Öğrencilere Verilen Eğitimin Hemşirelik Derneklerine İlişkin Bilgi Düzeylerine Etkisi*

Öğrencilere Verilen Eğitimin Hemşirelik Derneklerine İlişkin Bilgi Düzeylerine Etkisi* Ayla ÜNSAL**, Tuba YILDIRIM***, Nurdan AYMELEK*** ÖZET Amaç: Bu çalışma, öğrencilere verilen eğitimin hemşirelik derneklerine ilişkin bilgi düzeylerine etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Yöntem: Bu çalışma gönüllü 45 hemşirelik öğrencisi üzerinde gerçekleşmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen soru formu kullanılmıştır. Öğrencilere hemşirelik dernekleri ile ilgili eğitim verilmiş, öntest-sontest verileri yüzdelik, aritmetik ortalama ve bağımlı gruplarda t testi analizleri ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin çoğunluğunun daha önce derneklere ilişkin bilgi almadıkları (%84,4) ve tamamının bu konuda bilgi almak istediği belirlenmiştir. Öğrencilerin ilk kurulan hemşirelik derneğinin ismini, kuruluş yılını, toplam dernek sayısını, dernek faaliyetlerini bilmeleri ile öntestsontest puan ortalamaları arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur (p<0.001). Derneklerin amaçlarını bilme, derneklere üye olmayı isteme (p<0.01) ve özel dal hemşireliğine ilgi duyma (p<0.05) konularındaki öntest-sontest puan ortalamaları arasında da anlamlı farklılıkların olduğu saptanmıştır. Sonuç: Öğrencilere verilen hemşirelik derneklerine ilişkin eğitimin etkili olduğu, öğrencilerin bu konudaki farkındalıklarının arttığı ve bilgi düzeyinin yükseldiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik dernekleri, öğrenci hemşire, örgütlenme. ABSTRACT The Impact of Training Provided To Students on Their Knowledge Regarding the Nursing Associations Objectives: This study was conducted to determine the impact of training provided to students on their knowledge regarding the nursing associations. Methods: The study was carried out with 45 voluntary nursing students. A questionnaire was developed by the researchers was used. The training relevant to the nursing associations was provided to the students and their through pretest-posttest data were evaluated with percentage, arithmetic mean, and independent sample t test. Results: It was identified that the majority of the students did not receive any information about nursing associations previously (84.4%), and all wanted to get information on this matter. It was found that there were significant differences between students knowledge levels on the name and the establishment year of the first established nursing association, the total number of associations, the activities of the associations and in the students' pretestposttest mean scores (p<0.001). It was also identified that there were significant differences between students pretest-posttest mean scores on the subjects on knowing the purposes of the associations, willing to be members (p<0.01) and being interested in the special nursing field (p <0.05). *Bu çalışma 8. Ulusal&Uluslar arası Katılımlı Hemşirelik Öğrencileri Kongresi nde sunulmuştur. ** Yrd.Doç.Dr. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu 40100 / KIRŞEHİR *** Araş.Gör. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu 40100 / KIRŞEHİR (04-06 Haziran 2009, Ankara) poster bildiri olarak

