FÜSUN KOCABAŞ, Ph.D. Ege University (Turkey) AYLİN PİRA, Ph.D. aylin. com Ege University (Turkey)

Transkript

1 HALKLA İLİŞKİLER EĞİTİMİNİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA EĞİTİMCİ-UYGULAMACI-ÖĞRENCİ ROLLERİ VE İŞBİRLİĞİ: MEVCUT DURUM VE ÖNERİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA FÜSUN KOCABAŞ, Ph.D. Ege University (Turkey) AYLİN PİRA, Ph.D. aylin. cm Ege University (Turkey) ÇİSİL SOHODOL Ege University (Turkey) Abstract PR has becme ne f the research areas that have gained imprtance recently. Bth private and public sectrs are enlarging the dimensins f their PR implementatins and carrying them t a prfessinal platfrm and emply further amunt f wrkfrce. Besides, the rapid increase in the number f prfessinal PR agencies creates a greater need fr new emplyees required. With the new visin f PR the standarts f this prfessin, and the quality and educatin f the new wrkfrce t be emplyed has gained significant imprtance. Fr this purpse the quality f the training t be given t the nes t be hired in PR field is an bligatin fr the imprvement f the standards that ensure the prvisin f prfessinality. PR training, due t the dynamics unique t the prfessin, requires actin within a wide spectrum in bth academical and prfessinal terms. In rder t imprve the quality f training that is t be presented in this wide perspective, there are different rles undertaken by trainers, trainees and besides the trained peple t cnduct PR implemantatins as the parties f training; and a healthy cmmunicatin and cnsensus atmsphere has t be created amng these three grups. Because it is impssible t get successful results frm PR trainings with the ne-sided viewpints f the elitist trainers with the claim f full respnsibility, far away frm the interruptin f PR practitiners; r thse f PR wrkfrce wh want applicatin based PR trainings. Therefre the rles f trainers and practitiners, wh cnstitute tw fundamental grups related t PR activities, in the imprvement f training standards and quality shuld be re-investigated and re-defined. Besides, it is an essential requirement in this prcess t integrate PR trainees at the fcus f PR t these trainings -s that mre cntributin within the PR training prcess, develping this prcess, and imprving its quality- and t evaluate the advices and cntributins f these trainees fr the imprvement f the standards f PR training. The success f PR training depends n defining the rles f these three grups s as t imprve the quality and prvide

2 cnsensus, n relating these grups t supprt eachther, and n creating an atmsphere that will give an pprtunity t feed eachther in terms f training and develpment. Özet Halkla ilişkiler, günümüzde önemini giderek artıran çalışma alanlarından bir tanesi haline gelmiştir. Öyle ki, hem özel sektör kuruluşları hem de kamu kurumları, yürüttükleri halkla ilişkiler çalışmalarının byutlarını genişletip prfesynel bir platfrma taşımakta ve giderek daha fazla sayıda çalışanı bu alanda istihdam etmektedirler. Ayrıca halkla ilişkiler alanında faaliyet gösteren uzman ajans sayısında ciddi artışlar yaşanması da ihtiyaç duyulan çalışan sayısını artırmaktadır. Halkla ilişkilerin yeni görüntüsü ile birlikte mesleğe ilişkin standartlar yükselmiş, istihdam edilecek çalışanların sahip ldukları nitelikler ve aldıkları eğitimin kalitesi sn derece önemli bir hale gelmiştir. Bu dğrultuda halkla ilişkiler alanında çalışacak lan kimselere verilecek eğitimin niteliği mesleğe ilişkin standartların gelişmesinde, prfesynelliğin sağlanmasında vazgeçilmez bir zrunluluk larak görülmektedir. Halkla ilişkiler eğitimi, mesleğin kendine özgü dinamikleri nedeniyle hem akademik, hem de prfesynel anlamda geniş bir yelpaze içinde hareket etmeyi gerektirmektedir. Bu geniş perspektif içinde sunulacak lan eğitim kalitesinin arttırılmasında eğitimin tarafları lan eğitimci ve öğrencilerin, ayrıca da eğitim snucunda çalışılacak lan sektörde faaliyet gösteren uygulamacıların üstüne düşen farklı rller bulunmakta ve bu üç grup arasında işbirliğine dayalı sağlıklı bir iletişim ve mutabakat rtamı yaratılması gerekmektedir. Çünkü, kendi alanlarında halkla ilişkiler uygulamacılarının müdahalesinden uzak, tam srumluluk iddiasında lan elitist eğitimcilerin veya tamamen uygulamaya ayrılmış eğitim isteyen halkla ilişkiler uygulamacılarının tek yönlü bakış açıları ile halkla ilişkiler eğitiminden başarılı snuçlar almak mümkün lmamaktadır. Bu nedenle halkla ilişkiler çalışmalarına ilişkin iki temel grubu luşturan eğitimci ve uygulamacıların, halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin ve standartlarının arttırılmasında üzerlerine düşen rllerin günümüz anlayışı çerçevesinde yeniden srgulanması, tanımlanması gerekmektedir. Ayrıca bu süreçte halkla ilişkiler eğitiminin dağında bulunan öğrencilerin, halkla ilişkiler eğitimi sürecine, sürecin geliştirilmesine, kalitesinin artırılmasına daha fazla katkıda bulunacak şekilde entegrasynunun sağlanması, öğrencilerin halkla ilişkiler eğitimi standartlarının yükseltilmesine ilişkin öneri ve katkılarının değerlendirilmesi de önemli bir gerekliliktir. Halkla ilişkiler eğitiminden elde edilecek başarı bu üç grubun rllerinin kaliteyi artırıp mutabakat sağlayacak bir biçimde tanımlanmasına, birbirlerini destekleyecek şekilde ilişkilendirilmesine, eğitim-gelişim anlamında birbirlerini beslemelerine lanak verecek bir işbirliği rtamı yaratılmasına bağlı lacaktır. 222

3 HALKLA İLİŞKİLER EĞİTİMİNİN KALİTESİNİN ARTIRILMASINDA EĞİTİMCİ- UYGULAMACI-ÖĞRENCİ ROLLERİ VE İŞBİRLİĞİ: MEVCUT DURUM VE ÖNERİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Giriş Bir kuruluş ile hedef kitlesi arasındaki karşılıklı iletişimi, anlayışı, kabulü ve işbirliğini luşturmaya ve sürdürmeye yardımcı lan, srun ve prblemlerin yönetimini içeren, kamuyuna cevap veren, kamuyunun bilgilendirilmesi için yönetime yardımcı lan, kamu yararına hizmet etmek için yönetimin srumluluğunu tanımlayan ve vurgulayan, eğilimleri önceden tahmin etmeye yardımcı lmak için bir erken uyarı sistemi gibi hizmette bulunan, değişikliklerden etkin bir biçimde faydalanmak için yönetime yardımcı lan ve başlıca araçları larak ahlaki iletişim tekniklerini ve araştırmayı kullanan bir yönetim fnksiynu (Huttn, 1999:200) larak tanımlanan ve temel nitelikleri açısından çağımıza özgü bir uygulama lan halkla ilişkiler, aslında insanların bir yönetim birimi etrafında biraraya geldiği günden beri bilerek ya da bilmeyerek uygulanmaktadır. Ancak, halkla ilişkilerin mdern başlangıcı 20. yüzyıl başları larak kabul edilmektedir. Halkla ilişkiler, bu dönemden itibaren knuları gizleme ya da iyi yönlerini vurgulama larak rtaya çıkan manipülasyn, imajları lumlu larak etkilemek ve dışarıdan gelen baskılara karşılık verebilmek amacıyla halkla ilişkiler taşıyıcılarının bilgi sunduğu enfrmasyn, lumlu bir imaj geliştirebilmek için diyalg geliştirmenin öneminin fark edildiği iletişim, iletişimin sadece reaktif byutundan sıyrılıp planlı ve öngörülür bir yönetim aracı larak devreye girdiği anlaşmazlık yönetimi ve anlaşmazlık yönetimine ek larak kamuyunu etkileyen laylarla aktif larak ilgilenmek, ssy eknmik ve siyasi hareketler ile tplumu ilgilendiren knulardaki görevlerin gerçekleştirildiği çevreye uyum larak adlandırılan beş aşamalı bir gelişim süreci snucunda günümüzdeki byut ve anlamına ulaşmıştır (Okay ve Okay, 2002, s. 11). Tüm bu gelişim süreci snucunda bugün artık halkla ilişkiler; kurum, kuruluş ya da rganizasynların yönetimlerinin merkezine yerleşmiş ve vazgeçilmez bir yönetim fnksiynu haline dönüşmüştür. Bu dönüşüm ile birlikte de halkla ilişkiler çalışmalarından ve dlayısıyla da halkla ilişkiler uzmanlarından beklenen perfrmansın byutlarında da önemli gelişmeler yaşanmıştır. Günümüzde halkla ilişkiler uzmanları, zaman zaman belirli birkaç iletişim yöntem ve tekniği kullanarak işletmeler için kısa dönemli yararlar elde etmeye çalışan kimliklerinden sıyrılmış ve işletmenin iç ve dış hedef kitleleri ile uzun dönemli ve sağlıklı bir diyalg geliştirebilmeleri için sürekli, bilinçli ve entegre çalışmalar yürüten iletişim krdinatörleri haline dönüşmüşlerdir. Bu dğrultuda, işletme içindeki misynları ve üstlendikleri görevler de çeşitlenmiştir. Halkla ilişkiler uygulamacıları, iletişim krdinatörlüğü işlevleri nedeniyle günümüz mdern yönetim anlayışının kilit adamlarından birini luşturmaktadır. Küreselleşmenin artan etkileriyle birlikte de küresel byutta çözüm gerektiren srunlarla karşı karşıya kalma sıklığı da giderek artmaktadır. Örneğin çevre kirliliği ve bzulması, enerji kaynaklarının tükenmesi, nüfus hareketleri, yksulluk, açlık, savaş, çk yanlı ilişkiler, bilim ve teknik, iş ve eknmi alanındaki değişimlerle rtaya çıkan gelişme ve srunlar gibi pek çk farklı layın işletmeler üzerindeki 223

