ONUNCU DAiRE Davacı Vekili Davalı Vekili : Türk Dişhekimleri Birliği : Av. Mustafa Güler Strazburg Cad. 28/28, Sıhhiye/ ANKARA : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ANKARA : Av. Aynur Özdemir, Mithatpaşa Cad. No:7, Sıhhiyet J' ~. Davanın Özeti: 29.9.2008 tarih ve 27012 Mükerrer sayılı Re',.(3.,,\'.' yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin 8.2. m~tf'ı "."..-'. -.,-,? fıkrasındaki "Müracaat edilen sözleşmeli resmi sağlık kurum veya kuruluşunca kron ve"'prot tedavisine 90 gün, dolgu tedavisine 30 gün, diğer diş tedavilerine de 45 gün içinde başlanamayacağının diş hekimliklerine, belirtilmesi ve kapsamda yer alan kişilerce talep edilmesi halinde serbest Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık kurum veya kuruluşlarına, özel sağlık kurum veya kuruluşlarına SUT eki EK-7/B formu tanzim edilerek sevkıeri yapılabilecektir. Bu durumda, sevk i yapan diş hekimi tarafından, yapılması gereken tedavinin ayrıntılı olarak belirtilmesi ve sonrasında da sevki yapan sözleşmeli resmi kurum veya kuruluştaki diş hekimlerince tedavinin yapıldığının onaylanması gerekmektedir." şeklindeki düzenlemede yer alan 90 gün, 30 gün ve 45 gün ibarelerinin, 8. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekimlikleri, Kurumla sözleşmesiz resmi sağlık kurum veya kuruluşları veya özel sağlık kurum veya kuruluşlarındaki teşhis, tedavi veya proteze ilişkin bedellerin ödenmesinde, eki EK-7 Listesinde yer alan fiyatlar esas alınır." kuralının, 9. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekim likleri nde veya Kurumla sözleşmesi olmayan sağlık kurum ve kuruluşlarında yaptırılan kron bedeli SUT eki EK-7 Listesinde yer alan 404.170 kodu esas alınarak karşılanır." kuralının, 24.1.1.3.1. maddesinde yer alan "(diş tedavileri EK-7 Listesine) göre faturalandırılır." ibaresinin; sevk için öngörülen bekleme süreleri ve ödenecek sağlık hizmeti bedeli yönünden getirilen sınırlamanın SUT sağlık hizmetine erişim hakkını engellediği, ödenecek bedelin Birlikçe belirlenen asgari ücret tarifesinin altında olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir. Savunmanın Özeti : Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin iptali istenen kısımlarının, dayanağı olan mevzuata aykırı bir yönü bulunmadığından, tarafından ileri sürülen iddiaların yasal dayanağının bulunmadığı ileri sürülerek gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi : Erkan Yılmaz davacı davanın reddi Düşüncesi :Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin dava konusu kısımlarının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Düşüncesi : ibrahim Topuz : Dava; 29.9.2008 tarih ve 27012 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2008 Yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin (Tebliğ) 8.2. maddesinin 3. fıkrasındaki "Müracaat edilen sözleşmeli resmi sağilk kurum veya kuruluşunca kron ve protez tedavisine 90 gün, dolgu tedavisine 30 gün, diğer diş tedavilerine
ONUNCU DAiRE de 45 gün içinde başlanamayacağjnin belirtilmesi ve kapsamda yer alan, I*'r.' edilmesi halinde serbest diş hekimliklerine, Kurumla sözleşmesi olmayan resnil/;,'. veya kuruluşlanna, özel sağlık kurum veya kuruluşlanna sur eki EK-lfB formu tanzı sevkıeri yapılabilecektir. Bu durumda, sevki yapan diş hekimi tarafından, yapılması gereken tedavinin aynntllı olarak belirtilmesi ve sonrasında da sevki yapan sözleşmeli resmi kurum veya kuruluştaki diş hekimlerince tedavinin yaplldığımn onaylanması gerekmektedir." şeklindeki düzenlemede yer alan "90 gün", "30 gün" ve "45 gün" ibarelerinin, 8. fıkrasında yer alan" Serbest diş hekimlikleri, Kurumla sözleşmesiz resmi sağlık kurum veya kuruluşlan veya özel sağlık kurum veya kuruluşlanndaki teşhis, tedavi veya proteze ilişkin bedel/erin ödenmesinde, sur eki EK-l Listesinde yer alan fiyatlar esas etınır" kuralının, 9. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekimliklerinde veya Kurumla sözleşmesi olmayan sağlık kurum ve kuruluşlannda yeptırılen kron bedeli sur eki EK-l Listesinde yer alan 404.1l0 kodu esas alınarak kerşılerıır" kuralının, 24.1.1.3.1. maddesinde yer alan "(diş tedavileri EK-l Listesine) göre faturalandtnlır." ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır. 31.01.2009 tarih ve 27127 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2008 yılı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 1. maddesiyle, Tebliğin 8.2 numaralı maddesi tümüyle yürürlükten kaldırıldığından, 2. maddesiyle de Tebliğin 24.1.1.3.1. numaralı maddesinin dava konusu yapılan son cümlesi: "SUT eki EK-8 listesinde yer alan tutarlar üzerinden ücretlendirilir." şeklinde değiştirildiğinden, kalmıştır. dava konusuz Açıklanan nedenle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir. TÜRK MiLLETi ADıNA Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince, duruşma için önceden taraflara bildirilen 1.3.2011 tarihinde davacı vekili Av. Mustafa Güler'in, davalı idare vekili Av. Aynur Özdemir'in geldiği, Danıştay Savcısı'nın hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun söz verilip dinlenildikten, Danıştay Savcısı'nın düşüncesi alındıktan ve taraflara son kez söz verildikten sonra duruşmaya son verildi, dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, 29.9.2008 tarih ve 27012 Mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin 8.2. maddesinin 3. fıkrasındaki "Müracaat edilen sözleşmeli resmi sağlık kurum veya kuruluşunca kron ve protez tedavisine 90 gün, dolgu tedavisine 30 gün, diğer diş tedavilerine de 45 gün içinde başlanamayacağının belirtilmesi ve kapsamda yer alan kişilerce talep edilmesi halinde serbest diş hekimliklerine, Kurumla sözleşmesi olmayan resmi sağlık kurum veya kuruluşlarına, özel sağlık kurum veya kuruluşlarına SUT eki EK-7/S formu tanzim edilerek sevkıeri yapılabilecektir. Su durumda, sevki yapan diş hekimi tarafından, yapılması gereken tedavinin ayrıntılı olarak belirtilmesi ve sonrasında da sevki yapan sözleşmeli resmi kurum veya kuruluştaki diş hekimlerince tedavinin 2
ONUNCU DAiRE yapıldığının onaylanması gerekmektedir." şeklindeki düzenlemede yer alan 90 gün, 30. ~~1'.:".". 45 gün ibarelerinin, 8. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekimlikleri, Kurumla sözleşm ~ r~~ı '~~;\ı. sağlık kurum veya kuruluşları veya özel sağlık kurum veya kuruluşlarındaki teşhis, )il <~ proteze ilişkin bedellerin ödenmesinde, SUT eki EK-7 Listesinde yer alan fiyatlar e:'~"ı.alı}\ kuralının, 9. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekimliklerinde veya Kurumla :~Z~$1;.'. \~}\{'}!cr.';~~' iz"., olmayan sağlık kurum ve kuruluşlarında yaptırılan kron bedeli SUT eki EK-7 Listesi;;-eI~~~1;~~:'" alan 404.170 kodu esas alınarak karşılanır." kuralının, 24.1.1.3.1. maddesinde yer alan "(diş tedavileri EK-7 Listesine) göre faturalandırılır." ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır. Anayasanın 2. maddesinde, Devletin nitelikleri sayılmış ve sosyal bir hukuk Devleti olduğu vurgulanmış; 5. maddesinde, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak Devletin temel amaç ve görevleri arasında sayılmıştır. Yine Anayasanın "Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı" başlıklı 17. maddesinde, herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu belirtilmiş; "Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması" başlıklı 56. maddesinde, Devletin; herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığ! içinde sürdürmesini sağlamak, insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenleyeceği ve bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlardan yararlanarak, onları denetleyerek yerine getireceği öngörülmüş; "Sosyal güvenlik hakkı" başlıklı 60. maddesinde, herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğu ve Devletin, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alacağı ve teşkilatı kuracağı kuralına yer verilmiş, "Devletin iktisadi ve sosyal ödevlerinin sınırları" başlıklı 65. maddesinde de "Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir." düzenlemelerine yer verilmiştir. Değinilen