TMR BESLEME NEDİR? BESLEME DE YARARLI BİLGİLER. MADATEL Hay.Ltd. Eğitim sunumu

Transkript

1 TMR BESLEME NEDİR? BESLEME DE YARARLI BİLGİLER. TURAN BALBABA MADATEL Hay.Ltd. Eğitim sunumu

2

3 Başarılı Süt Beslenme Programı Anahtarları 1-Düzgün formüle edilmiş rasyon 2-Beslemeyi ve ineği bilen Nitelikli ve Vicdanlı insanlar 3-Rasyonu doğru miktarda karıştırma ve İnekleri besleme 4-Yüksek kaliteli yemler 5- Teknik uzmanlar ve yöneticiler,çalışanlar arasında iyi bir iletişim 6- İyi güncel doğru kayıt tutmak 7- İyi ve sağlıklı çalışan ekipman ve araçlar

4 NELER ZORUNLU HALE GELDİ Kaliteli Kaba Yem Rumen Dostu Besleme İyi Bir Geçiş Dönemi Beslemesi Dönemler Göre Farklı Besleme Grublama Stratejileri Metabolik Hastalıklar İçin Sürekli Önlem

5 RASYON DA NELERE DİKKAT EDİLMELİ Toplam Rasyon da %32 - % 34 Ndf Ndf nin %22-24 Kaba Yemlerden Gelmeli Rasyonun % Kolay Eriyen Karbonhidrat Olmalı Rasyonda %18-19 Ham Protein Olmalı Ham Proteinin % ı Bypass Olmalı Rasyonun Enerjisi En Az 1.68 Mkal/Kg Olmalı

6 BESLENMEYE BAĞLI HASTALIKLAR VE RİSK NOKTALARI PROBLEM HEDEF ÖNLEM AL Hipokalsemi < 1 > 3 Klinik ketozis < 1 > 2 Obamazum deplasman < 1 > 2 Klinik mastit(ilk 30 gün) < 5 > 5 Laminitis (>skor2) < 2 > 4 Hipomagnezemi 0 1 vaka Retensio < 4 6 Yardım gereken doğum < 2 > 3 Klinik asidoz 0 > 1

7 VERİMLİLİK İÇİN HER ÜÇÜ BİRDEN OLMALI YÜKSEK SÜT VERİMİ BAŞARILI BİR DÖLERME SÜRDÜRÜLEBİLİR SÜRÜ SAĞLIĞI

8 TMR NEDİR Tüm yem maddelerinin komple karışımı ****Hayvanları verilebilecek kuru kaba yem (sap-yonca-fiğ vs.) ****Hububat taneleri (arpa buğday-mısır-çavdar vs.) ****Yan ürünler (küsbeler Kepek vs.) ****Protein kaynakları (küsbeler pamuk çiğidi vs.) ****Mineraller ve Vitaminler ****Yem katkı maddeleri - maya kültürü

9 Neden TMR Yem? Süt üretimini artırır Yem maliyetlerini azaltır İnek sağlığının iyileştirilmesi Olan yemlerle besleme becerisi ***Ayrı ayrı beslemek zordur ***Küçük miktarlarda yem ile besleme Her gün İnek için tutarlı rasyon sunulması

10 TMR Denklemi Rasyon formülü Rasyon formülü Süt üretimi SONUÇ: BAŞARI İyi süt üretimi Sağlıklı İnekler Yem hammaddeleri İnek sağlığı

11 RASYON FORMÜLASYONU İNEKLERİN BESİN İHTİYAÇLARI *LİF *PROTEİN *ENERJİ *MİNERAL

12 RASYON FORMÜLASYONU RASYON LAKTASYON -35 KG/ GÜN ÖRNEK RASYON kg/gün/inek SAP 2 MISIR SLAJI (KM%35 ALTINDA) 26 YONCA 4 PAMUK TOHUMU F 2 KESİF YEM 11

