istikrar enstitüsü Mali İzleme Raporu Yılı Ocak Ayı Bütçe Sonuçları

Transkript

1 istikrar enstitüsü Mali İzleme Raporu Yılı Ocak Ayı Bütçe Sonuçları

2 2007 TEPAV ISE Bu rapordaki tüm bilgiler kaynak gösterilmesi kaydıyla kullanılabilir. 2/23

3 I Yılı Ocak Ayı Sonu Sonuçları A. Merkezi Yönetim 2007 Yılı Ocak Ayı Bütçe Sonuçlarına Kısa Bakış Ocak ayı merkezi yönetim bütçesi 18,5 milyar YTL harcama, 12,4 milyar YTL gelir düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna göre, Ocak ayı bütçesi, gelirlerin geçen yıla göre düşmesi ve faiz giderlerinin dönemsel olarak yüksek düzeyde olması sonucunda 6,1 milyar YTL açık vermiştir. Geçen yılın aynı dönemine göre bütçe dengesi fazladan açığa dönmüş ve yüzde 400,2 oranında bir artış göstermiştir. Tablo 1. Merkezi Yönetim 2007 Ocak Gerçekleşmeleri (2006 Yılı Karşılaştırmalı) milyon YTL Oca.06 Oca.07 Değişim (%) Harcamalar ,3 1-Faiz Hariç Harcama ,7 Personel Giderleri ,1 Sosyal Güv.Kur. Devlet Primi ,2 Mal ve Hizmet Alımları ,1 Cari Transferler ,5 Sermaye Giderleri ,4 Sermaye Transferleri Borç Verme ,6 Yedek Ödenekler 2-Faiz Harcamaları ,5 Gelirler ,0 1-Genel Bütçe Gelirleri ,7 Vergi Gelirleri ,3 Vergi Dışı Gelirler ,8 Sermaye Gelirleri ,5 Alınan Bağış ve Yardımlar ,9 2-Özel Bütçe Gelirleri ,1 3-Düzen. ve Denet. Kurul.Gel ,0 Açıklanan Bütçe Dengesi ,5 - Yerel Yönetim ve Fon Payı Ödemeleri ,9 Düzeltilmiş Bütçe Dengesi ,6 Açıklanan Faiz Dışı Denge ,4 Düzeltilmiş Faiz Dışı Denge (Yer. Yön. Ve Fon Payları Düşülmüş) ,5 Program Tanımlı Faiz Dışı Denge ,5 Program Tanımlı Düzeltilmiş Faiz Dışı Denge ,9 3/23

4 Geçen yıldan farklı olarak yerel yönetimlere ve fonlara vergi ve fon payı olarak ayrılan paylardan yapılan ödemelerin ertelenmesinden doğan ve resmi bütçe açığını olumlu olarak etkileyen bir aylık gider göstermeme avantajı bu yıl ortadan kalkmış bulunmaktadır. Buna rağmen geçen yılın Mali İzleme Raporlarında resmi bütçe dengesi üzerinde yapmış olduğumuz, vergi ve fon paylarının bir ay ertelenerek ödenmesine ilişkin düzeltmeyi bu yıl da yapmaya devam etmekteyiz. Ancak, aradaki bir aylık farkın artık ortadan kalkması nedeniyle, bütçe açığında önemli bir sapma ortaya çıkmamaktadır. Hatta belediyelere aylık vergi ve fon payı ödemelerinden yapılan mahsup ve kesintiler nedeniyle bazı aylarda bu düzeltme bütçe dengesini az da olsa olumlu olarak etkileyebilecektir. Nitekim, bu tür düzeltmeyle Ocak ayı bütçe açığı 20 milyon YTL düşük hesaplanmıştır. Faiz dışı fazla (Maliye tanımlı) ise bu dönemde % 78 oranında azalarak 4,3 milyar YTL den 925 milyon YTL ye düşmüştür. Program tanımlı faiz dışı denge ise, düzeltilmiş rakamlara göre % 33 oranında azalmıştır. Bu ise aylık bazda faiz dışı fazla performansının hedefe göre son dört yılın en düşük oranına düşmesine yol açmıştır. TEPAV düzeltmesi yapılmadığında, program tanımlı faiz dışı fazla performansındaki bu yıla ait düşme % 62,5 e ulaşmaktadır. 4/23

5 Grafik 1. Ocak Ayı Konsolide Bütçe ( ) ve Merkez Yönetim Program Tanımlı Faiz Dışı Fazla Performansı ( ) 16,0 14,0 12,0 11,4 10,0 8,0 6,0 4,0 3,4 4,6 3,1 2,0 0, Bütçe yıl sonu gerçekleşmelerine göre Ocak ayı oranı, 2007 yılı ise bütçe hedefine göre Ocak ayı oranı olarak hesaplanmıştır 5/23

