10 THE 10 TH INTERNATIONAL COUNCIL FOR HEALTH, PHYSICAL EDUCATION, RECREATION, SPORT, AND DANCE (ICHPER SD) EUROPE CONGRESS & THE TSSA 8 TH INTERNATIONAL SPORTS SCIENCE CONGRESS IN SERVICE TRAINING SEMINARS Sports Culture and Olympic Education Seminar - Seminar Hall 1 * 17 November - 9:00 17:00 * 18 November - 9:00 17:00 Fitness Leadership Seminar - Seminar Hall 2 * 17 November - 9:00 17:15 * 18 November - 9:00 17:15 Movement Analysis Seminar - Seminar Hall 3 * 17 November - 9:00 17:30 * 18 November - 9:00 17:30 November 17, 2004 10:00 17:30 Registration 15:00 18:30 Opening Ceremony SCIENTIFIC PROGRAM November 18, 2004 07:00 08:00 Morning Activities 09:00 09:30 HALL A The Speech of the President of the ICHPER SD: Dong Ja Yang Over 40 Years Togetherness of the ICHPER SD and UNESCO 09:30 10:30 Life Standards in Technological Age Walter Tokarski 10:30 11:00 Coffee Break Poster Presentation 11:00 13:00 Sports Performance Moderator: Kamil Özer Genetics in Superior Sport Performance, Vasilis Klissouras Talent Selection: Is it Necessity or Sacrifice?, Kamil Özer Coaches Role in Superior Athletes, Piotr Unierzyski Physical Activity and Children Moderator: Chantal Simon Obesity Prevalence in Children, Hüsrev Turnagöl Children Physical Activity and Nutrition, Carine Klein-Platat New Trends in Physical Activity for Children, Chantal Simon
11 13:00 14:00 Lunch Physical Education and Sports Moderator: Hasan Kasap New Trends in Physical Education, Susan Capel Physical Education:Is it a necessity or is it a tradition?, G yasettin Demirhan Adapted Physical Education in Children, Dilara Özer 14:00 15:00 HALL A Post Evaluation of 2004 Athens Olympics Media Aspects, Gilad Weingarten Performance Aspects, Marco De Angelis Sport, Culture and Society through the Ages: Turkey as a Case in Point Manfred Laemmer Football and Science Seminar 1 Moderator: Mustafa Ferit Acar Performance Analysis in Football, Alper Aflç The Evaluation of The Football Championship, Hasan Gören 15:00 15:30 Coffee Break Poster Presentation 15:30 17:30 HALL A Panel 1: Women in Sports Moderator: Gül Tiryaki Shokouh Navabinejad Nefise Bulgu Panel 2: Moderator: Emin Ergen Yeliz Ay Lale Orta Ceren Uyguner Üstün Evaluation of Athlete s Health Moderator: A. Turan Ayd n The Complete Assessment of Athlete s Health, Emin Ergen Post Traumatic Sports Injuries, A. Turan Ayd n Integration of Sports Science and Sports Medicine, Zafer Hasçelik Psycho Social Perspectives in Sports Moderator: Lew Hardy Motivation in Sports and Exercise: A case of Achievement Goal Theory, Chris Harwood New Trends in Exercise and Sports Pscyhology, Lew Hardy Sports and Integration Policies in Local, National and International Level: A Critical Analysis, Bart Vanreusel 17:30 18:30 Tournaments
12 November 19, 2004 07:00 08:00 Morning Activities 08:30 09:30 HALL A Education in Physical Active Life Style: European Perspective Alberto Madella, C, D: Oral Presentations 09:30 11:30 HALL A The Role of PE in Sports Moderator: brahim Y ld ran Fundamental Principles of Olympic Education, Atilla Erdemli Movement Education, Mehmet nan The Role of PE in Fair Play, brahim Y ld ran Health Improvement Through Physical Activity and Sports Moderator: Nezih Hekim Exercise and Immune System, Nezih Hekim Exercise and Diabetes, Ali Murat Zergero lu Exercise and Cardiovascular Disease, Serdar Akgün Aging (Third Age) Moderator: Hakan Gür Osteoporosis and Exercise, Gülseren Akyüz Obesity Management and Weight Control, Jean-Michael Oppert Back Pain and Exercise, Füsun Toraman HALL D: Oral Presentations 11:30-12:00 Coffee Break Poster Presentation 12:00 13:00 HALL A Sports Law and Organization K smet Erkiner Sports, Peace and Human Rights: From Olympic Medal to Nobel Peace Medal Don Anthony fiamil Erdo an Distance Learning Carlo Di Benedetta- Giuseppe Gibelli HALL D Tennis and Science Moderator: Ümit Kesim Osman Kermen