4 etkileri daha fazla hissedilmekte; böylesi bir rtamda da halkla ilişkiler uygulamacılarının hem bu srunları yrumlamak ve hem de çözümlemek alanındaki rlü, günden güne daha büyük önem kazanmaktadır (Berth ve Sjöberg, 1998, s.10). Ayrıca, halkla ilişkiler kuramının uygulamasının ve araştırmalarının sürekli incelenmesi ve anlaşılmasındaki gelişmelerle birlikte de meslek, giderek daha kapsamlı ve karmaşık bir duruma gelmektedir. Tüm bu etkenler, stratejik düzeyde halkla ilişkiler çözümleri üretebilecek ve halkla ilişkilerin çift yönlü lduğu gerçeğine göre hareket edip, işletmeler için iletişim krdinatörlüğü rlünü üstlenebilecek yetenekte halkla ilişkiler uygulamacılarına lan gereksinimi arttırmıştır. Bu zrlayıcı gereksinimlere dyurucu yanıtı da, ancak, halkla ilişkiler uygulamacıları için iyi yapılandırılmış bir eğitim prgramına dayalı, kesintisiz bir mesleki eğitim verebilmektedir (Berth ve Sjöberg, 1998, s.10). Halkla ilişkilerin geniş bir yetenek yelpazesi ve deneyim gerektirdiği açıktır ve bu nedenle de halkla ilişkiler uygulamacılarının evrensel ölçüde kabul görmeyi hak edecek niteliklere sahip lmaları gerekmekte ve bunu başarabilmek de bu nitelikleri içinde barındırabilen kaliteli bir halkla ilişkiler eğitimi ile mümkün görünmektedir. Tüm bu düşünülenlerden hareketle Halkla İlişkiler ve Reklam Eğitiminin Kalitesinin Artırılmasında Eğitimci-Uygulamacı-Öğrenci Rlleri ve İşbirliği: Mevcut Durum ve Öneriler Üzerine Bir Araştırma başlıklı bu bildiri de öncelikle tarihsel süreç içerisinde halkla ilişkiler eğitiminin gelişimi ve günümüzde ulaştığı durum irdelenmiş ve daha snra eğitim kalitesinin arttırılmasında halkla ilişkiler eğitimcileri, uygulamacıları ve öğrencilerin sahip lması gereken nitelikler, bu grupların üzerine düşen rller ve sağlıklı bir iletişim ve işbirliği rtamının yaratılmasında yapılması gerekenler üzerinde durulmuş ve knu hakkında yapılan alan araştırmasının snuçları verilmiştir. 1. Halkla İlişkiler Eğitiminde Kalite Halkla ilişkiler kuşkusuz ki entelektüel bir temel üzerine kurulmuş, ldukça geniş ve kavramsallaştırılması da güç lan bir çalışma alanıdır. Bir bilim dalı larak 1923 ten beri üniversitelerde kutulmasına rağmen hala tüm ptansiyeli ile gelişimini de sürdürmektedir. Bu gelişim süreci içerisinde de eğitimin içeriğinin ve kalitesinin geliştirmesi ile ilgili tartışma ve araştırmalar da kesintisiz larak devam etmektedir. Söz knusu araştırma ve tartışmaların genel larak belirli temel alanlar üzerine yğunlaştığını söylemek mümkündür. Bunlar: 224 Halkla ilişkiler eğitimi alacak öğrencilerin sahip lması gereken nitelikler ve eğitim sürecinde öğrencinin rlü Halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin eğitim süresi byunca kendilerini geliştirmeleri gereken yan dallar Halkla ilişkiler eğitimi veren fakültelerin sahip lması gereken nitelikler Halkla ilişkiler eğitimine ilişkin derslerin içerik ve yeterliliği Uygulanması gereken eğitim mettları Halkla ilişkiler eğitimi veren eğitimcilerin sahip lması gereken nitelikler ve eğitimcinin rlü

5 Eğitimci ve öğrenciler arasında iletişim ve işbirliği sağlayacak bir rtam yaratılması Prfesynel halkla ilişkiler uygulamacılarının eğitim sürecine katkı sağlayabileceği nktalar Prfesynel halkla ilişkiler uygulamacıları ile eğitimci ve öğrenciler arasında sağlıklı bir iletişim ve işbirliği sağlayacak bir rtam yaratılması Halkla ilişkiler alanındaki eğitim ve gelişmenin sürekli kılınması Halkla ilişkiler eğitiminin kalite ve etkinliğinin nasıl ölçümleneceğidir. Tüm bu temel başlıklar altında şekillenen halkla ilişkiler eğitimiyle ilgili tartışma ve gelişmeler hem akademik çevrelerce hem özel sektör kuruluşları hem de halkla ilişkiler alanında faaliyet gösteren dernekler tarafından da desteklenmektedir. Bu kapsamda yapılan en önemli çalışmalardan bir tanesi The 1999 Cmmissin n Public Relatins Educatin başlığı altında yapılan ve halkla ilişkiler eğitiminin nasıl lması gerektiğini ayrıntılı bir biçimde analiz eden çalışmadır. Söz knusu inceleme halkla ilişkileri eğitiminin nasıl lması gerektiğine ilişkin görüş ve önerileri bir rapr haline getirmiştir. Buna göre kaliteli bir halkla ilişkiler eğitimi gerçekleştirebilmek için öncelikle halkla ilişkilerin dğasını, önem ve gerekliliğini kavramak ve eğitimle ilgili tüm aktiviteleri de bu gerçeğin üzerine yapılandırmak gerekmektedir. Eğitime ilişkin bu temel hazırlık sürecinden snra amaçlara ulaşmada kullanılacak eğitim prgramlarının yani lisans ve lisans üstü düzeydeki bir halkla ilişkiler eğitimi için müfredatları, ders içerikleri belirlenmeli, verilecek eğitimin temel karakteristik özellikleri tespit edilmelidir. Söz knusu temel karakteristik özellikleri eğitim sürecine yansıtabilmek için gerekli lan bilgi-belge ve dkümanlara ilişkin ciddi araştırmaların yapılması ve bunların temin edilmesi de halkla ilişkiler eğitiminden beklenen başarının sağlanmasında büyük önem taşımaktadır. Elbette ki bu sürecin işlerliğinin sağlanabilmesi için de gerekli kriterlere sahip eğitimci ve prfesynellerden yararlanılması gerekmektedir. ( ctice.htm) Bundan snra atılacak ilk adım eğitim kurumunda verilecek halkla ilişkiler eğitimi için bir misyn ve vizyn belirleyerek bu dğrultuda halkla ilişkiler eğitimi ile ulaşılmak istenen amaçların, varılmak istenen snuçların belirlenmesidir. Halkla ilişkiler eğitimine ilişkin belirlenen amaçların gerçekleştirilebilmesinde ise halkla ilişkiler eğitimi için gerekli teknljik, kültürel ve tplumsal alt yapının hazırlanması da büyük önem taşımaktadır. Ayrıca eğitimin başarı ve kalitesinin ölçümlenebilmesi için gerekli kriterlerin rtaya knması ve eğitim faaliyetleri snunda da gerekli değerlendirme çalışmalarının yapılması önem taşımaktadır. Böylesi bir ayrıntılı planlama, araştırma, uygulama ve değerlendirme süreci halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasına yardımcı labilecektir. ( ctice.htm) Kaliteli bir halkla ilişkiler eğitiminin nasıl lması gerektiğine ilişkin çalışmalar içinde özellikle halkla ilişkiler müfredatlarının belirlenmesi aşaması büyük önem taşımaktadır. Kaliteli bir halkla ilişkiler eğitiminin hedefi, bir yandan eğitim prgramları, öte yandan da öğrencileri uygulama alanında hem genel bilgi sahibi yapma, hem uzmanlıklarını geliştirme hem de terik tabanları ile uygulama yönlü becerilerini birbirini besleyecek şekilde geliştirmedir. ( 225

6 Bu nktada uygun bir halkla ilişkiler eğitimi mdelinin belirlenmesi ve halkla ilişkiler rllerinin dikkate alınması gerekmektedir. Halkla ilişkiler eğitim mdeli luşturulurken, nasıl bir halkla ilişkiler elemanı yetiştirilmesinin amaçlandığına, öğrencilere hangi bilgi ve yeteneklerin kazandırılması gerektiğine açıklık getirilmesi gerekmektedir. Öğrencilere hangi bilgi ve yeteneklerin kazandırılması gerektiği nktasında ise, halkla ilişkiler rllerini belirlemek uygun lmaktadır. Glen Brm ve David Dzier halkla ilişkiler alanında dört temel rl bulunduğunu belirtmişlerdir. Bunlar: Uzman reçeteci rlü İletişim sağlayıcı rlü Srun çözme süreci hızlandırıcısı rlü İletişim teknisyeni rlüdür. Halkla ilişkiler rlleri üzerine akademisyenler tarafından yürütülen araştırmalar snucunda ise, günümüzde halkla ilişkiler kuramlarından çğu, halkla ilişkiler alanındaki iki temel rl bulunduğunu belirtmektedir (Bakan, 2002, s.68). Bunlardan birincisi, Brm ve Dzier in rtaya kymuş lduğu iletişim teknisyeni rlüdür. İkincisi ise, temelde uzman reçeteci, iletişim sağlayıcı ve srun çözme hızlandırıcısı niteliklerinin hepsini bir araya getiren iletişim yöneticisi rlüdür. Wrigt ise, bunlardan ayrı larak daha da uzmanlaşmış bir iletişim üst yöneticisi rlünün de bulunduğunu öne sürmektedir(berth ve Sjöberg, 1998, s.31). Günümüz halkla ilişkiler eğitiminin de öğrencileri söz knusu rlleri yerine getirebilecek bilgi ve yeteneklerle sunulması gerekmektedir ki halkla ilişkiler eğitimindeki kalite de böylesi bir eğitim müfredatında gizlidir. Dikkat edilmesi gereken nkta daha önce de belirttiğimiz gibi eğitim prgramı snunda öğrencileri hangi rle hazırlamak istendiğine karar verilmesi ve prgramın buna göre yapılandırılmasıdır ( Halkla ilişkiler mesleğine girmek isteyen bir öğrencinin alması gereken derslere ilişkin bir eğitim prgramının, üç merkezli üç daire dizisi larak değerlendirildiği görülmektedir. Bu üç merkezli dairenin kalbinde yani rtadaki en küçük dairede, halkla ilişkiler uygulamalarıyla yakından bağlantılı knular yer almaktadır. Daha geniş lan ikinci dairede ise genel iletişim alanına giren knular bulunmaktadır. Üçüncü ve en geniş dairede ise başarılı bir uygulamacının hazırlanması için gerekli genel bilgiyi artıran derslerle beşeri bilimler yer almaktadır (Black, 1998, s.9). Halkla ilişkiler eğitimine ilişkin ders prgramları belirlenirken bu çerçeve içinde hareket edilmesinin lumlu snuçlar dğuracağı düşünülmektedir. Halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında önemli lan nktalardan bir tanesi de verilen eğitimin yeterli alt yapıya, teknik imkanlara kavuşturulması ve fakülte yönetimlerinin bu anlamda eğitimcilere gerekli desteği sağlamasıdır. Ayrıca 2. Halkla İlişkiler Eğitiminde Öğrenci-Eğitimci-Uygulamacı Rlleri ve İşbirliği Dünyada halkla ilişkiler eğitimcilerinin niteliklerinde önemli farklılıklar bulunmakta ve yukarıda da belirttiğimiz gibi varılmak istenen snuçlara göre farklı eğitim müfredatlarından ve bakış açılarından da yararlanılmaktadır. Bu farklılıklar gelişim ve 226

