BÖLÜM Proje Yeri ve Etki Alanında (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi

Transkript

1 BÖLÜM Proje Yeri ve Etki nda (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi

2 İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR... ii ŞEKİLLER... iii KISALTMALAR... iv Proje Yeri ve Etki nda (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi i

3 TABLOLAR Sayfa No Tablo PM10&PM2.5 Örnekleme Noktaları Tablo SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları Tablo SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları Tablo Ölçüm Noktaları Gürültü Tablo Örnekleme Noktaları Titreşim Tablo Yağışlı Sezon için Örnekleme Noktaları Tablo Yağışlı Sezon Analiz Sonuçları Tablo Kuru Sezon için Örnekleme Noktaları Tablo Kuru Sezon Analiz Sonuçları Tablo Kıtaiçi Yüzeysel Su Kaynaklarına Göre Kalite Kriterleri Tablo Yeraltı Suyu Örnekleme Noktaları Tablo Yeraltı Suyu Analiz Sonuçlarının USEPA Sınır Değerleri İle Karşılaştırması Tablo Yeraltı Suyu Analiz Sonuçlarının WHO ve Ulusal Mevzuat Sınır Değerleri İle Karşılaştırması Tablo Örnekleme Noktaları ii

4 ŞEKİLLER Sayfa No Şekil PM10 ve PM2.5 Örnekleme Cihazları Şekil SO 2, NO X, ve O 3 Difüzyon Tüpleri Şekil Gürültü ve Titreşim Ölçüm Cihazları Şekil Yüzey Suyu Örneklenmesi Şekil Yeraltı Suyu Örneklemesi Şekil Toprak Örneği Alınması Şekil Kompresör İstasyonu 1A nın Görünüşü, 2-6 Eylül 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları Şekil Kompresör İstasyonu 3A nın Görünüşü, Kasım 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları Şekil Kompresör İstasyonu 5A nın Görünüşü, Kasım 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları Şekil Kompresör İstasyonu 5A Lokasyon 01 nın Görünüşü, Ocak 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları Şekil Kompresör İstasyonu 7A nın Görünüşü, Kasım 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları iii

5 KISALTMALAR BOİ BTEX CBS CST ÇED ÇŞB IFC KOİ LOI MW NO 2 NO X O 3 PM RV SO 2 TPH YÜT Biyolojik Oksijen İhtiyacı Benzen, Toluen, Etilbenzen, Ksilen Coğrafi Bilgi Sistemi Kompresör İstasyonu Çevresel Etki Değerlendirmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Uluslararası Finans Kurumu Kimyasal Oksijen İhtiyacı Kızdırma Kaybı Mega Watt Azot Dioksit Azot Oksitleri Ozon Partikül Madde Nehir Kükürt Dioksit Toplam Petrol Hidrokarbon Yer Üstü Tesisi iv

6 Proje Yeri ve Etki nda (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi Proje çalışma alanında (çalışma alanının tanımı için Bkz. Bölüm 7.2) kirletici yükleri ve mevcut durum tespiti için, çeşitli saha verisi toplama faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen veri toplama çalışmalarının detayları Ek 2.4 te verilmektedir. ÇED raporunun bu bölümünde, aşağıdaki mevcut durum bileşenleri için çalışma sonuçları özetlenmekte ve proje çalışma alanındaki mevcut durum kirlilik yükleri hakkında bilgi verilmektedir: Hava Kalitesi Gürültü Toprak Yüzeysel Su Yeraltı Suyu Hava Kalitesi PM10 ve PM2.5 PM10 ve PM2.5 için hava kalitesi ölçümleri aşağıdaki örnekleme noktalarında gerçekleştirilmiştir: Yerel Çalışma na m mesafe içinde kalan okul, hastane, tıp merkezi gibi hassas alıcıların olduğu yerler, Kompresör İstasyonlarına m mesafe içinde kalan okul, hastane, tıp merkezi gibi hassas alıcıların olduğu yerler, Kamp Sahalarına m mesafe içinde kalan; okul, hastane, tıp merkezi gibi, hassas alıcıların olduğu yerler Yerel Çalışma na 500 m mesafe içinde kalan yerleşim alanları, Kompresör İstasyonlarına m mesafe içinde kalan yerleşim alanları, Kamp Sahalarına m mesafe içinde kalan yerleşim alanları, 500 m lik Yerel Çalışma na 2 km mesafede önemli hava emisyon kaynakları (5 MW ya da daha yüksek kurulu güce sahip yakma tesisleri gibi) olan yerler (Örnekleme noktaları hakim rüzgâr yönü ve hassas alıcılar (okul, hastane, tıp merkezi ya da ekolojik olarak hassas alanlar gibi) dikkate alarak tespit edilmiştir.) PM10 ve PM2.5 örneklemesi, proje çalışma alanında yukarıda açıklandığı gibi seçilen toplam 164 noktada gerçekleştirilmiştir. Ölçümler bir sefer olmak üzere 2013 Temmuz ayında başlatılıp, Mayıs 2014 de tamamlanmıştır. Gerekmesi durumunda, Projenin inşaat aşamasından önce ilave örneklemeler gerçekleştirilecektir. Örnekleme ve analiz ÇŞB laboratuvar yeterlilik sertifikasına sahip akredite bir laboratuvar olan ÇINAR Çevre Laboratuvarı tarafından gerçekleştirilmiştir. Aşağıda Şekil de PM10 ve PM2.5 örnekleme cihazlarının fotoğrafları ve Tablo de PM10 ve PM2.5 örnekleme noktalarının koordinatları ile ölçüm sonuçları verilmektedir