13 13:00 14:00 Lunch 14:00 15:30 HALL A Panel: Sports Culture and Media Atilla Gökçe Onur Belge Zeki Çol Panel 1: Adventure Education in PE Fritz Seewald Panel 2: Extreme Sports Moderator: G yasettin Demirhan Y lmaz Sevgül Gökhan Türe Skeletal Muscle Plasticity and Underlying Mechanisms Moderator: Haydar Demirel Transitions of Skeletal Muscle Fiber Phenotypic Profiles, Haydar Demirel Mechanism of Disuse Muscle Atrophy, Scott Powers HALL D: Oral Presentations 15:30 16:00 Coffee Break Poster Presentation 16:00 17:30 HALL A Workshop: Play, Music, Dance Wolfgang Tiedt Ak Devrim S rmal 16:00 16:45 Workshop: Bandaging for Sports Injuries, Mustafa Karahan 16:45 17:30 INTERFARMA Workshop Bandaging for Sports Injuries, Michel Bosch (INTERFARMA) Football and Science Seminar 2 Moderator: Asaf Özkara, Ali K z let Physiological Approaches to Training, Rüfltü Güner An Approach to Football Training Practises, Ersun Yanal An Approach to Technical an Tactical Practises in Football, Ersun Yanal, Özcan Bizati HALL D: Oral Presentations 17:30 18:30 MED K M FIRM PROMOTION MEETING 17:30 18:30 Outdoor- Workshop: Golf Yusuf Güllüer 17:30 18:30 Tournaments
14 November 20, 2004 07:00 08:00 Morning Activities 08:30 09:30 HALL A Quality Assurance and Accreditation in Flanders, Ignace Van Dingenen The Impact of Religion on Sports and Sports Medicine, Wahit Al Kharushi,D : Oral Presentations 09:30 10:00 Coffee Break Poster Presentation 10:00 12:00 HALL A Technology in Sports Moderator: Fehmi Tuncel Sports Informatics Computer Tech, Alberto Madella Sports Equipment Technology 1-2, Serdar Ar tan, tila Tümer 12:00 13:00 Lunch Recreation Sport and Tourism, Bekir Akkafl Corporate Recreation, Ümit Kesim Sports and Law, Miroslav Cerar Training Science Moderator: Kemal Tamer Monitoring Training Load in Sport, Piotr Unierzyski Testing Endurance Capacity: How Valid and Reliable, Ulrich Hartmann Testing Anaerobic Power and Capacity in Sports: How Relevant?, Marco De Angelis HALL D: Oral Presentations 13:00 15:00 HALL A With The Assistance of POWERADE Sport Drink New Trends in Performance Analysis Moderator: Birol Çotuk Performance Analysis, Ulrich Hartmann Biomechanics Analysis of Shoes, Mustafa Karahan Sport Drinks: Do They Help?, Scott Powers Sports Management and Administration Moderator: Gazanfer Do u Sports Economy, Ahmet Gülüm Sports Marketing, Hasan Birol Yalç n Sports Sponsorship - Kaan Ark (BJK Sponsorluk Komitesi Üyesi) 15:30 16:30 Tournaments, D: Oral Presentations 17:00 18:30 Closing Ceremony
