İZMİR TİCARET ODASI'NIN İZMİR ULAŞIMI İÇİN ÖNERİLERİ

Transkript

1 İZMİR TİCARET ODASI İZMİR TİCARET ODASI'NIN İZMİR ULAŞIMI İÇİN ÖNERİLERİ Hazırlayan: Hitay BARAN İZMİR, Mart

2 İZMİR TİCARET ODASI NIN İZMİR ULAŞIMINA YÖNELİK ÖNERİLERİ GİRİŞ İzmir kenti yıllık geçmişi olmasına, yıldır bir liman ve kıyı kenti olmasına karşın maalesef deniz, hava, kara ve demiryolu ulaşımında çağın gereklerini yerine getirmede güçlük çekmektedir. Türkiye de ilk demiryolu yatırımları bölgemizde gerçekleşmiş olmasına ve en yaygın demiryolu ağı yine bölgemizde olmasına karşın yolcu ve yük taşımacılığında demiryolu yaygın kullanılamamaktadır. Odamız ve İzmirli iş alemi kentin deniz-hava-kara ve demiryolu ulaşımının yaygınlaşması, eksikliklerin giderilmesi ve buna bağlı sektörel gelişmelerin sağlanması için çalışmalar yapılmasını beklemektedir. İzmir Batı Anadolu nun en uç noktasında olması sebebiyle lojistik merkez olma yolunda ilerlemektedir. Yapılacak yatırımlarla bu süreç hızlandırılmalıdır. EXPO 2015 İzmir Organizasyonu kapsamında, İzmir i tüm dünya ve ülkemizdeki diğer illere seçenekli şekilde en hızlı ve konforlu şekilde ulaştırmanın yolları şimdiden aranmalıdır. İzmir kenti bir çanak şeklinde körfezin etrafında sıkışmış, tüm taşıt trafiğini bu çanağa çeker durumdadır. Bu nedenle kent trafiğini rahatlatıcı önlemler alınmalı, toplu ulaşım sistemlerine hız verilmelidir. Kent merkezi ile ilgili bir diğer hayati konu ise otopark alanların kısıtlılığıdır. Bu konuya da kısa, orta ve uzun vadeli olmak üzere kalıcı çözümler getirilmelidir. Özetle İzmir ticarette, üretimde ve turizmde rekabet gücüne sahip, yaşam kalitesi yüksek bir dünya metropolü olacaksa ulaşım altyapısını iyileştirmelidir. Çünkü ulaşım olanakları yeterli düzeyde olmadan turizmden, ticaretten, üretimden, ihracattan ve dünya kenti olmaktan bahsedemeyiz. Aşağıda yapılması gerekenler özet halinde sunulmaktadır. 2

3 GENEL İzmir lojistik bir merkez olmalıdır. Yapılacak tüm ulaşım yatırımları bu çerçevede değerlendirilmeli ve birbirleriyle ilişkilendirilmelidir. İzmir Ulaşım Master Planı hazırlanmalıdır. Bu master plan sadece Büyükşehir Belediyesi mücavir alanı için değil tüm ili kapsayacak şekilde yapılmalıdır. İzmir coğrafi konum itibariyle lojistik açıdan kritik bir noktadadır. Özellikle demiryolu, denizyolu ve karayolu taşımacılığı açısından merkez olma özelliği taşımaktadır. İzmir kenti bu özelliğini iyi değerlendirerek yapacağı liman, iskele, yat limanı, tersane, kara yolu ulaşım bağlantıları, kamyon garajları, gümrük tesisleri, antrepo, gar, yükleme noktaları vb. fonksiyonlarla bu özelliğini kent ekonomisine katkı koyacak boyuta getirmelidir. Özellikle kentin kuzey, doğu ve güney akslarında birer adet LOJİSTİK KÖY ler oluşturulmalıdır. Bu Lojistik köylerde gümrüklü sahalar, antrepolar, demiryolu, karayolu ve otoyol bağlantıları, konteyner ve dökme yük depolama sahaları, tır ve kamyon park-servis alanları, lojistik-kargo firmaları için depolama alanları, tüm bu fonksiyonlara hizmet verecek hizmet sektörü alanları yer almalıdır. Ulaşım Master Planı başta olmak üzere İl Çevre Düzeni Planı, İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı ve Stratejik Planda İzmir in bu lojistik merkez olma özelliği unutulmamalı, bu planlardaki yatırım kararları bu çerçevede ele alınmalıdır. HAFİF RAYLI SİSTEM ULAŞIMI 2009 yılı sonuna kadar Aliağa-Menderes Hafif Raylı Sistem Projesi bitirilmelidir. Aliağa Menderes Hafif Raylı Sistem Projesi kuzeyde Bergama, güneyde Selçuk a kadar uzatılmalıdır. Bu sistem daha sonra mevcut hatları takip ederek Bayındır, Tire ve Ödemiş e kadar saçaklanmalıdır. Kuzeyde Bergama ya kadar uzanan hafif raylı sisteminin Aliağa OSB ile bağlantısı kurulmalıdır. Aliağa Menderes Hafif Raylı Sistemi Projesi kapsamında Alsancak Garı na bir bağlantı yapılarak, metro Alsancak a da ulaştırılmalıdır. İzmir Urla- Çeşme arasında hafif raylı sistem kurulmalıdır. Bunun için otoyol orta refüjü veya kamulaştırma sahaları kullanılabilir. Bu hat daha sonra Seferihisar a kadar uzanmalıdır yılına kadar İzmir kent merkezinde; Üçyol-Üçkuyular, Üçkuyular-DEÜ Hastanesi, Üçyol-Buca-DEÜ Kampüs, Bornova-Ege Üniversitesi-Bornova Merkez, Halkapınar-Otogar-Işıkent-Pınarbaşı metro hatları bitirilmelidir. Ayrıca EXPO projesi çerçevesinde Üçkuyular metro istasyonundan İnciraltı na bir hat uzanmalıdır. 3