7 Şekil PM10 ve PM2.5 Örnekleme Cihazları

8 Tablo PM10&PM2.5 Örnekleme Noktaları No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 1 TNP001 Ardahan Posof Emisyon Kaynağı 64,12 60,54 2 TNP004 Ardahan Posof Hassas Olmayan Reseptör 46,43 49,16 3 TNP005 Ardahan Posof Hassas Reseptör 59,36 72,86 4 TNP763 Ardahan Posof Hassas Olmayan Reseptör 50,29 48,89 5 TNP008 Ardahan Posof Hassas Olmayan Reseptör 48,74 52,92 6 TNP013 Ardahan Posof Koruma alanı (Posof Yaban Hayatı Koruma ve Geliştirme ) 49,40 51,23 7 TNP819 Ardahan Posof Koruma alanı (Sarıkamış Milli Parkı) 47,98 49,53 8 TNP020 Ardahan Damal Emisyon Kaynağı 61,48 73,97 9 TNP023 Ardahan Damal Kompresör istasyonu Emisyon Kaynağı 60,07 65,24 10 TNP050 Ardahan Merkez Hassas Reseptör 54,67 62,59 11 TNP053 Ardahan Merkez Hassas Reseptör 53,66 65,27 12 TNP054 Ardahan Merkez TNP055 Ardahan Merkez TNP056 Ardahan Merkez TNP059 Kars Selim Hassas olmayan Reseptör 46,81 50,94 Hassas Reseptör 51,00 62,02 Hassas olmayan Reseptör 49,69 51,07 Hassas Reseptör 50,94 50,94 16 TNP060 Kars Selim Hassas olmayan Reseptör 49,54 49,

9 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 17 TNP065 Kars Sarıkamış Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas olmayan Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 49,24 52,13 18 TNP066 Kars Sarıkamış Hassas olmayan Reseptör 48,84 50,23 19 TNP067 Kars Sarıkamış TNP068 Kars Sarıkamış TNP069 Kars Sarıkamış TNP070 Kars Sarıkamış Hassas Reseptör 46,69 48,2 Hassas olmayan Reseptör 48,64 51,59 Hassas Reseptör 49,35 49,35 Koruma alanı (Sarıkamış Milli Parkı) 50,94 50,94 23 TNP071 Erzurum Horasan Hassas olmayan Reseptör 45,83 51,56 24 TNP076 Erzurum Horasan Hassas Reseptör 46,31 49,04 25 TNP077 Erzurum Köprüköy Hassas olmayan Reseptör 47,4 50,27 26 TNP078 Erzurum Köprüköy Emisyon Kaynağı 60,65 74,02 27 TNP084 Erzurum Köprüköy Hassas olmayan Reseptör 46,84 50,59 28 TNP087 Erzurum Köprüköy Hassas Reseptör 48,36 2,62 29 TNP117 Erzurum Köprüköy Hassas Reseptör 50,76 49,39 30 TNP120 Erzurum Köprüköy Hassas Reseptör 45,02 49,37 31 TNP121 Erzurum Köprüköy Hassas Reseptör 49,03 53,36 32 TNP773 Erzurum Köprüköy Hassas olmayan Reseptör 49,34 51,94 33 TNP775 Erzurum Köprüköy Hassas Reseptör 47,76 50,66 34 TNP122 Erzurum Köprüköy Hassas olmayan Reseptör 47,94 52,86 35 TNP777 Erzurum Köprüköy Hassas olmayan Reseptör 49,8 48,38 36 TNP126 Erzurum Yakutiye Hassas olmayan Reseptör 46,34 50,69 37 TNP778 Erzincan Tercan Hassas olmayan Reseptör 48,27 56,32 38 TNP153 Erzincan Refahiye Hassas olmayan Reseptör 45,37 51,