ANTRENE ÇOCUKLARDA HIZ, ANTROPOMETRİK VE KUVVET PARAMETRELERİ İLE İLİŞKİSİ Mehmet KALE*, Zambak ŞAHİN*, Manolya KÜÇÜKER*, Sinem MAVİLİ*, Sultan HARBİLİ*, Tahir HAZIR*, Alper AŞÇI*, Caner AÇIKADA* * Spor Bilimleri ve Teknolojisi Yüksekokulu, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye ÖZET AMAÇ Bu çalışmanın amacı antrene çocuklarda hız parametrelerinin antropometrik ve kuvvet parametreleri ile ilişkisini incelemektir. YÖNTEM Bu çalışmaya Atletizm Federasyonu yetenek seçimi projesi kapsamında 12-16 yaşlar arası 41 i erkek (E) ve 48 i kız (K) olmak üzere toplam 89 antrene çocuk katılmıştır (E için yaş = 14.32 ± 1.14 yıl, boy = 166,5 ± 6.55 cm, VA = 55,30± 7.55 kg, VYY = % 12.10 ± 2.33, K için yaş = 13.85 ± 1.03 yıl; boy = 158.83 ± 7.67 cm; VA = 48.37 ± 9.70 kg; VYY = % 20.63 ± 3.39). Ölçülen antropometrik değişkenlerle vücut yağ yüzdesi (VYY) (Açıkada ve ark.1991a; 1991b), ve somototip (Carter, 1985) özellikleri belirlenmiştir. 10m, 20m, 30m ve 40m sprint zamanları iki kapılı fotoselli elektronik kronometre sistemi (Tümer Elektronik Ltd, Türkiye) ile telemetrik olarak ölçülmüştür. Sprint koşusu her deneğin öndeki bacağı 1m geriden deparlense alacak şekilde başlatılmıştır. Kuvvet parametreleri için dikey [skuat sıçrama (SS), aktif sıçrama (AS) ve 15 sn çoklu sıçrama (ÇS)] ve yatay [durarak uzun atlama (DUA) ve durarak 3 adım atlama (D3A)] sıçrama testleri elektronik bir mat yardımıyla sıçrama testleri yapılmıştır (Bosco ve ark., 1983). Elastik kuvvet (EK) için AS-SS farkı alınmıştır. Yatay sıçrama testleri kum havuzunda yapılmış ve değerler m olarak kaydedilmiştir. Ortalama sprint koşusu hızlarının, antropometrik değişkenler ve sıçrama parametreleri (yatay ve dikey) ile ilişkisine Pearson Korelasyon Analizi ile, cinsiyetler arasındaki farka ise Bağımsız Değişkenlerde t-testi ile bakılmıştır. Tüm istatistiksel işlemlerde anlamlılık düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir. BULGULAR Sürat koşusu ortalama hız değerleriyle yatay sıçrama, bazı dikey sıçramalar ve vücut yağ yüzdesi arasında orta ve yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki vardır. Bununla birlikte sürat koşusu ortalama hız değerlerinin antropometrik değişkenler (üst bacak uzunluğu ve ektomorfi değeri hariç) ve çoklu sıçrama güç değerleri ile arasında zayıf düzeyde anlamlı ilişki bulunmuştur. Cinsiyetlere göre ise erkeklerde ÇS güç değerleri, AS, SS, DUA ve D3A ile ortalama hız değerleri arasında anlamlı bir ilişki bulunurken, kızlarda bu değerlerle ortalama hız değerleri arasında ilişki bulunmamıştır. Ayrıca sprint mesafesi arttıkça ortalama hız değerlerinin diğer parametrelerle ilişkisinin artma eğiliminde olduğu gözlenmiştir. SONUÇ Sonuç olarak, 12-16 yaş grubu antrene çocuklarda ortalama sprint koşusu hızının kuvvet parametreleriyle ilişkisi, antropometrik parametrelerle ilişkisinden daha yüksektir. ANAHTAR KELİMELER: SPRINT KOŞUSU, ANTROPOMETRİ, DİKEY SIÇRAMA, YATAY SIÇRAMA, ANTRENE ÇOCUKLAR
GİRİŞ Çocuklukta ve ergenlikte kuvvet ve motor becerileri biyolojik olgunlaşmadan ayrı olarak tanımlamak çok zordur (Katzmarzyk ve ark. 1997). Vücut ebatları ve vücut kompozisyon değerleri kuvvet ve motor performans üzerine etkili faktörlerdir. Vücut ağırlığı sıçrama ve koşma performansını olumsuz etkiler (Malina, 1991). Skuat sıçrama (SS) ve durarak uzun atlama (DUA) maksimal kuvvetin patlayıcı kuvvete aktarımını değerlendirmektedir. Aktif sıçrama (AS) ve durarak 3 adım atlama (D3A) SS ve DUA ya göre daha fazla hareket öncesi genlik içermektedir ve patlayıcı kas kuvveti potansiyelinin gelişimini yansıtmaktadır (Benche ve ark., 2002). AS-SS farkı ise kasın elastik kuvvet özelliği hakkında bilgi vermektedir. Çoklu sıçramada ise verili süre içerisinde sergilenen sıçramaların havada kalış