13 RASYON FORMÜLASYONU ÖRNEK RASYON LAKTASYON -35 KG/ GÜN RASYONUN KURU MADDE BESİN ANALİZ Doğal formda yem tüketimi 46.2 kg Rasyonun kuru maddesi (100 - % rutubet)%48.7 kg Kuru madde tüketimi 46.2 * %48.7= 22.5 kg Ham protein %16.5 NDF %34.6 Kaba yemlerden gelen NDF %23.8 NFC %34.9 YAĞ %5.3 TDN %70.3 NE Laktasyon Mcal/ % 1.63 kg Kalsiyum % 0.93 kg Fosfor %0.39 kg Magnezyum % 0.38 kg Potasyum % 1.33 kg Tuz % 0.46 kg İyod ppm 1.51ppm Selenyum 0.34 ppm A vitamini IU gün E vitmini IU gün 990

14 RASYON FORMÜLÜ İnekleri beslemek için gruplar oluşturun. ****Süt verimine ****Sağılan gün sayısına göre(s.g.s) ****Kuru Madde (KM) Tüketimine göre Grub varyasyonunu azalt ****Süt üretimi ve KM tüketimi benzer inekleri gruplayın

15 TMR için İnek Gruplamaları Laktasyona göre inek grubları 1-Fresh (taze) grubu inekler *1-21 gün arası süt verenler 2- İlkine doğum yapmış inekler 3- Yüksek Verimli - Büyük inekler *21 ile 180 gün arası süt verenler 4.-Orta laktasyon - * gün arası süt verenler 5. Geç Laktasyon *Eski ve 1. laktasyon inekler *250 gün üzeri süt verenler kapalı kuru

16 İnek Gruplamaları - Varyasyonları LAKTASYONA (SAĞIM DÖNEMİNE)GÖRE İNEK GRUBLARI 1-Fresh(taze-yeni doğum yapmış) inek *Kuru madde tüketimi düşüktür. * Kuru kaba yem verilmelidir. (2-3 kg / inek / gün) 2-1.Laktasyon inekler(ilk doğumunu yapmış inekler) *Yaşlı ineklere nazaran daha küçük cüsselidirler *Kuru madde tüketimi düşüktür. * Pik süt verimine ve maksimum kuru madde tüketimine daha yavaş ulaşırlar * Pik süt verimini ve maksimum kuru madde tüketimlerini daha uzun süre korurlar.

17 İnek Gruplamaları - Varyasyonları 3. Yüksek Üretim - Yaşlı inekler ( gün süt verenler) grubu *Daha iri cüsseli ineklerdir. *Pik süt verimine çabuk tırmanırlar. Laktasyonun 45. Günlerinde 40 kg süt veriminin üstüne çıkarlar *Kuru madde tüketimlerini kısa zamanda maksimize edebilirler. Laktasyonun 60. Gününde 25 kg/hayvan Kuru Madde tüketimine ulaşırlar. *Tohumlama grubu

18 İnek Gruplamaları - Varyasyonları 4-Orta laktasyon - yaşlı inekler * gün arası süt verenler * Gebe inek * Yüksek verimli gruba nazaran daha düşük süt verimi ve KM tüketenler grubu 5--Geç laktasyon (süt 250 gün üzeri veya kapalı kuru) *Eski ve 1. laktasyonda inekler benzer süt verimi ve KM tüketen inekler * İneklerde yüksek kondisyondan kaçınılmalı *İneklere fazla miktarda kaba yem, orta enerjili rasyon verilmelidir.

19

20 İNEK GRUBLARI İÇİN TMR Kuru İnek grubları 1-Erken kuru(kuruya yeni çıkmış) grubu ***Hamileliğinin gününde olanlar *** Yüksek kaba yem ağırlıklı TMR ile beslenenler 2-Geç kuru dönem (son 3 hafta) *** Buzağılamadan 2-3 hafta önce *** Düşük KM alımı - 10 kg / gün ***Yüksek lifli ve artan kesif yemli TMR besleme ----kesif yem arttırılmalı kg ilave kaliteli kaba yem ----Mineraller, Yem Katkıları ve vitaminler

21 KURU DÖNEM LAKTASYON KURU DÖNEM 1 A NORMAL KURU DÖNEM 1 B ÖZEL ÇOK ZAYIF DİĞER ÖZEL ÇOK YAĞLI GEBE DÜVELER KURU DÖNEM 2 DOĞUM ÖNCESİ

22 GEÇİŞ DÖNEMİ D O Ğ U 2-3 HAFTA M 3-4 HAFTA BİR ÇİFLİĞİN NE KADAR KAR ZARAR EDECEĞİ,NE KADAR HASTALIK YAŞAYACAĞI BU DÖNEMDEKİ BAKIM VE BESLEME İLE YAKINDAN İLGİLİDİR.