26 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:2. 2010 Conclusion: It was concluded that training about nursing associations to the students was effective and that the students awareness and knowledge levels on this issue were increased. Key Words: Nursing associations, student nurse, organization. GİRİŞ Hemşirelerin her alanda güç kazanmasının en iyi yolu, belirli amaçlara ulaşmak için birlikte hareket edebilmeleridir. Birlikte hareket edebilme konusunda en büyük güç kaynağı ise profesyonel derneklerdir. Profesyonel dernekler değişiklik yaratma gücüne sahip, ortak amaçlar çerçevesinde tüm hemşireleri bir araya getirebilen ve sözleri eyleme dönüştürebilen organizasyonlardır (Karaöz 2004). Meslek örgütlerinin çalışmaları ile mesleksel roller tanımlanır, ahlak kuralları geliştirilir, politikalar saptanır, mesleksel hakları elde edebilmek için güçler birleştirilir, yayın organları kurulur ve en önemlisi üyeler grup bilincine ulaşır ve bundan gurur duyarlar (Ulusoy ve Görgülü 2001). Ayrıca bir mesleğin sosyal gelişmişlik düzeyinin göstergelerinden biri ve en önemlisi, o mesleğe ait mesleki örgütlerin ve yayın organlarının varlığı ve çokluğu ile ilgilidir (Korkut 2005). Her meslek grubunun kendisini temsil eden liderlere ve güçlü örgütlere gereksinimi vardır. Bu olmadığında sağlık alanındaki diğer güçlü gruplar hemşirelik mesleği ve hemşireler adına karar verici konumda olabilirler. Böylece hemşireler kendi hizmetlerini yönetme, denetleme ve mesleki standartlarını geliştirme özerkliklerini kullanamazlar. Hemşirelik mesleğinin gelişiminde söz sahibi olmak, mesleğin ve meslek örgütlerinin gücünü ve etkinliğini artırmak, meslekleşme sürecini hızlandırmak, mesleğin karşılaştığı problemlerle etkili bir şekilde baş edebilmek için hemşirelerin bu sürece aktif olarak katılması gerekmektedir (Korkut 2005). Ülkemizde hemşirelik alanındaki örgütlenme son yıllarda gelişmiş ve hemşireliğin değişik alanlarında genel ve özel amaçları olan dernekler kurulmaya başlamıştır (Gözüm ve ark. 2000; Korkut 2005; Şelimen 1998). Hemşirelik örgütleri arasında ilk ve en uzun geçmişe sahip olanı Türk Hemşireler Derneği (THD) olmakla beraber, her geçen gün hemşirelik derneklerinin sayısı artmaktadır. Hastabakıcılık kursundan yetişen hastabakıcılar bir araya gelerek 1933 yılında Türk Hastabakıcılar Cemiyeti adlı örgütü kurmuşlardır. Daha sonra açılan hemşirelik okullarından mezun olan hemşireler kendilerini hastabakıcılıktan ayırmak için bu derneğin ismini 1943 de Türk Hemşireler Derneği olarak değiştirmişlerdir. Bu dernek Türkiye de kurulan ilk hemşirelik derneğidir (Korkut 2005). Şelimen e göre (1998) ülkemizdeki hemşire derneklerinin sayısı 11 iken, Gözüm ve ark. na göre (2000) bu sayı 20 nin üzerinde, Korkut a göre (2005) toplam dernek sayısı 23 olarak belirtilmektedir. Bu çalışma kapsamında yapılan incelemeler sonucunda Türkiye deki hemşirelik derneklerinin sayısının 33 olduğu saptanmıştır. Bunların 23 tanesi genel ve özel dal hemşirelik derneği, 10 tanesi ise okulları koruma, mezunlar vs. derneği şeklindeki derneklerdir (Gözüm ve ark. 2000; Korkut 2005; Şelimen 1998; THD 2009). Hemşirelerin var olan derneklerini tanıma, üye olma, dernekleri güçlendirme, faaliyetlerine katılma ve mesleğin gelişiminde söz sahibi olma konularında yetersiz ve ilgisiz oldukları literatür tarafından desteklemektedir. Abay ın (1985) çalışmasında; Sağlık Bakanlığı verilerine göre 30,000 mezun hemşire olduğu ancak THD ye üye olan hemşire sayısının 1271 (%4) olduğu belirtilmektedir. Korkmaz ın (2002) çalışmasına göre; ülkemizdeki 70,270 hemşirenin yaklaşık %5 inin THD ye üye olduğu ve hemşirelerin %76.2 sinin mesleki bir derneğe üye olmadığı saptanmıştır. Buldukoğlu ve ark.nın (2004), Gözüm ve ark. nın (2000), Özerdoğan ve ark.nın (2007), Ünsal ve ark. nın (2009a), Ulusoy ve ark. nın (2006), Yiğit ve ark. nın (2004) yaptıkları çalışmalarda da hemşirelerin mesleki örgütlenmelerinin düşük olduğu belirtilmektedir. Hayta ve ark.nın (2009) çalışmasında hemşirelerin %75.4 ünün mesleki bir örgüte üye olmadığı ve %66.7 sinin de bu konuda hiçbir örgüte üye olmayı düşünmediği saptanmıştır. Tüm bu veriler hemşirelerin derneklerine yeterince ilgi duymadığını göstermektedir. Bu durumda ülkemizdeki hemşirelerin mesleki örgütlenme bilinçlerinin istendik düzeyde gelişmediği söylenebilir.