sürelerinden sıçrama yükseklikleri ve güçleri belirlenerek dikey sıçramanın ne kadar kaliteli devam ettirilebildiği bir başka deyişle elastik kuvvette devamlılık belirlenmektedir. Squat, aktif ve sıçrama testi uygulanan 19 elit atlette. Aktif sıçrama değerlerinden ilk 30 metre tahmininde r=0.66 ilişkili bulunmuştur (Bret, 2002). Kuvvet ile ilişkili olduğu bilinen sprint koşusu hızı ve dikey sıçrama performansının Loko ve ark. 2000 yılında yaptıkları çalışmada çocukların büyüme süresince de görüldüğünü belirlemişlerdir. Kızların koşu hızındaki en büyük farklılık 12 yaşa kadar oluşurken bu durum 13 yaş ve sonrasında sabitlenir. Dikey sıçrama değerlerinde ise 10-12 yaşta artış, 13-14 yaşta azalmayı takiben 16-17 dan sonra değişim meydana gelmediği belirtilmektedir. Standart antropometrik, kuvvet ve güç testleri başlangıç ivmelenmesi ve maksimal hıza ulaşma evrelerinde koşu performansının belirlenmesinde yetersiz kalmaktadır. Sıçrama ve bacak açıcı kasların kuvvet değerleri ile koşu arasındaki zayıf ilişkiyi açıklamak oldukça zordur (Kukolj M, 1999). Normal çocuk ve gençleri yansıtan bu bulguların, kendi yaş gruplarında daha elit düzeyde olan antrene çocuk ve gençlerde de aynı trendi taşıyıp taşımadığı güncel sorulardan birisidir. Bu nedenle bu çalışmanın amacı; antrene çocuklarda sprint koşu hızı ile farklı kuvvet ve antropometrik parametreler arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma Grubu YÖNTEM Bu çalışmaya 11-18 yaşlar arası 41 i erkek ve 48 i kız olmak üzere toplam 89 antrene çocuk gönüllü olarak katılmıştır. Deneklere ait tanımlayıcı istatistikler Tablo 1 de verilmiştir.
Tablo 1. Araştırma grubuna ait tanımlayıcı istatistikler; ortalama (ort) ve standart sapma (SS) değerleri. Cinsiyet n Ort SS Yaş (yıl) E 38 14.32 1.14 B 46 13.85 1.03 Antrenman E 38 36.47 20.61 Yaşı (ay) B 46 38.61 15.16 Boy (cm) E 38 166.50 6.55 B 46 158.83 7.67 VA (kg) E 38 55.30 7.55 B 46 48.37 9.70 VYY (%) E 38 12.10 2.33 B 46 20.63 3.39 YVK (kg) E 38 48.52 6.05 B 46 38.12 5.94 Ektomorfi E 38 3.49 0.97 B 46 3.50 1.32 Mezomorfi E 38 3.07 0.91 B 46 2.40 1.58 Endomorfi E 38 1.90 0.57 B 46 2.69 0.99 Verilerin Toplanması: Tüm ölçümler kapalı spor salonunda yapılmıştır. Antropometri, somatotip ve vücut yağ ölçümleri aynı kişiler tarafından alınmıştır. Herbir antropometrik ölçüm ve performans testi 2 şer kez yapılmıştır. Antropometrik ölçümlerde iki ölçümün ortalaması, diğer testlerdeyse iki denemedeki en iyi derece değerlendirmeye alınmıştır. Vücut ağırlığı çıplak ayakla ±0.1kg hassasiyetle elektronik bir baskül (Tanita 401A, Japan), boy uzunlukları stadiometre (Holtain Ltd., U.K.) ile ±1mm hassasiyetle baş Frankford düzleminde inspire konumda ölçülmüştür. Çap ölçümleri 0.2mm duyarlıktaki kayan kaliper (Holtain Ltd., U.K.), çevre ölçümleri ±1m duyarlılıktaki Gulick metre, deri kıvrım kalınlıkları ise 0.2mm duyarlılıktaki skinfold kaliper (Holtain Ltd., U.K.) ile ölçülmüştür. Somatotip değerlendirmesi için Heath Carter (Carter, 1985) formülleri kullanılmıştır. Vücut yağ yüzdesi (VYY) Açıkada ve ark (1991a; 1991b) nın formülüyle belirlenmiştir. 10m, 20m, 30m ve 40m sprint zamanları iki kapılı fotoselli elektronik kronometre sistemi (Tümer Elektronik Ltd, Türkiye) ile ±0.01sn hassasiyetle telemetrik olarak ölçülmüştür. Sprint koşusu her deneğin öndeki bacağı 1 m geriden deparlense alacak şekilde başlatılmıştır. Elektronik açma kapama devresi olarak çalışan bir mat ve buna bağlı 16 Kb lık bir bilgi bankasına sahip mikro işlemci (Psion Organizer) yardımıyla skuat ve aktif sıçrama yükseklikleri ölçülmüştür (Bosco ve ark., 1983). Skuat sıçrama yükseklikleri, sporcular mat üzerindeyken 90º sabit skuat pozisyonundan ve eller belde olacak şekilde, aktif sıçramada mat
