KOCAELİ TİCARET ODASI İktisadi Rapor Sayfa 1

Transkript

1 2013 İktisadi Rapor Sayfa 1

2 İçindekiler 1- KOCAELİ NİN EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ Kocaeli de Fiyat Hareketleri... 4 GIDA MADDELERİ... 4 TEMİZLİK MADDELERİ FİYATLARI... 4 KIRTASİYE FİYATLARI... 5 ZÜCCACİYE FİYATLARI... 5 BEYAZ EŞYA FİYATLARI... 5 EV İÇİN DİĞER HARCAMALAR... 5 AKARYAKIT FİYATLARI... 5 ALTIN-DOLAR-EURO FİYATLARI... 5 SAĞLIK HARCAMALARI... 5 GAZETE FİYATLARI... 5 TEKEL MADDELERİ FİYATLARI... 5 DİĞER İÇECEKLER... 5 DIŞARIDA YENEN YEMEK... 5 KİŞİSEL BAKIM HARCAMALARI Kocaeli de Dış Ticaret Verileri Yılı Yatırım Programında Yer Alan Kocaeli Yatırımları Kocaeli de İstihdam Kocaeli de Protestolu Senetler Kocaeli de Ticaret Sektörü A.1.7- Kocaeli de Genel Bütçe Gelirleri YILINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞMELER VE GENEL DEĞERLENDİRMELER Büyüme Fiyat Endeksleri Üretici Fiyatları Endeksi Tüketici Fiyatları Endeksi Parasal Göstergeler Para Arzı Emisyon Hacmi Mevduat Hacmi Senet Protestoları İktisadi Rapor Sayfa 2

3 Döviz Rezervi Kamu Finansmanı Bütçe Verileri İç Borç Stoku Dış Borç Stoku Dış Ticaret Yabancı Sermaye Ödemeler Dengesi Döviz Kurları, Borsa Endeksi ve Altın Fiyatları Sanayi Üretimi Kapasite Kullanımı İstihdam ve İşsizlik İKTİSADİ RAPOR 2013 İktisadi Rapor Sayfa 3

4 EKONOMİK GELİŞMELER VE DEĞERLENDİRMELER (Kocaeli Türkiye) 1- KOCAELİ NİN EKONOMİK GÖRÜNÜMÜ 1.1- Kocaeli de Fiyat Hareketleri Mutfak Giderlerindeki Yıllık Değişim Odamızca yürütülmekte olan Kocaeli de Fiyat Hareketleri Çalışması kapsamında İzmit te yaşayan fakirlik sınırına yakın bir ailenin dengeli ve ekonomik beslenebilmesi için gerekli mutfak gideri 2013 yılında %8,40 oranında arttı yılı Aralık ayında ailemizin mutfak bütçesi 821,76.-TL. iken, 2013 yılı Aralık ayında bu rakam 890,77.-TL. ye ulaştı. GIDA MADDELERİ FİYATLARI Bu temel grubun altında temel gıda maddeleri, sebze-meyve fiyatları, et-tavuk-balık ve kuruyemiş fiyatları ayrı olarak takip edilmektedir. Temel Gıda Maddeleri Her ay 31 kalem temel gıda malzemesinin fiyatı bu grupta takip edilmektedir. Temel gıda maddeleri fiyatları, 2013 yılında %5,61 oranında artış göstermiştir. Sebze-Meyve Fiyatları Bir yıllık süre zarfında sebze-meyve fiyatlarında %6,33 oranında artış kaydedildi. Balık Fiyatları 2013 yılında balık fiyatlarında %22,64 oranında artış gözlendi. Kuruyemiş Fiyatları Kuruyemiş fiyatlarında bir yıllık dönemde %0,45 oranında artış gerçekleşti. TEMİZLİK MADDELERİ FİYATLARI Temizlik maddeleri grubunda bir yıllık süreçte %5,40 oranında artış gerçekleşti İktisadi Rapor Sayfa 4