10 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 39 TNP165 Erzincan Refahiye Hassas olmayan Reseptör 50,04 64,14 40 TNP823 Gümüşhane Kelkit Hassas Reseptör 52,80 67,26 41 TNP172 Gümüşhane Kelkit Hassas Reseptör 51,16 71,77 42 TNP206 Gümüşhane Kelkit Emisyon Kaynağı 59,57 73,5 43 TNP207 Gümüşhane Kelkit Emisyon Kaynağı 63,93 73,82 44 TNP208 Gümüşhane Kelkit Hassas olmayan Reseptör 48,47 63,44 45 TNP824 Sivas Gölova Hassas Reseptör 52,06 72,19 46 TNP216 Sivas İmranlı Hassas olmayan Reseptör 50,65 65,63 47 TNP222 Sivas İmranlı Emisyon Kaynağı 60,40 66,37 48 TNP226 Sivas İmranlı Hassas olmayan Reseptör 45,33 61,88 49 TNP228 Sivas İmranlı Hassas olmayan Reseptör 47,09 62,55 50 TNP229 Sivas Zara Hassas olmayan Reseptör 48,01 58,98 51 TNP233 Sivas Zara Hassas olmayan Reseptör 44,91 63,36 52 TNP240 Sivas Hafik TNP245 Sivas Merkez TNP250 Sivas Yıldızeli Emisyon Kaynağı (Sivas Organize Sanayi Bölgesi) 55,02 69,65 Hassas olmayan Reseptör 47,19 56,52 Hassas Reseptör 48,52 63,29 55 TNP251 Sivas Yıldızeli Hassas olmayan Reseptör 47,16 62,88 56 TNP252 Sivas Yıldızeli Hassas olmayan Reseptör 51,2 69,64 57 TNP282 Sivas Yıldızeli Hassas Reseptör 49,93 66,8 58 TNP283 Sivas Yıldızeli Emisyon Kaynağı 53,19 67,

11 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 59 TNP284 Sivas Yıldızeli Hassas Reseptör 47,38 65,92 60 TNP285 Sivas Yıldızeli Hassas Reseptör 40,85 64,68 61 TNP286 Sivas Yıldızeli Hassas Reseptör 50,23 67,87 62 TNP302 Yozgat Sorgun Hassas Reseptör 51,58 70,83 63 TNP303 Yozgat Sorgun Hassas Reseptör 42,20 70,11 64 TNP304 Yozgat Merkez Hassas olmayan Reseptör 41,23 66,49 65 TNP307 Yozgat Merkez Hassas olmayan Reseptör 53,51 63,8 66 TNP310 Yozgat Şefaatli Hassas Reseptör 46,27 65,9 67 TNP311 Yozgat Yerköy TNP318 Yozgat Yerköy Emisyon Kaynağı (Yerköy Sanayi Bölgesi) Hassas olmayan Reseptör 59,22 72,01 41,51 49,29 69 TNP319 Kırşehir Çiçekdağı Hassas olmayan Reseptör 43,98 72,86 70 TNP796 Kırşehir Çiçekdağı Hassas Reseptör 51,87 64,68 71 TNP326 Kırşehir Akçakent Hassas Reseptör 48,82 62,19 72 TNP327 Kırıkkale Keskin Hassas Reseptör 43,18 67,69 73 TNP358 Kırıkkale Keskin Hassas olmayan Reseptör 51,68 65,28 74 TNP359 Kırıkkale Keskin Hassas olmayan Reseptör 42,16 50,32 75 TNP360 Kırıkkale Keskin Hassas olmayan Reseptör 53,72 62,56 76 TNP362 Kırıkkale Çelebi Hassas olmayan Reseptör 50,82 60,19 77 TNP369 Ankara Gölbaşı Hassas olmayan Reseptör 48,84 48,