6 B. Bütçe Giderleri Harcamaların geçen yılın aynı ayına oranla % 59,3 oranında artması oldukça dikkat çekicidir. Bu artışta en önemli pay, % 210 oranındaki artışla, faiz ödeneği kalemine ait bulunmaktadır. Faiz ödemelerindeki bu artış, tahmin edilebileceği gibi geçen yılın ikinci yarısından itibaren borçlanma maliyetlerinin beklentilerin oldukça üstünde gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır yılı izleme raporlarımızda, 2007 yılı faiz giderlerinde OVMP de (Orta Vadeli Mali Plan) öngörülenin üzerinde bir artış olacağını esasen vurgulamıştık. Tablo Ocak Ayı Karşılaştırmalı Bütçe Harcamaları Artış Oranı 2006 Gerç Gerç. (milyon YTL) (%) Oranı (%) Oranı (%) Merkezi Yönetim Bütçe Harc. Top ,3 6,6 9,0 Faiz Dışı Harcamalar ,7 7,2 7,5 I. Per. ve Sos. Güv. Kur. Dev. Pri. Har ,1 9,2 10,0 II.Sosyal Güv. Kur. Dev. Pr. Giderleri ,2 9,3 5,4 III. Mal ve Hizmet Alım Harcamaları ,1 2,6 5,4 Sağlık Harcamaları ,2 6,0 292,7 İlaç Harcamaları ,5 Tedavi ve Sağlık Malzemesi Harc ,5 Yeşil Kart ,2 Savunma ve Güvenlik (Sağlık Harıç) ,4 0,5 0,8 Diğer Mal ve Hizmet Harcamaları ,7 8,2 8,0 IV. Cari Transferler ,5 8,2 8,0 Görev Zararları ,7 6,1 5,7 Hazine Yardımları ,4 10,9 9,1 Sosyal Güv. Kur ,0 11,4 8,6 Kar Amacı Gütmeyen Kur. Trans ,7 50,1 16,5 Hane Halkına Yapılan Transferler ,8 0,5 7,0 Tarımsal Amaçlı Transferler ,7 24,8 4,8 Hane Halkına Yapılan DiğerTrans ,0 0,0 0,3 Sosyal Amaçlı Transferler 1 0 2,0 0,4 Yurtdışına Yapılan Transferler ,5 1,6 5,2 Gelirden Ayrılan Paylar ,0 7,1 V. Sermaye Harcamaları ,4 2,5 1,2 VI. Sermaye Transferleri ,0 8,9 Yurtiçi Sermaye Transferi ,0 9,5 Yurtdışı Sermaye Transferi 0 0 0,0 0,0 VII. Borç Verme ,6 14,1 9,9 Yurtiçi Borç Verme ,6 15,2 10,7 Yurtdışı Borç Verme 0 0 0,0 0,0 VIII. Yedek Ödenekler 0 0 0,0 0,0 Faiz Harcamaları ,5 4,9 13,3 Kaynak: Maliye Bakanlığı Muhasebat Gn. Md. ve kendi hesaplamalarımız Ocak Öte yandan, faiz dışı harcamalar da Ocak ayında reel olarak ciddi bir sıçrama göstermiştir Ocak ayında faiz dışı 6/23

7 harcamalar bir önceki yılın aynı dönemine göre % 22,7 oranında artmıştır. Ortalama enflasyonun yüzde 10 ve büyümenin de yüzde 5, dolayısı ile toplamının yaklaşık % 15 civarında olduğu bir ortamda faiz dışı harcamaların % 23 e yakın oranda artması, harcamaların artış eğiliminin artarak devam ettiğini bize göstermektedir. Artış oranına katkı çerçevesinde baktığımızda, bu artışın Ocak ayında esas olarak başta personel harcamaları ile sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferler olmak üzere üzere yapısal nitelik taşıyan harcamalardan da kaynaklandığı görülmektedir. Artışın % 92,1 i bu iki kalemden kaynaklanmıştır. Tablo 3. Ocak Ayı Merkezi Yönetim Bütçe Faiz Dışı Harcamalarının Faiz Dışı Harcamalardaki Artışa Katkısı Artış Oranına Katkı (%) Dağılım Faiz Dışı Harcamalar 22,7 100,0 Cari Harcamalar 13,2 58,1 Personel 9,4 41,2 Mal ve Hizmet Alımları 3,8 16,9 Sağlık 1,7 7,6 Cari Transferler 8,6 37,6 Sermaye Giderleri 1,9 8,3 Diğer -1,7-7,6 Personel harcamaları geçen yılın aynı ayına göre bu yıl % 25,1 oranında artmıştır. Bu artışa, geçen yıl tazminat almayan memurlara ödenen YTL düzeyindeki zammın Nisan sonrasında olması nedeniyle, baz etkisi ayıklanıp bakıldığında yaklaşık % oranına düşmektedir. Bu oran bile, enflasyon ve büyüme çerçevesinde bakıldığında, reel olarak önemli bir artışa karşılık gelmektedir yılında aşağıda sıralanan temel politikalar personel ücretlerinin % 20 nin üzerinde artış göstermesine yol açmıştır: 7/23