23 KURU DÖNEM KONTROL NOKTALARI İyi Bir Kondisyon Puanlaması ÖZEL KORUMA VE Destek GEREKEN İneklerin TESBİTİ Doğum Öncesi İdrar Tetkikleri Katyon Ve Anyon Denge İncelemesi Rasyonun Doğum Sonrası Rasyon İle Uyumunun İncelenmesi

24 KURU DÖNEM(SON 60 GÜN) İLK 5 HAFTA İnek Yağlandırılmadan Beslenir. Özel Bakım İsteyenler Belirlenir Ve Uygulamaya Alınır. Kondisyon Takibi Önemlidir. SON 3 HAFTA(GEÇİŞ DÖNEMİ) Laktasyon Beslemesine Hazırlık Yapılır. Hipokalsemiye Karşı Önlem Alınır. Ketozis Ve Karaciğer Yağlanmasına Önlem Alınır.

25 KURU DÖNEM(SON 60 GÜN) Doğum Döneminde Aşırı Kondisyonlu Hayvanlar Doğumdan Sonra Yem Tüketiminde Yavaş Artış Gösterir. Aşırı Hızlı Canlı Ağırlık Kaybeder. Ketozis,aşırı Yağlanma Ve Döl Problemleri Gösterir.

26 KURU DÖNEMDE YEMLER Kuru Dönem Rasyonlarında Kaba Yem Kuru Maddesinin Yarısını Aşmamalıdır. (Üçte Biri Tavsiye Edilir.) ****Risk ---Yağlanma ---Küf ---A.D. MISIR SLAJI FOTOĞRAF

27 BAKLAGİLLER VE BUĞDAYGİL KURU OTLARI BAKLAGİLLER Kaba Yem Kuru Maddesinin % 30 Nu Geçmemelidir. P Ve Ca Fazlalığına Sebeb Olurlar. Risk Hipokalsemi Vb Hastalıklar Döl Verimi Prb.Leri Ne Yol Açabilir Ler BUĞDAYGİL KURU OTLARI Kurudaki ineklerin beslenmesi için ideal

28 KESİF (KONSANTRE) YEMLER. Ham Protein En Fazla % 13 Olmalı Vitamin Ve Mineral Katkısı Yoğun Toplam Rasyonun Ca Oranı 0,66 Geçmemeli Doğuma 2-3 Hafta Kala Kesif Yem Oranı Günlük 1kg/100 Kg Canlı Ağırlık Olmalı

29 BESLEMENİN GERÇEK AMACI RASYONUN İNEKLERE VERİLMESİ RASYON KARIŞIMI RASYON FORMÜLASYONU kg/gün/inek SAP 2 MISIR SLAJI (KM%35 ALTINDA) 26 YONCA 4 PAMUK TOHUMU F 2 KESİF YEM 11 Başarılı bir işletmede; kağıt üzerinde verilen formülasyon, mikser vagonda kullanılan hammadelerin reçetedeki gibi doğru kilolarda tartılıp yapılabilmesi ve ineklerin verilen bu rasyonu tam olarak tüketmesi başarının anahtarıdır.

30 TMR BESLEME DE BAŞARI ****Beslemede Tutarlılık başarının anahtarıdır******* *Aynı MİKTARDA *Aynı KARIŞIM *Her gün Aynı ZAMAN da yemleme

31 TMR KARIŞIMI Yemlerin kuru maddesi Yem miktarları Yem sıralaması Mikser kapasitesi Karıştırma zaman

32 KURU MADDE(KM) ******% KM = % NEM ******BESİNLERİN KURU MADDE İÇERİĞİ Rasyon içerisindeki KM (Kurumadde) İneklerin tükettiği KM (kuru madde) TMR BESLEME BİLEŞENLERİDİR.HATALI KURU MADDE HESAPLAMASI GEREĞİNDEN EKSİK VEYA FAZLA BESLEME HATASI YAPILMASINA NEDEN OLUR.

33 YEM KURU MADDE KONTROL **En az haftada bir kez yem de KM kontrolu yapılmalıdır. ** TMR yem miktarları ayarlama yaparker en fazla KM değişikliği %2 olmalıdır.

