İZMİR TİCARET ODASI İZMİR TİCARET ODASI NIN T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI NIN HAZIRLAMAKTA OLDUĞU 1/100

Transkript

1 İZMİR TİCARET ODASI İZMİR TİCARET ODASI NIN T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI NIN HAZIRLAMAKTA OLDUĞU 1/ ÖLÇEKLİ İZMİR-MANİSA-KÜTAHYA ÇEVRE DÜZENİ PLANINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ Hazırlayan: Hitay BARAN İZMİR, Ocak

2 İZMİR TİCARET ODASI NIN T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI NIN HAZIRLAMAKTA OLDUĞU 1/ ÖLÇEKLİ İZMİR-MANİSA-KÜTAHYA ÇEVRE DÜZENİ PLANINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ İZMİR İN VİZYONU İzmir gelecekte ticarette, üretimde ve turizmde rekabet gücüne sahip, yaşam kalitesi yüksek bir dünya metropolü olmalıdır. Güzel İzmir Bir Dünya Kenti haline gelmeli ve bir Marka Kent olmalıdır. İzmir il bazında tek merkezli ve az kutuplu olarak gelişemez. Kent vektörel bir gelişme süreci içerisindedir. Metropol kentte ticaret, turizm ve kültürel faaliyetler ağırlık kazanırken; ilçeler bazında yörelerin potansiyeline göre sanayi, turizm, tarım ve hizmetler sektörlerinde uzmanlaşmalar sağlanmalıdır. Özellikle alt bölgeler ve ilçeler bazında belirlenecek alt kimlikler ve hedefler, bu hedeflere ulaşmak için alınacak plan kararları büyük önem arz etmektedir. Bakanlığın hazırladığı taslak planda hem kent merkezini hem de ilçeleri vizyon ve hedeflerine götürecek plan kararların yeterli düzeyde alınmadığı ve kimliklerinin belirlenmediği görülmektedir. Çevre Düzeni Planı İzmir i yukarıdaki vizyona ulaştıracak özelliklere sahip olmalıdır. Görüntü 1. İzmir Uydu Görüntüsü 2

3 LİMAN YATIRIMLARI İzmir kenti yıldır bir liman kentidir. Tarih içerisinde pek çok liman kente hizmet vererek bu kimlik var olmuştur. Bu özellik bundan sonra da devam edecektir. Kuzey Ege Çandarlı Limanı periyodunda devreye alınmalıdır. Kuzey Ege Çandarlı Limanı ülkenin en büyük sanayi limanı olacağı gibi Doğu Akdeniz in en önemli ana aktarma limanlarından bir tanesi olacaktır. Oluşturulan taslak planda Kuzey Ege Çandarlı Limanı alansal olarak kısmen işaretlenmiş ve sadece ulaşım altyapısı sorununa çözüm getirilmiştir. Ancak, liman ve art alanı olarak ifade edilen alan ha. olup geniş bir alanı kapsamaktadır. Taslak planda limana hizmet verecek fonksiyonlar için liman arkası alanın planlanması yapılmamıştır. Şekil 1. Taslak Plandaki Çandarlı Limanı Üstelik Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kuzey Ege Çandarlı Limanı yapılacak alanı ve art alanını tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile Termal Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi olarak ilan etmiş durumdadır. 3

4 Şekil 2. İzmir Dikili Termal Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi 4

5 Ülkemiz ekonomisinin geleceği açısından büyük önem taşıyan Kuzey Ege Limanı nın bulunacağı bölgede Ulaştırma Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı nın farklı projeleri bulunmakta; kıyı alanında plan onama yetkisi ise Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nda bulunmaktadır. Kuzey Ege Çandarlı Limanı projesinin 2010 yılında devreye alınması için Bakanlıklar arası koordinasyonunun sağlanarak, sağlıklı bir şekilde planlanması gerekmektedir. Görüntü 2. Çandarlı Limanı nın Yapılacağı Alan Sekil 3. Çandarlı Limanı Fizibilite Raporu nda Belirtilen İlk Etap Konteyner Molü 5