4 KENT İÇİ ULAŞIM DÜZENLEMELERİ Başarılı bir şekilde oluşturulan toplu ulaşımda entegrasyon projesi aynı hızla devam ettirilmelidir. Yeni metro hatlarının devreye girmesi, deniz ve otobüs ulaşımında kalite ve standartın yükseltilmesi ve entegrasyon olanaklarının artırılması ile proje daha başarılı hale gelecektir. Ulaşım türleri arasındaki entegrasyon, tek bilet, tek tarife, tek hat vb. uygulamalar toplu ulaşımda cazibeyi artıracaktır. Kent içi trafik izleme ve yönetimi hizmete sokulmalıdır. Kent içi trafikte büyük rahatlama sağlayacak, imar planlarda mevcut olan ancak çeşitli nedenlerle uygulanamayan imar yollarının yapılması sağlanmalıdır. Özelikle Kemeraltı, Yenişehir, Karabağlar, Çiğli Altınyol, Altındağ, Şemikler, Gaziemir Akçay - Yeşillik Caddesi, Kahramanlar daki trafik sıkışıklıkları için önlem alınmalıdır. Kentin önemli akslarındaki trafik akışını kesmemek için alt ve üst geçit yapımlarına başlanılmalıdır. Altınyol, ve Akçay Caddesi, Şehitler Caddesi-Kamil Tunca Bulvarı kesişimi öncelikli olarak ele alınmalıdır. Yenişehir Ticaret Merkezi nin Mürselpaşa Bulvarı na direk bağlantısının mutlak suretle yapılması gerekmektedir. Geleceğin kent merkezinde liman arkası bölgesinde ana akslar yer altında olmalıdır. MTK Sitesi ile Buca OSB arasındaki yol hizmete sokulmalıdır. Bornova Işıkkent te Kara Nakliyecileri Sitesi çevresindeki imar uygulamaları gerçekleştirilmeli, yollar açılmalı, tır ve kamyon garajları düzenlenmelidir. Yeni kent merkezi planları yürürlüğe girdikçe Alsancak Limanı arksındaki tır ve konteyner depolama alanları Işıkkent, Pınarbaşı, Hacılarkırı mevkilerine kaydırılmalıdır. Buca Kaynaklar daki İzmir Çevre Yolu nda Aydın dan İzmir e dönüşte gişelerden sonra Çeşme istikametinden ayrılma kolu ile Yaş Sebze ve Meyve Hali ne direk ulaşım sağlanmalıdır. 4

5 DEMİRYOLU ULAŞIMI Aliağa Nemrut Körfezi Demiryolu Ring bağlantısı hizmete girmelidir. Aliağa da son bulan demiryolu, Kuzey Ege Çandarlı Limanı na kadar ulaşmalıdır. Menderes-İzmir-Menemen-Aliağa metro sisteminin İzmir Alsancak, Nemrut ve Çandarlı Limanları yük trafiğini engellememesi için gerekli önlemler alınmalı, gerekirse hat sayısı üçe çıkarılmalıdır. Çandarlı Limanı na demiryolu ile Marmara Bölgesi nden de yük getirilebilmesi için Soma-Çandarlı arasında demiryolu yatırımı yapılmalıdır. Demiryolları için bölge ölçeğinde daha önce hazırlanan demiryolları ana planı yeniden gözden geçirilip değerlendirmeli, İzmir için ana yolcu gar tesisi projesi gerçekleştirilmelidir. Demiryolu taşımacılığında (özellikle konteyner taşımacılığında) özel sektörün daha aktif yer alabilmesi için çalışmalar hızlandırılarak sürdürülmeli; konuyla ilgili mevzuat değiştirilmelidir. Eskiyen demiryolu hatlarındaki rehabilitasyon ve standartların yükseltilmesi çalışmaları hızlı bir şekilde sürdürülmelidir. Kemalpaşa OSB Turgutlu arası demiryolu projesi bitirilmelidir. Manisa-Bandırma-Tekirdağ arasında yapılacak ve Batı Anadolu yu demiryolu ile Avrupa ya bağlayacak olan Batı Anadolu Lojistik Organizasyonlar Projesi hayata geçirilmelidir. Kamulaştırma çalışmaları devam eden İzmir-Ankara hızlı tren projesi bitirilmelidir. İzmir-İstanbul arası hızlı tren projesi gerçekleştirilmelidir. 5