5 KIRTASİYE FİYATLARI 2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle bu grupta %0,21 oranında artış tespit edildi. ZÜCCACİYE FİYATLARI Bir yıllık değerlendirmede bu grupta %4,66 oranında artış gerçekleşti. BEYAZ EŞYA FİYATLARI Beyaz eşya grubundaki bir yıllık değerlendirmede %25,04 oranında artış belirlendi. EV İÇİN DİĞER HARCAMALAR Bir yıllık süre zarfında, odun, kömür, elektrik, su, doğalgaz fiyatlarında değişiklik görülmedi. AKARYAKIT FİYATLARI 2013 yılı yılsonu itibariyle 95 oktan kurşunsuz benzin fiyatında %6,47, 97 oktan kurşunsuz benzin fiyatında %6,36, Motorin fiyatında %6,44 ve gazyağında %11,54 oranında artış gerçekleşirken, LPG fiyatlarında ise %9,03 oranında artış gözlendi. ALTIN-DOLAR-EURO FİYATLARI 2012 Aralık sonuna göre 2013 yılında Cumhuriyet altını fiyatında %15,42 oranında değer kaybı yaşanırken, Euro %25,08, Dolar ise %19,69 oranında değer kazandı. SAĞLIK HARCAMALARI Bir yıllık süreçte yapılan değerlendirmede sağlık harcamalarındaki artışın %10,17 olduğu tespit edildi. GAZETE FİYATLARI Bu grupta 2013 yılında herhangi bir değişim gözlenmedi. TEKEL MADDELERİ FİYATLARI 2013 yılında bu grupta %4,89 oranında fiyat artışı tespit edildi. DİĞER İÇECEKLER Diğer içecekler grubunda 2013 yılında herhangi bir değişim gözlenmedi. DIŞARIDA YENEN YEMEK Dışarıda yenen yemek fiyatlarında 2013 yılında %4 oranında artış tespit edildi. KİŞİSEL BAKIM HARCAMALARI 2013 yılında bu grupta da herhangi bir değişim görülmedi. Grafik 1: Kocaeli de Yıllar İtibariyle Mutfak Bütçesindeki Artışlar (%) 2013 İktisadi Rapor Sayfa 5

6 16 15, ,7 10, ,2 11,4 12, ,9 7,42 8, Kocaeli de Dış Ticaret Verileri Türkiye İstatistik Kurumu 2013 yılı Gümrüklere Göre İthalat-İhracat verilerine göre, Kocaeli de toplam 19 milyar 571 milyon dolar ihracat ve 43 milyar 657 milyon dolar ithalat gerçekleştirildi. Bu rakamlar ışığında Kocaeli de 2013 yılında dış ticaret açığı 24 milyar 085 milyon dolar olarak gerçekleşirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise yüzde 44,83 olmuştur. Kocaeli; 2013 yılında Türkiye toplam ihracatının (151 milyar 868 milyon 551 bin dolar) %12,9 unu karşılarken, toplam ithalat (251 milyar 650 milyon 823 bin dolar) içerisindeki payı ise %17,35 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 1: Yıllar itibariyle Dış Ticaret Verileri (milyon $) İhracat İthalat İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Dış Ticaret Dengesi 24% %38.4 % % %38.1 %44.5 %41.51 %36.56 %38,90 %43,74 %44, Yılı Yatırım Programında Yer Alan Kocaeli Yatırımları 2013 İktisadi Rapor Sayfa 6

7 2014 yılı yatırım programında Kocaeli nin dahil olduğu yatırım projelerine toplam 2 milyar 41 milyon 244 bin TL lik ödenek ayrılmıştır Ancak, bu ödeneğin tamamı Kocaeli yatırımlarına ait olmayıp, yalnızca 170 milyon 696 bin TL lik ödeneğin tamamı Kocaeli ne aittir. Grafik 2: 2014 Yılı Kocaeli Yatırımları Sektörlere Göre Dağılım KOCAELİ; TARIM ENERJİ SAĞLIK DKM - SOSYAL VE TEKNOLOJİK 2014 KOCAELİ İMALAT ULAŞIM DKM-GÜVENLİK EĞİTİM 2014 yılı yatırım programında öngörülen Türkiye toplam yatırım ödeneği ise toplam 47 milyar 523 milyon 961 bin TL dir. Grafik 3: 2014 Yılı Kocaeli Yatırımları Türkiye İçindeki Payı (%) Yatırım programında yatırım yeri Kocaeli olarak görünen ve çevre illeri de kapsayan ortak yatırımların yer aldığı toplam rakamı ( bin TL), Türkiye ye oranladığımızda, Kocaeli nin yatırımlardan % 4.29 oranında bir pay aldığı görülmektedir. Ancak, direkt Kocaeli yi ilgilendiren yatırımları baz aldığımızda ( bin TL) Kocaeli nin 2014 yatırımlarından % 0.35 gibi çok düşük bir oranda pay aldığı görülmektedir. Kocaeli ye yapılan toplam yatırım ( bin TL) içerisinde doğrudan yatırımların ( bin TL) payı ise %8,36 dır. 4,29 % 95,71 % Kocaeli Yatırımları Diğer taraftan Kocaeli nin 2013 yılı vergi gelirleri tahsilatı 41 milyar 771 milyon 724 bin TL dir ve Kocaeli de vergi tahakkukunun tahsilata oranı % 93,51 dir İktisadi Rapor Sayfa 7