12 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 78 TNP370 Ankara Gölbaşı Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 50,48 47,83 79 TNP373 Ankara Gölbaşı Hassas Reseptör 51,58 51,58 80 TNP376 Ankara Haymana Hassas Reseptör 50,61 63,09 81 TNP405 Eskişehir Günyüzü Hassas Reseptör 54,18 59,98 82 TNP798 Eskişehir Günyüzü Hassas Reseptör 55,48 63,31 83 TNP799 Eskişehir Günyüzü Hassas olmayan Reseptör 51,64 59,59 84 TNP425 Eskişehir Sivrihisar Hassas olmayan Reseptör 54,41 68,52 85 TNP458 Eskişehir Sivrihisar Hassas olmayan Reseptör 39,99 50,65 86 TNP820 Eskişehir Sivrihisar Hassas olmayan Reseptör 50,04 62,72 87 TNP512 Eskişehir İnönü Hassas olmayan Reseptör 45,12 64,36 88 TNP513 Eskişehir İnönü Emisyon Kaynağı 52,36 58,33 89 TNP516 Eskişehir İnönü Hassas olmayan Reseptör 54,84 70,22 90 TNP519 Bilecik Bozüyük Hassas olmayan Reseptör 53,97 68,31 91 TNP523 Bilecik Bozüyük Emisyon Kaynağı 59,56 71,87 92 TNP524 Bilecik Bozüyük Hassas olmayan Reseptör 47,16 71,08 93 TNP528 Kütahya Domaniç Hassas olmayan Reseptör 46,59 65,62 94 TNP529 Kütahya Domaniç Hassas Reseptör 46,25 67,39 95 TNP533 Kütahya Domaniç Hassas Reseptör 46,96 70,78 96 TNP537 Kütahya Domaniç Hassas Reseptör 52,47 71,

13 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 97 TNP541 Kütahya Domaniç Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 52,21 69,83 98 TNP546 Kütahya Domaniç Hassas olmayan Reseptör 51,05 63,81 99 TNP551 Bursa Harmancık Hassas olmayan Reseptör 52,02 58, TNP822 Bursa Harmancık Hassas olmayan Reseptör 50,55 65, TNP554 Bursa Harmancık Hassas olmayan Reseptör 47,47 69, TNP558 Bursa Orhaneli Hassas olmayan Reseptör 45,90 73, TNP559 Bursa Orhaneli Hassas olmayan Reseptör 50,49 65, TNP562 Bursa Orhaneli Hassas olmayan Reseptör 47,18 67, TNP563 Bursa Büyükorhan Hassas olmayan Reseptör 50,51 70, TNP566 Bursa 107 TNP569 Bursa 108 TNP812 Bursa 109 TNP813 Bursa 110 TNP574 Bursa 111 TNP579 Bursa 112 TNP586 Bursa 113 TNP590 Bursa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör 50,01 60,40 47,11 63,89 49,52 71,24 49,36 61,70 48,01 59,56 50,14 65,00 Hassas olmayan Reseptör 50,11 67,62 Emisyon Kaynağı (Mustafakemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi) 59,67 63,

14 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 114 TNP597 Bursa Mustafa Kemalpaşa TNP605 Balıkesir Manyas Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas Reseptör Hassas Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 49,52 68,24 48,72 69, TNP610 Balıkesir Manyas Hassas Reseptör 44,18 69, TNP611 Balıkesir Manyas Hassas olmayan Reseptör 45,08 64, TNP618 Balıkesir Manyas Hassas olmayan Reseptör 43,40 65, TNP816 Balıkesir Manyas TNP619 Balıkesir Manyas Hassas Reseptör 47,27 63,23 Hassas olmayan Reseptör 45,41 65, TNP620 Balıkesir Manyas Hassas Reseptör 50,62 61, TNP621 Balıkesir Manyas Hassas Reseptör 51,19 60, TNP622 Balıkesir Gönen TNP623 Balıkesir Gönen TNP624 Balıkesir Gönen Koruma alanı (Manyas Kuş Cenneti Tampon Bölgesi) 48,44 59,34 Hassas olmayan Reseptör 53,86 60,05 Hassas Reseptör 46,07 61, TNP625 Balıkesir Gönen Emisyon Kaynağı(Bandırma Organize Sanayi Bölgesi) 56,63 71, TNP632 Balıkesir Gönen Hassas Reseptör 49,43 66, TNP633 Balıkesir Gönen Hassas olmayan Reseptör 47,01 61, TNP642 Çanakkale Biga Hassas olmayan Reseptör 48,81 58, TNP675 Çanakkale Biga Hassas olmayan Reseptör 46,64 63,