6 DENİZ YOLU ULAŞIMI İzmir deki liman faaliyetleri ve projeleri ile ilgili olarak İzmir ve Hinterlandı Limanlar Master Planı hazırlanmalıdır yılında özelleştirilmeye çıkartılan İzmir Alsancak Limanı nda üç kez erteleme yaşanmış bulunmaktadır. İzmir Alsancak Limanı 2007 yılında özelleştirilmelidir. Özelleştirilecek limanda rekabetin korunması, tekel oluşturulmaması, tevsii projelerinin gerçekleştirilmesi, yaklaşım kanalının taranması, ihtiyaç duyulan yatırımların yapılması gibi unsurlar olmazsa olmaz koşullardır. Bu liman gelecekte İzmir ve hinterlandına hizmet veren modern, kapasiteli, hızlı çalışan, rekabetçi bir konteyner ve kruvaziyer limanı olmalıdır. Kuzey Ege Çandarlı Limanı Türkiye nin en büyük, Doğu Akdeniz in ana aktarma limanı olarak 2015 yılında hizmete girmelidir. Bu nedenle yatırım programına alınması, plan ve projelerinin gerçekleşmesi, yapım modelinin belirlenmesi gibi çalışmalara hız verilmelidir. Kuzey Ege Çandarlı Limanı Doğu Akdeniz deki yük trafiğinde ana aktarma limanı olacak şekilde tasarlanmalıdır. Aliağa Nemrut Koyundaki mevcut ve yeni yapılacak iskeleler dökme yük limanı haline getirilmelidir. İzmir ve hinterlandına hizmet verecek dökme yük limanı Aliağa Nemrut Limanı olmalıdır. Çeşme Limanı Ro-Ro ve kruvaziyer limanı olarak hizmet vermeli ve Çeşme Yat Limanı bitirilmelidir. Seferihiasr Yat Limanı Projesi bitirilmelidir. Pasaport Limanı Dalgakıran ı kente kazandırılmalıdır. Kent merkezinde ve çeperinde deniz ulaşımının daha aktif kullanılması için mevcut iskelelerde rehabilitasyona gidilmeli, iskele yükseklikleri standart hale getirilmeli, Alaybey, Mavişehir-Atatürk Organize Sanayi Bölgesi, İnciraltı, Güzelbahçe, Urla, Foça ya yeni iskele-hatlar ilave edilmelidir. Deniz ulaşımında kaliteyi yükseltmek amacıyla mevcut filoya yüksek süratli, konforlu deniz taşıtları ilave edilmelidir. Araba vapurları da kapasite ve teknolojik açıdan gözden geçirilmelidir. 6

7 KARAYOLU ULAŞIMI İzmir Çevre Yolu tamamlanmalı ve kuzeyde Bergama ya kadar uzatılmalıdır. İnciraltı-Çiğli arasına asma köprü inşa edilerek İzmir Çevre Yolunun tam anlamıyla bir halka haline gelmesi sağlanmalıdır. Asma köprü kara, demir ve yaya ulaşımına olanak verecek şekilde tasarlanmalıdır. EXPO 2015 in İnciraltı nda gerçekleşmesi nedeniyle İzmir-Çeşme Otoyolundan veya Çevre Yolu nun Balçova viyadüğünün uygun bir noktasından İnciraltı EXPO alanına bir bağlantı sağlanmalıdır. Havaalanından veya Çiğli den köprü ile gelen trafik direk olarak EXPO alanına bağlanmalıdır. Kuzeyde Bergama ya kadar uzatılacak otoyol Çandarlı Limanı na da bağlantı yapmalıdır. Alsancak Limanı nın potansiyel müşterilerinden bir tanesi de Bursa ilidir. Sanayi limanının gelecekte Çandarlı odaklı olacak olması demek, Bursa-Balıkesir-Soma- Kınık-Bergama-Çandarlı ulaşım aksının karayolu açısından kuvvetlendirilmesi anlamına gelmektedir. Bu nedenle Bursa-Balıkesir-Soma-Kınık-Bergama-Çandarlı karayolu standartları yüksek bir yol haline getirilmelidir. Kordon daki viyadükler imha edilmeli, Kordon a kesinlikle otoyol yapılmamalı, liman arkasındaki viyadükler liman içine direk indirilmeli ve liman trafiği kent içine girmeden bu viyadükler sayesinde çevre yollarına bağlanmalıdır. İzmir-İstanbul ve İzmir Ankara otoyolları YİD veya Yİ modelleri ile yapılmalıdır. İzmir-Aydın arasında var olan ve Denizli ye kadar projelendirilen otoyol bitirilmeli; Antalya ya kadar uzatılmalıdır. 7

