DİYABET, KANSER VE BESLENME
|
|
- Soner Özkan
- 6 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Kırıkkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Görevlisi DİYABET, KANSER VE BESLENME Uzm.Dyt. Çiler ÖZENİR
2 WHO 1980'de 108 milyon diyabetli 2014'te 422 milyon diyabetli 1980 de 18 yaş üstü yetişkinlerin %4.7 si diyabetli 2014 te 18 yaş üstü yetişkinlerin %8.5 i diyabetli
3 Ülkemizde TURDEP-II (2010) çalışma sonuçlarına göre, Türk erişkin toplumunda diyabet sıklığının %13.7 ye ulaştığı ve TURDEP-I (1998) den itibaren geçen 12 yıllık süreçte Türkiye de diyabet sıklığının %90 oranında arttığı saptanmıştır. Eur J Epidemiol Feb;28(2):
4 WHO 2015 yılında tahminen 1,6 milyon ölüm doğrudan diyabetten kaynaklanmaktadır. Yüksek kan glukozunun neden olduğu ölümlerin yaklaşık yarısı 70 yaşından önce meydana gelmektedir. Diyabetin 2030'da yedinci önde gelen ölüm nedeni olacağını düşünülmektedir.
5 WHO Tespitleri: Tip 2 Diyabetin Başlamasını Önleme veya Geciktirmenin Yolları Sağlıklı beslenme Düzenli fiziksel aktivite Normal vücut ağırlığı Tütün kullanımından kaçınma
6 WHO Kanser Dünyada önde gelen morbidite ve mortalite nedenleri arasındadır yılında yaklaşık 14 milyon yeni vaka bulunmakta ve yeni vakaların sayısının önümüzdeki 20 yılda yaklaşık %70 artması beklenmektedir. Kanser, dünyadaki ikinci ölüm nedenidir ve 2015 yılında 8,8 milyon ölümden sorumludur. Yaklaşık 6 ölümden 1'i kanser kaynaklıdır.
7 WHO Tespitleri: Kanserden ölümlerin yaklaşık üçte biri için 5 önemli davranışsal ve diyetsel risk faktörü tespit edilmiştir. Yüksek BKİ Düşük sebze tüketimi Fiziksel aktivite eksikliği Tütün kullanımı Alkol kullanımı
8 DİYABET - KANSER WHO verilerine göre 65 yaş üzeri erişkinlerin %25-30 u diyabetli olup %60 ında ise kanser riski yüksektir. Bilinen diyabeti olan hastalarda kansere bağlı ölüm riski, diyabeti olmayan bireylere kıyasla %40 civarında daha fazla görülmektedir. Özellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan yeni diyabet durumunda, ilk 5 yıl içerisinde rutin kanser taramalarının daha özenle yapılması gerekmektedir.
9 WHO Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve DİYABET Kontrolü -KANSER için Küresel Eylem Planı birlikteliği uzun zamandan beri ilgi çeken bir konudur. İKİ ESKİ DOST DİYABET AMAÇ: Kronik solunum yolu hastalıkları Kardiyovaskuler hastalıklar KANSER 2025 yılına kadar erken ölüm oranını %25 azaltmak
10 Son Diyabetli kanıtlar bireylerde hem obezitenin kanser sıklığı, hem de diyabetin olmayan artmış kanser bireylere riski ile göre ilişkili artış olduğunu göstermektedir. Endometrium Pankreas Karaciğer Meme GİS Üriner sistem Özefagus Mide Kolon Rektum Böbrek Mesane Glukoz dışında başka faktörlerin de diyabet ve kanser arasındaki ilişkide rol oynayabileceği ihtimalini düşündürmektedir. Yeni Tıp Dergisi, 2011; 28(4): Clinical Cancer Research, 2005; 11(10): Vnitr Lek, 2010; 56: Int J Cancer 2004; 109(1): Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu, 2013
11 OBEZİTE VE DİYABET BİRLİKTELİĞİNİN KANSER GELİŞİM MEKANİZMASI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
12 Tip 2 Diyabet Obezite Hiperinsülinemi Yüksek IGF-1 Karsinogenez Kanser insidansı Kanser mortalitesi İnsülin ve IGF-1, hücre membranına yerleşen reseptörlerine bağlanarak, hücre proliferasyonunu uyaran ve apoptozisi inhibe eden sinyallerin oluşmasına neden olmaktadır. Bu mitojenik ve antiapoptotik etki, hücrede genetik mutasyonların meydana gelmesine ve karsinogenezin başlamasına yol açmaktadır. Endocrine-Related Cancer, 2012; 19: American Journal of Health-System Pharmacy, 2010; 67(23):
13 Diğer taraftan ise IGF-1 adrenal bezlerden salgılanan östrojen, androjen ve progesteron ile etkileşime girmektedir. Östrojen ise kendi reseptörüne bağlanarak; hücre döngüsünü uyarır ve tümör gelişimini başlatan sinyali aktive etmektedir. Yüksek insülin seviyesi ve IGF-1 tümör hücresini uyararak proliferasyonuna neden olabilmektedir. Endocrine-Related Cancer, 2012; 19: American Journal of Health-System Pharmacy, 2010; 67(23): American Journal of Epidemiology, 2004; 159(12): Endocr Relat Cancer Dec;16(4):
14 Adipokinlerden ADİPONEKTİN ANTİ-TÜMOR ETKİ OBEZİTE Bu sonuçlar; kanser oluşumunun erken evrelerinde önemli rol oynamaktadır. Düşük adiponektin Adipoz doku hiperplazisi Adipoz doku hipertrofisi İnflamatuar sitokinlerin aşırı üretimi
15 Tip 2 DM İnsülin direnci Dislipidemi ADİPONEKTİN Kanser riski ile yakından ilişki Yeni Tıp Dergisi, 2011; 28(4):
16 BKİ artışı Serum adiponektin düzeyinde azalma KANSER riskinde 6 kat artış Adiponektinin neovaskülarizasyonu inhibe ederek karsinogenezi önleyebileceğini bildirilmektedir. Journal of the National Cancer Institude, 2005; 9:22.