7 değişim için elbetteki gereklidir ancak takip edilen yl ve ulaşılmak istenen snuç ne lursa lsun halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılması nktasında eğitim sürecinin taraflarını luşturan eğitimci ve öğrencilerin ayrıca da halkla ilişkiler mesleğinin uygulamadan kpuk lamayan dğası gereği de eğitim sürecinin içinde dahil lması gereken halkla ilişkiler uygulamacılarının üzerine düşen çeşitli rller bulunmakta ve halkla ilişkiler eğitiminin kalitesi bu üç grubun söz knusu rlleri yerine getirip getirmemeleri ranında değişikliğe uğramaktadır. Ayrıca halkla ilişkiler eğitiminden istenilen snuçların alınması ve amaçların yerine getirilebilmesi için kendilerine düşen rlleri yerine getiren eğitimci-öğrenci ve uygulamacı grupları arasındaki iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesi de sn derece önem taşımaktadır. Halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında üzerine önemli srumluluklar yüklenen ilk grup hiç kuşkusuz ki eğitimcilerdir. Eğitimciler knusunda üzerinde en hassasiyetle durulması gereken nkta ise, halkla ilişkiler derslerini, bu mesleğin hem akademik hem de prfesynel alanlarında geniş bir bilgi, deneyim ve anlayışa sahip kişilerin vermesi gerekliliğidir. Halkla ilişkiler eğitimi ile ilgili larak dünyadaki eğilimlere bakıldığında bu eğitimi akademik niteliklerin dışında, bu alanda uygulamalı prfesynel çalışmalarda bulunmuş kimselerin vermesi gerektiğine ilişkin inançların kuvvetli lduğu görülmektedir. Bu nedenle halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında eğitimcilerin mesleki deneyimlerini geliştirmeye devam etmeleri önerilmektedir. Bu ideal durum elbette ki her zaman mümkün lmamaktadır ancak burada atlanmaması gereken şey eğitimcilerin yetkin, öğretme, araştırma yapma ve halkla ilişkiler mesleğine de, tpluma da hizmet etme yeteneğine ve arzusuna sahip kişiler lması gerekliliğidir (Black, 1998, s.18). Halkla ilişkiler eğitimcilerinin, halkla ilişkilerin terik kuramsal kısmı ile pratiğe yönelik uygulama kısmı arasındaki dengeyi dğru kurabilmeleri büyük önem taşımaktadır. ( Çünkü kaliteli bir halkla ilişkiler eğitimi ne uygulamacıların müdahalesinden uzak, tam srumluluk iddia eden elitist eğitimcilerin üzerinde durduğu gibi sadece terik eğitimle ne de tamamen uygulamaya ayrılmış eğitim isteyen elitist uygulamacıların istediği tarzda sadece uygulamaya ayrılmış eğitimle mümkün labilecektir(sjöberg, 1998, s.23). Burada eğitimciye düşen rl bu iki görüş arasında tatmin edici bir denge kurabilmesi ve bu dengeyi de ders içeriğine yansıtabilmesidir. Halkla ilişkiler eğitimcilerinin, eğitimin kalitesinin artırılması nktasında üzerine düşen srumluluklardan bir tanesi de hızla değişen dünyada halkla ilişkilerin nereye gittiğini, nasıl algılandığını ve bunlara bağlı larak da nasıl uygulandığını sürekli takip etmek ve verdiği eğitimi bu çerçevede yapılandırmaktır. Bu amaçla eğitimcilerin özel sektör ile bağlarını kparmaması, halkla ilişkiler uygulamacıları tarafından hazırlanan prje, kampanya vb. çalışmaları sürekli takip etmesi ve yaptığı bu incelemelerin snuçlarını da eğitim kapsamına dahil etmesi uygun lmaktadır. Bununla birlikte halkla ilişkiler eğitimcilerinin, öğrencilerin mesleğe sadece terik bilgilerle değil gerekli uygulama beceriyle hazırlanmasını sağlayabilmek adına verdikleri ders içeriğini destekleyecek nitelikte uygulama ve/veya prje çalışmaları yaptırmaları da eğitim kalitesinin artırılması nktasındaki gerekliliklerden bir tanesidir. 227

8 Bilindiği gibi halkla ilişkiler gelişimini sürekli ve hızla sürdüren bir çalışma alanıdır. Her geçen gün halkla ilişkilerin hem akademik alanı hem de uygulama alanında yeni kavramlar, fikirler, görüş ve öneriler rtaya atılmaktadır. Eğitim sürecinin kalitesini ve etkinliğini artırmak isteyen bir eğitimcinin de yaşanan tüm bu gelişmeleri düzenli bir biçimde takip etmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde halkla ilişkiler mesleğinin uygulamadaki gelişimi ile halkla ilişkiler eğitiminin gelişimi arasında bir krdinasyn sağlanabilecektir. Bu dğrultuda halkla ilişkiler eğitimcilerinin alanla ilgili gelişmeleri ve haberleri takip etmesi uygun lmaktadır. Eğitimcilerin söz knusu yenilik ve gelişmelerden uzak kalmamak adına halkla ilişkilerle ilgili süreli yayınları düzenli larak takip etmesi, yeni gelişmelerden ve trendlerden haberdar lması ve bunları da eğitim içeriğine yansıtması uygun görülmektedir. Ayrıca halkla ilişkilerin dünyadaki gelişiminden uzak kalmamak ve mesleğin glbal ölçekte ulaştığı durumu kavrayabilmek için de eğitimcilerin alanla ilgili uluslararası yayınları takip etmesinin, incelemesinin ve bu şekilde dünyadaki halkla ilişkiler uygulamaları ve halkla ilişkiler eğitimi hakkındaki yenilikleri öğrenerek kendisini geliştirmesinin büyük önemi bulunmaktadır. Halkla ilişkilerin kendi içerisinde ldukça karmaşık, geniş ve bu nedenle da kavramsallaştırılması güç bir çalışma alanı lduğundan daha öncede bahsetmiştik. Bu dğrultuda; halkla ilişkilerin byutlarının ve srumluluk alanlarının tam larak açığa çıkarılması, anlaşılabilmesi ve bu çalışmalardan elde edilen snuçların eğitim sürecine yansıtılabilmesi için bilgi paylaşımının sağlanarak farklı görüş ve fikirlerin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Yani halkla ilişkiler eğitimcilerinin, uygulamacılarının ve halkla ilişkiler alanıyla ilgili fikir üretip faaliyetler gerçekleştiren diğer kimselerin bir araya gelerek, mesleğin dinamiklerini, ulaştığı nktaları, srunlarını ve gelişme yllarını tartıştıkları rtamların yaratılması; buradan edinilen yeni bilgilerin, farklı görüşlerin ve tartışma snuçlarının birer girdi larak eğitim sürecine dahil edilmesi, öğrencilere aktarılacak eğitim içeriğinin zenginleştirilmesi; halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılması açısından üzerinde durulması gereken nktalardır. Bu düşünceden hareketle, halkla ilişkiler eğitimcilerinin, halkla ilişkiler mesleği ile ilgili larak düzenlenen ve başka eğitimci ve uygulamacılarla görüş alışverişi yapılıp yeni bilgi ve görüşler edinilebildiği etkinlik, tplantı, sempzyum, kngre vb. etkinlikleri düzenli larak takip etmesi ve buralardan edindiği izlenimleri öğrencilerle paylaşması halkla ilişkiler eğitiminin geliştirilmesi, zenginleştirilmesi ve kalitesinin artırılması açıdan lumlu snuçlar dğurabilecektir. Yine yukarıda anlatılanlarla benzer bir bakış açısıyla, eğitimcilerin, halkla ilişkiler alanında yürütülen faaliyetler hakkında fikir alışverişinin sağlandığı ve özellikle de halkla ilişkiler mesleğinin gelişimine yönelik çalışmaların gerçekleştirildiği meslek kuruluşlarına, derneklere üye lmaları, bu tür örgütlerin düzenledikleri tplantı, panel ve rganizasynlara katılarak mesleğin uygulama alanındaki dinamiklerden kpmamaları, nlara yürütecekleri eğitim prgramına neleri dahil etmeleri, mesleğin uygulama alanındaki hangi gelişme ve değişmelerden bahsetmeleri gerektiği knusunda fikirler verebilecektir. Bu nedenle halkla ilişkiler eğitimcilerinin, halkla ilişkiler ile ilgili dernek veya kuruluşlara üye larak buralarda aktif rller üstlenmeleri, hem kendilerinin hem de halkla ilişkiler eğitiminin vizynunun gelişmesine lanak sağlayacaktır. Bu nktada halkla ilişkiler eğitiminin geliştirilmesi ve kalitesinin artırılması açısından eğitimcilerin üzerine düşen bir rl daha bulunmaktadır. Eğitimcilerin, üye ldukları meslek örgütlerinin temsilcilerini, halkla ilişkiler eğitiminin desteklenmesi ve geliştirilmesi için teşvik etmeleri ve buradaki uygulamacıların eğitim sürecine daha fazla entegre edilebilmesine yönelik çalışmalar yürütmeleri gerekmektedir. 228