15 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 131 TNP676 Çanakkale Biga TNP677 Çanakkale Biga Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) Emisyon Kaynağı 60,69 62,73 Hassas olmayan Reseptör 59,2 61, TNP683 Çanakkale Biga Hassas Reseptör 59,12 91, TNP684 Çanakkale Biga Hassas Reseptör 49,07 65, TNP685 Çanakkale Biga Hassas olmayan Reseptör 44,29 58, TNP686 Çanakkale Biga Hassas Reseptör 41,07 64, TNP688 Çanakkale Gelibolu Koruma alanı (Saroz Özel Koruma Bölgesi Girişi) 43,55 63, TNP690 Çanakkale Gelibolu Hassas olmayan Reseptör 52,49 69, TNP696 Edirne Keşan Hassas olmayan Reseptör 41,08 62, TNP697 Edirne Keşan Hassas Reseptör 42,64 68, TNP703 Edirne İpsala Hassas Reseptör 46,05 66, TNP837 Ardahan Posof Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 48,16 48, TNP842 Kars Selim Kamp sahası Emisyon Kaynağı 59,53 64, TNP843 Kars Selim Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 51,52 52, TNP848 Erzurum Aşkale Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 51,41 50, TNP856 Sivas İmranlı Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 47,08 49, TNP859 Sivas Zara Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 46,74 49, TNP863 Yozgat Saraykent Kamp sahası Hassas Reseptör 49,60 53, TNP867 Yozgat Yerköy Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 54,57 45, TNP870 Yozgat Yerköy Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 59,49 67, TNP873 Ankara Bala Kamp sahası Hassas Reseptör 54,69 50,

16 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 152 TNP876 Ankara Gölbaşı Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 45,42 48, TNP877 Ankara Gölbaşı Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 49,10 49, TNP882 Eskişehir Odunpazarı Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 48,10 49, TNP887 Bursa Mustafa Kemalpaşa Kamp sahası Hassas Reseptör 48,88 47, TNP892 Edirne Keşan Kamp sahası Hassas Reseptör 47,14 48, TNP925 Eskişehir Seyitgazi Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 64,64 49, TNP926 Eskişehir Odunpazarı Hassas olmayan Reseptör 6,56 19, TNP927 Eskişehir Odunpazarı Hassas olmayan Reseptör 16,94 28, TNP930 Eskişehir Merkez Hassas olmayan Reseptör 34,25 37, TNP931 Eskişehir Merkez Hassas Reseptör 59,66 49, TNP975 Balıkesir Gönen Kompresör istasyonu Hassas olmayan Reseptör 44,16 61, TNP993 Erzincan Çadırkaya Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 29,56 5, TNP1001 Ankara Polatlı Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 11,13 12,13 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinin göre PM10 için 50 µg/m 3 lük 24 saatlik limit değer aşılmaktadır. 2008/50/EC nolu AB Direktifine göre PM10 için 50 µg/m 3 lük bir günlük limit değer aşılmaktadır. IFC ÇSG Kılavuz İlkelerine göre PM10 için 50 µg/m 3 lük 24 saatlik limit değer aşılmaktadır. IFC ÇSG Kılavuz İlkelerine göre PM2.5 için 75 µg/m 3 lük (ara hedef-1) 24 saatlik limit değer aşılmaktadır. Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde PM2,5 için limit değer bulunmamaktadır. Dolayısıyla, karşılaştırma için IFC ÇSG Kılavuz İlkelerinin ara hedef-1 değeri kullanılmıştır. *Standart konsantrasyon, örneklenen hava hacminin sıcaklık ve basınç düzeltme değerlerinden sonra gerçek konsantrasyon üzerinden hesaplanmaktadır