8 Enflasyon farkının 2006 yılı Temmuz ayında ve 2007 Ocak ayında verilmesi, Öğretmenlerin ek ders ücretlerinde yapılan ve % 40 a ulaşan zam, Asker, Emniyet ve Hakim sınıfına verilen ilave artışlar. Cari transferler başlığı altında yer alan sosyal güvenlik kurumlarına yapılan transferler % 33 oranında artmıştır. Bu artışın bir kısmı sınıflama değişikliklerinden kaynaklansa da, esas olarak kısmen bir defalık tedbirlerin, kısmen de ertelenmiş harcamaların etkisini taşımaktadır. Ertelenmiş harcamaların geçmiş dönemlere göre artıyor olması, 2006 yılı bütçe performansının olduğundan daha iyi görünmesine yol açmıştır. Bu nedenle, 2007 merkezi yönetim bütçe performansını olumsuz etkileyecek bir diğer önemli konu da ertelenmiş harcamaların varlığıdır. Başta sağlık harcamaları olmak üzere diğer cari nitelikteki harcamalar ile sermaye giderlerinde biriken ama 2006 yılı bütçesinde tahakkuk ettirilmeyen faturaların varlığı, 2007 yılında bütçe üzerinde önemli bir mali baskı yaratacaktır Ocak gerçekleşmelerinde ertelenmiş harcamaların etkisini özellikle mal ve hizmet alımları kaleminde görmekteyiz. Mal ve hizmet kalemi bir önceki yılın aynı ayına göre % 75,1 oranında artış göstermiştir. Bu artışın % 75 i yeşil kart harcamalarındaki artıştan kaynaklanmıştır. Geçen yılın Ocak ayında da yeşil kart harcamalarının daha önceki yılın aynı dönemine göre oldukça yüksek oranda artmış olduğu dikkate alındığında (% 1325 ), 2007 yılındaki artışın önceki yılın yüksek baz etkisine rağmen % 100 ün üzerinde gerçekleşmesinin yeşil kart harcama yükümlülüklerinin birikimli etkisini göstermesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. 8/23

9 Yeşil kart harcamaları bir önceki yılın Ocak ayına göre % 128 oranında artmıştır. Bu artışı belirleyen temel unsur, yeşil kart hastalarına sunulan sağlık hizmeti sonucunda devlet hastanelerinin bilançosunda 2006 yılı sonu itibarıyla bekleyen ve ödenmeyen yaklaşık 1 milyar YTL tutarındaki alacağın varlığıdır. Bu alacak döner sermayelerin bilançosunda görülürken, bütçede ise tahakkuk etmiş bir yükümlülük olarak bütçe harcamaları arasında yer almamaktadır. Ocak ayında esnekliğin olmadığı harcamaların payı % 90 a ulaşmıştır. Geçen yılın aynı dönemine göre esnekliği olmayan harcamaların payı yaklaşık 10 puan artmıştır. Diğer harcamaların Ocak ayında tutulması, bütçe açığının çok daha yüksek düzeyde gerçekleşmesinin önüne geçmiştir. Grafik 2. Esnek Olan ve Olmayan Harcamaların Bütçe Harcamaları İçindeki Paylarının Gelişimi (Ocak, ) 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 89,1 79,6 20,4 10, Ocak 2007 Ocak Esnek Olmayan Harc. Esnek Harc. 9/23

10 C. Bütçe Gelirleri 2006 yılı mali izleme raporlarında bütçe performansını olumlu etkileyen bir defalık tedbirlerin 2007 yılında aynı düzeyde gerçekleşmeyecek olmasının 2007 yılı bütçe performansını olumsuz etkileyeceğini sürekli vurgulamıştık. Nitekim, 2007 yılında bütçe gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre mutlak olarak azalarak göre % 9 oranında gerilemiştir. Bu gelişme ise esas olarak, geçen yıl TELEKOM nakit fazlası nedeniyle artan vergi dışı gelirlerin, bu yıl benzer bir etkinin söz konusu olmaması nedeniyle, düşmesinden kaynaklanmıştır. Tablo 4. Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri Ocak 07 Ocak 06 Artış Or. (%) Merkezi Yönetim Gelirleri ,0 Genel Bütçe Gelirleri ,7 I-Vergi Gelirleri ,3 1. Gelir ve Kazanç Üz. Al.Vergiler ,9 a) Gelir Vergisi ,7 Gelir Vergisi Tevkifatı ,1 b) Kurumlar Vergisi ,9 Kurumlar Geçici Vergisi ,8 2. Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler ,1 b) Motorlu Taşıtlar Vergisi ,7 3. Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri ,2 a) Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi ,1 b) Özel Tüketim Vergisi ,2 c) Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ,0 d) Şans Oyunları Vergisi ,2 e) Özel İletişim Vergisi ,0 4. Uluslararası Tic. ve Mua. Al. Verg ,8 b) İthalde Alınan Katma Değer Vergisi ,8 5. Damga Vergisi ,3 6. Harçlar ,0 II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri ,8 III-Alınan Bağışlar ve Yard. ile Özel Gel ,9 IV-Faizler, Paylar ve Cezalar ,7 1.Faiz Gelirleri ,6 V-Sermaye Gelirleri ,5 Özel Bütçeli İdarelerin Gelirleri ,1 Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Gel ,0 Bütçe vergi gelirlerindeki artış oranı harcamalardaki artış oranının oldukça altında kalmıştır. Vergi gelirleri bir önceki yılın 10/23