üzerinde yine eller belde ayaktan dizler üzerine 90º çökerek yukarı doğru sıçramaları istenmiştir. Elastik kuvvet için aktif sıçrama-skuat sıçramanın farkı alınmıştır. 15s çoklu sıçrama aynı düzeneğin bir başka programında 15s sürekli sıçrama yaptırılarak ve bu esnada ölçülen ortalama yükseklik ve sıçrama sayısından ortalama güç (W) hesaplanmıştır. Durarak uzun atlama kum havuzunun kenarından çift ayak öne sıçrama ile gerçekleştirilmiş ve kum hsvuzunun kenarından sporcunun kum havuzunda bıraktığı en yakın iz arasındaki mesafe cm olarak kaydedilmiştir. Durarak 3 adım atlama kum havuzunun 5m gerisinden çift ayakla öne sıçramayla başlanarak ardışık bacakla 2 sıçrama sonrası çift ayak kum havuzuna inişle gerçekleştirilmiştir ve sporcunun kum havuzunda bıraktığı en yakın iz ile başlangıç çizgisi arasındaki mesafe m. olarak kaydedilmiştir. Verilerin Analizi Elde edilen verilerin tanımlayıcı istatistikleri hesaplandıktan sonra, cinsiyetler arasındaki farka Bağımsız Değişkenlerd e t -Testi ile bakılmıştır. Bazı antropometrik değişkenler, sprint ve sıçrama verileri arasındaki ilişkiye Pearson korelasyon analizi ile bakılmıştır. Tüm istatistiksel işlemlerde anlamlık düzeyi 0.05 olarak kabul edilmiştir. BULGULAR Cinsiyetler arası kuvvet, antropometri, sıçrama ve sürat değerleri arasındaki farka bağımsız değişkenlerde t-testi ile bakılmıştır. Bu değerlere ait ortalama ve standart sapma değerleri Tablo 2 de verilmiştir. Aktif sıçrama, skuat sıçrama değerlerinde cinsiyetler arası fark anlamlıdır (p<0.05). VYY, endomorfi, mezomorfi, boy, bacak uzunluğu, alt bacak uzunluğu, ayak uzunluğu değerlerinde cinsiyetler arası fark anlamlıdır (p<0.05). Durarak uzun atlama ve durarak 3 adım atlama değerlerinde cinsiyetler arası fark anlamlıdır (p<0.05).10, 20, 30, 40 m. ortalama hız ve en yüksek ortalama hız değerlerinde cinsiyetler arası fark anlamlıdır (p<0.05). Endomorfi değerleri, üst bacak uzunluğu, çoklu sıçrama güç değerleri, çoklu sıçrama sayısı, çoklu sıçrama yüksekliği ve çabuk kuvvetin değerlendirilmesinde kullanılan aktif skuat sıçrama farkı arasında cinsiyetler arası fark anlamlı değildir (p>0.05). Tablo 2. Kuvvet, antropometri, atlamalar ve sürat değerlerine ait ortalamalar ve standart sapmalar Ort SS E K E K
KUVVET PARAMETRELERİ Aktif Sıçrama (cm) * 35,99 30,84 6,88 4,56 Skuat Sıçrama (cm) * 34,17 28,85 6,25 4,30 Aktif-Skuat Sıçrama Farkı (cm) 1,82 1,99 3,72 3,38 Çoklu Sıçrama Güç (W) 10,20 10,21 2,04 1,80 Çoklu Sıçrama Sayısı (adet) * 23,47 23,63 2,06 1,47 Çoklu Sıçrama Yüksekliği (cm) * 27,76 26,52 4,96 3,65 UZUNLUKLAR Bacak Uzunluğu (cm) * 79,36 75,38 3,68 5,13 Üst Bacak Uzunluğu (cm) 38,96 37,97 3,14 5,77 Alt Bacak Uzunluğu (cm) * 40,00 37,76 2,02 2,05 Ayak Uzunluğu (cm) * 25,95 23,77 1,09 1,19 ATLAMALAR Durarak 3 Adım Atlama (m) * 6,57 5,90 0,63 0,48 Durarak Uzun Atlama (m) * 2,29 2,04 0,19 0,16 10-20-30-40 m, ORTALAMA HIZ 10 m hız ort, (m/s) * 5,54 5,21 0,27 0,27 20 m hız ort, (m/s) * 6,36 5,91 0,28 0,30 30 m hız ort, (m/s) * 6,73 6,26 0,33 0,29 40 m hız ort, (m/s) * 6,94 6,45 0,38 0,29 Ulaşılan En Yüksek Ort Hız (m/s) * 6,96 6,45 0,36 0,29 * Cinsiyetler arası fark anlamlıdır (p<0.05). 