17 Saha çalışmalarından elde edilen PM10 sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, IFC standartları ve 2008/50/EC sayılı EU Direktifi ile karşılaştırılmış ve 164 noktanın 69 unda sonuçların ulusal yönetmelik, IFC standartları ve EU Direktifi 2008/50/EC de verilen 24 saatlik sınır değer olan 50 μg/m 3 ü aştığı görülmektedir. Sınır değerlerin üzerinde çıkan sonuçlar 50,01 μg/m 3 ile 64,64 μg/m 3 arasında değişmektedir. Tablo te de görüleceği gibi 5 i dışında örnekleme noktaları, önemli emisyon kaynakları bulunmayan kırsal kesimde yer almaktadır. Bunun yanısıra, örnekleme noktaları ulaşım da dikkate alınarak yollara yakın seçilmiştir. Ölçüm sonuçları yalnızca örnekleme ve/ya ölçüm esnasındaki koşulları temsil etmektedir. Sınır değerlerin üzerinde çıkan sonuçlar, yollardaki trafikten ve/ya örnekleme süresince gerçekleştirilen tipik tarım faaliyetlerinden kaynaklanabilir. Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde PM2.5 için 24 saatlik sınır değer bulunmamaktadır. Saha çalışmalarında PM2.5 için elde edilen sonuçlar, 75 μg/m 3 olan IFC standartları 24 saatlik sınır değer ile karşılaştırılmış ve TNP683 ten elde edilen değerin limit değeri aştığı görülmüştür. TNP683 örnekleme noktası, Çanakkale Biga da Örtülüce Köy yolunun yakınında yer almaktadır. PM10 ve PM2.5 mevcut durum çalışmaları kapsamında kullanılan örnekleme ve test metodları, ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve sonuçlar Ek 2.4 de Hava Kalitesi (PM10&PM2.5) Mevcut Durum Raporu nda verilmiştir. SO 2, NO X, ve O 3 SO 2, NO X, ve O 3 için Hava Kalitesi ölçümleri aşağıdaki örnekleme noktalarında gerçekleştirilmiştir: AERMOD Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi sonuçlarına göre her kompresör istasyonu için sekiz temsili nokta tespit edilmiştir. Model her bir kompresör istasyonunda SO 2, NO X ve O 3 emisyonu ve dağılımı için çalıştırılmıştır. Kompresör istasyonlarının bulunduğu bölge ve yerin topoğrafik ve meteorolojik özellikleri de modellemede dikkate alınmıştır. Örnekleme noktaları modelleme sonuçlarına göre tespit edilmiştir. Hassas bir alıcı yoksa örnekleme noktalarının tespiti için, en yakın yerleşim alanı, tarım alanı, rekreasyon alanı ya da ormanlık alan göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca noktaların belirlenmesinde rüzgâr yönü de dikkate alınmıştır. Proje güzergâhı aynı zamanda; 500 m lik inşaat alanı sınırları içine giren milli park, nadir, eşi olmayan ya da tehlike altındaki habitatlar/ekosistemler, arkeolojik alanlar ya da rekreasyon alanları açısından ve inşaat alanı sınırlarına 1,000 m mesafe içinde bulunan gaz veya sıvı yakıt ile çalışan motor, türbin, ya da kurulu gücü 5 MW tan yüksek olan enerji tesisleri gibi önemli hava emisyon kaynakları açısından incelenmiştir. Örnekleme ayrıca, hakim rüzgâr yönü ve hassas alıcılar dikkate alarak, kompresör istasyonları dışında emisyon kaynağına sahip iki sanayi bölgesinin çevresinde, dörder noktada gerçekleştirilmiştir. SO 2, NO X, ve O 3 örneklemesinin yukarıda anlatılan metodolojiye göre, 2013 yılı Mayıs, Ağustos ve Ekim aylarında olmak üzere üç periyotta gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu plana göre saha çalışmaları mevcut 20 adet CST alternatifi için başlatılmış, ikinci ve üçüncü periyotlarda güzergâhta yapılan revizyonlar sonucu

18 alternatife CST sayısı sırasıyla 21 ve 22 ye çıkmıştır. Örneklemeler bu değişikliklere bağlı olarak gerçekleştirilmiştir. Kompresör istasyonlarının yerlerinin kesinleşmesi ile örneklemeler; Mayıs, Ağustos ve Ekim 2013 te Ardahan CST 1A da üç periyot, Ekim 2013 te Eskişehir CST 5A da bir periyot, ve Sivas CST 3A ve Balıkesir CST 7A da Şubat 2014 te bir periyot olarak gerçekleştirilmiştir. Gerekmesi durumunda, projenin işletme aşamasından önce daha fazla örnekleme yapılacaktır. Seçilmiş dört CST sahası ve sanayi bölgeleri için toplam 40 noktada yapılan SO 2, NO X, ve O 3 örneklemelerine ait koordinatlar ve analiz sonuçları Tablo de verilmektedir. Diğer örnekleme noktalarının koordinatları ve ölçüm sonuçları Hava Kalitesi (SO 2, NO X, O 3 ) Mevcut Durum Raporu nda sunulmaktadır. (Bkz. Ek 2.4) Örneklemeler ÇINAR Çevre Laboratuvarı tarafından gerçekleştirilmiş, analizler ise İngiltere de yerleşik akredite bir laboratuvar olan Gradko International tarafından yapılmıştır. SO 2, NO X, O 3 örneklemeleri, pasif difüzyon tüpleri kullanılarak ile gerçekleştirilmiştir. SO 2, NO X, ve O 3 difüzyon tüplerinin örnekleme yerlerindeki fotoğraflarından örnekler Şekil de verilmektedir. Şekil SO 2, NO X, ve O 3 Difüzyon Tüpleri