Anayasa hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, tüm yurttaşların yaşama haklarının, Devlet güvencesi ve onun pozitif yükümlülüğü kapsamı içinde koruma altında olduğu anlaşılmaktadır. Anayasa'nın 17. maddesinde düzenlenen "yaşama hakkı" yalnızca yaşamını sürdürmek anlamında değil "sağlıklı yaşama hakkı"na sahip olmak anlamındadır. işte bu nedenle kişilerin sağlıklı olma hakkı, kamusal korumaya tabidir. Sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı, bir ekonomik ve sosyal hak olup, bu yönüyle kamuya ya da Anayasada geçen biçimiyle Devlete belli yükümlülükler getirmektedir. Devlet bu anayasal yükümlülüğün gereğini yerine getirmek ve herkesin sağlık hizmetlerinden yararlanması için her türlü tedbiri almak, kişilerin sağlık hizmetlerinden gecikmeksizin yararlanmasını sağlamak durumundadır. 3
ONUNCU DAiRE Anayasa Mahkemesi de 22.11.2007 günlü, E:2004/114, K:2007/85 sa~!,kar sağlık hizmetlerinin nitelikleri gereği diğer kamu hizmetlerinden farklı oldı""", hizmetlerinin temel hedefi olan insan sağlığı sorununun "ertelenemez ve ika. z'' l;1<.1i ~;.j!< i!1' ":6,,/' nitelikte bulunduğunu belirterek sağlık hizmetinin insan ve toplum yaşamınd~ıttt)l;~h~~lni i/l,:e~. '1J.~,'t4t1rılt...«:i ıd, vurgulamıştır. Sosyal güvenlik, bireylerin istek ve iradeleri dışında oluşan sosyal risklerin, kendilerinin ve geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerin üzerlerindeki gelir azaltıcı ve harcama artırıcı etkilerinin en aza indirilmesini, ayrıca sağlıklı ve asgari hayat standardını güvence altına alınmasını ifade eder. Bu güvencenin gerçekleştirilebilmesi için sosyal güvenlik kuruluşları oluşturularak, kişilerin yaşlılık, hastalık, malullük. kaza ve ölüm gibi sosyal risklere karşı asgari yaşam düzeylerinin korunması amaçlanmaktadır. Nitekim, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 1. maddesinde, sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usul ve esasları düzenlemek, Yasanın amacı olarak ortaya konulmuştur. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "Finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri ve süresi" başlıklı 63. maddesinde, genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlıklı kalmalarını; hastalanmaları halinde sağlıklarını kazanmalarını; iş kazası ile meslek hastalığı, hastalık ve analık sonucu tıbben gerekli görülen sağlık hizmetlerinin karşılanmasını, iş göremezlik hallerinin ortadan kaldırılmasını veya azaltılmasını temin etmek amacıyla Kurumca finansmanı sağlanacak sağlık hizmetlerinin sayma suretiyle belirlenmiştir. Kurumca finansmanı sağlanan bu sağlık hizmetlerinden biri de aynı maddenin (d) bendinde, "Kişilerin hastalanmaları halinde ayakta veya yatarak; ağız ve diş muayenesi, diş hekiminin göreceği lüzum üzerine ağız ve diş hastalıklarının teşhisi için gereken klinik muayeneler, laboratuvar tetkik ve tahlilleri ile diğer tanı yöntemleri, konulan teşhise dayalı olarak yapılacak tıbbi müdahale ve tedaviler, diş çekimi, konservatif diş tedavisi ve kanal tedavisi, hasta takibi, diş protez uygulamaları, ağız ve diş hastalıkları ile ilgili acil sağlık hizmetleri, 18 yaşını doldurmamış kişilerin ortodontik diş tedavilerinin" sağlanması şeklinde yer almıştır. istemi: 1- Tebliğin 8.2. maddesinin 3. fıkrasındaki 90 gün, 30 gün ve 45 gün ibarelerinin iptali 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı icrasına Dair Kanun ve diğer ilgili mevzuatta öngörülen yetkiyi kullanarak hastasını muayene eden, teşhisi koyan, uygulayacağı tedaviyi belirleyen diş hekimi; hasta sayısı ve yoğunluğu, sağlık kuruluşundaki diş hekim i sayısı, hastanın varsa diğer sağlık sorunlarını ve sağlık kuruluşunun teknik imkanlarını benzeri durumları gözeterek, hastanın diş tedavisine ne zaman başlanılmasına veya bir başka 4 ve