17 Uzun süreli prospektif bir çalışma; artmış açlık kan glukozunun kanser riskini arttırdığı gösterilmiştir. Açlık kan glukozunun 90mg/dl üstüne çıkması riski arttırmakta, 145mg/dl üzerinde olması ise bu durumu belirginleştirmektedir Pankreas Özefagus Karaciğer Safra yolları Kolon Rektum Serviks Kanser riskinde artış JAMA Jan 12;293(2):
18 Meta-analiz çalışmaları diyabet ile pankreas ve karaciğer kanser riski arasında güçlü ilişki olduğunu göstermektedir. Bu durum hiperglisemi, hiperinsülinemi ve diyabetin kendi başına pankreas kanseri için risk faktörü olduğunu desteklemektedir. Ancak altta yatan biyolojik mekanizmalar belirsizdir. Int J Cancer Apr 15;118(8): Endocr Relat Cancer Dec;16(4):
19 DİYABET Böbrek kanseri Hiperinsülinemi Obezite Hipertansiyon Diğer böbrek hastalıkları Mesane kanseri Hiperinsülinemi Üriner sistem enfeksiyonları Endocr Relat Cancer Dec;16(4):
20 DİYABET Obezite Hiperglisemi Bozulmuş glukoz toleransı Hiperinsülinemi Kolon Rektum Metabolik sendrom kanseri Barsak pasajının yavaş ilerlemesi (toksik madde maruziyetinde artış) Kansorejen asit üretiminin artması Am J Epidemiol Jun 15;159(12):
21 Çeşitli kanser türlerinin görülme sıklığındaki artışın aksine pek çok çalışma, diyabetli erkeklerde azalmış prostat kanseri riskinden bahsetmektedir. Diyabetli erkeklerde Plazma testesteron seviyesi daha düşük Prostat kanser gelişim riski %16 düşük Değişmiş insülin ve leptin konsantrasyonlarını içeren diğer metabolik ve hormonal faktörler Statin ve metformin (hücre büyümesini yavaşlatır) gibi ilaçların yaygın kullanımı Diyabeti kontrol amacıyla diyet -yaşam tarzı değişiklikleri Am J Epidemiol Jun 15;159(12): Endocr Relat Cancer Dec;16(4):
22 DİYABETTE KANSER VE MORTALİTE RİSKİ ARTIŞ NEDENLERİ Uygulanan antihiperglisemik tedaviler (insülin analogları, oral antidiyabetikler) Yüksek doz insülin kullanımı Metabolizmal ve genetik faktörler Diyetsel faktörler Diğer çevresel faktörler Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu 2013
23 2009 yılında Diabetologia da Glarjin (uzun etkili) insülinin kanser riskini artırabileceğine dair 4 Kohort yayınlanmıştır. İsveç insülin kullanan hasta( ) Malignite gelişimi takip ediliyor Glarjin insülinle diğer insülinler karşılaştırılıyor Meme Kolon Pankreas Karaciğer İskoçya Ulusal diyabet veri tabanı ( ) insülin kullanan hasta Almanya Alman sigorta sistemi veri tabanı( ) insülin kullanan hasta İnsan ve analog insülinler karşılaştırılıyor UK Sağlık bilgi ağı veri tabanı ( ) insülin kullanan hasta
24
25 2012 yılı ORIGIN ÇALIŞMASI sonuçları - Glarjin Kardiyovasküler riski yüksek prediyabetik veya tip 2 diyabetik hastalar 6 yıldan daha uzun süre ile insülin Glarjin veya standart tedavi kullanılarak izlenmiş, kardiyovasküler sonlanımlar ve kanser gelişimi bakımından arada anlamlı bir fark bulunmamıştır. Glargin kullanımında yeni gelişen diyabet sayısı azalmakla birlikte hipoglisemi oranında ve hafif de olsa vücut ağırlığında artış olduğu saptanmıştır. N Engl J Med 2012; 367(4):
26 Sülfanilüreler Teorik olarak Sülfanilüreler insülin düzeyini artırdıkları için kanser riskini ve kansere bağlı mortaliteyi artırabileceğini öne süren çalışmalar mevcuttur. Metforminle karşılaştırıldığında kanser açısından daha risklidir. Bir çalışmada, gliklazid ve glibenklamidin, aksine, riski azalttığı, glipizidin ise etkisi olmadığı bildirilmiştir. Sulfonilürelerin risk yanında kansere bağlı mortaliteyi de arttırdığını ileri süren çalışmalar mevcuttur. Diabetes Res Clin Pract 2010;90: Metabolism 2011;60: Diabetes Care 2006;29:
27 İnkretin Bazlı İlaçlar DPP4 (dipeptidil petidaz-4) inhibitörleri FDA veri tabanındaki advers olayları değerlendirerek yapılan bir analiz sonrasında tip 2 diyabetli hastalarda DPP4 inhibitörleri tedavisi ile bazı kanser risklerinin (pankreas kanseri gibi) artabileceği bildirilmiştir. Meme, kolon, karaciğer, tiroid ve mesane kanserleri ile de ilişkisi olan yayınlar mevcuttur. Büyük bir meta-analizde diğer tedavi seçenekleri ile karşılaştırıldığında risk benzer bulunmuştur. Gastroenterology 2011; 141: Current Medical Research & Opinion 2011; 27(3)57-64.
28 İnkretin Bazlı İlaçlar GLP-1 (glucagon like peptide-1) analogları FDA veri tabanındaki advers olayları değerlendirerek 2011 yılında yayınlanan bir analiz, tip 2 diyabetli hastalarda GLP-1 tedavisinin de pankreas kanserini artırabileceğini rapor etmiştir. Meme, kolon, karaciğer, tiroid ve mesane kanserleri ile de ilişkisi olan yayınlar mevcuttur. Ancak insanlardaki klinik çalışmalarda GLP-1 analogları ile C-hücre patolojileri arasında nedensel ilişki gösterilememiştir. Endocrinology 2004; 145: Endocrinology 2010; 151: Exp Diabetes Res. 2012;2012:
29 Tiazolidindionlar Pioglitazon (PİO) Gözlemsel çalışmalarda, PİO nun erkeklerde mesane kanseri riskinde minimal bir artışa neden olduğu ileri sürülmüş, ancak daha sonra açıklanan çalışmalar bu kaygıları azaltmıştır. Ancak yine de, aktif mesane kanseri bulunan ya da nedeni açıklanamayan kronik hematürisi olan hastalarda PİO kullanımından kaçınılması tavsiye edilmektedir. Diabetes Mellitus Ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi Ve İzlem Kılavuzu (2017)
30 Biguanidler Metformin Kanser riskini (pankreas, prostat, over ve meme gibi) azalttığına dair pek çok çalışma vardır. Laboratuvar çalışmalarında metforminin kanser hücrelerinin proliferasyonunu inhibe ettiği gösterilmiştir. Bu etkisini tumor suppressor protein kinase olan LKB-1 üzerinden AMP-activated protein kinase (AMPK) ı aktive ederek yaptığı, bu aksın mammalian target of the raptomycin (mtor) sinyalizasyon yolağını inhibe ederek antiproliferatif ve antiangiojenik etkiye neden olduğu düşünülmektedir.