Öğrencilere Verilen Eğitimin Hemşirelik Derneklerine. 27 Öğrencilik yıllarından itibaren mesleki örgütlerin tanınması derneklere katılımı arttırabilir dolayısıyla mesleki örgütlenmenin güçlenmesine katkı sağlayabilir. Eğitim müfredatları içinde mesleki örgütlenmenin önemi üzerinde daha fazla durulması ve öğrencilerin bu konuda motive edilmeleri bu bilincin yükselmesinde yararlı olabilir. Bu araştırma, öğrencilere verilen eğitimin hemşirelik derneklerine ilişkin bilgi düzeylerine etkisini belirlemek amacı ile yapılmıştır. Bu çalışmada aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır; 1. Öğrencilerin hemşirelik dernekleri hakkındaki bilgi düzeyi ne durumdadır? 2. Hemşirelik derneklerine ilişkin verilen eğitimin öğrencilerin bilgi düzeyine etkisi nedir? YÖNTEM Araştırmanın Türü, Yeri ve Tarihi Tek gruplu öntest-sontest modeli olan bu araştırma, Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu nda Mart 2009 tarihinde yapılmıştır. Evren ve Örneklem Bu araştırmanın evrenini, Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu 3. sınıfında okuyan 59 öğrenci oluşturmuştur. Okulun birinci ve ikinci sınıf öğrencileri ders yoğunlukları, dördüncü sınıf öğrencileri de mezuniyet kaygısı ve iş öncesi sınavlara hazırlık kursları, nedenleriyle çalışmaya zaman ayırmak istememişlerdir. Bu nedenle çalışma sadece üçüncü sınıf öğrencileri üzerinde yapılmıştır. Örneklem seçim yöntemine gidilmemiş araştırmanın yapıldığı tarihte sınıfta bulunan tüm öğrenciler (45 öğrenci) (%76.2) gönüllü olarak araştırma kapsamına alınmıştır. Veri Toplama Araçları Veriler araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda geliştirilen soru formu ile toplanmıştır (Acar ve Vatan 2002; Gözüm ve ark. 2000; Hayta ve ark. 2009; Korkmaz 2002; Korkut 2005). Soru formu; yaş, mezun olunan lise, okula gelmeden önce hemşireliği isteme durumu, okulu seçme nedenleri, okuldan memnuniyetleri, hemşirelikle ilgili gelişmeleri takip etme vs. gibi öğrencilerin kendilerine ve mesleklerine ilişkin bilgileri içeren 11 soru ile hemşirelik derneklerine ilişkin 14 soru olmak üzere toplam 25 sorudan oluşmuştur. İkinci sınıfta okuyan 10 öğrenci üzerinde soru formanın ön uygulaması yapılmıştır. Ön uygulama sonucunda soruların anlaşılır olduğu belirlenmiş olup soru formu üzerinde herhangi bir değişikliğe gidilmemiştir. Soru formunu yanıtlama süresi 10-15 dakika sürmüştür. Öğrenciler ilk olarak, sınıfta grup halinde sunumun hemen öncesinde soru formunu doldurmuşlardır. Sonrasında öğrencilere araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan hemşirelik derneklerinin tanıtımına ilişkin görsel sunumla bilgi verilmiştir (Korkut 2005; ÇHD 2009; DHD 2009; Evdebakım 2009; HEMAR-G 2009; İnferder 2009; İŞHEM-DER 2009; NDTHD 2009; NHD 2009; ONKOHEM 2009; PHD 2009; YOİHD 2009; TCAHD 2009; THD 2009). Ayrıca öğrencilere konuyla ilgili yazılı materyal verilmiştir. Yaklaşık iki saatlik bilgilendirme eğitiminden sonra soru formu öğrencilere tekrar uygulanmıştır. Öğrencilerin bildikleri sorular için biliyor 1 puan, bilemedikleri sorular için bilmiyor 0 puan şeklinde değerlendirme yapılmıştır. Eğitimin etkinliğini ölçmek amacı ile öğrencilerin öntest-sontest verileri değerlendirilmiştir. Etik Konular Araştırmaya Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Müdürlüğü nden yazılı izin alınarak başlanmıştır. Öğrencilere araştırmanın amacı ile ilgili açıklama yapılmış, gönüllülük ilkesi esas alınmıştır. Verilerin Değerlendirilmesi Veriler SPSS 11.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmede sayı, yüzde, aritmetik ortalama, bağımlı gruplarda t testi analizleri kullanılmıştır. İstatistiksel anlamlılık için p değeri <0.05 olarak kabul edilmiştir.