8 OTOPARK SORUNU Trafiğin tıkanmasına, kaldırımların, yolların az bir şeridinin park etmiş araçlar tarafından işgal edilmesine, okul bahçelerinin amaç dışı kullanılmasına, hava kirliliğine, estetik açıdan kötü bir görüntü yaratmasına neden olan otopark sorununun çözümü için gerekli adımlar atılmalıdır. Bunun için öncelikle toplu ulaşımda kalite artırılmalı, özel araçlardan ziyade toplu ulaşım araçları özendirilmelidir. Ayrıca cep otoparkları, merkezi yerlerde ve çevrelerinde katlı veya açık otoparklar, okul, meydan ve yol altlarına (zemin altına) elverdiği ölçüde bir veya iki katlı yeraltı otoparklar yapılmalıdır. Otopark sorunu sadece kent merkezlerinde değil, Hatay, Mithatpaşa, Poligon, Karşıyaka merkez, Mavişehir, Girne, Bornova merkez gibi konut alanlarında; Hatta kentin geçmişte plansız gelişen sonradan ıslah planlarıyla düzene sokulmaya çalışılan ancak, yoğunluk artışı ile sıkıntıya giren Bozyaka, Örnekköy, Çamdibi, Altındağ, Şemikler, Yeşilova gibi semtlerde büyük sorun yaratmaktadır. Kentin bu semtlerindeki pek çok sokağında tek yön uygulaması mevcut olup sokaklar arabalarla kaplıdır. Otopark Yönetmeliği gereğince İzmir Büyükşehir Belediyesince toplanan bedeller maalesef gerektiği gibi otopark yatırımları için harcanmamaktadır. Bu bedeller otopark yatırımları için harcanmış olsaydı bugün bu derecede otopark sıkıntısı yaşanmazdı. 13 yılda 4 kez değişen otopark yönetmeliği otopark sorununu çözecek nitelikte değildir. Otopark yükümlülüğünün sadece bina sahibi veya bina yapımcısına bırakılması adaletli bir uygulama değildir. Bu yükümlülük oto sahibi ve otomobil fiyatlarına da yansıtılmalı, fabrikada bloke edilmelidir. Halihazırdaki Otopark Yönetmeliği problemi yine bina sahibi ve bina yapımcısına eskisinden daha fazla yükleyerek, işi daha da zorlaştırmaktadır. 8

9 HAVAYOLU İzmir Adnan Menderes Havalimanı iç hatlar ve VIP salonu yenilenmeli ve yapımı devam eden ikinci pist hizmete alınmalıdır. İzmir Adnan Menderes Havalimanı dünyaya ve tüm ülkeye hizmet verecek nitelikte uluslararası modern bir havalimanı olmalıdır. EXPO 2015 Projesi çerçevesinde Çiğli de bulunan iki adet askeri havaalanından Kaklıç Havaalanı gelecekte Sivil Havalimanı haline getirilmelidir. Yine gelecekte ortaya çıkacak gereksinime göre İzmir in kuzeyine Aliağa ve çevresine yeni bir havalimanı yapılmalıdır. DİĞER Diğer taraftan TCDD Genel Müdürlüğü nün İzmir kent merkezinde bulunan pek çok taşınmazı bulunmaktadır. Bu taşınmazların bir kısmı yol ve meydan olarak kullanılmakta, bir kısmı TCDD 3. Bölge Müdürlüğünce kiraya verilmekte ve bir kısmı atıl konumda beklemektedir. Bu taşınmazlar imar planları olanak verdiği ölçüde uygun fiyatlarla ekonomiye kazandırılmalı, yatırımcılara sunulmalı; imar planlarında yol, meydan, yeşil alan ve diğer kamu kullanımlar için ayrılan taşınmazlar ise Belediyelere tahsis edilmelidir. 9