34 TMR KARIŞTIRMA HATALARI ÖLÇEK VE TARTMA YANLIŞLARI Tartı GÖSTERGESİ DOĞRU Değildir. Yapılan besleme YANLIŞ tartımdan dolayı yapılan DOĞRU BESLEME değildir.

35 TMR KARIŞTIRMA MALZEMELE EKLEME DİKEY VE YATAY MİKSERLER YEM BİLEŞENLERİ -- Hububat ve proteinler -- Küçük dahili beslemeler ***** Mineraller, vitaminler ***** Yem katkı maddeleri -- Kaba yem *****Kıyılmış saman-yonca Fiğ vs *****Silo yemleri(slaj vs) SAPLAR İRİ İSE EKLEMEDEN ÖNCE SAPLARI KIYIN Yüksek kaliteli kaba yemler ve doğru miktarlarda besleme, daha verimli ve kazanç sağlayan ineklere sahip olmamızı sağlar.

36 TMR KARIŞTIRMA MALZEMELE DİKEY YEM KARMA EKLEME YEM MADDELERİ SIRALAMASI KABA YEM(Yonca,Sap,Fiğ) HUBUBAT VE PROTEİNLER KÜÇÜK MİKTARDAKİ KATKILAR ****Mineral-Vitamin ****Yem Katkıları SİLO YEMLERİ(Slaj)

37 TMR KARIŞTIRMA HATALARI YEM KARMA VAGONUNU FAZLA DOLDURMA!!! AŞIRI DOLDURMAYIN! HATA: ***Eksik Karıştırma ***Yemlerin KarıştırıIma sırası SONUÇ *** İnekler dengeli bir rasyon alamaz..

38 TMR KARIŞTIRMA HATALARI TMR YEM KARMA KAPASİTESİ!!! - EN İYİ KARIŞTIRMA YEM KARMA MİKSERİNİN MAKSİMUM KAPASİTESİNİN % 70 İLE % 80 İ ARASINDA OLMALIDIR.

39 TMR KARIŞTIRMA HATALARI YANLIŞ KARIŞTIRMA ZAMANLAMASI!!! EKSİK KARIŞTIRMA **** Yapılan hata yem karma 3-5 dakika karıştırılmış sonra diğer hammadde eklenmiş.rasyon partikül boyutları çok iri kalır,homojen bir karışım sağlanamaz. FAZLA KARIŞTIRMA ****Parçacık boyutu küçülür.inekler rasyondan gereği gibi beslenemezler.besleme prb.leri oluşabilir.

40 İYİ TMR KARIŞTIRMA VE BESLEMENİN ANAHTARI Rumeni mat ını (rumendeki sıvıların üstünde duran sap ve saman parçalarından oluşan hasır şeklindeki yapı) korumak Rumenin çokça kasılmasını sağlamak Rumenin Kas elastikiyetini korumak Bolca geviş getirmesini sağlamak Rumeni tamponlamak RASYONUN FİZİKSEL ŞEKLİ Rumen Fermentasyonunu iyileştirmeli İştah açıcı olmalı Max. VFA(uçucu yağ asidi)üretmeli Max. microbiyel protein üretmeli

41 RASYONUN FİZİKSEL GÖRÜNÜŞÜ RASYONUN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ PERFORMANSI BÜYÜK ÖLÇÜDE ETKİLEYEBİLİR. Fiziksel özelliklerin etkileyen faktörler Yem miktarı Yem kalitesi Yem tipi NDF(sindirilebilir selüloz) düzeyi Rasyon un nemi Uzunluk ve parçacıklarının şekli TMR KARIŞTIRMA SÜRESİ

42 TMR PARTİKÜL BOYUTU ÖNERİLER TMR PARTİKÜL SEPERATÖRÜ (PENN STATE ELEĞİ) Partikül seperatörü veya 3 lü rasyon analiz eleği olarak bildiğimiz İşletmemizde de haftalık olarak da özellikle rasyon geçişlerinde yaptığımız bu uygulamada değişik senaryolar anlatacağız.