31 Tamoksifen Son dönemde meme kanseri tedavisinde kullanılır. Nonsteroidal östrojen antagonistidir. Pankreatik beta hücreleri üzerinde insülin inhibisyonu oluşturarak insülin direnci gelişimine yol açar. Diyabet gelişiminde rol oynayabildiği bildirilmiştir. Osmangazi Tıp Dergisi 36(1), Ocak 2014
32 Kanserli Hastada Görülen Metabolizma Bozuklukları Klinik Gelişim 17 (57-61) 2004
33 Tümör kitlesinin artışı ile birlikte glukoz düzeyleri de yükselme eğilimi göstermektedir. İnsülin direncindeki artış ve insülin salınımında ortaya çıkan bozukluklar glukoz intoleransı ile sonlanmaktadır. Karaciğerde glukoneojenez artmakta ve insüline bağlı glukoz tüketim hızı azalmaktadır. Endojen glukoz yapımındaki artış, tümörün tipi, evresi ve histolojisinden etkilenmektedir. Klinik Gelişim 17 (57-61) 2004
34 Kanserli Hastada Görülen Metabolizma Bozuklukları Klinik Gelişim 17 (57-61) 2004
35 Kanserli Hastada Görülen Metabolizma Bozuklukları Klinik Gelişim 17 (57-61) 2004
36 Diyabet ve Kanserde Hiperglisemiye Yaklaşım: Hiperglisemi kanserde iyileşme sürecini etkilemektedir. Kan glukoz yüksekliğine bağlı olarak lökosit fonksiyonları bozulmakta, buna karşılık normoglisemi sağlanması bozulmuş olan fagositoz ve bakteriyel öldürme sürecini yeniden düzeltebilmektedir. Hastanın besin alımındaki değişiklikler ve araya giren ek hastalıklar glukoz düzeylerini kolayca etkilemekte olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle düzenli kan takip yapılmalıdır. Hiperglisemik tedavi + Antitümor tedavi Hedef normoglisemi HbA1C <%7 Öğün öncesi kan glukozu mg/dl Öğünden 2 saat sonraki kan glukozu <180 mg/dl Diabetes Care 2017;40(Suppl. 1):S48 S56
37 TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ
38 Karbonhidrat Protein Yağ Total enerjinin %45-60 ı %15-20 si (1-1,5 g/kg/gün) %20-30 u %20-35 i American Diabetes Association Lifestyle Management Diabetes Care 2017;40(Suppl. 1):S33 S43
39 Kanser durumu Doygunluk ve ağırlık kazanımının sağlanması Enerji gereksinmesi (kkal/kg/gün) Normometabolik durum Hipermetabolizma ve stres 35 Hematopoietik hücre transplantasyonu ENERJİ ESPEN İnsülin direncine sahip ağırlık kaybeden kanser hastalarında enerjinin yağdan (kompozisyona dikkat) gelen oranı arttırılmalıdır. Böylece diyetin enerji yoğunluğu artarken, glisemik yük azalacaktır Sepsis Obezite ESPEN Güçlü kanıt düzeyi kkal/kg/gün ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients Clinical Nutrition 36 (2017) Tıbbi Beslenme Tedavisinde Güncel Uygulamalar IX Onkolojik Hastalıklarda Tıbbi Beslenme Tedavisi
40 KARBONHİDRAT Kanser hastalarında karbonhidratların optimal değeri belirlenememiştir. Sistemik ESPEN inflamasyon, insülin direnci ve bozulmuş Ketogenik glikoz toleransı diyetler, sıklıkla düşük görülür. İnsülin lezzet direnci nedeniyle olan hastalarda yetersiz kas hücreleri tarafından enerji glikozun alımına alınması ve ağırlık ve oksidasyonu bozulmuştur kaybına fakat neden yağın olabilir. kullanımı normaldir Klinik veya çalışmalar artmıştır. Bu nedenle doğrultusunda diyette daha önerilmiyor. yüksek yağ, daha düşük karbonhidrat oranı fayda sağlar. ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients Clinical Nutrition 36 (2017) 11-48
41 Kanser durumu Prospektif, randomize, crossover 2 çalışma sonucu: PROTEİN Dallı zincirli aa zenginleştirilmiş PN, standart aa solüsyonlarına göre albumin sentezinde artışa neden olmuştur. Protein gereksinmesi (g/kg/gün) Randomize klinik çalışma sonucu: 40 g aa (0.48 g/kg) içeren lösin ve N-3 le zenginleştirilmiş Sistemik inflamasyon; oral beslenme protein destek döngüsünün ürünü, 24 değişmesi, g protein içeren yağ ve geleneksel kas kütlesi ürüne kaybı kıyasla ve akut kas protein faz proteinlerinin sentezinde üretiminde artışa neden bir artış olmuştur. ile ilişkilidir. Glutamin Kas protein takviyesi yıkılması, tartışmalıdır. anabolizmanın Glutamin azalması takviyesinin kanser 1 kemoterapi kaşeksi g/kg/gün hikayesidir. toksisitesi üzerine ESPEN Ciddi etkilerini şekilde ele yaşam alan Eğer güncel kalitesini, mümkünse derleme fiziksel 1.5 sonucu: Güçlü işlevi ve ( kanıt tedavi g/kg/gün) toleransını (max g/kg/gün olumsuz doz 30 etkiler. g/gün) Oral uygulamayı düzeyi kullanan 24 çalışmadan sadece 8'inin ve parenteral glutamin kullanan 12 çalışmanın sadece 6'sında klinik bir yarar sağladığını bildirmiştir. Erken dönem teşhiste 1.0 İleri evre kanser ve Metabolik streste artış durumunda Daha şiddetli stres durumlarında Clin Nutr 2011;30: Eur J Clin Nutr 2010;49:197e210. ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients Clinical Nutrition 36 (2017) Tıbbi Beslenme Tedavisinde Güncel Uygulamalar IX Onkolojik Hastalıklarda Tıbbi Beslenme Tedavisi
42 YAĞ Kanser hastalarında yağların optimal değeri belirlenememiştir. Standart soya bazlı ürünlerin yüksek N-6 yağ asidi içeriğiyle fazla miktarda kullanılması, proinflamatuvar eikozanoidlerin üretiminde artışa neden olmaktadır. 2007, 2009 ve 2012 yıllarında yapılan üç sistematik derleme, kanser kaşeksi tedavisinde N-3 yağ asitleri için bir öneriyi destekleyecek yeterli kanıt olmadığını belirtti de Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tüm çalışmaları gözden geçirmiş, EPA+DHA'nın max 5 g/gün'e kadar uzun süreli ilave olarak alındığını, spontan kanama veya kanama komplikasyonları riskinin artmadığını ifade etmiştir. Tek başına EPA 1.8 g/gün alınabilir. Kanser çalışmalarında g/gün EPA alımları söz konusudur. Özellikle 2.2 g/gün EPA verilen çalışmalarda iştahta, enerji alımında, vücut ağırlığında, yağsız vücut kütlesinde, fiziksel aktivitede iyileşmeler belirlenmiştir. Palliat Med 2012;26:294e304. J Pain Symptom Manage 2009;37:1069e77. Cochrane Database Syst Rev 2007 Jan 24;1:CD ESPEN guidelines on nutrition in cancer patients Clinical Nutrition 36 (2017) 11-48
