Kaynaş&rma Uygulamaları ve Destek Özel Eği:m Hizmetleri Doç.Dr. Hasan Gürgür Anadolu Üniversitesi Eği9m Fakültesi
Kaynaştırma nedir? Kaynaştırma uygulamalarında başarıyı etkileyen faktörler. Kaynaştırma uygulamalarında kullanılabilecek destek özel eğitim hizmetleri.
Son yıllarda özel gereksinimli öğrencilerin, normal gelişim gösteren akranları ile aynı ortamda eği9m almaları anlamına gelen kaynaşerma uygulamalarının oldukça yaygınlaşmış olduğu bilinmektedir.
Bu tür uygulamaların özellikle Türkiye de 1997 yılında yürürlüğe giren 573 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile hızla yaygınlaşmış olduğu söylenebilir.
ÖZEL EĞİTİM HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ DÖRDÜNCÜ KISIM Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulamaları
Kaynaştırma yoluyla eğitim; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitimlerini, destek eğitim hizmetleri de sağlanarak yetersizliği olmayan akranları ile birlikte resmî ve özel; okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında sürdürmeleri esasına dayanan özel eğitim uygulamalarıdır.
Günümüzde özellikle; Ø teknolojik gelişmeler, Ø erken tanı ve değerlendirme süreçlerinin yaygınlaşması, Ø erken destek hizmetlerin sunulması Ø olumlu araştırma sonuçları doğrultusunda işitme engelli öğrencilerin kaynaştırma sınıflarına yerleştirilme uygulamalarının gün geçtikçe arttığı belirtilmektedir.
Kaynaştırma uygulamalarında başarıyı etkileyen faktörler ü Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin bilgi düzeyleri/ olumlu tutumları/gönüllü olmaları ü İşitme engelli öğrencilerin özelliklerine uygun eğitim ortamı (akustik yalıtım, ışık düzeni, sınıf mevcudu, oturma düzeni)
ü Eğitim-öğretim sürecinin (eğitim programının) bireysel farklılıkların ve gereksinimlerin dikkate alınarak planlanması (uyarlama). ü Sunulan destek özel eğitim hizmetleri (kaynak oda, işbirliği ile öğretim, özel eğitim danışmanlığı).
Ancak uluslararası ve ulusal literatür incelendiğinde var olan uygulamalarda niteliği azalecı, yaygınlaşmayı engelleyici sorunların yaşandığını göstermektedir. Özellikle Türkiye de sınıf mevcutlarının çok olması, uygun fiziksel ortamların olmaması, öğretmen yetersizlikleri gibi ciddi sorunların var olduğunu gösteren araşerma sonuçlarından bahsetmek gerekir.
Bu sorunlar arasında öne çıkanlardan birisinin özel gereksinimli çocuklara destek özel eği9m hizmetlerinin sunulmuyor olması olduğu söylenebilir. Bunun bir nedeni yasal olarak sunulması gereken destek özel eği9m hizmetlerinin nasıl sunulacağına ilişkin somut doküman, kaynak veya kılavuzların olmayışı olduğu ileri sürülebilir.
Destek özel eğitim hizmetleri ü Kaynak oda (Destek Eğitim Odası) ü Danışmanlık hizmeti ü İşbirliği ile öğretim
Kaynak oda Özel gereksinimli öğrencilere genel eğitim sınıfı dışında, uygun ortamda özel eğitim ve ilgili hizmetlerin sunulmasıdır.
Danışmanlık hizmeti Sınıf öğretmenine danışmanlık hizmeti (eğitim programı, öğretim araç-gereçleri ve değerlendirme konularında) genel eğitim öğretmeninin gereksinim duyduğu alanlarda özel eğitim öğretmenine danışması şeklinde gerçekleşmektedir.
İşbirliği ile öğretim Hem genel eğitim sınıfındaki özel gereksinimli olan ve olmayan öğrencileri hem de sınıf öğretmenini destekleme yollarından birisidir. Genel ve özel eğitim öğretmenlerinin öğretimi planlama, uygulama ve değerlendirme sorumluluklarını paylaşarak, aynı sınıf ortamında birlikte çalışmaları anlamına gelmektedir.
Destek özel eğitim hizmetlerinin etkililiğinde, ü öğretmenlerin işbirliği kurma becerileri ve ü ekip olarak çalışmaları başarı için önemli faktörlerdir.