6 İzmir Alsancak Limanı özelleştirilmesi ile birlikte yarım kalan konteyner molünün tevsii, yanaşma kanalının derinleştirilmesi ve limanın modernizasyonu neticesinde gelecekte sadece kruvaziyer ve konteyner odaklı bir liman olarak hizmet vermelidir. Bu kapsamda tarama ve dolgu çalışmaları önem kazanmaktadır. 50 yılı aşkın süredir üzerine yatırım yapılan limanın kaldırılması söz konusu değildir. Söz konusu olan tek şey limanın kente uyumlu ve daha işlevsel hale getirilmesidir. Şekil 4. İzmir Alsancak Limanı Tevsii Projesi Görüntü 3. İzmir Alsancak Limanı Uydu Görüntüsü 6

7 Şekil 5 İzmir Alsancak Limanı Yaklaşım Kanalı Nemrut Koyundaki mevcut ve yeni yapılacak iskeleler ile bu alan liman fonksiyonu gereklerini yerine getirmeli ve Nemrut İzmir in dökme yük limanı merkezi haline gelmelidir. İskelelerin ulaşım başta olmak üzere her türlü altyapı olanaklarından ortak yararlanması sağlanmalıdır. Görüntü 4. Nemrut Koyu ndaki Mevcut İskeleler 7

8 Çeşme Limanı Ro-Ro, feribot ve kruvaziyer amaçlı kullanılmalıdır. Dikili Limanı Ro-Ro ve feribot amaçlı kullanılmalı, Çandarlı Limanı nın devreye girmesi ile yük limanı özelliği Çandarlı Limanı na kaydırılmalıdır. MAKRO ULAŞIM KARARLARI İzmir kentinin ve ilin ulaşım master planı bulunmamaktadır. İzmir in ulaşım master planının olmaması İzmir Büyükşehir Belediyesi nin Ekim ayında onaylamış olduğu İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı için önemli bir eksiklik olduğu gibi Çevre Düzeni Planı için de önemli bir eksikliktir. Taslak plan incelendiğinde birkaç öneri ulaşım aksı dışında makro anlamda ulaşım planlamasının yeterince yapılmadığı görülecektir. Bu kapsamda; Aliağa-Menderes Demiryolunun hafif raylı sisteme dönüştürülmesi projesi kapsamında proje kuzeyde sadece Çandarlı Limanı na kadar değil Bergama merkeze kadar, güneyde ise Selçuk Efes e kadar uzatılmalıdır. Böylelikle her iki turizm merkezi hafif raylı sistemi ile kent merkezine bağlanacaktır. İzmir-Çeşme hafif raylı sistem projesi gerçekleştirilmelidir. Bu projenin gerçekleşmesi için otoyol arasındaki refüj veya kamulaştırma alanı kullanılabilir. Mevcut demiryolu güzergahı bulunan Bayındır, Tire ve Ödemiş ilçeleri hafif raylı sistem projeleri içine dahil edilmeli ve yapımı devam eden hafif raylı sistem projesi saçaklanarak İzmir in önemli tüm ilçelerine ulaşması sağlanmalıdır. İzmir Merkez Aliağa Çandarlı demiryolu hattının hafif raylı sisteme dönüştürülmesi projesi kapsamında kentsel kullanım yoğunluğu da dikkate alınarak, limana yeterli hizmet verebilmesi açısından revize edilmelidir. Alsancak Limanı nın potansiyel müşterilerinden bir tanesi de Bursa ilidir. Sanayi limanının gelecekte Çandarlı odaklı olacak olması demek, Bursa-Balıkesir-Soma- Kınık-Bergama-Çandarlı ulaşım aksının kara ve demiryolu açısından kuvvetlendirilmesi anlamına gelmektedir. Bu ulaşım kararlarının planda yer alması gerekmektedir. İzmir-İstanbul, İzmir-Ankara ve İzmir-Denizli-Antalya otoyolu projeleri planda yer almalıdır. Kuzeyde Çandarlı Limanı na kadar uzatılan otoyol, Bergama ya kadar uzatılmalıdır. Yine İzmir-İstanbul ve İzmir-Ankara hızlı tren yatırımları planda yer almalıdır. Halihazırda problemleri olan İzmir-Foça, İzmir-Bayındır-Tire-Ödemiş, Kemalpaşa- Torbalı, İzmir-Menemen-Emiralem-Manisa ulaşım aksları için çözüm getirilmelidir. Çevre yolunu bir halka şeklinde tamamlamak amacıyla İzmir körfezinde Çiğli- İnciraltı arasında bir tüp geçit veya köprü bağlantısı yapılmalıdır. 8