28 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:2. 2010 BULGULAR VE TARTIŞMA Öğrencilerin yaş ortalaması 21 olup yalnızca iki öğrenci lise öğreniminde hemşirelik eğitimi almış yani Sağlık Meslek Lisesi mezunudur (%4.4). Öğrencilerin %77.8 nin okula başlamadan önce hemşireliği istedikleri (çok istiyor+istiyor+kısmen istiyor); %71.1 inin açıkta kalmamak için bu mesleği tercih ettiği, %71.2 sinin şu an hemşirelik mesleğinden memnun oldukları (çok memnun+memnun) belirlenmiştir. Son yıllarda değişmiş olmasına rağmen, literatürde hemşirelik öğrencilerinin, genellikle üniversite sınavında okullarını son tercihleri arasında yer verdikleri saptanmıştır (Bölükbaş 2006; Dinç ve ark. 2007; Erdemir 1997; Turgay ve ark. 2005; Ulupınar ve Ekizler 1997). Okulun son tercihlerde yer almasından da anlaşılacağı gibi öğrenciler okullarına genellikle istemeyerek gelmektedir. Bu çalışmada olduğu gibi her geçen gün öğrenciler özellikle de iş bulma nedeniyle hemşireliğe isteyerek gelmektedir. Aktaş ve ark.nın (2009) ve Koyun un (2007b) çalışmalarında olduğu gibi bu çalışmada da öğrencilerin hemşireliği tercih etme sıralamasında ilk sırayı açıkta kalmama düşüncesi yer almaktadır. Yiğit ve ark.nın (2007) çalışmasında son sınıf öğrencilerinin %78.1 nin hemşirelikten mutlu olduğu, Koyun un (2007a) çalışmasında tüm okul öğrencilerin %74 ünün, Ulusoy ve ark.nın (2007) çalışmasında da tüm okul öğrencilerinin %76 sının hemşireliği sevdiği bulunmuştur. Bu sonuçlar araştırma bulgusunu desteklemektedir. Bahsedilen çalışmalardaki bulguların bu çalışmanın bulgusuna göre biraz daha yüksek olmasının nedeni, çalışmaların örneklem gruplarındaki farklılıklardan kaynaklanıyor olabilir. Bu çalışmaya sadece üçüncü sınıf öğrencileri dâhil edilmiş ve diğer çalışmalara göre örneklem sayısı oldukça azdır. Öğrencilerin %80.0 inin hemşirelikle ilgili gelişmeleri takip ettiği (ediyor+kısmen ediyor) ve bu gelişmeleri daha çok internet (%75.0) aracılığı ile öğrendikleri saptanmıştır. Katılımcıların %26.7 sinin bir hemşirelik dergisine abone olduğu, %4.4 ünün hemşirelikle ilgili bir kongreye katıldığı bulunmuştur. Fidancıoğlu ve ark. nın (2009) yaptıkları çalışmalarda da hemşirelik öğrencilerinin %90 ından fazlası bilgisayar ve internet kullanımının mesleklerine önemli katkılar sağlayacağını düşünmektedir ve öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanım oranları oldukça yüksek bulunmuştur (Fidancıoğlu ve ark. 2009). Bu çalışmada da öğrencilerin hemşirelik ile ilgili gelişmeleri daha çok internetten takip ettikleri belirlenmiştir. Koyun un yaptığı çalışmada (2007a) öğrencilerin %88.4 ünün hemşirelikle ilgili bir yayın takip etmediği belirlenmiştir. Bu çalışmada katılımcıların %26.7 sinin bir hemşirelik dergisine abone olması Koyun un (2007a) bulgusuna göre sevindirici bir sonuçtur. Öğrencilerin sadece 2 sinin mesleki bilimsel bir etkinliğe (kongre) katılmış olması üzücüdür. Bilimsel etkinliklere katılma konusunda öğrencilerin sosyo-ekonomik durumları ve öğrencilerin mesleki gelişmelere açık olmaması gibi pek çok neden etken olabilir. Öğrenciler maddi olarak desteklendiğinde, mesleki gelişmeleri takip etmeleri konusunda teşvik edildiklerinde bu sayının daha da artacağı düşünülmektedir. Tablo 1. Öğrencilerin Eğitim Öncesi Derneklere İlişkin Bilgi Düzeyleri (N=45) Bilgi Düzeyi ve Düşünceler Sayı % Daha önce derneklerle ilgili bilgi Aldı Almadı 7 38 15.6 84.4 Dernekler hakkında bilgi aldıkları kaynaklar (n=7) * Öğretmen 4 57.1 Internet 3 42.8 Dernekler hakkında bilgi almayı İstiyor İstemiyor 45 100.0 Bilgiyi kimden/nereden almak istedikleri ** Öğretmenleri 27 60.0 Dernek üyeleri 26 57.7 Dernek yöneticileri 15 33.3 Internet 2 4.4 Sağlık personelinden 1 2.2 * Yüzdeler n=7 üzerinden alınmıştır. ** Birden fazla yanıt verilmiştir. Yüzdeler N=45 üzerinden alınmıştır.