10 m.sürat koşusu ortalama hız değerleri ile YVK (r = 0.374), endomorfi (r = 0.287), mezomorfi (r = 0.262), boy uzunluğu (r = 0.241), ayak uzunluğu (r = 0.298) değerleri arasında zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). VYY (r = -0.479), aktif sıçrama (r = 0.540; Erkeklerde r = 0.499; Kızlarda r = 0.336), skuat sıçrama (r = 0.550; Erkeklerde r = 0.428; Kızlarda r = 0.404), durarak 3 adım atlama (r = 0.452; Erkeklerde r = 0.502) ve durarak uzun atlama (r = 0.487; Erkeklerde r = 0.501) değerleri arasında zayıf ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). 20 m.sürat koşusu ortalama hız değerleri ile YVK (r = 0.494), endomorfi (r = 0.271), mezomorfi (r = 0.317), boy uzunluğu (r = 0.341), bacak uzunluğu (r = 0.270), alt bacak uzunluğu (r = 0.291), ayak uzunluğu (r = 0.382), çoklu sıçrama güç (r = 0.241) değerleri arasında zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). VYY (r = -0.523), aktif sıçrama (r = 0.652; Erkeklerde r = 0.715; Kızlarda r = 0.397), skuat sıçrama (r = 0.644; Erkeklerde r = 0.597; Kızlarda r = 0.458), durarak 3 adım atlama (r = 0.589; Erkeklerde r = 0.627) ve durarak uzun atlama (r = 0.599; Erkeklerde r = 0.649) değerleri arasında zayıf ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). 30 m.sürat koşusu ortalama hız değerleri ile YVK (r = 0.485), endomorfi (r = 0.263), mezomorfi (r = 0.270), boy uzunluğu (r = 0.342), bacak uzunluğu (r = 0.281), alt bacak uzunluğu (r = 0.298), ayak uzunluğu (r = 0.368), çoklu sıçrama güç (r = 0.219; Erkeklerde r = 0.365) değerleri arasında zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). VYY (r = - 0.520),
aktif sıçrama (r = 0.680; Erkeklerde r = 0.728; Kızlarda r = 0.420), skuat sıçrama (r = 0.682; Erkeklerde r = 0.643; Kızlarda r = 0.492), durarak 3 adım atlama (r = 0.631; Erkeklerde r = 0.692) ve durarak uzun atlama (r = 0.621; Erkeklerde r = 0.668) değerleri arasında zayıf ve orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). 40 m.sürat koşusu ortalama hız değerleri ile endomorfi (r = 0.293), mezomorfi (r = 0.251), boy uzunluğu (r = 0.406), bacak uzunluğu (r = 0.312), alt bacak uzunluğu (r = 0.352), ayak uzunluğu (r = 0.391), çoklu sıçrama güç (r = 0.255; Erkeklerde r = 0.434) değerleri arasında zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). VYY (r = - 0.520), YVK (r = 0.516), aktif sıçrama (r = 0.629; Erkeklerde r = 0.647; Kızlarda r = 0.326), skuat sıçrama (r = 0.595; Erkeklerde r = 0.528; Kızlarda r = 0.343), durarak 3 adım atlama (r = 0.668; Erkeklerde r = 0.722) ve durarak uzun atlama (r = 0.674; Erkeklerde r = 0.715) değerleri arasında orta ve kuvvetli düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). 10, 20, 30, 40 m. sürat koşularında ulaşılan en yüksek ortalama hız değerleri ile endomorfi (r = 0.364), mezomorfi (r = 0.246), boy uzunluğu (r = 0.420), bacak uzunluğu (r = 0.329), alt bacak uzunluğu (r = 0.373), ayak uzunluğu (r = 0.410), çoklu sıçrama güç (r = 0.248; Erkeklerde r = 0.439) değerleri arasında zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). VYY (r = - 0.546), YVK (r = 0.532; Erkeklerde r = 0.366), aktif sıçrama (r = 0.641; Erkeklerde r = 0.675; Kızlarda r = 0.335), skuat sıçrama (r = 0.615; Erkeklerde r = 0.563; Kızlarda r = 0.352), durarak 3 adım atlama (r = 0.679; Erkeklerde r = 0.746) ve durarak uzun atlama (r = 0.681; Erkeklerde r = 0.724) değerleri arasında orta düzeyde anlamlı bir ilişki vardır (p<0.05). TARTIŞMA ve YORUM Bu çalışmada antrene çocuklarda sprint koşusu sırasında sergilenen hız değişkeninin antropometri ve kuvvet parametreleriyle ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Antrene çocuklar cinsiyetlerine göre ayrılmış; cinsiyetler arasında üst bacak uzunluğu, aktif sıçramaskuat sıçrama farkı ve çoklu sıçrama gücü dışındaki tüm parametrelerde fark belirlenmiştir ve cinsiyetler içerisinde hız değişkeni, antropometri ve kuvvet parametreleri ilişkisi değerlendirilmiştir. Sprint koşusu performansının antropometri ve somatotip yapıyla ilişkisini inceleyen literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, kas kütlesi ve vücut ağırlığı fazla olan atletler hafif atletlere göre daha ekonomik bulunmuşlardır. Bu ilişki bireyler arası ağırlık daha çok uzuvlardaki kas dağılımına bağlıdır ve hafif atletlerin kas yoğunluğu daha çok bacaklardadır. Ayrıca bu değişiklik koşu sırasında elastik enerji depolanmasının ve kullanım kapasitesinin azalmasından kaynaklanabilir (Pate, 1992). 12-17 yaş erkek ve kız aynı ve ayrı yumurta ikizleriyle yapılan çalışma sonucu koşudaki kinematik yapının ( adım uzunluğu, tempo, bacak açısı vb.) kalıtımsal özellik olduğu ancak vücut boyutları ile sürat koşusunun etkisi bulunmamıştır. Sürat koşusunda erkek çocuklarda koşu zamanı 12 yaştan 17 yaşa doğru yaş ilerledikçe doğrusal olarak azalmıştır kızlarda ise 12 yaşta averaj değerlerde sonra 14 yaşa kadar zamanla azalma sonra bir durağanlık ve 17 yaşa kadarki sürede artış gibi bir grafik izlemiştir. (Watanabe, 2001). Kale ve ark (2002) çalışmasında erkek ve kız çocuklarda SS ile kısa mesafeli sprint performansı arasında ilişkili olduğunu ve bu ilişkinin düzeyinin mesafe artıkça düşüş trendi gösterme eğiliminde olduğunu belirlemişlerdir. Yine aynı çalışmada AS testi değerlerinde de rastlanmış olmakla beraber AS verilerinin SS verilerine göre sprint değerleriyle daha kuvvetli ilişki gösterdiği gözlemlemişlerdir. Koşu hızlarına göre multiple regrasyon uygulanırsa en önemli parametrenin kas kütlesi olduğu bulunmuştur. 9 km/s hızda boy r = 0.70, boya orantılı alt bacak uzunluğundan r =0.56,
vücut yağ oranından r = 0.36 ilişkili bulunmuştur. Sonuç olarak 9 km/s hızda kas kütlesi 0.75 ile en iyi tahmin eden olurken 15 km/s hızda koşu ekonomisini en iyi tahmin eden değer bacak boyu ve boy (r = 0.96) olarak bulunmuştur ( Brisswalter, 1996 ). Bu çalışmada da sprint koşusu hızı ve bazı antropometrik değişkenler arasında anlamlı ancak zayıf ilişki bulunmuştur. Kale ve ark (2002) nın çalışmasında kız ve erkek antrene çocuklarda DUA ve D3A performansıyla sprint zamanları arasında anlamlı negatif ilişki belirlenmiştir. Bu çalışmada da bu ilişkilere benzer şekilde, ortalama sprint hızıyla DUA ve D3A arasında pozitif anlamlı ilişki bulunmuştur. Bu çalışma antrene çocuklarda kısa mesafeli sprint koşularıyla bazı antropometrik değişkenler, dikey sıçramalar ve yatay sıçramalar arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlardan hareketle 11-18 yaş dönemindeki antrene çocukların sprint koşusu performansını belirlemede bazı antrpometrik değişkenlerin ve sıçramaların kullanılabileceği söylenebilir. KAYNAKLAR 1. Açıkada, C., Ergen, E., Alpar, R., Sarpyener, K. (1991b). Erkek Sporcularda Vücut Kompozisyonu Parametrelerinin Belirlenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 2 (1): 1-25. 