8 KOCAELİ 2013 yılı Türkiye toplam vergi gelirleri tahsilatının (367 milyar 473 milyon 549 bin TL) % sini sağlayan Kocaeli ilinin, devlet bütçesine sağladığı payın büyüklüğüne karşın, yatırımlardan aldığı payın azlığı yıllardır sürmektedir. İlimiz hudutları içinde doğrudan (sadece Kocaeli ye yapılan yatırım) kullanıma sunulan yatırım ödenek miktarını bin TL olarak aldığımızda; vergi gelirleri tahsilatı ile oranı (Yatırım ödeneği / vergi geliri) % 0,0040 tır. Grafik 4: Yıllara Göre Toplam Kocaeli Yatırımları (Bin TL) Grafik 5: Yıllara Göre Kocaeli ye Ayrılan Yatırımlar (Bin TL) 1.4- Kocaeli de İstihdam 2013 İktisadi Rapor Sayfa 8

9 Kocaeli İŞKUR İl Müdürlüğü verilerine göre, 2013 yılında Türkiye İş Kurumu Kocaeli İl Müdürlüğü ne kişi iş başvurusunda bulunmuştur. Bunun; i erkek, u kadın olup, 2013 yılında başvuru yapanların sı işe yerleştirilmiştir. İşe yerleştirilenlerinde i erkek, i bayandır. Tablo 2: Kocaeli de Yaş Gruplarına Göre İŞKUR Kayıtları (2013) Yaş Grubu Başvuru İşe Yerleştirme Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam ve Daha Büyük Genel Toplam Tablo 3: Kocaeli de Öğrenim Durumlarına Göre İŞKUR Kayıtları (2013) 2013 İktisadi Rapor Sayfa 9

10 Başvuru İşe Yerleştirme Öğrenim Durumu Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Okur Yazar Olmayan Okur Yazar İlköğretim Ortaöğretim (Lise ve Dengi) Önlisans Lisans Yüksek Lisans Doktora Genel Toplam yılı içerisinde Kocaeli İŞKUR a iş isteği ile başvuran Özürlü sayısı (2.180 erkek, 461 kadın) kişidir. Yıl içerisinde işe yerleştirilen Özürlü sayısı ise (1.200 erkek, 252 kadın) olarak gerçekleşmiştir yılı içerisinde işten ayrılarak işsizlik ödeneğinden yararlanmak için İŞKUR A başvuru yapan sayısı olup, bunların ü kabul görmüş, i reddedilmiştir Kocaeli de Protestolu Senetler T.C. Merkez Bankası verilerine göre; Kocaeli de 2013 yılında TL. tutarında adet senet protesto edilmiştir yılında TL. tutarında adet senet protesto edilmişti. Bu verilere göre; 2013 yılında protesto edilen senet sayısında, bir önceki yıla göre %8,4 oranında, protesto edilen senet tutarında ise yine aynı döneme göre %24,9 oranında artış olduğu görülmektedir. Tablo - 4: Yıllar İtibariyle Protesto Edilen Senetler 2013 İktisadi Rapor Sayfa 10

11 Yıllar Protesto Edilen Senet Sayısı Protesto Edilen Senet Tutarı (TL) Kaynak: TBB RİSK MERKEZİ 2013 İktisadi Rapor Sayfa 11

12 1.6- Kocaeli de Ticaret Sektörü 2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle Kocaeli Ticaret Odası nın 21 meslek grubunda olmak üzere toplam faal üye sayısı dur. Grafik 6: Kocaeli Ticaret Odası Yıllar İtibariyle Faal Üye Sayılarının Dağılımı * ** üye sayısı * 2002 yılında 4752 sayılı yasa kapsamı gereği, kayıt silme işlemi gerçekleştirilmiştir. ** 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 10.maddesi gereği 2005 yılında üye kaydı dondurma işlemi gerçekleştiğinden faal üye sayısında düşüş yaşanmıştır. Kaynak: Kocaeli Ticaret Odası Tablo 5: Yeni Kayıt ve Kayıt Silmelerin 2013 Yılı Aylar İtibariyle Dağılımı 2013 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Yeni Kayıt Kayıt Silme İktisadi Rapor Sayfa 12