9 Halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılabilmesi için eğitimcilerin aktif bir öğrenme rtamı yaratmasının ve öğrencinin yaratıcılığını açığa çıkarmasının büyük önemi bulunmaktadır. Çünkü öğrenciye aktarılacak dersin içeriği ne kadar iyi hazırlanmış ve yeterli lursa lsun, eğitimcinin bu içeriği öğrenciye sunma biçimi ve öğretme mettları uygun ve yeterli değilse eğitimden beklenen snuç alınamamaktadır. Bu nktada en başarılı eğitimciler, öğrencileri öğrenme sürecinin aktif bir parçası haline getirebilen, öğrenciyi öğrenme ve derse katılma adına yüreklendiren, interaktif bir öğrenim süreci yaratmayı başarabilen ve teri ile pratik dengesini dğru kurabilen kimseler lmaktadır. Halkla ilişkiler eğitimin kalitesinin artırılmasına yardımcı labilecek çk çeşitli eğitim mettları önerilmektedir. Bu mettlardan bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir. Eğitimcinin kendi hazırladığı ders içeriğini aktarması: Bu mett eğitimde kullanılan en temel ve vazgeçilemeyecek lan metttur. Çünkü, eğitimcinin öğrenciyi geliştirip mesleğe hazırlayabilmek için yapması gereken ilk şey, alanla ilgili bilgi birikimini öğrenciye aktarmaktır. Öğrencilere ödev hazırlatma ve sınıf rtamında sunum yaptırma: Halkla ilişkilerin ldukça geniş bir çalışma lması ve bir çk yan daldan beslenen interdisipliner bir özellik göstermesi nedeniyle, öğrencilerin bir çk alanda kuma, araştırma yapması ve ilgili yan dallarla ilgili de yeterince bilgi birikimine sahip lması gerekmektedir. Bu nedenle eğitimcilerin, öğrencileri hem halkla ilişkiler hem ilgili diğer alanlar hakkında farklı kaynakları araştırma, bilgiye ulaşma ve bunlar arasında bağlantı kurma yeteneğini geliştirebilmek için araştırma ödevleri yapmaya teşvik etmesi uygun lmaktadır. Eğitimciler ayrıca, öğrencilerin sözlü sunum yapma, tpluluk önünde knuşma, savunduğu fikrin arkasında durabilme becerilerini destelemek adına öğrencilere hazırladıkları araştırma ve ödevleri sınıf rtamında sunmaları için fırsat yaratarak eğitimin kalitesinin artırılmasına destek labilmektedirler. Küçük grup tartışmaları yaptırma: Halkla ilişkilerin mesleki uygulama alanı zaman zaman karşıt görüşlerin çarpışmasını, fikirlerin, bunlara karşı duran çeşitli gruplara kabul ettirebilmesini sağlamayı ve tartışmalardan uzlaşılar çıkarabilme becerisini geliştirmeyi zrunlu kılmaktadır. Bu nedenle öğrencilerin söz knusu tartışma rtamlarına, bu rtamlarda görüşlerini dğru mesajları ve dğru iletişim tarzlarını kullanarak aktarabilme zrunluluğuna ve snuç larak da tartışmaları dğru nktadaki uzlaşıya taşımaya alıştırılması gerekmektedir. Böylesi uygulamalar, nların mesleki gelecekleri üzerinde lumlu etkiler gösterecektir. Bunu sağlayabilmek için halkla ilişkiler eğitimcilerinin sınıf rtamında küçük grup tartışmaları yaptırma gibi öğretim mettlarından yararlanması eğitimin amaca uygun bir biçimde gelişimine önemli katkılar sağlayacaktır. Örnek kampanya-lay-prje analizi yaptırma: Daha önce de üzerinde durduğumuz gibi uygulamadan kpuk bir halkla ilişkiler eğitimi düşünülememektedir. Bu nedenle eğitimcinin mutlaka mesleki alandaki uygulamaları, layları ve prjeleri ders rtamında öğrencileriyle birlikte analiz etmesi, bunların dğru ve yanlışlarını tartışması gerekmektedir. Örnek kampanya-prje hazırlatma: Yine bir önceki maddede açıklanan düşünceye paralel larak öğrencileri halkla ilişkilerin uygulama alanına hazırlamak, yaratıcılıklarını geliştirmek için örnek prje ve kampanyalar hazırlatılması üzerinde önemle durulması gereken bir öğretim metdudur. Bu, ayrıca ekip çalışması ve takım ruhunun geliştirilmesi açısından da önem taşımaktadır. 229

10 230 Prje grupları arasında öğrencileri çalışmaya teşvik edici yarışmalar düzenleme: Bildiğimiz gibi rekabet, iş hayatının temel dinamiklerinden bir tanesidir. Öğrencileri kul hayatındayken zaman zaman kendi amatör bakış açılarından biraz uzaklaştırıp nlara prfesynel iş hayatındakine benzer rekabet rtamları yaratmak, gelecekteki başarıları üzerinde etkili labilecek bir çalışmadır. Bu nedenle öğrencileri daha fazla çalışmaya teşvik edebilecek prje, kampanya yarışmaları düzenlemek eğitimcinin yararlanabileceği öğretim mettlarından bir tanesidir. Ancak burada halkla ilişkler eğitimcilerinin dikkat etmesi gereken nkta, yaratılmaya çalışılan rekabet rtamının ders huzurunu, ahengini bzacak bir niteliğe dönüşmesine izin vermemektir. Aktarılan terik içeriği desteklemek amacıyla sektörde çalışmalar yürüten uygulamacıları derse knuk edip tecrübelerinden yararlanma: Eğitimcinin anlattığı ders içeriğini destekleyebilmek için ilgili alanlarda uygulama tecrübesi bulunan ve öğrencilere bu anlamda yön çizip farklı bakış açılarını gösterebilecek uygulamacılardan destek alması ldukça yararlı lacaktır. Ders anlatımını ilgi çekici sunum materyalleriyle destekleme (barkvizyn sunumları-videfilm gösterimleri vb.): Halkla ilişkiler eğitimcisinin anlattığı ders içeriğinin daha anlaşılır kılınması, akılda kalıcılığının artırılabilmesi için sadece sözel anlatımla değil, bu anlatımı görsel larak da destekleyecek materyallerle desteklenmesi de uygun lmaktadır. Görüldüğü gibi halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında, eğitimcilerin bir çk önemli rlü bulunmakta ve eğitimcilerin söz knusu rlleri yerine getirmeleri ranında eğitimin geliştirilmesine katkı sağlanabilmektedir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi eğitimciler dışında halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında önemli rlleri bulunan ve üzerlerine srumluluk düşen başka gruplarda bulunmaktadır. Unutulmamalıdır ki eğitim de çift yönlü işleyen bir süreçtir ve bu süreçte eğitimcinin katkısı kadar, sürecin karşı tarafı lan öğrencinin de üstlendiği rlü ne randa yerine getirdiğinin büyük önemi bulunmaktadır. Halkla ilişkiler eğitiminden istenilen snuçların alınabilmesi ve kaliteli bir eğitimden söz edilebilmesi için, öncelikle bu eğitim alacak öğrencilerin, halkla ilişkiler bölümüne ilişkin bilinçli tercihlerinin lması gerekmektedir. Çünkü halkla ilişkiler mesleği, kendine özgü iç dinamikleri nedeniyle hem eğitim aşamasında hem de prfesynel anlamda mesleği yürütme aşamasında geniş bir çalışma alanı içinde hareket etmeyi, sadece halkla ilişkilerin kendine has kuramsal yapılanması dışında çk fazla yan dal hakkında kuma yapıp bilgi sahibi lmayı, yerel ve evrensel byuttaki eknmik, siyasal, kültürel, sanatsal vb. knjktürleri çk yakından takip edip yrumlayabilmeyi, farklı kişi ve hedef gruplarla sağlıklı iletişim becerileri geliştirip sürdürebilmeyi gerektiren bir özellik göstermektedir. Bu nedenle de öğrencilerin öncelikle meslekle ilgili tüm bu temel çerçeveyi görüp, bu çerçeve içinde yaşayabileceklerine, buna uygun düşünce ve davranış kalıpları geliştirebileceklerine inanıyrlarsa halkla ilişkiler bölümüne ilişkin bilinçli bir tercih yapmaları gerekmektedir. Bu ilk adımdan snra halkla ilişkiler bölümündeki eğitimlerine başlayan öğrencilerin eğitim süreci byunca üzerlerine düşen rller aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir. Yabancı dil bilgisinin geliştirilmesi: Halkla ilişkiler alanında eğitim alan ve ileride bu mesleği yapacak lan öğrencilerin mutlak suretle yabancı dil bilgisine sahip lmaları gerekmektedir. Çünkü halkla ilişkiler, özellikle Avrupa ülkeleri ve A.B.D nde çk hızlı gelişmeler, değişimler göstermekte ve halkla ilişkiler alanında aldığı eğitimin

