel felaketi çok fazla yaşanmaktadır. Haziran 1990'da Trabzon'da, Mayıs 1991 Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Ağustos 1982'de Ankara ve çevresinde, Temmuz 1995'te Senirkent'te, Ağustos 1998'de Trabzon Sürmene-Köprübaşı-Beşköy'de görülen sellerin çok fazla zarar verdiği bilinmektedir. Taşkın yıllıkları incelediğinde Türkiye genelinde yılları arasındaki onar yıllık dönemlere göre, nehirlere bağlı olan sel sayısı azalırken, ölüm sayısı ve maddi zararlar hızla artmaktadır. Türkiye'de daha çok sel yataklarına yerleşmiş, bu bölgelerde yaşayan, sel için gerektiği gibi uyarılmayan ve sel sularında yürüyen insanlar yaşamlarını kaybetmektedir. Sel ve Su Baskınlarına Karşı Alınması Gereken Önlemler Sel baskınları ve taşkınlardan korunmak için her şeyden önce, doğal bitki örtüsünün, özellikle de ormanların korunması gerekir. Çünkü ağaçlar, yağmurun hızını keser ve yağmur sularının toprağa sızmasını sağlar. Böylece sular toprağın yüzünde birikmez ve sel oluşumuna yol açmaz. Ayrıca ağaç, gövdeleri, suyun yamaçtan aşağıya hızla akmasını önler.

9 Suyun hızını kesmek için yamaçların teraslandırılması, akarsu yataklarına setler yapılması ve göletler oluşturulması sel baskınlarının yol açacağı zararları büyük ölçüde azaltır. Yerleşim yerleri sel bölgelerinin dışına çıkartılmalıdır. Akarsu yatakları temizlenmeli ve genişletilmelidir Akarsular barajlarla ve bentlerle kontrol altına alınmalıdır. Tsunami Tsunami Japonca'da liman dalgası anlamına gelen tsunami sözcüğünden gelmektedir. Okyanus yada denizlerin tabanında oluşan deprem, volkan patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgasını temsil eder. Derin denizde varlığı hissedilmezken, sığ sulara geldiğinde dik yamaçlı kıyılarda yada V tipi daralan körfez ve koylarda bazen 30 metreye kadar tırmanarak çok şiddetli akıntılar yaratabilen bu dalga, önüne çıkan herşeyi yıkmakta, sel ve su baskınları ile doğal afet haline gelmektedir. Tsunamiye Karşı Karşı Alınması Gereken Önlemler Deniz kıyısında yerleşim yeri seçerken; tsunami riskini de diğer doğal afetler (deprem, sel, tayfun vb.) gibi değerlendirmek alınabilecek ilk önlemdir. Toprak Kayması (Heyelan) Toprak kayması, toprak örtüsünün bulunduğu yerden koparak bir yamaç boyunca kayması ve aşağıda bir yerde birikmesidir. Toprak kaymasına heyelan da denir. Heyelan, ülkemizde sıkça rastlanan bir afettir. Yağmur ve kar suları, yamaçları kaplayan toprağın içine sızar. Suyu geçirmeyen bir tabakaya rastlayınca burada birikir. Biriken sular, üstteki toprak tabakasının altında kaygan bir zemin oluşturarak heyelan oluşumuna

10 neden olur. Suyu içine almış, şişmiş ve ağırlığı artmış olanı toprak tabakası belli bir noktadan sonra yavaş yavaş yada hızla kaymaya başlar. Kayan kitle bazen bir çamur biçiminde, bazen de büyük bir toprak kütlesi halinde yamaç aşağı akar. Bazen depremler de heyelana neden olabilmektedir. Heyelan sonucu tarla, bağ, bahçe gibi tarım alanları kum, çakıl, taş vb. ile kaplanır. Heyelanlar can kaybına yol açtığı gibi tarım alanları ve binaların zarar görmesine de neden olur. Bazen de kara ve demir yolları ile köprü ve tünellere zarar verir, ulaşım sistemlerini bozar. Ülkemizde Heyelanların en sık görüldüğü yer, Doğu Karadeniz bölümüdür. çünkü burada yamaçlar daha dik, yağış miktarı daha fazladır. Ayrıca ülkemizde heyelan olaylarının en çok görüldüğü dönem, yağış dönemi olan ilkbahardır. İllere göre dağılıma bakıldığında da Trabzon, Kastamonu ve Zonguldak heyelandan en fazla zarar gören iller arasında yer almaktadır dönemi içinde 4 bin 150 yerleşim, heyelan afetinden etkilenmiştir. Bu heyelanlar sonucunda 197 kişi yaşamını yitirmiş, 63 bin konut güvenli alanlara taşınmıştır. Toprak Kaymasına Karşı Alınması Gereken Önlemler Dik ve çıplak yerler bitki örtüsü ile kaplanmalıdır. Yolların heyelan bölgelerinden uzağa yapılmasına çalışılmalıdır. Dik yerlerin etek kısımları fazla kazılıp oyulmamalıdır.gerekirse destek duvarı yapılmalıdır. Akar su yatakları dayanıklı duvarla kontrol altına alınmalıdır. Yol yapımında yarmalar fazla dik ve derin açılmamalıdır. Yerleşme yerleri toprak kayma alanlarının dışına çıkarılmamalıdır.