19 Tablo SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı 1 TNP024 Ardahan Damal TNP025 Ardahan Damal TNP026 Ardahan Damal TNP027 Ardahan Damal TNP028 Ardahan Damal TNP029 Ardahan Damal TNP030 Ardahan Damal TNP031 Ardahan Damal TNP591 Bursa 10 TNP592 Bursa 11 TNP593 Bursa 12 TNP594 Bursa Mustafake malpaşa Mustafake malpaşa Mustafake malpaşa Mustafake malpaşa Emisyon Kaynağı CST-01 Mustafak emalpaşa Sanayi Bölgesi SO 2 (µg/m3) 1.period (Mayıs, 2013) 2. periyod (Ağustos, 2013) 3. periyod (Ekim, 2013) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) 1,22 2,7 6,43 77,27 Tayin limitinin altında 2,17 7,25 105,84 Tayin limitinin altında 2,23 5,45 97,32 Tayin limitinin altında 1,78 5,47 114,18 SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) Tayin Tayin limitinin limitinin altında 2,23 8,34 104,72 altında 2,74 9,22 62,47 Tayin limitinin altında 1,76 4,28 127,86 7,16 2,25 11,39 77,87 Tayin Tayin limitinin limitinin altında 1,96 5,42 91,9 altında 1,64 10,41 58,51 Hasarlı tüp 0,62 Kontamin e tüp Tayin limitinin altında 0,67 2,33 6,57 96,2 1,28 2,65 5,49 102,57 Tayin Tayin limitinin limitinin altında 1,92 5,32 91,98 altında 2,22 7,48 103,08 Tayin limitinin 0,58 2,29 7,99 96,2 altında 2,08 8,11 83,03 Tayin limitinin 0,56 2,46 5,28 100,93 altında 1,89 5,93 98,95 Tayin limitinin altında 1,22 9,31 95,08 Tayin limitinin altında 1, ,8 Tayin limitinin altında 1,47 9,43 78,65 Tayin limitinin altında 1,61 8,7 68,49 Sahada kayıp Sahada kayıp Sahada kayıp 0,75 3,79 7,6 85,62 1,42 9,43 12,96 91,38 1,90 9,59 22,87 68,49 0,63 3,32 9,95 91,04 2,06 5,66 8,01 125,63 2,27 7,8 9,14 57,82 0,78 4,55 8,27 130,96 1,58 7,71 11,13 106,44 2,22 8,95 24,64 69,7 1,82 4,24 5,32 105,75 3,4 9,55 14,4 115,39 2,77 8,92 7,68 76,84 Tayin Tayin 13 TNP241 Sivas Hafik limitinin limitinin Sivas altında 10,05 12,2 90,26 altında 5,62 7,33 103,77 1,14 4,5 13,72 59,97 14 TNP242 Sivas Hafik Sanayi Bölgesi 40,43 9,6 15,97 82,17 6,94 7,18 7,78 78,39 5,76 8,33 9,75 63,59 15 TNP243 Sivas Hafik Tayin limitinin altında 2,21 15,09 90,35 1,42 2,44 5,71 104,63 1,44 3,7 12,46 59,2 Sahada kayıp

20 No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı 16 TNP244 Sivas Hafik TNP902 Eskişehir Seyitgazi Emisyon Kaynağı 1.period (Mayıs, 2013) 2. periyod (Ağustos, 2013) 3. periyod (Ekim, 2013) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) Tayin Tayin limitinin limitinin altında 10,79 17,75 86,3 altında 7,02 8,21 105,15 1,39 11,8 23,79 57,82 Tayin limitinin N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A altında 2,17 3,2 54,04 18 TNP903 Eskişehir Seyitgazi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,64 6,46 9,4 60,15 Sahada Sahada Sahada Sahada 19 TNP904 Eskişehir Seyitgazi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A kayıp kayıp kayıp kayıp 20 TNP905 Eskişehir Seyitgazi CST-05 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,82 6,68 12,45 65,22 21 TNP906 Eskişehir Seyitgazi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,91 6,41 15,64 72,88 22 TNP907 Eskişehir Seyitgazi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 2,71 4,69 11,13 59,8 23 TNP908 Eskişehir Seyitgazi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A Tayin limitinin altında 2,1 2,83 48,36 24 TNP909 Eskişehir Seyitgazi N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,93 1,29 5,16 63,