2. Açıkada, C., Ergen, E., Alpar, R., Sarpyener, K. (1991a). Kız Sporcularda Vücut Kompozisyonu Parametrelerinin Belirlenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 2 (3): 27-41. 3. Benche, J., Damsgaard, R., Saekmose, A., Jorgensen, P., Jogensen, K., Klausen, K. (2002). Anaerobic Power and Muscle Strength Characteristics of 11 Years Old Elite and Non-Elite Boys and Girls from Gymnastics, Team Handball, Tennis and Swimming. Scand. J. Med. Sci. Sports. 12: 171-178. 4. Balsevich V.K., Artjushenko A.F., Lusgin V.N. (1981). Biomechanical parameters in female sprint running. Biomechanics VII Vol:3/3. Universty park press. Baltimore. Pp: 207-211. 5. Blazevich A.J., Jenkıns D.G. (2002). Effect of the movement speed of resistance training exercises on sprint and strength performance in concurrently training elite junior sprinters. J. Sports Sci. 20,981-990. 6. Bret C, Rahmani A, Dufour A,B, Messonnier L, Lacour J.R. (2002). Leg strength and stiffness as ability factors in 100 m sprint running. J Sports Med. Phys. Fitness. Sep: 42, 274-281. 7. Bosco, C., Luhtanen, P., Komi, P. V. (1983). A Simple Method for Measurement of Mechanical Power in Jumping. Eur. J. Appl. Physiol. 50: 273-282. 8. Brisswalter J., Legros P., Durand M. (1996). Running Economy, preferred Step Length Correlated to Body Dimensions in Elite Middle Distance Runners. J. Sports Med. Phys. Fitness 36: 7-15. 9. Carter, J. E. L. (1985). Somototype as a Criterion of the Nutritional Status in Athletes. In Kurt Titel, Manfred Paerisch (eds). Food, Physical Performance and Health. (s.161-168) Leipzig: Johann Ambrosius Barth. 10. Ito A., Komi P.V., Sjödin B., Bosco C., Karlsson J. (1983). Mechanical efficency of positive work in running at different speeds. Med. Sci.Sports Exe. 15 (4) pp.299-308. 11. Kale, M., Karlı, Ü., Aslan, A., Çolak, R., Açıkada, C. (2002). Antrene 12-15 Yaş Arası Atletlerin Sıçrama ve Sprint Performansları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Antalya. 7. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 27-29 Ekim 2002, 145. 12. Katzmarzyk PT, Malina RM, Beunen GP. (1997) The contribution of biological maturation to the strength and motor fitness of children. Ann Hum Biol Nov-Dec;24 (6):493-505. 13. Kukolj M, Ropret R, Ugarkoviç D, Jaric S. (1999). Antropometric, strength and power predictors of sprinting performance. J Sports Med. Phys. Fitness vol:39, 120-122. 14. Loko J, Aule R, Sıkkut T, Ereline J, Viru A. (2003). Age differences in growth and physical abilities in trained and untrained girls 10-17 years of age. Am. J. Hum. Biol. Vol:15, 72-77.
15. Malina R.M, Bouchard C.(1991). Growht, Maturation, and Physical Activity. Human Kinetics Champaign, Illinois. 16. Pate R.R., Macera C.A., Bailey S.P., Bartoli W.P., Powell K.E. (1992). Physiological, anthropometric, and training correlates of running economy. Med. Sci. Sports Exerc. Vol: 24 (10), pp.1128-1133. 17. Unnithan V.B., Timmons J.A., Brogan R.T., Paton J.Y., Rowland T.W. (1996). Submaximal Running Economy in Run-trained Pre-Pubertal Boys. J Sports Med Phys Fitness. 36:16-23. 18. Watanabe T, Mutoh Y, Yamamoto Y. (2001). Genetic varience in age-related changes in running performance and growht during adolescense: a longitudinal twin study. (2001). Am J Hum Biol. Vol:13, 71-80.