11 aynı ayına göre % 9,3 oranında artarak enflasyon ve büyümenin altında gerçekleşmiştir. Bu durum Mali İzleme Raporlarında sürekli dile getirdiğimiz, vergi gelirlerindeki artışın uygulanan gelir politikalarından veya gelir performansının iyileşmesinden ziyade ithalatın artması, faizlerin yükselmesi gibi başka unsurlardan kaynaklandığı yolundaki tespitimizi doğrulamaktadır. Tablo Ocak Bütçe Vergi Gelirleri Gerçekleşmesi ve Artış Oranına Katkısı milyon YTL Ocak Artış Oranı Artış Oranına (%) Katkı (%) Vergi Gelirleri ,3 100,0 Gelir ve Kur.Kaz. Üz.Elde Edilen Ver ,9 38,1 Gelir Vergisi Tevkifatı ,1 72,2 Kurumlar Geçici Vergisi ,8-10,7 Özel Tüketim Vergisi ,2 14,6 Kolalı Gazoz, Alkollü İç. Ve Tüt Mam ,6 16,8 KDV Tahsilatı ,3 11,3 İthalda Alınan Katma Değer Vergsi ,8 25,3 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi ,1-14,0 Diğer Vergiler ,2 36,0 Gelir vergisi tevkifatı ile uluslararası ticaret üzerinden alınan vergilerdeki artış, vergi hasılatındaki düşmenin önüne geçmiştir. Bu iki gelir kalemindeki artış toplamı, toplam vergi gelirlerindeki artış tutarının üstünde çıkmıştır. Dahilde alınan KDV tahsilatının nominal olarak düşmesi ve ÖTV tahsilatının ortalama artış oranının altında kalması bu gelişmeye sebep olmuştur. Genel bütçe vergi tahsilatı içinde, dolaysız vergilerin toplam vergi tahsilatı içindeki payı KDV tahsilatındaki düşme ve gelir vergisi tevkifatındaki artışın etkisiyle geçen yıla göre 1,3 puan artmıştır. Dolaylı vergilerin payı ise bu dönemde % 68,8 oranına düşmüştür. 11/23

12 Grafik Ocak Genel Bütçe Gelirleri Tahsilatının Dolaylı ve Dolaysız Vergi Paylarının Gelişimi ,2 29,9 29,8 28,3 28,5 32,2 68,8 70,1 70,2 71,7 71,5 67, ,5 41,8 59,5 58,2 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Dolaysız Vergiler Dolaylı Vergiler 12/23

13 II. Bütçe Finansmanı ve Borç Stokundaki Gelişmeler Ocak ayı sonu itibariyle Genel Yönetim Bütçe dengesi YTL açık vermişken, merkezi yönetim bütçe dengesinin ise tutarında açık verdiği anlaşılmaktadır. Dolayısı ile geçen yılın tümünde izlediğimiz düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar bütçesinin merkezi yönetim bütçesine net bazda olumlu katkısı Ocak ayı içinde gözlemlenmemektedir. Bunda geniş ölçüde Genel yönetimin faiz ödemelerinin Ocak ayı içinde yüklü bir biçimde gerçekleşmesinin bu tür bir olumlu etkiyi bertaraf etmesinin etkili olduğu düşünülmektedir. Tablo 6. Genel Bütçe ve Merkezi Yönetim Bütçe ve Nakit Dengeleri (Ocak) Genel Yönetim Bütçe Dengesi Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (milyar YTL) Ocak (milyar YTL) Ocak Bütçe Dengesi Bütçe Dengesi Emanetler Emanetler Avanslar Avanslar Nakit Dengesi Nakit Dengesi Finansman Finansman Toplam Net Borçlanma Toplam Net Borçlanma Özelleştirme Geliri 0 Özelleştirme Geliri 0 Kasa Artışı Kasa Artışı Genel Bütçe nakit dengesi ve merkezi yönetim nakit dengesi sırası ile ve milyar YTL açık vermiştir. Her iki dengede de emanetlerde tutulan miktarların ödenmesine yönelik bir nakit ödeme yükü dikkat çekerken, avans ödemelerinin ise azaldığı dolayısı ile bütçe açıklarının altında bir nakit açığı ile karşılaşıldığı dikkati çekmektedir. Tahminimize göre geçen yılın sonunda bütçe açığını daha düşük tutmak amacı ile avans olarak ödenen miktarlar Ocak ayı içinde ödenekleştirilmekte, dolayısı ile bu sefer bütçe açığı artarken nakit açıkları azalmaktadır. Tüm bu işlemlerin nakit finansmanını sağlayan Hazine nakit dengesinin ise Ocak ayında 3,5 milyar YTL açık verdiği görülmektedir. 13/23