11 Erozyon Toprağın üst tabaksının su veya rüzgarın etkisiyle aşınıp sürüklenmesine erozyon denir. Erozyon bir başka şekli ile rüzgar süpürmesidir. Koruyucu örtüden yoksun toprağın, su ve rüzgar etkisi ile aşınıp taşınması temelinde bitki örtüsünün özellikle de orman ve meralara karşı olumsuz ve duyarsız davranışlar yatmaktadır. Türkiye'de her yıl toprak erozyonu ile kaybedilen toprak miktarının 1,1 ile 1,4 milyar ton arasında olduğunu tahmin edilmektedir. Erozyona Karşı Alınması Gereken Önlemler Tahrip olan ağaç ve bitki örtüsünün en az iki misli olacak şekilde yenilemelidir. Orman yangınlarına karşı hassas ve tedbirli olunmalıdır. Akarsu kenarlarında,dik yamaçlarda ve eğimli yüzeylerde, kök yapısı sağlam, ortama uyum sağlayabilecek ağaçlandırma, setlendirme çalışmaları yapılmalıdır. Doğal park alanlarını çoğaltılmalıdır. Çığ Kışın dağdan kayarak aşağıya doğru hareket eden, ilerledikçe kütlesi ve gücü artan kar kaymasına çığ denir. Çığ esnasında aşağıya doğru hızla hareket eden kar kütlesi, yolu üzerindeki her şeyi ezer veya sürükleyip götürür. Kar yağışının fazla olduğu yerlerdeki dağ yamaçlarında kalın bir kar tabakası oluşur. Bu tabaka, yer çekiminin etkisiyle aşağılara düşmeye hazır durumdadır. Bu düşmeyi kolaylaştıran ve hızlandıran çeşitli etmenler vardır.kar tabakasının üzerine yağan yağmur, eriyen kar sularıyla birlikte

12 kar tabakasının altına sızar. Gece sıcaklığın düşmesi sonucu alttaki bu su donarak bir buz tabakası oluşturur. Bu buz tabakası da üzerindeki karın yer değiştirmesini sağlayan kaygan bir zemin demektir. Bu nedenle ilkbahar yağışları ile birlikte çığ olayları artar. Havanın ısınması da çığ olaylarına yol açar. Hava sıcaklığının artması ile birlikte karların bir kısmı eriyerek sulu kar özelliği kazanır. Sulu kar ise yamaçlar boyunca kolayca kayar ve çığ olayına yol açar. Yamaçların çıplak olması ve yamaç eğiminin fazla olması çığ oluşumunu hızlandırır. Depremler, şiddetli rüzgarlar, gök gürlemesi ve top atışı gibi olayların yarattığı titreşimler de çığ düşmesine yol açar. Çığ, ülkemizde özellikle doğu ve güneydoğu bölgelerinde dağlık kesimlerde kış ve ilkbahar mevsimlerinde karşılaştığımız büyük can ve mal kaybına neden olan bir doğal afettir. Bu çığ olayları, can kaybı açısından deprem felaketinden sonra ikinci derecede önem arz eden doğal afet urumundadır

13 Çığ Afetine Karşı Alınması Gereken Önlemler Eğimin çok bulunduğu yerler yeterince ağaçlandırılmalıdır. Çığ olma olasılığı kuvvetli olan yerlerde perdeleme yapılmalıdır. Kış sporları çığ alanlarından uzak yerlerde yapılmalıdır Çığ bölgelerinden geçerken gürültü çıkarılmamalıdır. Kara ve demir yolu ulaşımı çığ alanlarının uzağında yapılmalıdır. Yerleşim yerleri çığ alanından uzaklara konmalıdır Yangınlar Sayısız sebeplerden ve hemen hemen her ortamda meydana gelmekte olup en sık rastlanan felaketlerden birisidir. Halen Yangınların doğal nedenlerden oluşma oranı % 0.9 oranındadır.geri kalan oranın tamamı insanların ihmal ve tedbirsizliklerinden meydana gelmektedir.