13 2013 yılsonu itibariyle, değişik sebeplerden dolayı 364 adet işletme kaydını sildirirken, aynı dönem içinde adet üye yeni kayıt yaptırmıştır. Yeni kayıt işlemlerinde 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 9,10 oranında artış görülürken, kayıt silmelerde ise bir önceki yıla göre yüzde 3,19 oranında düşüş görülmektedir. Yeni kayıtlar 2012 yılında 1.109, kayıt silmeler ise 376 idi Kocaeli de Genel Bütçe Gelirleri T.C. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı verilerine göre; 2013 yılında 44 milyar 676 milyon 521 bin TL tutarında verginin tahakkuk edildiği ve buna karşın 41 milyar 771 milyon 724 bin TL tutarında verginin tahsil edildiği, tahakkuka karşın tahsil edilen tutarın %93,51 olduğu görülmektedir. Tablo 6: Yıllar İtibariyle Kocaeli Vergi Gelirleri Tahakkuk ve Tahsilatı, Tahsilatın Tahakkuka Oranı Tahakkuk Tahsilat Tahsilat / Tahakkuk (Bin TL) (Bin TL) (%) , , , , , , , , ,51 Kaynak: İktisadi Rapor Sayfa 13

14 YILINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE MEYDANA GELEN DEĞİŞMELER VE GENEL DEĞERLENDİRMELER 2.1- Büyüme Türkiye istatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2013 ün ilk çeyreğinde %3, ikinci çeyreğinde %4,5, üçüncü çeyreğinde %4,4 oranında büyümüştür. Türkiye ekonomisi, 2013 yılının ilk dokuz ayında %4,0 oranında büyüme kaydetmiştir. Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4,4 lük artışla Milyon TL oldu yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 4,0 lık artışla Milyon TL oldu. Mali aracı kuruluşlar, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %9,4 lük artışla Milyon TL, sabit fiyatlarla %11,0 lık artışla Milyon TL oldu. İmalat sanayi, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %10,2 lik artışla Milyon TL, sabit fiyatlarla %4,9 luk artışla Milyon TL oldu. Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %10,0 lık artışla Milyon TL oldu yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,7 lik artışla Milyon TL oldu. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,3 lük artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre %0,9 arttı yılında Türkiye %2,2 oranında büyümüştü. IMF, Türkiye nin 2013 yılında %3,8 oranında büyüyeceğini tahmin etmektedir İktisadi Rapor Sayfa 14

15 Tablo 7: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Sonuçları Cari Fiyatlarla GSYH Gelişme Hızı Cari Fiyatlarla GSYH Gelişme Hızı Sabit Fiyatlarla GSYH Gelişme Hızı Dönem (milyon TL) % (milyon $) % (milyon TL) % I* , , ,1 II* , , , III* , , ,5 IV* , , ,4 Yıllık* , , ,2 I , , , II , , ,6 III , , ,4 9 aylık , ,2 91,219 4,0 * İlgili dönemlerde güncelleme yapılmıştır. Grafik 7: IV Aylık Dönemler İtibariyle Büyüme Hızları (%) 5 4,5 4 4,6 4,4 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 3,1 2,8 3 2,2 1,5 1,4 I* II* III* IV* Yıllık* I II III 9 aylık Kaynak: TÜİK *İlgili dönemlerde güncelleme yapılmıştır. Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir İktisadi Rapor Sayfa 15

16 2.2- Fiyat Endeksleri Üretici Fiyatları Endeksi Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), 2013 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %1,11, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,97 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,48 artış gösterdi. Tablo 8: Aralık Ayı ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Kaynak: TUİK, TCMB Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,58 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %1,34 düşüş gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın aynı ayına göre %6,85 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,68 artış gerçekleşmiştir. Tablo 9: Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre Değişimi (%) Yıl/Ay Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Year/Month Jan. Feb. March April May June July August Sep. October Nov. Dec ,90 11,66 11,54 17,20 21,00 19,43 14,29 11,97 11,98 13,67 16,49 16, ,96 0,85 1,65 0,35 2,31-1,14-3,58-4,09-2,62-0,81 1,28 3, ,90 2,49 2,12 4,46 7,30 7,03 4,89 3,55 4,16 3,73 3,64 2, ,78 3,79 4,01 4,70 7,73 8,87 9,28 10,07 13,38 14,83 15,10 15, ,58 3,68 4,53 7,53 11,27 8,23 8,19 6,03 4,43 4,16 3,12 0, ,14 1,77 2,06 5,40 9,30 11,15 7,99 8,01 8,52 9,74 12,09 14, ,54 6,68 9,66 19,87 13,09 12,30 9,89 13,72 14,22 21,75 16,57 14, ,92 5,13 5,84 9,48 7,37 4,01-2,29-3,03-2,26 1,64 7,14 10, ,97 2,84 1,65 0,94 4,63-1,77-1,51-2,25-0,88-0,86-3,79-4, ,62-0,12-0,06-2,28 3,39 6,88 7,15 2,49-0,36 4,06 4,97 7,58 Kaynak: TUİK 2013 İktisadi Rapor Sayfa 16