43 Kanserde Omega-6 ile Omega-3 Dengesi Bozulursa; Eikosanoid 2 ve 4 serileri artar, 3 ve 5 azalır Transkripsiyon faktör aktivitesini değişir Gen ekspresyonu sinyal transdüksiyonu yolları etkilenir Serbest radikaller artar Membran akışkanlığı bozulur İnsülin direnci artar Omega-6 ve Omega-3 Yağ Asitlerinin Kanser Dokusu Üzerine Etkileri Mekanizma Omega 6 Omega 3 Prekanseröz hücrelerin üreme hızı Arttırır Azaltır Yeni tümör oluşumunun başlatılması Arttırır Azaltır Tümör büyüme hızı Arttırır Azaltır Tümör yayılımı Arttırır Azaltır
44 SIVI Yaşa bağlı sıvı gereksinimi <55 yaş ml/kg yaş 30 ml/kg >65 yaş 25 ml/kg Genel sıvı gereksinmesi ml/kg/gün Günlük enerji ihtiyacı başına 1 ml Dehidrasyon ve hipovoleminin önlenmesi amaçlanmalıdır. Ateş, ascit, ödem, fistül, bulantı, kusmanın fazla olması, bozulmuş renal fonksiyon ve diüretiklerle sıvı dengesi bozulabilir. Hastalar anoreksi ve mukozit gibi nedenlerle yetersiz sıvı alabilmektedir. Tıbbi Beslenme Tedavisinde Güncel Uygulamalar IX Onkolojik Hastalıklarda Tıbbi Beslenme Tedavisi
45 Tıbbi Beslenme Tedavisinin Amaçları Normoglisemi sağlamak, Beslenme yetersizliklerini önlemek, Beslenme ile ilintili yan etkileri azaltmak, (yutma güçlüğü, iştah azalması, bulantı, tat değişiklikleri vb.) Katabolizmayı önlemek ve etkilerini en aza indirmek, Morbidite ve mortaliteyi azaltmak, Tedavi yönteminin etkinliğini artırmak, Yaşam kalitesini yükseltmek.
46 Diyabette Kanser Riskini Azaltmak İçin Ağırlık kaybı Sebzeler Fazla kilolu bireylerde vücut ağırlığının %7'sini kaybetmeli (90 kg iken 15 kg kaybetmek gibi) Taze, dondurulmuş ve konserve sebze ve sebze sularını sodyum, yağ veya şeker eklenmemiş halleriyle tüketmeli İyi sağlık için; kuşkonmaz, brokoli, lahana, havuç, karnabahar, kereviz, patlıcan, yeşil biber, bezelye ve domates gibi sebzeler günde en az 3-5 porsiyon yenmeli
47 Diyabette Kanser Riskini Azaltmak İçin Tam tahıllar Kepek, tohum ve endospermi (nişastalı kısım) içeren besinler Bulgur, tam buğday unu, bütün yulaf/yulaf ezmesi, bütün mısır/mısır unu, kahverengi pirinç veya bütün çavdar tüketilmeli Kurubaklagiller (kuru fasulye, mercimek vb.) ve bezelye haftada birkaç öğün içine konmalı Bunlar protein, lif, vitamin ve mineral kaynakları olması açısından önemli
48 Diyabette Kanser Riskini Azaltmak İçin Meyveler Düşük yağlı veya yağsız süt ürünleri Şeker eklenmeksizin taze, dondurulmuş veya konserve edilmiş meyveler yenmeli Sıklıkla tüketilecek meyveler arasında elma, böğürtlen, yaban mersini, kavun, hurma, incir, üzüm, portakal, armut ve çilek yer almakta Yağsız veya düşük yağlı süt, yağsız yoğurt ve aromalı olmayan soya sütü tüketilmeli Ürünlere şeker eklenmemeli
49 Diyabette Kanser Riskini Azaltmak İçin Yağsız et Et azaltılmalı Düşük doymuş yağ içerikli olanları tercih edilmeli Balık ve deniz ürünleri, derisiz kümes hayvanları, yumurtalar öğünlere dahil edilmeli Ayrıca kurubaklagiller (kuru fasulye, mercimek) ve bezelye eklenmeli Besinleri tüketirken miktarlarına dikkat edilmeli
50 TEŞEKKÜRLER
DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ
İstanbul Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ Dr. Dyt. Cemile İdiz Ne yemeliyim? DİYABET Tatlı meyve yeme!! Limon şekeri düşürür
DetaylıYatan hastalarda güncel diyabet tedavisi
Yatan hastalarda güncel diyabet tedavisi Doç. Dr. Mehmet Uzunlulu Medeniyet Üniversitesi Göztepe EAH İç Hastalıkları Kliniği Diyabet hastası neden yatar? Kontrolsüz diyabet HbA1c: %16 Metformin DPP-4 inhibitörü
DetaylıDİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR. Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı
DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı Cinsiyet İlişkili Farklılıklar ERKEK BEYNİ KADIN BEYNİ Cinsiyet İlişkili
DetaylıVitaminlerin yararları nedendir?
Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin
DetaylıSÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.
DetaylıBESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ
BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,
DetaylıMetabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Miraç Vural Keskinler
Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr Miraç Vural Keskinler Önce sentez DM ve MS Akılcı İlaç Kullanımı Oral antidiyabetik ajanlar İnsülin Glp-1 analogları Antihipertansif ilaçlar Hipolipidemik
Detaylıİkili Oral Antidiyabetik Kombinasyonları
İkili Oral Antidiyabetik Kombinasyonları Prof.Dr.Mustafa ARAZ Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji BD 51.Ulusal Diyabet Kongresi, Antalya Kime İkili Kombinasyon? Kime İkili Kombinasyon? Klavuz
DetaylıDİYABETES MELLİTUS. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC
DİYABETES MELLİTUS Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC İ NORMAL FİZYOLOJİ İnsan vücudu enerji olarak GLUKOZ kullanır Alınan her besin vücudumuzda glukoza parçalanır ve kana verilir Kandaki glukozun enerji kaynağı olarak
DetaylıBeslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması
Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması Halil Yazıcı 1, Abdullah Özkök 1, Yaşar Çalışkan 1, Ayşegül Telci 2, Alaattin Yıldız 1 ¹İstanbul
DetaylıPREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI. Prof. Dr. Engin GÜNEY
PREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI Prof. Dr. Engin GÜNEY Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı DİABETES MELLİTUS 415 milyon erişkinde diyabet var.
DetaylıCerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu
Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Travma ve cerrahiye ilk yanıt Total vücut enerji harcaması artar Üriner nitrojen atılımı azalır Hastanın ilk resüsitasyonundan sonra Artmış
DetaylıTürkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011
Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011 Dr. Serhat IŞIK 13.10.2011 TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD PARATİROİD TİROİD
DetaylıProf.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü
Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Tarih boyunca; İnsan diyeti, Aktivite kalıpları, Beslenme durumu. Paleolithic dönemden beri: Diyet kalıpları, Fiziksel aktivite
DetaylıTip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü
Tip 1 diyabete giriş Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü ENTERNASYONAL EKSPER KOMİTE TARAFINDAN HAZIRLANAN DİABETİN YENİ SINIFLAMASI 1 - Tip 1 Diabetes
DetaylıTip I. Tip II. Semptomlar. Vücut yapısı Zayıf Sıklıkla fazla kilolu. Tedavi İNSÜLİN Diyet, egzersiz; oral antidiyabetik ± insülin
Diabetes mellitus Tip I Tip II Tedavi İNSÜLİN Diyet, egzersiz; oral antidiyabetik ± insülin Semptomlar Polidipsi, polifaji, Asemptomatik olabilir poliüri Vücut yapısı Zayıf Sıklıkla fazla kilolu Tip I
DetaylıDİYABET TEDAVİSİ VE KANSER. Prof. Dr. ibrahim Şahin
DİYABET TEDAVİSİ VE KANSER Prof. Dr. ibrahim Şahin Sunu Planı Diyabet ve kanser İnsülin tedavisi ve kanser Oral antidiyabetikler ve kanser Sulfanilüreler Pioglitazonlar GLP-1 analogları DPP4 inhibitörleri
DetaylıÜÇLÜ ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİSİ. Derun Taner Ertuğrul KEAH Endokrinoloji
ÜÇLÜ ORAL ANTİDİYABETİK TEDAVİSİ Derun Taner Ertuğrul KEAH Endokrinoloji NİYE KOMBİNE EDİYORUZ? ADA ve EASD basamak tedavisi öneriyor. Önce metformin, sonra diğer ilaçları ekle: OAD, GLP1 agonistleri veya
DetaylıPOSTTRANSPLANT DİABETES MELLİTUS DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ INTERNATIONAL HOSPITAL ORGAN NAKLİ MERKEZİ
POSTTRANSPLANT DİABETES MELLİTUS DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ INTERNATIONAL HOSPITAL ORGAN NAKLİ MERKEZİ Transplant İlişkili Hiperglisemi (TAH) Posttransplant Diabetes Mellitus
DetaylıKilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar
Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.
DetaylıMERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065
MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ
DetaylıKlavuzlar ve Tip 2 Diyabet Tedavisi. Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi
Klavuzlar ve Tip 2 Diyabet Tedavisi Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çıkar Çatışması Danışma Kurulu Üyelikleri Novo Nordisk, Sanofi, Lily, MSD, Astra Zeneca, Sponsor Destekli
Detaylıİleri obez diyabetiklerde antidiyabetik ajan seçimi. Dr. Mustafa ÖZBEK Dışkapı YBEAH Endokrinoloji Kliniği ANKARA
İleri obez diyabetiklerde antidiyabetik ajan seçimi Dr. Mustafa ÖZBEK Dışkapı YBEAH Endokrinoloji Kliniği ANKARA 16.11.2018 Genel bilgiler Obezite: özellikle son 20 yıldır tüm dünyada prevalansı giderek
DetaylıLABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU
LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak
DetaylıKlinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı
Klinik Beslenme Günleri II-Diyabet Karbonhidrat Sayımı Diyetisyen Sevde Kahraman Biruni Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü 10.11.2018, İstanbul Sunum Planı Karbonhidrat
DetaylıOBEZİTE İLE MÜCADELE VE KONTROL PROGRAMI & TÜRKİYE DİYABET KONTROL PROGRAMI -TGDF-
OBEZÝTE (ÞÝÞMANLIK) ÝLE MÜCADELE VE KONTROL PROGRAMI EYLEM PLANI (2010-2014) OBEZİTE İLE MÜCADELE VE KONTROL PROGRAMI & TÜRKİYE DİYABET KONTROL PROGRAMI -TGDF- Doç. Dr. Serdar GÜLER Türkiye Obezite ve
Detaylıİnkretinler (Olgu sunumları ile)
İnkretinler (Olgu sunumları ile) Prof. Dr. Erdinç ERTÜRK Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı II. Endokrinolojik Sorunlara Olgu Bazında Çözümler Sempozyumu 5-6 Nisan 2007 - İzmir
DetaylıGestasyonel Diyabet (GDM)
Gestasyonel Diyabet (GDM) Tanım, Sıklık Gebelikte ortaya çıkan veya ilk defa tespit edilen glikoz intoleransı olarak tanımlanmaktadır (WHO 2012; ACOG, 2013). Aşikar diyabet kriterlerini içermeyen ve gebeliğin
DetaylıŞişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.
ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların
DetaylıTÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar
TÜRKİYE DE EKMEK TÜKETİMİ VE SAĞLIK İLİŞKİSİ Dyt. Elvan Odabaşı Kanar EKMEK REYTINGI EN YUKSEK BESIN Ekmek KİLO ALDIRIYOR Ekmeğin üzerine SAĞLIĞA ZARARLIDIR yazılmalı (19.03.2013 Sabah Gazetesi) Ekmek
DetaylıDİYABETES MELLİTUS. Dr. Aslıhan Güven Mert
DİYABETES MELLİTUS Dr. Aslıhan Güven Mert DİYABET YÖNETİMİ Kan şekeri ayarını sağlamaktır. Diyabet tedavisinde hedef glukoz değerleri NORMAL HEDEF AKŞ (mg/dl)
DetaylıProf. Dr. Ramazan Sarı Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı
DM TEDAVİSİNDE KOMPLİKASYONLAR DM TEDAVİSİ VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR Prof. Dr. Ramazan Sarı Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Slide 1 Sunum planı DM ve kardiyovasküler hastalık-riskleri
DetaylıDiyabet ve komplikasyonlarıyla. yla mücadele uzun bir yolculuk gibidir. Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, r. Lao Tzu MÖ 600
İki veciz söz s Diyabet ve komplikasyonlarıyla yla mücadele uzun bir yolculuk gibidir. Binlerce kilometrelik bir yolculuk bile, tek bir adımla başlamak zorundadır. r. Lao Tzu MÖ 600 Şeker Hastalığı; Ülkemizde;
DetaylıDİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler
DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler Diyabet nedir? Diyabet hastalığı, şekerin vücudumuzda kullanımını düzenleyen insülin olarak adlandırdığımız hormonun salınımındaki eksiklik veya kullanımındaki yetersizlikten
DetaylıKARBONHİDRAT SAYIMI 1. BASAMAK. Uz. Dyt. Ceren Yolaçan İşeri
KARBONHİDRAT SAYIMI 1. BASAMAK Uz. Dyt. Ceren Yolaçan İşeri Tıbbi Beslenme Tedavisi İlaç/insülin Fiziksel Aktivite Eğitim Yapabilirlik durumu İstekliliği Kanıta dayalı sınırlandırmalar Yeme Zevki Kan
DetaylıSporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı
Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi
DetaylıDİYABETTE İLAÇ VE İNSÜLİN TEDAVİSİ
DİYABETTE İLAÇ VE İNSÜLİN TEDAVİSİ Uz. Dr. M. Masum CANAT Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Kliniği DİYABET (ŞEKER HASTALIĞI) NEDİR? İnsülin eksikliği ya da var olan
Detaylıİnfeksiyonlu Hastada Antidiyabetik Tedavi İlkeleri
İnfeksiyonlu Hastada Antidiyabetik Tedavi İlkeleri Doç. Dr. Mehmet Uzunlulu İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe EAH, İç Hastalıkları Kliniği Sunum akışı Kılavuzlar ışığında; Glisemik tanımlamalar ve
DetaylıHCV POZİTİF RENAL TRANSPLANT HASTALARINDA POSTTRANSPLANT DİYABET GELİŞİMİ RİSKİ ARTMIŞ MIDIR?
HCV POZİTİF RENAL TRANSPLANT HASTALARINDA POSTTRANSPLANT DİYABET GELİŞİMİ RİSKİ ARTMIŞ MIDIR? Abdullah ŞUMNU 1, Erol DEMİR 2, Ozan YEĞİT, Ümmü KORKMAZ, Yaşar ÇALIŞKAN 2, Nadir ALPAY 3, Halil YAZICI 2,
DetaylıÖzel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması
Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması 20 24 Mayıs 2009 tarihleri arasında Antalya da düzenlenen 45. Ulusal Diyabet Kongresinde
DetaylıChapter 10. Summary (Turkish)-Özet
Chapter 10 Summary (Turkish)-Özet Özet Vücuda alınan enerjinin harcanandan fazla olması durumunda ortaya çıkan obezite, günümüzde tüm dünyada araştırılan sağlık sorunlarından birisidir. Obezitenin görülme
Detaylıİnsulin Oral Antihiperglisemik Kombinasyonu. Dr.Kubilay Karşıdağ İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi
İnsulin Oral Antihiperglisemik Kombinasyonu Dr.Kubilay Karşıdağ İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi Mantığı Yararı? Kime? Nasıl? Mantığı? Tip 2 Diyabette Fizyopatoloji - 1 İnsülin Direnci (Başlatıcı) : Genetik+Edinsel
DetaylıDiyabetin bir komplikasyonu : Yağlı karaciğer hastalığı. Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı
Diyabetin bir komplikasyonu : Yağlı karaciğer hastalığı Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı Yağlı karaciğer Karaciğer ağırlığının %5 i veya hepatositlerin
DetaylıVAY BAŞIMA GELEN!!!!!
VAY BAŞIMA GELEN!!!!! DİYABET YÖNETİMİNDE İNSÜLİN POMPA TEDAVİSİNİN KAN ŞEKERİ REGÜLASYONUNA OLUMLU ETKİSİ HAZIRLAYAN: HEM. ESRA GÜNGÖR KARABULUT Diyabet ve Gebelik Diyabetli kadında gebeliğin diyabete
DetaylıDİYABETİK DİYALİZ HASTALARINDA GLİSEMİK DALGALANMA
DİYABETİK DİYALİZ HASTALARINDA GLİSEMİK DALGALANMA Dr. Taner Baştürk Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği *Diyabet, genellikle hiperglisemi şeklinde ortaya çıkan kronik
DetaylıDiyabetik Periferik Nöropati; Çevresel ve Genetik Faktörlerin Etkisi
Diyabetik Periferik Nöropati; Çevresel ve Genetik Faktörlerin Etkisi Emre BOZKIRLI Başkent Ünivesitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hst B.D. Nisan 2017 / Kıbrıs Diyabetik Periferik Polinöropati
DetaylıMS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu
MS TE BESLENME VE EGZERSİZ Dr. Özlem Taşkapılıoğlu «Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun.» MS te beslenme hakkında mitler-gerçekler «Daha fazla fiziksel aktivite ve egzersiz, daha az oturma süresi!»