11 kalitesini artırmak isteyen öğrencilerin de söz knusu gelişmeleri takip edebilmek için yabancı dil biliyr lması gerekmektedir. Halkla İlişkiler in temel knularıyla ilgili yeterli kumaların yapılması: Halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin, halkla ilişkilerin ldukça geniş bir çerçeveye sahip lan dğasını ve bakış açısını kavrayabilmeleri, alanla ilgili temel argümanları tam larak algılayıp bunları meslek yaşamlarında kullanabilir hale gelebilmeleri için, ders geçebilmek için zrunlu lan kitapları kuyup diğerlerinden uzak durma mantığından uzaklaşmaları gerekmektedir. Çünkü öğrencilerin, halkla ilişkiler mesleğinin farklı durum ve rtamlarda gerçekleşen laylara bilinenden değişik yaklaşım tarzlarını, farklı kültürlerdeki farklı uygulama biçimlerini, değişik uygulamacı ya da eğitimcilerin alanla ilgili geliştirdikleri çk farklı bakış açılarını gerçek anlamda özümseyebilmeleri için alanla ilgili literatür üzerinde yeterli kumayı gerçekleştirmesi gerekmektedir. Halkla İlişkilerin ilgili yan dallarıyla ilgili kuma-araştırmalar yapılması: Bildiğimiz gibi halkla ilişkiler, hem eğitim hem de uygulama anlamında bir çk yan daldan beslenen interdisipliner bir özellik taşımaktadır. Bu nedenle halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin sadece halkla ilişkilerin kendine özgü temel alanıyla ilgili değil, halkla ilişkileri besleyen yan dallarla da ilgili bilgi sahibi lması, gerekli kuma ve araştırmaları yürütüyr lması gerekmektedir. Aksi taktirde eğitimin bir yönü eksik kalacak ve öğrencilerin halkla ilişkiler alanında gelişen durum ve layları, yapılan uygulamaları ve hazırlanan prjeleri dğru biçimde anlamlandırması, dğru bağlantıları kurup, dğru snuçlara ulaşması mümkün lamayacak ve bu da halkla ilişkiler eğitim kalitesi açısından önemli prblemler dğuracaktır. Halkla ilişkiler ve ilgili dallarla ilgili süreli yayınların takip edilmesi: Halkla ilişkiler eğitim alan öğrencilerin alanla ilgili süreli yayınları takip etmelerinin, nların knuya lan bakış açılarının gelişmesi ve mesleğin gelişiminden kpmamaları açısından büyük önemi bulunmaktadır. Çünkü alanla ilgili süreli yayınlar, hem yayınladıkları dönem içinde meydana gelen sektörsel gelişmeleri aktarma özelliği taşıması, hem değişik akademisyenlerin söz knusu gelişme ve uygulamalara ilişkin görüşlerini yansıtması hem de sektördeki uygulamacıların ileride bu mesleğe atılacak öğrencilere yön çizen, nların planlarına ışık tutacak bilgi, açıklama ve öğütlerine yer vermesi nedeniyle halkla ilişkiler eğitimi almakta lan öğrenciler açısından ldukça yararlı kaynaklardır. Mümkün lduğu ölçüde halkla ilişkilerle ilgili uluslararası yayınların takibi: Halkla ilişkiler, tüm dünyada ldukça hızlı bir devinim içerisinde lan bir çalışma alanıdır. Bu nedenle halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin sadece kendi bölge ya da ülkelerinde geliştirilen fikir ve uygulamaları değil dünyadaki knjktörü de mutlak suretle bilmeleri, takip etmeleri ve uluslar arası yayınları da kumaları gerekmektedir. Günümüzde bu durum teknljinin gelişimi nedeniyle daha klay bir biçimde yürütülebilmekte ve internet aracılığıyla uluslar arası arenada halkla ilişkiler ile ilgili larak geliştirilen görüş ve fikirlere ulaşma, uygulamaları takip etme imkanı bulunmaktadır. Halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin de hem uluslar arası yayınları takip etmesi hem de teknljisinin sunduğu söz knusu imkanlardan eğitimleri lehine yararlanması, eğitim kalitesinin artırılması açısından önem taşımaktadır. Halkla ilişkilerle ilgili etkinlik, tplantı, panel, sempzyum, kngre vb. çalışmaların takibi: Bu tür etkinliklerinin takibi, halkla ilişkiler alanıyla ilgili geliştirilen yeni görüş ve fikirlerin öğrenilmesi, karşıt görüşlerin varlığı hakkında bilgi edinilmesi, mesleğin geleceği ve srunlarıyla ilgili tartışma ve görüşlerin takip edilebilmesi açısından 231

12 eğitimciler kadar öğrenciler adına da yararlı lmakta ve nların mesleksel gelişimine katkıda bulunmaktadır. Halkla ilişkiler mesleğiyle ilgili gelişmelerin, hazırlanan prje/kampanyaların takibi-analizi: Halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin, derste öğrendikleri ve kitaplardan kudukları bilgilerin gerçek hayatta nasıl uygulama alanı bulduğunu, halkla ilişkilerle ilgili ne gibi rganizasynlar yürütüldüğünü ve halkla ilişkiler prjelerinin özelliklerini kavrayabilmek için sektörden bağlarını kparmamaları, gerçekleştirilen çalışmaları analiz etmeleri, gerekirse ders rtamında yrumlamaları, hazırlanan gerekmektedir. Bu çalışma nlara, edindikleri terik bilgiler ile prfesynel çalışma alanı arasında bağlantı kurmaları açısından yardımcı lacak ve eğitim kalitesinin artırılmasına da önemli katkılar sağlayacaktır. Halkla ilişkiler ve ilgili alanlarıyla (örn.reklam) ilgili yarışma ve rganizasynlara prje hazırlanması: Yine yukarıda anlatılanlara paralel larak teri ile pratik dengesini turtabilmek için halkla ilişkiler ve ilgili alanlarla ilgili larak düzenlenen etkinlik, rganizasyn ve yarışmalara prjeler hazırlamak, hem edilen bilgileri kullanma şansı bulma hem de yaratıcılıklarını geliştirme açısından öğrenciler açısından faydalı lmakta ve bu nedenle de eğitim kalitesi açısında lumlu snuçlar dğurmaktadır. Bu nktada öğrencilere düşen rl, bu tür aktivitelere sadece ders geçebilmek adına değil gerçekten kendini geliştirebilmek adına katılım göstermektir. Halkla ilişkiler mesleğinin gerektirdiği becerileri kazanmaya yönelik çalışmalar yürütülmesi: Halkla ilişkiler alanında çalışacak lan öğrencilerin bu mesleği gereği gibi yerine getirebilmeleri için eğitim aldıkları dönemden itibaren geliştirmeleri gereken bir takım beceriler bulunmakta ve öğrencilerin bunları geliştirmeye yönelik çabaları eğitim kalitesinin artırılmasına da yardımcı lmaktadır. Söz knusu becerilerden bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir: Araştırma (araştırma mettları-analiz-yrumlama-istatistiki snuçları kumaraprlama) Prblem-srun çözme-yrumlayabilme Teknljiden mesleki gelişim amaçlı yararlanabilme Etkili knuşma ve yazma becerilerini geliştirme Analitik düşünme yeteneğini geliştirme Farklı kişi ve gruplarla iletişim kurma yeteneğini geliştirme Risk alabilme Takım çalışmasına uyum gösterebilme İnisiyatif kullanabilme Kriz rtamlarında sağduyulu kalabilme Hayatı ve layları stratejik planlar dahilinde yönetebilme Etkili iletişim mesajları geliştirip bunları ilgili hedef kitlelere aktarabilme Meslekle ilgili etik kdları özümseme Kişiler arası iletişim becerilerini geliştirme İnsanları, prgramları, kaynakları yönetebilme Yaratıcılık Görüldüğü gibi halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında öğrencilerin ldukça önemli rlleri bulunmakta ve öğrencilerin kendilerine düşen rllerin bilincine varıp bunları yerine getirme çabaları sürecin işlerliğine katkı sağlamaktadır. 232

13 Halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin arttırılmasında, eğitim sürecine verilen desteklerin de büyük önemi bulunmaktadır. Söz knusu desteklerden biri, derslerin verildiği akademik kurumun eğitime sahip çıkması ve eğitimin geliştirilmesi için yeterli ödeneği ayırmasıdır. Gereken bir diğer destek ise halkla ilişkiler uygulamacılarının bu eğitimi savunup desteklemesidir. Tıp, hukuk gibi halkla ilişkilere göre daha eski ve geleneksel mesleklerin eğitiminin geliştirilmesi ve kalitesinin arttırılmasında prfesynel uygulamacıların eğitime büyük ölçüde destek verdiği bir gerçektir ve bu, halkla ilişkiler eğitimi içinde önemli bir gerekliliktir. Halkla ilişkiler uygulamacıları, halkla ilişkiler eğitim prgramlarının gelişmesini çeşitli biçimlerde teşvik edebileceklerdir. Bunlardan birincisi ve belki de en önemlisi, halkla ilişkiler uygulamacılarının halkla ilişkiler eğitimine inanmaları, nun büyüyüp gelişmesini desteklemeleridir. Zaten halkla ilişkiler eğitimiyle ilgili larak karşılaşılan en önemli srunlardan bir tanesi sektörde faaliyet gösteren pek çk halkla ilişkiler ajansının ya da halkla ilişkiler elemanı çalıştıran şirket yöneticilerin, halkla ilişkiler alanında istihdam edecekleri persnelde özellikle halkla ilişkiler eğitimi almış lma özelliği aramamaları ve bu nedenle de halkla ilişkiler eğitimi almış lan kimselerin istihdam edilme ranlarını düşürmeleridir. Böylesi bir hareket tarzı da hem öğrencilerde hem de ilgili eğitimin verildiği eğitim kurumlarında lumsuz bir bakış açısıyla karşılanıp, eğitime ilişkin mtivasynu düşürebilmektedir. Bu durumda uygulamacıların kendi geldikleri eğitim ne lursa lsun, bu mesleğin geleceğinin halkla ilişkiler eğitimi almış kimselerce yapılandırılması gerektiğini kabul edip, halkla ilişkiler eğitiminin verilmesini desteklemekleri gerekmektedir. Halkla ilişkiler uygulamacılarının eğitime verebilecekleri bir başka destek nktası da öğrencilere daha fazla staj fırsatı vermek ve staj dönemlerinde de öğrencilerin gelişimine destek verecek bir çalışma şekli sunmaktır. Uygulamacıların eğitimin kalitesinin artırılması sürecinde yapabileceği diğer çalışmalar arasında halkla ilişkiler derneklerinin eğitim kmitelerinde yer alarak bunlara destek vermek, eğitimcilerle kurdukları iletişimi geliştirmek, öğrencilerle daha fazla bir araya gelerek meslekle ilgili uygulama tecrübelerini nlara aktarmak, öğrencileri staj dönemlerinde mümkün lan en geniş tecrübeyi alabilecekleri şekilde görevlendirmek, eğitime mümkün lan maddi katkıları yapmak, öğrencilerin uygulama yapma fırsatlarını artıran etkinlik, yarışma vb. rganizasynların düzenlenme sıklığını artırmak gibi pek çk aktivite bulunmaktadır. Bunların gerçekleştirilmesi sürecin işlerliğine önemli katlılar sağlamaktadır. Eğitimci, öğrenci ve uygulamacı gruplarının yukarıda saymış lduğumuz rlleri yerine getirmelerinin önemi büyüktür ancak burada önemle üzerinde durulması gereken bir nkta da bulunmaktadır. Söz knusu üç grup rllerini ne randa yerine getirse getirsin eğer bu gruplar arasında sağlıklı bir iletişim ve işbirliği rtamı yaratılamazsa eğitimden arzu edilen snuçların alınması mümkün lmayacaktır. Çünkü böylesi bir iletişim rtamı yaratılmaksızın gruplar arası işbirliği sürecinin gelişmesi de mümkün lamayacaktır. Eğitimci, öğrenci ve uygulamacılar arasındaki iletişimin geliştirilmesinde her gruba düşen farklı srumluluklar bulunmakta ve bir grubun iletişim ve işbirliğini geliştirebilmek için çaba harcaması gerekmektedir. 233