9 Yukarıda belirtilen unsurlar ve eklenecek diğer plan kararları ile birlikte İzmir bir lojistik merkezi haline getirilmelidir. Geçmişte olduğu gibi İpek Yolunun batıya açılan en son noktası olmalıdır. DOĞAL EŞİKLER İncelendiği kadarıyla taslak plan korunma kullanma dengesinin oluşturmaya çalışmaktadır. Hatta daha çok korumadan yana taraf almakta ve doğal eşiklerinin korunması, bunların sürdürülebilir gelişme içinde kullanılması yönünde bir çabaya girmektedir. Ancak, bu önceliğe karşın planda doğal eşiklerin korunması, devamlılığı ve bu potansiyelin ekonomik aktiviteye dönüştürülmesi, geliştirilmesi ve özellikle kırsal kalkınma yönünde araştırma raporunda yer alan politika, strateji ve projeler yetersiz kalmaktadır. Bunlar daha çok detaylandırılmalıdır. EXPO ALANI Planda EXPO alanı olarak İzmir Yüksek Teknolojisi Enstitüsü kampusü gösterilmektedir. Önerilen bu EXPO alanı kent merkezine 50 km. uzaklıktadır. EXPO organizasyonunu kent merkezine uzak yapmak, ayrı büyük bir hatadır. EXPO organizasyonları kentle bütünleşen, kentin merkezine yakın alanlarda yapılan, geniş katılımlı ve altı ay süren bir fuar organizasyonudur. EXPO organizasyonlarını gerçekleştiren Uluslararası Sergi Bürosu (BİE) kriterlerine göre EXPO lar kent merkezine yakın, toplu ulaşım olanakları kuvvetli alanlarda yapılır. Şehrin uzağında, Urla da yapılacak bir EXPO nun kente geliri istenildiği kadar yüksek olmayacak ve İzmir e katkısı az olacaktır denebilir. Ayrıca böyle bir yer önerisi ile EXPO yu almamız son derece güçtür. Seçenekler araştırılarak Dışişleri Bakanlığı na iletilmiş durumdadır. Bu konudaki son karar Dışişleri Bakanlığı tarafından verilecektir. TURİZM Kendine turizm kenti hedefleri koymuş, ilçeler bazında da pek çok turizm potansiyeli olan bir kent için taslak planda çok daha kapsamlı turizm politikaları, stratejileri, projeleri, eylem planları yer almalıdır. İNCİRALTI İzmir kent merkezindeki İnciraltı, tarımsal niteliği korunacak özel mahsul alanları olarak belirtilmiştir. Bu alan İzmir kent merkezine 8 km. uzaklıktadır. İzmir kent merkezinde gelecekte tarım yapılmamalı bunun yerine kent çeperindeki ve havzalardaki alanlar kullanılmak üzere koruma altına alınmalıdır. Üstelik İnciraltı tarihinde Bakanlar Kurulu nun 91/2137 sayılı kararı ile Turizm Alanı ve Merkezi ilan edilmiştir. Bu kapsamda İnciraltı da İzmir kentini vizyonuna ve hedeflerine ulaştırma yolunda, turizm ve rekreatif amaçlı olarak değerlendirilmelidir. 9

