DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ. Diyetisyen Osman Yıldırım

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ. Diyetisyen Osman Yıldırım"

Bilge Kiraz
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DİYABETTE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ Diyetisyen Osman Yıldırım

2 Tıbbi Beslenme Tedavisi (TBT) Diyabetin önlenmesi Diyabetin tedavisi Diyabet ile ilişkili komplikasyonların tedavisi

3 Temel Enerji Kaynağımız

4 Şekerli gıdalara karşı koymak neden zor?

5 . Glikoz Früktoz Galaktoz Sükroz Maltoz Laktoz Bal Nişasta Mısır şurubu

6 Dilimizin tatlı reseptörlerinden beyine ilk sinyaller gidiyor...

7 Ödüllendirme mekanizması devreye giriyor

8 Bu nu tekrarlamalı mıyım?

9 Ödül sistemini devreye sokan unsurlar Sosyalleşme Cinsellik İlaçlar

10 Ödül sistemini aşırı aktif hale getirirsek Kendine kaybetme Özlem Şekere karşı toleransın artması

11 Şeker reseptörleri

12 Dopamin Temel ödül sisteminden sorumlu, vücutta doğal olarak üretilen bir kimyasaldır.

13 Dopamin salınımını arttıran etmenler Alkol Eroin Nikotin Şeker SONUÇ: BAĞIMLILIK

14 KARBONHİDRAT VE DİYABET Toplam enerjinin % KH lardan gelmeli Kompleks KH lar tercih edilmeli Sebze- meyve ve tahıllara önem verilmeli Sükroz enerjinin <%10 Günlük KH 130 gramın altına inmemeli

Sebze- meyve ve tahıllara önem verilmeli Sükroz

15 SÜKROZ Sükroz, aynı kaloriyi veren nişasta kadar kan şekerini artırmadığı için sükroz ve sükroz içeren yiyecekler yeterli glisemik kontrolü sağlayacak insülin ve glikoz düşürücü ajanlarla kullanmak şartıyla diyabetli hastalarda çok kısıtlanmayabilir. Öğünde sükroz alınacaksa, diğer karbonhidrat kaynağı ile yer değiştirmesi veya eklenecekse insülin dozu ayarlanması önerilmektedir. Sükroz alımının toplam enerjinin %10 un altında olmasına dikkat edilmelidir. American Diabetes Association, Diabetes Care, cilt 27, supplement 1, Ocak 2004.

Öğünde sükroz alınacaksa, diğer karbonhidrat kaynağı ile yer değiştirmesi veya eklenecekse insülin dozu ayarlanması önerilmektedir.

16 FRUKTOZ Yavaş emilir. %15-20 fruktoz açlık kan şekeri ve LDL DİSLİPİDEMİ DE DİKKAT Tatlandırıcı olarak kısıtlanmalı Doğal besinlerden karşılanmalı(sebze-meyve)

17 LİF NEDİR? Lif sadece bitkilerde bulunur Lif,bitkilerin hücre çeperlerinin yapısal malzemesidir Lifler insanda bulunan enzimler tarafından sindirilemezler glisemik kontrol, hiperinsülinemi plazma lipitleri üzerinde metabolik yarar açısından gereklidir.

18 Çözünür lif kan lipidlerini ve postprandial kan glikoz eğrisini çözünmez posaya göre daha etkin bir şekilde düşürmektedir. Çözünür lif; Kurubaklagiller Sebze meyve Tahıllar Kepek (buğday- yulaf) Günde erkekler 38 g lif kadınlar 25 g lif almalı

19 GIDALARIN LİF İÇERİKLERİ GIDA KAYNAĞI LİF(g) Pirinç patlağı 0 Beyaz ekmek, 1 dilim 1 %100 tam tahıllı ekmek, 1 dilim 2 Brokoli, 1 bardak 2 Havuç, 1 orta boy 2 Erik kurusu, 5 adet 3 Yulaf ezmesi, 1 paket 3 Muz, 1 orta boy 4 Müsli, 1 bardak 4 Elma, 1 orta boy 6 Simit, 1 adet 6 Enginar 7 Mercimek çorbası, 1 bardak 7 Barbunya, 1 bardak 8

kurusu, 5 adet 3 Yulaf ezmesi, 1 paket 3 Muz, 1 orta boy 4 Müsli, 1 bardak 4 Elma,

20 KH Seçiminde İlkeler Kan ekerini hızlı yükselten basit KH ları azaltarak kompleksleri artırmak, Düşük Gİ (Glisemik İndeks)li besinleri seçmek. Glisemik indeks: 50 gr KH içeren bir besinin 2 saat içinde oluşturduğu kan glikozu artış alanının, aynı miktar CHO içeren referans (Glikoz- beyaz ekmek) besinin oluşturduğu kan glikoz artış alanına oranlanması ile bulunan bir değerdir. Diyet posasını artırmak

Glisemik indeks: 50 gr KH içeren bir besinin 2 saat içinde oluşturduğu kan glikozu artış alanının,

21 Bazı Besinlerin Glisemik İndeksleri TAHILLAR Glisemik indeks Beyaz ekmek 100 Corn flakes 115 Darı 103 Çavdar gevreği 95 Çavdar ekmeği 89 Yulaf Ezmesi 87 Pirinç 83 Tam kepek 74 Bulgur 65 Makarna 64 Spagetti 38-61

22 Patates püresi 100 Haşlama patates 80 Haşlanmış havuç 92 Çiğ havuç 16 Kuru fasulye 57 Bezelye 65 Nohut 49 Barbunya 45 Kır. Mercimek 37 Soya fasulyesi 20

23 MEYVELER Glisemik indeks Muz 84 Kavun 71 Portakal 66 Üzüm 62 Karpuz 61 Mandalina 55 Elma 53 Şeftali 40 Armut 40 Greyfurt 36 Erik 34 Kiraz 32

24 Yapay Tatlandırıcılar Besleyici değeri olan tatlandırıcılar: Sorbitol Mannitol Laktiol Maltiol Enerji değerleri: 0,2-3 kcal/g

25 Besleyici değeri olmayan tatlandırıcılar: Asesulfam K Aspartam Neotam Stevia Sukraloz 15mg/kg 50mg/kg 18mg/kg 0-4mg/kg 5mg/kg

26 PROTEİN VE DİYABET Diyabetli bireylerin protein alımında, genel populasyondan daha yüksek veya daha düşük protein alımını destekleyen veriler yetersizdir. Proteinlerin kan glikoz düzeyi üzerinde çok az etkisi vardır.