14 Tablo 7. Hazine Nakit Dengesi (Ocak-Aralık) (milyon YTL) Ocak* GELİRLER GİDERLER Faiz Dışı Giderler Faiz Ödemeleri FAİZ DIŞI DENGE NAKİT DENGESİ FİNANSMAN BORÇLANMA (NET) DIŞ BORÇLANMA NET 905 Kullanım Ödeme 906 İÇ BORÇLANMA NET Kulllanım Ödeme ÖZELLEŞTİRME GELİRİ 0 TMSF'DEN AKTARIMLAR 0 DEVİRLİ-GARANTİLİ BORÇ GERİ DÖNÜŞÜMLERİ 32 BORÇ VERME 0 BANKA KULLANIMI NET * Geçici Dolayısı ile yılın başında Hazinenin finanse ettiği açık rakamı Ocak ayı Merkezi Yönetim ve Genel Yönetim Bütçesi nakit açıklarının bir miktar altında çıkmıştır. Merkezi Yönetim bütçe nakit dengesinin 6,1 milyar YTL olduğu bu dönemde bu üç nakit açığının da daha az gerçekleşmesinin, geçen yılın bütçe açıklarını düşük tutmaya yönelik olarak ertelenen harcamalar ve bütçe dışından yapılan avans ödemelerinin mali yıl başında ödenekleştirilmesinden kaynaklanmakta olduğu düşünülmektedir. Harcama kanadında ödenek ve nakit farkları bu türden sapmalara yol açarken, gelir kanadında da benzer hareketler olduğu dikkati çekmektedir. Bu açıdan Ocak ayı için dikkati çeken bir husus, nakit gelir gerçekleşmelerinin Merkezi Yönetim gelir gerçekleşmelerinin üstüne çıkmasıdır. Merkezi Yönetim gelir gerçekleşmesi tahsilat bazında 12.4 milyar YTL iken nakit gelirler ise 13,9 milyar YTL mertebesinde olmuştur. Normalde bütçe hesaplarına kaydedilen gelirlerden yapılan kesinti ve mahsuplar sonrası Hazine hesaplarına nakden giren 14/23

15 gelirlerin daha az olması beklenirken Ocak ayında bu durumun tersine dönmesi, geçen Aralık ayında nakit girişi gerçekleşmemiş gelirlerin Aralık ayı içinde bütçeye gelir olarak kaydedilmiş olabileceğini akla getirmektedir. Bu gelirlerin nakit girişinin Ocak ayında olması ihtimali ise bu sefer geçen yıl bütçe açığını olduğundan küçük, Ocak ayı bütçe açığını da olduğundan büyük gösteren gelir kanadındaki hesap hareketlerinin varlığını düşündürmektedir. Bütün bunlar, esas olarak bir gelirin ve/veya harcamanın ait olduğu yılda değil de sonraki dönemlerde devlet hesaplarına geçirilmesinin bütçe saydamlığının önünde bir engel oluşturmasına, bütçe açıklarının gerçek boyutunun görülmesinin önüne geçilmesine, analiz ve tahmin yapma güçlüğü yaratılmasına yol açmaktadır. Sorulacak soru şudur: Bütün bu hesap hareketlerinin doğru zaman ve biçimde kaydedilmesi halinde 2006 Bütçesinin gerçek açığı nedir? 2007 Ocak ayı bütçesinin gerçek boyutu ne olmuştur? Bu itibarla, 2006 yılı sonu raporunda da vurguladığımız gibi, bütçe ve nakit açığı gerçekleşmelerindeki bu tür sapmaların gerçek durumu hakkında Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı tarafından kamuoyuna tatmin edici bir açıklama yapılması ve bu konudaki kuşkuların giderilmesi gerekmektedir. Bu konudaki soru işaretleri giderilmeden açıklanan resmi bütçe rakamlarının doğruluğuna güven duyulamayacak ve bunlar üzerinden yapılacak analizler sağlıklı sonuç vermeyecektir. Bütçe saydamlığı konusunda ortaya çıkan bu tür olumsuzlukların geçmişte ekonomik istikrar üzerinde yol açtığı maliyet ve yükün bilinci içinde TEPAV İstikrar Enstitüsü olarak bütçe rakamlarının arkasında yatan gerçekleri aralama çabalarımız sürmekle beraber, bu konuda asıl sorumluluğun kamu otoritesine düştüğünün bir kez daha altını çizmek istiyoruz. 15/23

16 Hazine tarafından gecikmeli olarak açıklanan bütçe finansman tablolarına göz attığımız zaman, Ocak ayı içinde ortaya çıkan nakit açıklarının net iç ve dış borçlanma ile finanse edildiği dikkati çekmektedir. Ocak ayı içinde Hazine net bazda 6,5 milyar YTL finansman sağlamış olup, bunun içinde net iç borçlanmanın payı 5,5 milyar YTL civarındadır. Sonuçta Ocak ayı içinde nakit açığının oldukça üzerinde yapılan borçlanma ile Hazine yılın başında nakit rezerv biriktirmeye devam etmiştir. Geçen yıl gözlemlenen özelleştirme gelirlerinin finansmandaki belirleyici etkisi bu yıl başı itibariyle henüz gözlemlenmemektedir. Geçtiğimiz günlerde gerçekleşen Karayolları arazisinin satış gelirlerinin bütçeye ne şekilde kaydedileceği ve finansman durumunu nasıl etkileyeceği, önümüzdeki dönemde izlenmesi gereken bir hususdur. Grafik 4. Merkezi Yönetim İç Borç Stoku Faiz 53,0 52,0 51,9 51,0 50,4 50,0 49,6 49,0 48,0 48,1 47,0 46, Yı l Sonu 2007 Ocak Sabit Faizliler Değişken Faizliler 2006 yılı sonuna göre merkezi yönetim iç borç stokunun YTL/döviz kompozisyonunda döviz ve dövize endeksli kağıtların oranının yaklaşık olarak % 1 arttığını görmekteyiz. 16/23