Öğrencilere Verilen Eğitimin Hemşirelik Derneklerine. 29 Katılımcıların derneklere ilişkin daha önce bilgi almadıkları (%84.4) ve tamamının bu konuda bilgi almak istediği belirlenmiştir. Bu konuda bilgi almak istedikleri kaynaklar ise sırasıyla; öğretmenleri (%60.0), dernek üyeleri (%57.7), dernek yöneticileri (%33.3), Internet (%4.4) ve sağlık personeli (%2.2) şeklindedir. Öğrenciler gelişmeleri takip etmek (%33.3), birlik beraberlik ve kendilerini geliştirmek (%26.6) gibi pek çok nedenle derneklere üye olmayı istemektedir (Tablo 1). Öğrencilerin çoğunluğunun dernekler hakkında bilgi almaması düşündürücü bir sonuçtur. Hemşirelik eğitim müfredatı içerisinde ulusal ve uluslar arası derneklerle ilgili bilgilere Hemşirelik Esasları, Hemşirelik Deontolojisi ve Yasaları, Halk Sağlığı Hemşireliği, Hemşirelikte Yönetim dersleri gibi pek çok derste az da olsa yer verilmektedir (Sabuncu ve ark. 1999; Tuncel ve ark. 1996; Ulusoy ve Görgülü 2001; Uyer 1993; Velioğlu ve Babadağ 1992). Ancak öğrencilerin bu konuya çok fazla önem vermedikleri çalışma bulgularında da görüldüğü gibi açıktır. Hemşirelikle ilgili ana derslerde o alana ilişkin dernekler hakkında daha geniş bilgiler verilebilir. Örneğin; İç Hastalıkları Hemşireliği dersinde Diyabet Hemşireleri gibi pek çok dahiliye grubunda yer alan hemşirelik derneklerinden, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği dersinde ise İnfertite Hemşireliği Derneği nden bahsedilebilir. Derneklerle ilgili bilgi eksikliğinin nedenleri araştırılarak bu doğrultuda hemşirelik müfredatının incelenmesi, gerekli düzeltmelerin yapılması önerilebilir. Dolayısıyla öğrencilerin eğitimleri esnasında meslekleriyle ilgili tüm derneklerden haberdar olması sağlanabilir. Tablo 2. Öğrencilerin Eğitim Öncesi ve Sonrası Derneklere İlişkin Düşünceleri ve Öntest-Sontest Puan Ortalamaları (N=45) Düşünceler Öntest. n (%) X±SD Özel dal hemşireliğine ilgi duyma durumu İlgi duyuyor 38 (84.4) İlgi duymuyor 7 (15.6) İlk kurulan hemşire derneğinin ismi Bilmiyor Biliyor İlk hemşire derneğinin kuruluş yılı Bilmiyor Biliyor Kaç hemşire dernek var Bilmiyor Biliyor Derneklerin kurulma amaçları Bilmiyor Biliyor Derneklerin faaliyetleri Bilmiyor Biliyor İleride hemşire derneklerine üye olmayı düşünüyor mu? Evet Hayır Kararsız * p<0.05 ** p<0.01 *** p<0.001 37 (82.2) 8 (17.8) 45 (100.0) 45 (100.0) 13 (28.8) 32 (71.1) 35 (77.8) 10 (22.2) 38 (84.4) 7 (15.6) 1.15±.36 43 (95.6) 2 (4.4) 1.17±.38 1(2.2) 44 (97.8) 1.00±.00 7 (15.6) 38 (84.4) 1.00±.00 2 (4.4) 43 (95.6) 1.71±.45 4 (8.9) 41 (91.1) 1.22±.42 3 (6.7) 42 (93.3) 1.31±.73 45 (100.0) Sontest n (%) X±SD t p 1.04±.20 2.345.024 * 1.97±.14-13.266.000 *** 1.84±.36-15.455.000 *** 1.95±.20-30.757.000 *** 1.91±.28-3.317.002 ** 1.93±.25-10.407.000 *** 1.00±.00 2.847.007 ** Öğrencilerin ilk kurulan hemşirelik derneğinin ismini, kuruluş yılını, toplam dernek sayısını, dernek faaliyetlerini bilmeleri ile öntest-sontest puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı farklılıklar bulunmuştur (tümü p<0.001). Derneklerin amaçlarını bilme, derneklere üye olmayı isteme (p<0.01) ve özel dal hemşireliğine ilgi duyma (p<0.05) konularındaki öntest-sontest puan ortalamaları arasında da istatistiksel açıdan anlamlı farklılıkların olduğu saptanmıştır (Tablo 2).