27 PROTEİN VE DİYABET Yüksek proteinli diyetler glomerüler hasar oluşumunu hızlandırırken düşük proteinli diyetler glomerüler basıncı azaltarak böbrek yapı ve fonksiyonlarını korur. Günlük gr / kg veya % oranında verilir. Nefropati varsa azaltılır ( g / kg). Sürekli peritonal diyaliz yapılan hastalarda amino asitlerin peritonal membrandan dializata geçmeleri sonucu protein kaybı olur, bu nedenle g / kg protein verilir..

28 DİYET YAĞI VE DİYABET Doymuş yağ alımı, toplam kalorinin %7 sinden az olmalı Trans yağ alımı çok azaltılmalıdır Kolesterol alımı günde 200 mg ın altında olmalı Balık yağı

29 Yapılan klinik çalışmalarda; Enerji alımı ve kilo sabit doymuş yağdan fakir ve yüksek karbonhidratlı plazma LDL seviyesi

30 Doymuş yağlarla karşılaştırıldığı zaman çoklu doymamış yağlar tekli doymamış yağlar kadar olmasa da total plazma ve LDL kolesterolü azalttığı gözlenmektedir. Aşırı hipertrigliseridemili bireylerin tedavisinde n-3 suplementasyonu yararlı Haftada 2-3 porsiyon balık içeren diyet n-3 çoklu doymamış yağ asidi

31 Doymuş yağ* Tekli doymamış yağ Çoklu doymamış yağ <%7 (toplam kalori) >%20 (total kalori) %10 (total kalori) Total yağ % (toplam kalori)

32 Eğer LDL kolesterol yüksek değilse ve önceden kardiovasküler hastalığı yoksa, <% 10 doymuş yağ ve trans yağ <300 mg / gün kolesterol LDL kolesterolü >100mg/dl ise < %7 doymuş yağ asidi <200mg/gün kolesterol

33 MİKROBESİN ÖGELERİ VE DİYABET Antioksidan vitaminler insülin salgılanmasının regülasyonunda ÖNEMLİ Serbest radikal oluşumunu engelliyor

34 Yapılan bir çalışmada; C vitamini kullanan bireylerde 30. Gün ve 60. Gün sonunda HbA1c Cengiz Müjgan, Cengiz Salih, Tip 2 Diyabetli Hastalarda C Vitamini Uygulamasının Eritrosit Glutatyon ve HbA1c Düzeyleri Üzerine Etkisi, Ekim Aralık 2000.

35 Kronik E vitamini alımının tip 2 diabette protein glikozilasyonunu azalttığı, metabolik kontrolde düzelme E vitamini takviyesinin plazma membranının fiziksel yapısını ve insülin duyarlılığı gibi aktivitelerini düzelttiği ileri sürülmektedir.

36 Magnezyum yetersizliğinde insülin direnci artar, insülin salınımı azalır, dolayısıyla diabet riski artar. Çinko; insülin hormonunun bileşiminde yer aldığından insülinin depolanmasına ve salgılanmasına etkisi incelenmiş fakat bu ilişki henüz yeterince aydınlatılamamıştır.

37 Krom suplementasyonu glisemiye yararlı Krom insülinin etkisini artırarak glikozun hücre içine girmesine neden olur. Krom yetersizliği olan bireyler için krom eklemesinin yararlı etkileri olduğu gösterilmiştir. Tip 2 diabetiklerde, 500 mcg krom eklenmesinin HbA1c, glikoz, insülin ve kolesterol üzerine yararlı

38 ÖĞÜN SAYISI VE DAĞILIMI Diabetlilerin ağırlık kaybı ile glisemik kontrolu iyileştirebilirler Bu düzelmenin başarısı, besin aralıklarının düzenlenmesi ile olabilmektedir Öğünler 4-5 saatlik aralıklarla 6 öğün Sık öğünlerin endojen insülin üretimi için daha uygun

39 Eğer bireyler içecek olarak alkolü seçeceklerse ; günlük alım kadınlar için 1 ölçü, erkekler için 2 ölçü olarak sınırlandırılmalıdır. Bir ölçü 350cc bira, 140 cc şarap veya 15 cc distile içki olarak tanımlanmaktadır. Hipoglisemi riskini azaltmak için alkol yemeklerle birlikte alınmalıdır

40 Hipoglisemi g glukoz veya aynı miktarda glukoz içeren meyve suyu, şeker,limonata vb. 15 dk sonra kan glukoz düzeyi 70 mg/dl üstüne çıkmaz ise tedavi tekrarla

41 Vücut Ağırlığının Kontrolü Tip 2 diyabetlilerin %85-90 şişman Şişmanlık insülin direnci ne sebep olur 6 ayda %10 ağırlık kaybı Bel çevresi kadınlarda 88 cm erkeklerde 102 cm

Benzer belgeler

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ

İstanbul Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ Dr. Dyt. Cemile İdiz Ne yemeliyim? DİYABET Tatlı meyve yeme!! Limon şekeri düşürür