17 Grafik 5. Merkezi Yönetim İç Borç Stoku YTL-Döviz Yapısı 100,0 90,0 86,2 85,3 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 13,8 14,7 10,0 0, Yıl Sonu 2007 Ocak Türk Lirasi Cinsinden Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli İç borçlanmanın ortalama vadesi Ocak ayı içinde 27,5 aydan 24,1 aya düşmüştür. Ancak aynı dönemde iskontolu senetlerin faizleri de % 21,47 den % 20,36 ya düşmüştür. Grafik 6. İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi ve Faiz Oranı 28,0 27,0 26,0 25,0 24,0 23,0 22,0 21,0 20,0 19,0 18, Yıl Sonu 2007 Ocak İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi (Ay) İç Borç İhaleleri Ortalama Faiz Oranı % (2) 17/23

18 EKLER Ek Tablo Merkezi Yönetim Bütçe Ödenek ve Harcamaları (Ocak) 2007 Bütçe (%) Harcamaların Ocak Gerçekleşme (%) Dağılımı Harcamalar ,60 100,00 Faiz Hariç Harcamalar ,63 54,93 I. Personel Harcamaları ,99 27,99 Memur ,67 25,20 İşçi ,74 1,08 Diğer ,99 1,71 II. Sosyal Güvenlik Kurum. Devlet Primi ,41 3,51 Memur ,82 3,23 İşçi ,88 0,12 Diğer ,21 0,16 III. Mal ve Hizmet Alımları ,38 5,38 Savunma-Güvenlik ,84 0,44 M.S.B ,76 0,32 Jandarma Genel Komutanlığı ,34 0,02 Emniyet Genel Müdürlüğü ,62 0,10 Sağlık Harcamaları ,71 3,10 Yeşil Kart Uygulamasına İlişkin Sağlık Hizmetleri ,09 İlaç ,61 0,00 Tedavi ve Sağlık Malzemesi ,57 0,00 Devlet Boçları Genel Giderleri ,37 0,07 Diğer Mal ve Hizmet Giderleri ,86 1,77 IV. Cari Transferler ,24 12,67 Görev Zararları ,66 0,43 KİT Görev Zararları ,06 0,26 SGK Görev Zararları 0 0 0,00 Mali Kurumlar ,89 0,04 Emeklilere Vergi İadesi 0 0 Diğer Görev Zararları ,35 0,13 Hazine Yardımları ,71 1,57 Sosyal Güvenlik Kurumlarına Hazine Yardımları ,56 0,42 Emekli Sandığı 0 0 0,00 Bağ-Kur 0 0 0,00 SSK 0 0 0,00 İşsizlik Sigortası Fonu ,56 0,42 Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Giderleri Mahalli İdareler ,74 1,02 Belediyelere Yardım ,01 Diğer (İl özel İd. ve köyler) ,08 1,01 Diğer Hazine Yardımları ,89 0,13 DFİF ,00 0,00 Diğer ,54 0,13 Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yapılan Transferler ,49 0,70 Hane Halkına Yapılan Transferler ,98 0,42 Burslar ve Harçlıklar ,98 0,37 Eğitim Amaçlı Diğer Tarnsferler ,21 0,01 Sağlık Amaçlı Transfer ,05 0,00 Yiyecek Amaçlı Transfer ,76 0,04 Barınma Amaçlı Transfer ,83 0,00 Tarımsal Destekleme Ödemeleri ,77 1,61 Doğrudan Gelir Desteği ,01 0,00 Ürün Destekleme Ödemeleri ,69 0,77 Hayvancılık Destekleme Ödemeleri ,31 0,83 Diğer ,00 0,00 Hane Halkına Yapılan Diğer Transferler ,32 0,01 Sosyal Amaçlı Transferler ,42 0,01 Yurtdışına Yapılan Transferler ,22 0,21 Gelirden Ayrılan Paylar ,09 7,72 V. Sermaye Giderleri ,21 0,94 VI. Sermaye Transferleri ,90 2,08 VII. Borç Verme ,90 2,35 Yurtiçi Borç Verme ,67 2,35 KİT ,97 1,05 Risk Hesabı ,91 0,19 Diğer ,82 1,11 Yurtdışı Borç Verme ,00 0,00 Kıbrıs ,00 0,00 VIII. Yedek Ödenekler ,00 0,00 Faiz Harcamaları ,26 45,07 I. İç Borç Faizi ,70 38,36 II. Dış Borç Faizi ,94 6,47 III. İskonto ve Kısa Vadeli İşlemlere Ait Faiz ,26 0,24 18/23