ONUNCU DAiRE sağlık kuruluşuna sevk edilmesine karar verme yetkisine sahiptir. Dolayısıyla j~~.q~" ~l,ş""'ıl'ehl~~:>'~t;)t -,.J,_c-.,~.',;', ~,~ ~ sözü edilen yetkisine doğrudan müdahale sonucunu doğuran, sağlık sorununu71'~eleq~m~,~..., ve ikame edilemez" nitelikte bulunduğu hususunu göz ardı eden Tebliğin 8.2i,~~ode~,nin Jf!,;ı;. - '--....,~1~ fıkrasında yer alan 90 gün, 30 gün ve 45 gün ibarelerinde hukuka uygunluk görülmernektedir: ~~){'. '),l ";r'~:.. 'J _ ~:_i<"\ii 2- Tebliğin 8. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekimlikleri, Kurumla sözleşmesiz resmi -' sağlık kurum veya kuruluşları veya özel sağlık kurum veya kuruluşlarındaki teşhis, tedavi veya proteze ilişkin bedellerin ödenmesinde, SUT eki EK-7 Listesinde yer alan fiyatlar esas alınır." kuralının, 9. fıkrasında yer alan "Serbest diş hekimliklerinde veya Kurumla sözleşmesi olmayan sağlık kurum ve kuruluşlarında yaptırılan kron bedeli SUT eki EK-7 Listesinde yer alan 404.170 kodu esas alınarak karşılanır." kuralının ve 24.1.1.3.1. maddesinde yer alan "(diş tedavileri EK-7 Listesine) göre faturalandırılır." ibaresinin iptali istemi: 3224 sayılı Türk Diş Hekimleri Birliği Kanunu ile Diş Hekimleri Odaları Yönetim Kurulunca hazırlanan ve Birlik Merkez Yönetim Kuruluna gönderilen ve Sağlık Bakanlığınca değerlendirilerek aynen veya değiştirilerek kabul edilen asgari muayene ve tedavi ücret tarifelerine, serbest faaliyet gösteren tüm diş hekimlerinin uymasının zorunlu olduğu, tarife ile belirlenen bu bedellerden daha düşük bir bedelle serbest diş hekimlerince hizmet sunulması olanağı bulunmamaktadır. Serbest diş hekimliklerine veya kurumla sözleşmesi olmayan sağlık kurum ve kuruluşlarına yapılması öngörülen sevk, tedavinin zamanında ve gereği gibi yapılamayacak olmasının bir sonucudur. Bu itibarla, kurumla sözleşmesi olmayan serbest diş hekimliklerine, resmi ve özel kurum ve kuruluşlarına sevk ile başlayan süreç hastaların tercihi ile gerçekleşen bir süreç olmayıp, bir zorunluluktan, iyileştirme için belirlenen ve gerekli olan sürede diş tedavisinin yapılamayacak olmasından kaynaklanmaktadır. Davalı idarece, Sağlık Bakanlığınca incelenerek onaylanan asgari ücret tarifesinin altında ücret belirlenmesine hukuki olanak bulunmamaktadır. Serbest diş hekimine sevki uygun görülen hastanın, Tebliğ ve eki ile belirlenen ücret ile Sağlık Bakanlığınca onaylanan ücret arasındaki farkı ödemek yükümlülüğü ile karşı karşıya bırakılmasında, eşitlik ilkesi ile sağlık hizmetine erişim hakkı yönünden hukuka uygunluk görülmemektedir. Danıştay Onuncu Dairesinin 21.1.2008 tarih ve E:2007/7393 sayılı ara kararına cevaben Türk Diş Hekimleri Birliğince gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden, Türk Diş Hekimleri Birliğince belirlenen ve Sağlık Bakanlığınca onaylanan asgari ücret tarifesinde yer alan ücretlerin, davalı idarece uyuşmazlığa konu Tebliğ ile ödenmesi öngörülen ücretin çok farklı olduğu, bir başka ifade ile davalı idarece, Sağlık Bakanlığınca onaylanan ücret tarifesinin altında ücret belirlendiği görülmektedir. Bu durumda, Tebliğin 8. fıkrasındaki "Serbest diş hekimlikleri, Kurumla sözleşmesiz resmi sağlık kurum veya kuruluşları veya özel sağlık kurum veya kuruluşlarındaki teşhis, tedavi veya proteze ilişkin bedellerin ödenmesinde, SUT eki EK-7 Listesinde yer alan fiyatlar esas alınır." kuralı ile 9. fıkrasındaki "Serbest diş hekimliklerinde veya Kurumla sözleşmesi olmayan 5
Kurumu Başkanlığı 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 36. maddesi uyarınca ner türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğundan, 73.20 TL harç tutarının isteği halinde davacıya iadesine, 60.00 TL posta pulu giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kararın verildiği tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 2.200TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, bu kararın tebliğ edildiği tarihi izleyen 30 gün içinde temyiz yoluyla Danıştay idari Dava Daireleri Kuruluna başvurulabileceğinin taraflara bildirilmesine, 1.3.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi. Başkan Mehmet Nüket lbrahirn Emin Celalettin Kemal ÜNLÜÇAY YOKLAMACIOGLU BERBEROGLU ÖZKAN BiLECEN Yargılama Gideri 1- Harç Gideri :73.20 TL 2- Posta Gideri :60.00 TL Toplam :133.20 TL 6