17 Avrupa Birliği normları ile tam uyumlu ve diğer göstergelerle karşılaştırılabilir endeksler oluşturmak amacıyla, sanayi sektörü hariç olmak üzere tarım, ormancılık ve balıkçılık kapsamında NACE Rev.2 sınıflamasına uygun olan 2010 temel yıllı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE) hesaplanmıştır. Tarım ÜFE, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerindeki üreticilerin sattıkları ürünlerin fiyat değişimini yansıtmaktadır. Grafik 8: Bir Önceki Aya Göre ÜFE de Yüzde Değişim Oranları (2003=100) 1,6 1,4 1,46 1,2 1 0,8 0,6 0,81 1 0,99 0,88 0,69 0,62 1,11 0,4 0,2 0-0,18-0,13-0,51 0,04-0,2-0,4-0,6 Grafik 9: Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre ÜFE de Yüzde Değişim Oranları (2003=100) Kaynak: TUİK 2013 İktisadi Rapor Sayfa 17

18 Tüketici Fiyatları Endeksi Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2013 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,46, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,40 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,49 artış gerçekleşti. Aylık enflasyon üzerinde enerji fiyat gelişmeleri etkili olurken, yıllık enflasyonun seyrinde yıl genelinde yüksek seyreden gıda fiyatları belirleyici olmuştur. Aralık ayında enerji fiyatları yüzde 2,35 oranında artmıştır. Enerji grubu yıllık enflasyonu son dönemdeki yükselişine rağmen yılsonu itibarıyla yüzde 5,15 ile son dört yılın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,10 puanlık düşüşle yüzde 9,67 ye gerilemiştir. İşlenmemiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 2,33 oranında artmıştır. Taze meyve sebze grubunda fiyat artışı sınırlı kalırken diğer işlenmemiş gıda grubunda genele yayılan fiyat artışlarına bağlı olarak yıllık enflasyon yüzde 16,28 e yükselmiştir. Sonuç olarak, işlenmemiş gıda grubu yıllık enflasyonu Aralık ayında yatay seyrederek yüzde 12,88 olmuştur. Buna karşın işlenmiş gıda fiyatları bu dönemde yüzde 0,73 oranında artarken grup yıllık enflasyonu ekmek ve tahıllar grubu kaynaklı olarak yüzde 7,11 e gerilemiştir. Tablo 10: Aralık Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim) Kaynak: TUİK, TCMB 2013 İktisadi Rapor Sayfa 18

19 Grafik 10: Bir Önceki Aya Göre TÜFE de Yüzde Değişim Oranları (2003=100) 1,8 1,6 1,4 1,2 1,65 1,8 1 0,8 0,66 0,76 0,77 0,6 0,4 0,2 0 0,3 0,42 0,15 0,31-0,1 0,01 0,46-0,2 Kaynak: TUİK Grafik 11: Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre TÜFE de Yüzde Değişim Oranları (2003=100) Kaynak: TUİK 2013 İktisadi Rapor Sayfa 19

20 2.3- Parasal Göstergeler Para Arzı T.C. Merkez Bankası verilerine göre; (M1) dar tanımlı para arzı (dolaşımdaki para ve vadesiz mevduatlar) 27 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 225 milyar 330 milyon TL oldu. 28 Aralık 2012 tarihinde 167 milyar 405 milyon TL. olan M1, %34,60 oranında artış gösterdi. 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle (M2) geniş tanımlı para arzı ise; (dolaşımdaki para ve vadeli, vadesiz mevduatlar) 910 milyar 052 milyon TL oldu. 28 Aralık 2012 tarihi itibariyle 731 milyar 770 milyon TL. olan M2, bu tarihe göre, %24,36 oranında artış gösterdi Emisyon Hacmi T.C. Merkez Bankası verilerine göre Emisyon hacmi, 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle 75 milyar 974 milyon 383 bin TL oldu. 28 Aralık 2012 tarihinde 54 milyar 656 milyon 770 bin TL. olarak gerçekleşen emisyon hacmi, yıl sonuna göre %39 oranda artış gösterdi Mevduat Hacmi T.C. Merkez Bankası verilerine göre, 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle bankalardaki toplam mevduat hacmi 903 milyar 755 milyon 171 bin TL düzeyindedir. 28 Aralık 2012 tarihinde 734 milyar 666 milyon 430 bin TL olan toplam mevduat %23.01 oranında artış gerçekleşmiştir Senet Protestoları T.C. Merkez Bankası verilerine göre; 2013 yılında, Türkiye genelinde adet 7 milyar 494 milyon 226 bin 684 TL tutarında senet protesto edilmiştir yılında ise protesto edilen senet sayısı adet iken protesto edilen senet tutarı da 6 milyar 949 milyon 204 bin 448 TL idi İktisadi Rapor Sayfa 20