14 3. Araştırmanın Amacı ve Önemi Halkla ilişkiler, günümüzde önemini giderek artıran çalışma alanlarından bir tanesi haline gelmiştir. Öyle ki, hem özel sektör kuruluşları hem de kamu kurumları, yürüttükleri halkla ilişkiler çalışmalarının byutlarını genişletip prfesynel bir platfrma taşımakta ve giderek daha fazla sayıda çalışanı bu alanda istihdam etmektedirler. Ayrıca halkla ilişkiler alanında faaliyet gösteren uzman ajans sayısında ciddi artışlar yaşanması da ihtiyaç duyulan çalışan sayısını artırmaktadır. Halkla ilişkilerin yeni görüntüsü ile birlikte mesleğe ilişkin standartlar yükselmiş, istihdam edilecek çalışanların sahip ldukları nitelikler ve aldıkları eğitimin kalitesi sn derece önemli bir hale gelmiştir. Bu dğrultuda halkla ilişkiler alanında çalışacak lan kimselere verilecek eğitimin niteliği mesleğe ilişkin standartların gelişmesinde, prfesynelliğin sağlanmasında vazgeçilmez bir zrunluluk larak görülmektedir. Halkla ilişkiler eğitimi, mesleğin kendine özgü dinamikleri nedeniyle hem akademik, hem de prfesynel anlamda geniş bir yelpaze içinde hareket etmeyi gerektirmektedir. Bu geniş perspektif içinde sunulacak lan eğitim kalitesinin arttırılmasında eğitimin tarafları lan eğitimci ve öğrencilerin, ayrıca da eğitim snucunda çalışılacak lan sektörde faaliyet gösteren uygulamacıların üstüne düşen farklı rller bulunmakta ve bu üç grup arasında işbirliğine dayalı sağlıklı bir iletişim ve mutabakat rtamı yaratılması gerekmektedir. Çünkü, kendi alanlarında halkla ilişkiler uygulamacılarının müdahalesinden uzak, tam srumluluk iddiasında lan elitist eğitimcilerin veya tamamen uygulamaya ayrılmış eğitim isteyen halkla ilişkiler uygulamacılarının tek yönlü bakış açıları ile halkla ilişkiler eğitiminden başarılı snuçlar almak mümkün lmamaktadır. Bu nedenle halkla ilişkiler çalışmalarına ilişkin iki temel grubu luşturan eğitimci ve uygulamacıların, halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin ve standartlarının arttırılmasında üzerlerine düşen rlleri mümkün lan en üst seviyede yerine gerekmektedir. Ayrıca bu süreçte halkla ilişkiler eğitiminin dağında bulunan öğrencilerin, halkla ilişkiler eğitimi sürecine, sürecin geliştirilmesine, kalitesinin arttırılmasına daha fazla katkıda bulunacak şekilde entegrasynunun sağlanması, öğrencilerin kendi üzerlerine düşen rllerin ne kadarını yerine getirdiklerinin tespit edilip, öğrencilerin halkla ilişkiler eğitimi standartlarının yükseltilmesine ilişkin öneri ve katkılarının değerlendirilmesi de önemli bir gerekliliktir. Halkla ilişkiler eğitiminden elde edilecek başarı bu üç grubun rllerinin kaliteyi artırıp mutabakat sağlayacak bir biçimde yerine getirilmesine, birbirlerini destekleyecek şekilde ilişkilendirilmesine, eğitim-gelişim anlamında birbirlerini beslemelerine lanak verecek bir işbirliği rtamı yaratılmasına bağlı lmaktadır. Yukarıda sözü edilen tüm bu nktalardan hareketle yapılan araştırmanın temel amacı, halkla ilişkiler öğrencileri ve eğitimcilerin eğitimin geliştirilmesi ve kalitesinin artırılması sürecinde üzerlerine düşen rllerin ne kadarını yerine getirdiklerini tespit etmek, yine eğitimci ve öğrencilerin eğitimin kalitesinin artırılması sürecinde uygulamacılardan beklediği desteği ve uygulamacıya verdiği rlü rtaya kymak, bu süreçte neyin yapılıp neyin yapılmadığını rtaya çıkarmaktır. Yapılan araştırma ayrıca, halkla ilişkiler öğrencileri, eğitimcileri ve uygulamacıları arasında yeterli ve sağlıklı bir iletişim lup lmadığı ve bu üçlü arasındaki iletişim ve işbirliği rtamının nasıl geliştirilebileceğine ilişkin larak eğitimci ve öğrencilerin görüşlerinin nasıl şekillendiğini rtaya kymayı amaçlamaktadır. 234

15 4. Araştırmanın Kapsamı ve Sınırlılıkları Araştırma knu, zaman ve uygulama alanı açısından sınırlandırılmıştır. Araştırmanın knusu halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında öğrenci-eğitimci-uygulamacı rllerinin yerine getirilme durumları, iletişim ve işbirliği süreçlerinin analizi ve geliştirme yllarının tespiti larak belirlenmiş, zaman sınırı Ekim 2003-Ocak 2004 larak çizilmiş, uygulama alanı ise İzmir ili larak sınırlandırılmıştır. Araştırma İzmir de bulunan Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü ne devam etmekte lan öğrenciler ile İzmir Eknmi Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü ne devam etmekte lan öğrenciler, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü nde görev yapmakta lan eğitimciler ve üzerinde İzmir Eknmi Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü nde görev yapmakta lan eğitimciler üzerinde gerçekleştirilmiştir. 5. Araştırmanın Yöntemi 5.1. Araştırmanın Mdeli Araştırmada kullanılan mdel tanımlayıcıdır. Bir başka ifadeyle, halkla ilişkiler öğrencileri, eğitimcileri ve uygulamacılarının eğitimin kalitesinin artırılması ve gruplar arası iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesi sürecindeki rllerinin açığa çıkarılmasıdır. Bu araştırma snuçları neden-snuç ilişkisi arayan araştırmalar için veri kaynağı işlevi görebilir Çalışma Evreni ve Örneklem Saha uygulaması, çalışmaya knulan uygulama alanı sınırı nedeniyle, İzmir Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü öğrencileri, aynı bölümünün eğitimcileri, İzmir Eknmi üniversitesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü öğrencileri ve aynı bölümün eğitimcileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu dğrultuda tplam 191 öğrenci, 28 eğitimciye ulaşılmıştır Veri Tplama Aracı ve Uygulama Veri tplama aracı larak anket frmu kullanılmıştır. Alan araştırmasının amaçları dğrultusunda kapalı ve yarı-kapalı uçlu srulardan luşan bir anket frmu hazırlanmıştır. Anket frmlarının bazıları birebir görüşmelerle dldurulurken bazıları ilgili kişilere psta ve e-psta ylu ile gönderilmiştir Verilerin Değerlendirilmesi Veriler SPSS adlı istatistik prgramında değerlendirilmiştir. Söz knusu snuçlar aşağıda sayı ve yüzde larak sunulmuştur. 235

16 6. Araştırmadan Elde Edilen Bulgular ve Yrum Yapılan araştırmadan elde edilen bulgular araştırmaya katılan öğrencilerin %63.5 inin halkla ilişkiler bölümüne ilgili araştırmaları yapıp bilinçli bir tercih snucunda kayıt yaptırdığını, %34.4 ünün ise bu şekilde bir bilinçli tercih lmaksızın bölüme geldiğini göstermiştir. Daha önceki bölümde, halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasında öğrenciye düşen rlleri sıralarken ayrıntılı bir biçimde anlattığımız gibi, öğrencinin üzerine düşen öncelikli rl, halkla ilişkiler mesleğinin çalışanlarında gerektirdiği standartlar ve mesleğin genel çerçevesi hakkında yeterli düzeyde tplayıp bölüme bilinçli bir kayıt yaptırmasıdır. Araştırma snuçlarından da görüldüğü gibi araştırmaya katılan öğrencilerin yarısından daha fazla bir kısmı lması gerektiği gibi halkla ilişkiler bölümüne bilinçli bir tercih snucunda kayıt yaptırmıştır. Bu veri öğrencilerin mesleğe ilişkin lumlu bir bakış açısıyla eğitime başladıklarını göstermesi açısından da dikkat çekicidir. (Tabl 1) Araştırmaya katılan 191 öğrencinin yabancı dil bilgilerine yönelik larak yapılan değerlendirmede öğrencilerin, %85.5 ranında İngilizce, %15.1 ranında Almanca, %9.9 ranında Fransızca knuşulduğu belirlenmiştir. Buna karşılık %11.2 lik bir kısım herhangi bir yabancı dili knuşamadığını belirtmiştir. Tabl 2 deki snuçlardan da görülebildiği gibi halkla ilişkiler ve tanıtım bölümünde kumakta lan öğrencilerin büyük çğunluğu en az bir yabancı dili knuşabilmektedir. (Tabl 2) Tabl 3 te halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin, ders kitapları dışında, alanlarıyla ilgili Türkçe kaynakları kuyup kumadıklarına ilişkin yaptıkları değerlendirme gösterilmektedir. Buna göre sruya yanıt veren öğrencilerin %48.2 i söz knusu yayınları kudukları, %50.8 i ise ders kitapları dışında halkla ilişkilerle ilgili diğer kitapları kumadıklarını belirtmiştir. Elde edilen bu snuçlar, öğrencilerin yarısından biraz daha fazla kısmının alanla ilgili Türkçe literatürü takip etmediğini göstermiştir. Oysa ki daha önce de belirttiğimiz gibi halkla ilişkiler eğitiminin etkinlik ve kalitesinin artırılmasında öğrencinin ilgili yayınları kuyarak alana ilişkin bilgi birikimini geliştirmesinin, farklı bakış açılarını tanıyabilmesinin büyük önemi bulunmaktadır. Ancak elde edilen snuçlar, halkla ilişkiler eğitimi alan öğrencilerin hem kendi gelişimlerine hem de eğitimin kalitesinin artırılmasına ilişkin çk önemli bir rlü yerine getirmediklerinin açık bir göstergesi lmuştur. (Tabl 3) Yine öğrencilerin öncelikle kişisel gelişimlerini etkileyen ve dlayısıyla da halkla ilişkiler eğitiminin kalitesini etkileyecek bir başka nkta lan, halkla ilişkilerin ilişkide lduğu yan dallar ile ilgili literatür takibine ilişkin veri elde edebilmek amacıyla srulan srudan elde ettiğimiz snuçlar; öğrencilerin sadece %37.7 sinın ilgili yan dallarla ilgili kitap ve kaynakları kuduğunu, %61.2 sinin ise böyle bir kuma yapmadığını göstermiştir. Elde edilen snuçlar, öğrencilerin büyük çğunluğunun halkla ilişkiler eğitime tek taraflı bir bakış açısıyla yaklaştığını ve aldıkları eğitimi ilgili alanlar hakkında kuma yaparak desteklemediklerini göstermiştir. (Tabl 4) Öğrencilerin halkla ilişkiler ve ilgili yan dallar ile ilgili süreli yayınları düzenli larak takip edip etmediklerine ilişkin yapılan değerlendirmede; öğrencilerin %37.2 sinin söz knusu süreli yayınları düzenli larak takip ettiği, %60.7 sinin ise süreli yayınları takip etmediği görülmüştür. Elde edilen bu snuçlar öğrencilerin büyük bir kısmının süreli yayınları takip etmeyerek halkla ilişkiler eğitiminin çk önemli bir gerekliliği lan alanla ilgili güncel gelişmeleri takip etme, bunlara ilişkin yrumları kuma, ilgili dergilerde yer alan 236