43 TMR PARTİKÜL(PENN STATE) ELEĞİ NEDİR? TMR PARTİKÜL ELEĞİ 3 KATLIDIR ÜST ELEK: mm genişliğindeki deliklerden oluşur mm büyük TMR partiküllerden oluşur. Bu elekteki TMR partikül miktarı %8 olmalıdır. ORTA ELEK ise 8 mm deliklerden oluşur.üst elekten geçen 8 mm den büyük yem partiküllerinin bulunduğu kısımdır ki % 50 civarı TMR partikülü bulunmalıdır. ALT ELEK kapalı kap şeklindedir, 8 mm den küçük TMR partiküllerinin bulunduğu kısımdır. % TMR partikülü bulunmalıdır.

44 TMR PARTİKÜL BOYUTU ÖNERİLER 3 KATLI ELEK ÜST ELEK ORTA ELEK ALT ELEK % 6 İLE % 8 arası olmalı > % 50 civarı fazla olmalı < % civarı olmalı

45 TMR PARTİKÜL BOYUTU ÖNERİLERİ Eğer üst elekte kalan kısım % 5 den az olursa yeterince tampon madde yerine geçecek kaba yem olmadığı için hayvanlarda asidoz riski olacaktır. Eğer üst elekte kalan kısım %10 dan fazla olursa İnekler büyük partikülleri yemeyip seçeceği için hazırladığımız rasyonu tam alamaz.

46 TMR PARTİKÜL BOYUTU ÖNERİLER Örnek olarak 25 kg süt verimine göre hazırlanmış rasyonumuz olsun ve partikül büyüklükleride % 10 dan fazla olsun.inekler büyük partikülleri yemeyip (yemlikte delik) seçeceği için bizim rasyonumuz gerekli ihtiyaçları sağlayamayacaktır.ayrıca büyük partiküller yenmediği için atılacaktır.buradaki maliyet işletmemizin zarar hanesine yazılmış olacaktır.sonuç olarak bu büyük partiküller kadar rasyonu muzu gözden geçirmemiz gerekecek tir. Ya rasyonumuzu 27 kg süt verimize göre yeniden oluşturacak veya da en doğrusu olarakta partikül büyüklüğünü istenilen hale getibilmek yem karma makinemizi 2-3 dakika fazla çalıştıracağız.

47

48

49

50 TMR RASYONU-TANELER

51 FAZLA KARIŞTIRILMIŞ TMR ÖRNEĞİ YEM ÖRNEĞİ OLMASI GEREKEN ÜST ELEK (Uzun Elyaf) %4.5 % 6-8 Orta ELEK(Kısa Elyaf) %39 % Alt KISIM (Kalan) %56,5 % Sonuç olarak rasyon çok ince ineklerin yemden yararlanması çok az.yem karma çok çalışmış. ASİDOZ TEHLİKESİ **ÖZETLE KENDİ KALEMİZE GOL ATMIŞIZ.**

52 ÇOK FAZLA KARIŞTIRILMIŞ TMR IN NEDEN OLDUĞU PROBLEMLER Belirtiler Süt üretimi azalma Süt yağ- protein düşüklüğü Sürekli gevşek gübre Çiğneme geviş eksikliği Yalama taşı ve serbest soda tüketiminde artış Yatak, ahşap toprak yeme Değişken km alımı Döl tutma prb.leri,abomazum deplasman vs.prb.leri Kötü beslenmiş iştahsız inekler Topallık

53 TMR DEĞERLENDİRME SONUÇLAR Karışım zamanı kontrol edin. Gerekirse azaltın Kuru uzun kaba yemin nemi çok düşük ve kırılgan ve kolayca doğranıyorsa karışım süresini azaltın Rasyon da en son son kuru kaba(yonca,sap) Yemleri ekleyin Verilen yemin besleme düzeyini kontrol edin. ****Doğru FORMÜL de rasyon hazırlanmışmı kontrol et ****Yemdeki nem,düzeyi nasıl kontrol et HATA Yem de nem fazla ise yemin KM si azalır, İnek daha az KM li yem le beslenmiş olur.tersi durumda daha fazla beslenmiş olur

54 EKSİK AZ-Karıştırma belirtileri Saman ve slaj da gibi maddelerde topaklanma, İnekler yem yemeleri esnasında iştahsız davranma,oyalanma Yeme karşı gevşeklik vs. Tutarsız gevşek cıvık gübre İştahsız inekler Değişken km alımı Süt yağında azalma Zayıf inekler Topallık