19 Ek Tablo Genel Bütçe Gelirleri (Ocak) 2007 Ocak 2006 Ocak Artış (%) 2007 Bütçede Ön Görülen 2007 Bütçeye Göre Gerçekleşen (%) Genel Bütçe Gelirleri , ,69 I-Vergi Gelirleri , ,00 Gelir, Kar ve Sermaye Kazanç. Üz. Al. Ver , ,12 Gelir Vergisi , ,92 Beyana Dayanan Gelir Vergisi ,62 Basit Usulde Gelir Vergisi ,30 Gelir Vergisi Tevkifatı ,13 Gelir Geçici Vergisi ,09 Kurumlar Vergisi , ,70 Beyana Dayanan Kurumlar Vergisi ,01 Kurumlar Vergisi Tevkifatı ,25 Kurumlar Geçici Vergisi ,85 Mülkiyet Üzerinden Alınan Vergiler , ,75 Veraset ve İntikal Vergisi , ,59 Motorlu Taşıtlar Vergisi , ,33 Dahilde Alınan Mal ve Hizmet Vergileri , ,43 Dahilde Alınan Katma Değer Vergisi , ,63 Özel Tüketim Vergisi , ,71 Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin ÖTV ,50 Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin ÖTV ,67 Kolalı Gazoz, Alkollü İç. Ve Tüt Mam ,62 Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin ÖTV ,24 Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi , ,87 Mal ve Hizmetlerden Alınan Diğer V , ,89 Uluslararası Ticaret ve Muame. Al. Ver , ,45 Gümrük Vergileri , ,89 İthalda Alınan Katma Değer Vergsi , ,34 Diğer Dış Ticaret Gelirleri , ,73 Damga Vergisi , ,22 Harçlar , ,83 Başka Yerde Sınıflandırılmayan Diğer Vergiler , ,74 II-Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri , ,96 Mal ve Hizmet Satış Gelirleri , ,46 KİT ve Kamu Bankaları Gelirleri , ,74 Kurumlar Karları , ,17 Kira Gelirleri , ,84 Diğer Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri ,14 0 III-Alınan Bağışlar ve Yardımlar ile Özel Gelirler , ,44 Yurt Dışından Alınan Bağış ve Yardımlar ,32 Özel Gelirler , ,49 IV-Faizler, Paylar ve Cezalar Faiz Gelirleri , ,63 Kişi ve Kurumlardan Alınan Paylar , ,47 Devlet Payları , Genel Bütçeli İdarelere Ait Paylar Para Cezaları , Yargı Para Cezaları , ,58 İdari Para Cezaları , ,10 Vergi Cezaları , ,49 Diğer Para Cezaları , ,69 Diğer Çeşitli Gelirler , ,32 V-Sermaye Gelirleri , ,36 Taşınmaz Satış Gelirleri ,23 Taşınır Satış Gelirleri Diğer Sermaye Satış Gelirleri /23

20 Ek Tablo Merkezi Yönetim Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel ve Ekonomik Sınıflandırmaya Göre % Dağılımı (Ocak) 3. a) Personel Mal ve Hiz. Sermaye Sermaye SGK Prim Öd. Faiz Harc. Cari Trans. Gid. Al. Gid. Trans. Borç Verme Toplam Genel Kamu Hizmetleri 5,3 0,6 1,6 77,5 14,6 0,0 0,1 0,3 100 Savunma Hizmetleri 82,8 8,8 8,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 86,2 8,7 5,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100 Ekonomik İşler ve Hizmetler 27,0 3,3 1,0 0,0 34,8 15,2 1,6 17,1 100 Çevre Koruma Hizmetleri 87,9 11,4 0,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 0,3 0,0 0,0 0,0 34,9 0,1 64,7 0,0 100 Sağlık Hizmetleri 48,0 7,1 44,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100 Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 77,8 10,4 6,1 0,0 5,7 0,0 0,0 0,0 100 Eğitim Hizmetleri 74,2 10,7 3,1 0,0 3,5 0,0 0,0 8,5 100 Sosyal Güv.ve Sosyal Yardımlar 0,7 0,1 0,2 0,0 99,0 0,0 0,0 0, b) Personel Gid. SGK Prim Öd. Mal ve Hiz. Al. Faiz Harc. Cari Trans. Sermaye Gid. Sermaye Trans. Borç Verme Genel Kamu Hizmetleri 11,1 9,2 17,2 100,0 27,1 0,6 1,8 8,0 Savunma Hizmetleri 11,7 9,8 6,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Kamu Düzeni ve Güvenlik Hizmetleri 19,5 15,8 6,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Ekonomik İşler ve Hizmetler 5,9 5,7 1,1 0,0 6,8 99,1 4,7 44,5 Çevre Koruma Hizmetleri 0,2 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 İskan ve Toplum Refahı Hizmetleri 0,0 0,0 0,0 0,0 3,3 0,2 93,4 0,0 Sağlık Hizmetleri 12,2 14,5 59,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Dinlenme, Kültür ve Din Hizmetleri 4,2 4,5 1,7 0,0 0,3 0,0 0,0 0,0 Eğitim Hizmetleri 34,7 39,8 7,5 0,0 1,4 0,0 0,0 47,5 Sosyal Güv.ve Sosyal Yardımlar 0,5 0,5 0,9 0,0 61,0 0,0 0,0 0,0 TOPLAM /23