21 KOCAELİ Grafik 12: 2013 Yılı Aylar İtibariyle Protesto Edilen Senet Sayısı Grafik 13: 2013 Yılı Aylar İtibariyle Protesto Edilen Senet Tutarı Türkiye genelinde 2013 yılında bir önceki yılın aynı dönemine göre protesto edilen senet adedinde %1,59 oranında artış, protesto edilen senet tutarında ise %7,84 oranında artış kaydedilmiştir İktisadi Rapor Sayfa 21

22 Döviz Rezervi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, 28 Aralık 2012 tarihi itibariyle 100 milyar 320 milyon dolar düzeyinde bulunan Merkez Bankası brüt döviz rezervi, %11,64 artarak 27 Aralık 2013 itibariyle 112 milyar 2 milyon dolar oldu. Grafik 14: Yıllar İtibariyle TCMB Brüt Döviz Rezervi 28 Aralık 2012 tarihi itibariyle 120 milyar 290 milyon dolar düzeyinde bulunan toplam rezerv (merkez bankası+bankalar) ise, %10,46 oranında artarak 27 Aralık 2013 tarihi itibariyle 132 milyar 874 milyon dolara ulaşmıştır. 28 Aralık 2012 tarihinde 19 milyar 970 milyon dolar olan Altın rezervi ise 27 Aralık 2013 itibariyle %4,5 oranında artarak 20 milyar 872 milyon dolar olmuştur. (Altın Değerleme fiyatı: 1 ONS/USD) 2.4- Kamu Finansmanı Bütçe Verileri Merkezi yönetim bütçesi 2012 yılı Ocak-Aralık döneminde 29 milyar 412 milyon TL açık verirken, 2013 yılının aynı döneminde 18 milyar 449 milyon TL açık vermiştir yılı Ocak-Aralık döneminde faiz dışı fazla, 2012 yılı aynı dönemine göre yüzde 65,94 oranında artışla, 31 milyar 537 milyon TL olarak gerçekleşmiştir yılı aynı döneminde faiz dışı fazla 19 milyar 4 milyon TL idi yılı Ocak-Aralık döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 361 milyar 887 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2013 yılının aynı döneminde yüzde 12,7 oranında artarak 407 milyar 890 milyon TL olmuştur İktisadi Rapor Sayfa 22

23 2012 yılı Ocak-Aralık döneminde faiz hariç bütçe giderleri 313 milyar 471 milyon TL olarak gerçekleşmiş iken 2013 yılının aynı döneminde yüzde 14,2 oranında artarak 357 milyar 904 milyon TL olmuştur yılı Ocak-Aralık döneminde 332 milyar 475 milyon TL olan merkezi yönetim bütçe gelirleri, 2013 yılının aynı döneminde yüzde 17,1 oranında artarak 389 milyar 441 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde 2012 yılında 278 milyar 781 milyon TL olan genel bütçe vergi gelirleri ise yüzde 17 oranında artarak 2013 yılında 326 milyar 125 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Tablo 11: Yıllar İtibariyle Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri (Milyon TL) 2012 Gerçekleşme 2013 Bütçe 2013 Gerçekleşme MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GİDERLERİ Faiz Hariç Bütçe Giderleri I. Personel Giderleri II. Mal ve Hizmet Alım Giderleri III. Cari Transferler IV. Sermaye Giderleri V. Sermaye Transferleri VI. Borç Verme VII. Yedek Ödenekler VIII. SGK Devlet Primi Giderleri Faiz Giderleri MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GELİRLERİ I. Genel Bütçe Gelirleri Vergi Gelirleri Vergi Dışı Diğer Gelirler II. Özel Bütçeli İdarelerin Öz Gelirleri III. Düzen. Ve Denet. Kurumlarının Gelirleri BÜTÇE AÇIĞI FAİZ DIŞI BÜTÇE DENGESİ (Maliye Tanımlı) Kaynak: T.C. Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü ( İktisadi Rapor Sayfa 23

24 KOCAELİ 2013 yılı Ocak-Aralık döneminde faiz giderleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,2 oranında artarak 49 milyar 986 milyon TL olarak gerçekleşmiştir İç Borç Stoku Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre; 2012 yılı sonu itibariyle 386 milyar 542 milyon TL olan merkezi yönetim iç borç stoku 2013 yılı sonu itibariyle yüzde 4,25 oranında artış göstererek 403 milyar 6 milyon TL olarak gerçekleşti. Grafik 15: Yıllar İtibariyle İç Borç Stok Durumu (milyon TL) Kaynak: TCMB 2013 İktisadi Rapor Sayfa 24