10 ÜNİVERSİTE KAMPÜS ALANLARI Taslak planda mevcut durumdaki Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü kampüsleri ve Koyundere de öneri üniversite alanı belirtilmekte; başka bir üniversite alanı belirtilmemektedir. İzmir Ticaret Odası Vakfı tarafından kurulan, İzmir in ilk vakıf üniversitesi olan, kurulduğu 2001 yılından bu yana kamu yararı ve ilkesi doğrultusunda kent ve ülkeye hizmet veren İzmir Ekonomi Üniversitesi nin şu an öğrencisi bulunmaktadır. Üniversite Kampüsu Balçova da yer almakta olup yetersiz kalmaktadır. İzmir Ekonomi Üniversitesi nin Güzelbahçe İlçesi Yaka Mahallesi nde mülk edindiği arsalarda yeni üniversite kampusünün yer alması için tüm kurumlardan olumlu görüş alınmıştır. Bu kapsamda aşağıda detayları aktarılan İEÜ Güzelbahçe kampusünün Çevre Düzeni Planında yer almasını talep etmekteyiz. Görüntü 5. İEÜ Kapmüs Alanı İEÜ Kampüs alanı İzmir Ekonomi Üniversitesi şu an Güzelbahçe ilçesinde m 2 lik yüzölçümüne sahip taşınmazın malikidir. Ayrıca Milli Savunma Bakanlığı ve İzmir Defterdarlığının satışına Olur verdiği m 2 yüzölçümüne sahip Maliye Hazinesine ait taşınmazın, Ekonomi Üniversitesi ne satış işlemi devam etmektedir. Dolayısıyla Ekonomi Üniversitesinin yakın gelecekte sahibi olacağı taşınmazların yüzölçümü m 2 (277,5 dönüm) dir. 10

11 İzmir Büyükşehir Belediyesi ne tarihinde sunulan, Ekonomi Üniversitesi Güzelbahçe kampusü Amaçlı Nazım İmar Planı Revizyon önerisinde, sekiz ayrı kurum ve kuruluştan ve Afet İşleri Genel Müdürlüğünden olumlu görüş alındıktan sonra, m 2 (110 hektar) lık bir alanın Üniversite Alanı olarak lekelenmesi öngörülmüştür. Önerilen alanın Kuzeyi Çeşme Otobanı ile Güneyi Gelinkaya Devlet Ormanı ile Doğusu Ege Ordu Komutanlığı Askeri Yasak Bölge Sınırı ile Batısı ise Güzelbahçe Belediyesi Plan Onama sınırı ile kısıtlanmış ve genişlemesi mümkün olamayan bir alandır. Bu kapsamda üniversite alanları için rezerv alanı bırakılma zorunluluğu göz önünde bulundurularak; İzmir Ekonomi Üniversitesi nin gelişme kapasitesi düşünülmüş ve üniversite etrafında rant alanlarının oluşmasını ve çarpık yapılaşmayı engellemek için 110 hektarlık bir alanın Üniversite alanı belirlenmesi esası benimsenmiştir. Diğer taraftan İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) ülkemizin AB ne giriş sürecinde tarım sektöründeki yeniden yapılanma gereğinden ve tarım sektörüne nitelikli istihdam yaratma hedefinden hareketle Menderes İlçesi Tekeli Belde Belediyesi sınırları içerisinde Tekeli Belediyesi ile işbirliğinde bir Tarım Fakültesi kurmayı hedeflemektedir. Tarım Fakültesi olarak planlanan alan m 2 dir ve mülkiyeti Tekeli Belediyesine aittir. Belirtilen alanda tarım fakültesinin kurulmasına yönelik ilgili tüm kurum ve kuruluşlardan olumlu görüşler alınmış bulunmaktadır. Görüntü 6. İEÜ Tarım Fakültesi nin Yapılacağı Alan 11

12 Üstelik İEÜ Tarım Fakültesi, Bakanlığın hazırladığı taslak Çevre Düzeni Planı nda öncelikler arasında yer alan tarım arazilerinin ve havzaların korunması, sorunlarından arındırılması, tarım sektörünün gelişmesi açısından önem taşıyacak; Tahtalı Havzasındaki tarımsal aktivitelere yol gösterecek, taslak planının hedefleri ile birebir örtüşen projedir. Bu kapsamda İzmir Ekonomi Üniversitesi nin Tekeli de kurmak istediği Tarım Fakültesi nin çevre düzeni planında yer alması talebi değerlendirilmelidir. OSB ALANLARI İzmir ili, Menderes İlçesi, Tekeli Beldesinde bulunan ve İzmir Ticaret Odası nın kurmuş olduğu İTOB Organize Sanayi Bölgesi 250 hektarlık az eğilimli alanda planlanmıştır. Bölgede m 2 ile m 2 arasında 450 sanayi parseli bulunmaktadır. Bölgede altyapı çalışmaları tamamlanmıştır. Şuanda katılımcıların bir bölümü faaliyete geçmiş, bir bölümü inşaat aşamasındadır. OSB de doluluk oranı % 99 dur. OSB uygulama yönetmeliği gereği altyapı çalışmaları tamamlandıktan sonra bir sene içinde inşaat ruhsatı alma, onu takip eden 3 sene içindede faaliyete geçme zorunluluğu bulunduğundan inşaat faaliyetleri hızla devam etmektedir. Görüntü 7. İTOB OSB den Görüntüler 12

