HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ASO 1.OSB MESLEK YÜKSEKOKULU HMK 211 CNC TORNA TEKNOLOJİSİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ASO 1.OSB MESLEK YÜKSEKOKULU HMK 211 CNC TORNA TEKNOLOJİSİ"

Belgin Baydar
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ HACETTEPE ASO 1.OSB MESLEK YÜKSEKOKULU HMK 211 CNC TORNA TEKNOLOJİSİ Öğr. Gör. RECEP KÖKÇAN Tel: _1: _2:

2 HAFTALIK DERS KONULARI Haftalar 01.Hafta 02.Hafta 03.Hafta 04.Hafta 05.Hafta 06.Hafta 07.Hafta 08.Hafta 09.Hafta 10.Hafta 11.Hafta 12.Hafta 13.Hafta Tartışılacak işlenecek konular CNC Torna Tezgâhının Özellikleri, CNC Torna Tezgâhının Kısımları, CNC Torna Tezgâhının Çalışma Prensipleri Tezgâh Koordinat Eksenleri, Referans Noktaları, Kontrol Panel Çeşitleri, Kontrol Panel Tuşları ve Özellikleri Kesici ve Iş Parçası Malzemesi İlişkisi, Kesici Çeşitleri, Özellikleri ve Kullanım Yerleri, Takım Telafi Ayarları, Takım Tutucular ve Bağlama Elemanları Parçalar Üzerindeki Sıfır Noktaları, Sıfırlamada Kullanılan Elemanların Özellikleri, İşlenecek Parçaya Göre Takımı Sıfırlama, Takım Ayarında Kullanılan Eleman ve Özelikler, Kesme Derinliği, İşlem Açısı ve İlerlemelerin Verilmesi, Takım Kaba İşleme Derinlik Hesabı Bağlama Aparatları, Bağlama Kontrol Aletleri, İş Parçası Sıfırlama Yöntemleri CNC Torna Tezgâhlarında Programlama Esasları, Konumlama Ssistemleri, İşlem ve Hazırlık Komutları Yardımcı Komutlar, Özel Komutlar, CNC Torna Tezgâhlarında Hareket Sistemleri, Koordinat Sistemleri, Hareket Doğrultuları Arasınav Kumanda Tipleri, Eksenler, Simülasyonun Tanımı ve Önemi, Simülasyon Programları, Program Çalıştırmak CNC Tornada Çevrimleri Kullanılarak Programlama (Alın Tornalama Cevrimi, Boyuna Kaba Tornalama Cevrimi, Yarıçap Pah Cevrimi, Kanal Açma Cevrimi, Profil Kaba Cevrimi, Boşluk Kanal Cevrimi, Derin Delik Delme Cevrimi, Diş Açma Cevrimi). Alt programlama Tekniği, Alt Programlama Yapısı, CNC Tornada Alt Program Kullanarak Programlama CNC Tezgâhlarında Bulunan Alarm Seçenekleri, Programlamada Kullanılan Hata Kodları, Tezgâh İlerleme Mod Ayarları Genel Sınav Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 2

3 KAYNAKLAR CNC Tekniği ve Teknolojisi, Muammer GAVAS, seçkin yayınevi, Ankara, 2012 CNC Torna ve Freze Tezgahlarının Programlanması, M., Gülesin, A., Güllü, Ö., Avcı, G., Akdoğan, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, CNC Programming: Principles and Applications, M., Mattson, Delmar Publishers, USA, CNC Programming Handbook, Second Edition, Peter Smid, ISBN: ( ) Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 3

4 DEĞERLENDİRME SİSTEMİ ETKİNLİK SAYI KATKI PAYI TARİH ÖDEV-UYGULAMA 6 %40 DÖNEM İÇİNDE İLAN EDİLECEK ARA SINAV 1 % FİNAL 1 %40 DERS DÖNEMİ SONUNDA İLAN EDİLECEK Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 4

5 DERSLERE DEVAM Hacettepe Üniversitesi Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği MADDE 22 (1) Derslere ve uygulamalara devam zorunludur. Mazeretler de dahil olmak üzere kuramsal (Teorik) saatlerin %30 undan, uygulama saatlerinin de %20 sinden fazlasına katılmayan öğrenci o dersin genel sınavına ve bütünleme sınavına alınmaz. Devamsızlıkları nedeniyle sınava girme hakkı kazanamayanların listesi, genel sınav döneminden önce ilgili dersin sorumlu öğretim elemanı tarafından ilan edilir. (2) Tekrarlanan kuramsal derslerde önceki dönemde devam koşulu yerine getirilmişse, ara sınava girmek koşulu ile devam zorunluluğu aranmaz. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 5

6 NC : NUMERICAL CONTROL DNC : DIRECT NUMERICAL CONTROL CNC : COMPUTER NUMERICAL CONTROL CAD : COMPUTER AIDED DESING CAM : COMPUTER AIDED MANUFACTURING Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 6

7 NC : NUMERICAL CONTROL Sayısal kontrol (NC Numerical Control), takım tezgahlarının sayı harf vb. sembollerden meydana gelen ve belirli bir mantığa göre kodlanmış komutlar yardımıyla işletilmesidir. Komutlar ilgili takım tezgahına veri blokları şeklinde yüklenir. Her veri bloku tezgahın anlayabileceği bir dizi komuttan meydana gelir. Bilgisayar teknolojisi NC tezgahlara uygulanmış ve NC tezgahların yerini CNC tezgahlar almıştır. Ayrıca, bilgisayarların mühendislik uygulamalarında kullanılması için geliştirilen yazılım programları ile, CAD (Bilgisayar Destekli Tasarım) ve CAM (Bilgisayar Destekli Üretim) sistemleri oluşturulmuştur. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 7