25 Dış Borç Stoku Hazine Müsteşarlığı nın verilerine göre, 2013 yılı 3. Çeyreği sonu itibariyle brüt dış borç stoku 372,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Grafik 16: Yıllar İtibariyle Dış Borç Stoku (milyon dolar) ,6 338,7 281,1 291,8 304, ,3 208,3 170, *3. Çeyrek sonu itibariyle Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Tablo 12: Yıllar İtibariyle Türkiye Net Dış Borç Stoku (milyon dolar) Kaynak: İktisadi Rapor Sayfa 25

26 2.5- Dış Ticaret Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2013 yılında ihracat 2012 yılına göre yüzde 0,4 oranında azalarak milyon dolar olarak gerçekleşti. İthalat ise 2012 yılına göre yüzde 6,4 oranında artarak milyon dolar oldu yılında milyon dolar olan dış ticaret açığı 2013 yılında milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2012 yılı sonunda %64,5 iken, 2013 yılı sonunda %60,3 e geriledi. Grafik 17: Dış Ticaret Verileri (milyon dolar) Dış Ticaret (milyon $) ithalat ihracat İktisadi Rapor Sayfa 26

27 Grafik 18: Yıllar İtibariyle Göre Dış Ticaret (milyon dolar) Yıllara Göre İhracat (Milyon $) Yıllara Göre İthalat (Milyon $) Dış Ticaret Dengesi (Milyon $) Kaynak: TÜİK 2.6- Yabancı Sermaye Ekonomi Bakanlığının geçici verilerine göre, 2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 182 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir. Toplamda adet yabancı sermayeli şirket ülkemizde faaliyet göstermektedir. Ancak bu sayıda 2012 yılına göre yüzde 26,5 oranında düşüş görülmektedir İktisadi Rapor Sayfa 27

28 Tablo 13: Kuruluş Türlerine Göre Yabancı Sermayeli Şirketler ( ) ( Şirket Sayısı) Yeni İştirak Şube Toplam Yeni İştirak Şube Toplam % Değişim Ocak ,2 Şubat ,3 Mart ,3 Nisan ,1 Mayıs ,7 Haziran ,5 Temmuz ,9 Ağustos ,6 Eylül ,0 Ekim ,9 Kasım ,5 Aralık ,8 Toplam ,5 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Türkiye de 1954 yılından 2013 yılı Aralık ayı sonu itibariyle adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir. Toplamda adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır İktisadi Rapor Sayfa 28

29 Tablo 14: Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı Yıl Yeni İştirak Şube Toplam ( Birikimli ) Genel Toplam Tablo 15: Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı (İlk 10 İl) İl Şirket Sayısı ( ) İSTANBUL ANTALYA ANKARA İZMİR MUĞLA MERSİN 680 BURSA 611 AYDIN 550 KOCAELİ 407 GAZİANTEP 306 Diğer İller Toplam İktisadi Rapor Sayfa 29

30 Tablo 16: Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri Aylık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Belge Adedi Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $) 951,2 123, ,7 591,7 98,4 34,3 342,2 799,3 385,5 62,6 643, ,3 Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon TL) 1.684,9 219, , ,5 180,0 65,2 661, ,3 779,0 124, , ,5 * Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir. Kaynak: Ekonomi Bakanlığı 2.7- Ödemeler Dengesi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nın verilerine göre, 2012 yılının Ocak-Aralık döneminde 48 milyar 497 milyon dolar açık veren cari işlemler hesabı, 2013 yılının aynı döneminde 65 milyar 4 milyon dolar açık vermiştir. Cari işlemler açığında geçen bir yıllık süre zarfında yüzde 34 oranında artış olduğu görülmektedir. Tablo 17: Ödemeler Dengesi ( ) ÖDEMELER DENGESİ AYRINTILI SUNUM (*) (Milyon ABD Dolar) Ocak-Aralık Ocak-Aralık I - CARİ İŞLEMLER HESABI A. DIŞ DENGESİ B. HİZMETLER DENGESİ C. GELİR DENGESİ D. CARİ TRANSFERLER II - SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI A. SERMAYE HESABI B. FİNANS HESAPLARI III - NET HATA NOKSAN IV - REZERV VARLIKLAR (*) Geçici Kaynak: TCMB İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü 2013 İktisadi Rapor Sayfa 30

