Acıbadem Bursa Hastanesi Ameliyathanesinde Konsinye Malzeme Yönetim Sürecinin Cerrahi Alan Enfeksiyonlarına Etkisinin İncelenmesi

Transkript

1 Acıbadem Bursa Hastanesi Ameliyathanesinde Konsinye Malzeme Yönetim Sürecinin Cerrahi Alan Enfeksiyonlarına Etkisinin İncelenmesi *Ebru Cömert, **Selime Yılmaz, ***Leman Bayram, **** Seyyal Hacıbekiroğlu *(Ameliyathane Hemşiresi), **(Sorumlu Hemşire), ***(Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi), **** (Hemşirelik Hizmetleri Müdürü) ÖZET Acıbadem Bursa Hastanesi nde Ocak-Aralık 27 tarihleri arasında gerçekleşen ve konsinye malzeme kullanılan ameliyatlar değerlendirilmiştir. Cerrahi alan enfeksiyon olguları ve biyolojik test sonuçları değerlendirildiğinde, cerrahi alan enfeksiyonlarının konsinye set kullanımından kaynaklanmadığı tespit edilmiştir. GİRİŞ Cerrahi alan enfeksiyonları, mortaliteyi, morbiditeyi, hastanede yatış süresini ve hastane masraflarını arttırması bakımından cerrahinin çok önemli ve ciddi bir problemidir. Cerrahi girişimi takiben, eğer implant kullanılmamış ise 3 gün içinde, implant kullanılmış ise yıl içinde gözlenen, cerrahi insizyon açılan veya manipüle edilen alanla ilgili enfeksiyonlar cerrahi alan enfeksiyonu olarak adlandırılır (3). Cerrahi alan enfeksiyonları, asepsi ve antisepsi uygulamalarında, sterilizasyon metotlarında ve ameliyathane koşullarında cerrahi teknik, yoğun bakım alanındaki gelişmelere ve profilaktik antibiyotik uygulamalarına rağmen hala modern cerrahinin çok önemli ve ciddi bir problemi olmaya devam etmektedir. Bunun için risk faktörlerinin bilinmesi ve gerekli önlemlerin alınması şarttır (,2). Ameliyathanede, asepsi ve antisepsi tekniklerine uyulmaması, cerrahi alanda yabancı materyal bulunması ve cerrahi teknik gibi pek çok faktör cerrahi alan enfeksiyonu gelişiminde rol oynar. Opere edilecek olan her hastanın bu risk faktörleri açısından değerlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınması cerrahi alan enfeksiyonlarının insidansını azaltacaktır (2,3). Yarayı kapatmak için kullanılan kontamine materyal ve cerrahi aletler ve antiseptik solüsyonlar da üreyen psödomonaslar CAE nedeni olabilirler. Kullanılan protez ve diğer implantlar da mikroorganizmalar için bir nidus oluşturabilir (). NNIS ( National Nazocomiyal İnfektiyons Surveillance) sistemi verilerine göre CAE; hastane kaynaklı enfeksiyonlar içerisinde üçüncü (%4-4), cerrahi operasyon gelişmiş olgularda gelişen enfeksiyonlar içerinde ise ilk sırada (%38) yer almaktadır. Her bir CAE nin ise hastanede yatış süresini 7- gün uzattığı saptanmıştır. Ulusal verilerimizde, bildirim merkezlerimize göre değişmek üzere, CAE Oranımız %2 üzerinde bildirilmiştir (4,5). Acıbadem Bursa Hastanesi ameliyathanesinde cerrahi alan enfeksiyonlarını önlemek için sterilizasyonun tüm süreçleri Avrupa standartlarına göre uygulanmaktadır. Konsinye yönetim süreci bu standartlar doğrultusunda yapılmaktadır (8). AMAÇ Hastane istatistikleri cerrahi alan enfeksiyonlarını belirleme de çok önemli araçlardan biridir. Bu araştırmanın amacı; Bursa Acıbadem Hastanesinde Ocak-Aralık 27 tarihleri arasında gerçekleşen operasyonlarda Konsinye (ödünç) malzeme kullanılan vakaların cerrahi alan enfeksiyon oranlarına etkisini araştırmak ve konsinye malzeme yönetim sürecini değerlendirmektir. UYGULMA Konsinye Malzeme:

2 kullanıldığında fatura edilmek üzere firmadan ödünç olarak temin edilen, hastaya ya da vakaya özel cerrahi malzemelere konsinye malzeme adı verilir (4). Konsinye malzeme, ameliyatın tanısına yardımcı cerrahi setler ve son teknoloji ile geliştirilmiş sarf malzemelerden meydana gelebilir. Hasta güvenliği açısından kurumun konsinye yönetimini oluşturarak belli standartları belirlemesi gerekmektedir (8). İki tür konsinye malzeme yönetimi mevcuttur; * Kalıcı Konsinye Ameliyathane stoklarına alınmayan ve ameliyathanede gerektiğinde kullanım için uzun süreli bırakılan, kullanıldığında ise firma tarafından eksikleri tamamlanan cerrahi setler ve sarf malzemelerdir. Örnek olarak; -Ortopedi plak vida v.b sarfları -KVC damar ve kapakları -Cerrahi aletler * Geçici Konsinye Ameliyathane stoklarına alınmayan, vakaya özel en az bir gün önceden firmadan kısa süreli kullanım için istenen, kullanım sonrası geri iade edilen cerrahi setler ve sarf malzemelerdir. Örnek olarak; -Göz cerrahisine yönelik lensler, -Plastik cerrahisi için protezler, -Ortopedi için çeşitli protezler, -Biyoimlantlar( kemik greftler, damarlar, perikard v.s.) verilebilir. Acıbadem Bursa Hastanesi 3 Şubat 26 tarihinden itibaren hizmet vermektedir. Hastanemizde konsinye malzeme yönetim sistemi, bu tarihten itibaren uygulanmaktadır. Dış kaynaklı gelen setlerin dekontaminasyon ve sterilizasyon işlemlerinin güvenirliğinin olmaması nedeni ile kendi Merkezi Sterilizasyon Ünitemizde tüm süreçler tekrarlanarak güvenli bir şekilde kullanıma sunulmaktadır (9). Konsinye Yönetim Kriterleri: ASG ameliyathanelerinde kullandığımız konsinye sarf malzemelerin ve cerrahi setlerin güvenilir olmaları açısından kabul ve teslim kriterleri belirlenmiştir. Sarf malzemeler için; Ürünün içeriği/ hammaddesi, Üretim ve son kullanma tarihi, Lot ve referans numarası, Sterilizasyon yöntemi, Kaç kez kullanılabileceği, Reuse edilip edilemeyeceği, Üretici firma bilgileri, CE belgesi, Depolama koşulları, Cerrahi setler için; Ameliyathaneye firma tarafından steril getirilen cerrahi setler steril kabul edilmez. Sterilizasyon şartları bilinmeyen her tür ürün non-steril kabul edilir ve Merkezi Sterilizasyon Ünitesi nde yeniden dekontaminasyon ve sterilizasyon işlemine tabi tutularak kullanıma hazır hale getirilir (8). 2

3 olmaktadır. Bunun için, bu ürünlerin sterilizasyon sertifikaları ve sterilizasyon testlerinin firmalar tarafından kullanıcıya verilmesi gerekmektedir (8). Konsinye Malzemenin Teslim Alınması: * Firmadan gelen konsinye setler ve sarf malzemeler MSÜ ye, ameliyathane hemşiresi tarafından teslim alınır. Konsinye kriterlerini içeren takip defterine kayıt edilir (8). * Ameliyatın saati göz önüne alınarak dezenfeksiyon ve sterilizasyon işlemleri yapılır. * Cerrahi setlerin, Cº termal dezenfeksiyon yapan yıkama cihazında, tüm ayrılabilen parçaları çıkarılarak ve oluklu aletlerin içleri kontrol edilerek dekontaminasyon işlemi gerçekleştirilir. * Paketlenen konsinye malzemenin üzerine; -Firma adı -Set adı -Paketlenme ve son kullanım tarihleri -Merkezi Sterilizasyon Ünitesi çalışanın kodu yazılır. * Kullanılacak olan tüm konsinye set ve sarf malzemelerinin üzerine konsinye olduğunu belirten konsinye etiketi yapıştırılır. * Sterilizasyon basamaklarına tabi tutularak kullanıma hazır hale getirilir (8). Sterilizasyon Basamaklarının Kontrolü: * Cihaz Kontrolü Büyük buhar basıncı ile çalışan sterilizatörlerin testleri için Leak Test ve Bowie-Dick Test uygulanarak standartlara uygunluğu ölçülür. * Mazuriyet Kontrolü Sterilizasyon işlemine tabi tutulup tutulmadığını gösteren işlemci indikatör ve bantlarla kontrol yapılır. * Yük Kontrolü Sterilizasyon işlemi sırasında biyolojik ölümü gerçekleştirmede ki yeterliliğini gösteren kontrol yöntemidir. Sterilizasyon yöntemine göre biyolojik indikatör çeşitleri, Sterilizan Yöntemi Hidrojenperoksit Etilen oksit Flash Buhar Formaldehid Mikroorganizma Bacillus atrophaeus (Bacillus subtili) * Set İçi Kontrol Entegrafları Kimyasal indikatörler ile kullanımının güvenirliği kontrol edilir (9). Gereç ve Yöntem: Çalışmanın evrenini; Acıbadem Bursa Hastanesinde 27 yılı Ocak-Aralık ayları arasında operasyon olan toplam 4232 olgu oluşturmaktadır. Bunlardan konsinye malzeme kullanan 57 olgu örnekleme alınmıştır. Çalışma tanımlayıcı nitelikte olup veriler, 28 yılı içerisinde rektospektif olarak incelenmiştir. Verilerin toplanmasında, Acıbadem Bursa Hastanesi bilgisayar veri bankasındaki bilgiler incelenerek değerlendirilmiştir. 3