13 3 yıl sonra 450 fabrika ekonomiye katkı yapmaya başlayacaktır. Şu an da pek çok yerli ve yabancı firma sanayi arsası istemekte ancak yer olmadığı için verememekteyiz. Tüm altyapı çalışmaları tamamlanan OSB de parsel taleplerini karşılamak için genişleme alanı ve ulaşım problemlerinin çözümlenmesi gerekmektedir. İTOB OSB de m 2 sanayi parsel alanı bulunurken m 2 boş parsel bulunmaktadır. Bu nedenle bölgemiz kuzeyde ve güneyde genişleme alanı talebi Sanayi Ticaret İl Müdürlüğünün tarihli yazısıyla Sanayi Ticaret Bakanlığı na iletilmiştir. Yerseçim komisyonu ile ilgili olarak tüm kurumların görüşleri olumludur. (Ek:1) Ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi tarihli sayılı yazısında Onama süreci devam eden 1/ ölçekli Nazım imar planında, Mahalli Çevre Kurulunun tarih,16/2001/12 sayılı kararı ve bu karara yönelik olarak hazırlanan Organize Sanayi alanları yeterli kapasiteye ulaşmadan yeni Organize Sanayi Alanları Açılamaz plan notu doğrultusunda söz konusu OSB Alanına ilave genişleme kararı getirilmemiştir şeklinde olumsuz görüşünü verdiğinden genişleme alanı talebini olumsuz sonuçlanmıştır. Şekil 6. İTOB OSB Genişleme Alanları 13

14 Söz konusu Mahalli Çevre Kurulu kararında bu şekilde bir hüküm bulunmamaktadır. (Ek: 2) Güneyde faaliyete geçen altyapı hizmeti verecek aşamada olan tek Organize Sanayi Bölgesi İTOB Organize Sanayi Bölgesidir. Genişleme talebimiz uygun bulunmadığı için şuanda bölgemize gelen büyük parsel talepleri karşılanamamaktadır. Ayrıca Bölgemize ulaşım halen Develi Tekeli köyü üzerinden veya Ayrancılar- Pancar yolundan sağlanmaktadır. Ancak iki yönden de ulaşım beldelerden sağlandığından sanayi trafiği problem yaratmaktadır. Develi Tekeli köyü arasındaki tek şeritli köprüden tır trafiğinin çalışması mümkün değildir. Ayrıca bölgede faaliyetler yeni başlamasına rağmen bu yoğunlukta bile tırlar, kamyonlar, servisler vb. araçlar belde halkı içinde tehlike arz etmektedir, zira sözkonusu yollar üzerinde okul, sağlık ocağı, cami gibi yerler bulunmaktadır. Tekeli Belediyesi nin ve İTOB OSB nin direk ulaşımını sağlayacak ayrıca yine Tekeli Beldesi ne çevre yolu niteliğinde hizmet edecek yol güzergahının Çevre Düzeni Planında yer alması gerekmektedir. Şekil 7. İTOB OSB Öneri Ulaşım Şeması 14

15 DİĞER KONULAR Çiğli- Sasalı arasında İç körfezin kuzeyindeki alan tarımsal niteliği korunacak alan olarak gösterilmiştir. Oysa bu alanda tarım yapılmamaktadır. Doğal SİT olan bu alan kentsel yeşil alan olarak değerlendirilmelidir. Kentsel standartları çok düşük olan merkez kentin iyileştirilmesi ve sağlıklaştırılması ile ilgili makro düzeyde plan kararları alınmalıdır. Seferihisar başta olmak üzere pek çok kentsel alan çevresi ve ana akslar üzeri mera ve çayırlık alan olarak tanımlanmıştır. Bu alanların bir kısmı tema parkları, turizm, rekreasyon, kentsel yeşil alan vb. gibi daha çok açık alan kullanımı gerektiren alanlara dönüştürülmesi gerekmektedir. 15