DetaylıBireyselleştirilmiş tip 2 diyabet tedavisinde yaklaşım
Bireyselleştirilmiş tip 2 diyabet tedavisinde yaklaşım Dr. Erman ÇAKAL Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği
DetaylıGlisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi. Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir
Glisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir HD e yeni başlayan hastaların 1/3 de neden diyabetik nefropati Yeni başlayan
DetaylıAkılcı İlaç Kullanımı
Akılcı İlaç Kullanımı Diyabet ve Böbrek Doç.Dr. Özkan GÜNGÖR Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı NEFROLOJİ YAN DAL OKULU 14 OCAK 2017 AKILCI İLAÇ KULLANIMI TANIM Kişilerin
DetaylıGestasyonel Diyabette Nötrofil- Lenfosit Oranı, Ortalama Platelet Hacmi ve Solubıl İnterlökin 2 Reseptör Düzeyi
Gestasyonel Diyabette Nötrofil- Lenfosit Oranı, Ortalama Platelet Hacmi ve Solubıl İnterlökin 2 Reseptör Düzeyi Yrd. Doç. Dr. Cuma MERTOĞLU Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Gestasyonel
DetaylıGEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü
GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİKTE BESLENMENİN ÖNEMİ Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır. Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin
DetaylıDiyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor
37 yılda (1980-2017) Her 11 kişiden 1 i diyabet İki diyabetliden biri tanı almamış Diyabetlilerin sadece %37 sinde hedef glikoz değerine ulaşılabiliyor Komplikasyonlar önlemiyor Diyabetli kişilerin üçte
DetaylıDiyabet ve Nütrisyon Doç. Dr. Mehmet Uzunlulu
Diyabet ve Nütrisyon Doç. Dr. Mehmet Uzunlulu İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği Dünyada diyabet patlaması Ülkemizde diyabet %90 arttı 6. IDF
DetaylıOKUL ÇAĞINDA BESLENME
OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME
DetaylıYakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu
Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)
DetaylıİÇ HASTALIKLARI 1.GÜN
İÇ HASTALIKLARI 1.GÜN 08.15-09.00 Genel muayene semiyolojisi N.YILMAZ SELÇUK 09.15-10.00 Genel muayene semiyolojisi N.YILMAZ SELÇUK 10.15-11.00 Kardiyovasküler sistem semiyolojisi M.YEKSAN 11.15-12.00
DetaylıDiyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva
Diyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva Marble 1934 yilinda diyabet ve kanser arasında bir ilişki olduğunu gösterdi Son 15 yılda bu ilişki giderek daha fazla tanındı
DetaylıEndokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz
Endokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz Prof Dr Zehra Aycan Doç Dr Baran Yosmaoğlu Yrd Doç Dr Cihan Fidan Hasan Göktan Arzu Bektaş Kapsam: Tip 1 diyabet Obezite ve Tip 2 diyabet
DetaylıHİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ
HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ Hiperlipidemi; kanda çeşitli yağların yüksekliğini ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu çeşitli yağ tipleri kolesterol, trigliserid, LDL-kolestroldür.
DetaylıKARBONHİDRATLAR. Glukoz İNSAN BİYOLOJİSİ VE BESLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMLİ OLAN
KARBONHİDRATLAR Normal diyet alan kişilerde enerjinin % 55-60 ı karbonhidratlardan sağlanır. Bitkiler karbonhidratları fotosentez yoluyla güneş ışığının yardımıyla karbondioksit ve sudan yararlanarak klorofilden
DetaylıTip 2 diyabetik bireyde oral ajanlar yetmiyor. GLP-1 Analoğu?
Tip 2 diyabetik bireyde oral ajanlar yetmiyor. GLP-1 Analoğu? Prof. Dr. Erdinç Ertürk Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Öğretim Üyesi 52. Ulusal Diyabet Kongresi,
DetaylıYETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR?
YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun, büyümesi yenilenmesi çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin yeterli miktarda alınmasıdır. Ş. İKİBUDAK BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ SAĞLIKLI BİR Y AŞAMIN
DetaylıZeytin ve Zeytinyağının Besin Değerleri
Zeytin ve Zeytinyağının Besin Değerleri Zeytin meyveleri sofralık ve yağlık olmak üzere iki şekilde değerlendirilir. Siyah Zeytinde Yağ içeriği ve Enerji miktarı yüksek, Yeşil zeytinde A vitamini, Demir,
DetaylıAraş.Gör.İnci Türkoğlu Araş.Gör.Neslihan Ülger Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü
Araş.Gör.İnci Türkoğlu Araş.Gör.Neslihan Ülger Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Genel Bilgiler Hasta Adı: Cinsiyet: B.Y. Kadın Yaş: 40 Eğitim: Meslek: Lise
DetaylıHAFİF -ORTA KRONİK BÖBREK HASTALIĞINDA İNSULİN DIŞI TEDAVİ
HAFİF -ORTA KRONİK BÖBREK HASTALIĞINDA İNSULİN DIŞI TEDAVİ Prof Dr Dilek Gogas Yavuz Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD Insidans (1/1000000) Tip 2 DM hastaların %50 sinde
DetaylıDİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ. Diyetisyen Osman Yıldırım
DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Diyetisyen Osman Yıldırım Tıbbi Beslenme Tedavisi (TBT) Diyabetin önlenmesi Diyabetin tedavisi Diyabet ile ilişkili komplikasyonların tedavisi Temel Enerji Kaynağımız
DetaylıMetabolik Cerrahinin Diyabet Tedavisinde Yeri
Metabolik Cerrahinin Diyabet Tedavisinde Yeri Dr. Erman ÇAKAL Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniği Bariyatrik
DetaylıZeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da
Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü
DetaylıPrediyabette Tedavi Yönetimi
Prediyabette Tedavi Yönetimi Prof.Dr.Mustafa ARAZ Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji BD 53.Ulusal Diyabet Kongresi, Kıbrıs, 20.04.2017 Tedavi Hedefleri Prediyabetten diyabete ilerleyiş
DetaylıHipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015
Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar
DetaylıD Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi. Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
D Vitaminin Relaps Brucelloz üzerine Etkisi Yrd.Doç.Dr. Turhan Togan Başkent Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bruselloz Brucella cinsi bakteriler tarafından primer olarak otçul
DetaylıİÇ HASTALIKLARI. Dahili Nörolojik semiyoloji ve endokrinolojik hastaya yaklaşım-tiroid muayenesi
1.GÜN 2.GÜN 4.GÜN 5.GÜN 6.GÜN 7.GÜN 8.GÜN Lökomotor sistem semiyolojisi Lökomotor sistem semiyolojisi Üriner sistem semiyolojisi Üriner sistem semiyolojisi Solunum sistemi semiyolojisi Solunum sistemi
DetaylıDiyet Önerileri ve Etkisi
Akılcı Hipertansiyon Tedavisi Diyet Önerileri ve Etkisi Dr. Soner Duman Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi İç ç Hastalıkları Anabilim Dalı 15. Ulusal Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Kongresi, 24-26 Nisan
DetaylıKanser tedavisi sırasında sağlıklı bir diyet hemen hemen başka zamanlardakiyle aynıdır. Her gün çeşitli gıdalar yemeniz gerekir.