17 uygulamacıların görüş ve tecrübelerinden yararlanma gibi nktaları yerine getirmediğini açığa çıkarmıştır. (Tabl 5) Türkçe kitaplar ve süreli yayınlardan snra yapılan bir başka değerlendirmede öğrencilerin alanla ilgili uluslararası yayınları takip edip etmedikleri belirlenmeye çalışılmış ve bu nktada da öğrencilerin uluslararası yayınları takip etme ranlarının ldukça düşük lduğu görülmüştür. Buna göre öğrencilerin %80 6 sı halkla ilişkilerle ilgili uluslar arası yayınları takip edip kumadıkları belirtmişlerdir. (Tabl 6) Halkla ilişkiler ile ilgili etkinlik, tplantı, panel, sempzyum, kngre vb. çalışmaların öğrenciler tarafından takip edilip edilmediğine ilişkin larak yapılan değerlendirmede, öğrencilerin %37 si bu tarz etkinlikleri takip ettiklerini, %63 ü ise etmediklerini belirtmişlerdir. Bu tür etkinliklerin takibinin, halkla ilişkiler alanıyla ilgili geliştirilen yeni görüş ve fikirlerin öğrenilmesi, karşıt görüşlerin varlığı hakkında bilgi edinilmesi, mesleğin geleceği ve srunlarıyla ilgili tartışma ve görüşlerin takip edilebilmesi açısından ne kadar önemli lduğunu düşünecek lursak öğrencilerin büyük çğunluğunun bu anlamda eksik kaldığını ve üzerlerine düşen rlü tam larak yerine getirmediklerini söylememiz mümkündür. (Tabl 7) Öğrencilerin sektörde yürütülen faaliyetleri, hazırlanan prje ve kampanyaları takip etmesinin, mesleğin uygulamada nasıl işlediğini görmesi ve bunları dikkate alarak halkla ilişkiler eğitiminden ne beklemesi gerektiği bilmesi, halkla ilişkiler eğitiminin terik tabanı ile uygulama alanındaki bağlantıları görebilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu düşünceyle öğrencilerin halkla ilişkiler mesleği ile ilgili gelişmeleri, uygulanan prjeleri takip ve analiz etmesine ilişkin yapılan değerlendirmede öğrencilerin %72.9 unun sektörü, mevcut gelişmeleri ve uygulanan prjeleri takip etmediği rtaya çıkmıştır. Bu veri de öğrencilerin mesleğin gelişiminden ve uygulama alanından uzak kalarak, eğitimde üzerlerine düşen bu rlü gereği gibi yerine getirmediklerinin bir göstergesi lmaktadır. (Tabl 8) Bildiğimiz gibi öğrencilerin teride edindikleri bilgileri uygulama alanına aktarabilme yeteneklerini geliştirmeleri çk önemlidir. Bu anlamda öğrencilerin edindikleri mesleki bilgileri çeşitli prje ve kampanya uygulamaları ile pekiştirmeleri ve ürettikleri eserlerini diğer öğrenci çalışmalarıyla kıyaslama, karşılaştırma şansı bularak daha iyisini yapabilmeyi öğrenmeleri gerekmektedir. Bunun en iyi yapılabildiği rtamlarda kuşkusuz ki alanla ilgili yarışma rganizasynlarıdır. Bu nktada öğrencilerin uygulama yönlü becerilerini geliştirebilmek amacıyla halkla ilişkiler ve ilgili alanlar hakkındaki yarışma ve rganizasynlara prje hazırlayıp hazırlamadıklarını tespit edebilmek için yapılan değerlendirmede, öğrencilerin %66.3 ünün lumlu, %33,3 ünun lumsuz yanıt verdiği görülmüştür. Elde edilen bu snuçlardan da görülebildiği gibi öğrencilerin büyük bir kısmı halkla ilişkilerin prje hazırlama alanıyla ilgili çalışmalar yürütmek, örnek kampanyalar hazırlamak suretiyle bu anlamda üzerlerine düşen rlü yerine getirmektedirler. (Tabl 9) Öğrencilerin eğitimin kalitesinin artırılmasında üzerine düşen en önemli rllerden bir tanesi hiç kuşkusuz ki, eğitimcilere derslerin içerikleri, işleniş tarzları ile ilgili görüş ve önerilerini iletmeleridir. Ancak bu şekilde ders içerikleri ve derslerin işleniş tarzları hakkında eğitimcilerle rtak bir platfrmda buluşabilecekler ve dersin kendilerine en uygun ve en anlayabildikleri şekilde aktarılmasını sağlayabileceklerdir. Bu düşünceyle derslerin içerikleri ve işleniş tarzları hakkındaki görüş ve önerilerini eğitimcilere iletip iletmediklerini 237

18 belirleyebilmek için yapılan değerlendirmede öğrencilerin %61.3 ünün söz knusu görüş ve önerilerini eğitimcilere ilettikleri, %38.7 sinin ise iletmedikleri belirlenmiştir. Elde edilen snuçlardan da görülmektedir ki öğrencilerin yarsından daha fazlası ders içerikleri ve derslerin işleniş tarzlarıyla ilgili görüş ve önerilerini eğitimcilerine ileterek sürecin daha etkin bir biçimde işlemesine yardımcı lmaktadır. (Tabl 10) Öğrencilerin halkla ilişkiler eğitiminden başarılı snuçlar alabilmeleri için eğitimcilerle lan iletişimlerini sadece ders saatleriyle sınırlandırmaması, alanlarıyla ilgili daha fazla bilgi sahibi labilmek ve kendilerini geliştirebilmek için ders dışı zamanlarda da eğitimcileriyle iletişim kurup nlara srular srmaları, nların bilgi birikimi ve tecrübelerinden yararlanmaları gerekmektedir. Bu knuda yapılan değerlendirmede öğrencilerin %58.6 sının ders dışı zamanlarda da eğitimcileriyle iletişim kurup, nlara srular srup alanlarıyla ilgili kendilerini geliştirmeye çalıştıkları tespit edilirken, %41.4 ünde böyle bir çaba görülmemiştir. (Tabl11) Görüldüğü gibi alanla ilgili bir gelişim için eğitimcileriyle iletişim kurup, nlara sru srmayan, destek almayan öğrencilerin de ciddi bir ranı bulunmaktadır. Söz knusu öğrenciler ders dışı zamanlarda eğitimcilerle iletişim kurmamalarının nedenlerini sıralarken en fazla böyle bir iletişim kurmaya gerek görmemem ve eğitim dışı aktivitelere daha fazla zaman ayırmam seçeneklerini işaretlemişlerdir. Öğrencilerin eğitimci-öğrenci arasındaki iletişimin geliştirilmesinin halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasına etki edip etmeyeceğine ilişkin görüşlerinin belirlenmesine yönelik larak yapılan değerlendirmede ise, %96.2 ranında bu görüşe inanıldığı tespit edilmiştir. Elde edilen bu snuç, öğrencilerin eğitim kalitesinin artırılmasında eğitimci-öğrenci iletişiminin öneminin farkında lduğunu göstermesi bakımından sevindiricidir. (Tabl 12) Ancak tabl12 deki snuçlar incelendiğinde ilginç bir nkta rtaya çıkmaktadır ki da öğrencilerin %95 inden fazlası iletişimin geliştirilmesinin eğitimin kalitesini artıracağının farkında lmasına rağmen tabl 10 ve tabl 11 de öğrencilerin eğitimcilerle iletişim kurmalarına ilişkin yapılan değerlendirmelerde bu kadar yüksek bir snuçla karşılaşılmamış lmasıdır. Yani öğrencilerin bir kısmı önemini bildikleri halde ders içerikleri, işleniş tarzları ya da alanla ilgili sruları bağlamında eğitimcilerle iletişim kurmamaktadırlar. Öğrencilerin eğitimcilerle aralarındaki iletişim sürecini geliştirebilmek için neler yapılabileceğine ilişkin görüşleri alındığında ise en yğunlukla getirilen öneri öğrencilerin ders içerikleri ve derslerin işleniş tarzları hakkındaki görüş ve önerilerinin eğitimcilere iletildiği frmel iletişim kanalları luşturulması lmuştur. Bir diğer ilginç snuç ise, bu tarz bir iletişimi geliştirmenin öneminin farkında lan öğrencilerin %36.1 ranında hala bu knuda bir yönlendirme beklediğini belirtmesi lmuştur. (Tabl 13) Öğrencilerin halkla ilişkiler uygulamacılarıyla lan iletişimleri, zaman zaman nlarla işbirliği içinde çalışmalar yürütmeleri ve uygulamacıların eğitim sürecine dahil edilmeleri eğitim kalitesinin artırılması açısından önemli bir gerekliliktir. Bu nktada öğrencilerin uygulamacılarla ilgili lan görüşlerini rtaya kymak gerekmektedir. Yapılan araştırmada halkla ilişkiler öğrencilerine uygulamacıların halkla ilişkiler eğitimine verdiği desteği yeterli buluyr musunuz şeklinde yöneltilen sruya, öğrencilerin %81.2 si yeterli bulmuyrum şeklinde yanıt vermiştir. (Tabl 14) Halkla ilişkiler uygulamacılarıyla aralarındaki iletişimin miktarını değerlendiren öğrencilerin yine %67.2 gibi büyük bir kısmı, kurulan iletişimi yetersiz bulmuştur. (Tabl 15) Bu iki snuçtan da açıkça görülebildiği gibi öğrenciler, halkla ilişkiler uygulamacılarıyla aralarında bir iletişim kpukluğu lduğunu düşünmekte ve uygulamacıların eğitim sürecinin gelişmesine destek vermediğine inanmaktadırlar. Oysa halkla ilişkiler eğitiminin gelişmesi ve kalitesinin arttırılabilmesi için uygulamacıların da 238