21 Ek Tablo Merkezi Yönetim Bütçe Harcamaları Karşılaştırmaları (Ocak-Aralık) Ocak Gerçekleşen Gerçekleşme Oranı Ocak Bütçe Tahmini Gerçekleşme Oranı Ocak Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri , ,02 59,32 Faiz Hariç Bütçe Giderleri , ,54 22,74 Personel Giderleri , ,99 25,12 Sosyal Güvenlik Kurumlarına Devlet Primi Giderleri , ,41 16,16 Mal ve Hizmet Alım Giderleri , ,38 75,05 Savunma-Güvenlik , ,84 82,37 Sağlık Giderleri , ,71 50,21 Genel Tedavi ve Sağlık Malzemesi Giderleri Genel İlaç Giderleri Yeşil Kart Sağlık Hizmetleri Devlet Borçları Genel Giderleri , ,37 80,04 Diğer Mal ve Hizmet Alım Giderleri , ,86 142,71 Cari Transferler , ,03 19,55 Görev Zararları , ,66-84,69 KİT' Görev Zararları , ,06-71,30 T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü'ne , #SAYI/0! -100,00 Hazine Yardımları , ,13 33,42 Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına Hazine Yardımları , ,56-97,03 Emekli Sandığı , #SAYI/0! -100,00 Bağ-Kur , #SAYI/0! -100,00 SSK , #SAYI/0! -100,00 İşsizlik Sigorta Fonu , ,56 #SAYI/0! Sağlık, Emeklilik ve Sosyal Yardım Giderleri ,22 #SAYI/0! Mahalli İdarelere Hazine Yardımları , ,74 35,82 Diğer Hazine Yardımları , ,89-64,98 Kar Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yapılan Transferler , ,49 17,66 Hane Halkına Yapılan Transferler , , ,83 Tarımsal Amaçlı Transferler , ,77 Hane Halkına Yapılan DiğerTransferler , ,32 Sosyal Amaçlı Transferler , ,42 Yurtdışına Yapılan Transferler , ,22 Gelirden Ayrılan Paylar , ,09 ######## Mahalli İdare Payları , ,14 #SAYI/0! Fonlara Verilen Paylar , ,62 #SAYI/0! Diğer Paylar , , ,00 Sermaye Giderleri , ,21-50,38 Sermaye Transferleri , ,90 #SAYI/0! Yurtiçi Sermaye Transferleri , ,49 #SAYI/0! Yurtdışı Sermaye Transferleri , ,00 #SAYI/0! Borç Verme , ,90-30,63 Yurtiçi Borç Verme , ,67 Yurtdışı Borç Verme , ,00 #SAYI/0! Yedek Ödenekler ,00 #SAYI/0! Faiz Giderleri , ,26 210,45 Artış Oranı 21/23

22 Ek Tablo 5. Genel Bütçe Finansmanı (Ocak) Ocak FAİZ DIŞI DENGE BÜTÇE DENGESİ BÜTÇE EMANETLERİ DİĞER EMANETLER AVANSLAR Nakit Dengesi Hazine Finansmanı Toplam Net Borçlanma (Borçlanma eksi geri ödeme) Yapılan Borçlanmaların toplamı İç Borçlanma Tahvil Bono Dış Borçlanma Anapara Geri Ödemeleri Toplamı İç Borçlanma Tahvil Bono Dış Borçlanma Borçlanma Dışı Diğer Finansman Önceden Verilen Borçlardan Yapılan Anapara Tahsilatı Özelleştirme Gelirlerinden Hazineye Aktarılan 0 Borç verme (-) Geri ödeme (+) 0 Kasa hareketi (- giriş, + çıkış) Kaynak : Hazine Müsteşarlığı 22/23

23 Ek Tablo 6. Merkezi Yönetim Borç Stokunun Kompozisyonu (Ocak) (milyon YTL) Merkezi Yönetim Borç Stoku (2006 Sonu) % Merkezi Yönetim Borç Stoku (Ocak 2007) % İç Borç Stokunun Yapısı , ,0 Kağıdı Elinde Tutanlar Açısından , ,0 Kamuya , ,9 Piyasaya , ,1 Faiz Yapısı Açısından , ,0 Sabit Faizliler , ,6 Değişken Faizliler , ,4 Döviz Kompozisyonu açısından , ,0 Türk Lirasi Cinsinden , ,3 Döviz Cinsinden , ,0 Döviz Endeksli TL , ,7 Dış Borç Stokunun Yapısı , ,0 Faiz Yapısı açısından , ,0 Sabit Faizliler , ,2 Değişken Faizliler , ,8 Toplam Borç Stokunun Yapısı , ,0 Kağıdı Elinde Tutanlar Açısından Kamuya , ,3 Piyasaya (1) , ,7 Faiz Yapısı Açısından , ,0 Sabit Faizliler , ,1 Değişken Faizliler , ,9 Döviz Kompozisyonu açısından , ,0 Türk Lirasi Cinsinden , ,3 Döviz Cinsinden , ,2 Döviz Endeksli TL , ,5 İç Borç Stokunun Ortalama Vadesi (Ay) 24 23,9 İç Borçlanmanın Ortalama Vadesi (Ay) 27,5 24,1 İç Borç İhaleleri Ortalama Faiz Oranı % (2) 21,47 20,36 (1) Dış Borç Stokunun tamamının piyasaya olduğu varsayılmıştır. (2) İskontolu Satışlar Kaynak: 23/23