30 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:2. 2010 Öğrencilerin eğitim sonrasında özel dal hemşireliğine ilişkin ilgisinin arttığı, ilk kurulan hemşirelik derneğinin ismini, yılını, derneklerin kurulma amaçlarını ve faaliyetlerini bilme oranlarının yükseldiği görülmüştür. Eğitimin bu derece etkin olması sevindirici bir sonuçtur. Yiğit ve ark.nın (2007), 21 hemşirelik okulundaki 1009 öğrenci üzerinde yaptıkları çalışmada öğrencilerin sadece 30 unun hemşirelik ve sağlıkla ilgili derneklere üye olduğu saptanmıştır. Bu çalışmada hiçbir öğrencinin herhangi bir derneğe üye olmadığı bulgusu sözü edilen çalışma bulgusuyla benzer niteliktedir. Bu konuda sayının az olmasının nedeni, hemşirelik derneklerinden sadece HEMAR-G nin (2009) öğrencilerin üyeliklerini kabul etmesinden diğerlerinin ise öğrencileri derneklerine üye yapmamasından kaynaklanıyor olabilir. Ayrıca eğitim sonrasında öğrencilerin tamamı hemşire derneklerine üye olmayı istemektedir. Bu bulgu eğitimin etkin olduğunu düşündürmektedir. Bu sonuç Acar ve Vatan ın (2002) çalışmasındaki ve Göldeli ve ark. nın (2006) çalışmalarındaki bulgulardan daha yüksek bulunmuştur. Acar ve Vatan ın (2002) çalışmasında öğrencilerin %68 i mezun olduklarında hemşirelik örgütlerine üye olmayı düşünmektedir. Göldeli ve ark. nın (2006) çalışmasındaki öğrencilerin %60.5 nin THD ye, %15.1 inin ise HEMAR-G ye üye olmak istediği saptanmıştır. Çalışma bulguları arasındaki farkın nedeninin bu çalışmada öğrencilere verilen eğitimden kaynaklandığı düşünülmektedir. Tablo 3. Öğrencilerin Derneklere İlişkin Aldıkları Eğitime İlişkin Geri Bildirimleri Geri Bildirimler * Sayı % Derneklerin sayısı ve isimlerini öğrendim Üyelik hakkında bilgi sahibi oldum Faaliyetler hakkında bilgi sahibi oldum Amaçları hakkında bilgi sahibi oldum Derneklere ilgim arttı Internet adreslerini öğrendim Mesleğe olan güvenim arttı 33 23 18 11 8 6 3 73.3 51.1 40.0 24.4 17.7 13.3 6.6 * Birden fazla yanıt verilmiştir. Yüzdeler N=45 üzerinden alınmıştır. Katılımcılar bu çalışmada kendilerine verilen eğitime ilişkin olarak; derneklerin sayısı ve isimlerini öğrendim (%73.3), derneklere üyelik (%51.1), derneklerin faaliyetleri (%40.0), derneklerin amaçları (%24.4) hakkında bilgi sahibi oldum, derneklere ilgim arttı (%17.7), derneklerin Internet adreslerini öğrendim (%13.3), mesleğime olan güvenim arttı (%6.6) şeklinde geri bildirimlerde bulunmuşlardır (Tablo 3). Alınan geri bildirimler sonucunda verilen eğitimin derneklerin sayısı, isimleri, amaçları, faaliyetleri, üyelik ve internet adresleri hakkında öğrencileri bilgilendirdiği ortaya çıkmıştır. İlgi duydukları dernekler hakkında daha detaylı araştırma fırsatı bulabilecek olan öğrencilerin derneklere ilgisinin artması sevindirici olup mezuniyetten sonra da hizmet içi eğitimlerle bu konuya olan ilgilerinin devamı beklenmektedir. YAZARIN YORUMU ve KULLANIM ALANI Öğrencilere verilen hemşirelik derneklerine ilişkin eğitimin etkili olduğu, öğrencilerin bu konudaki farkındalıklarının arttığı ve bilgi düzeyinin yükseldiği saptanmıştır. Öğrencilik yıllarında alınan eğitimin önemi düşünülerek bu çalışmanın benzerleri ülkemizdeki farklı hemşirelik okulu öğrencileri üzerinde de yapılabilir. Bu tür çalışmalar pek çok öğrencinin derneklere ilişkin bilgi düzeyleri arttırılabilir. Ayrıca Türkiye deki hemşirelik derneklerinin yöneticileri ve üyelerinin okullarda derneklerini tanıtma faaliyetleri yapması öğrencilerin bu konuya yönelmelerine yardımcı olabilir.