31 2.8- Döviz Kurları, Borsa Endeksi ve Altın Fiyatları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre; 31 Aralık 2012 itibariyle 1,7776.-TL (döviz alış) olan 1 Amerikan Doları yüzde 19,84 oranında değer kazanarak, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 2, TL oldu. 31 Aralık 2012 tarihinde 2,3600.-TL (döviz alış) olan 1 Euro yüzde 24,33 oranında değer kazanarak, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla 2,9344.-TL oldu. Borsa İstanbul verilerine göre; 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle ,44 olan BIST 100 endeksi 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle %6,49 oranında değer kaybederek, ,73 oldu. Aralık 2012 de 1.676,68-TL. olan 1 ons altının Londra satış fiyatı, Aralık 2013 itibariyle %37,57 oranında azalarak 1.218,76.-TL olarak gerçekleşti. 1 gram külçe altının satış fiyatı Aralık 2012 de 96,65.-TL. iken, %18,08 lik düşüşle Aralık 2013 de 81,85.-TL oldu yılı Aralık ayı itibariyle 649,25.-TL. olan Cumhuriyet altını satış fiyatı ise 2013 yılı Aralık ayı itibariyle %16,56 oranında düşüşle 557,00.-TL. ye ulaştı Sanayi Üretimi Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; 2013 yılı Aralık ayında 2010=100 temel yıllı takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 artmıştır. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2013 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre; madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi %3,7, imalat sanayi sektörü endeksi %7,4, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %6,5 oranında artmıştır. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın ortalamasına göre %3,4 arttı yılı yıllık ortalaması önceki yılın ortalamasına göre madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe %3,4 azaldı, imalat sanayi sektöründe %4,3, elektrik, gaz, buhar, iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe ise %0,2 arttı İktisadi Rapor Sayfa 31

32 Tablo 18: Sanayi Üretim Endeksi, Aralık 2013 (2010=100) Kaynak: TÜİK Grafik 19: Aylık Sanayi Üretim Endeksi Bir Önceki Yıl Aynı Aya Göre Yüzde Değişim Oranları (2010=100) 2013 İktisadi Rapor Sayfa 32

33 2.10-Kapasite Kullanımı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre; 2012 yılı Aralık ayında 73,6 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanım oranı, 2013 yılı Aralık ayında 76,0 seviyesine gelmiştir. Tablo 19: İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) ve Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış KKO* (Ağırlıklı Ortalama - %) Yıllar OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK ,9 78,0 76,9 78,6 79,2 80,3 79,8 80,0 77,3 75,8 71,8 64, ,6 60,9 58,7 59,7 64,0 67,5 67,9 68,9 68,0 68,2 69,8 67, ,6 67,8 67,3 72,7 73,3 73,3 74,4 73,0 73,5 75,3 75,9 75,6 KKO ,6 73,0 73,2 74,9 75,2 76,7 75,4 76,1 76,2 77,0 76,9 75, ,7 72,9 73,1 74,7 74,7 74,6 74,8 74,3 74,0 74,9 74,0 73, ,4 72,2 72,7 73,6 74,8 75,3 75,5 75,5 75,4 76,4 75, ,7 79,4 79,3 79,5 79,1 79,4 78,7 78,9 76,4 74,5 71,1 65, ,1 62,3 61,2 60,2 63,5 66,2 66,4 67,5 67,4 67,2 69,2 68, ,9 69,4 69,8 73,2 73,2 72,8 73,7 72,0 72,8 74,0 75,0 75,6 KKO - MA ,5 74,3 75,0 75,4 75,3 76,3 74,9 75,2 75,5 76,0 76,2 75, ,4 74,3 74,5 75,2 74,6 74,2 74,3 73,8 73,6 74,1 73,3 73, ,0 73,2 74,0 74,3 74,6 74,9 74,9 75,0 75,0 75,8 75,0 75,9 Kaynak: TCMB 2013 İktisadi Rapor Sayfa 33

34 Tablo 20: Mal Gruplarına Göre Kapasite Kullanım Oranı (Ağırlıklı Ortalama - %) OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK Toplam İmalat 72,4 72,2 72,7 73,6 74,8 75,3 75,5 75,5 75,4 76,4 75,6 76 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları 70,0 70,7 73,6 70,6 74,4 71,9 72,7 72,5 73,1 73,7 73,0 72,9 73,1 72,3 71,7 71,9 71,9 72,7 72,9 72,6 72,6 75, Tüketim Malları 72,3 71,9 72,2 71,6 72,4 72,5 72,9 72,6 72,7 74,8 73,8 73,8 Gıda ve İçecekler 70,1 70,2 68,7 68,5 69,4 70,3 70,7 70,7 70,7 73,9 73,4 73,4 Ara Malları 73,3 73,1 73,6 75,6 76,7 77,2 77,5 77,7 77,6 78,1 77,3 77,8 Yatırım Malları 70,6 72,1 72,8 73,7 74,7 75,4 75,5 75,1 75,2 75,6 74,9 76,1 Mal gruplarına göre kapasite kullanım oranları değerlendirildiğinde, tüm mal gruplarında geçen yılın aynı ayına göre artış görülmüştür. Grafik 20: Yıllar İtibariyle Tüketim-Ara-Yatırım Malları 2013 İktisadi Rapor Sayfa 34