8 NC : NUMERICAL CONTROL NC tezgahları delikli şerit sistemine göre çalışan tezgahlardı. Masa başında oluşturan NC programı, bir delme tertibatının yardımı ile delik delinerek bir şeride aktarılıyordu. Daha sonra şerit tezgaha yerleştiriliyor ve parça son işlem olarak işleniyordu. Nümerik kontrol ünitesinin hafızası yoktu; dolayısıyla her parça işlendikten sonra şerit geri sarılıyor ve yeni bir parçanın işlenmesine devam ediliyordu. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 8

9 DNC : DIRECT NUMERICAL CONTROL DNC, Doğrudan Nümerik Kontrol veya Dağıtılmış Nümerik Kontrol olarak tanımlanmaktadır. Doğrudan veya Dağıtılmış Nümerik kontrol, imalat sanayide CNC tezgahlar için yazılan programların merkezi bir bilgisayarda depolanarak ilgili CNC tezgahlara gerektiği zaman yüklenmesi veya tezgahlardan merkezi bilgisayara geri gönderilmesi işlemidir. Kağıt bant sistemini elimine ettiği ve max. uzunluktaki programların yazılmasına imkan tanıdığı için kullanışlıdır. Programlar RS-232 iletişim ara birimi kullanılarak CNC tezgahlarına aktarılır. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 9

10 DNC : DIRECT NUMERICAL CONTROL DNC sistemi donanım olarak bir merkezi bilgisayar, DNC hub olarak adlandırılan seri port çoklayıcı ve tezgah ile DNC hub arasındaki kablo bağlantılarından oluşur. Yazılım olarak ise merkezi bilgisayarda CNC programları veri tabanı mantığı ile tutan ve bunların yönetimini sağlayan ve her tezgah ile olan iletişimi sağlayan protokolleri tutan bir yazılım gereklidir. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 10

11 DNC Sistemin Avantajları DNC sistemi ile hazırlanan CNC programlar tek bir merkezde toplanır. Merkezi bilgisayarda yapılacak olan düzenli yedekleme ile veri kayıp riski ortadan kalkar. CNC programlar, tezgah operatörleri tarafından yüklenebilir (download), özel olarak bu amaç için yetiştirilmiş bir personel bulundurmaya gerek kalmaz. Merkezi bilgisayar, CNC programların en son versiyonunu tuttuğu için tezgah operatörlerinin yanlış program yükleme riski kalmaz. Gerektiğinde CNC program tezgah operatörü tarafından tezgah üzerinde değiştirilirse, programın değiştirilmiş hali merkezi bilgisayara geri gönderilebilir (upload) Merkezi bilgisayara upload edilen programlar için, karşılaştırma programı kullanılarak farklı satırlar kolayca tesbit edilebilir. Merkezi bilgisayar, mevcut CNC programları belirli bir kataloglama mantığı ile tuttuğundan programlara erişim kolay ve hızlı olur. DNC sistemi ile, Kesici Takım Ölçme (Tool Presetter) tezgahı arasında herhangi bir CNC tezgah gibi bağlantı sağlanırsa, takım boy ve çap offsetleri bir dosya olarak merkezi bilgisayara upload edilerek ilgili tezgaha download edilebilir. Böylece operatörler tarafından CNC tezgaha girilmesi gereken yüzlerce takıma ait çap ve boy bilgisi hatasız ve hızlı bir biçimde yüklenir. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 11

12 CNC (COMPUTER NUMERICAL CONTROL) Bilgisayarlı Sayısal Kontrol (CNC- Computer Numerical Control), takım tezgahlarının sayısal komutlarla bilgisayar yardımıyla kontrol edilmesidir. CNC Tezgahlarda, NC tezgahlardan farklı olarak bir bilgisayarlı kontrol ünitesi bulunur. Böylece NC programları, kesicilerle ilgili bazı teknik ve ofset bilgileri kalıcı olarak tezgah hafızasında saklanabilir. Ayrıca imalatın her aşamasında programa müdahale edilir ve programda istenilen değişiklikler yapılır. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 12

13 CNC (COMPUTER NUMERICAL CONTROL) Bilgisayardaki programda, tezgahların hareketlerini kontrol etmek için harfler ve sayılardan oluşan komutlar kullanılır (G ve M harfleri). Endüstride kullanılan tüm CNC tezgahlarında, G ve M kodları olarak ifade edilen bu özel kodlar ISO (Uluslararası Standartlar Kuruluşu) tarafından standartlaştırılmıştır. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 13

14 CNC TEZGAHLARININ TARİHÇESİ II. Dünya savaşının sonlarında A. B. D. hava kuvvetlerinin ihtiyacı olan kompleks uçak parçalarının üretimi için ortaya atılmıştır. Çünkü bu tür parçaların o günkü mevcut imalat tezgahları ile üretilmesi mümkün değildi. Bunun gerçekleştirilmesi için PARSONS CORPORATION ve MIT (Massachusetts Instute of Tecnnology) ortak çalışmalara başladı yılında ilk olarak bir CINCINNATTI-HYDROTEL freze tezgahını Nümerik Kontrol ile teçhiz ederek bu alandaki ilk başarılı çalışmayı gerçekleştirdiler. Öğr.Gör.Recep KÖKÇAN 14

Benzer belgeler

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ CUMAYERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ÖN-LİSANS PROGRAMI 2012-13 Bahar Yarıyılı

DÜZCE ÜNİVERSİTESİ CUMAYERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ÖN-LİSANS PROGRAMI 2012-13 Bahar Yarıyılı Dersin adı: CNC TORNA TEKNOLOJİSİ Dersin Kodu: MAK2123 AKTS Kredisi: 4 1. yıl 2. yarıyıl Önlisans Mesleki 4 s/hafta