KAYNAKLAR Öğrencilere Verilen Eğitimin Hemşirelik Derneklerine. 31 Abay F (1985). Hemşirelerin Türk Hemşireler Derneği ne ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Türk Hemşireler Dergisi, 35(2):19-25. Acar Ö, Vatan F (2002). Öğrenci hemşirelikte örgütlenme ile ilgili görüş ve önerilerinin incelenmesi. I. Ulusal Hemşirelik Öğrenci Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 12-14 Mayıs, 10. Aktaş E, İbraimoska R, Mutlu S, Demirezen E (2009). Hemşirelik yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin hemşirelik mesleğine ve mezuniyet sonrasına ilişkin düşünceleri. 8. Ulusal ve Uluslar arası Katılımlı Hemşirelik Öğrencileri Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 04-06 Haziran, 52. Bölükbaş N (2006). Ordu Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sosyodemografik özellikleri ve eğitimleri ile ilgili görüşler. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9(1):49-57. Çocuk Hemşireliği Derneği (ÇHD) (2009). Tüzük. Erişim: 20.03.2009. http://www.cocukhem sireligidernegi.com/tr.asp. Dinç S, Kaya Ö, Şimşek Z (2007). Harran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin hemşirelik mesleği hakkındaki bilgi, düşünce ve beklentileri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10(1):1-9. Diyabet Hemşireliği Derneği (DHD) (2009). Amaç ve Hizmet Konuları. Erişim: 20.03.2009. http://www.tdhd.org/amac_ve_hizmet.php. Erdemir F (1997). Hemşirelik yüksekokulu I. sınıf öğrencilerinin hemşirelik yüksekokulunu tercih etme, okula başlamaya karar verme özellikleri ve okula devam etmede etkili faktörler. IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu (Sempozyum Kitabı). Kıbrıs 10-12 Eylül, 322-328. Evde Bakım Derneği (Evdebakım) (2009). Dernek Tüzüğü. Erişim: 20.03.2009. http://www.evdebakim.org.tr/files/dernek_tuzuk.pdf. Fidancıoğlu H, Beydağ KD, Özer FG (2009). Kızılkaya M. Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin internet kullanımına yönelik görüşleri. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(1):3-9. Göldeli D, Tekin K, Çetin H, Yıldırım A, Sezgin B (2006). Hemşirelik öğrencilerinin hemşirelikte mesleki örgütlenme ile ilgili düşünceleri. 5. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi (Kongre Kitabı). Şanlıurfa 20-21 Nisan, 25. Gözüm S, Ünsal A, Demirci P, Birel Ş, Çamuşoğlu S (2000). Hemşirelerin mesleki örgütler ve dergilere ilişkin görüşleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 3(2):19-28. Hayta G, Kıvrak A, Baybek H (2009). Hemşirelerin mesleki örgütlenme konusundaki düşüncelerinin belirlenmesi. 8. Ulusal ve Uluslar arası Katılımlı Hemşirelik Öğrencileri Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 04-06 Haziran, 71. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği (HEMAR-G) (2009). Tüzük. Erişim: 20.03.2009. http://www.hemarge.org.tr/tuzuk.asp. İnfertilite Hemşireliği Derneği (İnferder) (2009). İnfertilite Hemşireliği Derneği Tüzüğü. Erişim: 20.03.2009. http://www.inferder.org/tuzuk.php. İş Sağlığı Hemşireliği Derneği (İŞHEM-DER) (2009). Dernek Tüzüğü. Erişim: 20.03.2009. http://www.ishemder.org.tr/tr/icerik.asp?id=147 Karaöz S (2004). Hemşirelerin politik gücü. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(1):30-36. Korkmaz, F. (2002). Hemşirelerin hemşirelik mesleğine ilişkin görüşleri. Hemşirelik Esasları AD Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Korkut H (2005). Hemşirelerin mesleki dernekleri ve dernekler kanununa ilişkin bilgileri. Hemşirelik Esasları AD Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.

32 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:2. 2010 Koyun A (2007a). Hemşirelik öğrencilerinin mesleki bilinç durumlarının incelenmesi ve hemşirelikte profesyonelliğe ilişkin görüşleri. 4. Uluslar arası 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 05-08 Eylül, 232. Koyun A (2007b). Hemşirelik öğrencilerinin mesleği algılama ve beklentilerinde eğitim sürecindeki değişimin incelenmesi. 4. Uluslar arası 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 05-08 Eylül, 233. Nefroloji, Diyaliz ve Tranplantasyon Hemşireleri Derneği (NDTHD) (2009). Tarihçemiz. Erişim: 20.03.2009. http://ndthd.org/dernek/index.php?option=com_content& task=view&id=1&item id=2. Nöroşirürji Hemşireleri Derneği (NHD) (2009). Nöroşirurji Hemşireleri Derneği Tüzüğü. Erişim: 20.03.2009. http://www.norosirurjihemsireleri.org.tr/downloads/tuzuk.pdf. Onkoloji Hemşireliği Derneği (ONKOHEM) (2009). Derneğimiz. Erişim: 20.03.2009. http://www.onkohem.org.tr/dernek.asp. Özerdoğan N, Sayıner D, Köşgeroğlu N, Barlas N (2007). Eskişehir ilindeki hemşirelerin örgütlenme, meslek sorunları ve Türk Hemşireler Derneği nden beklentileri. 