55 EKSİK AZ KARIŞTIRMA SONUCU KABA PARTÜKÜL RASYON PRB.LERİ Yem partikül seperatörü ile yemi kontrol etme Gerçek Hedef YEM ÖRNEĞİ OLMASI GEREKEN Üst elek(uzun elyaf) % 15,4 % 6-8 Orta elek (Kısa elyaf) % 55.5 % Alt elek (kalan) %29.1 % 40-42

56 EKSİK AZ KARIŞTIRMA SONUCU KABA PARTİKÜL RASYON Kuru kaba yem çok iridir. Karışım süresini kontrol edin- 6 dakikadan fazla değilse artırın. Kuru Yemlerin NEMİ %15 üzerinde ise iyi karışmaz. Kuru kaba yemler çok iri ise bıçaklarda aşınma olabilir.bıçakları kontrol edin.gerekirse karıştırıcı bıçak değiştirilebilir yahut daha fazla bıçak eklenebilir veya da bıçaklar keskinlenebilir. Karıştırıcının içinde çok fazla uzun kaba yem varsa doğrama olmaz. Eğer mümkünse karıştırmaya önce kuru kaba yemlerden başlayın. Kuru kaba yemler çok iri ise başka bir yerde öğütme parçalama yapılabilir.

57 TMR BESLEME GÜNLÜK BESLEME SAYISI Günlük besleme sayısı ne olmalıdır.? En uygunu - Günde iki kez yemleme yapılmasıdır. Günde 1kez de yapılabir ancak Soğuk havalarda,iyi besleme yem itmeye dikkat edilmelidir. Gün de 2 den fazlasının minumum yararı var olup çiftlik şartları değerlendirilir.

58 TMR KARIŞIMI DEĞERLENDİRİLMESİ VE YEMLİK YÖNETİMİ KONTROLU

59 İYİ BESLEME VE YEMLİK KONTROLU

60 İYİ BESLEME VE YEMLİK KONTROLU ****İneklerin önünde en günde saat yem olmalıdır. ****İneklerin yemlik alanları inek başına aşağıdaki gibi olmalıdır. a.süt veren inek başına 45 ila 60 cm b.60 ila 90 cm kuru ve geçiş inekler c. Düveler için 45 cm

61 İYİ BESLEME VE YEM YOLU KONTROLU Günde en az 5-10 kere TMR yemi Yem yoluna itekleyin. Bunlar yapılmazsa İnek konuşabilse şunu derdi. Yeme ulaşamıyorum, Onlar da yemi önüme iteklemedi ben de Yemi yiyemiyorum.

62 İYİ BESLEME VE YEM YOLU KONTROLU

63 İYİ BESLEME VE YEMLİK KONTROLU 24 saat içerisinde dağıtılan TMR karışımı yemin yüksek verimli grubşlarda %3 ten az kısmı kalmalıdır veya artmalıdır. Kalan veya yenilmeyen artan yem karışımı TMR dan çıktığı gibi olmalıdır.tüm yem maddeleri eşit oranda olmalıdır.

64 İYİ BESLEME VE YEMLİK KONTROLU İNEĞİN HEDEFİ TMR RASYON İÇERİSİNDEKİ KESİF YEMLERİ VEYA LEZZETLİ YOĞUN YEMLERİ SEÇMEK

65 İYİ BESLEME VE YEM YOLU KONTROLU Yemlikte delikler var ise inek yem seçiyor demektir.

66 İYİ BESLEME VE YEMLİK KONTROLU İneklerin yem seçmesine fırsat vermeyin! *Yemlikte yemi İneğin önüne doğru itin * Kaba yem saman yonca parça büyüklüğünü kontrol edin *Rasyondaki nem yeterlimi kontrol edin YEM YOLUNDAKİ YEMİN TMR DA KARIŞIMINI (AZ VEYA ÇOK KARIŞTIRILMIŞMI) KONTROL ET

67 YEM TÜKETİMİ Yem tüketimini ve yemliği günlük kontrol edin

68 YEM TÜKETİMİ NASIL TEŞVİK EDİLMELİDİR. Kaliteli Kaba Yem Sürekli Yemlik Doğru TMR Hayvanları Yeme Teşvik TMR Nem i En Fazla % 50 İdeali %35 Olmalıdır