KANSER HASTALARINDA BESLENME DESTEĞİ Dengeli ve sağlıklı beslenme sadece tedavi gören kanser hastaları için değil tedavi sonrası süreçte de sağlıklı yaşamı oluşturan önemli unsurlardan biridir. Kanser
DetaylıBESİNLER. Süt, yumurta, peynir, et, tavuk, balık gibi hayvansal kaynaklı besinler
BESİNLER Yaşam için gerekli besin öğelerini sağlayan bitkisel ve hayvansal gıdalar BESİN olarak tanımlanır. Besinler, elde edildikleri kaynaklara göre iki gruba ayrılır: Süt, yumurta, peynir, et, tavuk,
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME. AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL
SAĞLIKLI BESLENME AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Sağlıklı Yaşam Merkezi Dyt. Melda KANGALGİL 1 İNSANLAR NEDEN YEMEK YER 2 3 Sağlığın temeli yeterli ve dengeli (sağlıklı) beslenmedir. İnsan vücudunu bir arabaya benzetebiliriz;
DetaylıİNSÜLİN UYGULAMALARI
İNSÜLİN UYGULAMALARI İnsülinin Fizyolojik Özellikleri İnsülin; pankreasın langerhans adacıklarındaki beta hücrelerinden salgılanan ve kan glikozunu düşüren bir hormondur. Sağlıklı bireylerde (gebe ve obez
DetaylıDİYABET ŞEKER HASTALIĞI
DİYABET ŞEKER HASTALIĞI Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Ekin Koç ve Arş. Gör. Dr. Selim Güler tarafından
DetaylıSAĞLIKLI BESLENME TABAĞI
SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Beslenme; insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin vücuda alınıp kullanılabilmesidir.
DetaylıŞEKER HASTALARINDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALIDIR? Uzm. Dyt. Yonca SEVİM Haseki Eğ. ve Araş. Hast. Diyet Polikliniği
ŞEKER HASTALARINDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALIDIR? Uzm. Dyt. Yonca SEVİM Haseki Eğ. ve Araş. Hast. Diyet Polikliniği Diyabet Nedir? Önce Hastalığımızı Tanıyalım! Şeker Glikoz Karbonhidrat! İnsülin!
Detaylıİleri Obez Diyabetiklerde Tedavi Yaklaşım Bariatrik Cerrahinin Zamanlaması
İleri Obez Diyabetiklerde Tedavi Yaklaşım Bariatrik Cerrahinin Zamanlaması Prof.Dr.Volkan Genç Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD Meme-Endokrin ve Metabolizma Cerrahisi ÇOK BİLİNENLER
DetaylıBasın bülteni sanofi-aventis
Basın bülteni sanofi-aventis 28 Mart 2007 TERİMLER SÖZLÜĞÜ A 1c, Hemoglobin HbA 1c Herhangi bir zamandaki HbA1c yüzdesi, önceki 3 ay içindeki ortalama kan glukozu düzeyini yansıtır (3 ay, kırmızı kan hücrelerinin
DetaylıKARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET
KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLULARI DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, direkt olarak insülin direnci, yetersiz insülin salımı veya aşırı glukagon salımı
DetaylıEGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT
EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT Prof.Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Sempatik Sistem Adrenal Medulla Kas kan dolaşımı Kan basıncı Solunum sıklık ve derinliği Kalp kasılma gücü Kalp atım
DetaylıGastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM
Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans
DetaylıBakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.
Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar. Vücutta küçük miktarda bakır varlığı olmaz ise demirin intestinal yolaktan emilimi ve kc de depolanması mümkün değildir. Bakır hemoglobin yapımı için de
DetaylıGestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar
Gestasyonel Diyabet: Anne ve Fetusta Kısa ve Uzun Dönem Sonuçlar Prof. Dr. Lemi İbrahimoğlu İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Perinatoloji Bilim Dalı Gestasyonel Diyabetes
DetaylıPOLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ
POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ Prof. Dr. Fırat ORTAÇ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum AD. Jinekolojik Onkoloji Departmanı Polikistik Over Sendromu(PKOS)
Detaylı4.Sınıf Fen Bilimleri
Fen Bilimleri Adı: Soyadı: Numara: Besinler ve İçerikleri Canlıların yaşamlarını sürdürebilmek için yedikleri ve içtikleri maddelere besin denir.canlılar büyüyüp gelişmek, üremek ( çoğalmak ) ve solunum
DetaylıDiyabetes Mellitus. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Diyabetes Mellitus Akut Komplikasyonları Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı Diyabetes mellitus akut komplikasyonlar Hipoglisemi Hiperglisemi ilişkili ketonemi
DetaylıİLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME BESİN ÖGELERİ
İLKÖĞRETİM ÇOCUKLARI İÇİN SAĞLIKLI BESLENME Doğumdan itibaren büyüme ve gelişme, sağlıklı ve uzun bir yaşam için vücudumuza gerekli olan bütün maddeleri besinlerle alırız. Besin; yenilebilen ve yenildiğinde
DetaylıEKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr
EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 2 BİR AYDA 7-12 KG. VERMEK
DetaylıLAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
LAPAROSKOPİK SLEEVE GASTREKTOMİ SONRASI METBOLİK VE HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Varlık Erol, Cengiz Aydın, Levent Uğurlu, Emre Turgut, Hülya Yalçın*, Fatma Demet İnce* T.C.S.B. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi,
DetaylıBeslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın?
Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla uygulansın? Dr. Beste Atasoy Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı & Sağlık Bakanlığı-Marmara Üniversitesi Pendik
DetaylıTİP 2 DİYABETİN TEDAVİSİNDE MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ
TİP 2 DİYABETİN TEDAVİSİNDE MİNİMAL İNVAZİV CERRAHİ Obezite, kandaki yüksek şeker düzeyleri ile karakterize olan ve ömür boyu süren Tip 2 Diyabetin gelişmesindeki en önemli faktörlerden birisidir. Bu hastalık,
DetaylıVÜCUT KOMPOSİZYONU 1
1 VÜCUT KOMPOSİZYONU VÜCUT KOMPOSİZYONU Vücuttaki tüm doku, hücre, molekül ve atom bileşenlerinin miktarını ifade eder Tıp, beslenme, egzersiz bilimleri, büyüme ve gelişme, yaşlanma, fiziksel iş kapasitesi,
DetaylıDiyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr. Ahmet KAYA TRABZON
Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Ahmet KAYA 06.10.2016 TRABZON AKILCI İLAÇ KULLANIMI Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Kişilerin klinik bulgularına
Detaylıraşitizm okul çağı çocuk ve gençlerde diş çürükleri büyüme ve gelişme geriliği zayıflık ve şişmanlık demir yetersizliği anemisi
büyüme ve gelişme geriliği diş çürükleri zayıflık ve şişmanlık okul çağı çocuk ve gençlerde demir yetersizliği anemisi 0-5 Yaş Grubu Çocuklarda iyot yetersizliği hastalıkları vitamin yetersizlikleri raşitizm
Detaylı«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler
«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler Dr. Özlem ÜSTAY TARÇIN Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Başkent Üniversitesi İstanbul Hastanesi Endokrin Bozucular Endokrin
Detaylı