Albert Long Hall, Boğazi 4-55 Nisan 2008

Transkript

1 Ayna Nöronlarının İnsan Gelişimi ve İletişimindeki Önemi Cem Keskin Boğ Bilgisayar Mühendisliği Ayna Nöronlarının Keşfi Rizolatti ve ekibi tarafından 1996 senesinde makak maymunları üzerinde yapılan bir testte keşfedildi. Ayna Nöronlarının Keşfi - 2 Ayna Nöronlarının Keşfi - 3 Nöron aktivasyonu maymunun gözlemlenmeyen bir hareketine bağlı değil Ses testi Bağlam testi Amaçlı aksiyonun gerçek tasviri Neonatal Makak Maymunları Ayna Nöronları İş başında 1

2 Taklitin Önemi Ayna Nöron Deneyleri Sonuç: Ayna nöronları karşı tarafın hareketini, amacını ve hissettiklerini hiç efor sarfetmeden çözmemizi sağlar. Ayna Nöron Sahibi Hayvanlar Makak maymunları İnsanlar Diğer primatlar Ötücü kuşlar (2008) Beyinde Ayna Nöronlarının Yeri Makak: Alt frontal ve alt parietal korteksteki nöronların yaklaşık 10% u İnsan: premotor kortekste ve alt parietal kortekste Ayna Nöron Sistemi (ANS) Premotor korteks: beynin hareket planlama, seçme ve uygulama bölümü hareketlerin duyularla yönlendirilmesinden ve çeşitli vücut kaslarının kontrolünden sorumlu 2

3 Ayna Nöron Sistemi (ANS) Alt parietal lob: duyu organlarından gelen bilgilerin işlenip entegre edilmesini sağlar uzamsal algılamada önemli rol oynar somatosensory korteks burada bulunur Makak Maymunlarında ANS F5 : insan beynindeki premotor ventral kortekse denk gelir Broca alanını içerir İnsanlarda iletişimi sağlayan en önemli bölgelerden birisine denk gelir Ayna Nöronlarının Önemi Zihin Teorisi Empati Karşımızdakinin beynini okuma yeteneği Amaç çözme Zihin teorisi Teori Teorisi Simülasyon Teorisi Ayna Nöronlarının Önemi - 2 Bale / Capoeira Mental Tasvir Bazı kavramların donanımsal olarak kodlanmasını sağlar 3

4 Bale / Capoeira - 2 Ayna Nöronlarının Önemi - 3 Dil ve işaret dili ilişkisi çok önemli bir gösterge Ötücü kuşlarda tüm iletişim ayna nöronlarıyla Ayna Nöronlarının Önemi - 4 Örüntü kodlama ve tanıma Ötücü kuş örneği Getirebileceği Problemler - 1 Wallace ın problemi: İnsan beyni şu anki boyutlarına sene önce ulaştığı halde insana özgü kabul edilen çoğu özellik neden çok daha geç açığa çıkmıştır? Sahip olduğu potansiyel kendisini göstermediği takdirde nasıl olup da doğal seleksiyonda etken rol oynamıştır? Getirebileceği Problemler - 2 İnsan dili bir anda mı açığa çıkmıştır, yoksa dil insanlıkla beraber mi evrimleşmiştir? Getirebileceği Problemler - 3 Sağ el kullanmanın doğal seleksiyonda belirgin bir etken rolü olmadığı halde şempanzelerde sağ ve sol el kullanma oranı eşitken insanda bu oran neden 90% a 10% dur? 4

5 Ayna Nöronlarında Bozukluk Otizm Otizm semptomlarının çoğu ayna nöronlarının kazandırdığı özelliklerin bulunmaması Ramachandran 2006 Otistiklerde ayna nöronu aktivitesinde ciddi miktarda düşüklük var Ayna nöronlarının önemi çok büyük Sonuç Ayna nöronları bütün sosyal yetilerimizi tetikler İnsanı sosyal bir hayvan yapan ayna nöronlarıdır Eksiklikleri çok ciddi problem doğurur Ayna Nöronları ve Yapay Zeka İnsanların bilgisayarlara olan üstünlüğünün en önemli sebeplerinden biri Örnek: El işareti tanıma sistemi Yapay Zekaya Ayna Nöron Eklentisi Bilgisayara el takmak Sentezleme üzerinden korelasyonlarla öğrenme Sentezlediği elin görüntüsünü geri alıp sentezleme bilgisine bağlama Standart yapay sinir ağları çok uygun değil Uygun modeller var ve yaratmak mümkün Teşekkürler 5