69 HAFTALIK BESLEME KAYDI GRUB: YÜKSEK ORTA DÜŞÜK HAFTA: GÜN YEMCİ ADI TMR YEM AĞIRLIĞI kg YEMLEME SAATİ ARTAN YEM İNEK SAYISI BESLEME YORUMU PZTESİ SALI ÇARŞAMBA PERŞEMBE CUMA CTESİ PAZAR

70 YEM TÜKETİMİ İnek başı yem toplamı ***TMR=Rasyon formulasyonu Yem tüketimi eşit değilse ***Yemin nemini kontrol et ***Beslenen İnek sayısı x inek başı rasyon=tmr karışımını kontrol et *** Rasyonu yeniden formüle et

71 TMR KAYIT YÖNETİMİ KAYIT YÖNETİMİ Günlük yem bilgileri Rasyon kaydedilmelidir. A- Tarih B- Rasyon adı(hangi gruba ait olduğu) C-TMR rasyonun toplam miktar ağırlığı ve beslenen inek başına kalem veya grup rasyon miktarı D-Rasyon grup kalan yem miktarı E- Rasyon grubundaki hayvan sayısı F- Yemleme zamanı

72 TMR YEM TÜKETİMLERİ TMR beslemede yem miktarını ayarlama *** Tüm yem miktarını orantılı olarak girme ve değiştirme -----Yukarı aşağı ***Maksimum ayar kg / inek -----Toplam rasyon ağırlığının % 8 AYARLANMASI

73 YEM YÖNETİMİ TMR BESLEMEDE BAŞARI İÇİN HER GÜN TAZE BOZULMAMIŞ YEMLER İLE BESLEME YAPMAK ÖNEMLİDİR.

74 YEM YÖNETİMİ BESLEME YÖNETİMİ VE SLAJ YIĞINININ YÜZEYİNDEN SLAJ ALMAK Fotoğrafta görülen hata HATALI BİR SLAJ ÇADIR YÜZEYİ YÖNETİMİ SLAJ YÜZEYİ PÜRÜZSÜZ DÜZ OLALIDIR

75 Silo içinde slaj yüzeyinin pürüzsüz ve düz olması KM kayıplarını azaltır.

76 SLAJ YÖNETİMİ İYİ YÜZEY VE ÇADIR YÖNETİMİ

77 KABA YEMLER Kaba yem parçaları sert olmalı ve yemliğin içinde yer aldığında yapı eksikliği bulunmamalıdır. Eğer yem parçalarında yapı eksikliği olursa, lif etkili olmaz. Yüksek genetik potansiyelli inekler, süt üretmek ve üremek için doğru besinlere gereksinim duyarlar. Eğer inekler ihtiyaçları olan besinleri alamazsa, kilo kaybeder ve beklenen seviyede süt üretemezler. İyi bir beslenme programının temeli, iyi kaba yemlerle başlamaktır. Kaba yemin kalitesi tamamen çiftçiliğin kontrolündedir. Yüksek kaliteli kaba yemler, iyi kültürel uygulamaların (gübreleme ve yabani ot kontrolü); zamanında ve doğru hasatın; ve kaba yemin doğru şekilde muhafaza edilmesinin sonucudur.

78 SLAJ YÖNETİMİ Slaj yığınının yüzeyi düz pürüzsüz tutulmalı Günlük slaj yığınından minumum 15 cm kısım koparılmalıdır. Slaj ın üstünde çadır kısmını 1 metre den fazla açmayın. Slaj yığınındaki küflü ve çürük slajı atın Slaj la ilgili problemleri sıkıntıları sorumlu ile paylaşın

79 Eğer Rasyonda kaba yem problemi varsa bunu nasıl belirleyebilirim? Cevap, inekleri ve yemliği okumaktır. Yem dağıtıldığında ineklerin nasıl agresif olduğuna bakın. Eğer yemlikte çok büyük miktarda kaba yem kaldıysa, bu kaba yemin kalitesinde bir problem ya da ineklerde asidoz olduğunu gösterir. İnekler dinlendiklerinde en azından %50 si geviş getiriyor olmalıdır. İnekleri sayın ve kaç tanesinin geviş getirdiğine bakın. Geviş getirmedeki eksiklik, tüketilen lifte eksiklik var anlamana gelir ve bu da inek tarafından daha az tampon üretmesiyle sonuçlanır. Yemliğe yakından bakın ve eğer yemde delikler bulursanız inekler yemi seçiyordur anlamına gelir. Bu da kaba yemle ilgili bir problem olduğunu gösterir.