14 Yangınlara Karşı Alınması Gereken Önlemler Ormanlık ve sık bitki örtüsü olan alanlarda, sigara içilmemeli,ateş yakılmamalı,camdan mamul veya parlak yüzeyli herhangi bir madde veya metali bu alanlara atılmamalı, yanıcı veya çabuk tutuşabilen kimyasal maddeleri ve ambalajları bırakılmamalıdır. İşyerlerinde ve konutlarda, yangın tesisat ve alarm sistemi (duman veya ısı dedektörü ile siren sistemi) yaptırılmalı, yeterli sayıda yangın söndürme cihazı bulundurulmalı, yüksek katlı binalarda yangın merdiveni ve acil çıkış kapıları yapılmalıdır. Çocukların erişebileceği yerlerde çakmak, kibrit gibi yanıcı ve yakıcı şeyler bulundurulmamalıdır.çocukların bu tür malzeme ile oynamasna müsaade edilmemelidir. Ekilen tarla ve arazilerde hasattan sonra kalan sap ve kökleri (anız) yakılmamalıdır. Yanardağ Patlamaları Yeryüzü çekirdeğinde mevcut bulunan mağma'nın (sıvı eriyik) ısıdan oluşan basınç sebebiyle, yeraltındaki tüneller vasıtasıyla yerüstüne çıması sonucu yanardağ patlamaları oluşmaktadır. Bu tünellerin dünyadaki çıkış noktalarının hemen hepsi bilinmektedir. Tünellerin çıkış noktaları denizlerin altında da (özellikle Atlas Okyanusu'ndaki sıradağlarda) mevcuttur. Dünya çekirdeğinin sürekli soğuma eğiliminde olması yüzünden birçok volkan (yanardağ) faaliyetini yitirmiş görünsede, her zaman faaliyete geçme ihtimali mevcuttur. Yanardağ Patlamalarına Karşı Alınması Gereken Önlemler Yanardağlara yakın bölgelerde yerleşim alanları oluşturulmamalıdır. Aktif yanardağların uzağında durulmalıdır.

15 Yıldırım Düşmesi Bulutlarda yüklü manyetik enerji kutuplarının çakışması sonucunda yıldırım meydana gelmektedir. Bazan bulutsuz ortamlarda da gene aynı sebebe bağlı olarak yıldırım düştüğü görülmüştür. Yıldırımlar ölüm ve yangınlara sebebiyet verebilir. Yıldırım Düşmelerine Karşı Alınması Gereken Önlemler Yüksek ve dış yüzeyinde metal oranı fazla olan bina ve yapılarda paratoner tertibatı kurulmalıdır. Alıcı görevi gören anten ve benzeri aletlerin uç noktalarının iletken olmayan maddelerle izole edilmelidir. Yağışlı havalarda, aşırı metal bulunan alanlardan ve ağaçlık alanlardan uzak durulmalıdır. Çok fazla yıldırım düştüğü anlarda, mevcut alıcı ve verici aletleri (telsiz, telefon, vs.) kullanılmamalıdır.

16 Fırtınalar Fırtınalar bilindiği gibi kuvvetli rüzgarlar sonucunda meydana gelen doğal olaylardır. Yağış ile birlikte esen şiddetli rüzgarlar tufan, kurak ve yağışsız esenler ise tayfun olarak isimlendirilmektedir. Bu kuvvetli rüzgarlar esnasında hortum tabir edilen helezonik girdaplar ve deniz veya göllerde yüksek dalgalar ve taşmalar meydana gelmektedir. Ankara'nın Çubuk ilçesinde 2004 yılında yağışla birlikte etkili olan hortum, bir köyü tamamen yok etmiştir. Evlerin çatıları uçmuş, ağaçlar yerinden sökülmüş, otomobiller evlerin üzerine düşmüştür. Hortumun etkisiyle, bir kamyon yerden 30 metre kadar yükseldikten sonra, tekrar yere çakıldığı gözlenmiştir. Fırtınalara Karşı Alınması Gereken Önlemler Genel acil ikaz sistemi oluşturulmalıdır. Bloklar halinde ve sağlam monte edilmiş parçalardan oluşan çatılar yapılmalı, konut ve diğer alanlarda kalın cam kullanılmalıdır. Sığınak hazırlanmalıdır. DOĞAL AFETLERİN ZARARLARINI HEPİMİZ BİLİYORUZ. ÜZERİMİZE DÜŞEN GÖREVLERİ YAPALIM, ÖNLEMLERİMİZİ ALALIM. BİLİNÇLİ BİR TOPLUM HER TÜR FELAKETİ YENER, UNUTMAYALIM!