4. Uluslar arası 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 05-08 Eylül, 201. Psikiyatri Hemşireleri Derneği (PHD) (2009). PHD Hakkında. Erişim: 20.03.2009. http://www.phdernegi.org/phdhakkinda.aspx. Sabuncu N, Babadağ K, Taşocak G, Atabek T (1999). Hemşirelik Esasları. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 225, Eskişehir. Şelimen D (1998). 2000 yılına doğru Türkiye deki hemşirelik örgütleri. Hemşirelik Forumu, 1(2):102-105. Ulupınar S, Ekizler H (1997). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin okulları ile ilgili görüşlerine ilişkin niteliksel bir çalışma. IV. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Sempozyumu (Sempozyum Kitabı). Kıbrıs 10-12 Eylül, 188-194. Ulusoy H, Kukuş B, Topal P, Urak Z (2006). Hemşirelerin mesleki örgütlenmeye ilişkin görüşleri. 5. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi (Kongre Kitabı). Şanlıurfa 20-21 Nisan, 79. Ulusoy MF, Görgülü RS (2001). Hemşirelik Esasları-Temel Kuram, Kavram, İlke ve Yöntemler. 5. Baskı, 72 TDFO Ltd. Şti., Ankara, 12-21. Ulusoy H, Öztürk N, Arslan Ç (2007). Hemşirelik öğrencilerinin memnuniyet düzeylerinin saptanması. 4. Uluslar arası 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi (Kongre Kitabı). Ankara 05-08 Eylül, 109. Uyer G (1993). Hemşirelik ve Yönetim. Hürbilek Matbaacılık, Ankara. Ünsal A, Yıldırım T, Aymelek N (2009a). Hemşirelik öğrencileri ve ameliyathane hemşirelerinin Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireler Derneği ne ilişkin görüşleri. 6. Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireliği Kongresi (Kongre Kitabı). Kuşadası 03-06 Mayıs, 285-289. Yara, Ostomi, İnkontinans Hemşireleri Derneği (YOİHD) (2009). YOİHD Nedir? Erişim: 20.03.2009. http://www.yoihd.org.tr/sayfa.aspx?id=86. Yiğit R, Özcan A, Kanık A (2004). Profile of nurses with baccalaureate degrees in Turkey. Journal of Professional Nursing, 20(6):403-412. Yiğit R, Esenay FI, Derebent E (2007). Türkiye de hemşirelik son sınıf öğrencilerinin profili. Cumhuriyet Üniversitesi HYO Dergisi, 11(3):1-12. Tuncel N, Şanlı T, Perk M (1996). Halk Sağlığı Hemşireliği. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No: 266, Eskişehir.

Öğrencilere Verilen Eğitimin Hemşirelik Derneklerine. 33 Turgay AS, Karaca B, Çeber E, Aydemir G (2005). Hemşirelik öğrencilerinin mesleği algılayışları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(1):54-62. Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireleri Derneği (TCAHD) (2009). Anasayfa Dernek Bilgi. Erişim: 20.03.2009. http://tcahd.org/index.aspx. Türk Hemşireler Derneği (THD) (2009). Özel Dal Dernekleri. Erişim:04.09.2009. http://www.turkhemsirelerdernegi.org.tr/ Velioğlu P, Babadağ K (1992). Hemşirelik Tarihi ve Deontolojisi. Açıköğretim Fakültesi Yayınları No:260, Eskişehir. Ülkemizdeki Hemşirelik Dernekleri* 1. Türk Hemşireler Derneği 2. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Derneği 3. Hemşirelik Eğitimi Derneği 4. İç Hastalıkları Hemşireliği Derneği 5. Diyabet Hemşireleri Derneği 6. Onkoloji Hemşireliği Derneği 7. Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon Hemşireleri Derneği 8. Neonatoloji Hemşireleri Derneği 9. Gastroenteroloji Hemşireleri Derneği 10. Gastrointestinal Endoskopi Hemşireler ve Teknisyenleri Derneği 11. Hematoloji, Hematolojik Onkoloji ve Kemik İliği Transplantasyon Hemşireleri Derneği 12. Türk Cerrahi ve Ameliyathane Hemşireleri Derneği 13. Türk Yoğun Bakım Hemşireleri Derneği 14. Çocuk Cerrahisi Hemşireliği Derneği 15. Yara, Ostomi, İnkontinas Hemşireleri Derneği 16. Üroloji Hemşireleri Derneği 17. Nöroşürji Hemşireleri Derneği 18. Anestezi Teknisyen ve Hemşireleri Derneği 19. İnfertilite Hemşireliği Derneği 20. Çocuk Hemşireliği Derneği 21. Psikiyatri Hemşireleri Derneği 22. İşçi Sağlığı Hemşireliği Derneği 23. Evde Bakım Hemşireleri Derneği 24. Kızılay Özel Hemşirelik Lisesi Mezunları ve Mensupları Derneği 25. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Koruma Derneği 26. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Mezunları Derneği 27. İstanbul Üniversitesi Tıp Eğitim Hastanesi Hemşireleri Derneği

34 Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, Cilt:3,Sayı:2. 2010 28. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Hemşireleri Derneği 29. Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Mezunları Derneği 30. Marmara Üniversitesi Hemşirelik Eğitimi ve Hizmet Destek Derneği 31. 9 Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Koruma Derneği 32. Gazi Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Geliştirme Derneği 33. Koç Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi *Dernek isimleri genel ve özel amaçlarına göre sıralanmıştır. İletişim adresi: Yrd.Doç.Dr. Ayla ÜNSAL Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu 40100 / KIRŞEHİR Tel: 0 386 211 48 29 Fax: 0 386 211 48 18 E-mail: ay_unsal@hotmail.com