21 Tablo SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı 1 TNP957 Sivas Zara TNP958 Sivas Zara TNP959 Sivas Zara TNP960 Sivas Zara TNP961 Sivas Zara TNP962 Sivas Zara TNP963 Sivas Zara TNP964 Sivas Zara TNP967 Balıkesir Gönen TNP968 Balıkesir Gönen Emisyon Kaynağı CST-03 CST-07 SO2 (µg/m3) 1. periyod (Şubat, 2014) NO2 (µg/m3) NOx (µg/m3) O3 (µg/m3) 3,19 2,07 6,02 87,17 1,94 4,36 7,51 77,04 5,57 6,10 6,57 76,46 Sahada Sahada Sahada Sahada kayıp kayıp kayıp kayıp 2,74 1,06 5,41 85,5 2,36 0,90 4,57 99,78 3,18 1,31 4,28 76,18 2,88 1,47 3,87 84,14 2,24 12,06 20, ,38 16,60 21,23 76,43 11 TNP969 Balıkesir Gönen ,06 12,59 36,10 85,89 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre, SO 2 20 µg/m 3 ve NOx için 30 µg/m 3 olan limit değerleri aşmaktadır. Ulusal Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre SO 2 için yıllık sınır değer olan 20 µg/m3 aşılmamaktadır. IFC EHS Kılavuz İlkeleri ve EU Direktifi 2008/50/EC ye göre SO 2 ve NOx un uzun dönem örneklemesi için herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır. Ulusal Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği, IFC EHS Kılavuz İlkeleri ve EU Direktifi 2008/50/EC ye göre NO2 için yıllık sınır değer olan 40 µg/m3, aşılmamaktadır. Ulusal ve uluslararası standartlarda ozonun uzun dönem örneklemesi için herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır. Dolayısıyla, ozon değerleri herhangi bir referans değerle karşılaştırılmamaktadır. SO 2, NO X, O 3 için yapılan saha çalışmalarından elde edilen analiz sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ile karşılaştırılmış ve yakma tesislerinin mevcut olduğu Organize Sanayi Bölgesi yakınlarına yerleştirilmiş olan TNP242 için ilk örnekleme periyodu analiz sonucunun SO 2 için 20 µg/m 3 olan yıllık sınır değeri aştığı görülmüştür. IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve 2008/50/EC no lu EU Direktifinde SO 2 tanımlanmış yıllık sınır değer yoktur, bu nedenle bir karşılaştırma yapılmamıştır (Bkz. Bölüm 4 Tablo 4.4-1). NO 2 için gerçekleştirilen saha çalışmaları sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ve IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve AB Direktifi 2008/50/EC de verilen 40 µg/m 3 lük yıllık sınır değer ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar sınır değerin altındadır (Bkz. Bölüm 4 Tablo 4.4-1). NOx için saha çalışmaları sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen 30 µg/m 3 lük yıllık sınır değer ile karşılaştırılmıştır. Organize Sanayi Bölgesi yakınlarına yerleştirilmiş olan TNP969 a ait analiz sonucu sınır değerin üzerinde tespit edilmiştir. NOx için IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve 2008/50/EC no lu AB Direktifinde yıllık sınır değer tanımlanmamıştır, bu nedenle bir karşılaştırma yapılmamıştır (Bkz. Bölüm 4 Tablo 4.4-1). Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve 2008/50/EC no lu EU Direktifinde O 3 için yıllık sınır değer tanımlanmamıştır, bu nedenle bir karşılaştırma yapılmamıştır. Öte yandan O 3 için birinci, ikinci ve üçüncü periyotta sırasıyla 60,92 µg/m 3-162,97 µg/m 3, 73,91 µg/m 3-152,13 µg/m 3 ve 16,26 µg/m 3-107,82 µg/m 3 aralığında değerler elde edilmiştir. SO 2, NO X, O 3 mevcut durum çalışmaları kapsamında kullanılan örnekleme ve test metotları, ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve sonuçlar Ek 2.4 te Hava Kalitesi (SO 2, NO X, O 3 ) Mevcut Durum Raporu nda verilmiştir