4 Ameliyathane tıbbi kayıtları: Operasyon isimleri ve sayısı incelenmiştir. Konsinye Malzeme kayıtları: Konsinye malzeme kullanılan vaka sayısı ve vakaya özgü konsinye türü( sarf/ set) tespit edilmiştir. Acıbadem Bursa Hastanesi 27 faaliyet raporları: 27 yılı gerçekleşen ameliyat sayıları incelenmiştir. Nazokomiyal Sürveyans Raporları: 27 yılı CAE olguları incelenmiştir. MSÜ Biyolojik Test Sonuç Raporları: 27 Yılı Biyolojik test sonuçları aylara göre grafikle yorumlanmıştır. Bulgular: Aylar Operasyon Sayıları Konsinye Malzeme (Cerrahi Set) CAE Konsinye Malzeme Kullanılan CAE olgusu Ocak Şubat 33 Mart Nisan Mayıs 38 3 Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım 35 3 Aralık TOPLAM Tablo : Acıbadem Bursa Hastanesi Ocak-Aralık.27 yılı verileri Tablo e göre ; 27 yılında aylara göre operasyon sayıları belirtilmiştir. Bir yılda gerçekleşen toplam 4232 vakadan 57 sinde konsinye set kullanılmıştır. Cerrahi alan enfeksiyonları incelendiğinde bir yılda toplam 24 vakada cerrahi alan enfeksiyonu tespit edilmiş, bu vakalardan sadece iki olguda konsinye set kullanıldığı saptanmıştır. 4

5 27 Biyolojik Test Sonuçları,8,6,4,2 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Tablo 2: Acıbadem Bursa Hastanesi 27 yılı Biyolojik test sonuçlarının aylara göre dağılımı Tablo 2 incelendiğinde; Akredite olan laboratuarımızda 27 yılında biyolojik test sonuçlarında herhangi bir üremenin olmadığı saptanmıştır. SONUÇ Cerrahi alan enfeksiyonları, cerrahinin en önemli sorunlarından birisidir. En önemli risk faktörlerinden biri cerrahi aletlerin yetersiz dekontaminasyonu ve sterilizasyonudur. Bu nedenle cerrahi alan enfeksiyonuna neden olan tüm risk faktörlerinin bilinmesi ve gerekli önlemlerin alınması bu enfeksiyonların insidansını azaltacaktır. Acıbadem Bursa Hastanesi nde Ocak-Aralık 27 tarihleri arasında gerçekleşen ve konsinye malzeme kullanılan ameliyatlar değerlendirilmiştir. Cerrahi operasyonlarda Konsinye(ödünç) malzeme kullanılan vakaların cerrahi alan enfeksiyon oranlarına etkisinin olmadığı saptanmıştır. Kaynaklar:. Uzunköy A.Cerrehi alan enfeksiyonları : risk faktörleri: önleme yöntemleri Ulusal Travma Dergisi Fry DE. Surgical Site Infection: Pathogenesis and Prevention. 3, 2. www. Medscape.com. Release Date: February 3. Kılıç YA, Abbasoğlu O. Cerrahi alan enfeksiyonları: Giriş ve tanımlar. Hastane İnfeksiyonları Dergisi2; 5: Willke A, Baksan S, Palabıyıkoğlu İ, Erdem B, Kökse T. Ankara Üniversitesi Tıp fakültesi İbn-i Sina Hastanesi nde yıllarında gözlenen hastane infeksiyonları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2; 5: Geyik FM, Kökoğlu ÖF, Hoşoğlu S, Ayaz C, Boşnak V. Dicle Üniversitesi Hastanesi nde nozokomiyal infeksiyonlar 998. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2; 4: Özkurt Z, Erol S, Parlak M, Yılmaz Ş. Atatürk Üniversitesi Hastanelerinde hastane infeksiyonları: 998 yılı sonuçları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2; 4: Taşyaran MA, Ertek M, Çelebi S, Harbigil A, KızıloğluG. Atatürk Üniversitesi Hastanelerinde hastane infeksiyonları: 999 yılı sonuçları. Hastane İnfeksiyonları Dergisi 2; 5: A.S. G. Prosedür ve Talimatları. 9. Gürel S, Ayaz Ş. Konsinye (ödünç) Medikal Malzemelerin Yönetimi 5. Sterilizasyon Dezenfeksiyon Kongresi Nisan 27 Antalya 5