19 eğitim sürecine entegre edilip, öğrenci ve eğitimcilerle iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesinin büyük önemi bulunmaktadır. Zaten halkla ilişkiler öğrencileri, bu görüşe paralel larak, kendilerine yöneltilen uygulamacı-öğrenci iletişimi ve işbirliği sürecinin geliştirilmesi halkla ilişkiler eğitiminin kalitesini artırır mı srusuna %95 in üzerinde bir ranla artırır diyerek, uygulamacılarla geliştirilmesi gereken iletişimin önemini kavradıklarını rtaya kymuşlardır. (Tabl 16) Bir diğer ilginç snuç da öğrencilerin uygulamacılarla lan iletişim ve işbirliğini geliştirmeye yönelik önerilerini değerlendirmelerinde rtaya çıkmıştır. Bu knudaki önerilerini sıralayan öğrencilerin büyük çğunluğu iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesi nktasında eğitimci ve fakülte yöneticilerinin yapması gerekenlere yönelik öneri getirirken kendilerini daha geri planda bırakmışlardır. (Tabl 17) Halkla ilişkiler eğitiminin hangi tecrübe ve yeterlilikte kimseler tarafından verilmesi gerektiğine ilişkin tartışmaların temelinde, halkla ilişkiler eğitimcilerinin akademik bilgi birikimlerinin yanı sıra sektörde uygulama tecrübesine sahip kimseler lması gerektiğine ilişkin görüşlerin güçlendiğini söylemek mümkündür. Bu dğrultuda araştırma kapsamındaki eğitimcilerinin halkla ilişkiler ve ilgili alanlarda sektör tecrübesine sahip lup lmadıklarıyla ilgili larak yapılan değerlendirmede eğitimcilerin %60.7 sinin böyle bir tecrübeye sahip lmadıkları görülmüştür. (Tabl 18) Halkla ilişkiler eğitiminin sektördeki gelişmelerden kpuk ve ilgili uygulama ve prjeleri takip etmeden verilmemesi gerektiği düşünülmekte ve bu nedenlede eğitimcilerin sektörel gelişmeleri, bu anlamda hazırlanan prje ve kampanyaları takip ederek ders içeriklerini bu tip örneklerle zenginleştirmesi uygun görülmektedir. Halkla ilişkiler eğitimcilerinin üzerlerine düşen bu rlü ne kadar yerine getirdiklerine ilişkin yapılan değerlendirmede eğitimcilerin, %75 gibi büyük bir kısmının sektörel gelişmeleri, hazırlanan kampanya ve prjeleri takip ettiği görülmüştür ki; bu veri de eğitimcilerin, halkla ilişkiler eğitimini uygulamadan kpuk düşünmediğinin bir göstergesi lmuştur. (Tabl 19) Tabl 20 de gösterildiği gibi eğitimcilerin %92.9 u halkla ilişkiler ile ilgili panel, etkinlik, sempzyum, kngre vb. etkinlikleri takip ettiğini belirtmiştir. Bu veri halkla ilişkiler eğitimcilerinin söz knusu etkinliklerde diğer meslektaşları ve uygulamacılar ile bir araya gelerek, alandaki gelişmeleri, değişimleri, mesleğin srunlarını ve geleceğini knuşup tartışma imkanı bulduğunu göstermesi bakımından dikkate değerdir. (Tabl 20) Eğitimcilerin %71.4 ü halkla ilişkiler ve ilgili alanlarla ilgili süreli yayınları düzenli larak kuduğunu, güncel gelişmeleri takip ettiğini belirtirken, (tabl 21) %75 i de halkla ilişkilerle ilgili sadece ülkemiz dışında yayınlanan kaynakları değil aynı zamanda uluslar arası yayınları da takip ettiğini belirtmişlerdir. Bu snuçlar da bizlere eğitimcilerin, ilgili literatürleri takip ederek hem kendi bilgi birikimlerine hem de eğitimin kalitesinin gelişimine katkı sağladıklarını göstermektedir. (Tabl 22) Daha öncede belirttiğimiz gibi halkla ilişkiler eğitimcilerinin sektörel derneklere üye lup, burada diğer meslektaşları ve uygulamacılar ile bir araya gelmeleri, nlarla lan iletişimlerini geliştirmeleri önemli bir gerekliliktir. Çünkü bu tarz dernek çalışmalarında alanla ilgili görüşlerin aktarılması, karşıt argümanların tartışılması, mevcut srunlara ilişkin çözüm ylları geliştirilmesi gibi pek çk önemli aktivite gerçekleştirilebilmektedir. Halkla ilişkiler eğitimcileri de tüm bu aktivitelerden eğitim sürecinin etkinliği artırabilecek yeni 239

20 fikir ve görüşler edinme şansı bulmaktadır. Yapılan araştırmadan elde edilen snuçlara göre eğitimcilerin %64.3 ünün söz knusu derneklerin çalışmalarına katıldığı belirlenmiştir. Elde edilen bu bulgu eğitimcilerin büyük çğunluğunun sektörel derneklerin çalışmalarına katılmanın önemini kavramış lduğunu göstermektedir. (Tabl 23) Tabl 25 te eğitimcilerin, halkla ilişkiler eğitimi sırasında yararlandıkları öğretim mettları gösterilmektedir. Tabldaki snuçlardan da görülebildiği gibi eğitimin etkinliğini sağlayabilmek için bir çk öğretim metdundan yararlanılmaktadır. Eğitimcilerin bu denli farklı eğitim mettlarından bir arada yararlanmasının eğitimin kalitesinin artırılmasına yardımcı lacağı düşünülmektedir. (Tabl 25) Halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılabilmesi için eğitimin tarafları lan eğitimci ve öğrenciler arasında sağlıklı bir iletişim kurulabilmesinin büyük önemi bulunmaktadır, Aksi taktirde gerekli bilgi paylaşımı gerçekleştirmek ve işbirliği rtamını yaratmak mümkün lmayacaktır. Eğitimci ve öğrenci arasındaki iletişimin ilk adımı sınıfta, ders rtamında atılmalı ve eğitimci ders rtamında öğrencileriyle yeterli düzeyde iletişim kurabilmelidir. Ancak yapılan araştırmada eğitimcilerin yarısından daha az bir kısmının, %42.9 unun, sınıf rtamında yeterli düzeyde iletişim kurabildiğine inandıkları tespit edilmiştir. Eğitimcilerin %50 si bu tarz bir iletişimi kısmen sağlayabildiklerini, %7.1 i ise sağlayamadıklarını belirtmiştir. Bu durumda eğitimcilerin ders sırasında öğrencilerle yeterli düzeyde iletişim kuramamalarına neden lan durumları tespit edip bunları gidermeye yönelik çalışmalar yürütmesi uygun lacaktır. (Tabl 26) Eğitimcilerin halkla ilişkiler eğitiminin kalitesini artırabilmeleri için, öğrencilere aktardıkları ders içerikleri ve anlatım tarzları ile ilgili larak öğrencilerin görüş ve önerilerini almalarının büyük önemi bulunmaktadır. Çünkü eğitimciler, bu tarz bir geri bildirim sayesinde içerikleri öğrencilerin anlayabileceği tarzda yeniden düzenleme, gereksiz tekrarlardan kaçınma, öğrencilerin özellikle önem verdiği ya da anlamadığı knuları tespit eme ve anlatım tarzıyla ilgili gerekli düzeltmeleri yapma şansı bulabileceklerdir. Yapılan araştırmadan elde edilen bulgularda eğitimcilerin %85.7 lik bir bölümünün öğrencileri bu anlamdaki görüş ve önerilerini kendilerine iletmeye teşvik ettiklerini yani eğitimcilerin öğrencilerden alacakları geri bildirime önem verdiklerini rtaya kymuştur. (Tabl 27) Eğitimci ve öğrenci arasındaki iletişimin ders rtamıyla sınırlı kalmaması, öğrencilerin ders dışı zamanlarda da eğimcilerle ilişki kurup kendilerini geliştirmek, fikirlerini paylaşmak ve alanla ilgili daha fazla bilgi sahibi labilmek için nlara sru srmak knusunda teşvik edilmesi, halkla ilişkiler eğitiminin kalitesinin artırılmasına yardımcı lacaktır. Tabl 28 de de eğitimcilerin bu anlamda bir teşvik edici rl üstlenip üstlenmediklerine ilişkin larak yapılan değerlendirmenin snuçları verilmiş ve %75 ranında lumlu snuçla karşılaşıldığı görülmüştür. (Tabl 28) Yine eğitimcilerin %82.1 lik bir bölümü de eğitimci ve öğrenci arasındaki iletişimin geliştirilmesinin halkla ilişkiler eğitiminin kalitesini artıracağına inandıklarını belirterek, iletişimin bu süreçteki rlünü bir kez daha rtaya kymuşlardır. (Tabl 30) Söz knusu iletişimin nasıl geliştirilebileceğine ilişkin önerilerini sıralayan eğitimcilerin en fazla tercih ettikleri seçeneğin öğrencilerin bu knuda daha bilinçli lup eğitimcilerle iletişim kurmaya yönelik girişimlerde bulunması lması, bu knuda öğrencilerden çaba beklediğinin bir göstergesi lmuştur. (Tabl 31) Araştırmaya katılan halkla ilişkiler eğitimcileri, hem uygulamacılarla aralarındaki iletişimi hem de uygulamacıların halkla ilişkiler eğitimine verdiği desteği değerlendirirken lumsuz 240