80 YEMLİK SKORU (BİR SONRAKİ YEMLEDEN 1 SAAT ÖNCE) 0 Hiç Yem Kalmamış TMR ı % 5 artır. 1 Yemliğin çoğu boş TMR I % 2-3 artır. 2 Yemlik boyunca % 1 den az yem TMR ı değiştirme 3 Yemlik boyunca % 2-3 fazla yem TMR ı kontrol et 4 Yemin %50 si yemlikte kalmış PRB. İncele 5 yem dağılmamış bozulmadan duruyor PRB. İncele

81 ASİDOZ SEBEBLERİ Doğum Sonrası Yem Geçişinden Kaynaklanan Prb.Ler. TMR da Yetersiz Veya İnce Kaba Yem Yüksek Verimli Grubun Yeminde Yüksek Karbonhidrat Miktarı İyi Karıştırılmamış Homojen Olmayan TMR Sıcaklık

82 İYİ UYGULAMALAR 3 Aylıktan Tohumlamaya Kadar **3-6 Aylık % 16 HP % 69 TDN ** 7-12 aylık % 15 HP % 66 TDN Tohumladan Doğuma 2 Ay Kalana Kadar ** aylar % 14 HP % 61 TDN ** aylar % 14 CP %61 TDN Doğuma Altmış Gün Kala ** Geçiş dönemi **Amaç --Doğuma giren düvenin kondüsyonu 3,5 olmalı --Düveler doğumdan sonraki Kaba ve Kesif yeme alıştırılmalı

83 DİKKAT DİKKAT Süt Yağı % 3,6altına Düşerse ASİDOZ Dur. Asidoz=topallık + Fertilite Topallayan İneğin Topallığı 2 Ay Önce Başlamıştır. Toplam Ndf Minumum % 34 Kabayem Ndf Minumum % 24 Nişasta % Sol Açlık Çukuruna Dikkat 14 Saat Geviş Getiren Hayvan Sayısı % 50 Olmalı 10 İnek Dakikada Geviş Getirmesi Kontrol Edilmeli

84 DİKKAT DİKKAT Kuru Dönemdeki Rasyon Şu Şekilde Olabilir 5-6 Kg Slaj 2 Kg Yonca 3 Kg Saman Dışkıda Kırık yem Taneleri Var ise Subklinik Asidoz Vardır. Dışkı Parlak Slaj Kuru Ot Tanecikleri Varsa Seluloz Prb. Vardır. Rasyonun % 20 İse Slaj İse Rasyona Su İlave Edilmez.

85 ÖZETİN ÖZETİ **** DOĞRU FORMÜLE VE BESLENEN BİR TMR OLURSA -İnek için mükemmel beslenme sağlanır -Küçük maliyetle beslemeyi sağlar. -inek için en iyi inek sağlığı ve üretim şartları sağlanır. **** TMR BESLEME İÇİN YÖNETİM ŞARTLARI -Doğru formülde Rasyon -Kaliteli yem ve katkı maddeleri -TMR doğru karıştırma -İneklerin yem tüketiminin takibi -İyi yemlik yönetimi *Partikül boyu(sap,yonca vs) *Yemi uygun şekilde yemliğe itmek - İyi besleme veri kaydı *İşletme sahipleri,zooteknist,vet.hekim, Yemci, sağımcı tüm çiflik çalışanları arasındaki iletişim YANİ TAKIM ÇALIŞMASI 4x4 olmalıdır.

86 BAŞARILI BİR İŞLETME İÇİN SORUNLAR (Gözlemlidiğiniz prb.leri sorumluya bildiriniz.) SORGULAMA (Sorumlu bildirilen prb. Araştırıp sorgulama yapar) SONUÇLAR (sorunların sonuçları ve çözümleri yöneticiye bildir) Başarılı bir işletmede yukarıda belirttiğimiz 3S Kuralı uygulanmalı ve kayda alınmalıdır. **YAZDIĞINI YAP, YAPTIĞINI YAZ.**

87 FİNAL :İNEKLER HADİ ARKADAŞLAR YEME GİDELİM DİYEBİLMELİ